TL'deki Hızlı Değer Kaybının Nedeni

Para birimleri yabancı paralara karşı iki nedenle değer kaybeder: Dış nedenler, iç nedenler. Dış nedenler arasında ticaret ortaklarının durumunun bozulması, dış ticarette kullanılan rezerv paraların değerinin yükselmesi, küresel konjonktürde krizler yaşanması, çevrede savaş çıkması ve bu savaşın ilgili ülkeyi de tehdit etmesi, kuraklık, doğal afetler ortaya çıkması gibi durumlar sayılabilir. Bir ülkenin parasının değeri buna benzer dış nedenlerle düşüyorsa yapılabilecek şeyler sınırlıdır. Eğer bu gibi nedenler geçici bazı sıkıntılardan kaynaklanıyorsa, yerli paranın değerindeki oynaklığı giderebilmek için o geçici süre içinde döviz piyasasına düzenleyici müdahaleler yapılabilir. İç nedenler arasında ekonominin kötü yönetimi, siyasal sorunlar, sosyal sorunlar gibi nedenler sayılabilir. Bunlar genellikle istikrarsızlığa neden olur ve yerli paraya duyulan güvenin sarsılmasına yol açar. Bu gibi hallerde yerli para yabancı paralara karşı değer kaybeder.

Türkiye açısından konuya bakarsak TL’nin 2015 yılında Dolara karşı yüzde 25, 2016 yılında da yüzde 21 dolayında değer kaybettiğini görüyoruz. Bu değer kayıplarında hem dış hem de iç etkenler etkili oldu. Böyle bir ölçüm yapmadım ama kabaca bu etkilerin yarı yarıya olduğunu sezgisel olarak söyleyebilirim.

2017 yılının henüz 11. günündeyiz. TL, Dolara karşı bu 11 günde yüzde 9,4 değer kaybetmiş bulunuyor. Acaba bunun nedeni dış nedenler mi, iç nedenler mi? Yoksa her ikisi de mi? Bu sorunun yanıtını bulmak için Ekonomide Analiz kitabında ele aldığım analiz yöntemine başvuracağım. Yani önce olay yeri incelemesi için eldeki verileri toparlayacağım sonra da bunları analiz ederek neden saptaması yapacağım.

Eldeki verileri iki grupta toplayabiliriz: (1) Benzer ekonomilerdeki veriler, (2) Dolar endeksi ve Dolar / TL kuru.  

Önce benzer ekonomilere yani Türkiye’nin de aralarında bulunduğu kırılgan beşlinin para birimlerindeki değişmelere bakalım. Aşağıdaki tablo bu durumu gösteriyor.

1 USD = 
2016 Sonu
11 Ocak 2017 Saat 12
Fark (%)
Brezilya Reali
3,2552
3,1941
1,9
Güney Afrika Randı
13,7401
13,7069
0,2
Endonezya Rupiahı
13,473
13,322
1,1
Hindistan Rupisi
67,9238
68,2825
-0,5
Türk Lirası
3,5235
3,8500
-9,4
TL Hariç Ortalama
0,7

Dolara karşı bu 11 günde değer kaybeden iki para birimi var: Türk Lirası ve Hindistan Rupisi. Rupi’deki değer kaybı binde 5 olduğu için çok ciddi bir durum söz konusu değil. Buna karşılık TL’deki değer kaybı yüzde 9’u aştığı için son derecede ciddi bir durum.

Türkiye ile aynı kategoride yer alan ülkelerin para birimlerinin Dolara karşı değer kazandığı (binde 7) bir dönemde TL, bu kadar ciddi bir ters konum içinde bulunuyorsa bu gelişmenin dış nedenlerle açıklanması mümkün değildir.

Buna karşın konuyu daha sağlam bir şekilde analiz edebilmek amacıyla bir de Dolar Endeksiyle (DXY) USD / TL kurunu karşılaştıralım.

Tarih
DXY
USD/TL
2.01.2017
102,14
3,5250
3.01.2017
103,18
3,5818
4.01.2017
102,75
3,5755
5.01.2017
101,47
3,5933
6.01.2017
102,18
3,6361
9.01.2017
102,03
3,7158
10.01.2017
102,03
3,7126
11.01.2017 Saat 12
102,111
3,8500
Korelasyon  Katsayısı
-0,26

Bu tabloyu daha anlaşılabilir bir şekilde sunabilmek için grafiğe dönüştürelim.


Tabloda yer alan Dolar Endeksi (DXY) ile USD / TL kuru arasındaki korelasyon katsayısı eksi 0,26 olarak çıkıyor. Bu katsayı sıfıra ne kadar yakınsa iki değişken arasındaki ilişki o kadar az, 1’e ne kadar yakınsa ilişki o kadar fazladır. Katsayının eksi işaret taşıması ilişkinin ters yönlü olduğunu gösteriyor. Dolar endeksindeki hareketler USD / TL kuru üzerinde yalnızca yüzde 26’lık etki yaratmış.

Buraya kadar yaptığımız analiz TL’deki değer kaybının büyük ağırlıkla iç nedenlerden kaynaklandığını ortaya koymuş bulunuyor.

Bu aşamada olayı aydınlatacak yanıtın saklı olduğu kritik soru şudur: Şu son 11 günde içeride mevcut olaylara ne eklendi de Türk Lirasında bu kadar ciddi bir değer kaybı oluştu? Son 11 günde ülke gündemindeki yeni tek konu Anayasa değişikliği yasa teklifinin TBMM’de görüşülmeye başlamasıdır. Demek ki TL’deki değer kaybının nedeni bu görüşmenin yarattığı risk artışıdır.

Sherlock Holmes’in dediği gibi: “Diğer nedenleri elediğinizde geriye kalan gerçeğin ta kendisidir.” (Dörtlerin İmzası).

Yorumlar

  1. Türkiye'nin durumu inanılır gibi değil. Her yerde tek adam baskısı. Milletvekilleri bile oylarını kullanırken şekilden şekile giriyor. Kameralar tarihe tanıklık ediyor bir de... Merkez bankası başkanı sadece seyrediyor ekonomik tabloyu. Hocam siz diyorsunuz ya hep yapısal reform diye, bırakın yapısal reformu milleti temsil eden milletvekilllerinin bakanların bile gözü kör olmuş. Bu şekilde Türkiye sürdürülebilir değil. Halkın aklını başına alması gerekiyor. Bıraksınlar artık herşey Amerika'nın, Avrupa'nın oyunu diye. Fanatiklik yapmanın sırası değil. Ekonomi elden giderse Türkiye elden gider. Yazıklar olsun bu düzeni oluşturanlara...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kim demiş milletvekilleri milleti temsil ediyor diye..Hepsinin bir fiatı var,diyet borcu var,yeniden seçilme beklentisi var..Ekonomi çökse de fazla etkilenmez tuzu kurular..Halkın siyasi tercihi değişene kadar ağır bir bedel ödeyeceğiz,değişitiğinde ise iş işten geçmiş olacak,enkaz altında kalacağız..Uzmanlar AKP'ye oy veren biatçı kitlenin tercihi değişmez diyorlar

      Sil
    2. O kitlenin tercihinin değişmesini isteyen muhalefet sürekli o kitleye hakaret etmez, tehdit etmez. Ben daha iyisini yapacağım, ben daha güzelini yapacağım, ben sizin haklarınızı da sonuna kadar koruyacağım der... Ancak o zaman o kitlenin tercihlerini değiştirebilirsiniz. Mars'tan seçmen transfer edemeyeceğine göre muhalefetin ancak o kitlenin oyunu alarak iktidara gelebileceğini artık anlaması gerekiyor. Bunun için de o kitlenin oyunu almanın bir yolunu bulması gerekiyor. Sürekli "gerici, yobaz, aptal, göbeğini kaşıyan, bidon kafalı, cahil, koyun" derse muhalefet, o kitle tercihini değiştirmez tabii ki...

      Sil
    3. Velev ki bunları söylemiş olsun muhalefet. O bahsettiğin kitlenin de bir aklı var değil mi? Sırf böyle dendi diye gidip ülkeyi bu hale getiren partiye oy vermek de nesi? Her birey kendi oyundan sorumludur. Muhalefeti beğenmeyebilirsin ama bunun yüzünden ülkenin halini görmezden gelip hükümet partisine sırf muhalefet partisine kıl olduğun için oy vermemelisin. Uyarıyı muhalefete yaparken aynı zaman da hükümete oy veren kitleye de yapmak lazım.

      Sil
    4. Vatan Partililer gibi konuştun 16.30 ama haklı olabilirsin

      Sil
  2. Hocam oturduğumuz ev hariç var olan tüm gayrimenkullerimizi satıp dolar ve altına çevirmemiz bu aşamada ne kadar mantıklı olur? Anladığım kadarıyla bu yolda gidenlerin yoldan dönmeye niyetleri yok. Yoldan dönmeden de bu aşamada finansal göstergelerde bir iyileşme görünmüyor. Ne dersiniz ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tercih sizin. Ben durum tespiti yapıyorum. Ve 2017 için tahminlerimi açıklamayacağımı belirttim. Tek söyleyebileceğim şey mevcut koşullar böyle devam ederse doların yönü yukarı doğrudur.

      Sil
  3. Bu neden olmasaydi acaba tl degerlenme trendine mi girecekti ?

    YanıtlaSil
  4. Bakiyorum da gelismekte olan ulkeler grubunda en yuksek cari acigi veriyoruz aralarinda bu nedeni egledik herhalde

    YanıtlaSil
  5. Bu konu ancak bu kadar guzel anlatilabilirdi. Elinize saglik hocam.

    YanıtlaSil
  6. Mahfi Bey, anayasa görüşmelerinin sonucuna göre USD/TL için bir öngörünüz var mıdır? Bu milletin gün yüzü görme ihtimali nedir? Görünen o ki anayasa değişikliği daha çok tartışılacak, ve asıl can alıcı teklifler daha görüşülmedi bile... Şimdiden ilginiz için teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2017 için tahmin açklamayacağımı yazdım biliyorsunuz. Bu görüşümü değiştiren bir şey olmadığı gibi pekiştiren şeyler olmaya başladı.

      Sil
  7. Hocam TL deki kaybın sadece manipülasyon olduğunu dile getiren yetkililer ya ekonomi hakkında zerre kadar bilgileri yok yukarıda bilimsel açıklamasını yapmışsınız zaten ya da yarattıkları bu ortamın sonuçlarını başkalarına mal etmeye çalışıyorlar. Olaylara hiçbir tepki verilmezse sonuçlar beklenendende sıkıntılı olabilir. Oturup beklemekle malesef hiçbir konuda sonuç alamazsınız.

    YanıtlaSil
  8. Merhaba Hocam, bir sorum daha var. Yazınız çok güzel bir açıklama ve gayet basit fakat aklıma takılan durum şu:

    Bahsettiğimiz değer kaybı yurtiçi değişkenlerin getirdiği güvensizlik tamam, fakat bu güvensizlik ne şekilde somutlanıyor? Yani TL'nin değer kaybı yaşaması için insanların TL'yi satmaları/dönüştürmeleri gerek değil mi? Ya da yapmış oldukları türev piyasa yatırımlarını yatırımları ellerinden çıkarmaları gerek? Bunlar haricinde etki edecek bir yol var mı?

    Çünkü bu anlamda bunu yapabilecek olan Türkiye ile ithalat ihracat yapan kesimden başkası değil... Ve muhtemelen olası kur farklarından da en çok bu kesim etkilenecek?

    Carry trade denilen bir kavrama rastladım yapılan açıklamalarda, bu kadar yükselişin sorumluluğunu taşıyabilir mi bu kavram? Eğer öyleyse "bağzı kişiler" bunu sanırım ülkeye karşı kullanıyorlar diyeceğim o vakit, faiz arttırımına da engel de oldukları için...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Carry trade tam da bu durumlarda devreye giriyor.

      Sil
  9. Bu yazıyı beğenmedim.Üst akıl ve büyük resim nerede?Bu ülkede Profluk bitmiş azizim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pek çok şey gibi profluğun da bittiği doğrudur. Ne var ki ben prof değilim. Sadece doktorum.
      Üst akıl bu resimde yok çünkü üst akıl diye bir şeyi kabul etmek demek kendimizi alt akıllı kabul etmek demektir. Ben kendi adıma bunu kabul edemem. Herkes yaptığı hatanın sorumluluğunu taşımalı. Sorumluluğu kadere, üst akıla, mihraklara atarak sorumluluktan kurtulmak mümkün değildir.

      Sil
    2. Hocam hep beraber büyük resim kursuna gitsek iyi olur aslında...

      Sil
  10. Yeni anayasa ve ülkemize getirmesi planlanan yeni sistem bu 11 günlük süreçte dolar kurunda yaptığı bu etkinin artık son haddelerinden çünkü ülke geleceği için en net dönüm noktası ancak yeni sistem uzun bir süreç icin düşünüldüğünde ülkenin kötüye gideceği değil aksine yeni başlayacak Bir 100 yıl maratonunda sağlam ilerlemek için gerekli bir sistemdir. Bu sancılı ve kısa sürecek dönem için bir 100 yıl daha çöpe atılamaz. Aynı oynama geçen sene rus rublesinde ve petrol varil fiyatlarında olmuştu. Sonuç ne peki 1 sene sonunda Ruble tekrar değerlendi ve petrol varil fiyatı 28$ dan 56$ a yükseldi. Bekleyip göreceğiz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bekleyelim bakalım ne göreceğiz?

      Sil
    2. Ya adam önümüzdeki yüz yılı öngörmüş resmen, A Haber dinliyorum sandım bir an. Big picture is loading.

      Sil
    3. Bu yorum yazar tarafından silindi.

      Sil
    4. gülermisin ağlarmısın 14.05'in yorumuna ne tepki vereceğimi kestiremedim ..100 yılı çöpe atmayalım ama işkembeden atalım,nasılsa serbest.

      Sil
    5. Iyide rusyanin petrolu var petrol fiyati arttikca ruble deger kazaniyor tipki duserkrn rublenin deger kaybetmesi gibi bizde dolarin kismi duzeltmeler disinda yönü hep yukari olmustur cari acik veren bir ulke oldugumuz ve tasarruf oranimiz dusuk oldugu icin aksinin olmasida zaten mumkun degil o yuzden beklemeye gerek yok bence hocam

      Sil
    6. Araba su kaynatmis, motor yag, Radyator su kaciriyor, benzin bitmek üzere; soför yollara trafige polislere suc atiyor. Bu amcam da gereken tedbirleri almak yerine önümüzdeki 100 yil bu araba düzelecek diyor. Allah akil dagitirken nerdeydi acaba?

      Sil
  11. Hocam bugün ödemeler dengesi açıklandı. Genel olarak ödemeler dengesinde 2016 2015ten iyi diyebilirmiyiz cari açık fazla değişmemiş ama sermaye girişi daha fazla gibi 2016'da.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cari açığın düşmesine sevinemiyoruz çünkü onunla birlikte büyüme de düşüyor.

      Sil
  12. Hocam yazınız için çok teşekkür ederim. katılıyorum size değer kaybının en büyük nedeni iç nedenler.diğer ülke paralarının değer kaybı ile karşılaştırdığımızda bizde ki kaybı sadece dış nedenlere bağlamamak gerekir.mesela trump meksika ya duvar öğreceğim diyor mülteci girişlerini engelleyeceğim diyor ama ne hikmetse meksika parası bile dolara karşı bizden daha az değer kaybediyor.yani bizim dönüp içimize bizden kaynaklı nedenlere bakmak lazım.sanki trump gelince hemen piyasalar düzelecek doların ateşi sönecek zannedenler var. yanılıyorlar çünkü o ateşin sönmesi için biz su döküyoruz zannediyoruz ama farkındamıyız bilmem ama su yerine benzin döküyoruz belki sönecek ateşi daha da körüklüyoruz.bilmem katılır mısınız hocam ama böyle giderse bu ateş hepimizi kavuracak

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. tespitime katıldığınız için sağolun hocam.peki biz bu ateşin yakıcı yüzünü ne zaman fark edeceğiz hocam. anayasa paketi görüşülürken dolar ın bu kadar yükselişe geçmesinin bir diğer nedeni de başkan olacak kişi nin faize bakışı.yani piyasaya göz atanlar diyor ki bu kişi başkan olursa faizler suni olarak düşürülmeye devam edecek mb daha da bağımlı olacak ve faizlerde artış görülmeyecek diye düşünüyorlar bence.

      Sil
    2. Başkan olacağını öngördüğün kişi bugün zaten CB. Bugün MB politikasına etkisi bakışı neyse yarında o olacak.

      Sil
  13. Sayın Hocam, Referandum yolunun sonucu şimdiden belli diye düşünüyorum. En temel kural olan gizli oylamayı fütursuzca çiğneyenlerin, oylama sırasında neler yapacağı çok açık. Kural dışı ve zoraki gerçekleştirilecek olan rejim değişikliğinin ekonomiye etkisi acaba sizce nasıl olacak. Gelişmiş dünya, bu değişikliği normal kabul edip ilişkileri aynen devam ettirebilir mi ? Sadece oylama aşamasında ortaya çıkan bu döviz kabusu nisan sonrası düzelebilir mi? Eğer ülke içine kapanmak zorunda kalır ise tüketime bu kadar alıştırılmış olan bu milleti düşük yaşam standartlarına zorla alıştırmak mümkün müdür ? Cumhuriyet sayesinde güç bela oluşturulmuş sanayimiz artık nal toplamaya başladığından, bu ülke ihracat adına ne satabilecek ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2017 çok zor bir yıl olacak diye kastettiğim buydu.

      Sil
    2. ABD'de meshur bir bardak var,
      https://www.amazon.com/CafePress-Liberal-Tears-Large-Coffee/dp/B00QJ62A2A

      Bunun turkcesini yapmak lazim, referandum sonrasi cok tutacak, cok zor bir yil olacak, birileri icin. Goz pinarlari kuruyacak.

      Sil
    3. ihracatı bilmem ama satışa Kıbrıs'tan başladılar

      Sil
  14. Merhaba hocam,
    Merkez bankasının yeterince müdehale etmemesini ne ile açıklayabiliriz? Yani bir süre daha anayasa tartışmalarının devam edeceğini, Trump'ın politika belirsiliğini ve Fitch'in notunun ne olacağının belirsizliğini düşünüp şimdi yapılan müdehale etkisiz olacağından mı yoksa merkez bankası dolar rezervlerinin çoğunluğunun varlık fonlarında ya da türevi piyasalarda olduğundan mı? Çünkü 1,5 milyar dolarlık müdehale görüldüğü üzere piyasaya etki edemedi. Sizin düşünceniz nedir hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Döviz rezervi düşük
      (2) Faiz konusunda eli bağlı
      (3) Konu ekonomik olmaktan çok siyasi

      Sil
  15. Jöleli neler diyor acaba hocam şuan.

    YanıtlaSil
  16. Üretim ekonomisine geçmek için mi dolara müdahale edilmiyor hocam?

    YanıtlaSil
  17. Birkaç gündür Türkiye'ye 100 milyar dolarlık körfez sermayesinin geleceği haberleri dolanıyor hocam. Böyle bir sermaye akışı en azından içinden geçmekte olduğumuz çalkantılı süreci atlatmamıza yardımcı olur mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siz olsanız bu kadar risk artışı yaşayan bir ülkeye 100 milyar dolar getirir miydiniz? Bunlar şehir efsanesi.

      Sil
    2. Gelse gelse kara para gelir bu saatten sonra, varlık barışı adı altında. Barış!

      Sil
    3. hadi bir 350 milyar dolarda benden.
      İmza : Soros :) ++

      Sil
    4. Daha gecenlerde Saudi Arabistan kendi butcesini denklestirmek icin hayatinda ilk defa 17 Milyar dolar borc aldi. Bu mu gonderecek Turkiye'ye 100 Milyar dolari? Araplari o kadar da aptal bellemesinler.

      Sil
    5. O haberde bahsi geçen kişiyle ilgili şöyle haberler de var:
      http://gulfnews.com/news/uae/crime/court-puts-bogus-traders-on-notice-1.442319
      http://www.complaintsboard.com/complaints/gramercy-millennium-group-fraud-c691088.html

      AKP'liler dikkat etsin de Selçuk Parsadan Mümin Edition kazığı yemesinler ;)

      Sil
  18. hocam saygılar, faiz artırımının kaçınılmaz olduğunu düşünüyorum ama şahsen bunun da geçici çözüm olduğunu kısa zamanda döviz kurunda artışın ve dolayısı ile enflasyon artışının devam edeceğini düşünüyorum. bizim ana sorunumuz üretim olmaması (doğal kaynak yokluğunun çözümü yok ona değinmeyeceğim) üretim yapabilsek yani TL ile üretip $ v € ile satabilsek işsizliği de düşürürken bu düzende kral oluruz ama üretim yok olabilme ihtimali de yok çünkü üretim için birey önemli yani Fen Liseleri Anadolu liseleri TED Kolejleri önemli biz ise bunları ya kapatmaya ya da içini boşaltmaya çalışıyoruz. Sorun üretim yapabilecek ARGE yapabilecek ihraç edilebilen ürün üretecek birey yetiştirmemizde. Bu sorun çözülmeden ekonomimizi ekonomi içi silahlar ile düzeltebileceğimizi düşünmüyorum. Sizin bu konudaki düşünceleriniz nelerdir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siyasal risk düşürülmeden yapılacak faiz artışının etkisi geçici olur.

      Sil
    2. AR-GE yapabilmek için AR-GE kafasına; düşünen, soran en önemlisi itiraz eden kafaya ihtiyaç var.
      AR-GE nin ticari başarıya dönüşebilmesi için mevcut bilgi birikimini özümseyip onun üstüne birşeyler eklemek gerekir.
      Evrim teorisini -ki çağın en önemli teorisidir; Evrim'i anlayamayan fiziği, kimyayı, biyolojiyi anlayamaz - bile reddeden bir anlayışın gelecekte yer alabileceği tek yer tarih metinleridir.

      Sil
  19. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet dogru gelecekmis. Hatta Arap liderlerin bu konuda yaptigi toplantinin youtube'de linki var. Iste burada:

      https://www.youtube.com/watch?v=jTo4F0p2rqs

      Sil
  20. Ne yazik ki dunyanin en kotu yonetimine sahip ulkesiyiz. Vatandasini, milletini dusunmeyen bir hukumet ve milletvekilleri inic ne soylemeli bilemiyorum. Sahsi cikarlari icin 80 Milyonluk bir ulkeyi ucurumun kenarina dogru hizla surukluyorlar. Adaletin olmadigi, birilerinin yangin mal kacirircasina hukuku yerle bir ettigi bir yerde dolar 10TL bile olur, asil sorun ekonomi degil ozgurluk ve temel insan haklari olacaktir yakinda.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. oldu bile sevgili 14:54.memleketin haline maalesef yalnızca yurtsever aydınlar üzülüyor senin benim gibi

      Sil
  21. Hocam,
    Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar'dan Türkiye'ye 100 milyar dolardan fazla yatırım yapılacağı haberini okudum. Tabi bu yatırım ne zaman ne kadar miktarlarla yapılacak bu belirtilmemiş. Bu haber gerçekleşirse kurda aşağı yönlü bir seyir görebilir miyiz? Ayrıca böyle bir yatırım başka yatırımları teşvik eder mi? Ve şu an Türkiye'nin dolar rezervi ne durumda ve kurun düşmesi için ülkeye ne kadarlık bir dolar gelmesi gerekir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şehir efsanelerini ciddiye almamanızı tavsiye ederim. Suudi Arabistan iflasın eşiğine gelmiş bir ekonomi. Böyle bir imkanı olsa kendisine kullanır.

      Sil
    2. hocam yukarıdaki adsızın bahsettiği para klasik yandaş basının halkın gazını almak için dönem dönem uydurduğu yatırım hikayesidir. ufak bir araştırmayla her yıl birkaç kez bu yatırım haberlerinin çıktığını bulabilirsiniz. siz farkındasınızdır doğal olarak ama arkadas okusun diye yazıyorum. iyi günler.

      Sil
    3. Hocam Riyal son 7-8 yılda TL karşısında 0.33 kuruşlardan günümüz itibariyle 1 tl'ye gelmiş, yani bir değer kazandığı gerçek. Bu durum Suudi Arabistan'ın iflasın eşiğine gelmesiyle nasıl bağdaştırılabilir?

      Sil
    4. bildiğim kadarı ile S.Arabistan sabit kur rejimi uyguluyor. USD/SAR~3.75

      Sil
  22. Merhaba hocam.
    Dolarin AŞIRI deger kazanmasiyla ilgili anlayamadigim su ki; anayasa degisikligi meselesi aylar oncesinden vardi ve bunun meclisi getirilmesi surpriz bir olay degildi neden bu kadar buyuk bir sok etkisi yaratti? Poiyasa zaten bu beklenti icine girmis ve bunu sonucu olarak dolar 2016 da zirveler cikmadi mi? Diger sorum ise anayasa degisikligi teklifinden bu kadar deger kaybeden tl, referanduma gidilmesinde hatta olur da kabul edilmesin de daha ne kadar deger kaybeder ya da kaybedecek degeri kalir mi? Son olarak suudi arabistanin riyalinin tl yi gecmesini anlayamadim onun sebebini soyler misiniz? Aydinlatici yazilariniz ve yormlariniz icin tesekkurler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir şeyin bir yerde potansiyel olarak durmasıyla gerçekleşmeye dönüşmesinin yarattığı etkiler farklıdır.

      Sil
  23. Merhaba hocam yorumlarınız, tespitleriniz çok değerli ve yerindeler.
    Ekonominin en önemli unsurlarından biri, yatırımcının yatırımının hukuk kuralları ile adil olarak korunması, ülkedeki siyasi iktidarın herkese eşit ve adil yaklaşmasıdır.
    2016 Yılı içeresinde siyasilerin dilene ne zaman başkanlık sistemi gelse dolar sert tepkiler verdi.
    Bugünlerde ise başkanlık sisteminin de içinde bulunduğu yeni anayasa görüşmeleri yapılırken dolar hergün rekor tazeliyor.
    Bu da bize yeni anayasa ve başkanlık sistemini yatırımcının çok ciddi bir tehdit olarak gördüğünü gösteriyor.
    İlerleyen günlerde yeni anayasa için referanduma gittiğimizde ve sandıktan evet çıktığında dolar kurunu 5-6 TL bandında görmek hiçte hayal değil diye düşünüyorum.
    Kuru düşürmenin tek yolunun da bu başkanlık sisteminden vazgeçmek olduğu gözüküyor.
    Sizce hocam siyasiler bu risklerin farkına varıp bu yoldan geri dönerler mi?
    Ya da sorumu şöyle sorabilirim halkımız referandum da bu riskin farkına varıp başkanlık sistemine hayır diyebilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu bilemiyorum. Ama siyasette her şey farkına varmakla oluşmuyor biliyorsunuz.

      Sil
  24. Hocam yine çok anlaşılır anlatmışsınız yazı için teşekkürler.

    YanıtlaSil
  25. Hocam tarihte bu günler gibi dolarin her zaman yüzde 1 veya 2 gibi üst üste arttiği zamanlar olmusmudur.

    YanıtlaSil
  26. Mahfi Hocam Dxy şu an 102 ler seviyesinde 110 lara hareketlenirse birde Abd 10 yıllıklar 3 lere doğru tırmanacak olursa durum ne olur ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu kez iç etkinin üzerine dış etki de biner ve daha yukarı gider.

      Sil
  27. Ülkeyi yönetenlerin orta vadede eline almak istedikleri siyasi güç sanırım ekonomik parametrelerin önüne geçti. Merkez Bankası'na yapılan siyasi dayatmalar da faiz artırımının zor olduğunu gösteriyor. Sanırım Türk Lirası şuan önündeki 5-10 yılı fiyatlamaya çalışıyor ve bu durum, Dolar'ın 7-8 lira olmayacağının da garantisini vermiyor. Allah sonumuzu hayır etsin.

    YanıtlaSil
  28. Mahfi Hocam şu an 102 ler seviyesinde olan DXY 110 lara gidecek olursa, ABD 10 yıllıkları da 3 üzerine atarsa durum ne olur ?

    YanıtlaSil
  29. Merkez müdahale ederken gerekirse yine mudahale ederim diyerek , yaptığı müdahalenin sorunu çözemeyeceğini peşinen kabul etmiş olup, psikolojik olarak müdahaleyi zaten etkisiz kılmış oluyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. öğrendiğimiz şekliyle; bankaların bankası,büyük patron, patronaj ve karizma sahibi, ülkeyi her hal ve şartta istikrar içinde tutabilecek vizyon ve kaynağa sahip büyük abidir merkez. O nedenle psikolojik duruş, mali karizma diyelim ona biz, çok önemlidir merkez bankacılığında, bağımsızlığı da Türkiye Cumhuriyet M.B olması da aslında buna matuftur. gelinen nokta karizma yerle bir sanki hocam. syg..

      Sil
  30. Hocam merhabalar;
    Doların artışını manidar buluyorum. Altyapı yatırımlarımızı çekemeyen almanya abd fransa ingiltere 'nin işi bunlar :) Sizde bırakın bu ekonomi mekonomi işlerini bilmiyorsanız açıkça söyleyin :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Her zman söylüyorum zaten ben mekonomiden anlamam.

      Sil
  31. Hocam İş Bankası Müfettişliğini tavsiye eder misiniz?

    YanıtlaSil
  32. Dövize kısıtlama gelebilir mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sanmam. O bambaşka bir yere götürür bizi.

      Sil
  33. Hocam dedektif gibi analiz yapmissiniz elinize saglik.

    YanıtlaSil
  34. Piyasalarda insanlar iş yapmaya çalışıyor fakat inanılmaz nakit sıkıntısı var ,böyle giderse ekonomi 1 yıl daha dayanamaz .
    Bizlerin sonu pek iyi görünmüyor , sıkıntı bu sefer 1994 veya 2001 krizinden daha büyük görünüyor .
    Size göre 1994,2001,2008 krizlerinden büyük mü içinde bulundugumuz ve buluancagımız konum ?

    YanıtlaSil
  35. Hindistan ile Pakistan arasında sürekli bir gerilim var ve Hindistan'daki savaş/terör riski en az Türkiye kadar, ancak Rupi Tl kadar değer kaybetmiyor.

    YanıtlaSil
  36. Ekonomide tek ses siyasette çok ses olmadıkça durum maalesef değişmez. Saygılar hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ekonomideki çok ses bizim tek sesli Türk müziğini fazla sayıda müzik aletiyle çalarak çok sesli yaptığımızı düşünmemiz gibi bir şey. Aslında tek ses var: Faiz artmamalı sesi.

      Sil
  37. Merhaba Hocam, değerli bilgiler ve yazınız için teşekkür ederim. Yazılarınızla ekonomiye olan ilgimiz daha bilinçli bir şekil almakta. Bu konu için tüm içtenliğimle teşekkür ederim.

    Benim değinmek istediğim konu bir komplo teorisi. Sonuçta TL'deki değersizleşme siyasal bir sonuç ise, bu siyasal sonucun neden bu kadar uzatıldığına da değinmek lazım. Normal ülkelerde iktidarlar para birimlerindeki fazla oynaklık durumlarında anlık müdahale ile oynaklığı azaltmakta/gidermektedir. Ancak ülkemizde 15 Temmuz tarihinden bu güne baktığımızda siyasi ve mantık çerçevesinde empati kurarsak - darbe, hukuksuzluk, güvensizlik, başkanlık ekseninde dönen yoğun bir gündem. Bu atmosferde yapılacak tüm müdahaleler sınırlı etkiye sahip. Sonuçta son zamanlarda yaşanılan olaylar ülkeler/iktidarlar yıkması gereken türden. Ne acayipliktir ki biz bir şekilde hala ayaktayız. Neyse, sınırlı etkilere sahip müdahaleler kısa vadeli sonuçlar verecek olması (örneğin 10 Ocak 1,5 Milyar USD satılması gibi) kur oynaklığını düzeltmeyeceği gibi güvensizliği artırarak kurun daha oynak olmasına yol açacaktır. Kanımca nasıl ki "keriz silkeleme" denilen tabir (özellikle döviz al-sat işlemlerinde kullanılır) şu an günlük yaşantımıza uygulandığını düşünüyorum. Sonuçta iktidara/devlete muhalif tüm kesimlerdeki maliyet odaklı bir savaş gibi geliyor ana neden. Sonuçta ben anayasa görüşmelerinden sonra evet veya hayır çıkması önemli değil (evet çıkarsa CB makamınca/hayır çıkarsa TCMB bağımsızlığı eliyle) ciddi bir müdahalenin olacağı, bu müdahalenin de takvimsel olarak Trump, Fitch açıklamalarından sonra yapılacağını, yapılacak müdahalenin zorunlu olarak radikal bir faiz yükseltilmesi (tahminen asgari 300 puan) ile olacağı, hedef USD/TL kurunun 3,48 - 3,50 bandında olcağı beklentisindeyim.

    Görüşlerinizi rica ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Bazıları doğru görünse de ben komplo teorilerini sevmem.

      Sil
  38. Hocam harika yazilarinizdan bir tanesi daha. Okuyup anlamak zor olsa da bircok ekonomi yazisini siz herkesin anlayacagi bir dille ver orneklerle anlatiyorsunuz.

    Bu noktada spekulasyonlar cok olacaktir. Onlardan birisi de gidisatin daha da kotu olacagi ve devletin bankalardaki halka ait dolar yatirimlarina el koyacagi seklinde. Bu teknik olarak mumkun mu? Cu ku bircok sosyal medya hesabinda doviz yatirimlarinin sistemden cekilmesi gerektigi yonunde tavsiyeler var. Yorumunuzu cok merak ediyorum.

    Saygilar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim.
      Bu dediğiniz teknik olarak mümkün ama siyasi olarak mümkün değil. Bu tür söylentiler zaten başını alıp gitmekte olan kuru daha da yukarı taşıyor.

      Sil
  39. Arkadaşlar devlet idaresi nedir? İlk önce bu konuda fikir sahibi olmak gerekir. Ekonomi fikriyatı ve düzeni paralelinde gelir. Günü birlik yamalı kararlarla, konjonktür dayatmasından sonra alınan depresif hareketlerle devlet idare edilemez. Kissinger 93 yaşında. Bu adam 50 yıldır Amerikan devletinin dış ilişkilerini idare ediyor. Geçen yıl defalarca Rusya ile görüştü. Trump'da aynen bu adamla devam edecek. Yani 93 yaşındaki bilgi birikimi her zaman ABD’de saygı görüyor ve sistemi yönlendiriyor. Bizim dış politika kurmaylarımıza, yıllarca bilgi birikimi yapmış insanlarımıza söylenmedik bırakılmadı. Monşerler dendi. Bu “akıl” üreticilerinin hepsi yok edildi. Sonra “üst akıl” dan korkulmaya başlandı. Geçen yıl; devlet büyüklerimizin ABD’de yaptığı toplantı da, karşılarında yine Kissinger oturuyordu. Ve o masada oturan biri daha vardı. Dünya satranç şampiyonu. Ne alaka diyebi lirsiniz. Adamların akla gösterdiği saygı bu. Siyaset masasına bir satranç şampiyonu oturtmak. Biz daha geçen hafta satranç konusunu konuştuk. Çünkü bizim akıla verdiğimiz değer bu. Sonra “üst akıl” bizleri yönetiyor. Duvardan duvara vuruyor. Hala dolar yükselse ne olur diyenler var. Daha dün gece benzin zam gördü. Yani doğrudan cebimizi etkiledi. H.Kissinger’in bir kitabı var : Dünya düzeni. Alın, okuyun. Dünya düzeni 1600’lerden itibaren hangi aşamalardan geçmiş. Neler olmuş? Adam satır satır anlatıyor. Her cümlesinde bir bilgi dağarcığı var. Bir akıl var. İşte bu aklı anlayanlar “üst akıl” palavra ve tuzaklarına düşmezler. Yaptıkları hatalara bahane bulmazlar. Bahanelerin arkasına sığınmazlar. Şunu çok iyi bilin. İleri gitmiyoruz. Her gün geri gidiyoruz. Saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler paylaşım için.

      Sil
    2. Sayın Hocam. Devletin kurumsal yapısı tam olarak ne zaman bozulmaya başladı. Örneğin, Merkez Bankası'nın, Hazine'nin, Genelkurmay'ın ve benzeri kurumsal yapıdaki diğer devlet sistemi parçalarının yüz yıldır oturmuş kültürü ilk büyük darbeyi tam olarak ne zaman aldı? Ne zaman kişilere, daha doğrusu kişiye bağlı hale geldi. Yorumunuz varsa paylaşabilir misiniz? Yukarıdaki yorumcunun (16:03) ifade ettiği tam olarak bu sanırım, öyle değil mi?

      Sil
  40. Halk bilmiyor vekiller bilmiyor deniliyorya ..Yeni anayasanın ülkeye neler getirecegini Bir tek köşe yazarları bilmiyor anlaşılan. İyi ki köşeniz yok hocam.. Gazete köşe yazarlarına bakınca içim kararıyor..İstikrar istikrar deyip duruyoruz rahmetli Özal dan beri.. istikrar kemikleşince işler yoluna girmeyecekmi. Kaldı ki son yıllarda bakıyoruz bunca badirelere ragmen iş alemi siyasetten çok fazla etkilenmiyor. Anayasa kitapçığının fırlatıldığı akşam benim tasarrufumun yarısı eridi bir gecede.. şimdi darbe teşebbüsü ve savaş senaryoları dahil bir sürü badire atlatıyoruz hala yıkılmadık ayaktayız diyorsak.. ben gelecekten ümitliyim..

    YanıtlaSil
  41. Hemfikirim.. aşagımızdaki savaş biterse ki inşallah bitecek biz 1 yılda toparlarız..o bölgeye ticaret potansiyelimiz %90 şu anda savaşa ragmen kullanabildiğimiz sadece % 5.. küçük bir kobiden söz ediyorum. Bizim cirolarımızı 1000 lerle katlayanlardan bahsetmiyorum..

    YanıtlaSil
  42. Mahfi hocam merhabalar, Merkez Bankası'nın 3-4 puan gibi güçlü bir faiz artışı gerçekleştirmesi. Kurda ki bu artışı 3'lü seviyelerin altına çekecek kadar yabancı sermaye girişi sağlarmı nasıl bir durum yaratır. Merak ettim hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mutlaka ciddi bir etkisi olur ama bu etkinin kalıcı olması için siyasal alanda da yapılması gereken birçok şey var

      Sil
  43. Hocam,
    brezilya reali 01.08.2014te 2.23 iken 09.01.2015 te 3.94 leri gördü.
    brezilyada ne olduda dolar 1 yıllık bir süreçte 2 katına çıkabildi.
    bizler brezilyanın yaşadığı benzer bir süreci mi yaşıyoruz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Brezilya'da büyük yolsuzluklar ortaya çıktı, halk sokaklara döküldü, hükümeti istifaya çağırdı. Birçok olay yaşandı.

      Sil
  44. Merhabalar sayın hocam, Merkez Bankası'nın faizleri 3-4 puan kadar sert bi şekilde arttırması, bu kadar yükselmiş olan kuru 3'lü seviyelerin başına ya da altına geri döndürücek kadar yabancı sermaye girişi sağlarmı ya da bu nasıl bir durum yaratır.

    YanıtlaSil
  45. Hocam,

    Analiz sonucuna kesinlikle karsi cikmamakla beraber; analizi gerceklestirirken, ikinci asamada Dolar Endeksi ile Turk Lirasi arasinda direkt korelasyon yontemiyle yorum yapmak ne kadar sagliklidir?

    Cikarima varirken, aradaki kolerasyonu en detayli sekilde analiz edebilmek adina (bu ornekte dis etkenler), oncelikle Dolar Endeksinin diger etkenlere, ve daha sonra Dolar Endeksi ile beraber bu etkenlerin Turk piyasasi ve Turk Lirasina direkt ve dolayli etkisini analiz etmek daha genis perspektiften bir yaklasimla beraber daha kesin sonuca goturen bir yontem olur muydu?

    Bunu sormamin ozellikle sebebi, analizin ikinci kismindaki yaklasimin, birinci kisimdaki yaklasimdan daha fazla derinligi kapsar bir yontem ihtiva etmesi beklentisinden oturudur.

    Cok tesekkurler. Saygilar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Olabilir tabii mutlaka daha iyisi de yapılabilir ama bu haliyle yeterli sonuç çıkarabiliyor.
      Teşekkürler.

      Sil
  46. Sanki burada büyük yabancı yatırımcıların Türkiye iç piyasasında neler yapabilecekleri tamamen gözardı edilmiş,bu gerçeği dış etkenler olarak mı değerlendireceğiz?!!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İçeride hata yapıldığında büyük yatırımcı spekülatif atak yapar. Ama başlangıcı hep içeriden kaynaklanır.

      Sil
  47. Hocam analiz için teşekkürler, bizi aydınlattınız.

    YanıtlaSil
  48. Merhaba Mahfi Bey,
    Öncelikle yazınız için teşekkürler. Yazınızdan anladığım kadarıyla TL'nin değerinin Gelişmekte olan para birimlerinin seyriyle ve DXY ile bir korelasyonu yok, ancak grafikten gördüğüm kadarıyla USD/TL çok çizgisel bir şekilde yukarı doğru gidiyor. Ben bir mühendisim ve anlamaya, olacakları öngörmeye çalışıyorum. Verdiğiniz rakamları excele koyup add trendline deyince çıkan formüle 30 gün 60 gün vs sonra ne olur diye hesaplayınca aşağıdaki tablo çıkıyor. Sonuç bana çok anlamsız geldi, genelde beşeri bilimler mühendislik kadar kesin sonuçlar vermez, her zaman 2x2=4 etmez biliyorum ama ya ederse, o zaman ne olur? Bu kadar olmaz değil mi?

    2 3,5244
    30 4,4148
    60 5,3688
    90 6,3228
    180 9,1848
    270 12,0468
    365 15,0678

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler.
      Evet sosyal bilimlerde beklenti yani psikolojik etken çok önemli. En az işin mekanik kısmı kadar önemli. O nedenle bir anda beklenti değişimi bütün görünümü değiştirebilir. Dolayısıyla ben, bu tür istatistiksel teknikleri geçmişe uygulamakla birlikte geleceğe pek uygulamamayı tercih ediyorum.

      Sil
  49. Sayın Eğilmez,

    Gerçekten ekonomi yönetiminin ve siyasetin sürekli "hata" yaptığına inanıyor musunuz, yoksa bu işler kasten, mevcut reel kesimi ve finans kesimini tamamen batırarak henüz el değiştirmemiş sermayenin de el değiştirmesi için mi yapılıyor? Ben bu kadar yanlışın "yanlışlıkla" yapılabileceğine inanamadığım için bu soruyu sordum, yoksa kötü bir niyetim yok :))

    Saygılar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bazı adımları atamamalarinin tek sebebi sermaye sahipleri. Bugün koç demek Türkiye'nin yüzde 10u demek.sermayenin el değiştirmesini tabiki isterler ama bu o kadar kolay yapabilecekleri birşey değil açıkçası bireysel olarakta günlük harcamalarını bile bunu düşünerek yapıyorum.diyecek birşey yok gerçekten bizi bu hale getirdiler sonunda

      Sil
    2. Bazıları çok mantıklı görünse de ben komplo teorilerini sevmiyorum o nedenle de pek kaale almıyorum.

      Sil
  50. Hocam yazılarınızı tek nefeste okuyorum günden güne daha akıcı oldu gerçekten. Çok net, açık ve anlaşılır bir yazı. Ama bunu anlamak istemeyenler olacaktır illa ama derler ki "Anlayana sivri sinek saz, anlamayana davul zurna az."

    Birde yazının başlığını okuyunca içimden refleks bir cevap geldi o da şöyle;

    Konu başlığı: TL'de ki hızlı değer kaybının nedeni?"
    İçimden gelen refleks cevap/ses: "Cehalet"

    Hocam likidite krizi yaşayacağız gibi görünüyor her şeye ek olarak doğru mudur?

    Saygılar Mahfi Hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Sizlerin yorumlarınızı yanıtlamak benim için de çok eğitici ve öğretici bir deneyim oldu ve benim düşüncelerimi ve yazı tarzımı geliştirmeme yol açtı.
      Likidite krizi söz konusu olabilir.

      Sil
    2. Hocam asıl biz size böyle entelektüel bir tartışma platformu ve bilgi alış verişi yapabileceğimiz bir yer sunduğunuz için teşekkür ederiz.

      Hocam her yorumunuzdan sonra, inceden ima ettiğiniz şeyleri aklıma not aldıkça neden tahmin yapmadığınızı daha iyi anlıyorum. Gerçekten haklısınız, böyle irrasyonel bir ortamda tahmin yapmakta bir o kadar irrasyonel bir davranış olurdu.

      Yapılan yanlışlardan dönmekte bir erdemdir ama bu ülkede bu erdeme sahip devlet büyükleri var mı yok mu zaman içinde göreceğiz hocam öyle değil mi?

      Sil
  51. Hocam merhaba,
    Bu bloğunuza ilk ziyaretim, yukarıda yer alan TL analizinizi okudum. Fakat dolar endeksi olarak halen DXY kullanıyor olmanıza çok şaşırdım.
    1973 yılında bulunmuş ve sepetteki tek başına avro ağırlığının 58.6 %, hatta diğer avrupa birimleri de dahil edildiği zaman toplam avrupa döviz ağırlığının yaklaşık 80 % olduğu bir endeksin halen kullanılıyor olmanız çok ilginç.
    1973 yılında abd dış ticaret rakamları ve fed sisteminde kullanılan veriler doğrultusunda böyle bir endeks kullanılmış fakat yıl 2017. Tüm ekosistemin değişmiş halen aynı endeks kullanılıyor. Sepetteki ağırlıklar o kadar komik ki; isveç kronu, isviçre frangından bile ağırlıklı. Son yılların gdp rakamlarına bakıldığında isveç dediğimiz ülke nigeria dan bile küçük. Ne dış ticarette, nede fx markette isveç kronunun böyle bir hacmi var. Halen kullanılıyor olmasını anlamak mümkün değil.
    Fxcm in 2011 yılında bulduğu Dow Jones Fxcm Dollar Index i bile kullandığınız dxy den çok daha başarılı.
    Özetle; analizlerinizde bu endeksi kullanmanıza çok şaşırdım. Olurda daha tutarlı dolar ve hatta diğer major birimlere ait endeksler kullanmak isterseniz, uzun süredir kullandığım, açık formülleri olan ve online takip edebileceğiniz çok daha başarılı endeks tavsiyesinde bulunabilirim. Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      TL ile kıyaslamalarda DXY yi kullanmamızın nedeni sizin anlattığınız gerekçeler. Çünkü Euro ve diğer Avrupa para birimleri bizim dışticaretimizde ağırlığı en fazla olan yerlere ait para birimleri. DXY kullanarak hem Doları hem de Avrupa para birimlerini kapsamış, deyim yerindeyse bir taşla iki kuş vurmuş oluyoruz.

      Sil
  52. Mahfi Bey Merhaba,
    Faiz arttırımına karşı niçin siyasi bir engel söz konusu?
    Ve ayrıca faiz arttırımı gerçekleşirse halkın yaşamında ne gibi değişiklikler görülecektir?

    Şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siyasi değil de dini bir engel söz konusu.
      Faizi artırmayarak kurun artmasına neden olunduğunda halkın yaşamı çok daha ağır darbe alıyor. Çünkü benzini, doğal gazı, hammaddeleri, aramallarını, yatırım mallarını faizle değil dolarla ithal ediyoruz.

      Sil
    2. Çok teşekkür ederim. Keşke herkes szin gibi özverili ve ivedi olsa. Yazılarınızı zevkle okumakta ve ülkemizde sizin gibi insanların artmasını dilemekteyim.

      Sil
  53. Hocam,bu analiz ne derece gerçekçi? http://www.dunyabirmasaldir.com/2017-sonbahar-turkiye-ekonomik-krizi-potansiyeli-dolar-8tlyi-gorebilir/

    YanıtlaSil
  54. Hocam,bu analiz ne derece gerçekçi? http://www.dunyabirmasaldir.com/2017-sonbahar-turkiye-ekonomik-krizi-potansiyeli-dolar-8tlyi-gorebilir/ Siz de dolarda 6 tl üstü potansiyel görüyormusunuz?

    YanıtlaSil
  55. Mahfi Hoca,
    Üst akıl, dış mihraklar, küresel sermaye, faiz lobisi vb. ifadeler kimi vatandaşımızın içindeki yanan bağlılık ve aidiyet ateşini hızla körüklerken; apolitik ve muhalif kesimlerin endişelerini kat be kat artırıyor. TCMB faiz kararı, devam eden Anayasa görüşmeleri, Trump'ın açıklamaları, Fitch değerlendirmesi, olası terör olayları ve diğer dışsal faktörleri göz önünde bulundurduğunuzda TL'deki değer kaybının artacağını belirtmişsiniz ancak 2017 tahminlerinizi saklı tutmuşsunuz. Bu tercih ışığında fakat paralelinde değerlendirdiğimizde 2017 ilk 3 ayındaki enflasyon, büyüme, dış ticaret, tasarruf ve cari denge konularına ait kısa görüşlerinizi rica edebilir miyiz? Özellikle enflasyon konusu halkımız için çok belirleyici bir gösterge olma yolunda hızla ilerliyor. TL'deki hızlı değer kaybı ve gıda fiyatlarındaki ani artışlar ile asgari ücretteki zam gibi konular enflasyonda ciddi endişeler yaratmaktadır. Bu görüşe katılır mısınız?
    Çok teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türk insanı için en geçerli gösterge USD/TL kurudur.
      2017 konusunda benim yaptığım tahminler çok karamsar sonuçlar verdiği için bunları paylaşmıyorum.

      Sil
  56. Hocam 2017'de bu ortamin uzerine bir de butce acigi eklenecek ve kur daha da olumsuz etkilecek diyorum. Siz ne dersiniz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kur böyle giderse bütçe açığı iyice artar.

      Sil
  57. mahfi bey merhaba doların aşırı yükselmesinden dolayı devletin vatandaşın banka dolar/euro hesaplarına el koyma(yada kısıtlama) gibi bir durum söz konusu olabilir mi?(ekşi sözlükte böyle bir başlık açılmıştı)

    YanıtlaSil
  58. Türkiye'nin tekrardan sıcak parayı ülkeye çekebilmesi için faizin yüzde kaç olması gerekir ?
    Bu soruyu diğer belirsizlikleri gözardı ederek soruyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tek başına faizle çözümlenemez sanıyorum. Riski düşürmek gerekir.

      Sil
    2. Artik faizin etkisi kalmadi. Baskanlik sevdasindan vaz gecilmesi gerekir. Cok yuksek faiz verirsek de suphelenip durum bildigimizden de kotuymus diye suphelenmeye baslarlar, yine gelmezler.

      Sil
  59. Hocam yatırım tavsiyesi olarak sormuyorum. Altın'ın yönü ne tarafa doğru olur sizce? Ek olarak hocam Dolar, ABD'de ne tür bir ekstrem olay olursa değer kaybeder? ABD yeni bir Ortadoğu ülkesine demokrasi götürse durumu ne olur? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doların yönü yukarıya olduğu sürece altının da (Türkler için) yönü yukarıya olacaktır. Trump agresif politikalarla ABD'nin sistemini değiştirmeye yönelirse Dolar değer kaybeder.

      Sil
  60. Merhaba, Turkiye'deki bankalarin durumu hakkinda dusunceleriniz nedir? Daha acik sorayim; bankalarin batabilecegi bir ortam var midir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bankaların batabileceği ortam elbette vardır. 2001'deki ortam öyleydi. Ama bugün itibariyle böyle bir ortam yok.

      Sil
    2. Cevabiniz icin tesekkurler. Bankalar genel olarak dovizle borclanip TL ile kredi veriyor diye biliyorum. Kur yuku bu durumda bankalarin uzerine binmis olmuyor mu? Bu duruma karsi 2001 yilinda olmayan ne gibi onlemler var suanda? Bu onlemler hangi noktaya kadar dayanir?

      Sil
  61. Başkanlık geçerse Haziran gibi 8 tl.

    YanıtlaSil
  62. hocam güzel yazınız için teşekkürler. konuyla alakası yok ama bakıyorum da önerilen sisteme başkanlık sistemi deniyor hep. ben taslağı defalarca inceledim. ama hocam bu başkanlık sistemi değil. başkanlık sisteminin en önemli özelliği sert kuvvetler ayrılığıdır.bu taslak metinden benim anladığım tek birşey var odan bütün kuvvetlerin tek bir kişide toplanması yani kuvvetler birliği. bunlar başkanlık değil saltanat istiyor. meclisi saf dışı bırakmak yargıya hakim olmak istiyor. sağlıklı bir beyin bunu nasıl destekler anlam veremiyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Padisahlik sistemi bu baska birsey degil. Zamaninda ne Saddam'da ne de Kaddafi de bile bu kadar yetkiler yoktu.

      Sil
  63. Hocam merhaba mikro anlamda bir soru sormak istiyorum. Malum şirketler cirosal anlamda yıllık karşılaştırma yapıyorlar ancak bu değerleri maalesefki çok büyük şirketler bile nominal değerler üzerinden yapıyor. Dolayısıyla ekonomiden fazla büyüyen komik büyüme oranları çıkıyor. Bu yıllık ciroları fiyatsızlaştırmak için ne gibi bir bölen kullanmalıyız? TUIK in açıkladığı bir indeks varmıdır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu yorumu çok beğendim, keşke merkez bankası baskani dışındaki yetkililere de USD kuru yada faiz ile ilgili bir sorduklarinda böyle cevap verseler, ekonomimiz daha sağlıklı olmaz mı?

      Sil
  64. Hocam MB para arzını nasıl gerçekleştiriyor? Hazine MB nin belirlediği politika faizi değerli tahvilleri piyasaya veriyor. Bankalarda ikinci piyasada bunları veriyor.mb de genişletmek istediğinde para basıp bunları topluyor mu? Kısıtlı bilgimle kesin sonuca ulaşamıyorum mantığında oturtamiyorum.hazine MB ve tahvil ve para arzı ilişkisini kısaca aciklayabilirseniz çok sevinirim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MB para basıyor. Kendisinden borç isteyen bankalar veriyor. Ayrıca repo işlemiyle de bankaların elindeki kağıtları (bunların çoğu devlet tahvili) alıp karşılığında parayı bunlara veriyor. Kendisine dolar getirene karşılığında TLŞ veriyor. Yani bastığı parayı piyasaya vermenin birçok yolu var.

      Sil
  65. Sayın hocam yazınız için teşekkürler. Özel sektörde kur stres testi diye ya da buna benzer bir ölçüm var mı acaba? Şu kadar döviz borcu olan şirket şu kadar döviz kuruna dayanabilir gibi mesela? Ayrıca sizce şu dönemde popüler olan hedge mekanizmaları şirketlerin döviz risklerini azaltmalarında faydalı mıdır? Bunun için şirketler bir sigorta kontratı tarzı bi şey yapıyor ve buna karşılık risk primi mi ödüyorlar? Faydalıysa neden yaygın değil acaba?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizde bunlar tam olarak var mı emin değilim.
      Hedge mekanizması faydalı tabii ama maliyetli olduğu için firmalar fazla girmek istemiyorlar. Aynen bu şekilde yapılıyor.

      Sil
  66. Merhaba Hocam

    Yazılarınızı ilgi ile takip ediyorum. Çok ekonomi bilgim yok. Benim bir sorum var. Dalgalı kurda dövizi serbest piyasa belirler deniliyor. Peki bu serbest piyasa dediğimiz bir kurum mu kişi mi? Yani TV de gazetede gördüğümüz anlık dolar ve euro girdilerini kim hesaplayıp gösteriyor ? Örneğin yabancı yatırımcı 1 milyon dolarla geldi sonra biri 1.5 milyon dolarla ülkeden çıktı , bu aradaki giriş çıkışları hesaplayan kim ? Bildiğim kadarıyla merkez bankası günün belirli saatlerinde bankalar arası döviz işlemlerine bakıp ortalama bir değer çıkararak gösterge niteiğinde bir kur değeri çıkarıyor. Ama merkez bankasının belirlediği bu kur ile piyasanınki aynı değil. Piyasadaki tüm alım satımları kim nasıl biliyor ve takip ediyor?
    Şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hepimiz serbest piyasayız. Diyelim ki ülkede 1 döviz bürosu 1 banka ve merkez bankası var. Önce siz gidip dolar alıyorsunuz, sonra ben gidiyorum sonra bir başkası ve döviz bürosunda dolar bitiyor. Büro bankadan döviz alıyor bu durumda banka talep olduğunu görüp döviz satış fiyatını biraz artırıyor. Bunu duyan döviz bürosu da bankaya uyup o da artırıyor. Sonra talep devam ediyor bu kez bankada dolar bitiyor o da Merkez Bankasına başvuruyor. Böyle derken döviz kuru yükseliyor. Piyasa sürekli birbirini takip ettiği için her yerde dolar kuru artıyor. Sistem aşağı yukarı böyle işliyor.

      Sil
  67. Hocam Türkiyede özel sektör kredilerinin milli gelire oranı %80'miş. Diğer ülkelere göre yüksek bir rakam bunun olumlu ve olumsuz yanları nelerdir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Borç yüksek demektir. Özel kesim sıkıntıya düşer de bunları ödeyemzse bu kez bankalar da sıkıntıya düşer.

      Sil
  68. Beni lütfen yanlış anlamayın. Taraftarlık hipnozu altında değilim.

    Hatırlar mısınız? 1 Kasım 2015 seçimlerinden önce, pek çok anket şirketi, 1 Kasım seçim sonuçlarının 7 Haziran'dan pek farklı olmayacağını, birkaç puanlık oynama olacağını, koalisyona açık kapı bırakan sonucun yeniden çıkabileceğinizi söylüyordu.

    Peki ne oldu? AKP, %49 küsürlere yükselerek 1 Kasım 2015'de tek başına iktidar oldu.

    Ocak 2017'ye geldik...

    Şu anda TL, Dolar ve Euro karşısında çok hızlı değer kaybediyor.

    Yarın (12 Ocak), pazar günü (15 Ocak) veya 6 ay sonra (4 Haziran 2017), bir referandum olsa ve/veya erken-genel seçim olsa, yine bütün anket şirketlerinin fiyaskoya uğrayıp seçim sonuçlarını isabetsiz söyleyeceklerini tahmin ediyorum.

    AKP'nin oyunun düşmeyeceğini ama yükselme ihtimali olduğunu tahmin ediyorum!

    ÇÜNKÜ: "Döviz kurlarında yaşanan dalgalanmanın, dış mihraklar tarafından yapıldığı, bir tür 'ekonomik darbe' ile Türkiye'nin hizaya sokulmaya çalışıldığı" söylemi, seçmen nezdinde kabul görüyor! Bu, bir tespittir, şahsımın temennisi değildir. Dikkatinize sunarım sayın Eğilmez!

    YanıtlaSil
  69. Sayın Hocam, öncelikle teşekkür ederim. Yazınızdan anladığım ülkemizde iç piyasada gündemde olan başkanlık sistemi nedeniyle yabancı para birimlerine talep var. Merak ettiklerim 1)bu talebin hacmi ciddiye alınacak büyüklükte mi? 2) Hangi kesim (kamu, özel ya da benzeri) tarafından alınıyor? 3) İç piyasa bunu satın alıyor peki bu gündemden düşünce Dolar endeksi bir dış baskı oluşturmaz mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gündemden düşmesi için ya bundan vazgeçilmesi ya da bunun sonucunun olumlu olması lazım. Eğer bu ikisinden birisi olursa düşer tabii.

      Sil
  70. kamalistler bayılıyor böyle şeylere, çünkü seçimle gönderemediklerini böyle şeylerle göndermeye çalışıyorlar, , merak etmeyin bu millet bu iktidarı gönderir ancak sizi yine muhalefette bırakır, , çünkü dikili taşınız yok,,şimdi birileri CUMHURİYET dediklerini duyar gibiyim, merak etmeyin o da sizin eseriniz değil,mütefiklerinizin yani ingiliz eseri,,kamalistlerin ülkeye kazandırdıkları sadece bira/şarap fabrikaları ve her ile bir ke...ne,,,,

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu yorumu yayınladığım için bana kızacaklar olacak ama bilerek yayınlıyorum. Başka türlü zavallılığın derecesini anlayamazsınız.

      Sil
    2. Arkadaşlar,şunun yazdıklarını önemsemeyin lütfen. Niyet baştan belli;ayrımcılık. Niyetleri bizleri birbirimize düşürmek.

      Sil
  71. Beni lütfen yanlış anlamayın. Taraftarlık hipnozu altında değilim.

    Hatırlar mısınız? 1 Kasım 2015 seçimlerinden önce, pek çok anket şirketi, 1 Kasım seçim sonuçlarının 7 Haziran'dan pek farklı olmayacağını, birkaç puanlık oynama olacağını, koalisyona açık kapı bırakan sonucun yeniden çıkabileceğinizi söylüyordu.

    Peki ne oldu? AKP, %49 küsürlere yükselerek 1 Kasım 2015'de tek başına iktidar oldu.

    Ocak 2017'ye geldik...

    Şu anda TL, Dolar ve Euro karşısında çok hızlı değer kaybediyor.

    Yarın (12 Ocak), pazar günü (15 Ocak) veya 6 ay sonra (4 Haziran 2017), bir referandum olsa ve/veya erken-genel seçim olsa, yine bütün anket şirketlerinin fiyaskoya uğrayıp seçim sonuçlarını isabetsiz söyleyeceklerini tahmin ediyorum.

    AKP'nin oyunun düşmeyeceğini ama yükselme ihtimali olduğunu tahmin ediyorum!

    ÇÜNKÜ "Döviz kurlarında yaşanan dalgalanmanın, dış mihraklar tarafından yapıldığı, bir tür 'ekonomik darbe' ile Türkiye'nin hizaya sokulmaya çalışıldığı" söylemi, seçmen nezdinde kabul görüyor! Bu, bir tespittir, şahsımın temennisi değildir. Dikkatinize sunarım sayın Eğilmez!

    YanıtlaSil
  72. “Diğer nedenleri elediğinizde geriye kalan gerçeğin ta kendisidir.” Çok güzel ve yerinde bir alıntı.. TL'yi konuşuyoruz burada.. Düşmüş.. Düşmekte olan TL, yani bir para birimi mi? Yoksa sistem mi? Her şeyin "Düştüğü" bir dönemde, TL ye de fazla yüklenmemek ve fazla anlam yüklememek lazım. Öyle sanıyorum ki Düşen TL dahil "Her şey" elendiğinde ortada hiç bir şey kalmayacak.. Bilen hepsini biliyor da söylemeye gelince...! "Bilmem söylesem mi, söylemesem mi?"

    YanıtlaSil
  73. hocam selamlar.
    bir ülkede örneğin türkiye'de ekonomik krizin varlığından söz edebilmek için bakılması gereken en önemli parametreler nelerdir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ülkesine göre değişir. Ama ortak gösterge büyüme ve işsizlik oranıdır. Ülkesine göre yerli paranın değer kayıpları, enflasyon, cari açık, bütçe açığı da önem kazanır.

      Sil
  74. merhaba sayın hocam,

    USD/TL için, 2017 öngörünüzü burada belirtmeme kararı aldınız, pekala.
    Peki şöyle soralım, ne olursa ve ne olmazsa(hepsi bir arada), kurun yönü TL lehine değişir?

    örneğin,
    -teklifin meclisten geçtiğini,
    -nisanda referandumun milletten "olur" aldığını farzedelim.
    -diğer koşullar sabit.
    neler yaşanır ekonomi tarafında?

    teşekkürler

    (ömer)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunlar tahmine girer. Hatta tahmini de aşar spekülasyona girer. Ben sadece 2017 yılının çok sıkıntılı olacağını söylüyorum.

      Sil
  75. SAYIN MAHFİ EĞİLMEZ'E VE BÜTÜN ZİYARETÇİLERE:

    Merkez Bankası'nın, Dolar'ı düşürme çabası (temsili)

    https://twitter.com/burakoney0/status/819176653725331461

    YanıtlaSil
  76. Hocam Merhaba,

    Dolar almak yerine paramızı faizde tutsak gene de değer kaybı yaşar mıyız? (Kişisel olarak)

    Saygılarımla,

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Saçma soru kura karşı faiz zaten ekside.

      Sil
  77. Hocam öncelikle yazılarınız için tekrar teşekkür etmek istiyorum. Artık girilen bu yoldan geri dönüş zor görünüyor. Bundan sonrası için ne tavsiye edersiniz bireysel anlamda korunmak için daha fazla zarar görmemek için. Nasıl bir yol izlemeliyiz ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben durum tespiti yaparım karar size aittir. :-)

      Sil
  78. Turkiye de ki siyasi gidisatdan memnun olmayan (Turkiye ve Rusya yakinlasmasi, Suriyede ABD nin dislanmasi vs) ulkelerin (ABD, AB) portfoy yatirimi yapmis uluslarasi para fonlarina emir vermis olablirler mi , yatirmini geri cek baskisi yapmis olabilir mi ? Teskkurler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Önce biz hata yapıp yapmadığımıza bakacağız. Eğer hata yapmadığımıza kesin olarak kani olmuşsak ondan sonra bu konuları araştıracağız. Şimdi ben size soruyorum: Biz hata yapmadığımıza kesin olarak emin miyiz?

      Sil
  79. Yılın ortalarına doğru ; Anayasa oylaması sonuçlanır ve faiz %12-14 bandına çıkarılırsa dövizde yeniden bir gevşeme görebilirmiyiz ?

    YanıtlaSil
  80. Real faiz negativ olmasi din sebebli degil mali disiplinin bir parcasi kurlarin butce acigina yansitmama cabasi paving the way for the structural reform

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yani şimdi kurlar 11 günde % 10'dan fazla değerlenip enflasyonu etkilerse bu bütçe açığına olumsuz etki yapmayacak mı?

      Sil
  81. Hocam dolar bu kadar yükselirken BIST neden hala bu seviyelerde?

    YanıtlaSil
  82. Oytun Alıcı11 Ocak 2017 18:32

    Merhaba hocam,
    yazılarınızı zevkle ve dikkatle okuyorum.
    Ben de bir Sherlock Holmes hayranıyım.
    Bu nedenle ukalalık olarak kabul etmezseniz Sherlock Holmes'dan yaptığınız alıntının düzeltmeye ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. çünkü bence Sherlock Holmes'ın çok önemli bir ilkesini açıklıyor.
    "when you have eliminated the impossible, whatever remains, however improbable, must be the truth?”
    Yani imkansız ihtimaller elediğinizde elde kalan ne kadar ihtimal dışı bile olsa gerçektir.
    saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben bunu doğrudan Sign of Four'dan aldım ama bu sizin yazdığınız daha güzelmiş.

      Sil
  83. Sayın Hocam,

    Uzun vadede bugünlerde yaşananları 94 krizi ile eşleyerek hatırlamak zorunda kalmayız umarım.
    Faizi arttırmayalım derken Çiller döneminde olduğu gibi aşırı yüksek faizli devlet tahvili basmak zorunda kalacak gibi gözüküyoruz maalesef.
    Dahası bu defa diktatöryel bir yapıda yönetimsel sallantı yaşayacağımız için Çiller dönemi tarzı büyük müdahaleler bile işe yaramayabilir.

    Ayrıca sitenizin günlük olarak back-up'ını almanızı tavsiye ederim. Bildiğiniz gibi meyve veren ağaç taşlanıyor son zamanlarda. Bu güzel birikimi korumak gerekli.

    Saygılar

    YanıtlaSil
  84. Hocam Merhaba
    Sizce dovizdeki bu artisin icinde spekulatif yapilanlari varmidir, ikinci sorum ise serbest kurda develuasyon olmaz biliyorum ama Merkez Bankasinin veya hukumetin piyasaya hic mudahale etmeden seyretmesi acaba bir cesit develuasyonmudur, Tesekkurler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mutlaka vardır. Siz kapıyı açarsanız ve üzerine giriş serbesttir yazarsanız eve giren olur.

      Sil
  85. Hocam portföy yatırımları sıcak para tanımına giriyor,doğrudan yatırımlar girmiyor peki "diğer yatırımlar" kısmı sıcak paraya giriyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğrudan yatırımlar dışındakilerin hepsi giriyor.

      Sil
  86. Hocam borsanın dolar ve euro ile birlikte artmasını nasıl yorumlamak lazım ?

    YanıtlaSil
  87. FINANS KULISLERINDE USD/TL KISA VADEDE 4.20, REFERANDUM SONRASINDA 5.00LIRA OLUR KONUSULUYOR. SIZCE KONUSULMAYA BASLANDIYSA, GERCEKLESMESI OLASI MIDIR
    TSKLER

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Böyle bir şart yok. MB faizi artırırsa görünüm değişir. Gerçi kalıcı değişmesi için başka şeyler de gerekir ama .

      Sil
  88. Kasim 2016 900.000tl'lik evimi 780.000tl'ye sattim. 250.000$ aldim. Bugun sattigim dairenin ayni sitesinde tamamen ayni olan baska bir daire icin el sikistim. Fiyat 710.000tl. Yani 185000$ Cebimde 65.000$ kar kaldi. Simdi size sormak istiyorum. Ben kazandimmi yoksa aslinda zatarmi ettim? Bu kur artisi herhalde %15+ enflasyon doguracaktir. Kazandim gibi gozukenden fazlasini yasamak icin piyasaya gerimi verecegim acaba? Onsanlarin tl kredi cekip, arabasini satip $ aldigini duyuyorum. Bu gidisin bir faturasi herhalde olucak. Siz bir resim cekebilirmisiniz? Akillar bada devsirilmezde boyle gidilirse 6 ay sonra nasil bir Turkiye gorecegiz? Gecmisteki krizlerle bir mukayese yapmak mumkunmu? Dahami kotu yoksa ayni gibimi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok spekülatif bir tahmin yapmak lazım. Ben bunu yapmak istemediğim için 2017 tahminlerimi açıklamamaya karar verdim.

      Sil
  89. Hocam dolar 10 lira olunca at bir sıfır tekrar 1lira amaç 10 tl olsun euroda paritede bir olunca eur 10 dolar 10 at sıfırları eur 1 dolar 1 nasıl bir üst akıl ��

    YanıtlaSil
  90. Hocam kulaga cok ucuk geliyor ama vatandasin bankalardaki doviz mevduatlarina el konulabilecegini iddia edenler var. Bu kadar sacma bir sey olabilir mi? Boyle olursa ulke on yillar boyu surecek bir krize girmez mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben böyle bir olasılık olduğunu hiç düşünmüyorum.

      Sil
  91. Hocam,

    Sorun ekonomik olmaktan tümüyle çıkmış ve siyasete kaymış gibi bir görüntü veriyor. Zaten en büyük açmazımız da burada. Bu açmazdan da çıkabilecek akılcı bir tavır olacağını düşünmüyorum. Kur konusunda gene yavaş yavaş ısıtılan kurbağa modeline döndük...

    YanıtlaSil
  92. 1 DOLAR = 3.9415 TL

    AH BİR ATAŞ VER CİGARAMI YAKAYIM
    SEN SALLAN GEL BEN BOYUNA BAKAYIM

    UZUN OLUR GEMİLERİN DİREĞİ
    AH ÇATAL OLUR EFELERİN YÜREĞİ

    AH VUR ATAŞI GAVUR SİNEM KO YANSIN
    ARKADAŞLAR UYKULARDAN UYANSIN

    UZUN OLUR GEMİLERİN DİREĞİ
    AH ÇATAL OLUR EFELERİN YÜREĞİ

    1 DOLAR = 3.9415 TL

    HEY GİDİ MAHFİ BEY HEY

    HEY HEY

    HEY GİDİ MAHFİ BEY HEY

    YanıtlaSil
  93. Eşimle benim hiçbir sağlık sorunumuz yok. Fakat ülkede ekonominin gidişatıyla ilgili endişelerimiz var. Çocuk yapıp yapmamaya karar veremiyoruz.

    Tavsiyeniz ne olur?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi