Piyasalar Karışık
Cuma gecesi yaşanan ve sabah
olmadan başarısızlığa uğratılan darbe girişiminin ardından ilk işlem gününde
piyasalarda görülen etkiler şöyleydi: (1) TL, başlıca döviz kurlarına karşı
Cuma akşamı itibariyle kaybettiklerini geri kazanmaya başlamıştı. Gerçekten de örneğin
Cuma gecesi 3.016’yı gören Dolar – TL kuru Pazartesi günü piyasalar açıldıktan
sonra hızla gerilemeye başlamış ve 2,92’ye kadar düşmüştü. Benzer bir durum
Euro – TL kurunda da ortaya çıkmıştı. Bu düşüşte Merkez Bankası’nın hafta
sonunda döviz ve TL likiditesi konusunda yaptığı açıklamaların da etkisi vardı.
(2) Cuma akşamı 82.825 düzeyinde kapanan BIST 100 endeksi, Pazartesi günü hızlı
bir değer kaybı yaşamaya başlamıştı. (3) Cuma akşamı kapanışta yüzde 8,60 düzeyinde
olan gösterge faiz Pazartesi günü açılışla birlikte yükselişe geçmişti.
Piyasadaki olumlu kur tepkisi Pazartesi
günü öğleden sonra yön değiştirdi ve TL, yabancı paralara karşı değer
kaybetmeye başladı. Pazartesi akşamı kapanışta Dolar – TL kuru yeniden 3,0199
düzeyine yükselmişti. Buna karşılık BIST 100 endeksindeki hızlı düşüş ve
faizdeki yükseliş devam etti. BIST 100 endeksi Pazartesi gününü Cuma gününe
göre yüzde 7’den fazla değer kaybıyla 76.958 düzeyinde kapatırken gösterge faiz
de yüzde 8,89 düzeyinde tamamladı.
Pazartesi günü TL lehine esmeye
başlayan rüzgârın tersine dönmesinde kanımca en etkili olay, darbe girişimi
sonrasında yaşanan büyük boyutlu operasyonlar ile yetkililerin konuyu sürekli gündemde
tutmasıydı. Operasyonlar kaçınılmaz olabilir. Buna bir şey diyemeyiz. Ama
konuyu sürekli gündemde tuttukça ve sert açıklamalar yaptıkça yabancı yatırımcının
kafasında darbe girişiminin bitmediği gibi bir izlenim doğuyor. Oysa bu gibi
hallerde ‘söz gümüşse sükût altındır’ atasözünü hatırlamakta yarar var. Yatırım
amaçlı paranız olduğunu ve bu parayı fon yöneticinizin tavsiyesiyle çok
yakından bilmediğiniz bir ülkenin tahvillerine yatırdığınızı düşünün. Ve
varsayın ki o ülkede hafta sonu bir darbe girişimi olmuş ve bastırıldığı
bildirilmiş olsun. Pazartesi günü o ülkeyle ilgili yazılı ve görsel basındaki haberlere,
yetkililerin verdiği demeçlere bakıyorsunuz ve sanki darbe girişimi bitmemiş,
olay devam ediyormuş gibi bir izlenime kapılıyorsunuz. Ne yapardınız?
Muhtemelen zararı göze alıp fon yöneticinizi arayarak paranızı çekmesi talimatını
verirdiniz.
Salı günü birisi dışarıda, birisi
bizde olmak üzere iki gelişme yaşandı. Dış gelişme ABD kökenliydi. ABD ekonomisinden
gelen olumlu verilerle Dolar Endeksi yükselmeye başladı. Dolar endeksi 9 Mart’tan
bu yana ilk kez 97’yi aştı. Bu gelişme sonucunda TL de dâhil olmak üzere Dolar
bütün paralara karşı değer kazanmaya başladı. İç gelişme ise Merkez Bankası’nın
gecelik borç verme faiz oranını (koridorun üst limiti) yüzde 9’dan yüzde 8,75’e
indirmesi olarak ortaya çıktı. Yabancı yatırımcının kafasının karışık olduğu
böyle bir ortamda Merkez Bankası’nın faiz indirimi bence doğru olmadı. Dolar
endeksinin değer kazanması Merkez Bankası’nın faiz indirimi ve darbe girişimi
görüntülerine eklenince Dolar – TL kuru Salı akşamı kapanışta 3,04’ü aştı. Salı
günü kapanışta BIST 100 endeksi 76.178’e gerilemiş ve gösterge faiz de yüzde
8,92’ye yükselmişti.
Dışımızda yaşanacak gelişmelere
karşı alabileceğimiz tek önlem yapısal reformları yapmaktır. Böyle bir ortamda
bu iş daha da zorlaştığı için bunu gündeme getirmek anlamlı olmayabilir. O halde
yapılacak şey en azından içerideki gelişmeleri denetim altına alabilmektir. Sert
demeçlerden kaçınmak ve sükûneti geri getirerek yatırımcıları ve turistleri daha
fazla ürkütmemeye çaba göstermek gerekiyor. Unutmayalım ki Türkiye, yenilemeler
dâhil olmak üzere, 1 yıl içinde 200 milyar dolara yakın yabancı kaynak bulmak
zorunda olan bir ülke.
Analizinize katiliyorum. Yazdiklariniza ek olarak, dovizdeki artisi ve borsadaki dususu tetikleyen bir diger unsurun da kredi derecelendirme kuruluslarindan yapilan olumsuz aciklamalar oldugunu dusunuyorum. Su anda yatirim yapilabilir ulke notunun sinirinda oldugumuz dusunulurse, olasi bir not dususunde yabanci kaynak bulmak iyice zorlasacaktir.
YanıtlaSilZor zamanlar.
SilHocam 2015 yılında devletiyle milletiyle ödenen toplam faiz miktarı dökümünü rica edebilir miyim? Teşekkür ederim..
SilDevletin ödediği faizin 53 milyar TL olduğunu biliyoruz ama milletin ödediği faiz miktarını bilmiyoruz. Ya da en azından ben böyle bir istatistik var mı bilmiyorum.
SilHocam revize edilmiş yıl sonu tahminlerinizi bekliyoruz.
SilHocam konudan bağımsız bir soru soracağım.
YanıtlaSilBir malın fiyatı düştükçe talep esnekliği düşer.Aynı kural bedava mal içinde geçerli mi? Mal bedava olursa talep esnekliğinin artması gerekmiyor mu? Mesela bugünlerde istanbulda toplu taşıma bedava.
Evet bedava mala veya hizmete talep artar.
SilPeki talep esnekliği artar mı? Talep esnekliği normalde sağ aşağıya doğru azalıyor. Aynı durum mal bedava olduğu zaman da geçerli mi?
SilMal bedava olunca, talep esnekligi diye bir kavram olamaz. Cunku talep esnekligi, talepin fiyata gore birinci turevidir. Eger asagisi sifir ise, bedava, bu bolum tanimsiz cikar.
SilÜstat,
YanıtlaSilMorgan Stanley'in Türkiye'nin kredi notunu ağır bir açıklama ile izlemeye alması da piyasaları olumsuz etkiledi diye düşünüyorum. Türkiye'ye ilişkin büyüme beklentisini 3,4'den 3,0'a çekmesi bir dereceye kadar anlaşılabilir. Ancak "çöp seviyesi"'inden bahis etmesi tamamen siyasi değil mi? Ne yapmaya çalıştıklarını gerçekten merak ediyorum.
Çok selamlar
Cafer Demir
Moody's'in açıklaması önemli bir etki yarattı. Eğer bunu hayata geçirirse çok daha ağır etkisi olacak. Moody's in notu Baa3 negatif. Yani burada yapacağı en ufak bir negatif kıpırdama notu yatırım eşiğinin altına çekeceği için çöp diyorlar.
SilOlaya objektif bakarsak bu reyting kuruluşları sonuçta onların notuna bakarak parasını yönlendirenlere yön göstermekle yükümlüler. O nedenle onlar da korkuyor tabii. Bizde de eksik olmasın siyasetçilerimiz halen darbe devam ediyormuş da önlemeye çalışıyorlarmış gibi davranıyorlar ve herkesin kafasını karıştırıyorlar.
