Fed'in Tahvil Alım Programı


Mali uçurum
Fed’in operation twist uygulaması için aldığı yetki 2012 yılı sonunda bitiyor. ABD, bu kez de mali uçurum (fiscal cliff) tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor. Mali uçurum deyimiyle kastedilen şey, ABD’de 2012 sonunda ve 2013 başında otomatik olarak yürürlüğe girecek bir dizi mali kuralın yaratacağı tahmin edilen olumsuz ekonomik etkiler. Yılbaşında yürürlüğe gireceği için mali uçuruma yol açması beklenen mali kuralları iki başlıkta toplayabiliriz: (1) Eğer Kongre tarafından bir değişiklik yapılmazsa Bush döneminde yürürlüğe konulan vergi indirimleri bu yılın sonunda kendiliğinden yürürlükten kalkacak ve sistem eski vergi yüklerine geri dönecek. (2) Eğer Kongre tarafından bir değişiklik yapılmazsa 2010 yılında kabul edilen partiler üstü yasanın 2013 yılbaşında yürürlüğe girmesiyle birlikte 1,2 trilyon dolarlık bütçe harcaması kesintisi otomatik olarak yapılacak.  

Vergi indirimlerinin kalkması ve bütçe harcamalarının kesilmesi sonucu ekonomide canlılığın kaybolması ve ekonominin yeniden resesyona girmesi olasılığının söz konusu olacağı tahmin ediliyor.  

Kongre’nin bu konuyu çözüp çözmeyeceği konusunda görüş farklılıkları var. Geçen yıl benzer bir sıkıntı Hazine’nin borçlanma tavanı konusunda yaşanmış ve borçlanma tavanına ulaşıldığı yani artık yeni borçlanma yapamayacak aşamaya gelindiği sırada Kongre sorunu çözmüştü. Bu kez de sorunun son anda çözüleceğini yani borçlanma tavanında olduğu gibi bir gelişme yaşanacağını ileri sürenler çoğunlukta bulunuyor.

Tahvil alım programı
Gerek operation twist’in uygulama süresinin sonuna gelinmesi gerekse mali uçurum endişesinin artması Fed’i tahvil alımı programını yürürlüğe sokmaya itmiş bulunuyor. Buna göre Fed, piyasadan Hazine kâğıtlarını alacak ve karşılığında para verecek. Bu programın uygulamasından beklenen yarar şöyle özetlenebilir: Bankalar bu yolla ellerine geçen likiditeyi kredi açmakta kullanacakları için piyasada bir likidite bolluğu ortaya çıkacak, bu bolluk talebin genişlemesine ve ekonominin canlanmasına yol açacak. 

Açıklanan program çerçevesinde Fed, işsizlik oranı yüzde 6,5’e düşünceye kadar her ay 45 milyar dolarlık tahvil alımı yapacak. ABD’de işsizlik oranı Kasım ayı itibariyle yüzde 7,7 düzeyinde bulunuyor. Bu yeni uygulama Fed’in bilanço büyüklüğünü 4 trilyon dolara kadar yükseltecek.

Tahvil alım programının veya Fed’in alacağı diğer önlemlerin tek başına ekonomiyi mali uçurumun yaratacağı etkilerden kurtarması mümkün görülmüyor. O nedenle mali uçurumun yaratabileceği olumsuz etkilerden ekonomiyi kurtarabilmek ve ekonominin toparlanmasını hızlandırabilmek için vergi yasalarında ve bütçe yasasında gerekli düzenlemelerin yapılması ve para politikası önlemlerine maliye politikası önlemlerinin eşlik etmesi bekleniyor.
  
Tahvil alım programı para politikası aracı mıdır yoksa maliye politikası aracı mıdır?
Tıpkı operation twist uygulamasında olduğu gibi tahvil alım programında da ilginç bir durumla karşı karşıyayız. Eğer tahvil alım programını Hazine yürütmüş olsaydı borcun erken itfası (geri ödenmesi) söz konusu olacak ve bu eylem borçlanma politikasının içine girmiş olacaktı. Dolayısıyla Hazine’nin yürütmüş olması halinde bu uygulama maliye politikası uygulaması olarak sınıflandırılacaktı. Oysa Fed, Hazine’nin borçlanmak için çıkarıp piyasaya sattığı bu tahvilleri satın alarak itfa etmiş olmuyor. Sadece kişilerin ya da kurumların elindeki Hazine kâğıtlarını satın alarak piyasaya likidite vermiş oluyor. Zamanı geldiğinde bu kâğıtların bedelini kişiler ya da kurumlar yerine Hazine’den Fed tahsil edecek. Dolayısıyla uygulama maliye politikası aracı olmaktan çıkıp para politikası aracı haline dönüşüyor. Hazine açısından borcun geri ödenmesiyle ilgili bir şey değişmiyor sadece vade sonunda parayı alacak olan kişi ya da kurumun yerini Fed almış oluyor.  


Ayrıntı Notu:
Operation twist nedir?
Fed tarafından uygulanan operation twist, bir çeşit swap (değiş tokuş) işlemi. ABD Merkez Bankası Fed, elindeki kısa vadeli tahvilleri verip karşılığında uzun vadeli olanları alıyor ve elindeki Hazine kâğıtlarının ortalama vadesini uzatmış oluyor. Böylece Fed, bilançosunu büyütmeden uzun vadeli tahvillere yarattığı taleple onların fiyatını yükselterek faizlerini aşağıya çekiyor.  

İskontolu olarak satılan bir yıl vadeli bir Devlet Tahvili düşünelim. Diyelim ki 100 USD nominal değer taşıyan bu kâğıt ihalede 97 USD’ye satılmış olsun. Bu durumda bu kâğıdı alan kişi ya da kurum bir yılın sonunda 100 USD alacağı bu kâğıttan ((100 – 97) / 97 =)) % 3,09 faiz elde etmiş olacaktır. Şimdi Fed’in operation twist ile bu kâğıdı almak için yarattığı taleple kâğıdın fiyatının 98 USD’ye çıktığını düşünelim. Bu durumda kâğıdın faizi ((100 – 98) / 98 =)) 2,04 USD’ye düşmüş olacaktır. Sonuçta Fed yaratmış olduğu taleple tahvilin fiyatını artırıp faizini düşürmüş oluyor. Bu yolla Fed, verim eğrisini (yield curve) aşağıya doğru bükmüş olduğu için bu operasyona bükme operasyonu anlamına gelen operation twist adı veriliyor.     

Yorumlar

  1. iyi günler hocam

    bu sabah bir haber vardı abd bütçe açıgı iki ayda 292 milyar dolar geçen yılın dönemine göre %24 artış olmuş,

    her yıl abd 1.2 trilyon dolar açık vermekte milli gelirin %7.5 kadar, ortalama büyüme %2,

    yanlış hatırımda kalmadıysa 2013 sonunda borç oranı %110 çıkacaktı GSMH

    nereye kadar sürdürebilir bu durum?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Onlar da sürdürmenin zor olduğunu farkettikleri için önlem almaya çalışıyorlar.

      Sil
  2. 1990larda Türkiye Hazinesi ve MB arasında oluşan ve bazen MB'ce itfa edilen alacaklar sorunu var idi. Sizce tahvil alımı Amerika'da da FED'in bilanço sağlığı açısından ipin ucu kaçabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslına bakarsanız kaçmış gibi görünüyor. Fed bilançosu son üç yılda tarihi boyunca olduğunun misliye üstüne çıktı. Bakalım bu bilançoyu Fed nasıl taşıyacak?

      Sil
  3. Merhabalar Hocam,
    Abd'de Kongrenin vergi indirimlerini ortadan kaldırması durumunda sizce sıcak para akışının Türkiye'ye (daha çok) gelmesine neden olabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Vergi indirimleri kalkarsa adamların eline daha az para geçeceği için gelen de azalır.

      Sil
  4. hocam

    fed tahvil alımı evet türkiyede durum nasıl

    Yabancıların DİBS payı %28,5 ile yeni bir tarihi zirveye yükseldi


    TCMB’nin verilerine göre, yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoğu 7 Aralık haftasında önceki haftaya göre piyasa fiyatı değişimi ve kur farkından arındırılmış olarak net 1 milyar 21 milyon dolar arttı. Toplam stok 60,6 milyar dolardan 61,8 milyar dolara yükseldi.

    gecelik repoda 10 milyar dolar var kabaca 72 milyar dolar ortalama %7 faizden olsa hocam yıllık 5 milyar dolar faiz ödememiz gerekecek.

    ayrıca cari açıgı artıracak bir unsur degil mi?

    ikinci sorum yabancı nın tahvilde payı ne kadar yükselir örnegin 100 milyar doları toplamda bulur mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konuştuğumuz şeyler hep finansmanla ilgili yani cari açığı değil onun finansmanını etkiler. Yabancıların tahvil bono ya da mevduat veya borsada ne kadar yükseleceği biraz da Türkiye'nin bundan sonra risk durumunun nasıl gelişeceğine bağlı.

      Sil
  5. Hocam veri indirimlerinin kalkması sonucu önce bütçede iyi görünümler daha sonrasında ise, klasik Laffer eğrisi varsayımıyla artması bir yana düşmeye başlayan vergi gelirleri ve artan verginin iç talebi kısması sonucu artacak işsizlik, kısılan harcamalarla birlikte resesyon ihtimali mali uçuruma neden olacak sanırım değil mi? Ayrıca vergi indirimlerinin bitirilmesini Obama da özellikle istiyor, seçim konuşmalarında zenginden daha çok vergi alınacağını vaat etmişti sanırım, bu indirmeler gelir dağılımını düzeltme yolunda revize edilemez mi önlem olarak? Demokrat - Cumhuriyetçi çatışması yaşanıyor sanırım bir de.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Vergi indirimleri genel oysa Obama üst grubun vergisini artırmaktadır yana. Cumhuriyetçiler ise üst grubu artırmamalı karşılığında vergi indirimlerinin devamını destekleyeceğini söylüyor. Karışık bir durum. Uzlaşmak zorundalar yoksa hep birlikte kaybedecekler.

      Sil
  6. iyi günler ...
    Bankalar bu yolla ellerine geçen likiditeyi kredi açmakta kullanacakları için piyasada bir likidite bolluğu ortaya çıkacak, bu bolluk talebin genişlemesine ve ekonominin canlanmasına yol açacak.demişsiniz hocam yani bundan su sonucu cıkartabilirmiyiz bu para amerikaya yarayacağına bizim gibi gelişmekte olan ülkelerine gelir faiz geliri malüm yada borsalarına girer boralar yeni zirvelere yol acar ama ne bana nede vatandasa bir faydası olmaz gibime geliyor ...tesekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Komşuda pişer bize de düşer teorisi işler burada.

      Sil
    2. hocam,arkadaş güzel demişte bize gelince likitide bollaşırsa faiz düşer ve hazinenin yükü azalır.kısacası faiz ödemeleri azalınca faiz hariç kamu harcamalarının payı artar o da talebi artırarak mg artırmaz mı?Bu durumda piyasa da esnafta kazanır.İsihdam artar diye düşünüyorum.

      Sil
    3. Faiz düşünce tasarruflar da azalabilir. Onu da dikkate almak gerekir.

      Sil
  7. adamlarda kafa yok ki. yapsalar sigaraya benzine zam... :)


    "Fed, piyasadan Hazine kâğıtlarını alacak ve karşılığında para verecek. Bu programın uygulamasından beklenen yarar şöyle özetlenebilir: Bankalar bu yolla ellerine geçen likiditeyi kredi açmakta kullanacakları için piyasada bir likidite bolluğu ortaya çıkacak, bu bolluk talebin genişlemesine ve ekonominin canlanmasına yol açacak. "

    ne güzel varsayıma sahip bir düşünce fed tarafından. lakin adı helikopter ben'e çıkan ben bernanke için artık inancın kalmadığını düşünüyorum. bu paralar işe yarasaydı daha önceki 3 bedava para paketi işe yarardı zaten. keynes'e göre çukur kazmakla meşgulüz sanırım hocam.

    en azından bu tahvil alım programının farkı (anladığım kadarıyla) havadan para olmaması. takas işlemi sonucunda kağıt alıp para sürülüyor piyasaya. lakin bu bankalar kredi vermekle meşgüller. ancak bu vergi sorunlarını nasıl çözeceklerini ben de merak ediyorum.
    zenginden vergi almak ha deyince olacak şey değildir herhalde abd de de!?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bütün mesele bankaların bu işlemi ne kadar yapacağı yapsa da alacağı parayı kredi olarak verip vermeyeceğinde düğümleniyor.

      Sil
  8. Hocam, Fed sanıyorum karşılıksız para basarak piyasaya likidite sağlayacak. Bu durumda ne olacak? Sorun çöülmüş olacakmı? Yada daha kötüye gidiş olmayacakmı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu zaten uzun süredir yapıyor ama insanlar satın almaya eğilimli olmadığı için bu para fazlası enflasyon yaratmıyor. Fed'in şu andaki konumu kötüye gidişi çözmek değil durdurmak. Çözüm mutlaka reel ekonomiden gelmek zorunda. Daha orada değiliz.

      Sil
  9. Hocam
    Fed krizden beri parasal genişlemeye gidiyor ve politika faizini 0'a yakın tutuyor ama bu para bankalar aracılığıyla reel sektöre akmıyor böyle olunca ekonomi canlanmıyor durgunluk devam ediyor.Amerika'da bu durumun düzelmesi için ne yapılması gerekir bankalardan reel sektöre para nasıl geçer.
    Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yine de ABD ekonomisinin canlanmasın biraz olsun katkıda bulundu.

      Sil
  10. Hocam Bankalar parayı kredi olarak vermezlerse ABD daha büyük bir krize girer mi? Parasal genişleme sonucu dolarda düşüş gözlenirmi? Saygılarımla,

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mali uçurumun nasıl şekilleneceğini henüz bilmiyoruz. Ama eğer çözümlenmezse o zaman kimse kimseye kredi vermeyebilir ve dolar da tepe taklak gidebilir.

      Sil
  11. Hocam, faiz oranlarindaki dususun tasarruf ve yatirima etkis ne olacak?

    YanıtlaSil
  12. Hocam Tahvil alimlari dolari neden guclu kiliyor? Birde tahvil alimlarinin sonuc itibari ile dolarin ve ekonominn yikilmasina sebep olabilirmi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed'in uyguladığı tahvil alımları ABD ekonomisinde canlanmaya yol açıyor. Harcama konusunda tereddütleri olan insanların ellerine daha fazla para geçtiğinde harcamalarda dolayısıyla üretimde artış oluyor ve o ülkenin parası da güçleniyor. Ne var ki bu güçlenme gelişme yolundaki ülke paralarına karşı. Normalde o ülkelerden dolar çıkıp kendi ülkesine döndüğünde dolar bı-olluğu oluşacağı için doların kendi ülkesinde zayıflaması gerekir. Nitekim öyle de oluyor örneğin Euroya karşı değer kaybediyor. Ama çıktığı ülkelerde dolar kıtlığı oluştuğu için oralarda değer kazanıyor.

      Sil
    2. Muhterem Hocam Fed zaten gereeginden fazla dolar basmis bununla birlikte Amerikaya dönen butun kapit paralarin ulke icinde kagit para birikmesine vesile olmasi nedeni ile dolara uzun vadeli balildiginda degerini kaybedecege benziyor bu sure na kadar olabilir?.
      Birde hocam uluslar arasipara piyasi dolar ile alisverisi kesebilirmi? kesebilmesi icin ne yapmasi lazim? Alisverisi kestiginde dolarin akibeti ne olur? Son olarak cari acik amerikayi neden etkilemiyor? Selam ve hurmetler.

      Sil
    3. Evet zaten onun için de Fed artırmasa da ikincil piyasada faizler artıyor. Çünkü o kadar bol dolar ABD'ye geri dönerse enflasyon olur. Zaten Fed'in tahvil alım programını uzatmasının bir nedeni de bu.
      ABD dolarının kesilmesi şimdilik mümkün görünmüyor.
      Cari açık ABD'yi etkiliyor ama bizim kadar etkilemesinin nedeni adamların dolar matbaası olması. Eğer TL de rezerv para olsaydı bizi de pek etkilemezdi.

      Sil
  13. Hocam bes yildir zihnimi bulandiran sorulari bes satir yazile cevapladiniz. Mutesekkirim iyha ettiniz. Hocan birde "currency traders" para kazananlar var yani bir ulkenin butun parasini alip ekonomilerini cökertiyorlar anlayamdigim currency traders ler nasil para kazaniyor.?

    YanıtlaSil
  14. Hocam Cindeki 23 Trilyon dolarin tehlikeleri ne olabiliki basiinda yanki yapiyor?

    YanıtlaSil
  15. Hocam çok iyi bilmediğimden kafamı karıştıran bir nokta var: açıklamalarınızdan öğrendiğim tahvil alımı gelişmekte olan ülkelere karşı doları güçlü kılıyor. ancak son dönemde fed'in tahvil alımını azaltmasına yönelik sürecin sonunda çıkışlarla birlikte TL'ye karşılık doların ne kadar yükseldiğini gözlemledik. bugünkü açıklama neticesinde tahvil alımının sene sonuna dek devam edeceği ve bu sayede doların ülkemizde düşüş göstereceği söyleniyor. bu iki durum birbiriyle çelişmiyor mu? yani tahvil alımında da, tahvil alımının azaltılmasında da dolar yükselmiş olmuyor mu?

    YanıtlaSil
  16. hocam.FED'in tahvil alımı azaltımı politikasının Türkiye'deki kamu maliyesi değişkenleri (vergi,bütçe ve kamu harcaması) üzerindeki etkileri sırasıyla nasıl gerçekleşir? Şimdiden emeğinize sağlık..

    YanıtlaSil
  17. Hocam size şöyle bir sorum olacak : FED in tahvil alımlarında 10 milyar dolarlık bir azaltmaya gitmesinin temel nedenleri ne olabilir? böyle bir ekonomik politika Türkiye,Endonezya,Brazilya,Hindistan,Güney Afrika gibi ülkeler açısından ne gibi sonuçlar doğuracaktır? yazılarınızı okudum ama tam oturması için birde siz özetlermisiniz hocam teşekkürler

    YanıtlaSil
  18. Hocam merhaba. Merkez Bankası başkanının bankalarla BDDK ile toplantısını nasıl değerlendiriyorsunuz.tahvil bono satışı olabilir mi

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi