Finansal Piyasalarda Durum

İktisatçılar, bir ekonomik modeli, bir tahmin setini oluşturduktan sonra bu modele bazı şoklar uygulayarak modelin veya tahmin setinin bunlardan nasıl etkilendiğini görmek isterler. İlk tahminlerde Dolar TL kurunu X olarak tahmin edip modele koyarak diğer değişkenlerin nasıl oluştuğuna baktığımızı düşünelim. Sonraki aşamalarda Dolar TL kurunun çeşitli şoklarla X+ bir değer aldığında modelin diğer değişkenlerinin nasıl değiştiğine bakıldığında bu dediğim uygulama yapılmış olur. Tahmin öncesi o tahminlerin dayanacağı varsayımlar oluşturulurken bu tür şoklar da dikkate alınır.

2016 yılı gerek yurt dışında gerekse yurt içinde olabilecek bütün şoklara sahne oldu. Yılbaşında şok olarak tahminlere genellikle Fed’in çok sayıda faiz artırımı yapacağı, Rusya ile ekonomik krizin devam edeceği gibi şeyler katılıyordu. Çoğu tahminci Brexit’i, Trump’ın ABD’ye başkan seçileceği gibi konuları tahminlerine birer şok unsuru olarak bile koymadı.  
   
Elimizdeki veriler piyasalarda özellikle CDS primlerine bakarak risk artışlarını, TÜFE verilerine bakarak enflasyondaki gelişmeleri, TCMB’nin uyguladığı ağırlıklı ortalama faizlere bakarak TCMB’nin nasıl bir etki yaratmaya çalıştığını ve nihayet gösterge faiz oranlarına bakarak piyasada bu etkiler sonucunda faizin nasıl oluştuğunu görmemize olanak sağlıyor.

Aşağıdaki grafik enflasyonda (TÜFE) yılbaşından bugüne kadar yaşanan gelişmeyi ve TCMB’nin gecelik borç verme faizi ile haftalık borç verme faizinin ağırlıklı ortalamasını ifade eden TCMB ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini gösteriyor. Faiz günlük olarak oluştuğu için buna uyum sağlaması amacıyla aylık enflasyon oranlarını o ay boyunca günlük olarak geçerli alarak grafiğe yerleştirdim.


Grafikten görüleceği üzere TCMB borç vermede uyguladığı ortalama faizi, enflasyondaki düşüşe göre tedrici olarak düşürmüş.

TCMB’nin bu uygulamasına karşılık piyasanın tepkisi nasıl olmuş? Aşağıdaki grafik de bu durumu gösteriyor. CDS primi sol eksende, gösterge faiz sağ eksende yer alıyor.


Grafikte, Türkiye için piyasa gözüyle risk primini temsil eden CDS primi sol eksende, piyasa faizini temsil etmek üzere kullandığım gösterge faiz (2 yıllık Devlet Tahvilinin ikici el piyasa faizi) sağ eksende yer alıyor.

Grafiğe göre piyasa faizini temsil eden gösterge faiz belirli bir gecikmeye karşın CDS primiyle aşağı yukarı paralel hareket ediyor.

Aşağıdaki grafik bu kez CDS primiyle Dolar TL kuru arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlıyor. Sol eksen CDS primi, sağ eksen USD TL Kurunu gösteriyor.


Grafiğe göre ülke riskini temsil eden CDS primi, Dolar TL kurunun salınımıyla aşağı yukarı paralel bir görünüm sergiliyor.

Aşağıdaki grafik BIST 100 endeksiyle risk algılamasını temsil eden CDS primi arasındaki ilişkiyi ortaya koyuyor. CDS primi sol, BIST 100 endeksi sağ eksende yer alıyor.


BIST 100 endeksi ile CDS priminin birlikte yer aldığı bu grafik bu iki gösterge arasındaki yakın ilişkiyi sergiliyor. CDS primi yükseldikçe BIST 100 endeksi geriliyor, CDS primi düştükçe BIST 100 endeksi yükseliyor.

Finansal piyasa göstergelerini ele alarak yaptığımız bu kısa analiz bize finansal piyasaları etkileyen temel göstergenin risk algılaması olduğunu gösteriyor. Ekonomiye ilişkin risk algılaması arttıkça faizler ve kurlar artıyor, borsa hisseleri düşüyor. Bu gelişim sırasında enflasyonun düşüşü bu gidişi olumlu biçimde fazla etkileyemiyor. Dolayısıyla TCMB’nin enflasyona odaklanarak yaptığı faiz indirimleri çok da anlamlı sonuçlar vermiyor.   

Aşağıdaki grafik 2010’dan bu yana GSYH’mızdaki gelişimi gösteriyor (2016 yılı GSYH’sı tahminidir.)

Grafiğin ortaya koyduğu durum çok açıktır: Türkiye ekonomisi 2013’den bu yana geriye sarmaktadır. Bu gelişimin reel sektörle ilgisi olduğu kesin olmakla birlikte onun da finans piyasalarıyla ve belirsizlikle ilgisi olduğu inkâr edilemez. Bir ekonomide kur, faiz ve risk algılaması doğru yönetilemiyorsa o ekonomide yatırım olmaz, üretim artmaz. Finans piyasaları elbette her şey değildir. Ama finans piyasasında işler yanlış gitmişse reel sektörde işlerin doğru gitmesi pek mümkün olmaz.

Dış finansmana fazlasıyla bağımlı bir ekonomi açısından dış dünya kaynaklı yeterli risk varsa (ki 2016 yılında Brexit gibi, Trump’un seçilmesi gibi, Çin’in büyüme hızının düşmesi gibi yeterli risk vardı) içerideki riskleri mümkün mertebe düşürmeye çalışmak tek çözüm olarak karşımıza çıkıyor. Yapılacak şey içeride ve dışarıda anketler uygulayarak bir risk envanteri çıkarmak ve bunları, çözülmesi en kolaylardan başlayarak sırayla çözmeye çalışmaktır. Böyle bir strateji bize, CDS priminin gerilemesi ve sonrasında hafifleyen tansiyon sonucunda kurlarda ve faizlerde gerileme, borsada yükselişle geri dönecektir.

Yorumlar

  1. Yapılması en kolay şey çıkıp olumlu mesajlar vermektir. Siyasi iktidarın sesini yumuşatması gerekir. Piyasaya rest çekmek büyük hata olur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu kadarı bile riski düşürür.

      Sil
    2. Kimi siyasi partiler insanlari ic savasa cagirir gibi bildiriler yayinliyor, nasil olumlu mesaj vereceksiniz.

      Sil
    3. Kimi siyasi partiler iç savaşa çağırır gibi bildiriler yayınlıyorlarsa ; iktidar partisi de barışa çağırır gibi bildiriler yayınlayabilir. Sert açıklamalar toplumu daha çok geriyor.

      Sil
    4. Evet mesela, iktidar partisi sık sık iç savaşa neden olabilecek konuşmalar ve eylemler yapıyor, doğru.

      Sil
    5. yanlışın var kardeş iç savaşı akp çıkartıyor.hatta fetöcü denen şerefsizlere destek veren methiyeler düzüp övgüler yapıp darbeye, iç savaşa çanak tutan akpdir.o yayınlanan bildiriyi bende okudum bir cümlesi iç savaşı çagrıştırmıyor bile.sen o bildiriyi nerenle okudun,gözünle okuduguna eminmisin.SAF OLMA KANDIRILMA

      Sil
    6. Hangi partinin bildirisinden bahsettigimi aninda anladiginiza gore baska soze gerek kalmiyor. Duzgun iktidar, duzgun muhalefet ile olur. ABD'de Trump'in basa gecmesinin sebebini, gunlerdir zirlayan cocuklar gibi sokaklarda dolananlar acikliyor.

      Sil
    7. adsız 11.46... iktidarın düzgün oladığını kabul ediyorsunuz yani...bravo size.

      Sil
  2. Hocam ters seçim sorunu ile fırsat maliyeti arasında nasıl bir ilişki vardır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir örnek verirseniz belki daha anlamlı yanıtlayabilirim.

