Güncel Verilerin Değerlendirilmesi

Geçen hafta iki önemli veri açıklandı: ilk çeyrek büyüme oranı ve Haziran ayı enflasyonu. Bugün de sanayi üretimi açıklandı. Büyüme ve enflasyonla başlayalım.

İlk çeyrek büyüme oranı beklenenden yüksek geldi. Beklenti 0 ile 2 arasında değişiyor, ortalama olarak yüzde 1 dolayında yoğunlaşıyordu. Gerçekleşme yüzde 3,2 geldi. Beklentiye göre iyi ama son iki yılın ilk çeyrek büyüme oranlarına göre (2010 yüzde 12,6, 2011 yüzde 11,9 idi) oldukça düşük bir büyüme oranıyla karşılaşmış olduk. 

Aşağıdaki grafik krizden sonra başlayan konjonktürün (2002 – 2012) gelişimini gösteriyor.

Grafiğe bakıldığında eğilim çizgisinin yönünün aşağıya doğru olduğu görülüyor. 2002’de yüzde 5,5 dolayında olan büyüme oranı yüzde 5’in altına gerilemiş bulunuyor. Böylece 2002’den sonra bir süre için yüzde 7’ye yakın bir ortalamaya çıkmış görünen büyüme oranı yüzde 5’in altına inmiş oldu. Yani Türkiye, bütün zorlamalara karşın eninde sonunda yüzde 5’lik potansiyel büyüme oranına dönmüş görünüyor.

Haziran ayında TÜFE oranı baz etkisiyle hafif bir artış kaydetmiş olsa da önümüzdeki aylarda yönünün aşağıya doğru olduğu anlaşılabiliyor. Bu sonuca varmamızdaki en önemli etken özel kapsamlı endekslerin en dar kapsamlısı olan I endeksindeki gelişmenin aşağı yönlü olmasıdır.

Aşağıdaki grafik TÜFE ve I endeksini bir arada gösteriyor. Grafikten görüleceği üzere baz etkisi sonucu TÜFE’de yukarı yönlü bir kıvrılma olsa da I endeksi aşağıya doğru inmeye devam ediyor. I endeksi Merkez Bankası politikalarının fiyatlar üzerindeki etkilerinin ölçülmesi açısından en önemli gösterge. Bu endeksin aşağıya doğru hareketlenmiş olması geleceğe ilişkin beklentilerin daha olumlu olmasına yol açıyor.

Sanayi üretimi Mayıs ayında bir önceki yılın Mayıs ayına göre yüzde 5,9 artmış bulunuyor. İlk çeyrekte yüzde 2,8 ortalama büyümüş olan ve Nisan ayında yüzde 1,8’e gerilemişti. Bu gelişmelere bakılınca ikinci çeyrek büyümesinin ilk çeyrek büyümesi olan yüzde 3,2’nin altında oluşabileceği endişesi egemen olmaya başlamıştı. Mayıs ayı sanayi üretimi değişiminin yüzde 5,9 gelmesi bu endişeleri biraz dağıtmış bulunuyor. Böylece ikinci çeyrek sanayi büyümesi oranı iki aylık duruma bakarak yüzde 3,9’a çıkmış oldu.

Aşağıdaki grafik çeyrekler itibariyle sanayi üretiminin gelişimini büyüme oranıyla karşılaştırmalı olarak ortaya koyuyor (Mavi çizgi sanayi üretimini, kırmızı çizgi de büyümeyi gösteriyor.)

 

Görüleceği üzere sanayi üretimi ile büyüme oranı arasında çok yakın bir ilişki var. Sanayi kesiminin GSYH’daki payı yüzde 25 dolayında olsa da başta ticaret ve mali kesim olmak üzere öteki kesimleri de sürüklemesi nedeniyle kendi payının çok üzerinde etki yaratabiliyor. İstisnai dönemler dışında sanayi üretimini öğrendiğimizde büyümeyi tahmin edebiliyoruz.

Gelişmeler bu şekilde devam ederse:

(1)   Sanayi büyümesi inişli çıkışlı ama düşük olmayan bir ortalamayla gider.

(2)   Büyüme yüzde 5,5 – 6 arasında olabilir.

(3)   Cari açık beklendiği düzeye kadar düşmeyebilir.

(4)   Enflasyon yüzde 6 dolayına kadar düşebilir.