Yaşar Erdinç, kredi notunun çöp seviyesine düşürmesinin tamamen siyasal olduğundan bahsetmiş ve İtalya örneğini vermiş. Olaya sadece ekonomik bakmamak mı yoksa yabancı yatırımcıların herşeyi göz ardı ederek siyasete hizmet ettiklerini mi düşünmek gerekiyor?
SilTürkiyenin Moodys'den notu Baa3 negatif ya da bizim daha iyi bildiğimiz noasyonla ifade edersek BBB - (görünüm negatif). BBB yatırım eşiği demek. Yani bazı büyük fonlar kendi mevzuatları gereği BBB'nin altında notu olan ülke tahvillerine yatırım yapamıyor. Bu durumda Moody's Türkiye'nin BBB - (görünüm negatif) olan notunu sadece bir notch indirdiğinde BB + (görünüm pozitif) oluyor. Ki bu çöp demek. Yıllardır konuşup konuşup yapısal reformları yapamamış bir ülkede bir de darbe girişimi olmuşsa ve tv ler ve siyasiler bu girişim sanki devam ediyormuş gibi davranmaya devam ediyorsa bu tür bir not düşürmenin siyasal bir yönü olacağını sanmıyorum.
Sildarbe konusunun kısa zamanda gündemden düşeceği pek olası gözükmüyor maalesef hocam
YanıtlaSilYani siyasetçimiz de gündemden düşürmek için değil düşürmemek için elden geleni yapıyorlar.
SilRahmetli babam otoriter mesleği olan,kendi çapında kapital sahibi,rahmetli annem faşist yönelimli bir alman,rahmetli kayınbababam CHP zamanında jandarmadan dayak yemiş bir davarcı(türkmen göçeri) ,rahmetli kayınvalidem ise bilge bir kişi idi.Kızını verirken dediki''İnsan ne ederse kendine eder,dikkat et oğul ne yaparsan aynısını biçersin''Hepsine Allah rahmet eylesin.ME
SilHocam borç verme faizinin düşürülmesi neden doğru olmadı ?
YanıtlaSilHerkesin kafasının karıştığı bir ortamda TL değer kaybederken bu hamlenin doğru olmadığını düşünüyorum.
Silhocam bir dunya ekonomisi yazar misiniz hem su ulke gundeminden de biraz olsun uzaklasiriz
YanıtlaSilGündem çok karışık ve yoğun. Bakalım.
SilHocam yazılarınızda komplo teorilerine karşıtlığınız biliniyor. Ama hocam sherlock holmestede çok fazla komplolar yok mu?
YanıtlaSilArada sırada var haklısınız. Ben Sherlock Holmes'in daha çok akıl yürütme yaklaşımını beğeniyorum.
SilHocam teşekkürler değerli yazınız için. Bankadaki dövizlerimizi çekememe gibi bir durum ortaya çıkabilir mi?
YanıtlaSilÖyle bir durum görünmüyor.
SilHocam otobüs firmalarının fiyatları değişmezken uçak fiyatları niye saat başı bile değişiyor? Bu iki piyasa hangi tür piyasaya girer?
YanıtlaSilRekabet gittikçe arttı. Eskiden otobüs fiyatları da (bazı hatlarda) öyle olurdu. Her ikisi de oligopol piyasasına girer.
SilUcuslarin maliyetleri cok yuksektir. Bu yuzden mumkun oldugunca dolu ucmalari gerekir. Bunu saglamak icinse baslarda ucuz olan sonra koltuk sayisi azaldikca pahalilasan karmasik bir fiyat algoritmasi kullanir havayolu sirketleri.
SilMerhaba Hocam. Haddim olmayarak görüşünüze zıt bir yorum yapacağım ama; yabancı fonlar ülkemizi az tanımak şöyle dursun, ülkedeki gelişmeler konusunda bizden daha doğru bilgiye sahipmiş gibi geliyor bana. Sürekli dezenformasyona maruz kalan da biziz, yatırımları doğrudan etkileyecek haberleri en son öğrenen de biziz. Yanlış mı düşünüyorum?
YanıtlaSilÇok doğru ve ayrıca bu dediğiniz benim görüşüme zıt değil. Ben biraz özet geçtiğim için farklı bir şey yazmışım gibi oldu. Fonları yönetenler bizi bizden iyi tanıyor olsa da bu fonlara parasını yatıran insanlar ülkemizi o kadar bilmezler. Onlar daha çok o fon yöneticilerinin görüşlerine göre davranır. Bu insanlar yabancı basında Türkiye haberlerine baktıkça telaşlanır ve fon yöneticilerine parasını çekmesini söyler. Fon yöneticileri bir süre bu kişileri ikna etse de bu ikna sonsuza dek sürmez. Sorun burada kaynaklanır.
SilKalbi olan Türkiyede yaşayamaz.şimdide idam kararı gündemde.tüm dünyanın kabul ettiği suçta kanunilik ilkesini bilmeden mi yoksa umursadmadan mı diyeyim gündemde tutmak hangi akla hizmet ..fert ve millet olarak konuşmaktan başka bildiğimiz bir şey yok .halbuki bilgi kaslarda gizli.çalışmanın ve üretmenin olmadığı bir ülkede ne ilerleme olur ne medeniyet.durursan en geri kalmış medeniyet bile öyle bir gün gelirki sana samanı bile pazarlar.lastik don iç çamaşırı satarak dünyayı takip edebileceğimizi düşünemiyorum.yıllardır ne ekonomi ne hukuk bilen her yıl değişen eğitim sisteminde oyuncak olan bir geçiş neslinin ferdi olarak, umudum önelenen bu darbe girişiminin ülkem için bir fırsat olması.devlet kademelerinde görev alan kişilerin seçiminde hiçbir zaman ne cemaat ne de herhangi x tarafa önceliğin verilmemesi tek önceliğin liyakat ve yeniliğe açık, üreten beyinlere öncelik verilmesi.beş yıl üniversite okudum tek sefer bile bana sunum yapma imkanı vermeyen hocalar ve derslerle geçti zamanım.fikir ve bilgi üretmenin hazını az yaşadım.bana göre her insanda var olan bu güdüyü harekete geçirmke önemli..hukuk ekonomi felsefe toplum bilim ve en az bir yabancı dil öğretmek yerine ilk orta ve lise yıllarım osmanlı tarihinin kuruluş ilerleme duraklama ve gerileyiş sebebplerini arayarak geçti.hiç bir ders bana dinler tarihini öğretmedi biç bir öğretmen bana gerçek anlamda felsefeyi düşünceyi bilgiye nasıl ulaşılırı göstermedi.bunları bilmeyen miyonlarca işsiz gençleri düşşünmeden binlerce ha tta milyonlarca suriyeliyi bu insanların omuzlarına yük etmek kimsenin hakkı değil sanırım.bu insanlar arasında yaşlısı hsatası bakıma muhtac bir sürü insan var.bu insanları kötü olan sosyal güvenlik sistemine dahil edeceksin belki de yirmi yıl sonra emekli maaşı bile bağlayacaksın.üretmeyen kendini ifade etmeyen biz gençler bu insanların emeklilik maaşlarının ya da hsatalık eğitim masraflarını nasıl karşılayacaz.borç alarak mı , yüksek faiz uyglayıp yıllaca yabancı sermaye ile mi? özür dilerim hocam bu yazdıklarım yazdıklarınıza karşılık değil.demek istediğim bir toplumda öncelik güçlü bir bankacıık ya da sermaye piayasası değil her şeyden önemli güçlü bir toplumdur.güçlü toplum: başkaldıran toplum kendini diğer milletlere faydalı kılarak vazgeçilmez kılan toplumdur.aksi taktirde hep etkilenen olacaz.
YanıtlaSilşahsınızın gençleri düşünmeye fikir üretmeye öğremeye ya da kısacası başkaldırmaya teşvik ettiğinizi hatırlamak bana yazdıkalrımda cesaret verdi.saygıalrımı sunuyourm
Ne diyebilirim, aynen katılıyorum dediklerinize. Bir şey ekleyeyim yanlış anlaşılmayı önlemek için. Sizin zaten böyle anladığınızı biliyorum ama kamu oyu da yanlış anlamasın. Benim başkaldırı davetim yanlışa, bilim dışılığa itilmeye başkaldırı davetidir.
SilHocam inanin yazarken o sözü parantez içinde belirtmeyi düşündüm .kelimeleri cılız ile çekme konusunda üstümüze yok.kesinlikle okumamışliga,öğrenilmis Cahillige başkaldıri.saygilarimla hocam
SilPara kazanmakta sıkıntı çeken insanların sırtına Suriye göçmenlerinin yük nasıl algılanıyor?
SilHain girişim sonucunda bütün halk sokağa döküldü, ağır aksakta olsa demokrasisine sahip çıkmak için... Suriyeli mültecileri halk kendi arasında kabul etti, bir Türk suriyeliye, gel eyleme gidelim sende bu ülkede yaşıyorsun diyor.
-Bize ne biz gitmeyiz diyor.
-Ne demek bize ne diyor.
-Sen bu ülkenin ekmeğini yiyip toprağı üzerinde yaşıyorsun biz besliyoruz sizi diyor.
-Paramızı Amerika gönderiyor diyor.
Dış politikada rasyonel düşünceden sapmak bu gibi sonuçlara yol açabilir.
Yarın bu insanlar bu nedenlerden dolayı bu insanlar ile sorun yaşarsa ne olacak?
Öte yandan parasını Amerika'nın gönderdiğine inanan bir halkın yarın bugün ülkesine döndüğünde nasıl yaşayacağını düşünürsünüz? Ülkelerine sahip olamamalarının sebebi bellidir.
Amerikan mandasını kabul ettikten sonra bizim bu insanların bize verdiği sıkıntıya katlanmamızın sonucu bu mu olacaktır?
Bu insanlar memleketlerine gittikleri zaman manda altında aleyhimize eylemlerde bulunmayacağı garantisi var mıdır?
Özetle Türkiye her anlamda dünya için tampon bölge haline gelmiş durumda, hassasiyetleri dünya tarafından istismar ediliyor.
Hocam altın fiyatları hakkında düşünceleriniz nedir? Piyasayı takip etmeye çalışıyorum ama o kadar karışık ki sizin yorumlarınıza ihtiyacım var
YanıtlaSilBu tür ortamlarda altın yükselir biliyorsunuz. Çok açık söyleyeyim her şeyin her an değiştiği, hiç beklenmedik durumların ortaya çıkabildiği zamanlarda yaşıyoruz. Böyle bir ortamda net ve tutarlı tahminler yapmak mümkün değil. Altın hem bu tür kaotik ortamlarda talep edilen bir meta olması hem de dolara göre belirlenmesi açısından en dengeli yatırım aracı olarak kabul edilir. Şimdilik altın değerini korur görünüyor.
Silİyi günler hocam,
YanıtlaSilMB'nın gecelik borç verme faizi hangi mekanizmayla dövizi etkiliyor? Önemli olan gecelik ve haftalığın ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti (OFM) değil mi? Geceliği 0,25 puan indirseniz bile OFM değişmeyebilir, hatta artabilir bile.
Bir de döviz kuru üzerinde asıl etkili olan faiz, MB gecelik borç alma faizi değil midir?
Zaten görüyoruz ki bu faize dokunulmuyor.
Döviz kuru üzerinde asıl etkili olan dediğiniz gibi MB'nin gecelik borç alma faiz oranıdır. Ama bu tür kaotik ortamlarda her şey birbirine karışır.
SilHocam merhaba,
YanıtlaSilSociete general usd nin 2-3 aylik donemde 3.28 seviyelerine cikacagini soyluyor. Sizin gorusunuz nedir?
Tesekkurler,
Ben yılbaşında yılsonu için yaptığım 3,30'luk tahmine dokunmuyorum. Ama çok açık söyleyeyim bu tahmin tutarsa bile tuttu demeyeceğim. Çünkü o tarihte öngörmediğim o kadar şey oldu ki (Brexit, darbe girişimi, Fed'in faiz artırmaması) dolayısıyla varsayımları çıkmamış bir tahminin tutması hiç bir anlam taşımaz.
SilBöyle bir ortamda ben USD veya başka bir kur için öngörüde bulunamıyorum.
Hocam saygılar;
Sil"Ben yılbaşında yılsonu için yaptığım 3,30'luk tahmine dokunmuyorum. Ama çok açık söyleyeyim bu tahmin tutarsa bile tuttu demeyeceğim. Çünkü o tarihte öngörmediğim o kadar şey oldu ki (Brexit, darbe girişimi, Fed'in faiz artırmaması) dolayısıyla varsayımları çıkmamış bir tahminin tutması hiç bir anlam taşımaz."
İşte bu... Birileri iyi okusun, karşısındakini tanıdıktan sonra dönüp kendinide tanımaya çalışsın.
Sizi seviyoruz hocam.
Teşekkür ederim.
SilMahfi Bey Merhabalar,
SilAcikca soyleyeyim ben muhafazakar gorusleri agir basan bir insanim. Bir suredir blogunuzu takip ediyorum. Yazilarinizdan anladigim kadariyla siz farkli goruste olabilirsiniz. Inanin bu benim icin hic onemli degil... Olaylara, olgulara (ekonomik ya da degil) gercekci yaklasiminiz ve objective tavriniza saygi duyuyorum... Bunun belirtmek isterim zira marifet iltifata tabidir... Siz ulkem icin bir degersiniz
Saygilarimla
Erkan bey merhabalar,
SilFarklı görüşte olmamıza karşın bu görüşleri birbirimize anlatabilecek ve tartışabilecek durumda olmamız ikimiz için olduğu kadar toplumumuz için de bir kazançtır. Farklı görüşte insanların birbirini dinlemek bir yana birbirinin boğazına sarılma aşamasına geldiği bir ortamda inanın bana sizin gibi insanlar ülke için benden daha değerlisiniz.
Saygılar benden.
Hocam Kalkışmadan bu yana sınırsız likidite tedbiri ile faizlerde indirimin devam edeceği sinyali güçlü olarak veriliyor. Ülkede siyasi karışıklık varken MB'nin sıkıntı yok duruşunu güçlü göstermesi yabancı yatırımcıya cesaret vermez mi? Zaten faizlerimiz bir çok ülkeye göre yüksek ve cezbedici, siyasi sıkıntıların ekonomiyi etkilemeyeceği güveni döviz akışını sağlamaz mı?
YanıtlaSilEğer sıkıntı varsa ve siz sıkıntı yok mesajı veriyorsanız bu, piyasalarda, "sıkıntı sanılandan daha büyük olabilir" gibi bir algılama yaratabilir. MB'nin doğru adımı likiditeyle ilgili attığı adımlardı, faizi düşürmesi değil.
SilPeki faizi düşürmeseydi bu defada tedirginlik yaratmayacak mıydı? Demekki "sıkıntı görünenden daha büyük" denilmeyecek miydi?
SilBelki faizi artırması o dediğinizi yapabilirdi. Ama faizin sabit kalışı tedirginlik yaratacak bir durum değil bence.
SilAynı kanıdayım. Böyle bir ortamda faize dokunmasa herkes anlayışla karşılardı.
SilHocam ben iktisat bölümü ögrencisiyim temel anlamda ne demek istediğinizi anlayabiliyorum ama olayların bağlantılarını kurarken zorlanıyorum bu konuda kendimi geliştirebilmek için önerebileceğiniz kitaplar hangileridir? (örneğin döviz kurunu neden MB borç alma faizi etkiliyor veya gösterge faizinin önemi nedir )
YanıtlaSilYeni çıkacak kitabım Ekonomide Analiz Teknikleri tam sizin bu ihtiyacınızı karşılayacak bir kitap. Yalnız değilsiniz. Ekonomi okuyanların çoğu sizinle aynı durumda. Kitap Eylül'de çıkacak diye tahmin ediyorum.
SilHocam peki bankaların işleyişi hakkında önerebileceğiniz kitap var mı ?
Silhttp://www.idefix.com/Kitap/Bankaciliga-Giris/Sadi-Uzunoglu/Egitim-Basvuru/Is-Ekonomi-Hukuk/Finans/urunno=0000000601562
SilSöz konusu ekonomi ise bu gibi durumlarda bazı sözcükler resmen tabu haline gelir. Yani "kriz" sözcüğü zaten bir ülkeyi mantık çerçevesinde yöneten ekiplerce kullanılmaz ve kullandırılmaz. Bir güvensizlik durumunda devleti yönetenlerin yapması gereken ilk şey insanlara güven hissi vermektir. Gerçekler farklı olsa bile... Hatırlayın ki Titanik batarken orkestra insanlara hala müzik çalmakta idi. bu muazzam fedakarlık bir yana, bizde sanki batmak durumunda olmayan ve hafif delinmiş gemide paniği iki katına çıkaracak bir hava yaratıldı. Krizden nasiplenen bir anlayıştan başka bir şey değil bu. bu gibi davranışlar aslında sadece hafta sonu ile sınırlı kalabilecek bir durumunda aksine belirsiz derecede uzamasına yol açtı. Şu anda kamu çalışanları izinlerini kesip döndüler ve açığa alma listelerinin tamamlanmasını bekliyorlar. Akademisyenler ülkeden çıkamamayı bırakın, şu anda bulundukları binadan laptop ve evrak çıkaramıyorlar. Onbinlerce öğretmen hem işten hem de öğretmenlikten çıkarıldı ve işsizler ordusuna eklendi. Bunu iptal edilen sınav sonuçları ve diğer skandallar izleyecek ve yeni tasfiyeler yapılacak. Ülkedeki uygulamalar Kuzey Kore'nin uygulamarını aratmaz durumda ve paranoya hakim. Bu gibi bir atmosfer ancak ve ancak darbenin başarılı olması durumunda olabilirdi. Oysa şimdi içimiz rahat olması gereken dönemdeyiz ve hiç bu kadar gergin ve belirsiz olmamıştık. Bundan önceki krizler yazarkasa ya da anayasa kitabının atılmasıyla çıkmıştı ve bu kez durum daha ağır. Şu anda çok vahim bir geleceğin ilk aşamalarını yaşıyoruz gibi gözükmekte.
YanıtlaSilSaygılar
Hocam selamlar,
YanıtlaSildünyada negatif faiz varken ve trilyonlarca dolar getiri ararken Türkiye de dövizin yükselme ihtimali yok gibi ne dersiniz ? Hatta faizleri de bu bağlamda daha da indirilmesi mümkün diye düşünüyorum. Tek sıkıntı iç siyasetin bir türlü rayına oturmayışı ve buna üstüne üstlük iktidarın destek vermesi anlaşılır gibi değil. neden kargaşa istiyorlar, ekonominin bozulmayacağından mı eminler yada ekonomi umurlarında mı değil ? Gelecek çok belirsiz ve böyle olması için çaba harcanıyor !!!
Tek sıkıntı dediğiniz olay işin en önemli kısmı galiba.
SilSayın Hocam,
YanıtlaSilHer zamanki gibi aydınlatıcı yazınızı merakla okudum, teşekkürler. 15 Temmuzdan sonra beklediğim bu yazınızın, mevcut şartlara göre OLAĞANÜSTÜ seviyede OLAĞAN şeklinde bir değerlendirme olduğunu düşünüyorum.
Siyasi konuları olabildiğince uzak tutmaya çalıştığınız bu platformadaki hassasiyetinizi her zaman takdir ve saygıyla karşıladım. Ancak ülkemizin geçtiği bu olağanüstü durum için ülkemiz ya da yurtdışı örnekleriyle karşılaştırmalı olarak bir değerlendirme yapmanız mümkün müdür? İktisat bilimi çerçevesinde bu zamana kadar yapmış olduğunuz objektif yaklaşımlar gibi yapacağınız böyle bir değerlendirmeye her zamankinden çok daha fazla ihtiyaç olduğu düşünüyorum. Saygılarımla...
Çok teşekkür ederim.
SilBöyle bir yazıyı düşüneceğim.
2023 hedefleri tutar mi 2023 de ihracatimiz 500 milyra issizigimiz %5lere GSYH miz ise 2 trilyon dolara kisibasina gelirimiz ise 25 bin dolar olacak allah izin verirse demislerdi olur mu
YanıtlaSil2071 hedefleri tutma ihtimali var mi bu konuda bir yazi yazar misiniz
http://www.mahfiegilmez.com/2014/07/2023-hedeflerine-ulaslabilir-mi.html
SilHocam Güngör urasın dunku yazisinda vergi gelirlerinin yılın ilk 5 ayında geçen aeneki 5 aya göre gerolediği yazıyor.
YanıtlaSilSiz dd bir yazınızda asgari üceet artışı vergi gelirlerini artırıp bütçeyi fazlaya çevirdi demişsiniz?
Durumun aslı ne hocam.
Bir hata olsa gerek. İlk 6 ayda vergi gelirleri geçen yıla göre yüzde 11,2 artmış bulunuyor.
SilMaliye Bakanlığı Ocak - Haziran bütçe gerçekleşmesinden kendiniz bakabilirsiniz:
https://www.maliye.gov.tr/Documents/2016haziranbutcegerceklesmeleriraporu.pdf
Evet hocam ben yanlış ifade etmişim. Geçen sene %15 bu sene %11 artmış ilk 5 ayda. Ben niye artış hızı geçen seneye göre düşmüş demek istemiştim. Geçen sene ne yaşandı da artış asgari ücretin arttığı bu seneyi geçti?
SilGeçen yıl her şeyden önce ithalat bu yıldan daha fazlaydı. İthalde alınan vergiler de dolayısıyla daha fazlaydı. Öte yandan petrol daha pahalıydı ve alınan vergi de o nedenle daha yüksekti. Kredi kullanımları da daha yüksekti ve dolayısıyla banka karları da yüksekti. İlk aylarda enflasyon da daha yüksekti. Dolayısıyla dahilde alınan KDV de daha fazlaydı.
SilHocam, darbe başarılı olsaydı, darbeciler piyasa dalgalanmlarını nasıl kontrol edecekti?..darbe planlamalarında bunu mutlaka düşünmüşlerdir..Bence abd 'den destek sözü almışlardır..Aksi mümkün değildir diyorum; ekonomi,darbecilerin başa çıkabileceği bir konu değil..Bu varsayımdan hareketle yurtta sulh konseyi abd talimatlarını ifa eden bir cunta olacaktı ve Güneydoğu'ya da özerklik verecekti
YanıtlaSilHiç bir fikrim yok. Muhtemelen kontrol edemeyeceklerdi. ABD, bu tür konularda destek veremez.
Silhocam bu Fed'in faiz filan artıracagı yok . madem bu kadar rahat ve yavas bir faiz artımı yapacaklardı neden biz bir sene boyunca faiz artacak vs diye yer gök inledi ?
YanıtlaSilÇünkü yılbaşında dünyada durum bu kadar karışık değildi ve ABD ekonomisi toparlanıyordu. O nedenle faiz artırımı yapacakları beklentisi vardı. Zaman geçtikçe durum bozuldu ve faiz artırımı ertelendi.
SilTesekkurler açıklamalarınız için.
SilMesele fed degil aslinda. Piyasanin enflasyon bekletisi ve/veya risk algisi ne zaman yukselecek? 13 trilyon negatif faizde duran para var. Bu bonolardan cikmanin imkani yok. Suan bu yuksek degerli bonolari yuklenecek greatest fool araniyor. Bu denge hali tersine dondugu anda turkiyede ne emlak kalicak nede faiz indirilem diyenler.
SilMahfi bey Birsey sormak istiyorum. Fikirlerinize değer veriyorum. Bi baba gibi. Sosyal medyada fikir beyanında bulunmak suç mu. Bi insan darbeyi savunursa bu suç teşkil eder mi. Bundan dolayı yargılanabilir mi. Saygılar efendim
YanıtlaSilSağolun.
SilEğer yasa dışı bir olayı övüyorsanız o olayı destekliyorsanız suç teşkil eder. Ve bu suçtan dolayı yargılama yapılabilir.
teşekkür ederim cevapladığınız için... saygılar...
SilÜlke birbirine girmiş ne olacağımız belli değil hala yapısal reform diyorsunuz şaka gibi. Ülke kalmayınca ortada yapılacak yapısal reformda kalmaz sayın Eğilmez.
YanıtlaSilÜlkenin birbirine girmesinin nedeni yapısal reformların yapılmayışı zaten. Yapısal reformları yapmazsak ülke de kalmaz.
Silne kadar doğru yazmışsınız. bizde her zaman günü kurtaralım düşüncesi var burada yazandan da anlaşılacağı gibi ancak sistem düzgün bir şekilde yapılandırılmazsa esas sorunda o olur.
Sileskiden niyeyse bisekilde ekonomi icin konusacaksak gunu kurtarma vs yapiliyor yapilabiliyordu gereckci olmak lazimsa, o gun ve o gunu onu takip eden gunleri de kurtariyordu simdi o da yok!!! o da yapilmiyor yapilamiyor.Ornek verecek olursak kredi karti taksit ve bu konuyla ilgili bddkk onlemleri bu konuda bana gore guzel ornek! Turizmci ihracatci kan revan icinde tarim sektoru duman alti kulak veren yok!
Silmakinalar esliginde buyuk yerlerde iscilerin calismasiyla Urun paketlemesi yapma*ilac gida sebze meyve cikolata teksil vs,, ve bunu paketlenmis haliyle pazara hazir hale getiren yerler imalat sanayi olarak mi yoksa hizmet sektoru olarak mi ele alinmalidir.Bu sektorde calisanlara imalat sanayinde mi yoksa hizmet sektorunde mi calisyorlar
YanıtlaSilPaketleme işi hizmettir. Paket, ambalaj yapımı imalattır.
SilHocam,
YanıtlaSilNTVPara da sizi izleyemez olduk. Programin videolari yok artik. Bunu iletebilirmisiniz?
O programlar bitti.
SilMahfi hocam sizide mesyascope.tv de gormek istiyoruz. Ntv, boktan havuz kanali. Hem size yeterince deger vermiyor, hemde internet uzerinden izlemek deveye hendek atlatmak gibi.
SilHocam dolar kurunun azalması için neler yapılmalıdır ?
YanıtlaSilBu saatten sonra artık zor bu iş. Eğer pazartesiden itibaren yayınlar normale dönse, meydanlarda toplanmalar bitseydi her şey normale denebilirdi.
SilDolar çıldırdı! 3.07 Ne yapmali ve ne yapilmaliydi sizce faiz indirimi ileride yapilir mi
YanıtlaSilDevam ederse faiz artışı gelebilir.
Silmahfi hocam bu yasanan olaylar kurgu mu gercek mi anlasilmiyor bir turlu karar veremiyorum darbe var diyecem. ama icinde tuhafliklar da var.
YanıtlaSildolar ha cikti ha cikacak sonra eyvah dolar uctu gitti diye diye ne kadar stres yapmisim anlatamam. bir sey alirken bile tasaeuflu ol diye icimden turkiyenin yarini belli degil diyor.
gercekten hocam bazi ekonomistler o kadar kotumser ki turki sanki iflas edecekmis diye icimde bir korku var. hocam gercekten digerlerinin dedigi gibi sayili gunlerimiz mi var iflas edecek miyiz
Bu krizi inanılmayacak kadar kötü yönettik şu ana kadar. Televizyonlara bakanlar sanki olaylar devam ediyormuş izlenimine kapılıyor. S&P'nin kararı da böyle oldu. Olayı sakinleştirebilseydik buraya varmazdı. 4 gündür bunu anlatıyorum ama anlatamıyorum.
SilDüşene vurmak bu avrupalılırın huyudur, önemli olan düşsende düştüğünü göstermemek.
SilMahfi bey S&P tan sonra moodys te not indirir mi? İndirmemesi ne yapmak gerekir?
YanıtlaSilBen indireceğini tahmin ediyorum. Bu saatten sonra ne yapsak boş.
Sil1) MB gecelik borçlanmayı mı gecelik borç vermeyi mi daha fazla tercih ediyor? Yoksa kendi tercihinden çok bankaların istekleri mi belirleyici?
YanıtlaSil2) Döviz kurunu faizlerin etkilemesi arz ve talepten dolayı mı? Yani önce faizler döviz talebini belirleyip faizlere mi yöneliyor yoksa arz-talep ile faiz bağımsız belirleyiciler mi kuru etkileme noktasında?
3) Mevduat faizimi kredi faizimi kuru daha çok etkiler? Galiba mevduat peki kredi faizi kuru etkiler mi?
(1) Bankaların talebi belirleyici ama bankalar normal olarak yani mecbur kalmadıkça o kadar düşük faizle MB'ye borç vermek istemez.
Sil(2) Döviz kuru - faiz ilişkisi döviz giriş ve çıkışıyla yakından ilişkili. Fazla döviz girmiş kurlar düşmüşse faiz de düşüyor. Tersi olmuşsa faiz yükseliyor.
(3) Mevduat banka kaynaklarının yaklaşık olarak % 90'ı. Dolayısıyla kredi faizinde en etkili olan mevduat faizi. Dolayısıyla kur ile ilişkide asıl olarak mevduat faizine bakmak gerek. Aslında en kestirmesi gösterge faize bakmak lazım. Her gün her an belirleniyor ve değişikliği anında yansıtıyor.
Dolar lobisinin darbesiyle mi karsi karsiyayiz! basimiz felaketten kurtulmuyor tum lobiler bize karsi
YanıtlaSilAynen tüm lobiler bize karşı. Otel lobisini de unuttun o da bize karşı.
SilEn kötüsü lobi lobisi.
Sil3 ay olağanüstü hal ilan ettik bizim Fransadan neyimiz eksik.!
YanıtlaSilGavur yaparda biz yapamaz mıyız?
Gavur kendi ülkesinde 50.000 memurunu bir günde açığa almış mı kendi zaafiyetleri yüzünden?
SilHocam sizin faiz ile ilgili yazılarınız var hepsi çok güzel ama konu ile ilgili daha ayrıntılı bir kitap yazmayı düşünüyor musunuz yada önerebileceğiniz kaynak var mı ? (sizin kitap olarak mikro,makro var ama para politikasıda olmasını bekliyoruz )
YanıtlaSilMahfi Bey ; faiz artarsa bu politika faizi mi olur ve olası sonuçları nelerdir?
YanıtlaSilPolitika faizi olabilir evet.
SilHocam 10 da ekonomi bitti mi gerçekten? Sizi nereden izleyebilecegiz.
YanıtlaSilNTV de 10'da Ekonomi devam ediyor. NTVPara NTV.com a devroldu. Benim oraya yaptığım kısa Güncel Ekonomi programı vardı o bitti. NTV Radyodaki Mahfi Eğilmezle Ekonomi Dersleri devam ediyor.
SilHocam aciklamaniz icin tesekkur ederim
SilFakat simdi tekrar baktim. 10'da ekonomi programinin sadece 3-5 dakikalik kesitleri var. Programin butun videosu yok artik, eskiden vardi. NTV ye iletebilirseniz seviniriz.
Silİleteceğim.
SilHocam, dusuk faiz dusuk enflasyon politikasi surdurulebilirmi duzeltme icin direnc ve yigilma olusmuyormu sizce ?
YanıtlaSilDüşük faiz düşük enflasyon diye bir politika olmaz. Düşük enflasyon düşük faiz olabilir. Çünkü enflasyon neden faiz sonuçtur.
SilHocam insanlar meydanlara toplaniyor gec saatlere kadar farkli sekilde sahip cikiyorlar demokrasiye, ancak benim gibi insanlar Cuma gununden beri devamli telefondayiz, gerek yurt disindaki musterilerimize gerek yatirimcilara konu ile ilgili saglikli bilgi vererek ulkemizin son derece zedelenen imajini duzeltmek icin caba sarf ediyoruz, birakin yeni gelecekleri yeni yatirimlari mevcudu koruma cabasindayiz, bizim gibi insanlarin ulkemize sahip cikmak icin yapabilecegi yapmasi gereken budur, ancak ardi ardina gelen haberler, hala sokaklardaki insanlar ve eylemlerin yer yer devam etmesi, talihsiz aciklamalar ve son olarak aciklanan ohal hep negatif etki etmeye devam etti kac gundur. Ikna etmek icin konustugumuz insanlara verdigimiz teminatlarin tabansiz asilsiz oldugunu dusunduruyor, acikcasi durum hic iyi degil !
YanıtlaSilPazartesinden beri aynı şeyi yazıyor ve anlatıyorum. Ama boşuna.
SilGelisen ulkeler toparlanabilirni bu durumda gelisen ulkeler cogunlugu BRICS grubunda olduklarini varsayarsak bu mevcut enerji ve hammadde fiyatlariyla bu ne kadar olasi ,burda Cini ayri tutuyorum arti Cin ekonomosi isinmis olabilir ve bazi kusurlari su ustune cikabilir
YanıtlaSilBir de interessan olan darbe neticeye ulasmamis fakat ulasilmis gibi bir not aldik ,hadi izlenemeye alindigini anliyorum da ama not kirma bunun arkisinda bir rasyonilite bulamiyorum !
YanıtlaSilCDS primleri tamamen piyasada arz ve talebe göre belirleniyor. 15 Temmuzda Türkiye'nin CDS primi 225 idi, bugün 289. Yani Türkiye'nin risk primi hızla artmış görünüyor. Bu gözle bakınca bir rasyonalite var.
SilMahfi Eğilmezin gözlüklerinden bakınca Türkiye'nin aleyhine gelişen her durumda mutlaka bir rasyonellik vardır.
SilBendeniz popülizmi ve hamaseti sevmem. Buna gerçekçilik deniyor. Bizdeki gerçek ise gerçekleri söyleyenlerin değil popülizm yapanların takdir edilmesidir.
SilAhhh keşke Mahfi Eğilmeze görmeyen gözlerle bakmasan !!!
SilAldırmayın. Ne deseniz boş. İnsan körlemesine taraf olunca gerçekleri göremez.
SilHocam merhaba,
YanıtlaSilYazı için elinize sağlık. Mümkünse şunları öğrenmek istiyordum;
1. Bankalar merkez bankasından borç alırken teminat vermek zorunda mı?
2. Bu teminatlar tahvil , bono gibi hazine kağıtlarımı , özel kuruluş tahvilleri de veya bankalarin elinde olan başka kıymetli evrak (çek,senet, kira sertifikası gibi) kabul ediliyor mu?
3. MB tarafından teminat olarak kabul edilen bu kıymetli kağıtların bankaların elinde olan miktarı bellimi? Buna nasıl ulaşılır?
4. Şu anda gösterge faiz yüzde 9.19'a yükselmiş, tahvil ve bono fiyatları düşmüş değil mi? Fiyat ve faizi ters orantılı olduğu için. Bankaların fiyatları düşük, faizi yükselen olan bu tahvilleri piyasadan toplayarak, merkez bankasına teminat olarak gösterip yüzde 8.75 ten borçlanıp fırsata dönüştürme yolu olabilir mi?
Saygılarımla
(1) Bankalar TCMB'den üç şekilde para alıyor: Gecelik borçlanma yoluyla, haftalık borçlanma yoluyla ve döviz deposu yoluyla. Haftalık borçlanmada repo yöntemi kullanılıyor. Yani bankalar ellerindeki tahvilleri MB'ye veriyor ve karşılığında para alıyor. Döviz deposu da teminatla yapılıyor.
Sil(2) Evet DİBS'ler kullanılıyor, kira sertifikası vb de geçerli. MB bu işlemlerde duruma göre çek, senet de kabul edebiliyor.
(3) Tahvil ve bonoların miktarı belli. Ötekileri bilmiyorum. Bunlara Hazine web sitesinden istatistikler/Merkezi yönetim iç borç stoku kanalıyla ulaşabilirsiniz.
(4) An itibariyle gösterge faiz 9,60 oldu. Faiz yükseldiği için tahvil ve bono fiyatları düşmüş bulunuyor. Bu dediğiniz bankalar yapabilir ama MB'den borçlanma sınırlı bir miktar için yapılabiliyor ve üstelik gecelik % 8,75 olan faizi yıllık bileşik faize dönüştürürseniz o kadar da düşük kalmıyor.
Merhaba hocam.
YanıtlaSilOlağanüstü hal şartlarında Bağımsız olan Merkez Bankası kararlarına müdahale edilebilir mi? Önceden zaten yönlendirilmeye, baskı altına alınmaya çalışan kararlara; şimdiki durumda doğrudan müdahale mümkün hale geldi mi?
Eğer geldiyse bu ekonomik güveni sarsmaz mı?
OHAL den ne anladığımıza bağlı. Ama zaten geçmişte de bu tür bir müdahale he vardı.
SilHocam, TCMB kararlarını etkileme çabalarına katılıyorum. Ama şimdiki durumda doğrudan bir müdahale olursa bu piyasada nasıl bir etki yapar, bu etkinin büyüklüğü ne olur?
SilPiyasa bu tür etkilere alıştı.
SilDöviz kurunun tekrar eski düzeyine gelmesi sizce mümkün mü? Veya gelmedi için ne yapılması gerekir?
YanıtlaSilÖzellikle S&P'nin kararı sonrasında biraz zorlaştı. Eğer Moody's veya Fitch not düşürürse o olasılık kaybolur. Yapılması gereken şey hızla sakin ortama dönülmesiydi. Ama tam tersini yapıyoruz ve olayı ve yayınları devam ettiriyoruz. Bu, Türkiye'nin kırılganlığının arttığı biçiminde algılanmasına yol açıyor. Yani normal duruma dönüşü biz zorlaştırıyoruz.
SilFaizler artılsa durum nasıl olur?
YanıtlaSilHep söylediğim bir şey vardır. Bazı durumlar vardır hiç bir şey yapmamak en doğru yaklaşım olabilir. Şu anda faizi artırmak ters sonuçlar yaratabilir. Doğrusu Salı günü faizi indirmemekti.
SilÖnce dolar !!!! Ne zaman anlaşılacak acaba doların düşmesinin faizin düşmesinden daha önemli olduğu ???
YanıtlaSilSanırım bir kesim tarafından hiç anlaşılmayacak.
SilMahfi hocam veya Murat bey neden olduğunu açıklayabilir misiniz?
SilDoların yüksek olması demek bizim dış borçlarımızı çok daha fazla TL karşılığıyla ödememiz demek. Bundan sonra da daha yüksek maliyetlerle borçlanmamız ve ithalatımızın pahalı hale gelmesi demek. Ki bu da bizdeki enflasyonu artırır.
Silbu sene Ilkokil 2de arapca zorunlusecmeli derslerinin konmasi sizce neye dalalet.
YanıtlaSilBilmem. Sizce neye delalet?
SilHocam sizin faiz ile ilgili yazılarınız var hepsi çok güzel ama konu ile ilgili daha ayrıntılı bir kitap yazmayı düşünüyor musunuz yada önerebileceğiniz kaynak var mı ? (sizin kitap olarak mikro,makro var ama para politikasıda olmasını bekliyoruz )
YanıtlaSilBu konuda ayrı bir kitap yazmayacağım ama bu konularda yazdıklarımı yeniden elden geçirerek yayınlanacak olan Ekonomide Analiz kitabıma örnek olay incelemesi şeklinde alıyorum.
SilHocam ben daha değişik bir soru soracağım size. Biliyorsunuz 2001 yılı krizinde buyume 5.7 kuculurken 2008 krizinde buyume 4.7 küçüldü. Her iki kriz de turkiyeyi etkiledi. Biliyorsunuz bazı kesimler işte fed faizi artışının, sürdürülemez cari açığın birgün bir şekilde türkiye ekonomisini felç edeceğini söylüyorlar. Ben de sizin gibi merkez sol yelpazesinde biri olarak sunu sormak istiyorum yani yine yarın birgün kriz çıksa bu kriz bizi alır ölüme götürür mu yoksa yine etkileri 2001 ya da 2008 krizi gibi olur ve bir şekilde bugünkü yaşadığımız şekilde yaşamaya devam eder miyiz?
YanıtlaSilKrizler ülkeleri sıkıntılara sokuyor ama öldürmüyor. Baksanıza Yunanistan ne kadar ağır bir kriz yaşadı ve hala yaşıyor. Ama ölmedi.
SilMahfi Hocam,şayet rahatsız etmiyorsam geçen yıl ödenen toplam faiz miktarını rica edebilir miyim? Bütçeden devletin ödediği miktar olan 53,006 milyar lira dışındaki rakamı rica ediyorum.Saygılarımla.
YanıtlaSilDevletin ödediği bu değindiğiniz miktarın dışındaki miktara ilişkin bir bilgi bende yok.
SilHocam bir malın fiyatındaki artış talebi hiç değişirmezse enflasyonu artırı mı?
YanıtlaSilSoruyu anlasam yanıtlayacağım ama.
SilŞöyle anlıyorum: Bir malın fiyatı artmış ama talep değişmemişse enflasyon artar mı?
Enflasyon tek bir malın fiyat artışıyla oluşmaz. Enflasyon olması için malların genel olarak fiyatlarının artıyor olması ve bu artışın da süreklilik arz etmesi gerekir. Eğer bir malın fiyatı bir kez artıyorsa buna enflasyon denmez o malın fiyatı artmış denir.
Hocam gelir vergisi benim aldığım maaşımdan para elime geçmeden kesiliyorsa ve ben hiç vergi dairesine gidip vergi yatırmıyorsam gelir vergimin tümünü stopaj yoluyla mı ödemiş olurum?
YanıtlaSilSon olarak stopaj herkesten eşit alınan vergi adaletini bozan bir vergi türümüdür? Dogrudan dolaysız hangi vergi türüne girer?
Gelir vergisi sizin ücretinizden kesiliyor ve sizin adınıza vergi dairesine yatırılıyor. Siz gelir verginizi stopaj yoluyla ödemiş oluyorsunuz. Bu durumda siz vergi mükellefi (yükümlüsü) işvereniniz ise sizin adınıza verginizi kesip yatırmakla yükümlü vergi sorumlusu oluyor.
SilSizin ücretinizden kesilerek yatırılan gelir vergi (Stopaj) dolaysız vergi grubuna girer. Stopaj kendi başına vergi adaletini temsil eden bir şey değildir.
Sosyal güvenlik primi ve diğer kesintiler vergi sayılır mı? Sayılırsa stopaj mıdır?
YanıtlaSilSosyal güvenlik primi vergi sayılmaz. Kamu maliyesinde bu tür vergi olmayan ama vergi gibi zorunlu olan ve kamu kesiminin topladığı gelirlere 'parafiskal' gelirler (yani vergi benzeri gelirler) adını veriyoruz. Ücretten kesinti yoluyla alınır ama bu kesintiye stopaj denmez. Stopaj sadece verginin kesintiyle tahsilinde kullanılır.
SilHocam bir ülke içeriden borçlanıp bunu para basarak ödediğinde para arzı artar wnflasyon yükselir. Peki bir ülke dış borcunu para basarak ödediğinde bunun sakıncası nedir? Sanki sakıncası yok gibi duruyor çünkü para dışarıya gidiyor.
YanıtlaSilDış borcu para basarak ödeyebilmemiz için dolar basıyor olmamız lazım. Biz TL bastığımız için onunla ancak iç borç ödeyebiliriz.
SilHocam iki soru soracagim. Oncelikle vereceginiz cevap icin tesekkurler.
YanıtlaSil1)Abd petrol fiyatlarinin dusuk olmasindan memnun mu? Cari acigini dusurur sonucta.
2)Turkiyede yabancilar niye dibs yatirimlarini vadeli mevduata tercih ediyor?
(1) Memnundur sanırım.
Sil(2) Çünkü arkasında Devlet var. Daha garantili görüyorlardır.
Hocam toplam ürün ile toplam hasılat arasındaki fark nedir aynı şeymidir
YanıtlaSilHocam bişeyler sormak istiyorum cevap verebilir misiniz ?
YanıtlaSil1-) haftalık repo faizini örnekle tanımlayabilir misiniz?
2-) borç alma ve borç verme faizi nedir ?
3-Faizin artması ile birlikte kur'daki değişme nasıl olur ?
Eğer sorulara cevap verirseniz çok sevinirim iyi günler
(1) TCMB bankalara sınırlı olarak haftalık borç alma imkanı sunuyor. Bunun için bankalar ellerindeki tahvilleri vererek karşılığında TCMB'den para alıyor. Bir hafta sonunda bunu yıllık % 7,5 faiziyle (onun bir haftaya isabet kısmıyla) geri ödeyip verdikleri tahvilleri geri alıyorlar. Bu imkan sonsuz değil. TCMB her hafta belirli bir miktar açıklıyor ve bankalar bu miktar için teklif veriyorlar.
Sil(2) TCMB bankalar gecelik olarak borç verdiği gibi, elinde fazla para kalmış olan bankalar da bu paraları TCMB'ye gecelik borç olarak verebiliyor. İlkinin faizi % 8,75, ikincinin faizi % 7,25.
(3) Dış kaynaklara bağımlı olan bir ülke bu kaynakları çekebilmek için başka ülkelerden yüksek faiz vermek zorunda. Faiz arttığında yabancı kaynak sahipleri buradan daha çok kazanacaklarını düşünerek paralarını buraya yollarlar. Burada yabancı para bollaşınca kurlar düşer.
Hocam borç alma faizi MB bankalardan aldığı para mı oluyor ? Tasarruf fazlası iyi birşey değil tüketimi kısıyor ideal tasarruf ne olmalıdır ülkemizde
SilEvet. Bankalar gün sonunda ellerinde kalan, satamadıkları paraları isterlerse TCMB'ye yatırabiliyor.
Silİdeal tasarruf yatırımlar kadar ya da ona yakın olmalı ki cari açık düşük olsun. Yatırımlarımız GSYH'nın % 20'si dolayında. Bu durumda örneğin bizim için ideal tasarruf oranı da bu düzeylerde bir oran. Oysa bizdeki tasarruf oranı % 14 - 15.
Hocam faiz artarsa yabancı para ülkeye girer dolar bollasır ve kur azalır doğru mu düşünüyorum ?
YanıtlaSilGenel olarak doğru düşünüyorsanız. Ama ekonomideki her konu gibi bu da ülkeye, duruma ve koşullara göre değişiklik gösterir. Örneğin bir ülkede riskler çok yükselmişse o zaman faiz artırımı döviz çekmeye yaramayabilir.
SilHocam "ekonomik analiz" kitabiniz ne durumda ?
YanıtlaSilKitabevine yolladım. Eylül ayı bitmeden piyasaya çıkar diye umuyorum.
SilHocam tebrikler inşallah iktisat öğrencilerine büyük faydası dokunur.
SilBiraz erken bitirmediniz mi ağustos eylül hatta ekimi bulur bitmesi diyordunuz?
Evet tahminimden biraz daha fazla ve hızlı çalıştım açıkçası.
SilGerçekten ekonomik analiz kitabı çoğu iktisat mezununun yararlanacağı şahane bir kitap olacakmış gibi geliyor bide hocam buradaki her yorumuma verdiğiniz cevaplar için çok teşekkür ederim.
YanıtlaSilRica ederim ne demek? Kitap sanırım birçok kişinin bildiği konularda analiz yapamama sorununu çözmelerine yarayacak.
SilHocam MB haftalık repo faizinin faizini bankadan ne zaman alıyor ? yıllık mı aylık mı haftalık mı ?
YanıtlaSilBanka haftalık aldığı borcu öderken.
Sil4 ağustosta moodys not açıklayacakmış.bu tarihten önce $ alayım mı? Hiç $ almak istemesem de...
YanıtlaSilBen bu tür tavsiyede bulunmuyorum, kusura bakmayın.
SilOsman ilk firsatta $ al ama Kasim verya Aralikta kar realizasyonu yapabilecegini dusunerek al. Oncesinde paraya ihtiyacin olabilecekse iyi dusun.
SilHocam şu tespit doğru mudur ? 24 ocak kararları ile serbestlesme başladığı için vergi oranları düşürüldüğü için cari acik ve kamu acigi sürdürülemez bir şekilde arttı ve 5 nisan 94 kemer sikma kararları alindi fakat bu kararlar da tam olarak uygulanamadigi için 2001 krizi gerçekleşti.
YanıtlaSilAsıl mesele 1985'de iç borçlanmanın haftalık ihalelerle hızla artırılmasıydı. Ardından dış borçlanma da aynı hızla arttı. Kamu kesimi, açıkları vergiyle finanse etmeye çalışmak yerine borçlanmayla finanse etti. 2001'e gelinirken o borçlar ödenemez hale geldi. Tıpkı bugünkü Yunanistanın durumu gibi oldu. Ve krize girdik.
SilHocam suan devlet olarak dış borcumuz yok değil mi hazinece verilen teminatlar dışında. Dolar borçlanmasını içerideki piyasa aktörlerinden mi karşılıyoruz ya da nerelerden karşılıyoruz hocam
SilSon verilere göre Devletin dış borçları toplamı 84 milyar dolar. Buna Hazine garantileri dahil değil.
SilDevlet dış borçlanmasını ağırlıklı olarak tahvil satarak sağlıyor.
Mahfi Bey, artık gözlüklerinizi değiştirmenizin zamanı gelmedi mi sizce?
YanıtlaSilKatarakt ameliyatı olduktan sonra okuma gözlüğü dışında gözlük ihtiyacım kalmadı.
SilHocamıza gözlük yakışıyor:)
SilHocam MB nasıl kurumlar vergisi şampiyonu oldu? Para basınca vergi ödüyor mu? Ödemiyorsa ne ödedi de şanpiyon oldu?
YanıtlaSilTeşekkürler.
MB nin bastığı paranın maliyeti 1 TL oysa üzerinde yazılı tutar 100 TL'dir. Aradaki fark ise kârdır.
SilHocam MB zaten senyoraj gelirini hazineye aktarmıyor mu? Bir daha ne diye vergi ödüyor ki?
SilHocam, bu MB nin bastigi para; aslinda o parayi elinde tutan insanlardan alinan(calinan) para olmuyor mu?
SilAdsız 11.37 Mb elde ettiği seyoraj gelirinin vergisini ödüyor galiba.
SilHocam kafamı karıştıran bir soru soracağım.
YanıtlaSilFaiz artışı sonucu mevduat faizi arttığında insanlar tlyi bankaya yatırır tl deger kazanır.
Faiz düşüşü sonucu kredi faizi düştüğunde insanlar bankadan kredi çekerek tl talep eder tl değer kazanır.
Bu durumda faiz artışı da düşüşü de tlye deger kazandırır ama faiz artisi tlye deger kazandirir deniyor literatürde.
Tabi burda benim yanlış bildiğim bir şey olduğu kesin. Nereyi atladım hocam söyleyebilir misiniz?
Kolay gelsin
İnsanların bankaya para yatırması veya bankadan para çekmesi TL'ye değer kazandırmaz veya kaybettirmez. TL'nin değer kazanıp kaybetmesi iki şeye bağlıdır: (1) TL bollaşmışsa TL değer içeride kaybeder. (2) Döviz azalmışsa TL dışarıda değer kaybeder.
SilFaiz artışı TL bolluğunu azaltıp döviz çekeceği için (ki döviz bollaşınca değeri düşer) TL değer kazanır.
Hocam Çindeki buyume dususu Abdyi niye tedirgin eder?
YanıtlaSilÇünkü Çin çok büyük bir ekonomi ve oradaki bozulma ABD'yi de bozar sonunda. Günümüzde artık sistem küresel. Herkesin parası her yerde.
SilHocam Euro ve Dolar da yönü sorsam?
YanıtlaSilBunu söyleyebilmem için "her şey bitti mi yeni sürprizler var mı yok mu?" sorusunu yanıtlayabilmem lazım. Siz bana onu söylerseniz ben de sizin sorunuzu yanıtlayabilirim. Öylesine bir sis içinde ilerliyoruz ki bırakın hızı belirlemeyi yön belirlemekte bile başarılı olmak mümkün görünmüyor.
Silhocam
YanıtlaSil-dış borçlanmanın iç borçlanmaya göre ucuz olması mümkün mü?
-Mümkünse nasıl bir ortamda olur. ?
-Türkiye için hiç böyle bir dönem mevcut oldu mu?
Dış borçlanmanın iç borçlanmaya göre ucuz olması lazım şu dönemde. Çünkü dışarıda faizler daha düşük. Gerçi biz riskli ülke olarak daha yüksek faiz ödeyerek borçlanırız ama yine de maliyeti içeriden ucuz oluyor.
SilBir de rakam olarak 400 milyar dolar küsür dış borcumuz var, 450 milyar lira küsür iç borcumuz var. Dolara bölersek 150 milyar dolar gibi bir rakam çıkıyor bu da dışardan daha fazla borçlandığimızı gösteriyor.
SilBen burada hocama bir soru sormak istiyorum gelişmiş ülkelerde içeriden borçlanma daha mı fazla oluyor faizler düşük olduğundan mesela abd ve ab de?
hocam yabancı basının eleştirileri neden bu kadar ”sert ”! Dertleri ne acaba?
YanıtlaSilhttp://m.gercekgundem.com/siyaset/221500/economist-erdoganin-intikami
Sanırım Türkiye'yi özgürlükler, yargı bağımsızlığı, demokrasi uygulaması, aydınlanma, hoşgörü, bilime saygı vb gibi konularda yetersiz buluyorlar. O nedenle de herhangi bir olay çıktığında başlıyorlar eleştirmeye. Batıda Türkiye için net bir ön yargı oluştu. Tabii biz de bu ön yargının oluşmaması için gerekeni yapmıyoruz. Onu da kabul etmek lazım.
SilSuudi arabistan ın Türkiye ye yüklü miktarda yatırım yapacağı haberini duydunuz mu? Sizce doğru olabilir mi? Bana pek inandırıcı gelmedi de...
YanıtlaSilİnandırıcı gelmemesi açısından haklısınız. İngilizce bir söz vardır "There is no such thing as a free lunch." Bir şey bedavaysa kuşkulanmalısınız anlamına kullanılır.
SilMerhabalar,
YanıtlaSilDoların 10 15 aylık dönem için belli bir tahmin göstergesi var mı? Yoksa tamamen ülke durumu ve siyasete bağlı mı kalıcak?
Bana sorarsanız Doların bu ortamda 15 dakikalık bile tahmin göstergesi yok. Tamamen dış dünyaya, ülke siyasetine ve piyasalardaki algılamalara bağlı. Bugün Moody's den farklı bir açıklama gelse bambaşka yöne gidebilir.
SilHocam işde çalıştığım için radyo'dan sizi dinleyemiyorum artık nasıl bir çözüm bulabiliriz sizi dinlemek için ?
YanıtlaSilTam olarak bilemiyorum ne yapabileceğimizi.
Silhocam ilginç saptamalara sahip bir yazı okudunuz mu?
YanıtlaSilhttp://m.t24.com.tr/yazarlar/metin-gurcan/kamikaze-darbe-girisiminin-karmasik-sosyolojisi,15083
1)Tcmb bastığı parayı mutlaka dağıtmak zorunda mıdır kasasında tutsa olmaz mı?
YanıtlaSil2)Şu an Tcmb bastığı parayı Hazineye veremiyor, ne yapıyor bastığı parayla? Bankalara olan borcunu mu ödüyor yada kendi çalısanlarına ücretini ve diğer masraflarını mı ödüyor?
3)Tcmb bastığı her paradan senyoraj geliri elde ediyor mu? Borç versin yada kasasında tutsun? Bu senyoraj kavramı biraz karışık geliyor.
4)Tcmb nin para basıp hazineye verdiği ve hazinenin borçlarını kapattığı dönemde hazine aldığı parayı Mbye ödüyormuydu yoksa bedava mıydı?
(1) Parayı kasasında tutacaksa niye bassın anlayamadım?
Sil(2) Bankalar aracılığıyla piyasaya sürüyor.
(3) https://soundcloud.com/ntvradyo/mahfi-egilmezle-ekonomi-dersleri-senyoraj
(4) Hazine, TCMB'den aldığı parayı her yıl bütçe kanunuyla saptanan ödeneklerin yüzde 15'i olarak alıyordu. Enflasyon olduğu ve bir yılın bütçesi öncekinden büyük olduğu için her yıl ödenekler daha fazla olduğu için Hazine bir önceki yıl aldığı parayı ödemek yerine artan ödenekler kadar farkı MB den yeniden alıyordu. Hazine, MB'ye bu borç için yüzde 1,5 - 2 oranında bir faiz ödüyordu.
Peki MB çalışanlarının maaşını TCMB mi ödüyor? Kim ödüyor hocam?
SilHocam sadi uzunoğlunun Bankacılığa giriş kitabını önermissiniz o kitap bize ne katabilir yani bankacılıgın işleyişi hakkında bilgi sahibi olabilir miyiz bide finansı anlamak kitabı nasıldır ? (Bu arada sizin her kitabınızı okudum Eylülde'ki kitap için can atıyorum iyi çalışmalar )
YanıtlaSil