      Sil
  3. Bütün gün bakıpta anlayamadığım grafik ve terimleri, bu kadar güzel ve sade bir dille anlatıp öğrencilerin anlayacağı dile indirgemeniz çok güzel,bunu bir öğrenci olarak kendime borç bildim,
    çok sağolun hocam, kaleminize sağlık

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Başarılar dilerim.

      Sil
    2. Mahfi Hocam, kız arkadaşım doğum günüm için Ekonomide Analiz ve Hasanoğlan Hatırası kitaplarını almış. Sizin kitabınızın içine de, "Muhtemelen blogdan daha fazlasını öğrenmişsindir ama yine de kitaplığında bulunmasını istedim. Keyifle oku, ekonomimiz için en doğru kararları ver :)" yazmış. Aldığım en güzel hediyelerden biri olabilir.

      Kitabı okumaya henüz başladım. Adsız 17:12'nin dediği gibi, anlattıklarınız gerçekten anneanneye-bir çocuğa anlatır gibi sade ve anlaşılır. Eskiden gazetelerin ekonomi sayfalarında uykusu gelen ben, sizin blogunuza düzenli yorumculardan biri oldum. Daha önce de söylemişimdir belki ama tekrar edeyim: Bende hakkınız büyük, öğrettiğiniz her şey için çok teşekkür ederim.

      Sil
  4. Hocam haftalık döviz giriş çıkış verilerine ulaşamadım. biste bakın demiştiniz orda da çıkmadı. Link verebilirmisiniz size zahmet olmazsa?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sizden sonra ben de baktım ve bulamadım. Böyle bir veri yok sanırım. Bilen bir arkadaş varsa ve söylerse memnun oluruz.

      Sil
    2. Ben de Alaattin Aktaş'ın yazılarından buluyordum. Ama kaynağını merak ettim, Alaatin bey nerden buluyor acaba?

      Sil
  5. Kurun 3.27 olduğu gün sayın başbakanın Trabzon Atatürk alanında Pensilvanya'ya dersini verelim cümlesini duydum mitingte.Devlet çok alakasız ve önemsiz konuları malzeme yapıyor kendine.Milletin sakinleşmesi ve güven ortamı oluşması için kimsenin çabası yok gibi gözüküyor.Halkın finansal okuryazarlığıda etkilidir bu olayların olmasında diye düşünüyorum ama kimse bunlarla bilinçlendirmiyor insanları hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu tür davranışların faturası mutlaka ekonomiden çıkar. Çıkıyor da zaten. TL'nin negatif ayrışmasının temel nedeni bunlar.

      Sil
  6. Merhaba Hocam,
    Buradan yazmak zorunda kaldım kusuruma bakmayın. Bir ay sonra Economic Affairs and Sustainable Development alanından Birleşmiş Milletler'in Genç Profesyoneller Programı (UN-YPP) sınavına gireceğim. Önerilen kaynaklar listesinde yer alan iktisat kitapları (Hal R Varian (2014) Intermediate Microeconomics: A Modern Approach, Gregory N Mankiw (2015) Macroeconomics) çok kapsamlı olduğu için sizin mikro-ekonomi ve makro-ekonomi kitaplarınızla hazırlanıyorum.
    Kaynak olarak bana başka bir tavsiyeniz olur mu acaba?
    Emeğiniz için çok teşekkür ederim.

    Veysel Kara

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer zamanınız yeterse Zeynel Dinler'in Mikroekonomisini de okuyun.

      Sil
  7. Hocam merhaba Trump sonrası ekonomi için şöyle bir öngörüm var bu konuda sizin de görüşünüzü çok merak ediyorum.
    Amerika ' da vergilerin düşmesi ve altyapı harcamalarının artması bekleniyor ; bu durumda bütçe açığının ve enflasyonun artacağını öngörebiliriz.
    Reel faizin de artacağını varsayarsak aynı şekilde GOÜ'lerin de bu seviyede reel faiz atışı yapmaması durumunda GOÜ'lerdeki dolarlar ülkeye geri dönüş yapacak ve bizim gibi ülkelerdeki USD kurunun artmasına ve borsanın geri gelmesine sebep olacaktır, bu varsayımımı değerli görüşünüze sunarım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tamamen tutarlı bir görüş. Eğer ilk aşamadaki vergilerin düşmesi ve kamu harcamalarının artması varsayımı gerçekleşirse bu dediklerinizin olması beklenebilir.

      Sil
  8. Hocam yazı için çok teşekkürler. 2010-2016 arası enflasyon faiz ilişkisi ile ilgili bir araştırma yapacağım. BU yazılarınız benim için çok ciddi kaynak teşkil edecek.
    yapacagim çalışma ile ilgili başka tavsiyeleriniz de olabilir mi hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ekonomide Analiz kitabımdaki analiz teknik ve yöntemlerinden yararlanmanızı öneririm.

      Sil
  9. Simon & Garfunkel - The Boxer şarkısını severmisiniz hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yanılmıyorsam şarkı Bridge Over Troubled Water albümündendi. Ben o albümdeki bütün parçaları severim ama en beğendiğim bridge over troubled water ile el condor pasa'dır.

      Sil
  10. Hocam merhaba: oncelikle yeni yaziniz icin tesekkurler.
    Trump sonrasi ekonomi icin soyle bir ongorum var bu konuda goruslerinizi merak ediyorum.
    Amerika da vergilerin dusmesi ve altyapi harcamalarinin artmasi bekleniyor; bu durumda butce aciginin ve enflasyonun artacagini ongorebiliriz.
    Reel faizin de artacagini varsayarsak ayni sekilde gelismekte olan ulkelerin de bu oranda faiz artisi yapmamasi durumunda gelismekte olan ulkelerdeki dolarlar ulkeye geri donecek ve bizim gibi ulkelerde usd kurunun artmasina ve borsanin dusmesine sebep olacaktir,bu varsayimimi gorusunuze sunarim .

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yukarıda adsız olarak yaptığınız yorumda yanıtladım.

      Sil
    2. Hocam bu enflasyonun artması hususunda reel faizlerin artıyor olması varsayımı nasıl gerçekleşecek? Biz literatürünü yanlış mı öğrendik okullarda acaba

      Sil
  11. Türkiye'nin kısa vadede risklerini sıraya dizmesi ve (kolaydan zora) bunları çözmesi zor görünüyor. Çünkü risklerin bize özgü olanları politik dayatmaların hukuku ve ekonomiyi bozmasından kaynaklanıyor. "Politik alan" sorun çözme özelliğini kaybetmiş görünüyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de biliyorum ama ısrarla yazıyorum.
      Birilerinin bıkmadan usanmadan gerçekleri yazması ve toplumu bilime dönmeye davet etmesi şart.

      Sil
  12. Hocam son üç yılda GSMH dolar bazında küçülüyor ve diğer makro büyüklükler de bozuluyor ama bankalar ilk dokuz ayda kârlarını %50 civarında artırmış. Burada büyük bir sorunun göstergesi ya da çelişkisi yok mu? Işler bu kadar kötü giderken bankaların bu kadar kaynağı toplumdan ve reel kesimden alması bir çok açıdan değerlendirmeyi hak ediyor gibi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar bazında küçülme halkın refahına ilişkin gerçek bir gösterge olamaz tıpkı ucuz dolar döneminde dolar bazındaki büyümenin refah için bir ölçüt olamayacağı gibi.

      Sil
    2. Çelişki yok. TCMB faizi düşürdükçe bankaların kârı artar. Ekonomide Analiz kitabımda bunun mekanizmasını anlattım.

      Sil
    3. TCMB artık şu faizi yükseltsin. Yabancı yatırımcı kur riskini alarak geliyor.

      Sil
    4. Aman diyeyim sonra faiz lobisine yazarlar sizi de.

      Sil
    5. Bankaların karının artmasında kapalı kapılar ardında verilen tüyoların çok daha etkili olduğunu düşünüyorum. Doların ne zaman yükseltileceği gibi tüyolar. Bazı yüksek mevkidekiler bazı dönemlerde dolarları istifleyip özellikle sivri konuşmalar yapıyorlar ve doları yükseltiyorlar, daha sonra da borsaya girip söylemi yumuşatıyorlar ve bir de oradan kazanıyorlar. Ne yapacaklarını da önceden hayırsever sermaye sahiplerine bildiriyorlar ki hep beraber kazanabilsinler...

      Sil
    6. Faiz düşerken bankalar kar ediyorsa şu faiz lobisi kim ola ki? Faizin yükselmesinden ne şekilde kar sağlıyorlar.

      Sil
    7. Bankaların karlarını bilanço büyüklüğünü dikkate alarak yorumlayınız. yüksek gelen karları bilanço aktif büyüklüğüne oranladığınızd getirinin çok yüksek olmadığını, aktif karlılıklarının çok düşük olduğunu göreceksiniz.

      Sil
  13. Hocam yıllık enflasyon hesaplamasinda aylık enflasyon oranlarının toplamı seklinde bir yöntem var mı varsa nasıl hesaplanır? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Böyle hesaplanmıyor. Enflasyon endeksle hesaplanıyor. Yılbaşında mesela endeks 100 yılsonunda 110 ise enflasyonun % 10 olduğu anlaşılıyor. Her ayın hesabı da bu şekilde yapılıyor.

      Sil
  14. Hükümet OHAL'i sevdi, pek kaldırmaya niyeti yok. Bu olağanüstü durum süresince yabancı yatırımcının ve özel sektörün yatırım yapmaktan çekindiğini görmüyorlar mı? Ben mi yanlış düşünüyorum? Siz büyük sermaye sahibi kişi/kuruluş olsanız şu koşullar altında çok ani bir fırsat veya zorunlu bir durum yoksa istihdam sağlayacak yeni yatırım mı yaparsınız, nakitte durup önünüzü görmeyi, ortalığın durulmasını mı beklersiniz? Benim bildiğim sermaye ürkektir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Görüyorlar ama istekleri bir biriyle çelişiyor. Bir de hükumet öyle bir yola girdi ki çıkması zor. Ağaçtan inmek,ağaca çıkmaktan zordur onun gibi.

      Sil
    2. aynen.gel sen bunu hükümete anlat kardeş.onların derdi ekonomiyi degil kendini kurtarma.bizde bu halk oldugu sürecede sorun yok.DİKKAT BİR HALK UYUYOR RAHATSIZ ETMEYİNİZ.

      Sil
  15. Merhaba hocam konuyla ilgisiz ancak acilen bilen birine danışmam gereken bi konu var.Bir süredir Londra'da yaşıyorum ve mastır yapmaya karar verdim. Türkiyede maliye okumuştum burda da ekonomi yada finans alanında mastır yapmak istiyorum ancak ikisi arasındaki net fark nedir yada iş imkanı açısından hangisi daha avantajlıdır bilmiyorum.Ayrıca ilgilendiğim üniversitenin finance alanında finance, finance and accounting, finance and laws, financal banking and insurance, global finance gibi bölümler mevcut. Ben finance and accounting bölümüne yoğunlaştım ancak diğerlerine nazaran ne kadar avantajlı bilmiyorum.Sizin fikrinizde almak istedim cevap verirseniz sevinirim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Önce bir tercih yapmalısınız. Akademisyenlik veya kamu kesimi mi yoksa Özel sektör mü? Eğer tercihiniz ilkiyse o zaman ekonomi mastırı daha uygun olur. Yok eğer özel kesim ağırlıklıysa tercihinizde o zaman finansa alanı uygun olur. Özel sektör için sizin yoğunlaştığınız finance and accounting bölümü sanki daha uygun bir seçim gibi duruyor. Bununla birlikte işin esası ve özü aynı olmakla birlikte İngiliz - Amerikan muhasebe sistemi bizimkinden farklıdır. Dolayısıyla Türkiye'de ayrıca bir Türkçe genel muhasebe kitabı alıp okumakta yarar vardır.

      Sil
    2. Tavsiyeleriniz için çok teşekkür ediyorum.söylediklerinizi düşünücem, saygılar

      Sil
  16. Hocam ellerinize sağlık öncelikle.Sizce iç siyasette yaşananlar ve dış ülkelerde yaşanan olaylar gerek Ab ile yaşananlar doları hızla yukarı çekmekte.Sizce hükümet doğru bir politika izlemektemidir?

    YanıtlaSil
  17. Hocam Babacan Ekonomi yönetimini nezaman bırakmıştı? Sanki gittiği döneme denk geliyor düşüş. Rasyonel politikaların terkedilmeye başlandığı dönem.

    YanıtlaSil
  18. Mahfi hocam teşekkürler emeğiniz için. Bütün olumsuzluklara ek olarak Avrupa Birliğinden uzaklaşmamız ülke olarak bizi nereye götürür görüşünüzü alabilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Avrupa Birliğinden uzaklaşmak ;insan hakları,bilim, demokrasi ile ilgili hedeflerden uzaklaşmak demek. AB den neden uzaklaşıyoruz? Çünkü hukukun sınırları içinde hareket etmek istemiyoruz . Maalesef biz demokrasi kazanımlarımızı koruyamıyoruz. AB ye girme gereğinin ekonomiden çok bunun için olduğunu düşünüyorum. Tabii soru Mahfi hocaya geldi, ben de görüşümü belirtmek istedim.

      Sil
    2. Cehennemin dibine goturur, yani ortadogu batakligina.

      Sil
    3. Bence yanıtlar doğru, eklenecek bir şey yok.

      Sil
  19. Hocam sizin yazımızın birinde not indirimi olabilir demiştim sizde katılmıştınız.cds primine not etkili değil mi? Birde üst akıl denilen yapı ile iktidar ilişkisi gerçekten sorunlu mu? Reel ekonomi daralıyor bu daralma ile dolar artışı her kesimi ayrı ayrı vuruyor.ihracât yapan karda cari açık kapanıyor bu kur sayesinde yoksa imf kapısı gözükecek iktidar artıştan memnun gibi ne dersiniz?.sizi çok seviyorum saygılar hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim.
      CDS priminde notun etkisi, notta CDS priminin etkisinden fazla değil bence.
      Ben bu üst akıl alt akıl işlerine pek takılmıyorum. Bu tür komplo teorilerini sevmem. Bunlar bende futboldaki yenilgilerde hakem taraf tuttu, yağmur yağdı gibi bahaneler üretmeye benzer etkiler yaratır. O nedenle bunlara hiç bakmam.
      Bence bu artıştan kime memnun değil. Ekonomide ciddi sorunlar var ve kur artışı bu sorunları hızla su yüzüne taşıyor.

      Sil
  20. Risklerin hem içerde hem dışarda arttığı bir ortamda yatırımcı ne yapabilir. Bir süre bekler mi, riskin nispeten az olduğu rakiplerimize (GYÜ) mi gider, ABD ye mi gider?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ABD belirsiz bir durumda olduğu için oraya gitmezler bir süre. Bizde işler kötüye gitmeye devam ederse diğer GOÜlere gidebilirler.

      Sil
    2. Yatirimci neden Turkiye'nin nazini ceksin ki? Daha az riskli ulkelere gider veya ABD, Almanya gibi faizin daha dusuk ama riskin hemen hemen sifir oldugu yerlere gider.

      Sil
    3. Risk artışı bir süre sonra getiri artışıyla sonuçlanır. Yani mesela riskler arttığında faizler de artar. Şu anda mesela kur 3,27'yi geçti, gösterge faiz de 9,90'da. Yani faiz de yükseliyor. MB faizi ne kadar indirirse indirsin piyasa gereğini yapıyor. Bu durumda yatırımcı çok kısa vadeli fon getirerek faizden kazanıyor. O nedenle kur durulduğu anda yatırımcı yine gelir. Bu bizi aldatmasın. Yatırımcı Türkiye'ye güvendiği için filan gelmiyor, kazanç yüksek olduğu için geliyor.

      Sil
  21. hocam, kapitalist maalesef artık geleceği satarak ayakta kalabilir hale geldi. tek başına olmamakla birlikte adeta karşılıksız basılan başta dolar olmak üzere paralara karşılık ancak gelecekteki olacağı taahhüt edilen reel varlıklar yani sanal varlıklar pazarlanarak aşırı finansal genleşme sağlandı hocam. bunun daha fazla sürdürülebilir olması mümkün görünmüyor bence!. ne dersiniz hocam dünyanın artık yepyeni bir iktisat modeline ihtiyacı yok mu?.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İktisat dediğimiz bilim uygulama ortaya çıktıktan sonra onu genelleştirip modellere dönüştüren bir bilim. Ahlâksızlığın, kural tanımamanın, ne pahasına olursa olsun büyümenin öne geçtiği bir yerde iktisat modelinin yapabileceği bir şey olmaz. Bence dünyanın yeni bir ahlâk anlayışına, yeni kurallara ihtiyacı var.

