Çin'in Sorunu Düşük Büyüme mi?

Yaşadığımız küresel krizin üç aşamalı bir kriz olacağını, ilk aşamasında ABD ekonomisini, ikinci aşamasında Avrupa ekonomilerini ve üçüncü aşamasında da gelişmekte olan ekonomileri etkileyeceğini yazalı çok zaman oldu. İlk iki aşama zaten ortaya çıkmıştı. Yani onlarla ilgili bir kehanetim yoktu ama üçüncü aşama tahminini sanırım ilk ben yaptım. Zamanlama olarak 2014 son çeyreğini öngörmüştüm ama bu süre aşağı yukarı 1 yıla yakın bir kayma ile 2015 son çeyreğine kadar geldi. Gerçi kırılgan ekonomiler bir süredir krizin içinde gidip geliyorlar ama bu krizin gelişmekte olan ekonomileri tam olarak kapsaması için Çin’in de bu krize dâhil olması gerekiyordu.  

Krizin Çin ekonomisine yansıması büyüme sorunu olarak gündeme geldi. Oysa bu, sorun olmaktan çok asıl sorunların üzerini örten perdenin kalkmasına neden olan gelişmeydi. Çin’in ekonomik büyümesi en azından yüzde 8 – 9’larda dolaşırken sorunlar görülmüyordu. Bunun iki nedeni var: (1) Büyüme, birçok sorunu görünmez kılıyor, (2) Büyümenin büyüsü gözleri kamaştırarak görünen sorunların da görmezden gelinmesine yol açıyor. Bu, Çin’e özgü bir durum değil. ABD ekonomisinde de, Euro bölgesinde de hatta Türkiye’de de böyle oldu geçmişte. Büyüme teklemeye başlayınca, perde arkasına saklanan sorunlar saklanamaz oluyor ve görmezden gelinen sorunlar da artık görmezden gelinemiyor.    

2015 yılına gelinceye kadar Çin’de borç sorunu gündeme gelmemişti. Bu konuda değerlendirme yapılırken yalnızca kamu kesiminin borç yükü dikkate alınıyor, özel kesim borç stokuna pek bakılmıyordu. Aşağıdaki grafik Çin’de kamu kesimi borç stokunun GSYH’ya oranında yaşanan gelişmeleri gösteriyor (Kaynak: IMF, WEO Database, October 2015.)


Grafiğe dikkat edilirse 2014 yılına kadar Çin’de kamu kesimi borç stokunun GSYH’ya oranı 2000 ile 2015 yılları arasında yüzde 30 – 40 bandı arasında inişler ve çıkışlar çizmiş olduğu görülüyor. Bu bandın Çin ekonomisi için rahatsız edici olmadığı düşünülüyordu. Ekonomi hızlı büyüdüğü ve GSYH, kamu borç stokundan hızlı arttığı sürece ortada bir sorun görünmüyordu. GSYH büyümesi hız kesince kamu kesimi borç stokunun payı yüksek görünmeye başladı ve sorun ilk kez o zaman fark edilir oldu.

Çin konusunda yapılan en önemli hata özel kesim borç stokuna bakılmamasıydı. Üstelik aynı hata 1997 Asya krizinde de yapılmış, uzakdoğu ekonomilerinin makul görünen kamu kesimi borç yükü herkesin gözünü boyarken kriz, özel kesimin dikkatlerden kaçan yüksek borç stoklarından dolayı çıkmıştı.

Çin’de uzun zamandır konuşulan bir gölge bankacılık efsanesi vardı (Bu konuya ben de değinmiştim: http://www.mahfiegilmez.com/2013/07/golge-bankaclk-ve-cin.html.) Buna karşın özel kesimin borç yükü yakın zamana kadar tam olarak ortaya konmamıştı. Aşağıdaki grafik, 2006’dan 2015 sonuna kadar Çin’in toplam borç stoku / GSYH oranındaki ve yıllık borç servisindeki gelişmeleri gösteriyor (sol eksende yer alan mavi çubuklar toplam borç stoku / GSYH oranını, sağ eksende yer alan kırmızı çizgi de yıllık borç servisi / GSYH oranlarını gösteriyor. Kaynak: The Economist, BIS, Bloomberg.)


Grafikten görüleceği üzere Çin’in borç stoku / GSYH oranı yüzde 200’lerde, yıllık borç servisi / GSYH oranı ise yüzde 30’larda bulunuyor. Bunlar çok yüksek oranlardır. Ne var ki büyüme oranı dramatik bir şekilde düşene kadar Çin’in, Japonya kadar yüksek bir borç stoku / GSYH oranı olduğunu konuşan fazla kimse yoktu.

İşte Çin’in, G20 toplantısında kendisine önerilen yapısal reformları itirazsız kabul ederek geçtiğimiz günlerde reform paketi açıklamasının altında yatan asıl mesele budur.

Daha önce bir yazımda değindiğim gibi (http://www.mahfiegilmez.com/2015/06/kapitalizmin-sonu-mu-geliyor.html) krizdeki bu aşamanın diğer gelişmekte olan ekonomilere yayılmadan atlatılamaması halinde yeniden gelişmiş ülkeleri etkileyerek bir kriz kısır döngüsüne yol açacağından endişe ediyorum. 

Yorumlar

  1. Türkiye'de de özel kesim borc stoku hiç konuşulmuyor.

    YanıtlaSil
  2. FAİZ HARAMDIR NOKTA

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haram olan tefeci faizidir üç nokta.

      Sil
    2. Siz 1950'lisiniz.
      Dinler ise hep vardı.
      Dinlerden daha iyi bilemezsiniz.
      Kendinize yazık ediyorsunuz.

      Sil
    3. Adsız 20:07 => Faiz haram da kira helâl mi?...Faiz için söylediklerini kira,rant için de söylesen yaa...

      Sil
    4. Dinler hep vardı ama ortaya çıktıklarında faiz böyle regüle edilmiş değildi.

      Sil
    5. ÇALMAK HARAMDIR .

      Sil
    6. % 0 (sıfır) faiz harammıdır ?

      Sil
    7. Dinlerin doğru söylediğini nerden biliyorsunuz ?

      Sil
    8. Suriye'li göçmene fahiş fiattan ev kiralamak harammıdır ?

      Sil
    9. adsız 20.07 , evsiz, barınma ihtiyacı olan bir garibanım !! bana faizsiz borç ver, o parayla bir ev alayım , 3-5 sene o evde barınma ihtiyacımı gidereyim, 3-5 sene sonra o evi satıp sana olan borcumu geri ödiyeyim . ne dersin ?
      evin fiatı artarsa hak iddia etmek yok ama !!!!!

      Sil
    10. Faiz helaldir unlem.

      Sil
    11. Faiz değil enflasyon Haramdır! (Bknz Ersin ÖZİNCE)

      Sil
  3. Siz de bir başka kriz kâhini olma yolunda ilerliyor olabilir misiniz acaba? (Roubini baz alınarak sorulmuştur.)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu unvanı sevmedim. Ben kâhin değilim, olmak da istemem. Ben sadece eldeki verilere göre tahmin yapmaya çalışıyorum.

      Sil
  4. Mahfi Hocam,

    Çin'in neden yavaşladığını ele alan toplu bir yazı göremedik. Bunun sebeplerini 2008'den bugüne (FED'in faiz arttırımı dahil olmak üzere) yekün olarak mı değerlendirmek gerekir? Madde madde belirtebileceğiniz temel sebepler olabilir mi? Bu konu hakkında ayrı bir yazı yazmayı düşünmez misiniz?

    YanıtlaSil
  5. Hocam Çin'de ki kriz Türkiye ve diğer gelişmekte olan ülkeleri nasıl olumsuz etkiliyor acaba,biraz açıklar mısınız?...

    YanıtlaSil
  6. Hocam çok teşekkürler yine doyurucu bi yazı olmuş,keşke üniversitede sizin gibi hocalarımız olsaydı.Hocam bu arada 10 da ekonomi programınızın son 3 yayını ntv nin sitesinde yok onlar ders niteliğinde benim için nerden bulabilirim acaba ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet hocam ya 10 da ekonomi her yatmadan önce izlediğim fix videodur. Kaç gündür tadımız tuzumuz yok. 🙂

      Sil
    2. 10'de Ekonomi NTV Para da yer almaya başladı.

      Sil
  7. Hocam
    Ntvpara 10da ekonomi bitti mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. hayır aynen devam ediyor. NTV Para com da yayınlanması için ilgililere ilettim.

      Sil
  8. hocam sizce ne yapilmali? bu 3. asamada dunya ulkeleri toplanip neyde karar kilmalilar.
    Cine soyle deyip kademeli olarak yuanui degerlendir
    abd dolar basarak cin tahvillerini alamaz mi?
    cin de bunun karsiliginda yuani degerlendirmeye revelue etmeye calissa. nasil olur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim görebildiğim kadarıyla ne yapılacağına karar verebilmiş değiller. Çin'in düşük büyümeyle bu hızlı gidişin faturasını ödemesi gerekiyor. Ama böyle bir durumu onlar kabul etmeyeceği için ortak karar zor.

      Sil
  9. Hocam bu durum;
    1.Kürsel dolanımdaki paranın artık keşfedeceği bakir pazar kalmadığının bir işaretimidir.
    2.Çine karşı her ülkenin ulusal korumacı karar alma çabalarının kısmi bir etkisi söz konusu olabilirmi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Her ikisinin de etkisi olduğu kanısındayım. Ayrıca Çin'in borç ödemeleri elde edeceği kaynakları geçmeye başladı.

      Sil
  10. Hocam Türkiye gelişmekte olan bir ülke yukarıda bahsettiğiniz sorunları iktidar partisi görüyormu? Görüyorsa bu sorunlar için gerekli olan reformları yapiyormu?

    YanıtlaSil
  11. Hocam Türkiye gelişmekte olan bir ülke yukarıda bahsettiğiniz sorunları hükümet görüyormu? Görüyorsa bu sorunların giderilmesi için ne tür reformlar yapmaktadır

    YanıtlaSil
  12. Hocam merhaba, konu ile ilgili değil ancak önemli...
    Ben Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığını kazandım.Fakülteden beri sizleri takip eden bir öğrenciniz sayılırım, size meslek ve bu mesleğin geleceği hakkında danışacağım, sizce bu mesleğin geleceği nasıldır? Özlük hakları ve maaşı diğer merkez kadrolar gibi yapılabilir mi, ayrıca denetimde tek çatı gibi bir plan var mı? Saygıdeğer Hocam, ben bu mesleği araştırdım ve kendime çok uygun görüyorum ancak yukarıda değindiğim çeşitli problemler nedeni ile emin olamıyorum.Acaba bu mesleği seçersem yıllar boyunca siyasilerin peşinde mi koşmak zorunda kalırız özlük hakkı, maaş zammı vs. istemek için bilemiyorum.Bu nedenle yardımınıza ihtiyacım var eğer olumsuz bir yanıtla dönecek olursanız kendimi ona göre ayarlayacağım ve kurum sınavları için yaratmış olduğum çalışma tempo mu aksatmadan sürdürerek başka kurumlar için uğraşacağım.Şimdiden çok teşekkür ediyor mutlu ve huzurlu günler diliyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. SGK denetmen yardımcılığı ileride size bir meslek kazandıracak bir görev. Yani eğer bu meslekte hakkıyla çalışıp mevzuatı iyi öğrenir, uygulamayı sindiririseniz ileride arana bir iş güvenliği, sosyal güvenlik uzmanı olabilirsiniz. Benzer bir meslek de vergi müfettişliği.

      Sil
    2. Bir yakinim SGK Mufettisiydi. Eger Turgut Ozal'in dedigi turden "isini bilirsen" maasin, cebine girebilecek para'nin yaninda cekirdek parasi kalir. Bu acidan da imkanlari iyidir eger kullanmak istersen...

      Sil
    3. Böyle bir yorumu ne ben duymuş olayım ne de siz söylemiş olun.
      Haram olan faiz filan değil budur. Faiz, sonuçta kendi kazandığın parayı başkasına kiralamanın bedelidir ama bu, hakkın olmayanı almaktır ki bırakın dini imanı insanı vicdanen bitirir.

      Sil
    4. Mahfi hocam gelir uzman yardımcılığı için ne düşünüyorsunuz? Bir çok insan geçiş mesleği olarak kullanıyor. Daha iyi yere geçebilmek işsiz kalmamak adına. Gelir uzman yardımcılığının mesleki geleceği yok mudur? Ordada mevzuatı öğreniyorsunuz

      Sil
    5. Hocam birakin helali harami Allahaskiniza. Bunlar kimin umurunda? Gecekondu da outran gariban vatandasin belki diyecegim ama o da gecekondusunu zaten hazine arazisine veya baskasinin arazisi uzerine yapmis durumda. Agzindan helal lafi dusmeyip faizleri dusurmeye calisanlarin istifledigi dolarlari sifirlama maceralarini dinledik 17 Aralikta. Bundan sonra kimin umurunda helal para. Gemisini yuruten kaptan gunumuzde. Sonucta biz de buyuklerimizi ornek aliyoruz. Peygamber degiliz ya?

      Sil
    6. Gelir uzmanlığı iyi bir meslek. Dediğiniz gibi bir meslek öğretiyor insana. Geleceği de tamamen sizin orada yapacağınız çalışmalara bağlı.

      Sil
  13. Yazınız için teşekkürler hocam.
    Keşke Çin'deki hızlı tren hamlesinin mevcut duruma etkisiyle ilgili bir analizn olsa.
    Malum Çin yıllardır hızlı trene muazzam yatırım yapıyor ama hatların hepsi zarar ediyor ve Endonezya hariç kimseye de hızlı tren satamadılar.
    Bizim açımızdan durumun önemi şu ki, bizim yöneticiler hızlı tren konusunda Çin'i örnek gösteriyorlar ve bence gereksiz yere kaynak israfı yapıyorlar. Sivas'a hızlı tren götürmenin mantığı nedir yahu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Konu sadece hızlı tren olsa sorun bu kadar büyük olmazdı emin olun. Çin, normal koşullarda büyüyebileceği potansiyeli dış kaynaklarla sonuna kadar zorlayıp iki katına çıkardı. şimdi o kaynaklar geri gitmeye başlayınca artık eskisi gibi büyüyemiyor. Borç servisinin % 30 olması inanılmaz bir yük. Her yıl yarattığı değerin üçte birini dışarı ödemek ya da yenilemek zorunda.

      Sil
  14. Hocam bu gsmh artık kullanılmıyor mu hep gsyh vermissiniz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. GSMH son on yıldır kullanılmıyor, bütün yazılarda, karşılaştırmalarda artık GSYH kullanılıyor.

      Sil
    2. aralrindaki fark ne hocam

      Sil
    3. GSMH = GSYİH + Yurtdışında bulunan vatandaşların gelirleri - Yurtiçindeki yabancıların gelirleri

      Sil
  15. Hocam en fazla döviz rezervi çin'de değil miydi bir kısmıyla borcu hafifletseler krizi erteleyemezler mi
    Anormal bir döviz rezervi var diye biliyorum makul seviyeye çekilenez mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir miktarını kullandılar zaten. Çin'in dövizi rezervi 3,6 trilyon dolardan 3,2 trilyon dolara indi. Ama bu miktarın içinde gerçek anlamda döviz rezervi olarak kabul edilemeyecek değerler olduğu iddiası da var.

      Sil
  16. Tüm bu haberleri görünce finansal Serbestleşmenin faydalarından şüpheye düşer oldum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu tür hızlı serbestleşmeler disiplin kayıplarına ve dolayısıyla bu tür sıkıntılara yol açabiliyor.

      Sil
  17. Çin'de tasarruf oranı %50'lerde değil mi hocam, hem borçlu olup hem de tasarruf oranı bu denli nasıl yüksek olabiliyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tasarruf edenlerle borçluların aynı kategoride olmadığını düşünebiliriz. Tasarruf sahiplerinin bir bölümü o borçların alacaklısı da olabilir.

      Sil
    2. Hocam Çin'in riskini tasarruf edenle borçluyu elimine edip dış borcuna baksak daha doğru bir yaklaşım olmazmı

      Sil
  18. Hazine Mustesarliginin acikladigi nakit gerceklesmelerine gore, hazine nakit dengesi subat ayinda 9 milyar 660 milyon lira acik verdi.

    Bu ne anlama geliyor ? Açığın sebebi nedir hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zaman zaman bu açıklar artıp azalabilmektedir. Ocak ayında nakit dengesi 3,3 milyar TL fazla vermişti. Şubat ayında 9,7 milyar TL açık verince ilk iki ayın açığı 6,4 milyar TL oldu. Bu bazen gelir kaymalarından bazen de gider kaymalarından olabiliyor. Önümüzdeki aylarda açık devam ederse konu ciddileşir.

      Sil
    2. peki açık devam ederse nasıl bir sorun çıkarır? İşin "ciddi" boyutu nereye varır. ?

