Kur mu Yanlış Fiyat mı?

Çok bilinen, çok kullanılan bir reel kur ölçüsü var: The Economist Dergisinin ünlü Big Mac endeksi. Dünyanın her yerinde aynı içerik ve standartta üretildiği için normal koşullarda fiyatının her yerde aynı olması gereken bir ürün. Ölçü olarak da ürünün orijinal üretim yeri olan ABD’deki fiyatı esas alınıyor. ABD’nin çeşitli eyaletlerinde koşullar ve satış vergileri farklı olduğu için fiyat farklılıkları söz konusu olabiliyor. O nedenle Big Mac’in 5 eyaletteki satış fiyatlarının ortalaması alınarak ABD için ortalama satış fiyatı hesaplanıyor.

The Economist Dergisine göre 23 Ocak 2014’de Big Mac fiyatı 4,62 USD. Türkiye’de ise Big Mac 8,50 TL’ye satılıyor. Temmuz 2013’de Big Mac’in ABD’deki satış fiyatı 4,34 USD, Türkiye’deki satış fiyatı ise 8,50 TL idi. Bu durumda 2013 yılı Temmuz ayından bu yana ABD’de Big Mac’in fiyatı yüzde 6,5 oranında arttığı halde Türkiye’de sabit kalmış görünüyor. Türkiye’deki enflasyon (yüzde 7,5) ABD’deki enflasyonun (yüzde 1,5) 5 katı üzerinde olduğuna göre bu işte bir tuhaflık var demektir.

Reel döviz kurunu en basit olarak ürünün Türkiye’deki satış fiyatını, karşılaştırmaya esas alınan ABD’deki satış fiyatına bölerek bulabiliriz.

Aşağıdaki tablo The Economist’in Temmuz 2013 itibariyle gösterdiği Big Mac fiyatları üzerinden giderek yapılan reel kur ve nominal kur hesaplarını gösteriyor:  

Temmuz 2013
ABD (USD)
Türkiye (TL)
Türkiye (USD)
Big Mac fiyatı
4,34
8,50
4,54
Nominal kur (geçerli kur)
1
1,87

Reel kur (olması gereken kur)
1
1,96

 
Bu tablo bize Temmuz 2013 itibariyle TL’nin USD’ye karşı kurunun 1,96 olması gerektiği halde 1,87 olduğunu gösteriyor.

Aşağıdaki tablo The Economist’in 23 Ocak 2013’deki Big Mac hesabını 26 Ocak tarihine güncelleştirerek yaptığım reel kur ve nominal kur hesaplarını gösteriyor:

Ocak 2014
ABD (USD)
Türkiye (TL)
Türkiye (USD)
Big Mac fiyatı
4,62
8,50
3,65
Nominal kur (geçerli kur)
1
2,33

Reel kur (olması gereken kur)
1
1,84


Bu tablo bize 23 Ocak 2014 itibariyle TL’nin USD’ye karşı kurunun 1,84 olması gerektiği halde 2,33 olduğunu, ya da eğer kur 2,33 olacaksa Big Mac fiyatının Türkiye’de 10,75 TL olması gerektiğini söylüyor.

Big Mac fiyatı, Temmuz 2013’den bu yana yüzde 1,5 enflasyon yaşayan ABD’de yüzde 5 oranında artarken, yüzde 7,5 enflasyon yaşayan Türkiye’de artmadan nasıl kalabiliyor? 4 olasılık söz konusu olabilir: (1) Big Mac Türkiye’de promosyon yapıyor ve fiyatı düşük tutuyor, (2) Big Mac talebi Türkiye’de yüksek değil o nedenle kardan zararı hatta doğrudan zararı sineye çekerek fiyatı artırmıyor, (3) Şirket, diğer ürünlerin fiyatını artırıp Big Mac fiyatını sabit tutuyor, (4) Fiyat artışı kapıda.

Özetle şunu söyleyebilirim: Bugün itibariyle burada ya fiyat yanlış ya da kur. 

Not: Sadece Big Mac fiyatından hareketle kuru ya da fiyatı ölçmek elbette doğru değil. Bu ölçüm biraz da ekonominin eğlenceli yanı olarak kabul edilmeli. Ama her şaka, gerçek içerir ona da dikkat edilmeli.