      Sil
    2. Yeni bir ahlâk anlayışı ve yeni kurallar için nuh tufanı gerek hocam.

      Sil
  22. hocam, yıl sonu dolar kurunun 3,30 tl yi görmesi olasılığı sizce yüksek midir?. saygılar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. USD kuru bugün içerisinde bile 3.30 hatta 3.35 olabilir.

      Sil
    2. Ne yil sonu bilader, iki hafta sonra oradayiz zaten.

      Sil
    3. Üstü de altı da mümkündür. Şu anda herkesin kafası karışık. Bu kafa karışıklığı piyasalara da yansıyor.

      Sil
    4. Yil sonu beklentiler eger fed faizi artirirsa 3.50 seviyesinde yok eger arttirmazsa 3.35 seviyesi makul.

      Sil
    5. Taha

      dolar 3.30 su an itibariyle. hocam bu dovizdeki inanilmaz yukselisin sonucu ne olur zamlar ve enflasyonda yukselme olur mu

      Sil
  23. hocam, saygılarımı sunuyorum. hocam, milli ekonomi modeli konusunda düşünceniz nedir?. küreselleşme bu kadar büyümüşken milli ekonomi modeli ne derece uygulanabilir bir iktisat teorisidir ?.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konuda hiç bir düşüncem yok. Her konuda düşünce geliştirmeye çalışmak bence gereksizdir.

      Sil
  24. Hocam ekonomimizdeki durgunluk nereden kaynaklanıyor,asıl sebebi gelen yabancı sermayedeki yavaşlama mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Risklerin artmasından kaynaklanıyor. Bir ekonomide riskler sürekli artıyorsa o ekonomide faiz düşse de yatırım yapılmaz.

      Sil
  25. Hocam döviz fiyatları bu seviyedeyken enflasyonu kalıcı olarak düşürmenin bir yolu var mıdır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yapısal reformlar. O da epey zaman alır kolay birşey değil.

      Sil
    2. Faizi artırmak geçici de olsa bir çözümdür.

      Sil
  26. Hocam schultz türkiyeye ekonomik yaptırımlar uygulayabiliriz dedi.ne gibi yaptırımlar uygulanabilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bkz: Iran, Rusya, vs. Turkiye'den ithalata sinirlama veya kota koyma, gumruk birliginin askiya alinmasi ve Turk mallarina gumruk vergisi iygulanmasi, bazi hesaplarin bankalarda bloke edilmesi. Sadece pesin para ile Turkiye'ye mal satma. Vize sartlarinin zorlastirilmasi ve kota konmasi. Avrupa parlementosu ve Avrupa komisyonunda uyeligin askiya alinmasi (CDS primleri yukari gider).

      Sil
    2. Tam bilmiyorum ama üyelik müzakerelerinin ve AP ile Avrupa Komisyonu üyeliklerinin askıya alınması olabilir. Bunlar sanıldığından çok daha olumsuz etkiler yaratabilir.

      Sil
    3. mig29

      turkiyeden ithalata sinirlama kota koymasi encok kimi uzer bensoyliyeyim. Almanyadaki diyanet isleri turk islam birligine bagli calisan AKPli grubetcileri uzer. Tam komedi olur. Bu akpli gurbetciler Turkiyden gida ithalati yapip is adamligina soyunan tipler.

      Sil
  27. Hocam faizler piyasada (enflasyon + risk primi+ belli bir değer) şeklinde mi oluşuyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. bankaların mevduat faizleri kabaca bu dediğiniz şekilde oluşuyor. Kredi faizlerinde ise bu denkleme banka maliyetlerini de eklemek gerekiyor.

      Sil
    2. Hocam bankacılık sistemi KMH denen faiz uygulaması ile hem işletmelere hem de hane halklarına anormal bir faiz oranı dayatıyor. Oran yıllık % 30. Bu oranla ne halkları ne de işletmeler borçlarını çevirebilir. Maalesef zorda kalan her işletme ve kisi bu orandan borçlanıyor. Kredi kartı faiz oranları da bu düzeyde. Bu oranla borclananlar hiç bir zaman anapara ödemesi yapamaz. Bu orana rağmen kredi kullananlar riskli kabul edildiği için düşük orandan kredi de alamıyor. Özellikle işletmeleri bu faiz oranına zorlamak zaten sistemi batıracaktır. Bir tür tefecilik.

      Sil
  28. CDS yılbaşına göre aşağıda. Kur artışı da yıllık enflasyon ile uyumlu. Panik algısı hata.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu durum bizim yılbaşından sonra yaptığımız ufak kazanımları da yok ettiğimiz anlamına geliyor yani olumlu birşey değil. Zaten tehlilke çanları gelecek sene için çalıyor.

      Sil
    2. Bazen artış eğilimindeki süreklilik yılbaşı ile mevcut durum karşılaştırmasından daha ciddi etkiler yaratabilir.

      Sil
    3. Adsiz 07:52, gecen sene de 2016 icin caliyordu. Boyuna caliyor.

      Sil
    4. Su 99 derecede çok sıcaktır ama 100 derecede kaynar. Türkiyenin de suyu ısınıyor.

      Sil
  29. Durum meydanda iken basbakanın veya bir başkasının hiçbir dayanağı olmadan biz en az şu kadar büyüyeceğiz,yatırım erteleyen kaybeder diye demeçler vermesi mevcut yangına benzin dökmekten başka bir işe yaramıyor.
    Daha sorumlu ve dayanağı olan demeçler vermenin hatta bu konuda söz söyleme birikimine sahip kişilere bu işi bırakmanın vakti geldi geçiyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kimse yoğurdum eksi demez.

      Sil
    2. Bir süre konuşmamaları ve tv lerde gözükmemeleri bile piyasanın sakinlesmesine yol açar kanaatindeyim.

      Sil
  30. Hocam 2017 yılında bir kriz bekliyor musunuz?

    YanıtlaSil
  31. Ekonomi hızla büyürken diğer alanlarda da paralel bir gelişme olmayınca sanırım ekonomik büyüme de kalıcı olamıyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ekonominin hızla büyümesi sürdürülebilir hale gelmeyince zaman içinde ivme kayboluyor. Bir ülke diğer alanlarda bir gelişme sağlayamıyorsa büyümeyi sürdürülebilir hale getiremez.

      Sil
  32. GSYH grafiği içler acısı, son üç yılda toplam %15 düşüş ve şuan için beklenen 2010'dan daha düşük bir GSYH. Bu durumda Türkiye ekonomisi 6 yıl içerisinde gerilemiş oluyor ki, gelişmekte olan bir ülke için yıllık %5 civarı bir ekonomik büyüme olması gerekir. Yani, şuan için kaba bir hesapla 950 Milyar USD civarı GSYH'miz olması gerekirdi, şuan ise beklenen 700 Milyar USD. Eğer ülke iyi yönetilseydi, şuan ki durumdan ekonomik büyüklüğümüzün %35 daha fazla olması içten bile değildi. Buda kişi başına milli gelirin şu anki değeri olan 9500$ yerine 12000$'a ulaşabileceği anlamına geliyordu. Yani kısacası hızla ekonomimiz batıyor...

    YanıtlaSil
  33. Hocam CDS primi doların,borsanın,faizlerin kötüye gitmesinin nedeni mi yoksa onların kötüye gittiğinin bir belirtisi mi? Yani sebep-sonuç bağlamında düşünmek yanlış mı olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. CDS primi bir ekonomide risklere göre belirleniyor. Yani riskler artıyorsa CDS primi de yükseliyor. Yani CDS primi sonuç risk artışı sebep. Tıpkı enflasyonun sebep faizin sonuç olması gibi.

