Genç Yazarlara Öğütler

İlk kitabım yayınlandığında 33 yaşındaydım. Oradan buralara gelene kadar bir o kadar daha zaman geçmiş. Hiç usanmadan yazmaya devam ettim. Sadece kendime yazdım. Yazmaya başladığımda amacım öğrendiklerimi, bildiklerimi ifade edebilmek ve daha iyi anlamak için yazmaktı. Çünkü insan yazarken öğrendiği kadar başka bir şekilde öğrenemiyor. Bildiğinizi sandığınız şeyleri yazmaya başladığınızda o kadar da iyi bilmediğinizi görüyor ve araştırmayı derinleştiriyorsunuz. Bu daha çok öğrenmenize yol açıyor. Çoğu kez "acaba yazmaktan vaz mı geçsem" diye düşündürüyor insanı. Ama devam ettiğinizde çok şey öğreniyorsunuz. Yazmaya başladığım her kitabımda yazmaya başladığım durum ile yazmayı bitirdiğim durum arasında ikincisi lehine dağlar kadar fark oluyor. Bazen bir kitabı yazarken başka bir kitabın konusu da çıkıyor içinden. 

İlk zamanlar tanınmamış bir kişiyken yazdığımın basılıp basılmayacağını hiç düşünmedim. Basılmasa da kendimi geliştirmiş olacağımı düşünerek yazdım. Aslında bloğumun adı olan Kendime Yazılar da bu düşünceden geliyor. Yani ben kendime yazdım her zaman. Ama paylaştım da. Sonraları yazdıklarım ilgi çekti ve çok satılır oldu. Ama bu süreç 35 yıllık bir süreçti. Bugün kitaplarım defalarca basılıyor ve ben tanınıyorsam bunda tanınmayan bir kişi olarak çizdiğim yolda yıllarca ısrarla yürümem etkili oldu kuşkusuz. 

Yazmak, okumak kadar önemlidir. Çünkü insan yazacağı konuyu araştırırken daha fazla ve daha dikkatli okur. Yazdıklarını birilerinin okuyacağını ve eğer yanlış şeyler yazmışsa birilerinin bunu yüzüne vurarak kendisini utandıracağını bilir ve o nedenle bir şeyler yazarken doğru olup olmadığını araştırır. Bunu yapmanın yolu da okumak, öğrenmek ya da bilgiyi tazeleyip emin olduktan sonra yazmaktır. Ben, bir yazı yazarken en az o yazının on katı okuma yaparım. Bildiklerimi, yanılmamak için, yeniden gözden geçiririm. Bu titizliğe karşın yine de çokça hata yaparım. Yazılarımı okuyup hatalarımı bulanlar benimle paylaşırlar ve ben dönüp düzeltir, okurlardan özür dilerim. İnsan hata yapar. Önemli olan hata nedeniyle özür dilemeyi bilmektir. Yazı, karşılıksız olsa da insan kendisine yazmış olsa da hata varsa düzeltip özür dilemeyi bilmek gerekir.

Genç arkadaşlarım son zamanlarda benim buralarda yazdıklarımdan yola çıkarak kendi kendilerine yazılar yazmaya başladılar, hatta içlerinde blog açan ve o bloglara yazanlar veya mevcut bazı platformlara veya bloglara yazanlar da çıkmaya başladı. Eğer bu gelişmede bir tutam katkım olduysa ne mutlu bana.

Genç arkadaşlarıma yazma konusunda bazı önerilerde bulunayım:

Yazmaktan yılmayın. Her yazdığınızda farklı şeyler öğrenirsiniz. Mesela ben yılda bir kaç kez işsizlik üzerine açıklanan verilerden hareketle işsizliği yazarım. Ve her seferinde ya yeni bir şeyler öğrenirim ya da bilgimi tazelemiş olurum.

Araştırma yapın. Yazmadan önce yazacağınız konuda mutlaka okuma, araştırma yapın. Ezbere bildiğiniz kavramlar bile söz konusu olsa kavramları bir kez daha gözden geçirin. Bazen tanımlar değişiyor, genişliyor veya daralıyor. O nedenle kavramları bilerek yazıya başlamak çok önemli.

Okurunuzun konuyu sizin kadar bildiğini düşünmeyin. Hatta hiç bilmediğini düşünerek yazın. Diyelim ki işsizlik üzerine yazacaksınız. Önce kavramları açıklayın. İşgücü nedir, nasıl hesaplanır? İşsizlik nedir, işsizlik oranı nasıl bulunur? Bu kavramları açıkladıktan sonra yazının asıl konularına girin. İşsizliğin çözümü için öneri getirmeden önce işsizliğin ne olduğunu ve neden doğduğunu anlatmanız okurunuzu aydınlatmanız çok önemlidir.

Olay yeri incelemesi yapın. Bunu yapmak için mutlaka olay yerine gitmeye gerek yok. Eldeki verileri değerlendirin. Verilerin yeterli olup olmadığına bakın. Veriler arasındaki ilişkileri kurun. Ayrıntılara bakın. Olay yeri incelemesi yapmadan sonuca varmak kolay olmaz.

Diyelim enflasyon konusunda bir yazı yazacaksınız. Burada enflasyonun çeşidini inceleyerek işe başlamanız gerekir. Talep enflasyonu mu var yoksa maliyet enflasyonu mu? Önce bunu ortaya koymaya çalışmak gerekir. Eğer kurlar bu dönemde çok hızlı artmış, yani TL hızla değer kaybetmişse o zaman maliyet enflasyonu var demektir. Yani ithal edilen hammadde, aramalı ve sermaye mallarının fiyatları yani maliyetleri artıyor ve dolayısıyla üretim maliyetleri artıyor demektir. İşe bu ilişkileri test ederek başlamak gerekir. Aksi takdirde ezbere yazılacak bir enflasyon yazısı kimseye bir şey katmaz.

Yazı için kendinize sınır koymayın. Yazabildiğiniz kadar yazın. Sonra o yazıyı bir kenara bırakın. Biz buna “yazının dinlendirilmesi” diyoruz. Birkaç saat sonra yazıyı tekrar ele alın ve ağır ağır okuyun. Gereksiz yerlerini, tekrarların olduğu bölümleri çıkarın ve yazıyı kısaltın. Ya da makul bir uzunluğa getirin. Bilimsel bir yazı için makul sınır 2 A4 sayfası uzunluğudur. Bilimsel makalede ise sınır olmaz. Çünkü orada birçok bilimsel bulgular, denemeler, hipotezler tartışılacak demektir.

Şimdi artık yazım kurallarını bilgisayarınızdaki programlar otomatik olarak denetliyor ama yine de elinizin altında iyi bir İmlâ (Yazım) Kılavuzu bulundurun. Bir de Türkçe Sözlüğünüz olsun. Özellikle Osmanlıca sözcükleri kullanırken çok dikkatli olun. Bildiğinizi düşündüğünüz sözcüğe bile sözlükten bir kez daha bakın. Mesela doğrusu ‘muhatap’ olan sözcüğü ‘muattap’ ya da ‘muhattap’ diye yazmayın. ‘İade etmek’ geri vermek demektir. ‘Geri iade etmek’ derseniz geri geri vermek demiş gibi olursunuz.

Yabancı dilden geçmiş sözcüklerin doğrusunu tam olarak bilmiyorsanız Türkçe karşılığını bulup kullanın. Mesela ‘konsantre’, yoğun, yoğunlaştırılmış anlamına gelir. Dikkat veya ilgi yoğunluğu karşılığında da kullanılır. ‘Konsantremi kaybettim’ ifadesi yanlıştır. Doğrusu ‘konsantrasyonumu kaybettim’ şeklindedir. Bunda tereddüdünüz varsa ‘dikkatimi kaybettim’ diye ifade edin.