Yorumlar

  1. Hocam her iki tabloda da veri tarihi Temmuz 2013 gözükmekte..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Copy paste yapıyorlar diye öğrencilere kızıyoruz aynı şeyi yapınca bakın ne oluyor? Düzelttim teşekkürler.

      Sil
  2. Değerli hocam http://www.mahfiegilmez.com/2013/04/kuresel-krizin-neresindeyiz.html adresinde ımf'nin dünya ekonomik görünümü raporunu kullanarak gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerdeki ticaret artışının verilerini vermiştiniz. Hocam akademik çalışmamda bu verileri kullanmak istedim lakin söz konusu rapor ve raporun eklerinde bu verileri bulamıyorum ,onun yerine boş bırakılmış o taraf. hocam lütfen yardımcı olun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. imf sitesinde world economic report'u indirin onun sonundaki istatistik tablolarda bunları bulacaksınız.

      Sil
  3. Bu endeks benim görüşüme göre doğruları pek yansıtmıyor hocam (yüzde yüz öyle bir beklentimde yok zaten, olamazda), ama yinede aşağı yukarı bir fikir verebiliyor bizlere ve karşılaştırma yapmamız açısından fayda sağlayabilir. Yazı için çok teşekkürler hocam elinize sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet zaten amacı sadece bir fikir verebilmek. Ötesini beklemek doğru olmaz.

      Sil
  4. sadece 1 urunden fiyati yuksek tutarak ne kadar kar edildi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu bilmiyorum ben sadece bir görünümü dile getirdim.

      Sil
  5. Hocam 2. tabloda Temmuz 2013, tablonun üstündeki satırda ise 23 Ocak 2013 yazıyor.

    YanıtlaSil
  6. Hocam yine bir güzel yazı teşekkürler.

    Makaleniz ile ilgili değil ama şu ekonomik ilişkiyi çözemedim yardımcı olursanız sevinirim;

    Bütçe açığının dış borç/iç borç ile kapatılması durumunda ulusal tasaruflar, ulusal yatırımlar(özel, kamu kesimi) ve dış tasaruflara etkisi?

    Bütçe açığının iç borçlanma ile finanse edilmesi durumunda dışlama etkisi nedeniyle özel kesimden kamu kesimine kaynakların aktarılacağını biliyorum ancak dış borç ile karşılanması durumunda dış borç faiz ödemeleri nedeniyle kamu kesimi tasarufu azalıcak ancak özel kesim tasaruflarıda bütçe açığı verilirken kamu harcamalarının veya vergi indirimlerinin özel kesime yönelmesi halinde artabilir diye düşünüyorum. Dış borçlanma yabancı tasarufları arttıracak mıdır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Düşündüğünüz doğru. Dış borçlanma yetersiz kalan iç borçlanmayı ikame edecektir.

      Sil
  7. Hocam 5. şıkkı da ben ekleyeyim..Ürün kalitesini ve hizmet kalitesini düşürüyor.

    YanıtlaSil
  8. Salı günü FED azaltıma devam ederse 2.33TL ararız gibi geliyor birde salı enflasyon toplantısı sunumu varmış burdada iç açıcı bir görünüm olmayacağı için salı günü ve çarşamba itibarı ile dolarda yükselişe son hızla devam bekliyorum ayrıca borsada daha dip belirlenmedi.Sayın hocam 2014 dolar ortalamasını ocak başında 2.40 olarak belirlemiştiniz fikrinizde değişim var mı ? 2.50 ? 2.60 ? Seçime kadar MB faize dokunmama lüksü var mı ? Doların geçmesinin zor olduğu bir nokta var mı ? 2.70 veya 3.00 de tehlike ne boyutta olur ? İyi çalışmalar. Diomedes

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O tahminleri Aralık sonunda yapmıştım. Olaylar varsayımlarımızın tutmadığını gösterdi. Tahminlerimi yakında yenileyeceğim.

      Sil
  9. Hocam Türkiye de kullanılan dolar -TL paritesi Abd içinde geçerlidir değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer gerçeği yansıtıyorsa evet ama gerçeği yansıtmıyorsa alım satım değerleri arasını açarak işlem yaparlar.

      Sil
  10. Hocam ABD işler çok iyi değil balon ekonomi var

    YanıtlaSil
  11. Yanıtlar
    1. Bu yorumunuzda haklı olduğunuzu düşünüyorum.

      Sil
  12. Değişik denemeler :) 1. Firmalarin USD/TRY kurunu canlı izleyerek fiyatlarını güncellediklerini sanmıyorum. Haliyle 2.33 USD/TRY anında görmek ve tablolamak erkendir. Kurun etkisini bir kaç ay içinde görebiliriz. 2. Bigmac'lerin her ülkede tamamen aynı içerikte olduklarını düşünsek de içindekilerin girdi fiyatlarının aynı olduğunu düşünmek yanlış olacaktır. Et fiyatlarında ne denli hükümet etkisi olduğu açıktır. 3. Bigmaclerin içinde kira/emek fiyatlarının oranının gıdadan daha yüksek olması olasıdır. Onlar da USD/TRY kuruna bu kadar hızlı çengellenmiş değildir sanırım. 4. Macdonalds Bigmac fiyatını her yerde aynı yapmak gibi bir politikaya sahip değildir. Örneğin Pahalı şehirlerden Moskova'da Bigmac 1 senedir 80 küsur ruble civarındadır, sanırım şu anda 88 ruble. O da 5.96 TL yapar. 5. nihai olarak Bigmac endeksini eğlence için listelemek ve gezginlere sunmak doğrudur ama sanırım ekonomik anlamlar çıkarmamak daha iyi olabilir.
    Alp Deniz Saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Haklısınız. (2) Ama zaten mesele de bu değil mi? Yani ne etkisi olursa olsun fiyatla kur ilişkisi doğru mu değil mi bunu arıyoruz. (3) Olabilir. Bu durumda yakında Türkiye'de fiyat yükselecek demektir. (4) Bu da bize belki kurun değil fiyatın doğru olmadığını söyler. (5) Zaten amacımız buradan büyük sonuçlar çıkarmak değil işe eğlenceli bir gözlükle bakmak. Ama her şaka ciddi şeyler içerir.

      Sil
  13. Hocam 4.şık son kararım :)
    ABD'de son 6 aydır "hey adamım toparlanıyoruz galiba, bu lanet olası Fed başka türlü olsa tapering yapmazdı" görüşü hakim olduğu için zam gelmeyecek ürünlere bile zam gelmeye başladı. bu faktör fiyatlama davranışlarını etkiliyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet ama talebin canlı olmadığı bir ortamda bu çok kolay değil.

      Sil
  14. Ocak 2014 tablosu altindaki aciklama da bit hata yok mu sayin Egilmez. "USD nin TL ye karsi degerinin olmasi gerekenin %27 uzerinde..." olmayacak mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Daha anlaşılır hale getirerek düzelttim, teşekkürler.

      Sil
  15. hocam merhaba konuyla ilgisi olmayacak ama türkiyedeki internet ortamındaki reklamlardan vergi alınmakta mıdır? yoksa alınması gündemde midir? siz nasıl değerlendiriyorsunuz bu durumu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Reklamları alanların bunları beyannamelerinde gelir olarak göstermesi ve vergisini ödemesi gerekiyor. Çünkü reklam verenler bunları vergiden gider olarak düşüyor.

      Sil
  16. hocam dünyada hiçbir ülke yok ki ihraç edeceği maddeyi sadece kendisi yapsın. bu durumda bir bir malı ihraç ettiğimiz zaman atıyorum 100 dolara sattık dış ülkeye. o malı başka bir ülkeden 20 dolara alıp mala şekil vererek 100 dolara satmışız. bu durumda ihracat rakamımız 100 dolar ithalat rakamımız 20 dolar mı olarak gözükecektir yoksa nasıl gözükebilecektir. saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu durumda ithalatımız 20 dolar ihracatımız 100 dolar eğer başkaca hiçbir işlemimiz yoksa cari dengemiz de 80 dolar cari fazla olarak gözükecektir. GSYH hesapları açısından net ihracat hesaplara girer. Yani bu örnek geçerliyse 80 dolar GSYH hesaplarına girer. Çünkü ihraç ettiğimizi biz üretmişizdir ithal ettiğimizi ise başkası. GSYH bizim üretimimizi hesaba katar.

      Sil
  17. Hocam bazı iktisatçılar Türkiye'nin vadesi gelen borçlarını bile ödeyemeyeceğini düşünüyor . Eğer hocam böyle kötü bir senaryo gerçekleşirse default mu oluruz ?
    2) yanılmıyorsam geçenlerde Hazine'nin 2,5 milyar $ lık eurobond ihracı olmuş (hatta 10 milyar$ da talep geldiği söyleniyor ) emin olmak için soruyorum bu 2,5 milyar $' ı hazine merkez bankası hesaplarında tutarak gerektiğinde bu parayı dolar olarak gerektiğinde de doları tl ye çevirerek kullanacaktır değil mi ? Eğer yanlışım yoksa tl ye çevirerek kullanırsa piyasada para arzı artmış olmayack mı acaba merkezbankası bu artan para arzını piyasaya tahvil satarak çekme yoluna mı gider ? Yoksa böyle durumların enflasyona çok yol açmayacağını düşünerek tepkisiz mi kalır ?
    3) hocam merkez bankasının son zamanlarda kurların daha da yukarıya gitmesini önlemek için piyasaya müdahale ederek rezervlerini azalttı diye görsekte gerek Hazine'nin eurobond ihracı gereksede bankalar tarafından dışardan borçlanarak merkez bankasına yatırılan dolarlar rezervlerimizin daha da azalmamasını sağlamıyor mu ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Bir ülke vadesi gelen borçlarını ödeyemeyecek duruma düşerse buna ingilizcede deafult hali deniyor. Bizdeki karşılığı net değil. İflas deniyor ama ülkelerin iflas edeceği kabul gören bir yaklaşım değil. (2) 2,5 milyar dolarlık borçlanma Hazine'nin borçlanması. Para Hazine'ye ait olup TCMB'de Hazine hesaplarında duruyor. Eğer bu parayı Hazine TCMB'ye satar karşılığında TL alır ve müteahhit borcu vb gibi ödemelerde kullanırsa piyasaya para çıkar. Ama TCMB dolar satarak bu paraları geri çektiği için enflasyonist etki çok düşük oluyor. (3) Evet bu son borçlanma rezervlerin azalmasından gelen kaybın bir bölümünü giderir. Ama bu borcun geri ödenmesi sırasında da rezervler azalır.

      Sil
    2. Merhabalar, Belki biliyorsunuzdur ama bir ekleme yapmak isterim. Default'un karşılığı Temerrüt'tür. Ülkelerde de uygulama eğer şirketlerde olduğu gibiyse; bir şirketin borcunu vadesinde ödeyemediği durum "temerrüt hali" olarak tanımlanır. Temerrüt hali illa borcun ödenmediği durumda olmaz, sözleşmede temerrüt hali olarak tanımlanan herhangi bir madde temerrüdü (aciz hali, iflas, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi gibi) doğurabilir. Krediyi verende bir anormallik yoksa borçluyu temerrüde düşürmeyi normal olarak tercih etmeyeceğinden, çünkü borcunu tahsil etmek istiyordur, sözleşmede yazmasa da onu temerrüde düşürmemek için pratikte elinden geldiğini yapar. Ya sözleşmede de önceden belirlenebileceği gibi "cure period" tanımlanmıştır, yani temerrüde neden olan sorunu düzeltmesi için bir süre tanınır, ya refinansman imkanı sağlanır, eğer çaresiz bir durum varsa da artık kredi çağırılır (acceleration) varsa teminatlar nakde çevrilir, kefile vs gidilerek borcun tahsilinin yapılması sağlanır. (başka yöntemler de olabilir elbette). Kredinin çağrıldığı durumda tabi şirket/ülke diğer borçlanı da ödeyemez durumda olacağından "cross default" gereği diğer alacaklılar da borçlarını tahsil etmeye gitmeyi tercih edeceklerdir.

      Sil
  18. Hocam son zamanlarda merkez bankasının bankalara tanıdığı opsiyon gereği tl karşılıklarını rom mekanizması sayesinde döviz ve altın ile yatırma imkanı tanıyarak elinde kredi verecek daha fazla tl bırakılıyordu . Acaba bankaların daha fazla tl kredisi vermesi için şu yönteme de müsaade ediliyor muydu ; bankaların dışardan borçlanarak borçlandığı parayı merkez bankasına yatırarak elde ettiği tl ile kredi açma ya müsaade ediliyor mu ? eğer müsaade ediliyorsa bankaların merkez Bankasına döviz verip tl alması para arzını artırmaz mı ? Ve enflasyonist bir etkiye yol açmaz mı ?
    2) 2014 yılında kolay para politikasının yavaşta olsa terk edileceği varsayımına dayanarak dışarda likiditeye ulaşma kolaylığı eskisi gibi kolay olmayacağını düşünürsek ve buna bağlı olarak bankaların eski kadar kolay borçlanamayacağını bekliyorsak bankaların vereceği krediler de bir azalma beklermisiniz ?
    3) 1. Soru ile benzer olacak gibi ama emin olamadım bizim bugün elimizde dolar varsa bankaya götürürsek bozdurmak zorunda aynı şekilde bugün bankaların elinde yüklü miktarda döviz olsa bunu merkez bankasına götürürse merkez bunu bozarak tl vermek zorunda diyebilirmiyiz ? Yoksa merkez ben senin elinde ki dövizi bozarsam piyasaya fazladan tl vermiş olurum Buda para arzını artırarak enflasyonist bir tehlike oluşturur diyerek sen bu dövizleri ihtiyacı olan bankaya ver böylece para arzıda artmaz mı der ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Sistem öyle çalışıyor. Yani bankalar dışarıdan aldığı döviz borcunu, TL zorunlu karşılıkların karşılığında rom mekanizmasıyla TCMB'ye yatırıyor ve ellerinde kalan TL'leri kredi vermekte kullanıyor. TCMB, fazla likiditeyi piyasadan APİ yoluyla ya da döviz satarak çekiyor. Böylece enflasyonist baskıyı önlemeye çalışıyor.
      (2) 2014 yılında gerek bu dediğiniz nedenle gerekse de iç talepte yaşanacak düşüş nedeniyle kredi hacminde düşüş yaşanmasını bekliyorum.
      (3) Döviziniz varsa korkmayın alan birileri mutlaka olur. Bankalar TCMB'ne döviz satarsa TCMB bunu almak ve karşılığında TL vermek zorunda. Günümüzde konvertibilite denilen kavram bunu ifade ediyor. Yani eğer bir ülke parasını konvertibl ilan etmişse o ülkenin MB kendisinde getirilen dövizi alıp karşılığında TL vermek zorundadır. (Buna karşılık ulusllararası geçerliliği olmayan ya da kendisi konvertibl olmayan dövizleri almak zorunda değil.) MB, artan para arzını APİ yoluyla düşürebilir.

      Sil
  19. hocam merkez bankasının yayınladığı reel kur endeksi de aynı şey değil mi zaten? Ordan da göremez miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tam olarak aynı şey değil. Reel kur endeksinde birden fazla para var ayrıca orada o malların öteki ülkelerdeki satış fiyatlarını bilmiyoruz.

      Sil
  20. hocam bir an kurun 1.84 olması gerektiğini söyleyeceksiniz sandım,yüreğim ağzıma geldi.Tüm bunlar enflasyounun habercisi ancak bu tarz büyük şirketler büyük bir kar marjıyla çalıştığı için zam yapma gereği duymamış olabilir.

    YanıtlaSil
  21. hocam para yerine sadece kredi kartının kullanılması para arzını artırıyor bildiğim kadarıyla (1+c)/r+e+c formulunden. sizce bu para arzının artması enflasyonu artırır mıdır.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Elbette bir yerde bir mal bollaşırsa onun değeri düşer. Paranın değer düşüklüğü enflasyondur.

      Sil
    2. Hey Allah razi olsun sizden be hocam!
      Sizi daha once Ntv ve Cnbc'deki programlarinizdan biliyor olmama ragmen,sitenizi ilk kez ziyaret ediyorum.Hayatimda gordugum en net ve kolay anlasilir enflasyon(Paranın değer düşüklüğü enflasyondur.) aciklamanizdan dolayi sizi kutlarim.Blogunuzu begenmekle beraber,sizin gibi ilkeli birinin daha fazla kisiye ulasabilecek platformlarda olmasi gerektigine inaniyorum.
      Saygilar

      Sil
  22. hocam kayıtdışılık türkiyede yaklaşık yüzde 50 bunları nasıl değerlendiriyorsunuz bildiğim kadarıyla ev hanımları burada çok yüksek oran teşkil ediyor. sizce bu durum nasıl değerlendirilmeli.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kayıt dışılığın yüzde 50 olduğu sadece bir iddia. Bu iddia doğruysa bizim GSYH'mızın 800 milyar dolar değil 1,2 trilyon dolar olması gerekiyor. Sizce Türkiye 1,2 trilyon dolarlık ya da kişi başına geliri 16 bin dolarlık bir ekonomi mi?
      Sanırım kayıt dışılıktan kastınız vergi dışılık.

      Sil
  23. hocam big mac filan yazında karnım acıktı :) bu hamburgercilerden biri kampanya yapmış bir tavuk burger + bir et burger 10 küsür lira yani satış yok gibi geliyor baba

    YanıtlaSil
  24. Mahfi hocam önce kendi ülkemizde bir çelişki var ekmeğin , domatesin , marulun ve özellikle etin kg fiyatı 8 tl den 24 tl ye yükselirken hamburger fiyatlarının sabit kalması ve ya az oynaklık göstermesi saçma değil mi bence mc donals markasını korumak için yardım yapıyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam yazı çok duru ve açık bir şekilde yazılmış.Teşekkürler.
      Sorum şu :big mac endeks hesabında, reel kuru big mac sandviç fiyatı yerine big mac menü fiyatı ile yaparsak reel kur 13,50 TL/5,69 usd=2,37 TL çıkıyor.Aceba bu hesabı kullansak genel kabul görmüş yaklaşımdan ayrılmış olurmuyuz.Sonuçta doğru hesap bu görünüyor.Ne dersiniz

      Sil
    2. doğru söze ne denir?

      Sil
    3. Hepsi doğru ama menü işin içine girince içecek farklılıkları çıkıyor. Çünkü içecek konusunda tercih size kalıyor ve içecekler her ülkede aynı değil.

      Sil
  25. Hocam The Economist aynı endeksi bir de düzeltilmiş olarak yani kişi başı milli gelirle bağlantılı olarak açıklıyor. Düzeltilmiş endekste ise TL %28,2 değerli görünüyor. Bu konuda ne düşünürsünüz ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bence Big Mac meselesi öyle dallandırılıp budaklandırılacak kadar kadar esaslı bir ölçü değil. Bunu bir espri bir fantezi olarak almakta ve asıl olarak reel efektif kura bakmakta yarar var.

      Sil
  26. piyasalar kriz zamanlarında gerçekten her türlü veriyi değerlendiriyor, hiçbir şeyi gözden kaçırmıyor ve sizin de dediğiniz gibi dibine kadar rasyonalite diyor. bir örnek: işler iyi giderken çoğu kişinin önemsemediği ihracat reeskont kredileri şu an bankaların döviz masaları tarafından çok önemseniyor.
    bir bankanın notu: "faiz artışı olsa bile beklentimiz reel sektörün açık pozisyon kapatmaya devam etmesi ve kurdaki düşüşün sınırlı olması yönünde. ayrıca TCMB'nin 7 milyar dolar civarındaki ihracat reeskont kredilerini döviz olarak tahsil edeceğini ve eksilen rezervlerini bu yolla yenilemek isteyeceğini tahmin ediyoruz."

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet gerçekten de öyle ve MB ihracat reeskont kredisini bir para para politikası aracı olarak kullanıyor. Bunların hepsi faizi artıramamanın sonuçları.

      Sil
  27. Başçı yılsonu 1,92 olsa şaşırmayın dedi. Asaf hoca yılsonu 2.10 2.20 hayal dedi. Şimdi 2.33 altına indi diye bir göbek atmadığımız kaldı!

    Merkez bankası yarın faiz kararı almazsa dolar 2.40 a dayanır. Alırsa birilerinin karizması çizilir...
    Olan yine sade vatandaşa olur..
    imza... Sade(ce) vatandaş

    YanıtlaSil
  28. Mahfi Bey,
    Yazınızı okuduktan sonra McDonald's firmasında yöneticilik yapan bir arkadaşımı aradım ve durum hakkında bilgi aldım. Amerika'daki fiyat artışının temel nedeni firmanın büyük hissedarlarının kişisel gelir vergilerindeki artış imiş. Ayrıca federal düzeydeki kurumlar vergisinin içine giydirilen "state&local taxes" kısmında da bir artış olmuş. Türkiye'deki fiyat politikası için promosyon yaptıklarını söyledi çünkü Türkiye'deki menülerin kalitesiyle ABD'deki menülerin kalitesi arasındaki fark belirli bir düzeyin üzerine çıkmış. Firma bu nedenle fiyat artırmıyormuş.
    Saygılarımla, A.Kırmacı

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu önemli bilgi için çok teşekkürler. Demek ki bizim şıklardan birincisi doğruymuş.

      Sil
  29. Merhaba hocam
    bugün döviz kurunun olması gerekenin altında olduğu şeklinde bir yorumla karşılaştım. sizce doğru mu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer doğruysa GSYH'mız 750 milyar dolara, kişi başına gelirimiz de 10 bin doların altına inecek demektir.

      Sil
  30. hocam borsa kapandıktan sonra türk lirası dolar karşısında değer kaybetmeye devam edebilir mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dünyada açık piyasa olduğu sürece TL değer kaybetmeye (ya da kazanmaya) devam eder. ABD'den Japonya'ya, Çin'e kadarlık saat farkları arasında piyasaların açık kalması konu olduğu için devam edebilir.

      Sil
  31. McDonalds musterilerinden yuzde kaci sadece tek bir big mac aliyor, merak ediyorum. Cogunluk bir menunun icinde aliyordur Big Mac'i. Ulkeler arasinda Big Mac menu (big mac + patates kizartmasi + cola) fiyatlarinin karsilastirilmasinin daha dogru olacagini dusunuyorum. Tek basina dusunuldugunde bir Big Mac fiyati 4.62 USD ortalama ABD vatandasi icin bile cok pahali.

    bkz: qz.com/169682

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İçecekler farklı olabildiği için menü karşılaştırması uygun görülmüyor sanırım.

      Sil
  32. Türkiye'de uygulanan sistem sabit kur sistemi değildir.
    Türkiye'de uygulanan sistem esnek kur sistemi de değildir.
    Türkiye'de uygulanan sistem "DIRTY FLOAT" sistemidir.

    Hal böyle olunca da ister istemez yazınızın başındaki soruyla karşılaşılıyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet çok doğru bir saptama. Adına dalgalı kur da desek serbest kur da desek gerçek anlamda bir "müdahaleli esnek kur" ya da ingilizcesiyle "dirty float" uyguluyoruz.

      Sil
  33. hocam ülkeler kuruldukları zaman ileride ne olacağı bellidir den yola çıkarak türkiyenin büyüme kategorisindeki sırasından ziyade insani gelişmişlik kalkınma endeksindeki daha geçerli sıralamasına değinerek hiçbir zaman gelişmiş ülke ekonomi olamayacağımızı söylemek doğru olur mu maalesef siz nasıl değerlendiriyorsunuz büyüme mi kalkınma mı kısa ve uzun vadede. saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hiç kuşkusuz kalkınma. Bunu bugün geldiğimiz noktada daha iyi anlıyoruz.

      Sil
    2. "Hiç kuşkusuz kalkınma. Bunu bugün geldiğimiz noktada daha iyi anlıyoruz. "
      Teşekkürler Mahfi bey.

      Sil
  34. Emeginize sağlık yine güzel bi yazı olmus...

    YanıtlaSil
  35. Hocam dolar kuru tahmininiz 2014 yılı sonu için 2.30 dediğinizde biraz şaşırmıştım. Böyle bir politik kriz ortamında çok iyimser bir tahmindi diyebilir miyiz ?
    saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet biz rasyonellik üzerine yaptık tahmini. Oysa irrasyonellik bu ülkenin kaderi. Bunu dikkate almadık açıkçası.

      Sil
    2. "Oysa irrasyonellik bu ülkenin kaderi."
      Bu kadar. Nokta. Başka söze gerek var mı ??
      Karşılaştığımız her şeyi bu kadar güzel açıklayan başka bir cümle olamaz belki de.

      Sil
    3. kur da yanlış fiyat da...zaten sonuçta ikisi de aynı şey değil mi? kur yanlış olduğu için fiyat da yanlış oluyor. asıl yanlışı başka yerde aramak lazım... doları yönetenlerde...onların yapay olarak şişirdiği bir piyasa. neyin fiyatı doğru ki bu piyasada???

      Sil
  36. bugün Radikal gazetesinde Erdal Sağlam, piyasaların bütün faiz oranlarında EN AZ 3 puanlık bir faiz artışı beklediğini yazıyor. eğer 3 puan gibi bir artış olursa ve merkez 2012'de yaptığı sıkılaştırmayı yaparsa ekonominin resesyona girmesi ve işsizliğin daha da hızlanması kaçınılmaz gözüküyor. 16 ay içerisinde 3 seçim olan bir ülkede bu derece bir faiz artışı mümkün müdür? merkez bankası 3 puanlık artırım değil de "ikinci bir açıklamaya kadar %9'dan fonluyoruz" derse piyasalar buna vereceği yanıtın sertliği nasıl olur?

    YanıtlaSil
  37. sayın hocam konuyla cok alakalı degıl ama yakın zamanda okudugum yabancı bır raporda su anda amerıkan tahvıllerının en buyuk ıkı alıcısı Çin ve FED. Son donemde Çin dış ticaretini yuan a cevırmeye calısıyor yanısıra devlet altın alımını özendiriyor ve Çin merkez bankası sürekli olarak altın alımı yapıyor.Çin in bu tavrı Fed i tahvil alım programında azaltıma gitmesini engellermi.Senaryoyu biraz daha geliştirirsek küresel süper güç olma iddiasındaki Çin Amerikan tahvili alımlarına son verirse Dolarda ciddi bir düşüş olur mu.

    YanıtlaSil
  38. hocam bu akşam belki merkez bankası faiz kararı alabilir.faizler en başında artırılsaydı yine kurda yükseliş devam edecekti ama bu kadar yüksek olur muydu bilmiyorum. en azından Türkiyeye gelen yabancı sermaye faizlerden kazandığını kurda kaybedeceklerdi.şimdi faizlerle birlikte kurda bir düşüş olursa bu sefer yabancı sermaye faizden kazandığı gibi birde kurdan kazanacak yani ikinci kez kazanacak oysa faizlerin artırılmamasının sebeblerinden biride bu yabancı sermayenin bu ülkeden faizle götürdüklerine karşı yapılmış bir adım gibi gösteriliyordu gibi bir senaryo veya düşünce doğru olur mu?

    YanıtlaSil
  39. Hocam bir konuda görüşünüzü almak isterim. 2013'te "yurtiçi krediler/GSYH" oranı 10 puanın üzerinde artmasına rağmen büyüme %4 düzeyinde. örneğin 2003-08 döneminde "kredi/GSYH" oranı ortalama %3,9 artarken ortalama büyüme %6 olmuş. 2008-13 arasında ise kredi/GSYH oranındaki ortalama artış %6,3 ortalama büyüme %3,8. her geçen yıl ekonomi krediye daha bağımlı hale gelmiş. TCMB'nin sert faiz artışından sonra ekonominin daralan krediler kanalıyla durgunluğa girme ihtimalini yüksek görüyor musunuz?

    YanıtlaSil
  40. Hocam herkese cevap yazmışsınız seni seviyoruz ..

    YanıtlaSil
  41. Hocam,

    Mevduar faizleri güncel durumda ne olur? Ciddi bir yükselme olur mu? Dövizi olan bozup tlye mi yatirmali, yoksa döviz olarak mi tutsun?

    YanıtlaSil
  42. Hocam ben makina mühendisiyim ama ekonomiye çok ilgim var. Bütün kitaplarınızı D&R dan satın aldım. Kolay ekonomi kitabından başlayarak okumaya başladım. Bu yaşıma kadar bu konuda ok istekli olsam da vakit ayıramamıştım şimdi artık kendi işimi yaptığım için bolca vaktim de var. Paralel olarak buradaki eski yazılarınızı da vakit buldukça okuyorum. Bu yazınızı yeni okudum ve kendi yorumumu yazmak istedim. Big Mac'in Türkiye fiyatı aslında yerel fiyattır. Bu yüzden ABD deki fiyattan daima düşük olur. Çünkü Türkiye'de hem gıda ürün maliyetleri (hamburger ekmeği, içine konan sebze ve et) , hem de üretim (pişirme) maliyetleri ABD'ye göre çok daha düşük. Böyle olunca, aynı menünün Türkiye fiyatının düşük olması normaldir. İkincisi ise gıda sektöründe kar marjları yüksektir, Yani zaten McDonalds, ürettiği maliyetin üzerine hatırı sayılır bir kar marjı koymuştur. Dolayısıyla ABD deki fiyat dalgalanmalarından etkilenmez. Onun yarıştığı menü fiyatları, benzer ürünleri üreten diğer yerel markaların menü fiyatlarıdır. Saygılarımla. İyi günler dilerim.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi