Reel Faiz Kur İlişkisi ve Bir Hipotez

Ekonomik Analiz
Ekonomik gelişmeleri analize tabi tutarken ayrıntılar, gizli kalmış gerçekler bazen de gözümüzün önünde durduğu halde görüp de fark etmediğimiz şeyler son derecede önemlidir. Bazen küçücük bir ayrıntının atlanması bizi tümüyle yanlış sonuçlara götürebilir. Maurice Leblanc’ın ünlü roman karakteri hırsızlar kralı Arsene Lupin şöyle diyor: "En gizlenmiş şey gözümüzün önünde duran şeydir. Genellikle hep gizli yerlere bakarız ama gözümüzün önünde durana bakmayız." Benzer bir söz de Sir Arthur Conan Doyle’un dünyaca ünlü roman kahramanı dedektif Sherlock Holmes’e aittir: “Sadece akılsız bir fare bir kedinin yatağına saklanır ve sadece zeki bir kedi oraya bakmayı akıl eder.” [1]

Bir olayın gerçekleştiği yeri gözden geçiren bir dedektif ile ekonomik bir olayı analiz eden bir iktisatçı incelemeye aynı yerden başlar. Dedektif olay yerindeki izleri, kanıtları araştırır ve kategorize ederken iktisatçı olayla ilgili verileri toparlar ve bilgileri sınıflandırır. Dedektif, kanıtları laboratuvara yollar, elde ettiği laboratuvar sonuçlarını değerlendirir, tanıkları ve suçluyu sorguya çekerek ilerler. İktisatçının böyle bir şansı yoktur. Yapabileceği tek şey elindeki verilerle olayı bir araya getirip aradaki ilişkileri kurarak ilerlemektir. Sonra bu verileri bir hipotez çerçevesinde birleştirir ve gözlemlerle test ederek sonuca varmaya çalışır. 

Elimizde analiz etmemiz gereken ilginç bir olay var: Normal koşullarda Merkez Bankası, bankaları fonladığı faizi artırdığında piyasada faizler artar ve ülkeye döviz girişi olur. Bu durumda döviz bollaştığı için TL değerlenir ve döviz kurları düşer. Bu kez Merkez Bankası faizi artırdığı halde kurlar düşmedi TL değerlenmedi, hatta tam tersine kurlar yükseldi, TL değer kaybetti. Bu ekonomik olguyu analize tabi tutalım. Bu analizde USD kurunu bütün yabancı paraların temsilcisi olarak alacağız.

Merkez Bankası Faizi Artırdığı Halde Dolar Kuru Niçin Yükseldi?
Merkez Bankası 14 Aralık toplantısında, bankaları fonlamada politika faizi yerine uyguladığı geç likidite penceresi imkânının faizini yüzde 12,25’den yüzde 12,75’e yükseltti. Önce eldeki bilgileri bir tabloya toplayalım:

Bilgiler / Veriler
13.12.2017
15.12.2017
Türkiye’de Enflasyon (TÜFE, %)
12,98
12,98
ABD’de Enflasyon (CPI, %)
2,2
2,2
TCMB GLP Faizi (%)
12,25
12,75
USD/TL Kuru
3,82
3,86
TL Mevduat Faizi (%) (vergi sonrası)
14,00 (12,00)
14,00 (12,00)
USD Mevduat Faizi (%) (vergi sonrası)
4,00 (3,95)
4,00 (3,95)

Merkez Bankası’nın bankaları fonlamakta kullandığı faizi 0,50 puan artırmasına karşın tablodan, USD/TL kurunun düşmediğini hatta tam tersine 3,82 düzeyinden 3,86’ya yükseldiğini görüyoruz. Normal koşullarda Merkez Bankası’nın faizi artırmasının ardından kurlarda bir düşüş ve dolayısıyla TL’de bir değerlenme ortaya çıkması beklenir, fakat bu kez tam tersi oldu. Şimdi de yukarıdaki bilgilere eldeki verileri ekleyerek bu kez olay yeri incelemesi yaparak analizi tamamlayalım.

Aşağıdaki tabloda Türkiye’deki mevduatı ve bu mevduatın TL ve yabancı para (YP) arasındaki dağılımını ve bu dağılımdaki gelişmeleri sunuyorum (Kaynak: TCMB, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/b2b4db77-c834-4b8e-8ec7-4e9549261cab/dthvade.html?MOD=AJPERES&CVID=

2005
2007
2010
2013
Aralık 2017
Milyar TL
Mevduat Toplamı
236,2
338,5
584,1
903,8
1.668,9
TL Mevduat
150,9
220,7
413,5
566,5
897,8
YP Mevduat
85,3
117,8
170,6
337,3
771,1
Yüzde
Mevduat Toplamı
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
TL Mevduat
63,9
65,2
70,8
62,7
53,8
YP Mevduat
36,1
34,8
29,2
37,3
46,2
YP Mevduat (USD Cinsinden)
63,5
100,6
110,9
156,1
196,1

Tablo, toplam mevduat içinde yabancı para mevduat payının hızla arttığını ortaya koyuyor. 2005’de bu pay yüzde 36 iken Aralık 2017’de yüzde 46’nın üzerine çıkmış bulunuyor. Bu artışta TL’nin değer kaybının bir miktar etkisi olsa da asıl artışın fiili artıştan kaynaklandığı tablonun son sırasında yer alan yabancı para mevduatın döviz cinsinden miktarının artışından görülebiliyor. Bu artışın asıl ağırlığı yerli halkın döviz mevduatına geçişinden kaynaklanıyor.

Türk Lirasından Yabancı Para Yaratma Yeteneği
Sermaye hareketleri serbest kalıp da Türk Lirası konvertibl ilan edilince, isteyen herkesin Türk Lirasını verip istediği yabancı parayı alması serbest hale geldi. Bu durumda mesela bankada 100.000 TL mevduatı bulunan bir yerli tasarruf sahibi bankasına talimat verip bunu bugünkü kurdan (3,86) 25.906 USD’ye çevirip bir USD mevduat hesabı açtırabiliyor. Böylece bu yerli tasarruf sahibi bu talimatıyla TL birikiminden, Dolar tasarrufu yaratmış oluyor. Bu yaratıcılık, kişi açısından alacak olsa da banka açısından USD yükümlülük oluyor. Dolayısıyla bankaların yabancı para yükümlülüğü ortada bir yabancı para kazancı olmadan artabiliyor.

Her ne kadar reel faiz hesabında gelecek enflasyona bakılması gerekse de Yerli tasarruf sahibi gelecekteki enflasyona değil bugünkü enflasyona bakma alışkanlığındadır. Bu durumda eline geçecek faizin yüzde 12, enflasyonun ise yüzde 13 olduğunu görünce zarar edeceğini hesaplar ve bankasına talimat vererek USD mevduatına geçer. Bunun için Dolar kazanmasına gerek yoktur. Konvertibilite ona bir talimatla TL’den Dolar yaratma imkânı sağlar. Banka ise durduk yerde döviz yükümlülüğüne girmiş olur. Bunu yaptığında yerli tasarruf sahibi TL tasarrufta yaşayacağı zarardan kurtulup yüzde 3,95 net ve Doların enflasyonu yüzde 2,2 olduğuna göre yaklaşık olarak 1,75 puan reel Dolar faizi almaya başlar.

Hipotez: Dolarizasyon Olan Ülkelerde Reel Faiz Hangi Para Biriminde Yüksekse Orası Çekici Olur
Bütün bunlardan çıkacak sonuç şudur. Türk Lirasında reel faiz negatif olduğu sürece yerli tasarruf sahibi dövize geçer ve parasını yabancı para mevduatına dönüştürür. Bu da döviz talebini artırır ve kurlar düşmez. Merkez Bankası’nın son kararı negatif faiz olgusunu çözecek bir ortam yaratmadığı hatta o umudu da zayıflattığı için yerli tasarruf sahiplerinin yabancı parayla mevduat yapma eğilimi artmıştır. Bu eğilim yabancı paraya talebi artırmış ve sonuç olarak kurlar yükselmiştir.

Kuşkusuz kurlardaki yükselişin yabancı fonların beklentisi, riskler vb gibi konularla da ilgisi var ama işin burada ortaya koyduğum yönü oldukça ağır basıyor gibi görünüyor.





[1] Mahfi Eğilmez, Ekonomide Analiz, 6. Basım, Remzi Kitabevi, 2017, s. 16

Yorumlar

  1. Ne faizmis arkadas... Yaz yaz bitmedi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ne diyor Çin Atasözü, "Bin doğru adım bir yanlış adımı düzeltemez." Onun için de yaz yaz bitmez.

      Sil
    2. kaleminize sağlık hocam geçmişte yaşadığımız döviz krizleri nedeniyle kur artışı bizler için kriz alameti çok hassasız hemen pozisyon alıyoruz aynı durum Almanlar için enflasyon artışında Ameikalılıar için tüketim harcamalarının düşmesinde geçerli oluyor bu davranış kalıbını değiştirmek zor olsa gerek hocam

      Sil
    3. Sayın hocam,
      sanırım döviz faizi netinde bir düzeltme var gibi.

      1.1.Döviz tevdiat hesaplarına ödenen faizlerden;
      Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplarda %18,
      1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda %15,
      1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %13,

      dolayısıyle 6 aya kadar vadelide 4 (3,95) değil 4 (3,28) olacaktı sanırım,

      Sil
  2. Türkiye girdabın içinde mi?

    YanıtlaSil
  3. Yani diyorsunuz ki negatif reel faiz var o yüzden böyle.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet. Hiç kimse parasını zarar ederek kullandırmaz herhalde.

      Sil
  4. Altın mevduat Yabancıpara mevduatın içinde mi?

    YanıtlaSil
  5. Her şeyin nedeni bağımsız olamamaktan kaynaklanıyor. Faiz sonuçtur diye boşuna demiyoruz. Bazıları faizi düşürmek istiyor ama faizi düşürmek için ekonomik ve siyasi istikrarı sağlamak gerekir. Bunlar yokken faizlerin düşmesini bırakın artacaktır. Hatta siz elle düşürmeye çalışırsanız 94 krizinde olduğu gibi %400'lere varan faiz artışları olacaktır. Siz faizi TCMB'ye bırakın, enflasyonu işsizliği nasıl düşüreceksiniz ona yoğunlaşın, faiz zaten kendiliğinden düşecektir, bu olay bu kadar basit aslında ama bazıları anlamamakta ısrar ediyor, sırf büyüme uğruna. Ülkemizdeki sıkıntı Para politikası ve Maliye politikasını uygulayacak birimlerin karışmış olması.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sayin Ahmet Gunes,
      94 krizinde oldugu gibi %400 2000kasim krizlrinde oldugu gibi %2000 faizler olmasi cok zor cunku korkunc derecede dunyada likitide var bu bol likitide ile akp gemisini yurutuyor. Ama bana kalirsa %40lara cikabilecek bir faiz orani bile bizi herseyden ayristirir hem dunyadaki genel faiz anlayisindan hem de ekonomik gorunmden dolayisiyla %40lar bile ekonomiyi coook rahat sallar.

      Sil
    2. o faiz oranlarına tekrar gelmemiş zaten çok abestir ben örnek olarak ekonomide olacakları mubala yaparak anlattım sadece.

      Sil
  6. Mahfi hocam arada sırada halkın arasında tanınmadan mesela bir kahvede çay içip halkın ekonomi yorumlarını serzenislerini veya ekonomimiz süper yorumlarını dinliyor musunuz ?... teşekkürler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tanınmaz olur mu? Sarıyer pazarcı esnafı Hocayı tanıyor,mevenin çürüklerini bize kakalarken iyi tarafını hep Hocaya veriyorlar, kaç kere tanık oldum.

      Sil
    2. Sarıyer pazarcı esnafı dürüst esnaftır, kimseye çürük meyve kakalamaz.

      Sil
    3. Hocam şaka yaptım ben zaten Ankara da yaşıyorum

      Sil
  7. Hocam 3,95 net USD faizini nerede bulduysanız bize de söyleyin. Zira faizler 1.25-2.25 bandında değişiyor tüm bankalarda.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TEB- İNG - AKBANK a göz atmanı öneririrm.

      Sil
    2. ing akbank enpara vs.. e-hesap

      Sil
    3. Arkadaşlar saymış sağolsunlar.

      Sil
  8. Hocam USD için net 3'ün üzeri hatta 3 veren bile bir banka var mı? Geçen gün baktığım kadarıyla 1,5-2,2 arasında.

    YanıtlaSil
  9. Herkes 2 dolar bozdursa bu iş çözülür bence.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Herkes 2 dolar bozdursa 160 milyon dolar eder ve Turkiyeyi kurtarir, supersin. Bence bunu dusunen herkes 2 kitap okusa ulke biraz daha gelisir..

      Sil
  10. Hocam, faiz oneriniz (%15) merkez bankası tarafından karsilanmadi ama kurda da sıçrama olmadı. Bu durumda, para getirenler bu faize de "bereket versin" mi diyor yani? Ben anlayamadım durumu. Izah edebilir misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Daha ne sıçrama olacak? Para getirenlerin herhangi bir sorunu yok. Onlar zaten yüzde 8 reel faiz elde ediyor. Bence siz yazıyı bir kez daha okuyun. Sorun yerlilerde. Onlar Dolara geçiyor.

      Sil
  11. Faizi geçelim, üretimi konuşalım hocam. Boş çözüm önerileriyle bu kadar yıldır oyalaniyoruz. Yazık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faizi doğru yere oturtmadan üretimi konuşsak da işe yaramaz. Bir ekonomide önce faiz, kur ve enflasyon doğru yere oturmalı ki yatırım olsun, üretim yapılsın.

      Sil
  12. Bu durumda merkez bankasi yaptigi faiz arttirimi niteliksiz bir karar olarak ele aliniyor piyasalarda.

    Ben merkez bankasinin yerinde olsaydim eldeki veriler ve hesaplarim dogrultusunda ki bazi banka profesyonellerinin markalarinin beklentilerin ortalamasi da ayni orani gosteriyor yaptigim hesaplamalarla hemen hemen ayni baz puani veriyor.o da 1.25 baz puan!

    GLPde 1.25 baz puanlik faiz artisi yapar piyasalari gozlemlerdim. Enflasyon dusene kadar da 2018 yili icinde ocaktan baslayarak 1.25 faiz artisini kademeli olarak 25er baz puanlarda yapardim.
    Enflasyon tek rakamli seviyeye gelene kadar bunu yapardim. enflasyon %8li seviyelere gelene kadar da faizlerde oynama yapmazdim.
    Eger enflasyon %8li seviyelerde gelip gozler bana cevrildiginde ise de eldeki verilere bakar enflasyon buyume oncelikli olarak degerlendirir ona gore 25 baz puanlik indirimlere baslardim. Bu indirimleri mi de reel faiz +1.5 altina inmeden yapmaya ozen gosterirdim. Yani indirimim +1.5 reel faiz kosullari olusunca durdururdum. Beklerdim enflasyonun inmesini.
    Enflasyon indigi olcude faizlerin inmesini artik insanlarin ogrenmesi gerek. Ogrenmedigimizde daha yuksek faizlere kurlara ve en onemlisi daha yuksek enflasyon olgulariyla karsilasiyoruz.Bundan kacis yok

    Son tahlilde ben Turkiyedeki bu surecin bizi cift rakamli enflasyonu devam ettirecegi dusuncesindeyim. Simdiden yazmakta beis gormuyorum 2018 yili ve sonu cift rakamli enflasyon oranlari ile cok rahat kapanacaktir.
    Dahasi korkum ve endisem odur ki enflasyonun %15li hatta allah muhafaza %17ye oradan da %20li rakamlara cikabilecegi hususudur. Cok daha acik konusmak gerekirse sayet Turkiyede suan enflasyonun klasik olan %8-9 bandina inme sansi gayreti hevesi ve beklentisi ve ihtimali enflasyonun %15li rakamlara cikma sansindan beklentisinden gayretinden ihtimalinden daha azdir. Yani oklar baska yonu gosteriyor Enflasyonda, Dahasi kimler ya da kim fisildadiysa artik bilmiyorum. Bu mevcut yonetim Philips egrisi dahilinde yuksek enflasyon ile issizligi alt etme hevesine de girmis olabilir. Sunu da burada yazmak lazim ki Az cok bu toplumun kodlarini niye 30yil yuksek enflasyon kesintisiz yasadigini bilebiliyor en azindan tahmin edebiliyorsak sayet; Bu toplum, siyasetcisinden enflasyondan en cok zarar goren sabit dar gelirlisine kadar onlerinde bir secimleri olsa enflasyon / issizlik denkleminde her zaman ama her zaman enflasyonu tercih edecktir. Yuksek enflasyonla yasayayim issizligim dusuk olsun. enflasyon yuksek olsun da is olsun yeterki. Bu mantikla Turkiye ekonomi tarihinde kesintisiz ceyrek yuzyili askin yuksek enflasyonla yasamistir.

    Yeniden son kararlara gelirsek; Bu noktada Merkez bankasi bu yilin bu ayini pas gecelim ocak basinda yeni bir tsunami ile karsi karsiya kalma ihtimali yuksektir. Piyasalar merkez bankasinin bu kararsiz durusu karsisinda feyz alma yoluna gidebilir. Kisaca Merkez bankasi TLyi savunmasiz ve caresiz birakmistir son kararlariyla piyasa aktorlerinin karsisinda .

    YanıtlaSil
  13. Babam rahmetli olduğunda anam bağa bakamayacagi için satıp zor günler için kefen parası olarak bir devlet bankasına yatırmış. %8 faiz nedir hocam? Para eriyor resmen. Hem dolar satıp TL ye geç diyeceksin hem de TL yi eriteceksin. Dolar yapıp %2 faizle yatirdik. Başka çare yok ki. Haklısın valla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Altin da alabilirdiniz. Care yok diye bir sey yok.

      Sil
    2. Altın üretimimiz yeterli mi ki? Onu da dışarıdan dolar karşılığı alacaksiniz. Ne değişecek?

      Sil
    3. Adsiz 14:19, bu blogda altin diye aratip gecmis yorumlari okursaniz bunun cevabini gorursunuz. Altin hububat gibi bu sene uretilenin tuketilip bittigi bir maden degil. Nerede cikartildiginin da onemi yok edinmek icin. Dunyada cikartilan madenin yarisi Afrika'da cikartilmistir ancak cogu Avrupa ve Amerika'da bugun.

      Sil
  14. Profesyonel ciftcilik yapiyorum koyun basiyim Koyun tarimi keci tarimi yapiyorum

    Koyunlarima yedirdigim samana zam gelecek mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Samanı ithal ettiğimize göre o da Dolarla birlikte zamlanacak çaresiz.

      Sil
    2. SAMAN SORUNU:saman ithali yapılıyor tarım bitti hayvancılık bitti şikayetleri yapılıyor.bu şikayetlerin şöyle bir önemi var. akıldan mantıkdan bilimden uzak olmaları.örneğin saman. eskiden şöyle öğretirlerdi. konya ovası boğday ambarı. sulama yok. kurak bölgede en kolay zahmetsiz buğday arpa yetiştirilir. bu nedenle konya ovası saman merkeziydi de.teknoloji geldi. sulama geldi.hibrit tohumlar geldi.üretim k kat arttı. buğday ekilen alanlar yerini daha para eder sanayi tip ürünlere bıraktı.olması gereken oldu. elma dikerseniz 1000 m2 den 5000 tl buğday ekerseniz 500 tl kazanırsnız.işte bu saman yokluğuna yol açtı.bu arada türkiyede hayvancılıkta gelişti. yanlış bilgidir. eskiden hayvancılık vardı da şimdi yok. büyük baş hayvancılık ancak 4 mevsim yağışlı ve merası bol ülkelerde ucuz yapılabilir. türkiye kurak iklim kuşağında ve merası pek az.

      Sil
  15. Almanyada da isler cok kotu! Merkel mahvetti bizi! Biz burada gecinemiyoruz. Gelmek isteyen yegenlerimi inanin yanima almadim icim elvermedi perisan olurlar diye. Kesin donus yapmayi dusunuyorum. Almanyaya gelmek isteyenler gelmesin Turkiyede kalsin Turkiye cennet!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız. Kendinize oralarda yazık etmeyin. Hiç düşünmeyin, kaçın Alman cehenneminden koşun gelin cennete.

      Sil
    2. Adsiz 16:50, Ben de muhendisim ve Almanyada calisiyorum. Tek diyebilecegim, okuyana ve dusunebilene is cok ama kalkip ya donerci, market acarsan degil Turkiyeyi Afganistani bile ararsin. En iyisi sen biraz kitap oku ve algilarini ac. Anladigim kadariyla en alt egitim seviyesinde cok kalkmaktan dolayi hayati ekmege endeklemissin. Ati alan uskudari coktan gecti, kendini kurtaramassin, ayni dongude takilip kalmissin. Eger anlarsan, Almanya ne hizda elektrikli araca geciyor, mercedes, bmw, vw, audi neden bu kadar on plana aldi, bir arastir. Ya da Almanyada domates te cok pahali diyip gec. Turkiyede domastesi daha ucuza yersin de araba vs alirken yedigin kazigi baska ulkede yiyemezsin..

      Sil
  16. Hipotesinizi test edecek misiniz hocam? MB karari sonrasinda dovizde yukari dogru hareket, 75 - 100 puan bekleyen yurtdisi yatirimcinin tatmin olmayip TL’den cikmasi sebebiyle olusmus olabilir; yerli yatirimcinin (hane/kurumsal) MB kararina bakip da dovizde uzun vadeli pozisyon almasinin manasi yok. TL mevduati Usd’ye cevirip bekleyen yatirimci yillik 12-13% enflasyonu kompanse edebilmek icin Usd/TL kurunun seneye 4.30’lara cikacagina bahse girmek durumunda. Yerli yatirimcinin bu kumari goze alacak bir risk istahi yok. Bahsettiginiz mekanizmadan bagimsiz, doviz mevduatta artisin sebebi enflasyondan korunmak degil temelde spekulatif kazanc saglamak. Doviz mevduatin ortalama vadesine bakalim anlariz. Syg.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Devamlı test edeceğiz. Konu kumar değil faiz. Reel faiz eksi ise artı olana kayıyor mevduat.

      Sil
  17. Dolar mevduat faizinin stopajı 180 güne kadar %18. Dolayısıyla %4,00 (3,28) yazılması gerekiyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar mevduatın 180 günlük faizinin vergisi % 18 ama bir yıllık olanın % 15. Reel faiz hesaplamalarında genellikle 1 yıllık faiz esas alındığı için ben de hesaba onu esas aldım.

      Sil
  18. Bankama talimat verdim zaten TL mevduatimi bu merkez bankasinin son karari yuzunden Dolara cevirttim. Param biraz dogursun. Sonra da yurtdisina gidecem. AKP cunku kendi insanini sevmiyor. Araplari seviyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Karar sizin tabii ama genellikle başka ülkelere yerleşen insanlar ülkelerini ararlar.

      Sil
  19. yp tl mevduat tablosu her şeyi anlatıyor reel faiz alma inancı yatırımcılarda gün geçtikçe azalıyor böyle giderse yp mevduat tl mevduatı geçecek gibi gözüküyor

    YanıtlaSil
  20. Hocam dolara uygulanan faizi Tcmb degistiremez mi? Yani mesela bankalara "doviz mevduatlarina en fazla 2% faiz uygulayabilirsiniz" diyemez mi? Derse ne olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Diyemez. Çünkü faiz piyasada serbestçe belirleniyor.

      Sil
    2. Hocam dovizin faizinden kesilen vergiyi arttirsa?

      Sil
  21. Türkiye'deki reel faizi glp faizi ile politika faizine göre ayrı ayrı hesapladığımızda farklı sonuçlar alıyoruz(-0,85 / 3,9).Bu da iki zıt sonuç ve çözümler silsilesi sunuyor.Temel görüş ayrılığı ve bakış farkı bu mudur sizce.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Reel faizi vatandaşın eline geçen mevduat faizi üzerinden hesaplamanız gerekir. Çünkü MB'nin faizi vatandaşın eline geçen faizle ilgili değildir.

      Sil
  22. Her zamanki gibi yine haklısınız :) Hocam Devletimizin ekonomi politikalarına yön verilirken yetkililer sizi de takip ediyorlardır yada ne bilim en azından görüşlerinizi alıyorlardır diye tahmin ediyorum. Bu varsayım altında dolaylı olarak sizde sorumlusunuz. :) Şaka bir yana şu anda Ülkemizde ki iktisatçı ve Ekonomistler de mı sıkıntı var yoksa Kralı Gelse bişey yapamaz durumuna mı sürükleniyoruz. Allahınızı severseniz söyleyin hocam bu işin sonu nedir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 'Herkesin aklı kendine güzel görünür' ilkesi buralarda zirve yapmış bir yaklaşımdır.

      Sil
  23. Faiz paranin kirasi ise
    TL ise barinaktir. Tipki diger para birimleri gibi
    Bu barinagin kirasi dusuk ise
    Siz boyle barinagi alip kirasini alir misiniz? Su mevcut enflasyon kosullarinda

    Dolayisiyla

    Kira getirisi yuksek depreme dayanikli barinaklar daha fazla deger goruyor talep goruyor
    Bu talepten oturu
    Herkes bu barinaklari alip kiraya vermeye calisiyor
    Cunku ENflasyon kosullarina ve mevcut depremlere dayanikli evler daha uzun omurlu ve kira getirisi daha yuksek yerleri alip yerlesiyor ve kiraliyorlar

    Son tahlilde
    Finans sahipleri kira getiri yuksek elementlere paralarini baglamayi tercih edeceklerdir. Bu elementler altin lira dolar petrol ve ev olabildigi gibi hic yatirmayip harcama yoluna da gidebilirler.

    YanıtlaSil
  24. Para Basmak sart! Dunya ve Turkiye ekonomisinin artik bol para basimina gecmesi lazim
    boyleikle para basimi esnasinda gece gunduz mesai yapan adtea bir firin iscisi gibi calisan isciler para kazanacak
    basilan para piyasaya girecek carsi pazar senlenecek
    carsi pazar senlendikce issiz is bulacak yuzu gulecek
    Dunya ve Turkiye ekonomisi rayina oturacak
    Para basilmasi ekonomiyi duzluge cikartacak tek ve en etkili yontem

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sonra enflasyon parasal bir olgudur sözünü test ederiz. Ben de düzelsin diyorum ama bu dünya çok kolaycı oldu adsız.

      Sil
    2. Bence dalga geciyor, biraz gozlem ve algilama yetenegi olan biri para basmanin isleri daha kotu hale getirecegini tahmin eder. Ya da arkadas cidden cahil..

      Sil
    3. Para nasılsın ve bu basılan paralar asgari asgari ücretliye yılda iki iki maaş olarak dagitilsin
      Gabul mu ?

      Sil
    4. Arkadaş basit keynesyen modelde kalmış. Enflasyonla faizi sabit kabul etmiş. :D

      Sil
  25. Güzel analiz.Merkez Bankası CB nin baskısıyla tasarruf sahibini enflasyona ezdiriyor. Faiz negatifse para el yakar ve ya mala gider ya da dövize.Para politikası duvara toslayınca anlıyacaklar yanlış yaptıklarını..Umarım duvarın altında kalan biz olmayız.

    YanıtlaSil
  26. Hocam vallahi billahi artık yorulduğum için TL mevduat tutmuyorum. $ tasarruflarımla kendimi enflasyona karşı korumaya çalışıyorum.Faizide 4% değil 1.5% yani Amerika'daki enflasyon kadar.Arada sırada $->Tl sonra tekrar TL->$ dönüşümüyle fırsat buldukça ütmeye çalışıyorum.Aklımla dalga geçmeye
    çalışanlarla bende böyle dalgamı geçiyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Birikimlerinizi altin'da bekletirseniz daha iyi olacaktir. En azindan bir kismini altin olarak saklayabilirsiniz. Dusunun akliyla dalga gecilmeyen amerikalilar da oyle yapiyor.

      Sil
  27. Hocam merhaba,

    Bana, yazıdaki ilk tabloda Türkiye'de Enflason (TÜFE, %) satırına, 11,90 yerine 12,98 yazmamız gerekir gibi geldi. Ancak siz tabi ki başka bir oran ya da bir ortalama kullanmayı tercih etmiş de olabilirsiniz, hiç şüphe götürmez ki siz daha iyi bilirsiniz. Eğer farklı bir oran ise 11,90'a nasıl ulaşabiliriz?

    İyi günler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız, 12,98 olması gerekirken yanlışlıkla 11,90 yazmışım. Düzelttim, teşekkür ederim.

      Sil
  28. Politik açıdan düzlüğe çıkmadıkça tüm ekonomi(ni)-k analizler boş çıkar, tutarsız kalır, hesapları şaşırır...!

    YanıtlaSil
  29. Politik açıdan düzlüğe çıkmadıkça tüm ekonomi(ni)-k analizler boş çıkar, tutarsız kalır, hesapları şaşırır...!

    YanıtlaSil
  30. sayın hocam son açıklanan verilere de baktığımızda türkiye için stagflasyonist bir süreç içersinde olduğunun açıkça ortada olduğunu düşünüyorum. sizcede bu süreçte sadece faizler yerine keynesyen gmp yi de kullansak böyle bir süreçten daha sağlıklı çıkmaz mıyız? ayrıca ülkenin bu kadar sıcak paraya bağımlılığı için tr olarak uygulamamız gereken politikada maliye politikaları olmalı siz ne düşünüyosunuz hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Stagflasyon enflasyonun varlığına karşılık büyümenin sıfır dolayında olduğu bir durumdur. Türkiye'de enflasyon yüksek ama büyüme de yüksek. Dolayısıyla içinde bulunduğumuz durum stagflasyon değil enflasyonlu büyüme durumudur.
      Türkiye'nin dış finansman bağımlılığından kurtulmasının tek yolu yapısal reformları yapmaktır.

      Sil
    2. %13 enflasyon, %11 büyüme varsa, ekonomi %2 küçülmüş olmuyor mu? Enflasyonlu büyüme ancak enflasyondan daha fazla büyürseniz olmaz mı? %13 enflasyonda otomatik olarak nominal %13 büyürsünüz ki bu reel anlamda sıfır büyüme demek değil midir?

      Sil
  31. 3.95 ten usd enflasyonu olan rakamı (1.5) çıkarınca zaten sizin dediğiniz rakamı telaffuz etmiş Mahfi hoca. Sayın Adsız

    YanıtlaSil
  32. Hoca da aynı şeyi söylemiş zaten.

    YanıtlaSil
  33. Ah hocam ah o koltuk kimlere kaldı. MB Başkanı ve ekibi nereye bakıyor ne siz sorun ne ben söyleyeyim. Bürokraside liyakat sizin görev yaptığınız dönemlerde kalmış. Sorunlarınızı zevkle okuyor ve feyz alıyorum

    YanıtlaSil
  34. Hocam HALK tl. ye güvenmiyor güvensizlik gittikce dahada artacak

    YanıtlaSil
  35. Hocam euro,dolar,yen rezerv para birimleri. Bu durumda abd-ab-japonya kendi aralarında ticaret yaparken hangi para birimini kullanıyor? Ya da yapıla işleme göre mi para birimi seçiliyor? Mesela abd ab'den ithalat yaptığında euro ödüyor, ab'ye ihracat yaptığında dolar mı alıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu firmalara göre değişir. Ama hepsi belirli ölçüde kullanılıyor. çÜnkü bu paralar fazla oynak değil.

      Sil
  36. Hocam euro,dolar,yen rezerv para birimleri. Bu durumda abd-ab-japonya kendi aralarında ticaret yaparken hangi para birimini kullanıyor? Ya da yapıla işleme göre mi para birimi seçiliyor? Mesela abd ab'den ithalat yaptığında euro ödüyor, ab'ye ihracat yaptığında dolar mı alıyor?

    YanıtlaSil
  37. Negatif reel faiz uzun zamandır var sanki.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Son bir kaç ayda enflasyon yükselince iyice gündeme geldi.

      Sil
  38. Mahfi Bey, reel faizi hesap ederken mevduata ilk elden kesilen stopaj oranı dikkate alınıyor. TL için yüzde 15'den başlıyor, dövizde ise yüzde 18.

    Şirketler için ise bu oran yüzde 20 esasında. Hesap edilen Kurumlar Vergisi nedeniyle. Hatta 2018 ila 2020 yılları arasında yüzde 22 olacak.

    Tüketicinin eline açıklanandan daha az bir net faiz, şirketlerin ise ondan da az bir net faiz elde ediliyor.

    YanıtlaSil
  39. http://m.finansgundem.com/haber/mahfi-egilmezden-yeni-formule-esprili-yorum/1259121
    Hocam ben faturamı bu formüle göre hesapladım 2 lira kardaymışım :-)

    YanıtlaSil
  40. Hocam MB faiz artırdığında bunun bankaları nasıl etkileyeceğiyle ilgili kafama takılan bir soru var. MB faizi artırır ilk önce mevduat faizleri artar banka zarar etmemek için kredi faizlerini de artırır. Buraya kadar tamam. MB faizleri düşürdüğünde ise önce mevduat faizleri düşer belli bir süre sonra kredi faizleri de düşer. Banka kredi faizlerini düşürmese daha fazla kar elde eder. Bu durumda bankalar niye kredi faizlerini de düşürür? Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  41. Hocam merkez bankası yıl içinde defalarca yol sonu kur beklenti anketini değiştirdi.neden bu değişim yapılıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merkez Bankası her ay 100'e yakın reel sektör temsilcisi, finans kesimi temsilcisi, akademisyen ve profesyonele bu konuda anket uyguluyor ve sonuçlarını yayınlıyor. Yani bu açıklanan veriler MB'nin görüşleri değil bu kişilerin görüşlerinin ortalaması.

      Sil
  42. Mahfi Hocam, bizim teşhiş/tedavisi kuvvetli hocalarımızın muayenehaneleri bitpazarı gibiydi. Bunun yanında otopsisi kuvvetli hocalar dünya çapında olsalar da muayenehanede tavla oynarlardı. Otopsiniz doyurucu ama bu iktisat ilmi anladığım kadarıyla benim %50-%50 tahmin becerime henüz gelememiş. TCMB den sonra kur ya yükselir ya düşer dedim yanılmadım. Köşe yazmaya da başlayayım mı Hocam? Sağlıcakla kalın.

    YanıtlaSil
  43. Mahfi hocam yabancı yatırımcı yada Carry trade yapanlar noelden once tr den cıkacak diyorlardı ekonomistler. Sizce cıktılar mı?

    YanıtlaSil
  44. Hocam sizce bitcoin'in dolar üzerindeki etkisi ne olacak?
    Bitcoin her geçen gün artmaya devam ediyor ve parasını usd olarak saklayanlar bitcoin'e veya alternatif altcoinlere geçerek beklenmeyen (veya beklenen?) bir etki yaratır mı?

    YanıtlaSil
  45. Yanında çalışan 10 işçi ile
    100 adet tesbih üreten bir tesbih üreticisi
    50 liradan satıp
    50x100=5.000 lira gelir elde eder!
    Üretici bir sonra ki ay
    Bir işçi çıkarıp
    90 tesbihi 60 liradan satar;
    90x60=5.400

    Üretici gelirini beşbinden, beşbindörtyüze çıkardığı için %8 büyümüş görünür,

    OYSA;
    Üretim 100 den 90’a düştüğü için
    Reel büyüme % -10 dur

    Tesbih fiyatını 50 den 60’a çıkardığı için
    Enflasyon %20dir

    İşçi sayısını 10’dan 9’a düşürdüğü için
    İstihdam %10 azalmış,
    İşsizlik artmıştır...!

    Arttırılan vergiler ve bazı küçük hileler ile kağıt üzerinde büyüdüğümüze sevinenlere ithaf olunur..!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hesabınız güzel bir sadelik içeriyor. Tahmin ediyorum ifade etmek istediğiniz düşüncenizi ortaya koyduğu için böyle bir örnek hazırladınız.

      Ama ülke gerçeğini yansıtmıyor. Miktar bazında küçülme yok, istihdamda ise artış var.

      Örneğinizi buna göre tekrar kurgulamalısınız. Mesela bu örneğinize artırılan vergiler ve bazı küçük hileleri ortaya koyarak kağıt üzerinde büyüdüğümüzü gösterebilirsiniz.

      Sil
    2. Türkiyenin 3. Çeyrek reel büyümesi % 11,1. Timur beyi tespitleri doğru ama Eylül ayında istihdamda da düşüş var.

      Sil
    3. Tespihleri 60 liradan satacak müşteri bulmakta gittikçe zorlanacağı için işçileri birer birer çıkartmaya devam eder ama gelir daha da düşer ve sonunda kirayı bile ödeyemeyip iflas eder. (muhtemelen 2018 1. veya 2.çeyrek). Gerçekte durum budur...

      Sil
  46. Hocam bir sorum daha olacak, reel faiz hesabında yabancılar icin bizim enflasyonumuz neden önemli anlamıyorum burda yasamıyorlar neden enflasyondan etkilensinler ki?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Önemli değil zaten. Reel faiz hesabında yerliler için buradaki enflasyonu, yabancılar için kendi ülkelerindeki enflasyonu esas alıyoruz.

      Sil
    2. Kıymetli hocam bizim faizden onların enflasyonun çıkarırsak yabancılar için reel faiz yaklaşık % 10 oluyor. O zaman butun dünyadaki paranın bize akması lazım. Ekonomistleri dinledigimizde bu faiz yabancıları kesmez kaçar diyolar. Hiçbir yerde olmayan % 10 reel faizi nasıl tepiyorlar ilginç

      Sil
    3. Çünkü bizde biraz fazla kaldıklarında TL değer kaybettiği için faizden kazandıklarını kurdan kaybetme riskiyle karşılaşıyorlar.

      Sil
  47. Hocam hipoteziniz çok doğru ama hükümet (daha doğrusu cb) dövizdeki yükseliş spekülatif, enflasyon düşecek diye bakıyor. Sizce bu şartlarda enflasyonun %10’un altına inmesi gerçekçi bir beklenti olabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aralık ve Ocak'ta yüksek oranlı enflasyonlar vardı. Bunların yerine daha düşükler girerse enflasyon geriler. Ama bunun yüzde 10'un altına gelip orada kalması pek olası görünmüyor.

      Sil
  48. Hocam ABD'de enflasyon yani CPI %1.5 değil,%2.2,yok eğer Fed'in tercih ettiği enflasyon göstergesi PCE'yi kastetmek istemişseniz orada da son rakam %1.6(Ama gelecek hafta yayınlanacak Kasım ayı verisiyle %1.8'e yükselmesi bekleniyor.)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. % 2,2 olarak düzelttim, teşekkür ederim.

      Sil
    2. %4 brüt vadeli USD mevduatın da net faizi de %18 stopaj ile %3,28 civarında hocam. Onu da düzeltebilir misiniz? Saygılar.

      Sil
    3. Madem enflasyon %2,2 ise neden beklenen enflasyon bir turlu gelmiyo diyolar ekonomistler. Hedefin uzerine cıkılmış zira

      Sil
    4. TÜFE enflasyonu yüzde 2,2 ama Fed asıl olarak çekirdek enflasyona bakıyor ki o 1,6,

      Sil
  49. Hocam, yine durumu çok güzel anlatmışsınız, teşekkütler. Sadece %4 USD vadeli mevduat faizi %18 stopaj kesildikten sonra %3,28 net civarına geliyor. Siz %3,95 net yazmışsınız. Rica etsem kontrol edebilir misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. % 18 stopaj 180 gün vadeli DTH'da. 1 yıl vadeli DTH'nin stopajı % 15.

      Sil
  50. Hocam "piyasa aldırmazlığı" yazınızı okudum. Güzel bir yazı. İşadamlarının günümüzdeki şoklardan eskisi kadar etkilenmemesinin bir nedeni türev piyasaların gelişmiş olması olabilir mi her ne kadar türev ürünler krize neden olduysa da?
    Sizce "piyasa aldırmazlığı"nın en temel nedeni nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Türev ürünler bizde öyle yaygın kullanılmıyor. Piyasa aldırmazlığının temel nedeni çözümsüzlük. Yani insanlar çözemeyecekleri bir sorunla uğraşmak yerine sorun yokmuş gibi davranarak para kazanmaya devam etmeyi tercih ediyorlar.

      Sil
  51. Hocam şu görüşe katılır mısınız: MB'nin uyguladığı birbiriyle çelişen kısmi sıkı para politikası-genişletici maliye politikası uygulaması yerliler için belirsizlik yaratır ancak yabancı yatırımcıyı olumlu etkileyebilir. Çünkü sıkı para politikasının yanında genişletici maliye politikası daha yüksek bütçe açıkları ve açığı kapatmak için daha yüksek faizle hazine borçlanması demektir. Ancak yerliler açısından bakarsak sıkı para politikası yüksek faiz demektir ancak genişletici maliye politikası daha yüksek enflasyon demektir kabaca reel faizlerde değişme olmaz ve uygulanan politikalar hangisinin daha baskın çıkacağı konusunda belirsizlik yaratır.

    YanıtlaSil
  52. Hani bir ara dananın kuyruğu kopuyordu ne oldu:( düzeldi mi hayir

    YanıtlaSil
  53. Hocam faiz artırımı yapıp reel faizi pozitif yapınca döviz kuru düşecek tl değerlenecek ama bu seferde hanehalkına esnafa sanayiciye de faiz yükü biniyor . Çözümü başka yerlerde aramamız gerekiyor değil mi haksızsam lütfen düzeltin saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız çünkü biz asıl çözüm olan yapısal reformları yapmıyoruz. Çevrenizdeki sanayicilere bir anket uygulayın bakın bakalım yüksek faizi mi yüksek kuru mu tercih ediyorlar? Ben 100 dolayında sanayiciye anket uyguladım. Yanıt yüzde 98 yüksek faizin tercih edildiği şeklinde çıktı.

      Sil
    2. sanayici kendi çıkarını düşünmüştür. çünkü dolar üzerinden borçlular.asıl soru düşük kur türkiye içn ihracaatcı üretici için iyi mi?

      Sil
  54. Peki hocam ülkenin durumu daha güvenilir daha stabil olsaydı, insanlar yatırım yapmaktan korkmuyor olsaydı negatif faiz insanları parasını bankaya yatırmaktan ziyade iş kurmaya, işini büyütmeye yönlendirir miydi? Yani ülke olarak sakin ve istikrarlı bir dönemden geçiyor olsak negatif faiz faydalı olmaz mıydı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yatırım yapacak kişiler yatırım sermayesini genellikle kredi alarak bulurlar. Kredi alabilmeleri için bankada tasarruf olması gerekir. Bankada yeterince tasarruf olması için faizin negatif olmaması lazımdır. Çünkü normal koşullarda kimse kimseye parasını zarar edecek biçimde ödünç vermez.
      Dolayısıyla normal koşullarda, yani ekonomide kriz filan yoksa, negatif faiz düşük tasarrufa yol açar. Tıpkı bugünkü Türkiye'de olduğu gibi. O zaman da yetmeyen tasarrufları mecburen dışarıdan borçlanmak zorunda kalırız. Aynen bugünkü durum gibi.

      Sil
    2. 14%'un neresi negatif? Ayrica Turkiye'de tasarruflar artiyor azalmiyor.

      Sil
  55. Türkiye cari açığını dengelemeden konvertibiliteye geçmesi ekonomide zaafiyet yarattı. Hem dış ticaret açığı çok yüksek, hem de kimsenin TL ye güveni yok. Sonuç çok normal.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu yapan ülkelerin bir kısmında böyle bir zaafiyet doğmadı. Çünkü Türkiye konvertibiliteye geçerken yapması gereken düzeltmeleri, reformları yapmadı. Hala da yapmamakta direniyor.

      Sil
  56. sayın hocam,iktisatcının elindeki veriler(AÇIKLANAN VERİLER)yanlışsa bundan nasıl doğru bir sonuca varabilirki.

    YanıtlaSil
  57. Bu yabancilar icin enflasyon onemli degil fikrine pek katilmiyorum. Zira enflasyon Turkiye'deki her birey icin de ayni degil. Bu rakam tuketiminin buyuk kismi gida ve konaklama olan alt gelir grubu icin hesaplanan enflasyona daha yakin ve hatta daha yuksek, luks tuketim yapan ust gelir grubu icin iste enflasyon/denflasyon orani tr/usd kuru kadar oluyor. Haliyle ust gelir grubu zaten tasarrufunu dolar bazinda yapiyor. Alt gelir grubu reel faiz cift haneli olsa bile tasarruf yapamiyor. Orta gelir grubunda ise mesala alkol, tutun tuketmeyen birisi ile tukeken birisinin enflasyonu haliyle farkli olacak. Haliyle insanlar etki eden enflasyon oranina gore reel getiri hesabina girmek pek mantikli gorunmuyor. Enflasyon etkisi yabanci icin farkli ise, yerliler icin durum cok farkli degil.

    YanıtlaSil
  58. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  59. Hocam cevaplar için tesekkurler. Allah saglık afiyet versin

    YanıtlaSil
  60. Onu yazan bendim ama açıklamanızdan bişey anlamadım

    YanıtlaSil
  61. Hocam tcmb'nin sitesinde reel kesimin döviz pozisyonu var finansal kesimin döviz pozisyonunu nasıl bulabilirim?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yine TCMB'nin sitesinde ödemeler dengesi istatistiklerinin altında

      Sil
  62. sayın hocam konu ile alakası yok fakat uluslarası ticaret ve finansman üzerine yüksek lisans bir öğrenci olsaydınız ne üzerine tez hazırlardınız :) değerli fikirlerinizi lütfen bizden mahrum bırakmayın saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ambargolar üzerine çalış.

      Sil
    2. İyi öneri. Ayrıca ihracatın finansmanı veya ödemeler dengesi finansmanı da iyi konular.

      Sil
    3. teşekkür ederim :)

      Sil
  63. TÜRKİYENİN SORUNU:ekonomistlerin ve okuyucuların yorumlarını okuyunca bir şeyin farkına varıyorum.kimse çözüm öneremiyor. bunun nedenide sorunu ortaya koymuyorlar.sorunumuz aslında basit. ürettiğimizden fazlasını tüketmek istiyoruz ve borçlanarak bunu yapıyoruz. iç borç önemli değil. sonunda birinin alacağı diğerinin borcudur. toplam sıfırdır.doş borç ise gerçek borçdur. cari açık dediğimiz şey dışarıya borçlanmaktan borçla mal almaktan başka bir şey değil.dış yatırmcının gelmesi portföy yatırımları vs bunlar sorunu çözmez. sadece borcu ötelememizi sağlar. aynı bir bankadan kredi alıp diğer bankanınkini kapatmak gibi.her ülkenin dış borcu var cari açığı var lafıda palavradan ibarettir. mantıksal olarak birinin borcu diğerinin alacağı olmalıdır.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Her ulkenin cari acigi yok ancak dis borcu var. Siz bir birey olarak borcsuz yasayabilir misiniz? Ulkeler de yasayamaz. Cunku ticaret anlik gelisen ve bir anda biten bir iliski degildir. Malin satisindan satis sonrasi surecine kadar uzun bir sure vardir, bu da taraflarin borclanmalarink gerekli kilar.
      Urettigimizin fazlasini tuketiyoruz lafi daha buyuk bir safsafa. Neye gore olcuyorsunuz tukettigimizi neye gore olcuyorsunuz tukettigimizi.

      Sil
    2. Sayın tanerus8 çözüm öneremiyor derken büyük haksızlık yapıyorsunuz. Mahfi Bey'in tüm yazılarını, burada yazılanları okudunuz mu, yoksa kendinizden başkasını göremiyor, okuyup anlamaya tahammül edemiyor musunuz?

      Ama şunu da unutmayın bu argümanınızın da sahibi siz değilsiniz. Sizden önce bu dediğiniz çok kez söylendi.

      Aslında sizinle aynı çizgideyiz. Sadece üstten bakan tavırlarınızı atın cümlelerinizden sade bir biçimde tespitlerinizi ortaya koyun. Önermiyor demek başka, öneremiyor demek daha başka bir şey.

      Sil
    3. adsız 11.54 benim tavsiyem önce toplama ve çıkarma işlemlerini öğrenmendir.

      Sil
    4. Yanılıyorsunuz. Çözüm önerileri ortaya konuyor. Mesela yapısal reformlar. Ben bunları yıllardır burada üstelik somut örnekler ortaya koyarak yazıyorum. Ama çözüm önerisi olarak hep bu tür zor yollar değil de yatıp kalkınca işleri düzeltecek mucizevi çözüm önerileri beklendiği için bu öneriler hep kulak arkasına atılıyor. Bizim için ilk çözüm yaşamda mucizelere yer olmadığını, fedakârlık yapmadan, çalışmadan çözüm olmayacağını kabul etmek olacak. Sonra da o uzun zaman alacak olan yapısal reformlara girişmek gerekecek. Çözüm yolu budur.
      Cumhuriyetin ilanından sonra Atatürk'ün yürüdüğü yol budur. Ne yazık ki devamını getiremedik. Hatta onun yaptıklarını da bozduk.

      Sil
    5. mahfi bey yazılarınızı dikkatle okuyorum. yapısal önlemler dediğinizde biliyorum. görüşlerinize katılmakla beraber cari açığın sıfırlanmadığı ve doların cari açığı sıfırlayacağımız değer gelmeden yapılacak önlemleri pek değerli bulmuyorum.kemal atatürkün kurduğu cumhuriyetin refans aldığı bilimin böyle dediğini düşünüyorum. yapısal önlemlere gelince ab anayasasını esas almak gerekir.sizinde böyle düşündüğünüzü biliyorum. ama yapmazlar.yapmazlar çünkü yönetenler bir aşiret yönetmek istiyor.çünkü kendileri aşiretin reisi olmak istiyor

      Sil
    6. TİMUR BEY.ben biraz iddialı biriyim.yaptığım işi hep iyi ve kurallara uygun yaparım. bilimden şaşmam.ben türkiyedeki yazar ve çizerlerin türkiyenin sorunlarını tanımladığı ve çözüm ürettiği kanısında değilim.örneğin ekonomde cari açık sıfırlanmadan yapısal önlemden söz edilemez. ilk ve önemli yapısal dönüşüm o. zaman ihtiyaçta yok üstelik. dolar 5-6 tl olur ithalat yapamaz üşürüz arabaya binemeyiz yeni ev yapamayız ama yapısal en önemli değişikliği yapmış oluruz.

      Sil
    7. Argümanınızdaki sıkıntı Türkiye ekonomisini tek bir şirketmiş gibi görmeniz; bilerek veya bilmeyerek.

      Bizlerde bu şirketin çeşitli kademelerinde çalışan bireyleriz. Dolayısıyla kurun 5-6 lara geldiğinde bunun yansımasının sadece ithal ürün kullanmama ile sonuçlanacağını düşünüyorsunuz. CEO muz talimat verecek ithal ürünleri kullanmayacağız. Eksikliklerini hissedeceğiz ama onun dışında her şey eskisi gibi devam edecek. İşimizi kaybetmeyeceğiz. Refahımızdan ödün vereceğiz sadece.
      Bu tam anlamıyla olmasa bile buna yakın argümanınızın temeli.

      Hayata yeni atılan birine kazandığından daha fazlasını tüketme. Tasarruf ya, eğitimine harca deriz.

      Ama Türkiye ekonomisi bu eşiği geçti. Dünya Ticaret Örgütü kurallarına tabi, gümrük birliğine tabi. Yüzmilyarlarca doları bulan yükümlülükleri var. Kısa vadede 170 milyar USD lik yönetmesi gereken bir borç, ekonominin yüzde 80 ni ve belki daha fazlası iç tüketime dayalı. Kur geçişgenliği yüksek, enflasyona yansıması fazla. Belki daha bir çok şey de var.

      Hedefte zaten cari açığın sorun olmaktan çıkması. Da bu nasıl olacak? Tartışılan bu.

      Kur 5-6 ya gelsin çözecek mi? Elde ihtiyacımız olan hayati derecedeki veriler yok. MB daha yeni yasadan yetki aldı bu tarz verileri şirketlerden toplayabilmek için.

      USD nin 1,5 lardan 1 TL olurmu sorularından bu seviyelere geldik. İthalatta tık yok. Azalacakmış gibi de durmuyor. Neden? Sizinde elinizde yeterli veri yok. Olsa bu kadar iddialı olamazdınız kim bilir?

      Ama değerli bir TL hatasına düşmemeliyiz. Hele REK 120 lere gelene kadar müdahale etmem anlayışı son bulmalıydı. O yıllardaki hatamız buydu. Dövizi getir MB ver, TL al bunu da uzun vadeli konut kredisiyle halka dağıt işine girmemeliydik.

      Aksine TOBİN vergisi uygulayarak uzun vadeli akımları müsaade edecektik. Döviz kazancı olanlara döviz kredisi verilmeliydik, bu kural sadece ihtiyacımız olan yatırımlar için gevşetilmeliydi. TL bukadar değerlenmez dolayısıyla bugünde bu kadar değer kaybetmezdi. Yabancı doğrudan yatırım o dönemde daha çok gelirdi. Bakın otomativ sektörünün bu kurla ihracatı patlama yapıyor. Bu patlama o zamanlardan itibaren olacaktı. Yerlilik oranımız daha yüksek olurdu. Bu sadece bir örnek.

      Sil
    8. sonuçta benim savımı çürütmemişsiniz. şunları yapsaydık böyle olurdu diyorsunuz. evet ama yapmadık yanlışta ısrar ettik. şimdiki durumda her ay 5 milyar dolar fazla yaşıyoruz.bunu hemen sıfırlamamız lazım. tek çözümde doların yada daha doğrusu tl nin gerçek değerine gelmesi ile mümkün. başka yoluda yok.eğer varsa sizin öneriniz öğrenmekten zevk duyarım.50 yılda sonuçlanacak yapısal reform demeyin lütfen :)

      Sil
    9. Tanerus8, masa basinda ulkeyi kurtarmak cok kolaydir. Ancak sizinki masa basinda bile kurtarmiyor. Cari fazla vermek, 'tuketmemeyip' uretmek kimsenin refahini duzeltmeyecek. Tuketmeyen insan refahi ne yapsin. Yorumlara harcadiginiz vaktinizi insanlarin cevaplarini ozumseyip mukemmel fikirlerinizi daha da mukemmel yapacak sekilde guncellersiniz surekli tekrarladiginiz seylere insanlarin tekrar tekrar duzeltme yapmasini engellemis olursunuz. Kolay gelsin. :)

      Sil
    10. Önerinizi çürütmeme gerek yok ki. Kimse cari açığımız 5 milyar USD olsun demiyor. Takılıp kaldınız bu hususta.

      Sizinki çözüm değil bir şey önermiyor. Sadece kur gitsin varsın demek bir çözüm değil. Çözüm olabilmesi için ortaya çıkacak tüm kötü olasılıklara karşı tedbirleri de açıklamanız gerekir. Siz bu tedbirleri açıklamaya koyulduğunuzda bir bakmışsınız aynı noktaya varmışız.

      Evet inşallah 50 yıl yeter. Öyle kolay değil bu işler. Basit bir teknolojinin nimetini yemek bile yıllar sürüyor.

      Sil
    11. timur benim önerim çözümün ta kendisi.kur artınca kötü olasılık çıkmaz. nedeni şu. zaten o durumda olmamız gerekiyor. refahımız ne olması gerekiyorsa oraya gideriz. bunun söylenememesinin nedeni 250 milyar dolar borçlu şirketlerin çıkarını korumak için olabilir. benim bu konudan başka bir konuya geçmeme gerek yok. çünkü net yapısal dönüşüm bu.

      Sil
    12. Sizin çözümünüz kur artışı değil. Kurun cari açığı sıfırlayacak noktaya gelinceye kadar seyirci kalmak ve o noktadan aşağıya gelmemesini sağlamak.

      O noktaya kadar geçen zamanda ve sonrasında ne olacak hususunda kötü hiç bir şey olmaz mı diyorsunuz?

      Burada çok büyük bir belirsizlik var. Ne olacağını siz de bilmiyorsunuz çünkü. Öyle olsa ortaya koyardınız.

      Şirketler batar mı? Yoksa fiyatları döviz cinsinden çok ucuzlayacağı için yabancılar tarafından satın mı alınır? Bunu hiç düşündünüz mü?

      Bu sadece bir detay. Tüm detayları ortaya koyduğumuzda aynı noktaya geliriz. Bu nokta tabiki 5 milyar usd açık vermeye devam noktası değil. Bunu kimse önermiyor.

      Hangi noktada olduğumuzu bilemezsek, önerilerimiz ya tutarsa fıkrasına dönüşür. Sonucunda da inşallah hep beraber güleriz.

      Aynı çizgideyiz tanerus8, yanlış anlaşılmasın. Çözümünüzü detaylandırmanız gerekir. 250 milyar usd borcu olan şirketler bizim diğer şirketlerimiz gibi şirketlerimiz. Onlar batarsa biz de batarız. Yabancılara satılırsa daha mı iyi olur.

      Sil
  64. Hocam ben maasindan birikim yapmaya çalışan sıradan bir vatandaşım. 50bin TL param var. Hem kendim hem ülkem için bu parayı nereye yatirsam iyi olur. Altın mı? Faiz mi? Dolar mı? Yoksa hepsinden sepet mi? Ben ne yapayım? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  65. Türkiye'de iktisatçı ve edebiyatçı olmak bir ayrıcalıktır.

    YanıtlaSil
  66. Mahfi bey, Amerika'da hazine tahvilleri faiz artislarini fiyatlamaya basladi. Fed 2018 icin 3 ya da 4 artis ongoruyor. Yani faiz 2.5% bandina gelecek gibi gorunuyor. Turkiye'de faizle ilgili gerekli adimlar atilmazsa hiperenflasyon riski var mi?

    YanıtlaSil
  67. Mahfi Bey, geçtiğimiz aylarda bir kaynakta (Istanbul Analytics olabilir - şimdi bulamadım), Türkiye'de borsanın yabancı, döviz kurunun ise yerli yatırımcı tarafından belirlendiği hipotezini okumuştum. Analiziniz bununla örtüşüyor.
    Selamlar.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi