Nobel Ödüllerinin Arka Yüzü
Alfred Bernhard Nobel (1833 – 1896) İsveçli kimyager ve mühendistir. Babası, Rus ordusu için silah üretirdi. Alfred Nobel, daha 17 yaşındayken İsveççe, Rusça. Fransızca, İngilizce ve Almanca biliyordu. Fizik, kimya dışında İngiliz edebiyatına ve şiire ilgisi vardı. Genç yaşında bir yandan kimya eğitimi alırken bir yandan da Paris’te kimyager Pelouze’nin laboratuvarında çalıştı. Bu dönemde nitrogliserini bulan kimyager Sobrero ile tanıştı. Bundan sonra nitrogliserin üzerinde çalışmaya başladı. Bu çalışmaları zaman içinde birkaç kez sonu ölümle sonuçlanan patlamalara yol açtı. Bu patlamalardan birinde küçük kardeşi Emil de ölür. 1866 yılını dinamiti yaptı ve 1867’de patentini aldı. Dinamitten çok para kazandı. Sentetik bir element de onun adıyla anılmaya başlandı (Nobelyum.) Vasiyetinde servetinin her yıl insanlığa fizik, kimya, fizyoloji ve tıp, edebiyat ve barış alanlarında hizmet sunanlara paylaştırılacak şekilde kullanılmasını yazdırdı. 1900 yılında İsveç Hükümeti, Nobel Vakfını kurdu ve Nobel ödülleri 1901’den itibaren düzenli olarak verilmeye başlandı. Vakıf, varlığını korumak için getiri sağlayacak alanlara yatırımlar yapıyor.
Nobel ödülü savaşlar için malzeme
sağlayan bir buluştan elde edilen servetin insanlığa bilimle, edebiyatla,
barışla hizmet edenlere verilmesini öngören ironik bir ödül niteliği taşıyor.
1968 yılında Sveriges Riksbank
(İsveç Merkez Bankası) Alfred Nobel Anısına, ödül parasını kendisi vermek
üzere, İsveç Merkez Bankası Ekonomi Bilimleri Ödülü vermeyi kararlaştırdı. İlk
kez 1969 yılında verilen bu ödül, Nobel ödülleriyle aynı standartlarda ve aynı
şekilde belirlenecek bir komite tarafından verildiği için bir süre sonra Nobel
Ekonomi Ödülü olarak anılmaya başlandı.
Her daldaki ödül için ayrı bir
komite oluşturuluyor. Fizik, kimya ve ekonomi alanındaki ödülleri İsveç
Kraliyet Bilimler Akademisi, fizyoloji ve tıp alanındaki ödülü Kaolinska Enstitüsü
tarafından seçilen komiteler belirliyor. Edebiyat alanındaki ödül için Norveç
Nobel Komitesi görev yapıyor. Barış alanındaki ödül için Norveç Parlamentosu
tarafından İsveç Kraliyet Akademisinden seçilecek bir komite karar veriyor.
Her dal için miktarı 11 milyon
İsveç Kronu (yaklaşık 1,2 milyon dolar) olan Nobel ödülleri, önceden kimlere ve
hangi eserleri için verileceği belirlendikten sonra her yıl Alfred Nobel’in
ölüm tarihi olan 10 Aralık’ta veriliyor. Ödüller Nobel Vakfı’ndan Alfred
Nobel’in bıraktığı servetten ödeniyor. Yalnızca Nobel ekonomi ödülü Sveriges
Riksbank tarafından ödeniyor.
1974 tarihli Nobel Vakfı Tüzüğüne
göre ölmüş kişilere ödül verilmiyor. Bunun tek istisnası ödülü aldığı
açıklandıktan sonra, ödülü alamadan yani 10 Aralık’tan önce ölenler. Onlar
adına ailelerine ödül veriliyor.
Nobel ödülü kazananlara Nobel
Laureate deniyor. Laureate, defne yaprağının Latincesi olan Laurus Nobilis’ten
türetilmiş. Yunan mitolojisinde tanrı Apollon başında defne yapraklarından
yapılma bir taç taşır. Antik Yunan’da bu taç, atletik ve sanatsal başarıyı
ifade ederdi. Laureate de Nobel ödülü alanlar için aynı anlamda kullanılıyor.
Nobel ödülleri arasında
matematiğin yer almaması hakkında birçok öykü üretilmiştir. Bir iddiaya göre
Nobel, matematiği ayrı bir bilim olarak görmediği için bu dalda ödül
koymamıştır. Bir başka iddia sevgilisi Sophie Hess’in kendisini ünlü
matematikçi Gösta Mittag-Leffler ile aldatmış olmasıdır. Eğer matematik için
ödül koymuş olsaydı bu ödülü muhtemelen Mittag – Leffler alacaktı.
Nobel ödülü alanlar arasında üç
Türk var: Aziz Sancar (Türk - Amerikalı) 2015 kimya ödülünü (iki bilim adamıyla
birlikte), Orhan Pamuk 2006 Edebiyat ödülünü, Daron Acemoğlu (Ermeni – Türk –
Amerikalı) 2024 Ekonomi ödülünü (iki kişiyle birlikte) almıştır.
Bugüne kadar üç kişi Nobel ödülünü almayı reddetti. İsveçli Şair Erik Axel Karlfeldt, 1918 Nobel Edebiyat Ödülüne layık görüldüyse de İsveç Kraliyet Akademisinin daimi sekreteri olduğu gerekçesiyle ödülü almayı reddetti. Ödül, ölümünden sonra 1931 yılında gıyabında verildi. Rus şair ve yazar Boris Pasternak 1958 yılında Nobel Edebiyat Ödülüne layık görüldü. Önce ödülü kabul ettiğini söylese de sonra almayı reddetti. Bazı yorumcular, Pasternak’ın ödülü reddetmesinin kendi isteğiyle olmadığını, Sovyet Hükümetinin baskısıyla olduğunu öne sürerek bunu red olarak kabul etmiyor. Vietnamlı devrimci, general ve siyasetçi Le Duc Tho, 1973 yılında Henry Kissinger ile birlikte kendisine verilen Nobel Barış Ödülünü reddetti. Fransız filozof, edebiyatçı Jean Paul Sartre, hiçbir resmi ödülü kabul etmediğini, yazarın bir kurum haline gelmesini istemediğini ayrıca Nobel ödülünün yalnızca Batılılara veya Doğulu isyancılara verildiğini öne sürerek 1964 yılında kendisine verilen ödülü reddetti.
Nobel ekonomi ödülünü ilk alanlar
(1969) Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen olmuştur. Her ikisi de ekonomik
süreçlerin analizi için dinamik modeller geliştirip uyguladıkları için
ödüllendirilmiştir. İki iktisatçı, ekonometrinin kurucuları arasında sayılıyor.
Tinbergen, 1960 – 66 yılları arasında Türkiye'de Devlet Planlama Teşkilatının
kuruluşunda aktif görev aldı. İlk planların input-output analizlerine dayalı
olarak yapılmasında öncü rol oynadı. Jan Tinbergen’in kardeşi Nikolaas
Tinbergen de 1982 yılında tıp alanında Nobel Ödülü almıştır. Bu yılın Nobel
Ekonomi ödülü üç bilim insanına verildi: Joel Mokyr, Philippe Aghion ve Peter
Howitt. oel Mokyr, "teknolojik gelişmeler yoluyla sürdürülebilir büyümenin
ön koşullarını belirlemiş olması nedeniyle" bu ödüle layık görülürken
Philippe Aghion ve Peter Howitt "yaratıcı yıkım yoluyla sürdürülebilir büyüme
teorisine" ilişkin çalışmaları dolayısıyla ödülün sahibi oldu. Mokyr,
Aghion ve Howitt, yeni teknolojinin sürdürülebilir büyümeyi nasıl
etkileyebileceğini ortaya koyan ve yeniliklerin daha fazla ilerleme için nasıl
itici güç sağladığını açıklayan çalışmaları nedeniyle ödüle layık
görüldüler.
Nobel Ekonomi Ödülü 1969’dan
bugüne kadar 57 kez verildi. 26 ödül bir kişiye verildi. 20 ödül iki kişiye, 11
ödül de üç kişiye paylaştırıldı. Şimdiye
kadar üç kadın Nobel ekonomi ödülüne layık görüldü.
Kaynaklar:
Dr. Kezban Karaboğa, Nobel Ekonomi
Ödülleri Üzerine Kapsamlı Bir Bakış:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Nobel_%C3%96d%C3%BCl%C3%BC
https://tr.wikipedia.org/wiki/Nobel_%C3%96d%C3%BCl%C3%BC_sahipleri_listesi
Bizde böyle bir kurum oluştursak ve ismini CENGİZ HAN ödülü desek.
YanıtlaSilCengiz Han ne alaka? Moğol muyuz biz?
SilOnlar Nobelin ırkından mı ? Alakayı kurmak için....
SilAslında güzel fikir. Bilime önem veren bir hükümetin, ülke çapında ve adil "Nobel" ödülleri vermesi o ülkenin akademisine olumlu yansırdı. Ama bizim için bu denklemde bir şey eksik ...
SilKütüphaneleri, sanatsal yapıları yakıp yıkmaktan başka birşey bilmeyen asyalı sürüleri güden cengizin adını mı versinler?
SilBugün Ortadoğuda halen Müslüman kanı akıyorsa o asya sürüleri yüzündendir. Müslümanların bütün kütüphalenerini yakıp yıktılar. Müslümanları kendileri gibi cahil ve geri bıraktılar.
bu senenin kazananı ve veriliş amaçlarına hiç değinmemişsiniz hocam
YanıtlaSilBu yıl ekonomi ödülünün kimlere ve hangi çalışmaları nedeniyle verildiği metinde var.
SilHızlı okuduğum için oraları atlamıştım. Sağolun hocam.
SilÖdüller genellikle teorik bilgi üretenlere gidiyor. Bir de hayata dokunan teknoloji üretenlere ödül verseler iyi olacak. Buradan TÜBİTAK'ın kulaklarını çınlatmış olalım. (Not: Aziz Sancar'ın ödül aldığı yıl 2015 olacak)
YanıtlaSilDüzelttim, teşekkür ederim.
SilYazınız için teşekkürler!
YanıtlaSilSağ olun.
SilHocam,
YanıtlaSilAlmanya bizi kıskanıyor mu?
Hiç kuşkunuz olmasın. Sadece Almanya değil bütün dünya bizi kıskanıyor.
SilHocam, bari siz yapmayın. Bu safsatayı bari siz desteklemeyin. Dünya neden bizi kıskansın?
SilBu kadar kötü yönetildiği halde ayakta kalmayı beceren bir ülkeyi herkes kıskanır da ondan.
SilTürkiye’den üç kişinin son 20 yılda Nobel ödülünü alması başlı başına kafa yorulması gereken bir konu. Nasıl oldu da daha önce hiç kimse Nobel almadı da bu dönemde aldı? Komplo teorileri ya da basit siyasi açıklamalardan çok daha değerli alan.
YanıtlaSilBir boyutunda ödülü kazananlar, diğer boyutunda ödülü verenler var. İstatistiki olarak hepsinin ortak noktaları olmalı. Bence cevap bireyin belirsizlikler içinde yolunu bulmaya çalışan toplumla & değerlerle etkileşim çabası.
Türk ama maalesef Türkiye’den değil. Bizim ülkemizde imkanlar verilmiyor, paylaşım yok. Dünya’da Nobel almamış ama kendi sahasında parlayan yıldızlar hep olmuştur ama onlar da hep onlara imkan veren ülkelerde muvaffak olmuşlardır. Üzücü.
SilOrhan Pamuk Türk ve Türkiye'de yetişmiş bir romancı.
SilÇok güzel ve bilgilendirici yazılarınız ve paylaşımlarınız için teşekkürler .
YanıtlaSilTeşekkürler.
SilYazınız için sağolunuz.
YanıtlaSil🙏
SilDiğer kaynaklardaki uzun, çoğu istatistiki bilgi ve verileri anlamlı ve akıcı bir yazıya döktüğünüz için teşekkür ederim. Elinize sağlık.
YanıtlaSilSağ olun.
SilOk.
SilÜstat günaydın.
YanıtlaSilNobel barış ödülünden bahsetmemeyi uygun görmüşsünüz
Çok selam ve sevgilerimle
Günaydın. Olumlu bir tarafı yok diye düşündüğümden hiç değinmedim.
SilBarış için mücadele etmenin olumlu bir tarafı olmadığını düşünmeniz beni ziyadesiyle üzdü.
SilOnu kastetmedim, bu yıl barış ödülü verilen kişi doğru kişi olmadığı için olumlu yanı yok demek istedim.
SilKuzey Afrikayı darmadağan eden Obama hakketmişmiydi?
SilHayır etmemişti. Ben Barış Ödüllerinin önemli bir bölümünün ödülün adına uygun olmayan kişilere verildiği kanısındayım.
SilHocam gunaydin.
YanıtlaSilSuper bir yazi olmus. Emeginize saglik.
Umarim eksik oldugumuz alanlari en kisa surede tamamlayacak bilim insanlarimiz meydana cikar.
Sevgiler.
Teşekkürler.
SilMahfi Bey, yeni kitap yazma fikriniz var mı?
YanıtlaSilİki yeni kitap üzerinde çalışıyorum. Biri finans kitabı biri de roman. Ama ne zaman biter ben de bilmiyorum.
SilHocam roman yazmak apayrı bir uzmanlık alanı.Bu alanda yetkinliğiniz olduğunu düşünüyor musunuz?
SilBenim ne düşündüğüm önemli değil, önemli olan okuyanların benim yazdığım romanlar hakkında ne düşündüğü.
SilHocam finans uzerine yazacaginiz kitabiniz "Kuresel Finans Krizi" gibi bir periyodu mu anlatacak? Ne zaman raflarda gorebilecegiz?
SilHayır bu daha çok Kolay Ekonomi benzeri bir kitap olacak.
SilHocam, son dönemde okuduğunuz etkileyici ekonomi kitapları var mı?
YanıtlaSilSon olarak Thomas Piketty'nin Eşitliğin Kısa Tarihi kitabını okudum. Piketty'nin okuduğum üçüncü kitabı. Bu en kısası. Düşünceleri, ele alışı iyi ama bana nedense çok uzun geldi hepsi. Sonuçta gelir dağılımı eşitliği, büyüme ve bunların etkilerini ele alıyor ama çok uzatıyor. Bu kitaplar çok daha kısa yazılabilir.
SilHocam , ben sayın cumhurbaşkanımızın yazdığı "Daha Adil Bir Dünya Mümkün" kitabını okuyorum. Ekonomiye ilişkin çok güzel notlar var. Tavsiye ederim.
SilO kadar güzel notlar varsa keşke uygulasalardı da ekonomi bu durumda olmasaydı diye hiç düşündünüz mü?
SilHaklısınız hocam. Daha önce hiç böyle düşünmemiştim.
Sil😀
SilKitaplığınız da kaç kitap var tahmini Mahfi bey
YanıtlaSilŞimdiye kadar eşe dosta verdiklerimi saymazsak bin dolayında. Ankara'dan taşınırken dağıttıklarımı ve eşe dosta verdiklerimi sayarsak tahminen üç bin eder. Ne kadar kitap okudun derseniz tahminen 5 bine yaklaşır.
Silİyi rakam. 5 bin de eşiniz okusa 10 bin eder. Yeter de artar bile.
SilHocam, Nedense çok daha fazla okuduğunuzu düşünüyorum
SilBunlar kitap, makale de var çok sayıda.
SilKitap okuma alışkanlığı kazanmak için önerileriniz var mı hocam
YanıtlaSilVar, kitap okumak.
Sil👍
SilHocam, yıllık kaç kitap okuyorsunuz?
YanıtlaSil30 - 35 dolayında
SilHocam, gençken daha mı çok okuyordunuz
SilHer zaman okuyordum. Ama tabii o zamanlar çok çalıştığım için daha az zaman bulabiliyordum.
SilMafi Hocam Daron Acemoğlu'nu tanımlarken etnik kökenin ifade etmeyi neden gerekli gördünüz ki ??
YanıtlaSil1967’de İstanbul’da doğmuş, Anne babası da Türkiye doğumlu ve TC vatandaşı. O zaman ülkemizde yaşayan herkesi etnik kökenine göre mi tanımlayalım ? ( Her ne kadar şimdi ABD vatandaşı olsa da çifte vatandaş olup olmadığı bilmiyorum. ) Yadırgadığımı ifade etmeliyim.
İnsanlar kendisini nasıl tanımlıyorsa biz de öyle tanımlamalıyız.
SilHocam, Hangi sitelerden kitap alıyorsunuz genelde
YanıtlaSilPek çok site var. Kitap Yurdu, İdefix, Amazon, BKM ilk aklıma gelenler.
SilHocam, ailem çok kitap okumamdan şikayetçi
YanıtlaSilDoğru yolda olan sizsiniz, aldırmayın.
SilMahfi Bey, Sizce kitap fiayatları nasıl ülkemüzde
YanıtlaSilPahalı ama bu pahalılık kâğıt fiyatlarının pahalılığından kaynaklanıyor. Seka'yı özelleştirirken yanlış yapıldı.
SilKdv alınmıyor kitaplardan
SilHocam, Nobel patlayıcı yaparken kardeşinin ölmesi bir iş kazası olmalı. Buradan aklıma iş güvenliği konusu geldi. Ülkemizde iş güvenliği son zamanlarda revaçta. Bakanlıklarda iş güvenliği şubeleri açılıyor ama etkisiz birimler. Genelde bu şubeler Bakanlıkların en üst katlarında konumlu oluyor. Özellestirmeden, kapatılan kurumlardan Bakanlığa geçen ne kadar kişi varsa bu şubelere dolduruluyor, muhasbecisi, bilgisayar programcısı, vhki'si , genelde yaşlı insanlar bu birimlerde ve iş güvenliğini sağlayacak heyecan bekleniyor . Hiç iş kazası olacak yerleri gezmiyorlar. İş güvenliği bilgileri olmayacak kadar düşük. Bence kamu kurumlarında bakanlıklarda iş güvenliği uzmanları iş güvenliği konusunda özel egitim almiş sertifikalı kişilerden seçilmeli her sene sözleşmeyle tutulmalı, danismanlik hizmeti şeklinde turulmalı ve iş güvenliği uzmanlarının karnesi olmalı. Konum olarak kurumda en çok kazaları gözlemleyebilecekleri herkesin ayaküstü ulaşabileçegi zemin katlarda olmalı ama sürekli gezmeliler kesinlikle memur olmamalı ibelirli fakultelerin ilgili bolumlerinden en az 4 sene eğitim almış, sguvenligi sertifikalilarin havuzundan her sene secilip istihdam edilmeli. hiyerarşiye bağlı olmamalı , Kurumda işgüvenliği uzmanı çalışırken olan Kazalar olumsuzluklar bu karneye yazılmalı. Yoksa hiyerarşik olarak daire başkanına bağlı çalışan bir şube dolusu gereksiz işgüvenliği birimi kuruma fayda yerine zarar getirir iş güvenliği konusunda. Yoksa google'a "bakanlıkta yangın" yazınca çok iş kazaları görürüz. Her ne kadar Nobel'in iş kazası kadar ünlü olmasa da...
YanıtlaSilDoyaya kitap alamıyorum bu da moralimi çok bozuyor
YanıtlaSil:(
SilHocam, Ekonomi de yalanlar ve gerçekler diye keşke bir kitap yazsanız
YanıtlaSilBu dediğiniz bazı kitaplarım da safsatalar, şehir efsaneleri ve komplo teorileri başlıklarıyla yer alıyor.
SilMahfi Bey, Okumayı sevdiğiniz ilk 10 ekonomi yazarı kim?
YanıtlaSilBu ayrımı yaparsam ayıp olur. Ben hepsini okumaya çalışıyorum.
SilAnahtar Kelimeler:
YanıtlaSil• Kaos
• Judokrasi
• İtibarsızlaştırma
•. Sermaye
•. Cambaza Bak Oyunu
• Algı Yönetimi
•. Korku
•. Zihinsel Kölelik
Bunların hepsini toplayınca ne çıkar Hocam?
Yanıtını bildiğiniz şeyi sormayın :)
Sil"Nobel ödülü savaşlar için malzeme sağlayan bir buluştan elde edilen servetin insanlığa bilimle, edebiyatla, barışla hizmet edenlere verilmesini öngören ironik bir ödül niteliği taşıyor."
YanıtlaSilHocam Nobel buluşunu madencilik sektörü işin geliştirmişti.
Elbette ama sonuçta savaşlara hizmet eder hale geldi o buluş.
SilJudokrasi demekle jurokrasi veya juristokrasi demek istediniz herhalde. Yoksa judokrasi deyince aklıma Putin geliyor 🥋. Jüristokrasinin başı da belki Cumhurbaşkanlığı eski Genel Sekreteri Rizeli Fahri Kasırga ya da Bülent Arınç'ın çok takdir! ettiği Mehmet Uçum olabilir mi? Azınlıklar Türkiye'de iktidara gelmiş olabilir mi? Mesela Katsiris veya Kasiris=Kasırga? (Not: Sadece tüm olasılıkları bilgileri, ülkemizin mevcut durumunu, olan olayları,sürekli sistematik yapılan Atatürk düşmanlığını, denetimden uzak özel okulları, bedelli askerlik yapanların çoğalmasını, Milli bayramları unutturma politikasını, orman yanginlarini ve önlem alınmayisini, liyakatsizligi, istatistikleri değerlendirip yazdım. ) Bunu kötülükleri ancak keşke yunan kazansaydı diyen Misirisler Mısıroğlu yapabilir. Misiris'e Kuleli Askeri Lisesi yanında deniz kenarı mekanı da belediye başkanıyken ancak Kotilis verebilir. Not: Üstad yayınlamayın ama bilin.
YanıtlaSilHaklısınız.Jüristokrasi demek istemiştim.Okumalarımda çok az denk geldiğim ve gündelik hayatımda da kullanmadığım bir kelime olduğu için zihnime yerleşmemiş herhalde.O yüzden yanlış yazmışım.Teşekkürler.
SilYorumunuzun kalan kısmı için bir şey söyleyemem.İnsanların soyadlarından hareketle bu sonuçlara varabilmek,benim bilgimi ve hayal gücümü aşan konular.Bana göre fazla astrolojik!
Mahfi Hocam soruma bir yanıt vermemiş ama orada sıraladığım anahtar kelimelerin toplamı,benim penceremden bakınca bir şey ifade ediyor.Hoca’nın ya da bloğu takip edenlerin dikkatini çeker ve karşılıklı fikir alış verişi yaparız diye özellikle yazdım.
Bu kavramları,bir mühendislik çalışmasının araçları olarak görüyorum.Bunu siyasi taraftarlığın dışında/ötesinde anlamak gerekir.(Siyasi sonuçları olmadığını ya da siyaseti etkilemek için yapılmadığını söylemiyorum.) Yakın tarihimizi anlamak/anlamlandırmak isteyenler için bu konunun,vakıf olanlar eliyle,hem yazılmaya hem de tartışılmaya çok ihtiyaç duyulan bir alan olduğunu düşünüyorum:
Bu nasıl bir mühendisliktir?
Nasıl yapılır?
Kim/kimler yapar?
Neden ihtiyaç duyulur?
Başka hangi araçlar kullanılır?
Hedef nedir? vb. sorularla ilgilenenlerin yazmasını isterim.
Türkiyeden Nobel Edebiyat ödülünü ın müdahalesini istıyor. Orhan Pamuk'a verdiler. Sartır'ın görüşü dogru. Pamuk, Türkler 1,5 milyon Ermeni yi kesti öldürdü der. Hem de romanında değil. Politika pazarında. Artık Paşinyan böyle demiyor. Türk diye hakaret ediyorlar ona. Yaşar Kemal'e Nobel vermediler. En büyük edebiyatçı. Türklere hakaret etmedi. Yıllarca hapis yattığı halde. Üstelik karısı isveçli . İsveç diline çevrildi kitapları. Bu yıl alan Venezüellalı kadın da sokak ayaklanması lideri.Ama ülkesine Trumph ın müdahalesini istiyor. Rejime karsı dıye verdiler
YanıtlaSilHocam, elinize bir kitap aldığınız da bitmesi kaç gün sürer?
YanıtlaSilKitaba göre değişir bazen, özellikle romanlar, çok kısa sürede bitiyor bazen de , özellikle bilimsel kitaplar, zaman alıyor. Ortalama 10 - 12 gün diyebiliriz. Çünkü be sürekli okumuyorum, ara veriyorum ve o arada başka işlerle uğraşıyorum.
SilHocam, çok uzun sürmüyor mu? Ben genel de max 2-3 gün ama şıuan boşum )
Sil2 günde bitirdiğim kitap da çok ama bilim kitaplarını ben altını çizerek ve notlar alarak okuduğum için uzun sürer. Kapital'i (Marx) ilk okumam üç ay almıştı. İkinci kez okuduğumda bile bir ay sürdü.
SilMahfi bey
YanıtlaSilEge Beyin dediği gibi cari açık sorunu var tasarruf sorunu yok rekabetçi kur sart bu konuda ne düşünüyorsunuz
Cari açığın ne demek olduğuna bir bakalım isterseniz bu sorunuzu yanıtlamadan önce.
SilCari Denge = Yatırımlar - Tasarruflar
Yatırımlar = Tasarruflar ise cari açık veya fazla yoktur
Yatırımlar < Tasarruflar ise cari fazla vardır
Yatırımlar > Tasarruflar ise cari açık vardır
Bizde yatırımlar tasarruflardan fazla olduğu için cari açık var. Çin'de tasarruflar yatırımlardan fazla olduğu için cari fazla var.
Demek ki neymiş cari açık dediğimiz şey doğrudan doğruya tasarruflara ilgiliymiş.
Öte yandan rekabetçi kur diye bir şey olmaz. Rekabetçi sanayi olur, rekabetçi üretim olur ama kur olmaz. Enflasyonunuzu normal düzeye (yüzde 5'in altına) indirir, hukukunuzu düzeltir, demokrasinizi de adam gibi uygularsanız kura müdahaleye gerek kalmaz ve kur kendi yerini bulur.
Mahfi bey,
SilSiz; kitabî (okullu, mektepli, akademi) dünyasından değerlendiriyorsunuz.
Ege bey ise; hayatın tam ortasından (alaylı), pratiğin içinden, gerçekten yaşanan şeylerden değerlendiriyor.
Sonuçta:
Ege bey haklı gözüküyor.
Tanımları bilmezseniz kitapta yazılanlar yanlış kahvede konuşulanlar doğru gibi gelir.
SilTL şu an rekabetçi bir seviyede, ihracatçılar için avantajlı.
SilAma bu kadar düşük bir değer yüksek maliyet ve enflasyon riski taşır.
Ekonomistler bu durumu “aşırı rekabetçi kur” veya “TL’nin fazla değer kaybetmiş hali” olarak tanımlayabilir.
Rekabetçi kur diye bir şey yoktur. Kur ya serbesttir ya sabittir ya da serbest görünüm altında müdahalelidir (buna literatürde dirty float - müdahaleli kur deniyor.) Bizde geçerli olan müdahaleli kurdur. ideal durum enflasyonu yüzde 5'in altına düşürüp kura müdahale etmeyi bırakmaktır.
SilHocam, Çin kendi parasını sabit kurla düşük tutuyor almanya avrodan dolayı avantajlı benim anlamadığım biz söylediklerinizi yaparsak dünya için pahalı bir ülke olmaz mıyız çünkü bizdeki kur dalgalı sizin söylediğiniz şartlarda
SilBu sorunun cevabını merak ediyorum
Sil