Zorunlu Karşılık Nedir, Değişiklik Ne Yönde Olmuştur?
Banka ve diğer finansal
kuruluşların bilançolarında taşıdıkları mevduat, kredi ve benzeri
yükümlülüklerine karşılık merkez bankasında tutmak zorunda oldukları rezerv
miktarını gösteren yasal orana zorunlu karşılık oranı denir. Zorunlu karşılık
oranı, yükümlülüklerin çeşidine, vadesine ve para birimine göre farklı
oranlarda olabilir.
Bu alt bölümdeki tablolar https://www.knoema.com/ sitesinden alınmıştır (söz konusu site de bu verileri IMF’den (https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October), IMF de bu verileri ülkelerden almıştır.
19 Kasım günü toplanan Merkez
Bankası Para Politikası Kurulu politika faizini 475 baz puan (4,75 puan)
artırarak yüzde 10,25’den 15,00’e yükseltti. Bu kararda: “Para Politikası
Kurulu; Politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde
10,25’ten yüzde 15’e yükseltilmesine, tüm fonlamanın temel politika aracı olan
bir hafta vadeli repo faiz oranı üzerinden yapılmasına karar vermiştir”
denilmek suretiyle ilk bakışta artık gecelik fonlamanın ve özel hallerde
kullanılması gereken geç likidite penceresinden fonlamanın kullanılmayacağı
mesajı vermektedir. Merkez Bankası aynı gün yayınladığı Türk Lirası likidite
yönetimine ilişkin basın duyurusunda da şöyle demektedir: “Para
politikasının operasyonel çerçevesinin sadeleştirilmesi kapsamında Merkez
Bankası tarafından hâlihazırda bir ay vadeli geleneksel yöntemli repo ihaleleri
ve geç likidite penceresi imkânlarıyla sağlanan fonlama 20 Kasım 2020
tarihinden itibaren Merkez Bankasının temel para politikası aracı olan bir
hafta vadeli repo miktar ihaleleriyle yapılmaya başlanacaktır. Likidite
yönetimi çerçevesinde ikincil piyasa gecelik faiz oranlarında oluşabilecek
oynaklığı sınırlandırmak ve likiditenin haftanın günlerine dengeli dağılımını
sağlamak amaçlarıyla 20 Kasım 2020 tarihinden 26 Kasım 2020 tarihine kadar (bu
tarihler dâhil olmak üzere) bir hafta süreyle gecelik borç verme faiz oranı
politika faiz oranı olan %15 olarak uygulanacaktır.”
Yeni Zelandalı iktisatçı Alban William Phillips tarafından İngiltere ekonomisi üzerinde yapılan bir araştırma sonucunda geliştirilen Phillips Eğrisi Hipotezi[i], enflasyonla işsizlik arasında ters yönlü ilişki olduğunu ortaya koyar (Phillips’in yukarıda değinilen araştırmasında dikey eksende enflasyon değil ücretlerin değişim oranı yer alır. Zaman içinde bu hipotezi geliştirenler dikey eksene enflasyon oranını yerleştirmişler ve hipotez bu şekli almıştır.) Bu ilişkiyi şöyle bir şekil üzerinde göstermek mümkündür.
Phillips Eğrisi Hipotezine göre;
enflasyon e1’den e2’ye düştüğünde işsizlik oranı da i1’den i2’ye yükselir.
