Zorunlu Karşılıklar ve Döviz Kurlarının Artışı

Merkez Bankası’nın Zorunlu Karşılıklar Kararı

Merkez Bankası, bankaların açtığı kredilerin ekonominin toparlanmasına yetmediği görüşünden hareketle mevduata uyguladığı zorunlu karşılıkların[i] oranlarını ve bu karşılıklar için ödediği faizin oranını [ii]bankaların kredi artışlarını dikkate alacak şekilde farklılaştırdı.

Aşağıdaki tablo bu yeni düzenleme sonrasında kredi artış oranına göre farklılaşan zorunlu karşılık oranlarını ve bu karşılıklara uygulanacak faiz oranlarını gösteriyor (zorunlu karşılıklar mevduatın cinsine ve vadesine göre farklılıklar göstermekle birlikte burada, konuyu basitleştirmek amacıyla, Türkiye’de tasarrufların en fazla yoğunlaştığı 3 aya kadar vadeli mevduat örnek olarak alınmıştır.)

TL Zorunlu Karşılık Oranları	%
Kredilerini %10 - 20 aralığında arttıran bankalar için	2
Diğerleri için	7
TL Zorunlu Karşılık Faiz Oranları	%
Kredilerini %10 - 20 aralığında arttıran bankalar için	15
Diğerleri için	5

Bu yeni düzenleme ile piyasaya yaklaşık 5,4 milyar TL ve 2,9 milyar ABD doları karşılığı altın ve döviz likiditesi verileceği tahmin ediliyor.

Küçülmeye Devam mı Çıkışa Geçiş mi?

Ekonominin arz yönünü önemli ölçüde temsil ettiğini düşündüğüm sanayi üretimi yıllık değişim oranı (bir önceki yılın aynı ayına göre değişimi gösteriyor) 2018 sonunda dibi gördükten sonra çıkışa başlamış, bu yılın Nisan ayında bir düşüş sonrası Mayıs ayında yeniden yükselişe geçmişti. Genel beklenti Haziran ayında bu yükselişin süreceği ve olasılıkla eksiden artıya geçileceği yönündeydi.

Sanayi Üretimi (Kaynak: TÜİK Sanayi Üretim Endeksi Haziran, 2019)

Çalışma Yaşamımın Muhasebesi

Çalışma yaşamıma maliye müfettiş muavini olarak başladım. 25 yılım kamu hizmetinde geçti. O arada uygulamayla teorinin birlikte yürütülmesi düşüncesinde olduğum için doktora yaptım. Hazine Müsteşarı iken istifa edip kamu kesimindeki görevimden ayrıldım sonrasında özel kesimde 10 yıl üst düzey yöneticilik yaptım. O arada gazete köşe yazarlığı ve televizyon programları da yaptım. Son 20 yıldır üniversitelerde ders veriyorum. Önce 10 yıl İstanbul Bilgi Üniversitesinde ve sonra 8 yıl Kadir Has Üniversitesinde ders verdim. Son 2 yıldır da kadrolu öğretim üyesi olarak Altınbaş Üniversitesinde görev yapıyorum. 1995 yılından beri makale ve kitap yazıyorum. Bu blogda ilk yazımı Kasım 2011’de yayınladım.  

Tam Rekabet Piyasası Hayalden Gerçeğe Dönüşüyor

Günümüzde okutulan mikroekonomi teorisi William Stanley Jevons, Leon Walras ve Carl Menger tarafından birbirine çok yakın zamanlarda farklı çalışmalarla ortaya konulan yaklaşımlarla biçimlenmiş sonrasında Alfred Marshall, Wilfredo Pareto ile aşağı yukarı bugünkü çerçevesine oturtulmuştur. Sonrasında kuşkusuz pek çok katkı yapılmıştır teoriye. Eksik rekabet piyasaları bunların en önemlilerinden birisidir.

Okullarda okutulan mikroekonomi teorisi tam rekabet piyasasını esas alan bir model üzerine kuruludur. Konu ekonomi bilimi olduğunda en büyük tartışma konularından birisi budur: Miroekonomi teorisinin üzerine inşa edildiği tam rekabet piyasası gerçek yaşamda var mıdır? Yanıt yoktur şeklinde olduğunda anaakım ekonomi teorisi de tartışmalı hale geliyor.

Üniversitelerimizin Dünyadaki Yeri

Center for World University Rankings (CWUR) adlı kuruluş her yıl dünyadaki üniversiteleri belirli kriterlere göre gözden geçirip puan vererek sıralamaya tabi tutuyor. CWUR, söz konusu sıralamayı 7 faktöre puan vererek yapıyor: (1) Eğitimin kalitesi (%25), mezunların iş bulma oranı (%25), öğretim kadrosunun kalitesi (%10), araştırma sayısı (%10), yüksek kalite yayın sayısı (%10), dışarıdaki etki (%10) ve üniversitenin yayınladığı kitap ve makalelerden yapılan alıntı sayısı (%10.) CWUR’un bu değerlendirmesi dünya çapında 99 ülkeye ait 20 bin üniversiteyi kapsıyor ve bu haliyle küresel olarak yapılmış en geniş akademik değerlendirme niteliği taşıyor.

Bugün yayınlanan 2019 – 2020 küresel sıralamasını gösteren aşağıdaki tablo iki bölümden oluşuyor. Sol tarafta dünyada, sağ tarafta ise Türkiye’de önde gelen 10 üniversite yer alıyor. Dünya üniversitelerinin adlarının yanındaki ilk parantez hangi ülkede olduklarını, ikinci parantez CWUR değerlendirmesinde 100 üzerinden aldıkları puanı gösteriyor. Türk üniversitelerinin adlarının yanındaki ilk parantez üniversitenin dünya sıralamasındaki yerini, ikinci parantez CWUR değerlendirmesinde 100 üzerinden aldığı puanı gösteriyor.