      Sil
    2. CDS primi denilen sey o kadar da buyutulecek bir sey degil. En nihayetinde borc alacak sigortasidir. Tarihi 1990'lara dayaniyor, cok eski bir sey degil; belki ABD, AIG'yi kurtarmasaydi bugun tarih olacak bir finansal 'arac'ti.

      Cogu 'yaratici' finansal arac gibi iyiye kullanildiginda mantikli gorunen, ancak cogunlugu manipulatif, ve spekulatif kullanilan ve guvence olmaktan daha cok kar etme odakli calisir hale gelmis bir sey bu.

      Normalde CDS priminin artmasi mantiga aykiridir. Cunku siz bir borc aldiginizda o borc kosullariyla birlikte sabit kalir, CDS satanlar basta bir modele gore riski hesaplarlar ve size bir iflas durumunda ana paranizi geri vermeyi vaad ederler, siz de bu garanti karsiliginda her ay bir ucret ordersiniz. 7% faizle borc verdiyseniz, 1% CDS saticisina (sigortaciya) odersiniz. Haliyle riske gore anlik ya da gunluk artmaz. Fakat yukarida da belirttigim gibi 'nasil oluyorsa' bu tip finansal araclarin da ikinci el ozelligi var (tahviller gibi). Borcun sahibi olmayanlarin da CDS almasi, CDS priminin degismesine yol aciyor. Zaten dusundugunuzde Turkiye gibi borc odeme gecmisi oldukca temiz olan bir ulkede devlet tahvilleri icin CDS satin almak basiniza ucak dusmesi icin tedbir almaya benziyor.

      Haliyle, CDS arttigi icin dolar, faiz artti demek yerine, dolar, faiz artti o yuzden CDS primi artti demek daha dogru bir analiz olur. Dolar, faiz vs. artmasi, CDS saticilarinin (sigortacilarin) yukumlulukleri de artiyor anlami tasir, haliyle sigorta primi de artar. Nasil ki kasko ucretiniz yuksek diye kaza yaptim demiyorsaniz CDS priminiz yuksek diye borsa, dolar, faiz etkilendi demezsiniz.

      Sil
    3. Böyle değerlendirince sorun çözülmüş mü oldu. sonuç olarak risk algısının artığı bir gerçek. CDS priminin parametre olarak gösterilmesinin nesi yanlış. yumurtamı tavuktan, tavuk mu yumurtadan... geleceğin, beklentilerin ekran üzerinden satıldığı bir dönemde siz mantıktan bahsetmişsiniz. bu işin ne mantığı kaldı, nede etiği. sonuç olarak politik belirsizlikten dolayı risk algımız yükselmiş, faiz ve kur artışı devam etmektedir. bu riski hafifletmenin tek yoluda güven ortamını yeniden tesis etmekten geçer. Bunu da Mahfi hocanın yapacak hali yok.

      Sil
  34. Hocam merhaba, çok değerli bir büyüğüm sizin 2 kitabınızı hediye etti; Mikro Ekonomi ve Makro Ekonomi. sizce önce hangisine başlamalıyım?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mikro genellikle önce okunur. Çünkü mikroekonomi bir anlamda alet kutusu gibidir. Temeller orada ele alınır. O nedenle Mikroekonomiyi önce okuyun derim.

      Sil
  35. Hocam benim farklı bir sorum olacak. Kuru etkileyen bir çok faktör var: real faiz orani, cds endeksi, enflasyon verisi gibi bunlar ilk akla gelenler aslında kapsamlı düşünüldüğünde onlarca etken bulabiliriz.bir mühendis olarak benim aklıma Bu etkenlerin ağırlıklarına göre formül yazarak dolar kurunun olması gereken değeri ve gideceği yönü tahmin etmek geliyor. Sizin bildiğiniz böyle formüller var mı? Tabiki bu formüller kısa vadede tutarsız olabilir ama sonuç olarak kurun veriler doğrultusunda hareket edeceğini düşünüyorum. Sizin bu konudaki görüşleriniz nelerdir? Çok teşekkür ederim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Genellikle mühendisler meseleye böyle yaklaşıyor. Matematiksel bir denkleme oturtup tahmin yapmayı düşünüyorlar. Haklılar da. Eğer bir tahmin modeli kuracaksak böyle kurmak gerekir. Ne var ki burada beklentiler diye bir kavram var ki çok etkili. Tabii o da belirli bir katsayı olarak modele dahil edilebilir. Bir sorun daha var o da neden - sonuç ilişkilerinin bir süre sonra neden - sonuç - neden haline dönüşmesi. Bir örnek vereyim. Mesela CDS primi ekonomideki risk artışına göre biçimlenir. Burada risk artışı neden CDS primi artışı sonuçtur. Ne var ki bir süre sonra CDS priminin sürekli artışı bu kez risk algısını etkilemeye başlayarak neden haline dönüşür.
      Bu çerçeveye göre bir denklem oluşturmak ne kadar mümkün bilmiyorum.

      Sil
  36. Hocam haftada bir günlük paylaşsanız olur mu? İktisada dair hangi çalışmaları yaptınız hangi verileri takip ettiniz hangi haber sitelerini köşe yazarlarını takip ettiniz,ne kadar dinlenmeye zaman ayırdınız,bizim için çok önemli bir referans olur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslında böyle bir kitabım var: Light Günlük. Eski bir kitap. 2002'de yılın en çok satan kitapları arasına girmişti.

      Sil
  37. günaydın hocam,
    Trump sonrası USD tahvillerindeki faiz artışı FED in faiz kararını nasıl etkiler?sizce J.Yellen Trump la çalışabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed'in Aralık'ta faiz artırımı yapmayacağı görüşü tamamen tersine döndü. Bence Trump Yellen'le çalışır.

      Sil
  38. akp sanki şimdiye ekonomininin geregini yaptıda bundan sonra akp den olumlu işler bekliyoruz.adam tutturmuş faizi düşürün faizi düşürün.ya tamam faizler düşsünde bu ekonomik gerekçelerle düşmeli,birisi faizi düşürün dedigi için degil.birinin istegi ile ekonomik işler yürüse yap,ama gerçekler öyle degil.sen ülkede yargıyı,insan haklarını,basın özgürlügünü bitir,başkanlık diye ülkeyi dikdatörlüge götür,savaş çıgırtkanlıgı yap,sıfır sorun derken her tarafı sorun yumagı haline getir,ülkeyi mülteci kampı yap,ufak bir muhalif ses çıksa iftiralarla hukuksuzla içeri at,ülkeyi dinci barbar örgütlerin hedefi haline getir,sonrada faizler düşsün yatırımcılar yatırım yapsın de.ne güzel dünya.sen ülkede barışı sagla insanların can ve mal güvenligini sagla,hukuk düzgün olsun insan hak ve özgürlüklerini teminat altına al,komşularla dalaşıp savaş çıgırkanlıgı yapma,muhalif diye insanlara iftira atıp içeri atma,kısacası ülkede düzeni sagla bak faizler nasıl düşüyor ülkeye nasıl yatırım yapılıyor.para sahibi zengin insanlar ne yapacagını bilir.bu ülkede para kazanacagını bilir ve kanunların düzgün çalıştıgına inanırsa ülkeye yatırım yapar.kapıdan kovsan bacadan gelir yatırımını yapar.hükümet önce dedigim dedik çaldıgım düdük tavrından vazgeçmeli.selamlar iyi günler sayın hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben burada AKP'ye göre değil ekonominin içinde bulunduğu duruma göre, siyasete göre değil bilime göre ne yapılması gerektiğini, bilgim, görgüm çerçevesinde ve mümkün mertebe objektif kalmaya çalışarak anlatmaya çabalıyorum. İsteyen buradan bir ders çıkarır, isteyen kendi görüşünü uygular.

      Sil
    2. aah ah güzel ülkem..

      Sil
    3. tabiki sayın hocam benim fikrim beni baglar.saygılar selamlar

      Sil
  39. Hocam dünyada cds primi en düşük ülke hangisidir? İskandinav ülkelerinden biri mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ABD 20
      Almanya 21
      Norveç 21
      Belçika 25
      Danimarka 25
      Finlandiya 25
      Avusturya 26
      Hollanda 26

      Sil
    2. Simdi uzun birisi "Eyy CDS primi" filan diye kukrese dusmez mi bu meret? Veya ne bileyim kafasi joleli birisi cikip itibarimiz yukseldigi icin CDS primimiz de yukseliyor derse inanan cikar mi? Mesela dedik yani...

      Sil
  40. Hocam dolar endeksi 100'e dayandı. Birde şu haberi yorumlarsanız sevinirim. Sanırım pek güzel haber değil. http://tr.investing.com/news/economy-news/toplam-kredi-stoku-2-trilyona-yakla%C5%9Ft%C4%B1-116833

    Tasfiye kredi demek banka artık alacağından umudu kesmiş ve o o krediyi gözden çıkarmış manasında mı hocam? Böyle ise çok fazla kredi ödenemiyor demek değil mi bu? Yüzde 35 artmış, 65 milyar tl kredi. Kulağa çok yüksek geliyor cidden. Birde usd-cds grafiği yapmıştınız ya hocam ona birde sepet kuru ekleme şansınız var mı? Gerçi aynı olur değil mi hocam grafik nerdeyse?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet o anlama geliyor.
      Tahsil sıkıntısı olan alacaklar yükseliyor belki mutlak miktar olarak çok yüksek değil ama artış hızı yüksek.
      Sepet kur ile USD kuru çok fazla değişik bir görünüm sergilemiyor.

      Sil
    2. Hocam bu kredilerin yüzde kaçı ödenemezse sistem Amerika'da ki gibi çöker? Mortgage krizinde kredi temerrüt oranı yüzde 8'i aştığında ekonominin çökeceğini ön görmüş kişiler ve öylede olmuş bizde böyle bir oran vermemiz ya da bizim hesaplamamız mümkün mü? Bunu felaket tellallığı yapmak için değil cidden merak ettiğim ve gerekirse hesaplamak için kafa yormayı düşündüğüm için soruyorum hocam. Böyle bir ihtimal bizde belki çok yüksektir ama işte o oran nedir? Bunu biliyor muyuz ya da hesaplayabilir miyiz hocam? Teşekkür ederim.

      Sil
  41. Hocam CDS primi 15 Temmuz sonrası rakamları bile aşarak 295,17 ile Brezilya'ya yaklaştı. AB'de mırıldanmaya başlanan ekonomik yaptırım laflarının sizce bu yükselmede etkisi var mıdır? Bir de sizce bu tip bir yaptırım ihtimali gerçekten olabilir mi?

    Teşekküler,

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet mutlaka etkisi var.
      Olabilir. Üyelik görüşmeleri askıya alınabilir.

      Sil
    2. Hocam, AB üyelik görüşmeleri askıya alınırsa, bunun ekonomiye etkisi kısa ve uzun vadede ne olur?

      BB

      Sil
  42. millet diyor merkez bankasi faizi arttirsin kur cok yukseldi nasil 2014 basinda yaptiysa aynisini yapsin. bu dusunce cok sakat.
    2014de faiz yukseldi ama buyumemizde ilimli ama istikrarliydi riskler bu kadar yuksek degildi. toplumda ekonomide bir umut vardi.
    su anki durum 2014den oldukca farkli zaten dusuk buyumemiz artan issizligimiz var. piyasada durgunluk var dusen ihracatimiz var riskjlerimiz yuksek 2014deki gibi faiz arttirimi gecerli kabul fakat 2014de bize faydfasi dokunan faiz arttirimi suan ise yaramaz bizi daha cok durgunluga issizlige sevk eder. ancak kurun bu denli yukselmesinin de bir takim sonuclari olacaktir. turkiye gibi ulkelerin faizleri her zaman mevcut enflasyonun %1-2 uzerinde olmali ki boyle kur riskleri ile karsilasmayalim. 2014 ocaktan sonra bu mantikla hareket edilip enflasyon kontrol edilseydi su an dusuk enflasyonumuz ve dusuk kurumuz ve hatta suankinden daha dusuk faizlerimizle yola devam edecektik. gelinen nokta yine ayni yer 2014 fakat sartlar o tarihten daha cetin.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru diyorsunuz şartlar çok daha ağır ama gidiş faiz artırımını zorunlu hale getiriyor.

      Sil
  43. Hocam sabit kura geçerek iç piyasada güven teskin edebilir mi MB?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sabit kuru sabit tutamazsınız karaborsa oluşur.

      Sil
  44. Herşeyi hükümetten beklemek olmaz,nerede bu vatandaş hocam,darbe ertesi 3b$ civarı satarak kuru düşürdüğü söylenen vatandaşlar neden artık sadece izliyorlar?

    YanıtlaSil
  45. fed aralikta faiz arttirma ihtimali hakkinda ne dusunuyorsunuz

    YanıtlaSil
  46. Mahfi hocam sen ne güzel adamsın be. Sayende çok bilgileniyoruz. Hocam tavsiyelerinizi dinliyorum. Mesela 1 aydır şöyle bir yol izliyorum. Örneğin makro iktisat enflasyon çalışıyorum. Çalıştıktan sonra bilgisayarımda bir arşiv kurdum. Enflasyonla ilgili bir makale yazmaya çalışıyorum. Her konuda bunu tekrar ediyorum. Yazdığım makaleler ile aralarında bağlantı kurmaya çalışıyorum. Ve her yazımda ilerleme kaydettiğimi görüyorum. Yazılarımı yorumluyorum. Şimdi birde kendime baktım da harika bir yol katetmişim. İlerde bir blog açmayı düşünüyorum. Hakkınızı ödeyemem,ödeyemeyiz. Çok teşekkür ediyorum hocam.

    YanıtlaSil
  47. Hocam Marmara Üniversitesinde derslerde adınızı çok zikredyoruz öyle ki hocamız, Mahfi Eğilmez'in Eylül den itibaren olan yazılarını okuyun bir soru oradan gelecek diyorlar. bu kadar sevildiğiniz yere gelenizi dört gözle bekliyoruz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim. Ama ne yazık ki günlük işler, programlar, kitap üzerinde çalışmalar ve bu blogda yorum yanıtlamak bütün zamanımı alıyor.

      Sil
  48. dolar lobisi harekete gecti. hocam bu lobiye karsi ne yapilmali. bunlar nasil insanlar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faiz lobisi, dolar lobisi, enflasyon lobisi. Biz bütün işleri doğru yapıyoruz ama ah bu lobiler yok mu?

      Sil
    2. Valla beni en cok otel lobisi korkutuyor. Hayir simdi resepsiyonda "minibardan tikindiklarinizin parasi" filan diyecekler, ne yapacagiz bilemiyorum yani.

      Sil
    3. Şüper bir yorum.
      İşin gerçeği de budur. Bütün lobiler aslında fobilerden doğan sanal durumlardır.

      Sil
    4. Lobicilik faaliyetlerini yorumlama tarzınız bilimsellikten uzak.

      Sil
    5. O saydığınız lobileri bilimsel olarak dikkate almak otel lobisini bilimsel olarak ele almaya benziyor.

      Sil
  49. Hocam Seyfettin Gürsel çok karamsar yazıyor, AB'de müzakerelerin durdurulmasını isteyenler filan varmış..AB çıpasından koparsak ekonomi çöker demeye getiriyor..M.Şimşek de zaten bu konuda uyarı yapmıştı..Ekonomideki kırılganlık had safhadayken bir de idam cezasını geri getirme oyunu oynamaları abesle iştigal değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Seyfettin hoca doğru yazıyor.
      Bazen iç politikada yer kazanmak için yapılan hamleler dış politikayı bozar. Bazen de tersi olur. Biz aynı anda her ikisini de yaparak yeni yaklaşımlar deniyoruz.

      Sil
  50. http://www.sabah.com.tr/dunya/2015/12/15/turkiye-2-yil-icinde-euroya-geciyor

    allah askina daha 1 yil olmamis su habere bakin hele! niye bu haberi paylastim. Cunku ab ile iplerin koptugu bir ortamda dolar ve euronun dramatik olarak yukseldigi bir durumda daha 10 ay once akp medyasinin hayal dunyasina bir bakin.

    Evet haber cok hakli euroya gecmeliyiz.

    en azindan kur riskimiz azalir ama ben ne yalan soyliyeyim turkiye bugun euroya gecsin ve euro bolgesindeki finansmanda kullanilan mevcut dusuk faizlere tabi olsun. Enflasyon yine yuksek seyreder siz diyin %6 ben diyeyim %4 bunun altina inmez. Niye YAPISAL REFORMALR. Enflasyon yapisaldir turkiyede her seyi birakin daha gap kop nerede tarim reformu nerede tarimda reform yapmayan gida enflasyonunu engleyyemez gida enflasyonu yuksek olan ulkede enflasyon zaten yuksektri isterse Euro kullansin Ister dolar kullansin!

    Siz ne diyorsunuz hocam farzedelim ki euro kullaniyoruz euro kullanan turkiyede enflasyon ne olur. Cok merak ediyorum. %0 olur mu

    euro bolgesinde %2yi goren ulke yok su anda.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Üyesi olmadığımız bir topluluğun parasını kullanmak doğru bir seçim değil. Hiç bir şey zorla olmaz.

      Sil
  51. Hocam Türkiyede para politikası çevresinde enflasyon üzerinde risk yaratabilecek durumlar nelerdir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Enflasyon artacakken ve kur yükselirken faizi düşürme takıntısı.

      Sil
  52. Hocam genişleme dönemlerinde cari açık artmaktadır. Türkiye de bu durumun son dönemde tersine dönmesinin nedeni nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pek de tersine dönmüş değil.

      Sil
    2. Son dönemlere kadar tersineydi. İlk defa geçen sene yüksek bir büyüme ile düşük cari açıkla karşılaştık. Nedeni de düşen petrol fiyatlarıyla beraber cari açığın düşmesi. Ama bundan sonra turizm verilerinin kötü gelmesi,artacak bütçe açıkları ve petrol fiyatlarının artma ihtimali cari açık üzerinde baskı oluşturacak?

      Sil
    3. Büyüme bizim gibi ekonomilerde ya cari açıkla ya da bütçe açığıyla oluyor da ondan.

      Sil
  53. Hocam merhaba
    ben ekonometri öğrencisiyim daha yeni başladım fakat ekonomi bilgim fazlasıyla eksik.sizi takip ettiğimden beri ilerleme gösterdim fakat baska ne önerirsiniz kaynak yöntem vs.
    saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kolay Ekonomi kitabını okuyarak başlayın derim.

      Sil
  54. Hocam küresel piyasalar tamamen beklentilere göre şekilleniyor. Trump döneminde maliye politikası harc. yoluyla enflasyonda artış beklentisi dolara değer kazandırıyor. Ama Trump artık korumacı politikalar izleyeceğini söylüyor bu da doların dolaşımını sınırlandıracağından böyle bir beklenti yaratıp doların değer kaybetmesi gerekmez mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tamamen beklentilere göre şekillendiğini söylemek pek doğru değil. Ama beklentiler çok etkili.
      Şu anda tam anlamıyla bir kaos durumu söz konusu. Her kafadan bir ses çıkıyor ve insanlar tam anlamıyla bir kararsızlık ortamında bulunuyorlar. Fed'in Aralık'ta faizi artıracağı beklentisi var. Öte yandan Trump'ın uygulayacağı politikaların ABD ekonomisine olumlu katkı yapacağı beklentisi var. Bunlar USD'ye değer kazandırıyor.

      Sil
  55. Hocam abdde tahvil faizleri artarken türkiyede niye artıyor? Enflsyonun artacağı beklentisiyle mi her iki ülkede de? Yani tahvil faizlerini yönlendiren en önemli unsur enflasyon diyebilirmiyiz?
    2) Tahvil faizleri nasıl yükseliyor, Hazine mi yüksek faiz koyuyor yoksa tahvil talebi azalıyor bunun sonucunda fiyatı düşüp faizi mi artıyor?
    3)Eğer cevap tahvil faizi azaldığı için ise bunun nedeni enflasyonun getiriyi yiyeceği ve bu yüzden mi talebin düşeceğidir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Çünkü Türkiye, normal olarak yapılması gerekenin tersini yaparak riskleri artırıyor. Bir ekonomide riskler artmışsa o ekonomide faiz yükselir.
      (2) Hazine tahvil ihracını ihaleyle yapıyor. İhale sırasında bir faiz oluşuyor. Ama asıl bakılan faizler ikinci el piyasadaki tahvil faizleri. Bunu da gösterge faizle izliyoruz.
      (3) Tam olarak böyle değil. Bu dediğinizin de etkisi var kuşkusuz ama bir çok belirsizlik bu faizleri etkiliyor.

      Sil
  56. Hocam elinize sağlık.
    Hocam bu grafikleri kendinizmi oluşturuyorsunuz yoksa bir siteden mi alıyorsunuz (bloomberg)?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Ben birçok veriyi günlük bazda kaydedip izliyorum ve o çerçevede grafikleri de kendim yapıyorum.

      Sil
  57. Hocam Trump'un vergileri indireceğim söylemi hatalı bir politika değil mi? Heralde ekonomi canlansın diye vergileri indirecem diyor ama ekonomi zaten canlanma eğiliminde para politikası sayesinde,bu durum yanlış bir politika değil misiz sizce?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ABD ekonomisinde canlanma eğilimi var ama bu hala istenen ölçüde değil. O nedenle para politikasının yanı sıra maliye politikası uygulayarak ekonomiyi biraz daha canlandırmak istiyor.

      Sil
  58. hocam merhaba. ben genel bir fikrinizi almak isterim.

    Faiz getirisi almamayı varsayarak, 1.5-2 yıl gibi bir sürede ihtiyaç duyulmayacak bir para için sizce hangi para biriminde beklemek daha mantıklı olur.

    Faiz geliri almayacaksak şu an sıfır ya da negatif faiz uygulayan eur chf sek jpy gibi paraların merkez bankaları faizlerini normalleştirdiği- yükselttiği zaman yukarı sert hareketler yapacağını düşünerek bu paralarda durmak mantıklı olur mu?

    Trump'un dışarıda üretim yapan şirketleri Amerika'ya kaydırma gibi söylemleri var.Güçlü dolar kuruyla bu sağlanamayacağına göre 1.5-2 yıl sonra doların şimdiki değerinden çok daha güçlü olacağını düşünmek hatalı bir varsayım olmaz mı? Yani doların yayı diğer gelişmiş ülke
    paralarına karşı gerileceği kadar gerildi diye düşünebilir miyiz? ABD parasını değersizleştirmek isterse ne gibi olası hamleler yapabilir.Sizce elinde dolarla bekleyenin euro ya geçme zamanı yaklaşıyor mu? Bu konuda dikkate alacağımız ilk sinyaller neler olmalı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yanıtlaması zor bir soru. Normal olarak Dolar derdim ama Trump aklımı karıştırıyor.
      Avrupanın toparlanması pek kolay görünmüyor.
      Bu dediğiniz çerçevede gelişirse olaylar Dolardan Euroya geçmek mantıklı olabilir. Ama bu çerçevede gelişeceğine ilişkin tam bir kesinlik yok. Trump dediklerini yapabilecek mi? Orası da bilinmiyor.

      Sil
  59. ekonomik istikrar bozuluyor mu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Soyle diyebiliriz, ekonomin bozulmasi gayet istikrarli gidiyor...

      Sil
  60. domates fiyatlari ile fayizler arasinda bir iliski var mi

    YanıtlaSil
  61. Hocam,Trump maaş olarak 1$ alacağını açıklamış,bizim başkanın da böyle fedakarlık zamanı gelmedi mi artık?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizde henüz başkan yok (fiili durum hariç.)

      Sil
    2. Başkan yok çoban var.

      Sil
  62. Hocam, Trump seçildikten sonra uluslararası tahvil piyasalarında yaşanan satış dalgası neden gelişmekte olan ülkelerin para birimlerinin değerini düşürmekte ve doları yükseltmektedir?

    Saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sadece o değil, ABD'nin toparlanması olasılığı ve dolayısıyla Fed'in faiz artırma olasılığı etkili.

      Sil
    2. Ama Hocam, Trump'in vaat ettigi ekonomik ve siyasi politikalarin ABD ekonomisini toparlamasi veya toparlama ihtimalini yükseltmesi mümkün mü? Aksine ABD için, riskli ve öngörülerin tutmayacagi bir lider değil mi?
      Yani benim şahsi fikrime göre ABD için gelecek esasında çok da kestirilebilir değil. Buna rağmen dolar neden değer kaybetmiyor da tersine değer kazanıyor?

      Saygılar tekrardan.

      Sil
  63. Hocam erdoğan schultz'a terbiyesiz dedi.

    YanıtlaSil
  64. Ak parti secmeni olarak bir ozelestiriyi yapmayi uygun buluyorum. Ulkemiz ve milletimiz tarimi ihmal etmistir. Hayvanciligi da ihmal etmistir. Bundan dolayi gida fiyatlari yuksek faizlerde yuksektir.

    Sizce ne yapilmalidir hocam tarimda hayvancilikta

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru tespit.
      Ben tarım ve hayvancılık uzmanı değilim çok ayrıntılı önerilerde bulunamam ama ben olsam eskiden ne yapılıyordu da bu işler iyi gidiyordu diye bir araştırırdım.

      Sil
  65. petrol fiyatlarinin dusmesi su an icin tek teselli diyebiliriz.

    Ve oyle saniyorum ki petrol bi daha belini kolay kolay dogrultamaz. Hele fed bi faiz arttirsin opec zaten anlasamiyor. ocakta bu sekilde giderse 28 -30 dolari tekrar gorur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Görünüş öyle gerçekten de.

      Sil
    2. Bu durumda da Suudi Arabistan, İran ve Rusya gittikçe daha zor duruma düşerler. Zaten hepsi ekonomik sıkıntıda. Aksine petrolün 55-65 dolar civarına hareketlenmesini beklemek lazım. Bu shale oil üretimini dışarıda bırakırken körfez ülkelerine en optimum kar'ı sağlayacak rakam.

      Sil
  66. Hocam faizleri yükseltmemiz bu konjonktürde Devletin daha fazla borçlanmasına neden olmaz mı? Çünkü ihracat ve üretim kalemimiz sağlam değil. Yanlış mı düşünüyorum?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru düşünüyorsunuz. Ne var ki faizi yükseltmezsek kur artmaya devam ederse bu dedikleriniz zaten farklı bir şekilde olacak ayrıca enflasyon da artacak.

      Sil
  67. Fiyatlara narh koyulup artislarin onune gecsek boyelikle faizleri dusursek dolarida sabitlesek. Carsi pazara cusseli yarma herifleri salsak fiyat miktar kontrolu icin. Ekonomi daha iyi olmaz mi dusuk enflasyon dusuk faiz sabit fiyatta doviz kuru.

    YanıtlaSil
  68. hocam ülkelerin sesi niteliğinde haber sitelerinden hangilerini takip ediyorsunuz??

    -Almanya'nın sesi
    http://m.dw.com/tr/gündem/s-10201

    -Amerika'nın sesi
    www.amerikaninsesi.com/

    -Rusya'nın sesi
    http://tr.sputniknews.com/

    - Çin'in sesi
    http://turkish.cri.cn/

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hiçbirini. BBC'yi izlerim.

      Sil
    2. Kralice Sir unvani verse alir miydiniz?

      Sil
    3. Orta Asyada lider oyun kurucu olmak icin Turki cumhuriyetler uzerinde etnik dini siyasi soz sahibi olmak icin yapisal reformalrimi yapmamiz lazim

      Sil
  69. AB konusunda bizde Brexit-vâri bir tutum ve yöntemle "Trexit" yapar mıyız? Ab ile son dönem ilişkilerimiz konusunda bu da alt gündem olarak konuşuluyor.

    Sizin yorumunuz nedir Mahfi hocam ??

    YanıtlaSil
  70. hocam sizden Allah razı olsun çok çok teşekkür ederim üniversite de hocalara soru sorardık vakitlerini alıyoruz diye kizarlardi yol yöntem gostermezlerdi siz burda herkese cevap vermeye çalışıyorsunuz o kadar yoğunluğun arasında keşke sizi okul zamanlarimda tanımış olsaydım

    YanıtlaSil
  71. hocam konuyla alakasız ama şimdiye kadar en başarılı bulduğunuz, tüm dünyanın çıkarlarını düşünen, statükoya bağlı kalmayan abd başkanları kimlerdir. bir sıralama yaparmısınız?

    YanıtlaSil
  72. Kuran-ı Kerim'de sünnet olmak ile ilgili tek bir ayet olmadığını ve bu geleneğin Antik Mısır'dan geldiğini biliyor muydunuz? Konu dışı oldu ama çok şaşırdığım için paylaşmak istedim.

    YanıtlaSil
  73. Hocam 4 Aralık'ta İtalya'da anayasa referandumu var. Son kamuoyu yoklamalarında "Evet" ve "Hayır" oylarının başabaş olduğu belirtiliyor. Sizce çıkacak sonuç fx piyasaları nasıl etkiler ?

    YanıtlaSil
  74. Hocam bir birey için basit faiz mi iyidir bileşik faiz mi?

    YanıtlaSil
  75. Hocam merhaba,
    Piyasadaki risk algısını düşürmek için bir ara/baskın seçim+referandum işe yarar mı?
    Bir de tüketici faizlerini indirerek ve kredi kartı taksit sayılarını arttırak amaçlanan "sade vatandaş için ekonomik rahatlık", yıllardır peşinden koşulan tasarruf politikasından hızlı bir vazgeçiş değil midir? Bu bile işlerin yolunda gitmediğinin en basit göstergesi değil midir?

    *Ekonomi üzerine herhangi bir eğitim almamış, sadece ilgi duyan biriyim. Tv programınızlarından beri sizi takip edebildiğim için de kendimi ayrıca şanslı hissediyorum.

    YanıtlaSil
  76. Hocam
    1)Trumpun seçilmesi muhabbet ve istikrar ortamımıza zarar verir mi?
    2)Trumpun seçilmesi ABDdeki muhabbet ve istikrar ortamına zarar verir mi?
    3)Trumpun seçilmesi silah lobisi,faiz,dolar lobisi vs. muhabbet ve istikrar ortamını pekiştitrir mi?

    YanıtlaSil
  77. Hocam saygilar yazilarinizi takip edip anlamaya calisiyorum. Yaklasik 18 aylik mühendisim 3 eleman calistiran bir kobiyim.Suanki gibi ekonomik durumlarda kobilerin hareket tarzi ne olmalidir. Hocam beni mazur görün degerli vaktinizi bu soruyla harcamak istemem ama belki benim durumumda olup takip eden arkadaslar da varsa yararlanirlar yorumlardan takip ettigim kadariyla göremedim daha once sorulduysa simdiden ozur dilerim ancak islerde azalma gördüğüm icin ve yeni olduğum için sorma gereksinimi hissettim ve kobilere yönelik bu tip ekonomilerde ne yapilmasiyla ilgili bir kaynak kitap vs varmidir tavsiyeleriniz nelerdir. Saygılarımla

    YanıtlaSil
  78. Hocam sizi ilgiyle takip ediyorum, bizleri bilgilendirdiğiniz için çok teşekkürler. Ab ekonomik yaptırımlardan bahsetti, gümrük birliğinden ihracımız ve ekonomik ambargo ihtimalini gerçekçi buluyor musunuz ? Eğer gerçekleşirse ekonomik durum ülkede ne olur ?

    YanıtlaSil
  79. Baskanlik sistemi bence Ekonomi icin iyi olur.
    Parlementer sistem cok hantal tek basina iktidari kavrayamiyor. Parlementer sistem baskani anlamiyor muhalefet ediyor yaslari engelliyor. Ulke vakit ve nakit kaybediyor. Bakiniz dolarin bu seviyede olmasinin muessibi kim sorarim size. Devamli istikrar huzur icin baskanlik rejimi gayet yerinde olur. Ulkemize nakit yagar ulkemiz istikrar icinde akar duzen saglanir baskanlik olmazsa ohalle devam ederiz ohalden kurtulmanin yolu baskanlik sistemi.

    guney kore gibi bulus yapmanin yolu nereden geciyor. egitim sistemimizi laik temele oturtmak ve bilimsel ogretimle desteklemek zorunda miyiz demokrasi ve ilerlemenin egitimden gectigine inaniyorum.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi