Veba

Cezayir’in Oran kentinde önce bir iki tane derken giderek artan sayıda ölü farelere rastlanmaya başlanır. Apartmanların merdivenlerinde, sokaklarda her yerde fare ölüleri çıkar ortaya. Başlangıçta bunun bir veba salgını olduğuna inanmaz Oranlılar, çünkü bu yüzyılda artık veba olmayacağını düşünürler. Zaman geçtikçe gerçeği kabullenmeye başlarlar çünkü insanlar da ölmeye başlamıştır artık. Hiç kuşku kalmamıştır, bu vebadır ve yirminci yüzyılda burada hortlamıştır yeniden. Olaylar, Oran kentinin karantinaya alınmasına kadar varır.

Dr. Rieux, kendisine yardım eden birkaç kişiyle birlikte vebaya karşı var gücüyle savaşmaya başlar. Oran kentinin insanlarının çoğu bir süre sonra neredeyse vebayı da ölümü de bir alışkanlık çerçevesinde içselleştirirler. Vebaya karşı savaşın en zayıf düştüğü an bu içselleştirmenin yayıldığı andır. Buna karşın yılmadan, usanmadan veba ile mücadeleye devam edenler de vardır.

Romanın kahramanlarından Cottard, işlediği bir suç yüzünden yargılanacaktır, o nedenle intihara kalkışmış ama başaramamıştır. Veba nedeniyle ilan edilen olağanüstü hal nedeniyle yargı meselesi askıya alınır. Bu durumda vebanın ortaya çıkması en çok onun işine gelmiştir, çünkü veba sona erdiğinde olağanüstü hal kalkacak, o da yargılanacak ve muhtemelen hapse girecektir. O nedenle vebanın bitmesini istemez. Kendi kurtuluşu için binlerce kişinin ölecek olmasına hiç aldırmaz.

Rahip Panaleux bambaşka bir yaklaşım içindedir. Vebanın, Tanrının, inanmayanları cezalandırma yolu olduğunu savunur, halka, vebanın alacağı canların gereksiz ruhlar olduğunu, herkesin tanrı tarafından sınandığını, kendisi gibi inançlı olanlara bir şey olmayacağını anlatır. Ne var ki sonunda o da vebaya yakalanır ve acılar içinde ölür.

Yirminci yüzyılın önde gelen düşünürlerinden Albert Camus, Veba adlı kitabında veba üzerinden giderek simgesel olarak Nazilerin Fransa’yı işgalini anlatır. Nazi işgali, Fransa’yı bir veba faciası gibi sarmıştır. Camus’nün romanında Dr. Rieux’nün önderliğinde vebaya karşı örgütlenen hareket, Fransızların Nazi işgaline karşı örgütlenerek oluşturduğu direniş hareketini temsil eder. Albert Camus, Oran kentinde olağanüstü hal ilan edilmesi ve kentin veba sonrası karantinaya alınmasıyla bir anlamda özgürlüklerin kısıtlanmasına ve insan ruhunun cendereye alınmasına göndermeler yapar. Ardından, bir yandan vebaya karşı mücadeleyi Fransa’yı işgal eden Nazilere karşı direnişle özdeşleştirirken bir yandan da küçücük çocukların vebadan ölüp gitmelerine sessiz kalan Tanrı’yı vurgulayarak aslında Tanrının olmadığını savunur.

Romanın belki de en önemli mesajı, vebanın getirdiği ölümü bir çeşit kader olarak kabul edip onu içselleştiren insanların savaşı bırakmaları ve teslimiyeti kabul etmeleridir. Camus’nün de yer aldığı Varoluşçuluk felsefesi kaderi kabul etmez. İnsan, özünü kendisi oluşturur, özünü oluşturmada sorumluluk kendisindedir. Camus’ye göre bu dünyadaki gerçek hastalık, insanların hastalıklara karşı duygularını yitirip olayı kabullenmeleri, kader diye kabul ettikleri kötülükleri içselleştirip onlara boyun eğmeleridir.

Romanın sonunda, direniş olumlu sonuçlarını taşır kentin üzerine. Vebayı yenerler ve gelecek için yeniden umut doğar. Böylece Camus, son mesajını da burada verir. İnsan, insan olduğu için kabul edemeyeceği şeyleri kader olarak kabul etmemeli, başkaldırmalıdır. Umut ancak başkaldırmayla mümkün olur.