2013 yılında Türkiye’de
uygulanan ekonomi politikasını anlayabilirsek 2014’de neler olacağını da tahmin
etme imkanımız olur. Ekonomi politikasını iki başlıkta ele almak en doğru yol
olacak: maliye politikası ve para politikası.
30 Aralık 2013 Pazartesi
2014 Tahminleri
28 Aralık 2013 Cumartesi
Nebukadnezar'ın Rüyası ve Günümüz İçin Dersler
II. Nebukadnezar,
Babil’in en ünlü krallarından birisidir (M.Ö. 605 – 562.) Onun zamanında Babil
bir süper güç olarak ortadoğuda yükseldi. Babil kenti, kentin kralı Hammurabi
zamanında öteki kentleri yenerek hepsine egemen oldu ve Babil krallığı kuruldu.
Krallığın ortadoğuda bir süper güç olarak çıkışı Nebukadnezar zamanında gerçekleşti.
Nebukadnezar, Med kralının kızı Prenses Amytis ile evlenerek Med krallığının
gücünü de arkasına aldı ve rakiplerini dize getirdi.
23 Aralık 2013 Pazartesi
Net Hata ve Noksanın Açıklanması Gerekir
Ödemeler dengesi
tablolarında yer alan net hata ve noksan kalemi kaynağı belirlenemeyen döviz
giriş ya da çıkışlarını ifade eder. Ödemeler dengesi toplamı sıfıra eşit bir
dengedir. Dış dünyadan mal ve hizmet satın alınır ve dış dünyaya mal ve hizmet
satılır. Bu alım satımın oluşturduğu dengeye cari denge denir. Cari denge açık
vermişse bir sonraki bölümde bu açığın nasıl karşılandığı (borç, sermaye
girişi, hisse senedi satışı vb) yer alır. Bu ikisi arasında bir tutarsızlık
varsa bu fark net hata ve noksan kalemine yazılır. Net hata ve noksan kalemi
kaynağı bilinmeyen bir döviz girişi veya çıkışı olduğu anlamına gelir.
22 Aralık 2013 Pazar
4000 Yıl Önce Anadolu'da Yolsuzluk
M.Ö. 2000’lere doğru,
Asurlu tüccarlar Anadolu’nun o dönemdeki halklarıyla (Hattiler) yaygın bir
ticaretin içine girmişlerdi. Bu ticareti yürütmek üzere Anadolu'da kurulmuş bulunan
pazar kentlerinden oluşan bir koloni vardı. Bu pazar kentlerinin büyüklerine,
Asur dilinde liman anlamına gelen, karum küçüklerine ise, Asur dilinde konak
anlamına gelen wabartum deniliyordu. İrili ufaklı bu pazar yerlerinin sayısı 50
dolayındaydı. Asur ticaret kolonisinin merkezi konumundaki Neşa Karumu Kayseri
yakınlarındaki Kültepe'de kuruluydu.
21 Aralık 2013 Cumartesi
Fed Kararı mı Yolsuzluk İddiaları mı Piyasayı Daha Fazla Bozdu
Fed Kararı ve Yolsuzluk İddiaları
2013 yılının sonuna doğru
ekonomide ve ekonomiyi etkileyecek çerçevede önemli iki gelişme yaşandı: (1)
Fed’in “niceliksel gevşeme” (quantitative easing ya da kısaca QE) adı altında
uyguladığı tahvil alım programı çerçevesinde her ay yaptığı 85 milyar dolarlık
tahvil alımının miktarını 10 milyar dolar azaltması. (2) Geçtiğimiz hafta
ortaya çıkan yolsuzluk iddiaları ve bu iddialarla ilgili başlatılan soruşturmalar.
Etiketler:
Ekonomi,
Finansal Piyasalar
18 Aralık 2013 Çarşamba
Merkez Bankası Faizleri ve Faiz Politikası
Merkez Bankası Faizleri
1.
Bir ay vadeli repo işlemlerine uygulanan faiz: Bu uygulama kaldırılmış bulunuyor.
2.
Bir hafta vadeli repo işlemlerine uygulanan faiz: TCMB, 1 hafta vade ile repo ihalesi açıyor,
bankalar ellerindeki tahvil ve bonoları TCMB’ye verip karşılığında para
alıyorlar ve vade sonunda parayı iade edip kağıtlarını geri alıyorlar. TCMB bu
araçla banka ve finans kurumlarının piyasada uyguladığı faiz oranlarını, bankalardan
alınan kredilerin miktarını, hisse senedi ve döviz gibi varlıkların fiyatlarını
etkileyebiliyor. Bu işlemde faiz oranı bugün itibariyle yıllık % 4,50 olarak uygulanıyor.
17 Aralık 2013 Salı
İşsizlik Histeresisi
İşsizlik oranı, işsiz sayısının toplam
işgücüne bölünmesiyle hesaplanıyor. İşgücü tanımı değişmekle birlikte
genellikle 15 - 64 yaş arasında olup da çalışmaya elverişli olan kişileri
kapsıyor. 1978 Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Milton Friedman ve 2006 Nobel Ekonomi
Ödülü sahibi Edmund Phelps'in geliştirdiği doğal işsizlik oranı, işsizlik
oranının hiçbir zaman sıfırlanamayacağını, beklenen enflasyonla gerçekleşen
enflasyonun eşitlendiği makroekonomik dengedeki işsizlik oranının doğal
işsizlik oranı (yani bir anlamda alt limit) olarak kabul edilmesi gerektiğini
öne sürüyor. Ekonomide bir doğal işsizlik oranının varlığını kabul edenler kısa
dönemde değişiklikler gösterse bile uzun dönemde böyle bir alt limitin
oluşacağını ve bunun pek o kadar kolay değişmeyeceğini söylüyorlar. Bunun
çeşitli nedenleri var. Her şeyden önce sendikaların gücü, ücretlerin düşmesini
ve işsizlik oranını sıfıra kadar geriletecek bir orana gelinmesini engelliyor.
Sonra sosyal devlet statüsüne ulaşmış bulunan günümüz ekonomilerinde uygulanan
asgari ücret uygulamaları da bunun önünde engel oluşturuyor. Doğal işsizlik
oranını belirli bir yüzde olarak tanımlamak zor olsa da bir ekonomide uzun
dönemde oluşan işsizlik oranı ortalamasının o ekonomi için doğal işsizlik oranı
olarak kabul edilmesi yolundaki görüşler ağırlık kazanmış görünüyor. Örneğin
ABD'de bu oran yüzde 5'ler dolayında bir oranla ifade ediliyor. Yani ABD'de
yüzde 5 dolayında bir işsizlik aşağı yukarı tam istihdam haline yakın bir alt
limit olarak alınıyor.
14 Aralık 2013 Cumartesi
3500 Yıl Önce Anadolu'da Vergi Sistemi
Anadolu'nun bilinen ilk halkı Hattilerdir. Hititlerin ise Anadolu'ya yaklaşık 3800 yıl önce gelmiş oldukları tahmin ediliyor. Hititler, yasalarını kil tabletlere yazdıkları ve bunların önemli bir bölümü bulunup okunduğu için hukuk sistemlerinin yanında birçok başka sistemlerini de biliyoruz. Bunların arasında vergi ya da daha geniş bir ifadeyle gelir sistemi de var. Bu sistemlerin günümüzden yaklaşık olarak 3500 yıl önce kurulduğunu tahmin ediyoruz.
12 Aralık 2013 Perşembe
6 Ekonomi 6 Durum
Bir ekonominin iç
tasarruflarıyla yatırımları arasındaki fark cari dengeyi veriyor. Bu durumu en
iyi özetleyen ünlü denge denklemimizi bir daha yazalım:
(S – I) + (T – G) = (X –
M)
Denklemin ilk parantezi
özel kesim dengesini, ikinci parantezi kamu kesimi dengesini, bu iki parantezim
toplamı ekonomin iç dengesini, son parantez de ekonominin dış dengesini
gösterir. Bir başka açıdan bakarsak denklemin sol tarafı bize iç tasarrufları,
sağ tarafı da dış tasarrufları gösterir. Eğer iç tasarruflar, yatırımlardan
düşükse o zaman sağ taraftaki dış denge de eksi olur. Bunun anlamı iç tasarruf
eksikliğinin dış tasarruflarla kapatılıyor olması demektir.
10 Aralık 2013 Salı
Fed'in Tavrı Karşısında Yükselen Ekonomilerin Durumu
Tahmin, eldeki veriler ve bilgiler ışığında bir gerçekleşmenin ne yönde
olacağına ilişkin akıl yürütmedir. Beklenti, bir tahmine dayanarak bir pozisyon
alıp sonucunu beklemektir. Gerçekleşme, beklenen olayın sonucunun ortaya
çıkmasıdır. Bu sonuç, beklendiği şekilde olabileceği gibi farklı şekilde de
olabilir. Algılama, gerçekleşen şeyin anlaşılma ve yorumlanma biçimidir.
Etiketler:
Ekonomi,
Finansal Piyasalar
7 Aralık 2013 Cumartesi
3500 Yıl Önce Döviz Kurları
Bundan 3500 yıl kadar önce Hititler, Asurlular ve Babilliler
aynı adı taşıyan ağırlık ölçülerini kullanıyorlardı: Şekel ve Mina (ya da
mana.) Bu ağırlık ölçüleri aynı zamanda bugün İngiliz pound sterlininde olduğu
gibi gümüşe dayalı olarak kullanılan bir çeşit para birimi ölçüsü idi.
Hititler, Asurlular ve Babillilerle aynı adı taşıyan ağırlık ölçüsü ve
dolayısıyla para birimini kullansalar da bunların ağırlıkları arasında fark vardı.
Hititlerin ülkesinde, ya da onların deyimiyle Hatti ülkesinde, 1 Şekel 12,5
gram ağırlığa; 40 Şekele eşit olan 1 Mina ise 500 gram ağırlığa eşitti. Buna
karşılık Asur ve Babil’de 1 Şekel 8,33 gram ağırlığa; 60 Şekele eşit olan 1 Mina
500 gram ağırlığa eşit idi. O zamanki değerini bir kenara bırakarak yalnızca
karşılaştırmayı kolaylaştırmak için gümüşün gramını bugünkü değeriyle 3 TL
olarak alırsak şöyle bir tablo yapma olanağımız var:
5 Aralık 2013 Perşembe
Dış Borçlarımız
En çok tartışılan,
üzerinde en çok spekülasyon yapılan konuların başında dış borçlarımız geliyor.
Dış borçlarımızı, eldeki en son veriler olan 2013 yılının ortası itibariyle
mevcut verilere dayanarak aşağıdaki tabloda sunuyorum (Veriler Hazine
Müsteşarlığı’nın www.hazine.gov.tr
sitesinden alınmıştır. Milyon USD)
1 Aralık 2013 Pazar
Türkiye'nin Dışticareti
Dışticaretle İlgili Kavramlar
Dışticaret dengesi; ödemeler dengesinin en önemli alt
dengesini oluşturan cari denge içinde mal ihracatı ile mal ithalatı arasındaki
farkı gösteren alt dengedir. Bir ülkenin yurtdışına sattığı mallar ihracat,
yurtdışından satın aldığı mallar ise ithalat adını alır. Bu durumda bazı
kavramlar şöyle ifade edilir:
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)