Bütçe Açığı ve Faiz Dışı Fazla


Bu blogda daha önce yayımlanan Bütçe Dersi başlıklı yazımda kamu kesimi bütçe denklemini şöyle yazmıştım:

Bütçe Dengesi = Bütçe Gelirleri (vergi gelirleri + diğer gelirler) – Bütçe giderleri (faiz dışı giderler + faiz giderleri)
Vergi gelirleri dolaylı ve dolaysız vergiler, faiz dışı giderler de personel giderleri, yatırım giderleri, transfer giderleri ve diğer cari giderlerden oluşur.
Borçlanmalar bütçeye gelir veya gider yazılmaz, ayrı bir borç hesabında izlenir. Buna karşılık borçlar için ödenen faiz giderleri, bütçenin gelirlerinden ödendiği için bütçeye gider yazılır.

Faizler hariç tutularak bakılan dengeye de faiz dışı bütçe dengesi deniyor. Bunu da şöyle formüle edebiliriz:
Faiz dışı denge = Bütçe gelirleri – faiz dışı giderler
Faiz dışı dengenin önemi büyüktür. Bu dengeye bakmanın amacı şu soruyu yanıtlamaktır: Eğer faiz ödemesi olmasaydı bütçe açık mı verirdi fazla mı? Bunun için bütçe gelirlerinden faiz dışında kalan giderleri düşerek bir denge buluruz. Bu denge açık veriyorsa bütçe, faiz ödemeleri olmasa bile açık veriyor demektir ki o zaman ya gelirleri artırmak ya da giderleri kısmak için önlem almak gerekir. Eğer faiz dışı fazla söz konusuysa o zaman bütçe gelirleri faiz dışı giderleri karşılayabilmekte ve faiz ödemeleri için de bir miktar fazla elde edebilmektedir. Yani borçlanma ihtiyacı en azından o faiz dışı fazla miktarı kadar düşüyor demektir. 

2012 Ocak – Şubat aylarına ilişkin bütçe sonuçları şöyle özetlenebilir (milyar TL):

2012
Ocak - Şubat
Bütçe Gelirleri
55,6
      Vergi Gelirleri
46,2
      Diğer Gelirler
9,4
Bütçe Giderleri
56,5
      Faiz Dışı Giderler
42,5
      Faiz Giderleri
14,0

Bu sayıları yukarıdaki denklemlerde yerlerine koyalım:
Bütçe Dengesi = 55,6 – 56,5 = -0,9 (yani bütçe Ocak – Şubat 2012’de 0,9 milyar TL açık vermiş bulunuyor.)
Faiz Dışı Denge = 55,6 – 42,5 = 13,1 (yani Ocak – Şubat 2012’de bütçe 13,1 milyar TL faiz dışı fazla vermiştir. )

Bu denklemleri ve sayıları bir şema halinde gösterelim.






Yorumlar

  1. Turkiye'nin faiz geliri var midir hocam? Disariya borc veriyor muyuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türklerin dışarıda yatırım yaptığı tahviller ve mevduat var. Oralardan faiz gelirleri var.

      Sil
  2. Hocam faiz dışı fazla ile borç anaparası da ödeniyor mu? Ya da borç anapara ödemesi hangi hesapta takip ediliyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faiz dışı fazla aslında bütün gelirler toplanıp ödemeler yapıldıktan sonra hesaplanan teorik bir çerçeve. Faiz dışı fazla varsa buradan sağlanan fazla ile elbette ki faiz ödemeleri karşılanıyor.
      Borç anaparaları ayrı bir Borç Hesabında izleniyor. Hazine bu hesaba ilişkin her ay bir Borç Raporu yayınlıyor. Buna Hazinenin web sitesinden ulaşabilirsiniz.

      Sil
    2. Faiz dışı kamu açığı ne demek

      Sil
  3. Teşekkürler hocam kısa ve açıklayıcı güzel bir analiz

    YanıtlaSil
  4. Konuyla alakalı değil ama hıcam merakımdan kusura bakmayın "valör" nedemek açarmısınız
    Teşekür ederim

    YanıtlaSil
  5. Hocam arzu edilen ve önerilen durum faiz dışı fazlanın olabildiğince yüksek tutulmasıdır. Ancak fazi dışı fazlanın yüksek olması tersten bakılınca bütçe üzerindeki faiz yükünün de yüksek olduğu anlamına gelmez mi?
    Dolayısıyla faiz dışı fazlanın yaratılması iki yolla olacaktır. 1. Faiz dışı giderlerin düşürülmesi 2. Bütçenin denk kapatılcağı sonucundan yola çıkılırsa faiz ödemelerinin arttırılması...

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kapitalizm

Paradan Para Kaybetme Dönemi

GSYH’de Dünyada Kaçıncıyız?