      Sil
    3. Hocam dikkat ediyorum da size sorulan sorulara, rakamlarla, oranlarla, tarihlerle ve bazen kontrol ettiğiniz kaynakların isimlerini yazarak takır takır takır cevap veriyorsunuz.

      Bir otobüs şoförü, nasıl tekerleklerdeki hava basıncını, depodaki benzin/motorin/LPG oranını, yağ/su oranını, akünün durumunu, klima sistemini kontrol edip yola çıkması gerekiyorsa, siz de mesleğinizin titizliğiyle verileri anlık takip ediyor gözüküyorsunuz.

      Lütfen söyler misiniz: Bir gün içinde, TCMB'nin, TÜİK'in, Maliye Bakanlığı'nın, Hazine Müsteşarlığı'nın, BDDK'nın, TBB'nin, TİM'in, DEİK'in, TOBB'un, IMF'nin, World Bank'in, FED'in, İngiltere Merkez Bankası'nın, BOJ'un, Bundesbank'ın, Avrupa Merkez Bankası'nın sitelerine kaç kez giriyorsunuz?

      Bir gün içinde 3'ten fazla girdiğiniz siteler hangileri?

      Sil
    4. Adsız 13:26
      Türkiye'nin bugün elindeki iki kozdan birisi bankaların iyi durumu ikincisi de bütçe açığının düşüklüğüdür. Üçüncüsü de ikinciye bağlı olarak kamu borç yükünün düşürülmüş olmasıdır. Eğer bütçe açığı da kontrolden çıkarsa yabancı yatırımcılar buradan iyice uzaklaşır.
      Adsız 17:17
      Bu saydığınız sitelere yazı yazarken veya göstergeler tablomu güncellerken giriyorum. Yeni veri açıklandığında mutlaka ilgili siteye girip bakıyorum. Bazen günde bir kaç kez girdiğim oluyor.

      Sil
  19. benim merak ettigim bu eksi faiz uygulayanlar gun gelecek nasil faiz arttircak?
    bu cok riskli degil mi?
    + faizde 0.25 den 0.50 cikmak kolay cok sancili olmasa gerek. ancak - 0.30 dan -0.10 cikmak sanirim cok sancili olur.
    Parasal genislemeyi azaltmak bile bu kadar sancili olmaz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eksi faiz uygulamaları halkla ilişkili değil. Bunlar bankalara MB'nın uyguladığı faizler olduğu için sıkıntısı çok fazla olmaz.

      Sil
  20. hocam ben mesela 5 senelik konut kredisi aldım 1 seneden uzun olduğuna göre bu işlem sermaye piyasalarına mı girer?

    YanıtlaSil
  21. Selamlar Hocam,

    Endülüs tarihini araştırdınız mı hiç? Şöyle bir bilgi buldum;

    Döneminde Dünya'nın en önemli kütüphanelerinden biri hâline gelen Grenada'daki kitaplar Babü'r-Remle Meydanı'nda 1 milyon cilt kitap yakılmıştır. Bu konuda ünlü fransız fizikçi Pierre Curie, 20. yüzyıl başlarında şunları söylemiştir:


    "Müslüman Endülüs'ten bize 30 kitap kaldı, atomu parçalayabildik. Şayet yakılan bir milyon kitabın yarısı kalsaydı çoktan uzayda galaksiler arasında geziyor olacaktık."

    İslam alemi 15. yüzyıldan sonra ne zaman şeyler, hocalar, müridler toplumuna dönüştü, gelen süreçte bugünlere geldik.

    Eskiden insanlar çocuklarını medreselere, ilim, bilgi öğrenmesi için gönderirken, şimdi şeyhine, hocasına nasıl daha yakın olabilir diye gönderiliyor.

    Ne diyorsunuz hocam?

    Saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Endülüs tarihini özel olarak araştırmadım.
      Ne diyebilirim? Müslüman toplumların geri kalmalarının nedeni bilimden uzaklaşmış olmaları. Bu işi Atatürk fark edip düzeltmeye çalıştı, onu da şimdi tekrar geri çevirmekle meşgulüz.

      Sil
    2. Hocam, Atatürk'ün kurduğu eğitim sistemi zaten topu topu 10 sene ya sürdü ya sürmedi.

      Saolsunlar, adam öldükten hemen sonra önce köy enstitüleri kapatıldı, ardından Fulbright Anlaşması ile 1947'de tüm eğitim sistemi Amerika'ya teslim edildi.

      Milli Şef saolsun...

      Sil
    3. Pierre Curie'ye atfedilen 11:18'deki alıntı gerçek olamaz: P. Curie'nin ölüm yılı 1906, münhasıran atomu parçalamaya yönelik başarılı ilk deneyin yılı ise 1917'dir. (Ernest Rutherford tarafından gerçekleştirilmiştir)

      Sil
    4. Atatürk öldükten sonra bozulmuş olsa bile benim çocukluğumdaki ve gençliğimdeki (1950 - 1970 arası) eğitim sistemi bugünkünden çok daha iyiydi.

      Sil
    5. 1970den sonra egitim sistemi ona mukabil onu izleyen yillarda universite sistemi ve kultur hayati bitti. Eskiden sarraf denen yerlerde harika kitaplar romanlar bas yapitlar vardi. Simdi gidin ne kadar sinav varsa o sinavlarla ilgili yesyeni tuketime dayali al kullan coz at tarzi sinavlara hazirlik kitaplari var. bu bile sarraflar bile egitim kultur hayatinin nasil bittiginin gostergesidir.

      Tabi egitim sacma sapan reakbete esistsizlige kalitesizlige verimsizlige dayali olduktan sonra ne sarraf kalir ne kultur kalir ne universite kalir ne arastirma disiplini heyecani kalir ne de ortada edebi bilimsel yazili metinler kalir ya da cikar. hic bir sey olmaz. olsa olsa sinav olur yapilir adi kalir iki uc sene sonr BIRINcilerini bile bilmeyiz.

      Sil
  22. Hocam...çin tek çocuk politikasından iki çocuk politikasına gecti.büyümeyi etkileyen etkenlerden biride nüfustur.çinde nüfus 1,5 milyar civarındadır. İki çocuk politikasına geçme amacı neydi? Yeni reform paketinde bu politika varmiydi.çin büyümesini çok etkiler mi...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çin, iç tüketimi canlandırarak o yolla büyüme ivmesini yakalamayı planlıyor. O nedenle nüfus politikasını değiştiriyor.

      Sil
  23. Mahfi hocam bankalar neden tezgahüstü piyasa olarak kabul edilir.Sonuçta onların da çalışma kuralları kurumsallaşmıştır ve merkezi binaları vardır.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tegah altı piyasaların kuralları azdır ya da yoktur, tezgah üstü olanlar kurallara tabidir.

      Sil
    2. Teşekkürler hocam cevabınız için.Demek istediğim hocam borsa örgütlü piyasa olduğuna göre,banka neden örgütlü değildir?Borsa da kurallara tabidir.

      Sil
    3. Aslında o konuda haklısınız bankalar bu tanıma tam olarak uymuyor.

      Sil
  24. Değerli Hocam, sabah Sn. Uğur Gürses'in yazısında okuduğum bilgileri özet olarak paylaşıp bir hususu sormak istiyorum:

    Geçen ay sonu itibarıyla işsizlik sigortası fonunda 94 milyar TL birikmiş,
    Bu fona devlet sadece %25 katkı yapmış,
    Fonun %92,5’i devlet tahvili, %7,5’i mevduat olarak tutuluyor
    Geçen yıl getirisi %7,64

    Bu fon kriterleri karşılayan işsiz vatandaşlarımıza ödemeleri fazlasıyla yapacak durumda zaten, geri kalan tutar nereye harcanacak endişe ile merak ediyorum. Asgari ücreti artırmak yerine artık bu işsizlik fonu kesintilerine bir son verilse de hem bordrolu çalışanlar hem de işverenler bir miktar rahatlasa, ekonomiye çok daha fazla katkı sağlanmaz mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Devlet burada toplanan parayı borç alıp kullanıyor. Sizce vazgeçer mi bundan?

      Sil
  25. Üstad paylaşımlar için teşekkürler.Benim sorum herhangi bir türk şirketinin eurobond ihraç etmesi mümkün müdür yasal mıdır?Yasal değilse bankalar nasıl ihraç ediyor?Yoksa sadece yurt dışından mı bu imkanlar sağlanabilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eurobond dediğiniz şey Euro Bölgesi piyasalarına ihraç edilen tahvillerdir. Reytingi uygun olan şirketler bunları ihraç edebilir. Bankalar da ona göre ihraç ediyor.

      Sil
  26. Hocam öncelikle yazınız için teşekkür ederim... Ancak Çin'in borç sorununu toplam veriler açısından ele aldığımız zaman resim olduğundan bir miktar daha karamsar çıkmaktadır. En basitinden, özel sektörün borç/varlık oranlarına bakıldığı zaman sorunun başedilemez olmadığı dikkat çekmektedir. Ayrıca özel şirket borcunun hâlen büyük ölçüde yurtiçi borç olması ve ekonomideki toplam tasarruf oranının yüksekliği ve borç krizine karşı görüş bildirenlerin dile getirdiği başka noktalardır.

    Özel sektördeki giderek artan borç yükü, çoğunlukla kapasite fazlasının yaşandığı sektörlerde faaliyet gösteren büyük ölçekli KİT'ler tarafından taşınmaktadır. KOBİ'ler ve diğer özel sektörde ise yukarıda bahsettiğim borç/Varlık oranının son yıllarda düşmekte olduğu dikkat çekmektedir (bunun Çin ekonomisindeki yavaşlamanın önemli sebeplerinden birisi olması ayrı bir konu). Bu konuda IMF'nin 2015 yılı başında yayınlamış olduğu bir makaleyi tavsiye edebilirim https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2015/wp1572.pdf

    Yukarıdaki görüşler çerçevesinde Çin'in borçlarının hem kendisi hem de küresel ekonomi için sistemik bir risk hâline gelmesinin, hükümetin sorunlu KİT'leri ne kadar daha taşıyacağına bağlı olacağını düşünüyorum... 2013 yılında uygulamaya konulan yeni reform sürecinde başından beri KİT'ler önemli bir başlık... Ancak Devlet Başkanı Xi bütün reformist görünümüne rağmen aslında devletçi düşünceden vazgeçemiyor gibi.. Ayrıca KİT'ler ve Komünist Parti arasındaki çıkar ilişkileri de söz konusu reformları zorlaştırıyor...

    Saygılar

    YanıtlaSil
  27. Elinizden geldiğince tüm yorumları/soruları yanıtlamayı tercih ediyorsunuz. Şahsen çok teşekkür ederim. Bir coğrafya-felsefe lisans öğrencisi olsam da ekonomiyi ve ekonomik gelişmelerin değerlendirmelerini sizden takip etmek oldukça keyifli. Şuan Krakow/Polonya'dayım, Türkiye'ye döndüğümde basılı yayınlarınıza ve genel anlamda iktisat disiplini üzerine ciddiyetle eğilmeyi düşünüyorum. İyi çalışmalar, mutlu günler dilerim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim. Kolaylıklar, başarılar diliyorum.

      Sil
  28. Hocam saygılar, Osmanlı devletinin son dönemlerinde Adapazarı'nda kurulan ilk özel sermayeli Türk bankası olan Türk İslam Ticaret Bankası hakkında araştırma yapmak istiyorum, konu hakkında bilginiz var mıdır? Kitap, döküman vb. belgeler size ulaşmış mıdır? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sonradan Türk Ticaret Bankası olan bankadır. Ama o dönem hakkında bilgim yok.

      Sil
  29. Gelişmekte olan ülke olarak Türkiye'nin olası bir krize maruz kalması sonucunda ne gibi olumsuzluklar bizi bekliyor? Ve bu olumsuzluklardan etkilenecek olan en büyük yüzdeye sahip kesim hangisi olabilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu tür krizlerde en büyük olumsuzluk çalışan kesime çıkar. reel sektör etkilenirse bankacılık sektörü de etkilenir. Ama bu konu burada bir kaç cümleyle anlatılacak bir konu değil.

      Sil
  30. Hocam,

    Mason localarını kapattığı için Atatürk'ü civa ile zehirleyerek öldürdükleri doğru mu?

    YanıtlaSil
  31. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  32. Merhaba hocam yazılarınız için çok teşekkürler. Bugünlerde kamu kurumlarının mülakatları yapılıyor bildiğiniz gibi ekonominin güncel durumuyla ilgili sorular soruluyor . Siz de uygun görür bu konuda bir paylaşım yaparsanız düşünceleriniz bizlere ilham kaynagı olacaktır . Saygılar .

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslında blogda parça parça bu konuda yazılar var. Ama toplu bir değerlendirme yazısı yazayım.

      Sil
  33. Suudi Arabistan köşeye sıkışmış. Yabancı bankalardan borç arar olmuş. 6-8 milyar dolar arasında banka kredisi aradığı söyleniyor.

    Tüm geliri petrole bağlı olan S.Arabistan petroldeki fiyat çöküşü ile "hollanda hastalığı"na mı yakalandı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yok bu Hollanda Hastalığı değil Arap Hastalığı. Nasılsa geliyor harcayalım gitsin yaklaşımının sonucu.

      Sil
    2. palavraci yalaka kraligini sonu inş

      Sil
  34. Hocam merhaba üç sorum olacak. 1)Faiz oranlarının para talebi üzerindeki etkisi biliniyor peki hocam faiz oranlarındaki değişiklik para arzını etkiler mi? 2)Para arzındaki artış para talebini artırır mı? 3)Para arzındaki artış karşısında para talebi değişmezse ne olur?Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Faiz oranlarının örneğin artması para talebinin düşmesine yol açar. Bu durumda para arzı da paralel olarak düşer. Eğer tersi olur da faiz oranlarının düşmesi para talebinin artmasına yol açar. Paralel olarak da para arzı artar.
      (2) Tersi doğrudur. Yani para talebi artarsa para arzı artar. (3) Herhangi bir etki ortaya çıkmaz.

      Sil
    2. Peki hocam 3. soruya ek olarak ABD'de parasal genişlemeyle beraber para arzı artınca para talebi değişmedi yani insanlar harcama yapmak için para talep etmedi diye biliyorum.Bu sorun yaratmadı mı?

      Sil
    3. Tam öyle değil. Biraz değişti ve insanlar da harcamasını biraz artırdı ama bu etki beklenenene göre çok düşük kaldı. Eğer hiç etki yapmasa ABD ekonomisinde büyüme yüzde 2,5 - 3 lere çıkmazdı.

      Sil
  35. hocam uluslararası firmaların Çin'de üretim yapmaları sadece ucuz iş gücü ile mi açıklanıyor? Aynı şekilde biz de emeğin yoğun kullanıldığı sektörlerde, malum emek arzı çok fazla bizim ülkemizde uluslararası reel yatırım çekemez miyiz? finans sektörlü büyüme halka çok yansımıyor takdir edersiniz ki...Saygılarımla

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ucuz işgücü önemli bir faktör. Ayrıca çevre koruma da gelişmiş ülkelerdeki kadar sert kurallara tabi değil. Bizde işgücü o kadar ucuz değil ayrıca çevre koruma da Çin'den daha sert önlemlere tabi.

      Sil
  36. faizin hakkindan enflasyon gelir.
    enflasyonun hakkindan da faiz gelir.

    YanıtlaSil
  37. Hocam, Rocky serisini sever misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Carl Sagan "Cosmos: A Personal Voyage"

      Neil deGrasse Tyson "Cosmos: A Spacetime Odyssey"

      sever misiniz?

      Sil
    2. İzlenmesini önermiştim.

      Sil
  38. Hocam çin paylaşımlarınız için teşekkürler.Hocam çin gelişmekte olan bir ülke olmasına raģmen niye enflasyon bu kadar düşük talep mi yetersiz.Sonuçta dünyanın en kalabalık ülkesi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      (1) İşgücü ucuz
      (2) Çevre koruma sınırlamaları düşük (ki bu maliyeti düşürüyor)
      (3) Tasarruf eğilimi yüksek.

      Sil
    2. Peki hocam Çin'de tasarrufların yüksek olmasının nedeni ne sosyolojik koşullarla mı ilgili yoksa devletin bu konuda bir teşviki var mı?

      Sil
    3. Uzak doğu insanı geleceğini garantiye almayı ve o nedenle tasarruf yapmayı seviyor.

      Sil
  39. Merhaba hocam.Bir merkez bankasının miktarsal genişleme uygulamasıyla doğrudan para basması arasındaki fark nedir?Yani atıyorum abd bunun yerine talebi artırmak için bol bütçe açığı verip bunu para basarak finanse etseydi enflasyon da artmış olurdu.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Miktarsal genişlemede Hazinece daha önce satılmış tahvilleri satın alıp karşılığında para veriyor, para basmada ise herhangi bir karşılık almadan doğrudan para veriyor.
      Miktarsal genişleme yaparak görüntüyü kurtarıyor.
      Evet sanırım bütçe açığına giderek para basıp yapsa daha iyi sonuç çıkabilirdi.

      Sil
  40. hocam daha önceki yazılarınıza bakmıştım çin için kapitalist sisteme çok yaklaşıyor demişsiniz. dünyada küba, kuzey kore, vietnam ve laos dışında sosyalist ülke var mı bildiğiniz başka?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dünyada artık eskisi gibi sosyalist ülke kalmadı. Kuzey Kore aslında sosyalist filan değil faşist bir ülke. Küba sosyalizmden çıktı çıkıyor, Vietnam ve Laos da artık eskisi gibi değil. Sosyalizme en yakın sosyal demokrat ülkeler kuzey ülkeleri (İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka.)

      Sil
  41. bu faiz işini ben de merak ettim bizim hoca efendiye sordum: nominal faiz kesinlikle helaldir dedi,hatta bir iki puanlık reel faiz de helalmiş ama reel faiz aşırı olursa mutlak harammış..müminlere duyrulur

    YanıtlaSil
  42. Merhaba Hocam. Ben borç servisinin ne demek olduğunu bilmiyorum, açıklar mısınız? Bununla birlikte sorum şu: 2014 de en fazla patent başvurusu yapılan ülkeler sırasıyla ABD, Japonya ve Çin imiş. Bundan ne sonuç çıkarırsınız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Borç servisi bir devletin belirli bir dönemde (1 ay, 3 ay veya 1 yıl) yapacağı borç anapara ve faiz geri ödemelerine verilen ad.
      Bundan çıkan sonuç bu ülkelerin buluş yaptığıdır. Tabii patentlerin niteliği de önemli.

      Sil
  43. Abi Allah akına şuraya faiz haramdır yazmayın artık ya. Haramdır biliyoruz tamam.

    Bide tutturdular faizsin bankacılık olsun bilmemneli banka olsun. Adam sana parasını neden yatırım yap diye kullandırsın senin yapıcağın yatırımı kendisi yapar ozaman.

    Bıkkınlık geldi. Herkes faizin haram olduğunu biliyor burda yazmayın artık

    YanıtlaSil
  44. G. Orwell diyor ki ; İnsanlar sadece güç sahibi olamadıkları için, güç sahiplerine tepki gösteriyorlar. Yoksa onlarda onların yerine geçse daha beterini yaparlar. Aradaki doğru düzgün insanlarıda kesinlikle yok ederler. yüzde yuz dogru

    Sosyalizm maalesef yalandır. Ve kim ne derse desin iktidar kimin elinde olursa olsun. dünyanın % 75 ini oluşturan proleterler her zaman ezilenler olacaklardır. Dünya tarihinde gerçekleştirilen bütünn devrimler. Orta sınıfla Üst sınıfın yer değiştirmesiyle oluşmuştur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sosyalizm yalan değildir. Bakın kuzey ülkeleri kendilerine göre sosyalizm uyguluyorlar ve dünyanın en uygar ülkeleri onlar.

      Sil
    2. Yahu bir öylesiniz bir böyle...

      Bir karar verin artık, kapitalist misiniz, sosyalist mi?

      Sil
    3. Sizin sorununuz bu konuların karma olarak yaşayacağı yönünde eğitilmemiş, mutlaka bir taraf olmaya göre eğitilmiş olmanız. Oysa yaşam öyle değil. Bunlar birbiri içinde yaşayabiliyor. Her iki sistemin de iyi ve kötü tarafları var. İlla bir tarafı göklere çıkarıp ötekine düşman olmanız gerekmiyor. Şartlanmışlıklardan kurtulamazsanız bütün yaşama ak ve kara diye bakarsınız ve sürekli taraf olduğunuz için de objektif bakamazsınız.

      Sil
    4. Karma ekonomi için denge de denilebilinir herhalde.Denge aslında ne kadar makul ve evrensel.

      Sil
  45. Hocam merhabalar bu 10 şarkı arasından en sevdiğiniz birinci,ikinci ve üçüncü şarkıyı sıralar mısınız.
    The first cut is the deepest-Cat stevens
    Maggie may-Rod stewart
    Brothers in arms-Dire straits
    Perfect day-Lou reed
    Poison-Alice cooper
    Space oddity-David bowie
    White rabbit-Jefferson airplane
    Proud mary-Tina turner
    Stand by me-Ben king

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1. "Space Oddity" - David Bowie (1969)

      2. "White Rabbit" - Jefferson Airplane (1966/67)

      3. "Stand by Me" - Ben E. King (1960/61)

      Sil
  46. Yüksek riskin olduğu yerde faizler yüksekse hocam bu riskler ne tür risklerdir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İlk ve en büyük risk alınan borcun geri ödenmesi konusundaki kuşkulardır. Öteki riskler hep ona bağlıdır.

      Sil
    2. Türkiye'de böyle bir risk düşük dimi hocam bankalar borcu ödeyebilecek durumda?

      Sil
    3. Dış borçlar konusundaki risk o kadar da düşük değil.

      Sil
  47. sosyalist bir dunya devrimi bekliyor musunuz?

    YanıtlaSil
  48. Hocam Türkiye'ye baktığımızda özel kesimin borç oranı ne düzeydedir? Sizce son yıllarda Avrupa ülkelerindeki durgunluğa bakılırsa görece iyi bir büyüme performansı sergileme nedenimiz, Çin'deki gibi borçlanarak büyüme midir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Özel kesimin dış borç stoku yaklaşık 290 milyar dolar.
      2004 - 2009 arasındaki iyi performansın nedeni özel kesimin hızla borçlanması ve yabancı sermayenin yüksek miktarda gelmesidir. Sonrasında yeni borçlanma imkanı kalmayıp da yabancı sermaye de o miktarklarda gelmez olunca işler terse dönmüştür.

      Sil
  49. Hocam, biliyorsunuz bütçe kanunu cumhurbaşkanının onayına sunulur ve cumhurbaşkanının veto edemediği tek kanundur.Mülâkat ta çıkıştı,merak ettim size sorayım:
    Bütçe kanunu neden cumhurbaşkanına gönderilir?...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Anayasamız gereği bütün kanunlar TBMM'de kabulden sonra Cumhurbaşkanına gönderilir ve onun onayına sunulur. CB'nin kendisine gelen kanunu onaylamayıp TBMM'ye geri gönderme hakkı vardır. Bu durumda TBMM aynı kanunu tekrar CB'ye gönderirse o da onaylamak zorundadır. Bu anayasal prosedürdür.
      Bütçe Kanunu da bir kanun olduğu için aynı prosedüre tabidir.

      Sil
  50. Hocam merhaba,

    iki sorum olacakti.

    1- su anda turkiye'nin cari acik/yurtici gelir orani, kactir ve bu oranlari duzenli olarak nereden takip edebilirim?
    2- C/Y=g.k'ya gore bu oranin kac olmasi idealdir?

    Tesekkurler hocam, saygilarimla,

    Onur Unal

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu oranı düzenli izlemenin yolu bu blogdaki göstergeler tablosunu izlemektir.
      Cari Denge / GSYH oranı için ideal bir oran söylemek mümkün değil. Ama bu açığın artması halinde dış finansman sorunlarının büyümesi söz konusu olduğu için gelişmekte olan ve petrol vb gibi kaynağı olmayan yıllık yüzde 4 - 5 büyüyen ekonomiler için yüzde 3 - 4 arasında bir oranın tehlikeli olmayacağını söylemek mümkündür.

      Sil
  51. Hocam bir malın kalitesi artarsa fiyatı da artar ama aynı zamanda bir malın kalitesi üretim teknikleri geliştirilerek(bu da maliyetleri düşürür) de artırılır böylece fiyatlar düşer.Burada bir çelişki yok mu?İyi çalışmalar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir malı kalitesi artarsa fiyatı da artar. Ama kalite artışı aynı zamanda üretim teknolojisinin iyileştirilmesi sonucu maliyetleri de düşürmüşse o zaman fiyat artışı daha sınırlı kalabilir. Ben bir çelişki görmüyorum.

      Sil
  52. hocam spk lisanslarının (düzey 3,türev, kurumsal yönetim gibi) finans alanaında ne gibi kariyer avantajları var ve hangi iş seçeneklerini sunuyor.bu lisansların banka çalışanları ve aracı kurumlar için zorunlu tutlacağı söylendi ama uygulamada bunun gerçekleşmediği söyleniyor.bu konuda zorunlu olmasına rağmen lisanssız çalıştıranlar için bir yaptırım olur mu ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bugün olmasa da ileride mutlaka gerçekleşecektir diye düşünüyorum.

      Sil
  53. hocam sizin acik teoriniz vardi ikiz acik ucuz acik. bence cini ve dunya ulkelerini boyle degerlendirebileceginiz bir yazi yazar misiniz. onun uzerinden analiz daha iyi isabetli olur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu benim teorim değil, ekonomide bir yaklaşım.
      Yazacağım.

      Sil
  54. Hocam merhaba,
    Çin'deki temel sorun yüksek oranlı toplam borç stoku (yüzde 200lerde) ile borç servisi (yüzde 30larda) diyorsunuz, bu gerçekten çok büyük bir oran...
    Diğer taraftan, dünyanın tüm parası Çin'e akıyor ve Çin'in başta Amerikan sermaye piyasaları olmak üzere, Avrupa, Afrika ve Asya'da yüksek miktarda parası bulunuyor.
    Karşılaştırmayı bunu da hesaba katarak yapmış olmamız gerekmez miydi? Elinizde böyle bir veri var mı? Yani Çin'in aldığı toplam borç ile verdiği toplam borcu kıyasladığımız zaman bence artısı bile vardır. Eğer öyleyse, Çin'deki temel sorunu buna bağlamak anlamsız olacaktır.
    Amerikanın ve büyük Batılı ülkelerin toplam borç stoku oranlarına baktığımızda da çok yüksek çıkıyor, ama tüm dünyaya borç da veriyor bu ülkeler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu dediğiniz küresel krize kadar doğruydu. Ondan sonra Çin'e akan sermaye miktarında hızlı bir düşüş başladı. Zaten o nedenle sorun çıktı. Şimdilerde Çin aldığından fazlasını öder durumda bulunuyor.

      Sil
  55. Yazınızı okuduktan sonra Türkiyenin rakamlarına baktım.
    Brüt borç stok oranımız %55 civarında. 5 yıl önce %40larda imiş.
    Net borç stokumuz % 33 civarında. 5 yıl önce %23 civarında imiş.
    Görünen o ki borç stokumuz artmakta. Fakat durum yine de hiç fena değil.
    Özellikle kamu borç stoku oranları AB üyeleri ülkelerle kıyaslandığında, %60 olan Maastricht Kriterlerini karşılayan ülke sayısı neredeyse yok denilecek kadar az.
    Sizin Türkiye'nin durumu, özellikle özel borçlarındaki artışı hakkındaki yorumunuz nedir?

    Benim sorum şu: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_external_debt adresine baktığımızda, gelişmiş ülkelerin toplam (kamu+özel) borç stok oranlarının çok yüksek düzeyde olduğunu, Türkiye'den (%55) daha az oranda ülkelere baktığımızda genellikle gelişmekte olan ve yükselişte olan (emerging) ekonomilerin olduğunu görüyoruz. Bu neden kaynaklanıyor? Yani gelişmiş ülkelerin paraları güçlü, bu nedenle riske kolay giriyor, halbuki ekonomileri zayıf ülkelerde böyle bir riske girme lüksü yok diyebilir miyiz?

    Ya da gelişmiş ülkeler ekonomisini borçla çeviriyor, çünkü oyunun kuralı bu. Sen de gelişmiş olmak istiyorsan, sen de yüksek borç alıp ekonominin hacmini artırmak, üretim yapmak, yani büyük oynamak zorundasın diyebilir miyiz?

    Yahut da önceki yorumumda söylediğim gibi, sadece bu rakama bakmak yanlış, doğru olan toplam alınan borçlardan toplam verilen borçların düşülmesi sonucu ulaşılan rakama bakmak diyebilir miyiz? (Bu rakama ne ad veriliyor?)

    Ayrıntılı cevaplarsanız sevinirim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu rakamlar çok tartışmalı. Brüt borç stoku dediğimiz rakam kamu kesiminin iç ve dış borçlarıyla özel kesimin dış borçlarını kapsıyor. Buna kişilerin borçları dahil değil.
      Eskiden gelişmiş ülkelerin borç oranları düşük gelişmekte olan ülkelerin borç oranları yüksekti. Küresel krizle birlikte olay tersine döndü. Gelişmiş ekonomiler borçlanmayı artırdılar.
      Brüt borç stokundan düşülecek rakamları doğru belirlemek lazım. Bizde TCMB'nin varlıkları ve işsizlik sigortası fonunun varlıkları düşülüyor. Bence bu doğru değil. Çünkü her ikisi de kamu kurumu değil.

      Sil
  56. Hocam merhaba şu an dünya ekonomisinde genel olarak ülkelerin bütçe milli gelir oranı ort. %0-10 arasında,kamu borcu veya toplam borç oranı da ort. %20-%100 arasında.Peki hocam bunun tam tersi olsaydı bütçe oranı toplam borç seviyesinde toplam borç bütçe seviyesinde olsaydı bu varsayımsal durumda ne olurdu?bir de hocam borçlar neden bütçe oranına göre bu kadar yüksek?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tersi olsa hızla yine tersi olur toplam borç seviyesi bütçe açığını aşardı.
      İkinci sorunuzu tam anlayamadım.

      Sil
    2. Tamam hocam teşekkürler galiba borçlanma bütçe açığı vermeye göre daha kolay.Peki hocam şu an Türkiye'de bütçe açığı para basılarak mı finanse ediliyor?

      Sil
    3. Hayır, borçlanarak finanse ediliyor. Hazinenin MB'den doğrudan borçlanması yasak.

      Sil
  57. Hocam selamlar.Bir ülkede tasarrufların düşük olması enflasyonu artıran bir etkendir hepimizin bildiği kadarıyla.Ama 2000 öncesinde tasarruflarımız şimdikine göre daha yüksek olmasına rağmen enflasyonumuz çok daha yüksekti bunun nedeni nedir?

    YanıtlaSil
  58. Hocam,

    Futbolda transferlere harcanan paralar ile neden Almanya, Hollanda'daki gibi alt yapı ve tesisleşme yoluna gidilmiyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Son yıllarda tesisleşme yolunda çok adım atıldı.

      Sil
  59. Hocam Merhaba ;

    Öncelikle ufuk açan yazılarınız ve verdiğiniz bu hizmet için çok teşekkür ederim.Daha önceki yazılarınızda da belirtmiştiniz ,çeşitli bilimlerde yeterince derinleşenler artık filozof olurlar diye.Sizin de artık bu mertebeye çıktığınızı düşünüyorum.En azından benim gözümde.

    Soruma gelecek olursam ,aslında üretim vs. olmadığı için reel olarak faydalı olmadığını düşünsem de ,borsa veya forex piyasalarında yatırım yapma konusunda içimde istek uyanıyor.Ancak aynı zamanda bu beni korkutmuyor değil. Internette bu konulara yönelik olarak çok fazla yayın var ama doğal olarak hemen hepsi sizi buraya çekmek isteyen firmaların pazarlama yazıları.Dolayısıyla bilip bilmeden atlamak istemiyorum.Genel olarak açıkçası emtia fiyatlarını neler belirler altın,petrol vs. gibi kıymetli emtiaların fiyatları tam olarak nasıl belirlenir ve birbirini etkiler bunları anlayabilmek adına önereceğiniz bir kitap var mıdır acaba? Yani evet petrol üreten ülkeler petrol fiyatını belirliyor tabi ancak yani aralarında mı anlaşıyorlar ya da bakkal gibi tabela asıp bak benden alırsan varili 10 dolar oradan alırsan 12 dolar gibi mi oluyor ,aralarında uzlaşıyorlar mı ya da fiyatları OPEC mi belirliyor ,bu petrol,döviz ve kıymetli maden ve emtialar arasında korelasyon var mı ? Sorumun çok dağınık olduğunun farkındayım ancak zaten bu işin tüccarı olmadığım için kafam karışık o yüzden :)...Ayrıca yine borsa hisse senetleri fiyatlarının nasıl oluştuğu konusunda kitap veya yayın vs. önerisinde bulunursanız çok sevinirim.Hani bütün bu işlemler tarihte nasıl yapılıyordu ve nasıl gelişerek bu günlere geldi den başlayacacak bir yayın sanırım yardımcı olacaktır zira hali hazırdaki ekranlar vs. ler işi onun bunun dediğine göre algılamaya çalışanlar için fazla komplex ve riskli.Yani bence işin az biraz bilenleri dışında yatırımcı geçinenlerin çoğu konunun tarihsel gelişimi ve mekaniğini bilmemekte ve eğer bir kazanım elde ediyorlarsa bayağı şanslılar.Ben küçük yatırımlarla öğrenmek isteyenlerdenim ek gelire hepimizin ihtiyacı var :) ayrıca entellektüel birikim açısından da tarihsel sürecine bakılırsa keyifli bir yolculuk olacak gibi,ancak dediğim gibi bu konularda yayın çok ancak sizin gibi kıymetli bir hocanın süzgecinden geçmiş bir yayın ile bu sorularıma cevap bulmayı daha anlamlı ve güvenilir buluyorum.

    Yardımlarınız için şimdiden teşekkürler hocam.
    Saygılarımla,

    Ozan Gümüşfiliz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Borsa ve Forex benim uzmanlık alanım değil. O nedenle size bu konuda bilgi vermem doğru olmaz.
      Ama bir öneride bulunabilirim sanıyorum. Borsaya yatırım yapmadan önce 20 kadar hisse seçin ve sanki bunlara yatırım yapmışsınız gibi bunları excel üzerinde yapacağınız bir tabloda sürekli izleyin. 1 ay sonunda listeyi 10 hisseye düşürün. 1 ay da bunları izleyin. Sonra onların arasından seçeceğiniz en iyi performe eden 5 tane hissenin geçmiş performanslarına bakın ve eğer aklınız yatıyorsa bunlara yatırım yapın.
      Bir de iyi bir borsa kitabı bulup okuyun. Ben bir zamanlar Yaşar Erdinç'in kitabını okumuş beğenmiştim. Sonra birçok iyi kitap çıktı. Ama şimdi en iyisi hangisidir bilemiyorum.

      Sil
  60. Dragni beklentiniz nedir paylasabilir misiiz?
    benim beklentim negatif alanda 10 baz puan indirim varlik alimini da 75 yapmasi yonunde
    siz beklentiniz nedir.
    Tahmin degil sadece beklentiniz

    YanıtlaSil
  61. Hocam, bu konudaki şu yoruma ne dersiniz:
    Kötü haberi veriyorum: “Maalesef yeni bir dünya ekonomik krizi gelmiyor.” Yılda 300 milyar dolara yakın cari fazla veren ve dışarıya yatırım yapmasa rezervleri bu miktarda artacak olan Çin’in 3 trilyon dolarlık rezervinin azalması, dünya ekonomisinin toparlanması açısından çok faydalıdır. Çin’in döviz rezervinin azalmasını “kıyamet alameti” sananlara kulak asmayın.
    Ege Cansan, 21 Şubat Sözcü yazısından

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ege beyin yazısındaki, yoruma katılıyorum. Döviz rezervi azalması çok da önemli değil. Ama eğer açıklanan rakamlar doğru değilse o zaman olay farklı demektir. Yunanistan gibi.

      Sil
  62. hocam sanirim cinle ilgili en kestirme en kritik soru su olmali : "Cinde konut balonu var mi yok mu"? Lutfen yanitlarsaniz sevinirim.
    Bana kalirsa krizin 3. asamsinin seyrini belirleyen ve cinin ne olacagini anlatacak olan yegane tek kilit soru

    YanıtlaSil
  63. Kişi başı kamu borcu: 8,717 TL
    Aile gelirinin borca oranı: %55,2
    Ortalama işsizlik oranı: %10

    Karşılıksız çek tutarı: 27,3
    Protestolu senet turarı: 10,1 milyar TL
    İcra dairelerindeki dosya sayısı: 23,8 milyon adet

    Tüketicilerin banka borcu: 381,9 milyar TL
    Çiftçilerin banka borcu: 61,1 Milyar TL

    Yoksulluk Sınırı: 4,512 TL
    Açlık Sınırı: 1,385 TL

    Adam öldürme,hırsızlık - gasp, cinsel taciz, fuhuş, uyuşturucu bağımlılığı ve boşanmalardaki artışı söylemiyorum bile.

    Hal böyle iken; TUİK 2015 Yaşam memnuniyeti araştırmasına göre:

    Yaş gruplarına göre mutluluk düzeyine bakıldığında, en yüksek mutluluk oranı yüzde 63,8 ile 18-24 yaş aralığında görülüyor.
    Yüksek-öğretim mezunu olanlarda mutluluk oranı yüzde 59,5
    evlilerin yüzde 59.6’sı mutlu
    Kendi geleceklerinden umutlu olduğunu beyan edenlerin oranı 2015'te yüzde 74,4’e yükseldi.

    Ekonomiye ilişkin rakamlar yukarıda hemen altında TUIK'in mutluluk araştırması.
    Ben işin içinden çıkamadım. Belki siz mantıklı bir açıklama sunabilirsiniz.

    Hocam biz neyin kafasını yaşıyoruz. ?
    .

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Emin olun bende de mantıklı bir açıklaması yok bunun.
      Sanırım bizim toplum mutluluk denince başka şeyleri anlıyor.

      Sil
    2. Bu araştırmayı yaparken insanlara mutlu musunuz diye soruyorlar ise mutsuz insan mutluyum der. Çoğu insan mutsuz iken ben mutsuzum diyecek dürüstlüğü göstermez, ben mutluyum der. Dolayısıyla kendini mutlu beyan edenlerin %80'ini çıkarın derim. Ne diyeceklerdi mikrofonların karşısında, analistlerin önünde evet çok mutsuzum hiç bir istediğim olmuyor mu diyeceklerdi.

      Sil
    3. Faiz duzeninde zenginlik nasil yigilma yapiyorsa, borcluluk ve fakirlik de yigilma yapiyor. Aslinda 60% normal bir dagilim gibi gorunuyor. Zengin kesimde mutsuz olabilecegi gibi, fakir kesimde de mutlu olan vardir. Kaldi ki insan varligini kaybettikce uzulur, arttirdikca mutlu olur. Bu dagilima gore de 10% cok mutlu, ve cok mutsuz olarak dagiliyordur kesin. Gelin gorun ki bu bilginin kime ne faydasi var? Luzumsuz arastirmalar, vergi paralarinin ziyani. Ayni TUIK gecenlerde de Mugla'yi Turkiye'ni en guvensiz ili aciklamisti. Gene luzumsuz bilgi. 10 kisiye sorsaniz kaci Mugla, kaci Sirnak'da yasamak ister (goc oranlarina bakabilirsiniz) asil mesele orasidir.

      Sil
  64. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  65. Hocam merhaba,Türkiyede 2011 yılında %8,5 büyümüştü ama şimdi durum o kadarda iyi değil acaba Çin'le aynı durumdamıyız yani bizde büyümeden dolayı tehlikeyi göremedik.Hocam ayrıca ben iktisad 2.sınıftayım iyi bir ekonomist olmak için hangi adımları izlemeliyim teşekkür edrim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İyi iktisatçı olmak için yapılması gerekenler hakkındaki düşüncelerimi bu blogda yazdım ve yazmaya devam ediyorum. Bunları izleyin derim.
      Bizde de ciddi sorunlar var.

      Sil
  66. بسم الله الرحمن الرحيم
    Turkiye ummeti ne zaman avrupali japanyali gibi faizleri 0li bir ulkede yasayacak . Ummetimiz bunu haketmiyor faizler yuksek derhal merkez bankasinin faizleri %0 hatta eksiye cekmeliler. Islam ahlaki bu faizleri kaldiramiyor. Ayrica artik eski harflerde yazalim. Faiz amerikadan alfabe almanyadan mal cinden islam toplumuna yakismiyor لا اله الا الله محمد رسول الله

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Arkadaş çözümü bulmuş, tartışma bitmiştir.
      Faizi Amerikadan, alfabeyi Almanya'dan malları da Çin'den almayalım diyor ama 0 faiz meselesine gelince birden Avrupalı veya japonyalı olmaya özeniyor.

      Sil
    2. faiz haram kilinmistir Ummet iradesi faizi istemiyor. Ummet iradesi nasilki meclise hakim ise piyasalarada hakim olmali. Piyasalar ummet iradesine saygili olmali.

      Sil
    3. Kesinlikle haklısınız faiz sıfıra çekilmeli. Ben destekliyorum. Piyasaların da desteklediğine eminim. Madem ümmet iradesi mecliste ve hükümette hakim versinler talimatı TCMB'ye, o da çeksin sıfıra faizi. Ümmet de rahat etsin bitsin. Kim engelliyor? Lafa gelince bol, icraata gelince faiz lobisi maiz lobisi.

      Sil
    4. ummet iradesi faiz lobisini emion olun yenecek. Herkes ummet iradesine saygili olsun.

      Sil
    5. Enflasyon denen garabetin, faiz denen garabetin, para denen garabetin, ekonomi denen garabetin fani, sahte olduğunu bilmiyor musunuz?

      Enflasyona hepimiz yok dersek yoktur, bu kadar net.

      Faizin haram olduğunu ise hala öğrenememişseniz biz ne yapalım Mahfi bey!

      Sil
    6. Kesinlikle saygılıyız. Neredeyse bu ümmet iradesi çıksın artık ortaya kurtarsın bu ülkeyi faizden. Niye çıkmıyor?

      Sil
    7. Çok doğru biz yok dersek yoktur. Enflasyon yok, faiz yok, para yok. Ne var? Ümmet iradesi var. Bir uyanmış bakmışız ki faiz dünyanın en yüksek faiz, enflasyon dünya rekorunda, para her yerde. Eee nerede ümmet iradesi?
      Faizin haram olduğunu ben öğrendim. Ama anlaşılan siz öğrenememişsiniz ki her şey size bağlı olduğu halde kaldıramıyorsunuz.

      Sil
    8. Ümmet iradesi ümmet iradesi diye burada parazit yapacağına önce git diyanet'in kendi çalışanlarına verdiği faizli kredilerin hesabını sor çok bağlısın ya ümmetine. İşinize geldi mi Dünya'nın en kapitalistinden bile kapitalist oluyorsunuz. Bu kadar iki yüzlü olunmaz yahu.

      Sil
  67. hocam şimdi bizim mahallede ortalama konut fiyatları 165bin tl
    Ortalama yıllık kira fiyatları 5bin tl

    Oran= konut fiyatı / yıllık kira
    =135000/5000
    =27

    Şimdi bizim mahallede konut balonu oluşmuş diyebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 27 yıl yüksek bir oran ama çok aşırı değil. Konut balonu var ama çok şişkin değil.

      Sil
    2. Bu oranın olması gerektiği sayı nedir?

      Sil
    3. 15 ideal, 20 iyi, 25'e kadar idare eder.

      Sil
  68. Mahfi hocam bugun de İstanbul Ticaret Borsası başkanı Ali Kopuz bizim merkez bankasına giydirme yapmış.Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz politikasını eleştirerek, "Avrupa Merkez Bankası (ECB) faizi sıfıra çekti. Bizim merkez bankamız dünya merkez bankalarının bu hareketlerine adeta kayıtsız kalıyor demiş..

    Ya Avrupa ile bizler bir miyiz? Avrupa da enflasyon diye talep diye birşey yok şuanda. mecburen adamlar enflasyonu arttırmak için faizleri düşük tutuyorlar hatta ekside.. Ya bizim ülkemiz.. hadi diyelim faizleri düşürdü. %10 lara yaklaşan enflasyon sorunumuz var. maliyet enflasyonu cabası..
    Peki neden bu kadar ısrarcılar Merkez bankası faiz düşürsün diye.. Diyelim ki faiz düşürdü ortaya çıkacak olumsuzlukları nasıl görmezden gelecekler veya planları var mı sizce?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sanırım artık bu coğrafyada her şey zıvanadan çıktı. Doğruyu anlatmaya çalışmak bile anlamını kaybetti. En iyisi artık bizde destekleyelim. İndirin kardeşim faizi sıfıra. Niye indirmiyorsunuz? Ne bekliyorsunuz? Diyelim. Emin olun o zaman bu söylemden vazgeçecekler.

      Sil
  69. hocam ilk goruslerinizi alabilir miyiz. AMB beklenenden iyi bir comert karar verdi.

    1) 60dan 80e cikardi (ki cogu kisi 70 - 75 diyordu 80nin adini bile alamiyordu)
    2)-30dan -40 beklenen bir veriydi almanyaya ragmen
    3)0.05den 0.00 gosterge faizinin ionmesi supriz oldu. En azindan oladi duzledi. Ki bana gore eksi mevduattan daha onemliydi buradaki faizin indirmesi

    Siz ne dusunuyorsunuz ilk yorumlariniz bir defa comert cesur oldugu acik

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. AMB'nin bu kararlarının Avrupa'yı sıkıntıdan çıkarmayı sağlayacak kararlar olduğunu düşünmüyorum. Maliye politikasını kenara bırakan bir para politikası uygulamasını olumlu sonuca ulaştırmak kolay değil. ABD ve İngiltere'nin başarıya ulaşmasının nedeni tek devletin söz konusu olmasıydı. Avrupa'da birbirinden farklı bir sürü devlet var.

      Sil
  70. hocam Erdem Başçı'nın ne kadar görev süresi kaldı?
    TCMB nin başına getirecekleri yeni başkan konusunda endişeliyim. Yeni gelecek başkan kesinlikle direnç göstermeyecek biri olacak o belli.

    Ama ekonomiyi nereye sürükler ya da deneme tahtasına mı döndürür? Eni-sonu baktılar olmuyor ne yapalım dış güçler faizin düşmesine izin vermiyor mu derler? Sonuç itibariyle tcmb nin güvenirliği ve saygınlığı yerle bir olur.

    Biliyorum erken ama bu komplo teorisi değil. Siz ne düşünüyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Erdem Başçı'nın görev süresi Nisan'da doluyor.
      Ben zaten mevcut durumda da direnç gösterilmediği kanısındayım.

      Sil
  71. Hocam merhaba,
    10 Mart Avrupa Merkez Bankası kararlarına ve Draghi'nin sonrasında yaptığı konuşmalara ilişkin bir yazı yazmanız mümkün mü? Özellikle yaptığı açıklamaların Euro'yu yukarı yönlü etkileyeceğini bilerek bu tarz bir konuşma yapmasının nedeni nedir?
    Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  72. hocam amacı sırf troll-ük olanların yorumlarını yayınlamayın artık. Gitsinler kendilerine oynayacak başka yer bulsunlar.
    Bu suçlayıcı yaftalayıcı amacı sırf polemik olan yorumlara lütfedip cevap yazarak kendinizi yıpratıyorsunuz. Yapmayın kendi sağlığınızı düşünün, korkarımki bunları yüzünden hepten sıkılıp yazılarınızı keseceksiniz.

    Lütfen bu tarz gereksiz laf anlamaz yorumlara artık onay vermeyin.

    Saygılar hocam,

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Belki bir yararım olur adamcağızları (ya da kadıncağızları) doğru düşünmeye, bilimsel çerçeveye sokabilirim diye uğraşıyorum. Ama haklısınız. Takıntılı insanlarla uğraşmamak gerek.

      Sil
  73. Hocam merhaba bende makale tarzı blog yazmaya meraklıyım ve il yazımı yazdım ve yayınladım bi kontrol edip yorumlarsanız beni çok sevindirirsiniz teşekkür edrim http://www.iktisadi.org/imha-silahi-kredi-derecelendirme.html

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Komplo teorilerine göre yazmak çok iyi bir yol değil. Bence daha bilimsel yazıları deneyin.

      Sil
  74. Hocam gerçekten sizi çok seviyoruz.İnanın sizin kadar insanlara bir şey katma derdinde olan birini görmedim ama bazıları var ki sıfir faiz falan tek amacı dalga geçmek milleti trollemek bence hocam bunlara prim vermeyin cevap verdikçe daha da zıvanadan çıkıyorlar.Ki düşüncelerinin de ciddi olduklarını sanmıyorum eğer gerçekten ciddiyse hocam bunlara kızılmaz bile.

    YanıtlaSil
  75. goldman sachs research institute'un yayinladigi bir arastirmaya gore (nasil bir hesaplama yaptiklarini bilmiyorum) cin'deki buyume hizindaki 1% azalma abd'yi 0.1% negatif etkiliyor. onlara gore cin ekonomisinin abd ekonomisine pek bir etkisi yok. bir de cin yapisal reformlari gecirip ekonomilerini daha liberallestirirlerse ki renminbi'yi asagiya dogru biraktilar gecen agustos ayinda, buyume hizlarinda azalma olmaz bence.

    YanıtlaSil
  76. 2001 krizi sonrası dönemde türkiye'de iç ve dış dengeye yönelik olarak izlenen kur faiz politikaları nelerdir bu politikaların istihdambüyüme ve enflasyon üzeirne ne gibi etkileri olmuştur?

    YanıtlaSil
  77. türkiyenin son dönemde ödemeler dengesi sorunları yaşamasının altında yatan iç ve dış faktörler nelerdir?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kapitalizm

Paradan Para Kaybetme Dönemi

GSYH’de Dünyada Kaçıncıyız?