Ekonomik Büyüme Ne Demektir?

Bir ülkede 2010 yılı içinde yalnızca 1000 adet ekmek, 25 kg beyaz peynir ve 500 şişe su üretildiğini varsayarsak üretim şöyle bir görünüm sergiler:

Üretim = 1000 ekmek + 25 kg beyaz peynir + 500 şişe su

Ekmeğin adedinin 1 TL, beyaz peynirin kilosunun 10 TL, suyun da şişesinin 0,50 TL’den satıldığını varsayarsak örneğin bu ülkede 2010 yılının GSYH’sını şöyle hesaplayabiliriz:

GSYH = (1000 x 1) + (25 x 10) + (500 x 0,50) = 1.500 TL

Diyelim ki 2011 yılı başında yeni bir fırın devreye girmiş ve ekmek üretimi 1100 adede yükselmiş ve fiyatlar değişmeden kalmış olsun. Bu durumda 2011 yılının GSYH’sı şöyle hesaplanır:

GSYH = (1100 x 1) + (25 x 10) + (500 x 0,50) = 1.600 TL

Bu ekonomi 2011 yılında bir önceki yıla göre ((1600 – 1500)/ 1500) 0,067 yani yüzde 6,7 oranında büyümüştür. Fiyatlar artmadığı için bu büyüme hem nominal hem de reel büyümeyi göstermektedir. 

Şimdi varsayalım ki ekmek üretimiyle birlikte ekmeğin fiyatı da artmış ve tanesi 1,25 TL’ye çıkmış olsun. Bu durumda 2011 yılı GSYH’sı şöyle görünecektir:

GSYH = (1100 x 1,25) + (25 x 10) + (500 x 0,50) = 1.875 TL

Bu ekonomi 2011 yılında bir önceki yıla göre ((1875 – 1500)/ 1500) 0,25 yani yüzde 25 oranında büyümüştür. Bu büyümenin içinde fiyat artışları da yer aldığı için buna nominal büyüme deniyor. Nominal büyüme bize ekonominin gerçekte ne kadar büyüdüğünü göstermez. Bunu bulabilmek için 2011 yılı GSYH’sını fiyat artışlarından gidermemiz gerekir. Bunun için de bir önceki yılın yani 2010 yılının fiyatlarını hesaplamaya esas almamız gerekir. Bu durumda 2011 yılının GSYH denklemi şöyle olur.

GSYH = (1100 x 1) + (25 x 10) + (500 x 0,50) = 1.600 TL

Bu ekonomi 2011 yılında bir önceki yıla göre ((1600 – 1500)/ 1500) 0,067 yani yüzde 6,7 oranında büyümüştür.

Bu durumda şunu söyleyebiliriz: Bu hayali ekonomi 2011 yılında nominal olarak yüzde 25 büyümüş ama reel büyümesi yüzde 6,7 oranında gerçekleşmiştir.

Ekonomik büyüme denildiğinde kastedilen fiyat artışlarından arındırılmış büyüme, yani reel büyümedir. Bu ekonomide ekmek üretimi 100 adet artmıştır, gerçek büyüme budur. Çünkü bu büyüme refah artışı getirmiştir. Oysa fiyat artışının yarattığı nominal büyüme yalnızca görüntüyü değiştirmiş, refah artışına katkı yapmamıştır.

Türkiye, 2009 yılında yüzde 4,7 oranında reel küçülme yaşamış, 2010 yılında ise yüzde 9 oranında reel büyüme gerçekleştirmiştir. 2011 yılının ilk 9 ayında yüzde 9,6 büyümüş olan Türkiye ekonomisinin yıl bazında yüzde 8 dolayında büyümüş olduğu tahmin edilmektedir.  

Yorumlar

  1. Çok Teşekkürler. Faydalı ve bilgilendirici bir yazı.

    YanıtlaSil
  2. Sonunda benim gibi, bir grafik tasarımcının anlayabileceği yalınlıkta anlattığınız için teşekkür ederim. İkisi arasındaki farkı öğrenemeden İstanbul'u terk etmiştim. Dünyayı terk etmeden öğrendim.

