Yazılarımı okuyanlar ya da tv’deki programımı izleyenler bilir. Ben,
eğer İstanbul’daysam ve eğer başka acil bir işim yoksa, her Çarşamba saat 10,30
gibi Sarıyer Pazarına giderim. Hem alış veriş yaparım hem de pazarcılarla ve
alış veriş yapanlarla sohbet eder, görüş alış verişinde bulunurum. Bir
iktisatçının sadece kitaplara, makalelere gömülüp kalmaması, çarşı, pazar da
gezmesi gerektiğine inanırım. Çünkü özellikle pazar, ekonomide nelerin olup
bittiğinin en yalın biçimde izlenebileceği yerdir.
29 Ağustos 2014 Cuma
Pazarcının Yatırım Önerisi
28 Ağustos 2014 Perşembe
Merkez Ne Yaptı Herkes Ne Anladı?
Merkez Bankası’nın
(TCMB) faiz indirme kararı ve görünüm
TCMB Para Politikası Kurulu’nun aylık toplantısı sonrasında
yaptığı açıklamada gecelik borç verme faizini yüzde 12’den yüzde 11,25’e (piyasa
yapıcısı bankalar için yüzde 11,5’dan yüzde 10,75’e) indirdiğini, diğer her
şeyin mevcut haliyle bırakıldığını belirtti.
Buna göre politika faizlerinin son durumunu bir tabloyla
gösterelim:
26 Ağustos 2014 Salı
26 Ağustos Gecesi Saatler
Türk ordusunun Yunan ordusuna karşı giriştiği genel saldırıyı
tanımlayan Büyük Taarruz, Kurtuluş savaşının en önemli aşamasıdır. 21 Ağustos
1922’de taarruz emri verilmiş, 26 Ağustos’ta saldırı başlatılmış, 30 Ağustos
Başkumandanlık Meydan Muharebesinde Yunan kuvvetleri yenilmiş ve 9 Eylül’de
Türk ordusunun İzmir’e girmesiyle Büyük Taarruz sonuçlanmıştır. Yunan
kuvvetleri 18 Eylül’de Anadolu’yu tamamen terk etmiştir.
25 Ağustos 2014 Pazartesi
Merkez Bankasının Faiz ve Kur Açmazı
Bankaların bugün itibariyle bir yıllık mevduata verdiği
yüzde 9 - 10 dolayındaki nominal faizden yüzde 15 gelir vergisi kesintisini
(stopaj) düşersek yüzde 8,5 oranındaki net nominal faizi bulmuş oluruz. Bu,
kişinin eline geçecek faiz oranıdır. Buna göre yılbaşında bankaya 100 TL yatıran
bir kişi yılsonunda parasını faiziyle birlikte 110 TL değil 108,5 TL olarak
geri alacak demektir.
22 Ağustos 2014 Cuma
Yabancı Yatırımcı Niçin Tedirgin?
Gün geçmiyor ki reyting kuruluşlarından birisi Türkiye
hakkında bir uyarıda bulunmasın ya da önde gelen ekonomi gazete veya
dergilerinde Türkiye’deki risklere dikkat çeken bir makale yayınlanmasın.
Bunları okuyunca kimimiz eleştirilere hak veriyoruz kimimiz ise bu eleştirileri
yapanları suçlamayı tercih ediyoruz. Pek çok kişi şu soruyu soruyor:
“Cumhurbaşkanlığı seçiminde bir sürpriz yaşanmadı. O halde niçin Türkiye
hakkında böyle bir endişe söz konusu?”
20 Ağustos 2014 Çarşamba
Enflasyon ile Faiz İlişkisini Anlama Rehberi
Enflasyon, genellikle malın az (yani arzın
sınırlı) paranın çok (yani talebin arzdan fazla) olduğu zamanlarda ortaya
çıkar. Eğer az miktarda mala çok miktarda talip varsa malın fiyatı yükselir. Bu
durumda talip sayısını azaltmak için faizi artırmak gerekir. Ki içlerinden bir
bölümü faizden kazanacağı parayı düşünerek o mala talip olmaktan vazgeçsin.
Böylece mala olan talep düşerse fiyat artışı da durur. Faizi indirmek tam tersi
etki yaratır. Faiz düşürüldüğünde, hele bir de negatif reel faiz söz konusu
olduğunda, insanların tasarruf yapması için neden kalmaz o zaman hep beraber
mallara talip olurlar ve mal fiyatları yükselmeye başlar.
17 Ağustos 2014 Pazar
Türkiye Ekonomisinin 22 Yükselen Piyasa Ekonomisiyle Dönemsel Performans Karşılaştırması
BRICS ekonomileriyle Türkiye ekonomisinin 2003 – 2013 ve
1992 2002 yılları arasında karşılaştırdığımda Türkiye’nin bu ekonomilerin
gerisinde kaldığını görmüştük. BRICS ekonomileri içinde Rusya, Brezilya, Güney
Afrika doğal kaynaklar açısından zengin, Çin ve Hindistan da uzun süredir
batının yatırım üssü haline geldikleri için bu karşılaştırmada Türkiye’nin
geride kalması pek de şaşırtıcı olmadı. Bu kez dünyanın her tarafından yükselen
piyasa ekonomilerinin (emerging markets) önde gelenlerini ele alarak Türkiye’yi
belli başlı 22 rakibiyle karşılaştırıyorum.
16 Ağustos 2014 Cumartesi
Gelişmiş Dünyada Durum Parlak Değil
Geçen hafta dış dünyadan büyümeyle ilgili iki önemli veri
geldi. İlk veri Japonya’nın ikinci çeyrekteki büyüme oranının yüzde -1,7 olduğunu
gösteriyor. İkinci veri Euro bölgesinin ikinci çeyrekte ilk çeyreğe göre sıfır
büyüme kaydettiğini ortaya koyuyor.
13 Ağustos 2014 Çarşamba
11 Yıl Önce ve 11 Yıl Sonra (BRICS Ekonomileriyle Bir Karşılaştırma)
BRICS ülkeleriyle
günümüzü karşılaştırma 2003 - 2013
Aşağıda, 2003 – 2013 yılları
arasındaki 11 yıllık sürede aynı göstergeleri BRIC ülkeleriyle (Brezilya,
Rusya, Hindistan ve Çin) karşılaştırmalı olarak sunuyorum (bütün değer % olarak
okunmalı.) Burada söz konusu 11 yılın ortalama değerleri esas alınmış
bulunuyor.
2003 - 2013
|
|||||
Yıllar
|
Büyüme
|
İşsizlik
|
Enflasyon
|
Bütçe Dengesi
|
Cari Denge
|
Türkiye
|
5,0
|
10,0
|
9,1
|
-3,0
|
-5,5
|
Brezilya
|
3,4
|
8,7
|
6,4
|
-3,2
|
-0,8
|
Rusya
|
4,4
|
7,1
|
10,0
|
2,3
|
6,6
|
Hindistan
|
3,4
|
5,2 (*)
|
7,4
|
-8,9
|
-1,5
|
Çin
|
10,1
|
2,7
|
2,7
|
-0,7
|
4,9
|
Güney Afrika
|
3,4
|
24,6
|
5,4
|
-2,2
|
-4,2
|
Aşağıdaki tabloda da bu ülkeleri
en iyiden en kötüye sıralayarak sunuyorum. Her bir kategoriyi eşit ağırlıkta (ülkeler
toplamı 21 puan edecek biçimde) ele alıyorum. Her bir kategorideki en iyi
durumdaki ülkeye 6, en kötü durumdaki ülkeye 1 puan vererek bunları toplarsak; Çin
28 puan, Rusya 21 puan, Brezilya 16 puan, Hindistan 14 puan, Güney Afrika
13 puan Türkiye 13 puan elde etmiş oluyor.
Puanlar
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
Büyüme
|
Çin
|
Türkiye
|
Rusya
|
Brezilya
|
Hindistan
|
G.Afrika
|
İşsizlik
|
Çin
|
Hindistan
|
Rusya
|
Brezilya
|
Türkiye
|
G.Afrika
|
Enflasyon
|
Çin
|
Brezilya
|
G.Afrika
|
Hindistan
|
Türkiye
|
Rusya
|
Bütçe Den
|
Rusya
|
Çin
|
G.Afrika
|
Türkiye
|
Brezilya
|
Hindistan
|
Cari Denge
|
Rusya
|
Çin
|
Brezilya
|
Hindistan
|
G.Afrika
|
Türkiye
|
(Not: Büyüme oranı Brezilya, Hindistan ve Güney
Afrika’da aynı (yüzde 3,4) çıktığı için 3, 2 veya 1 puanı dağıtmak mümkün
olmadığından bu üç ülkeye de 2'şer puan verdim.)
Tablo bize Çin’in açık ara
üstünlüğünü gösteriyor. Çin’den sonra bu dönemin en başarılı ekonomisi olarak Rusya
çıkıyor. Türkiye, bu dönemde BRIC ülkelerinin gerisinde kalmış görünüyor.
BRICS ülkeleriyle dünü karşılaştırma 1992 - 2002
Aşağıda, 1992 – 2002 yılları
arasındaki 11 yıllık sürede Türkiye ortalamalarını BRIC ülkeleriyle (Brezilya,
Rusya, Hindistan ve Çin) karşılaştırmalı olarak sunuyorum (bütün değer % olarak
okunmalı.) Burada da söz konusu 11 yılın ortalama değerleri esas alınmış
bulunuyor.
1992 – 2002
|
|||||
Büyüme
|
İşsizlik
|
Enflasyon
|
Bütçe Dengesi
|
Cari Denge
|
|
Türkiye
|
3,4
|
7,9
|
71,3
|
-14,4
|
-0,9
|
Brezilya
|
2,5
|
7,0
|
417,0
|
-4,9
|
-2,3
|
Rusya
|
-0,7
|
9,0
|
139,4
|
-0,9
|
5,3
|
Hindistan
|
5,8
|
4,0 (*)
|
7,1
|
-7,4
|
-0,7
|
Çin
|
10,3
|
3,1
|
6,3
|
-2,5
|
1,4
|
Güney Afrika
|
2,3
|
22,7
|
7,9
|
-1,3
|
-0,2
|
Aşağıdaki tabloda, yukarıda
açıkladığım gibi yapılan toplamada bu dönemde Çin, 27 puanla yine birinci
çıkıyor. İkinci sırada Hindistan 20 puanla, üçüncü sırada Rusya 17 puanla, dördüncü sırada 16 puanla Güney Afrika, beşinci sırada 13 puanla Türkiye ve son
sırada 12 puanla Brezilya yer alıyor.
Puanlar
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
Büyüme
|
Çin
|
Hindistan
|
Türkiye
|
Brezilya
|
G.Afrika
|
Rusya
|
İşsizlik
|
Çin
|
Hindistan
|
Brezilya
|
Türkiye
|
Rusya
|
G.Afrika
|
Enflasyon
|
Çin
|
Hindistan
|
G.Afrika
|
Türkiye
|
Rusya
|
Brezilya
|
Bütçe Den
|
Rusya
|
G.Afrika
|
Çin
|
Brezilya
|
Hindistan
|
Türkiye
|
Cari Denge
|
Rusya
|
Çin
|
G.Afrika
|
Hindistan
|
Türkiye
|
Brezilya
|
11 yıl önce ve 11 yıl sonra
Türkiye ekonomisinin en başarısız
dönemlerinden birisi olarak kabul edilen 1992 – 2002 döneminde 5 önemli
makroekonomik göstergeyi BRICS ekonomileriyle karşılaştıran tablo bize
Türkiye’nin 6 ülke arasında 5. sırada olduğunu gösteriyor. Büyük ekonomik
başarılara imza attığımızı düşündüğümüz 2003 - 2013 dönemi için aynı verilerle
yaptığımız karşılaştırmada ise Türkiye, 6 ülke arasında son sıraya yerleşmiş
görünüyor.
Demek ki en başarılı olduğumuzu
düşündüğümüz 2003 – 2013 döneminde de en başarısız olduğumuz 1992 – 2002
döneminden farklı bir yere gelememişiz. Ya da BRICS ekonomileri her iki dönemde
de bizden ileride olmuş.
_______________________________________________________
Tablolardaki
veriler için kaynak: Kaynak: IMF, WEO 2014 April. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/index.aspx
(*) Hindistan’da işsizlik oranı
verisi IMF veri setinde bulunmuyor. Hindistan’ın işsizlik oralarını Dünya
Bankası’ndan aldım:
http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS12 Ağustos 2014 Salı
Türkiye Ekonomisinin Son 11 Yılı ve BRICS
Yıllar
itibariyle makro göstergelerdeki değişim
Türkiye’de tek parti iktidarının gerçekleştiği 2003 yılsonundan bugüne kadar geçen 11 yılda en önemli 5 makroekonomik göstergedeki
gelişmeleri aşağıdaki tabloda gösteriyorum (bütün değerler % olarak okunmalı. 2002 yılsonu değerleri, karşılaştırma amaçlı konulmuştur.)
10 Ağustos 2014 Pazar
Geçen Hafta Gelecek Haftaları Etkileyecek
Dışarısı kaynıyor
Rusya’nın Ukrayna sınırına asker yığmaya başlamasıyla iyice
tırmanan doğu – batı ilişkileri karşılıklı ambargoların tırmanmasına yol açtı.
ABD ve batı dünyası Rusya’ya uyguladığı ekonomik ambargoyu sıkılaştırırken
Rusya da onlara karşı tarım ürünleri alımını durdurma ambargosu uygulamaya
başladı. Bu durumda Türkiye açısından Irak’a satamadığı bazı ürünleri Rusya’ya
satma olanağı doğmuş görünüyor. Ne var ki eğer bu sertleşme devam eder ve Rusya
Avrupa’ya verdiği doğal gazın miktarına da sınırlama koyarsa işler karışacak.
Zaten deflasyon sınırında duran Avrupa böyle bir ambargoyla üretim kayıplarına
uğrayabilir ve gerçek anlamda derin bir deflasyon çukuruna düşebilir. Bu ise,
ihracatının yarısını Avrupa’ya yapan Türkiye için hiç de iyi bir gelişme olmaz.
8 Ağustos 2014 Cuma
Büyüme Düşecek mi?
Geçtiğimiz hafta sonu Haziran ayına ilişkin sanayi üretimi
endeks sayıları ve değişim oranları açıklandı. İlk çeyrekte, geçen yılın ilk
çeyreğine göre yüzde 5,3 artmış olan arındırılmış sanayi aylık üretimi, ikinci
çeyrekte hız keserek yüzde 3,1’lik bir artış sergileyince ikinci çeyrek
ekonomik büyümesine ilişkin endişeler arttı.
4 Ağustos 2014 Pazartesi
Enflasyon mu Faizden...
Türkiye’de çok uzun bir süredir gündemde olan bir tartışma
var: Enflasyon ve faiz ilişkisinde hangisi sebep hangisi sonuçtur? Ya da daha
basit ifade edersek yüksek enflasyon yüksek faizin sebebi midir sonucu mudur?
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)