    YanıtlaSil
  3. Sayın Eğilmez, üretilen her mal satılmaz ise ne olur ? Diyelim ki malı ürettik ama kriz nedeni ile %40 kadarı stok da kaldı. Bu halde büyüme rakamı nasıl oluşur ? Saygılar.

    YanıtlaSil
  4. @samsunlu, pozitf stok yatırımı olarak kayda geçer sonraki yıl için yatırımlarda dolayısıyla gsyh'da azalmayı getirir büyümeye negatif etki yapar. firmalar öncelikle stokları eritme yoluna gideceği için üretim kısılır, istihdam azaltılır vs. google'da IS eğrisi diye aratırsanız model olarak da mantığını görebilirsiniz.

    YanıtlaSil
  5. bu arada belirtmeyi unutmuşum , hocam yazılarınız için teşekkürler önümüzdeki zamanlarda ekonomi politikalarının süreçleri üstüne somut örneklerle yazılar da bekliyoruz :)

    misal TCMB,BDDK,SPK'nın eski politikaları üstüne özellikle kriz zamanı etkiler,tepkiler ne şekilde oldu,hangi enstrümanlar ne şekilde kullanıldı,ne gibi hatalar yapıldı vs.

    malum kitaplar genelde teorik bilgilerle dolu, pratiği anlarken zorluk çekiyoruz sizin gibi ekonomi politikasında etkin rol oynamış üstadlarımızın bilgi ve tecrübesini merak ediyoruz.

    YanıtlaSil
  6. Blogum gerçekten ilginç bir yapıya kavuştu. İzleyicilerin sorularına diğer izleyiciler cevap veriyor. Çok hoş.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam kaliteli büyüme nedir ? Hocamız ödev verdi pek bir bilgimiz yok

      Sil
  7. bu da sizin demokratlığınız.saygılarımla.

    YanıtlaSil
  8. sayın mahfi bey selamlar, iktisat kuralları anlamında bir çağ kapanıp yeni bir çağ açılıyor gibi.. peki yeni çağa neden girdik? iktisat teorilerinde hangi temel kurallar yeniden tartışılır oldu.. dünyada G dediğimiz ülkeler karşılıksız ve kaldıraç etkili bir refah yasarken şimdi bu refahın karşıkları sorgulanıyor.. bilançoda aktif ve pasif konuşurken neden nazım hesaplara bakmaya başladık? saygılar

    YanıtlaSil
  9. Krizde bunalıma giren avrupalı ve amerikalı sorunlu nüfusun yaratacağı fazladan uyuşturucu talebinin karşılanacağı kayıtdışı trafiğin cograyası belli, buna pkK silah trafiğinden gelen parayı ekleyelim, biraz da Irak İran Suriye sınrlarından yapılan kaçak mazot sigara vs ticaretini de ekleyelim...Yaklaşık 8- 10 milyar dolarlık kara para trafiğinin aklanması için kurulan paravan işletmeleri düşünelim..İşte ne biliim salam sucuk inşaat konfeksiyon vs..Bunların yarattığı istihdama ödenen maaaşları düşünelim..O maaşlarla alınan çamaşır makinası buzdolabı, doğan görünümlü kartal, plazma tv..Biraz da kentsel dönüşümle fırlayan arsa fiyatları ve mesela Fikirtepede 100m2 arsası olana sağlanan 1 milyon dolarlık rant..İşte sana iç talebe yönelik büyüme modelinin kaynakları..Artık reel mi nominal mi, sürreeel mi Allah bilir..Yaşasın Avrupalı junkiler:)..2009 da kayıdışı ekonomi olmasaydı tablo nasıl olurdu acaba...neyse..

    YanıtlaSil
  10. hocam hoşgörünüze sığınıp yazışıyoruz.

    @flamenco72; halbuki parayı yurt dışına çıkarıp sonradan nerden buldun diye sorulmadan getirseler cari açık diye sorunumuz kalmayacak, hem piyasaya da güzel finansman sağlanır istikrarlı ülke oluruz, davos'da gocuklarımızı giyip hava atarız :) devlet dolaylı yoldan verimli kara para aklama teknikleri eğitimi mi verse ne :))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Global ekonominin yeni bir tiyatro akımı olduğunu düşünüyorum zaten Jules Vincent:)..Mesela Arap baharı ve demokrasi geyikleri..Bence altında yatan matematik..50 milyar dolarlık 1 diktatör en fazla 20 altın varaklı çamaşır makinası alır ama o 50 milyarlık petrol gelirinin bir kısmını demokrasi yalanıyla 800- 1 milyon adama dağıtırsan her 4-5 senede bir 800-1 milyon çamaşır makinası, ütü, TV, milyonlarca "PÜSKEVİT" satarsın..Karapara aklama eğitimi Önerine katılıyorum..Hatta mesela teknik analiz eğitimi yerine de küçük yatırımcı manipülasyonla nasıl soyulur burdan doğan fiyat hareketleri nasıl bir grafik ortaya çıkartır.Bunun analizi nasıl yapılır eğitimi verilmeli..:)Bu konuda ciddiyim aslında:)

      Sil
  11. Hocam çok basit ve öz bir yazı herkesin anlayacağı sekilde tesekkurler

    YanıtlaSil
  12. Mahfi Bey,
    Harikasınız , en karmaşık konuları bile öyle bir yalın anlatiyorsunuzki takdir etmemek mümkün değil .Yazilarinizi merakla bekliyoruz.
    Saygılarımla ,

    YanıtlaSil
  13. Hocam cok basit ve akilda kalici bir anlatim ellerinize saglik..Kitaplarinizdan sonra blogunuzun da en buyuk takipcilerindenim..

    YanıtlaSil
  14. Hocam ağzınıza sağlık gerçekten çok yalın bir şekilde anlatmışsınız...Tebrikler duayen...

    YanıtlaSil
  15. Sayın Hocam ,büyüme oranları AB,Amerika ve Türkiye'de farklı kıyaslamalar ile açıklanıyor.Kimisinde bir önceki çeyreğe göre kimisinde ise geçen yılın aynı çeyreğine göre belirleniyor... gibi faklılıklar var.
    TC,AB,ABD 'de üretim rakamları aynı olsun.
    2012 1.çeyrek 100 birim /2.101/3.103/4.107
    2013 1.çeyrek 109 birim /2.110/3.115 /4.119 olsun
    Her yıl olduğu gibi 2013 yılında da kendi büyüme oranları ile ilgili bu 3 farklı coğrafya toplam 4 adet( 12 ay/3ay = 4 ) açıklama yapacak.Bu 4 açıklamayı ne şekilde yaparlar.
    TC ......
    AB......
    ABD.......
    Bu soruyu çok sayıda iktisatçıya sordum . Fakat sonuç alamadım. Ekonomi kitaplarında da bulamadım.Sizi rahatsız etmemim sebebi bu. Saygılarımla...

    YanıtlaSil
  16. Yazınız için cok tesekkurler hocam. Bu örneklerle insanın aklına en iyi şekilde yer ediniyor . Hocam ülkelerin uygulamış olduğu daraltıcı veya genisletici para politikalari ekonomik büyümeyi nasıl etkiler ? Bilgi verirmisiniz?

    YanıtlaSil
  17. Bu nasıl güzel bir site! Uluslararası ticaret öğrencisiyim, çok yardımcı oldunuz. Diliniz de çok güzel. Emeğinize sağlık, çok teşekkür ederim. - Nilüfer

    YanıtlaSil
  18. HOCAM ÇOK GÜZEL BİR YAZI OLMUŞ ELİNİZE SAĞLIK BENİM 2013 YILININ HE AYININ BÜYÜME RAKAMLARINA İHTİYACIM VAR AMA TÜİK TE DAHİ BULAMIYORUM. YARDIMCI OLABİLİRMİSİNİZ ACABA NERDEN BULABİLİRİM. ŞİMDİDEN TŞEKKÜRLER.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi