Pastırma Yazı

Ekim ayının sonlarıyla Kasım ayının başlarında sıcak hava dalgasının etkisiyle sıcaklıkların mevsim normallerinin üstünde olduğu güneşli günlere pastırma yazı deniyor. Gündüzleri sıcak ve güneşli olsa da geceleri ayaz olabiliyor. Pastırma yazı bazı yıllar iki hafta kadar sürebiliyor. Eskilerin bu dönemde, ayazlı havada kuruttukları et çok lezzetli olurmuş. Bu döneme ‘pastırma ayazı’ derlemiş. Pastırma ayazı zaman içinde dönüp dolaşıp ‘pastırma yazı’ olmuş. Arkasından kış geldiği için sonbahar ile kış arasına sıkışan, yazı hatırlatan, bu kısa süreli dönem çok değerlidir.  

Küresel krizle birlikte Fed ve İngiltere Merkez Bankasıyla başlayan sonra Avrupa Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası’na yayılan niceliksel genişleme dünyada likidite bolluğu yarattı. Bu bolluk, bu paraların bir bölümünün yüksek getiri vaat eden Çin ve Hindistan gibi ülkelere doğrudan sermaye yatırımı şeklinde gitmesine, bir bölümünün de yüksek faiz veren gelişme yolundaki ülkelere portföy yatırımı olarak (kredi, tahvil alımı, hisse alımı vb) akmasına yol açtı. Son 4 – 5 yılda yaşanan bu sermaye akışı bu ülkelerde varlık değerlerinin yükselmesinin nedeni oldu. Bu ülkelerde başta gayrimenkuller olmak üzere varlık fiyatları yükseldi.

2016 yılının son çeyreğinde görünüm değişmeye başladı. ABD ekonomisindeki toparlanma ve Fed’in faizleri artırmaya başlamasına ek olarak Trump’ın söz verdiği genişlemeci maliye politikasını yürürlüğe koyacağı beklentisi bir yandan Doları güçlendirirken bir yandan da ABD Hazinesinin tahvil faizlerinde yükseliş yarattı. Bu dönem yaklaşık olarak 2 - 3 ay sürdü. Bu gelişmeler, gelişmiş ülkelerdeki yatırım fonlarının yavaş yavaş bu ülkelerden çıkarak geldikleri yerlere dönmelerine neden oldu. Ardından Trump’ın verdiği sözleri yerine getirmekte zorlanacağı anlaşıldı hatta iktidarda kalıp kalamayacağı da tartışma konusu haline geldi. Derken işler iyice karıştı. Trump, soruşturmalara konu olma aşamasına kadar gelince Dolar da hızla değer kaybetti.

Aşağıdaki grafik Dolar Endeksinde (DXY) yılbaşından bu yana yaşanan değişimi gösteriyor.


Arada bir yükselişler yaşanmış olsa da eğilimin aşağıya doğru olduğu hem grafik çizgisinden hem de eğilim çizgisinden açıkça görülebiliyor.

Sermaye hareketlerinin serbestliği küresel sermayeye çok hızlı karar alıp, çok hızlı yatırım yapma imkânı sağlıyor. Bazen birkaç günlük hatta birkaç saatlik hareketle büyük getiriler elde etmek mümkün olabiliyor.

Fed’in son faiz artırımı kararı ve bilanço küçültmeyle ilgili başlangıcı olmasa da gidişatı belli olan programına göre yatırımcılar, önlerinde çok uzun olmayan bir para kazanma zamanı olduğunu gördüler ve gelişme yolundaki ülkelere geri geldiler. Bunun nedenlerini sıralayalım: (1) Fed’in bilanço küçültmeye başlamasına kadar dünyada likidite bolluğu sürecek. (2) Gelişmekte olan ülkelerde reel faizler son derecede yüksek (reel faiz hesabı nominal faizle parayı yatıran kurumun kendi ülkesindeki enflasyonun farkı olarak alınmalı.) (3) Gelişmekte olan ekonomilere yabancı para girdikçe o ülkenin parası değerleniyor ve dolayısıyla yatırımcı hem yüksek reel faizden hem de yerel paranın değer kazanmasından kazançlı çıkıyor (çifte kazanç.)      

Bunu bir örnekle açıklayalım. Diyelim ki bir ABD’li büyük bir yatırım fonu Türkiye’ye 16 Mayıs 2017’de 100 milyon Dolar getirip TL’ye çeviriyor ve yüzde 12 net faizle bankaya yatırdıktan bir ay sonra 16 Haziran 2017’de faiziyle birlikte parasını çekip Dolara çeviriyor ve gidiyor. Bu durumda neler olacağını aşağıdaki tablodan izleyebiliriz:

16.05.2017
16.06.2017
USD
       100.000.000  
1 USD =
3,55
3,52
TL
       355.000.000  
Faiz (net)
0,12
0,010666667
TL Faiz
         3.786.667  
USD Faiz
         1.075.758  
USD Anapara + Faiz
       101.075.758  
ABD'de Yıllık Enflasyon
0,015
ABD’de Aylık Enflasyon (%)

0,00125
Reel Getiri (USD)
      1.074.413  

16 Mayıs’ta 100 milyon Doları getiren yatırım fonu bunu aynı gün 1 USD = 3,55 TL kuruyla TL’ye çevirip bankaya 32 günlüğüne yıllık yüzde 12 net faizle yatırıyor. Yüzde 12 yıllık net faizin günlüğü (0,12 / 360=) 0,00033, 32 günlüğü de 0,01066 eder. Buna göre söz konusu yatırım fonu bu paraya 32 günde 3.786.667 TL faiz alır. Bu faizi ve anaparayı aldığı gün (16.06.2017’de geçerli 1 USD = 3,52 TL kurla) Dolara döndüğünde eline toplam 101.075.758 Dolar geçer. Yani 32 günde getirdiği 100 milyon Doları 101 milyon 75 bin 758 Dolara yükseltmiş olur. ABD’ye döndüğünde 1 aylık enflasyon düşülürse 1 milyon 74 bin 413 Dolar reel kazanç elde edilmiş olur. 

Yabancı yatırımcıların baktığı bir şey daha var: O da CDS primi, yani risklerin durumu. Şu aralar dış finansman yağmuru devam ettiği için riskler de düşüyor. Mesela Türkiye’nin CDS pirimi yılbaşında 273 idi, şimdi 188. Para geldiği sürece orada da sorun yok.

Risk primi ilginç bir ölçü: Yabancı para gelince düşüyor ve o düşünce yabancı para daha çok geliyor. Ama yabancı para gitmeye başlayınca yükseliyor ve o yükselince yabancı para daha hızlı gidiyor.

İşte bunun için bizim gibi ülkelere bu aralar fon yağıyor ve bu sonbahara kadar sürecek gibi görünüyor. Sonbahara kadar sürecek olması o tarihlerde (muhtemelen Ekim gibi) Fed’in bilanço küçültme amaçlı olarak tahvilleri verip paraları almaya başlayacak olmasına ilişkin tahminlerden kaynaklanıyor. Aylık 10 milyar Dolarlık miktarlarla başlayacak olan bu küçülme operasyonu, başlangıçta çok sert etkiler yaratmasa da aylık miktarlar arttıkça bizim gibi dış kaynak bağımlısı ekonomiler için havanın giderek soğuyacağı günler başlayacak. O nedenle bu döneme pastırma yazı diyorum. Bu dönemi değerlendirip de geleceğe ilişkin sağlam adımlar atmaya başlayan gelişme yolundaki ekonomiler bu sıkıntılı dönemi daha rahat geçirecek. Pastırma yazını gerçek yaz sananlar ise sıkıntıya düşecek. 

Yorumlar

  1. Hocam yazı için teşekkür ederim.

    Hocam bu dönem de onların istediği gibi davranmak yerine tam tersi davranılırsa bu davranış bizi nasıl etkiler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler.
      Onlar bir şey istemiyor biz kendimiz için doğrusunu yapmalıyız.

      Sil
    2. Yetkili abiler sıcak para da gelmişken eğitimde bilimsellik reformuyla başlayalım ki ileride çocukları"mız" aç kalmasın.

      Sil
    3. Yok bizim cesaretimiz yok girişemeyiz diyorsanız da bu vatan evlatlarına bırakalım koltukları.

      Sil
    4. Hocam geçen sene "2017 Falı" da diye yazı yazmışsınız. Fala ben de inanmam. Gaibi Yaradandan başka kimse bilemez ama insanlar insana bağlı olan iktisat hakkında tahminler yürütebilir. Siz de yaptığınız bu tahminde yanılmamışsınız.


      http://www.mahfiegilmez.com/2016/12/2017-fal.html

      Sil
  2. "başlangıçta çok sert etkiler yaratmasa da aylık miktarlar arttıkça bizim gibi dış kaynak bağımlısı ekonomiler için havanın giderek soğuyacağı günler başlayacak."

    Terör saldırıları olduğunda, bombalar patladığında, piyasaların yarım-gün bile sürmeyecek kadar küçük tepkiler verdiğini, piyasaların kendi akışında devam ettiğini söylemiştiniz.

    Şimdi ise, "havanın giderek soğuyacağı günler başlayacak" diyorsunuz.

    FED'in bilançosunu küçültme plânına, piyasalar adapte olur mu, alışır mı?

    Peki, piyasalar alışırsa, "insanlar da" alışmış mı sayılır?!

    Mahfi Bey, "piyasalar" ile "insanlar" tamamen ayrıştı mı?!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Piyasalar adapte olur da ülkeler olamayabilir.

      Sil
  3. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  4. Yazınıza şu kuvvetli "inancımı" yorum olarak düşmek isterim. Bizim ülkemiz çekirge değil. Bir zıplıyor iki zıplıyor hatta bin zıplıyor bir şey olmuyor. Çok enteresan. Dolar ne olur sorusu cevapsız olabilir ama bu ülke yine para bulacaktir bir şekilde. O şekil nedir onu bilemem ama bulunacaktır. Bugune kadar bu hep böyle oldu. "Bu defa başka" lafını 100 kere duyduk. Bu defa da "başka" değildir muhtemelen.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. adsız arkadaş insanlar akıllanmadığı müddetçe hiçbir şey olmaz. azanların içinde debelenip duruyoruz. bir musibet bin nasihatten iyidir atasözü boşuna söylenmemiş.

      Sil
    2. Şunu unutmayın, her nereden bulunuyorsa bulunan o paralar direkt ya da dolaylı olarak halkın cebinden çıkıyor. Yapılan saçma sapan işleri düzeltmek için harcanan milyarlar bizlere yol-su-elektrik olarak değil vergi, düşük memur-emekli maaşı, kamu hizmetlerine zam, yabancılara ya da yandaşlara devredilen kamu varlıkları-hazine arazileri v.s. şeklinde geri dönüyor. Bu durumdan memnunsanız mesele yok.

      Sil
    3. Adsız 17:35 Yani sizin düşüncenize göre "parasız ayağına yattım ama aslında param var mı diyorsunuz?" "demeyeceğim" ben kendi bileğimle kazanamadığım parayı tuvalet kağıdı yaparım.

      Sil
  5. Pastırma canımız cehti ve hocam :(...ancak malesef çok pahalı ! Kirmizi Et lüks tüketim e girince doğal olarak pahalı ! ...bide hocam pastırma yazı nin neresindeyiz ortası mı sonuna yakın mıyız ! Saygılarımla

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Buna ek: içeriği değiştirilmiş (salam,sucuk,sosis vb.) ürün yerine halis mulis et tüketmek daha iyiymiş. Araştırınız. Benim gibi reflü rahatsızlığı olanlar tüketmemeli.

      Sil
  6. Sorularim var

    1-Fed aylik 10milyar dollar para cekimi yapsa 2trilyon dolar dunya piyasalarindan cekse nereden baksaniz bu surec cok uzun yillar alacak. %3.00 faiz oranindan sonra artirimi kesip yoluna devam etmesi yeni bir kriz yaratmaz mi tum bu olanlar

    2-durgunluk ekonomide ani durus deflasyon sonucta abd de enflasyon son derece dusuk. Dolarin ciddi deger kazanmasina yol acmaz mi

    3-butun bu olanlar cine etkisi ne olacak malum cin sallandin mi abdye bile benzemez benden soylemesi!
    ABD yine para basarak pacayi kurtardi Hatta Dunyayada faydasi oldu para basarak kimi zaman petrolculere emtiacilara kimi zaman bizim gibi ulkelere vsss fakat! Cin yuan bassa ne olur basmasa ne olur!
    acikcasi ABD fedin yerinde olsam bu paranin cok az bir kismini cekerim Cekilen paranin bir kismini da ABD hazinesinde butce acigi icin kullanirim sizce mantikli olmaz mi %4 enflasyona kadar yolu olsun denemez mi

    4-Acaba cekmese ne olur hocam sizden yanit bekliyorum parayi cekmese hibe etse o para dunyada kalsa fed sadece faiz artislariyla kalsa olamaz mi sonucta fed faiz arttirdikca dunyada gelismekte olan ekonomilerde faiz arttiracak.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1) Bir önceki yazımı okursanız hızlanarak gideceği için süreç 4,5 yıl sürüyor.
      2) 1 ile ilintili
      3) Çin toparlanmaya başladı gibi görünüyor.
      4) Bir önceki yazımda bunun da yanıtı var.

      Sil
    2. Acikcasi Fedde onemli Uzmanlar mevcut bir sekilde bu isinin ustesinden gelirler.
      Beni en cok kaygilandiran CIN. Uzun yillar ortalamasini aldigimizda Cinin potansiyel buyume orani %6.5 cikiyor. Bu oran hem Cin icin hem de Dunya icin neredeyse denge bir oran. Bu toplum hizla yaslanan bir toplum oldugunu kabul edersek onumuzdeki yillarda %6 buyume de yeterli gibi gozukuyor.

      Sil
  7. Hocam şu cümlede hata yok mu?: "ABD’ye döndüğünde 1 ay içinde orada enflasyon değişmediğinden 1 milyon 75 bin 758 Doların tamamı kazanç olur. " 1.075.758 dolardan abd enflasyonu kadarını çıkarmanız gerekmez mi net getiriyi bulmak için? Enflasyon adamlarda sıfır değil ki, ve sanırım enflasyon kadar getiri elde edebiliyorlar orada faize yatırıp.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ABD'de yıllık enflasyon % 1,5 dolayında. Aylık enflasyon bu durumda yüzde 0,125 oluyor. Buraya gelen para 1 ay durup giderse yüzde 0,125 değer kaybetmiş olacak bu kadarlık enflasyonu yok saysak bir şey fark etmez diye düşündüm.

      Sil
  8. Fedin aklini basina devsirmesi lazim gittigi yol yol degil!

    YanıtlaSil
  9. Memurum ayın sonunu zor getiriyorum.alım gücü çok düştü.bu hükümet rakamlarla oynuyo.yakında cinnet geçircem

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de Taseron isciyim maalesef zor geciniyorum.

      Sil
    2. Memura derhal %25 refah zammi yapilmalidir ama derhal. ya da seyyahen 200 lira zam da yeterli olur. Merkez bankasi bu isi ustlenebilir

      Sil
    3. refah zammı diye birşey yoktur literatürde. onun adı iyileştirmedir.

      Sil
    4. Bu bloğu çok seviyorum. Yorumları da :) Adsız 20:46ya da şunu diyorum : literatür miteratur anlamam ben. Sen derdi mi anladın mı?

      Sil
    5. Adsız 21:19 Anladım ama literatür de Önemli! Bu dediginiyiz iyileştirmeye giriyor! iyi okuyun okudunuzu algılayın!

      Sil
    6. Bu zamla olacak iş değil ne yazık ki, şuanda zam yapılabilir ama kısa bir süre içinde alım gücü eskiye dönecektir( tabi bu bazı faktörlerin etkisiyle öyle olmaya da bilir ama sonunda ciddi sorunlarla birlikte gelir örnek: Yunanistan )

      Sil
  10. hocam fed, faizi yükselterek parayı geri almıyor mu? 10 milyar doları geri nasıl alacak? burasını anlayamadım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed 2008 sonrası hazine ve özel kurumların tahvillerini almıştı.Şimdi de hazine ve özel kurumlar tahvillerin vadesi doldukça parayı geri verecek.Bir önceki yazısında Mahfi bey detaylı bir şekilde anlatmıştı.

      Sil
  11. Hocam tsk.dilerim ilgililere okur.sevgiler

    YanıtlaSil
  12. Hocam, mobil versiyonda (en azından bende) tablolar tam çıkmıyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu sayfayı okurken tarayıcı ayarlarınızdan "masaüstü"ne çevirebilirsiniz diye biliyorum.

      Sil
    2. Cihazinizi yana yatirinca gorunmesi lazim. Ayni sorun bende de vardi, ama duzeliyor.

      Sil
  13. arzu edilen durum finansal değer=reel değer dersek

    krizin nedenini ise finansal değerin reel değerin çok üzerinde olduğunu kabul edersek

    Y=Ms*V denkleminde yani milli gelir = parasal taban × parasal taban dersek

    buradaki milli gelir finansal değere mi eşittir yoksa reel değere mi?

    YanıtlaSil
  14. Hocam peki biz bu pastırma yazını değerlendirebilmek için ne tür girişimlerde bulunabiliriz? Bahsettiğiniz süre bizim için 4-5 aylık bir süreye tekabül ediyor. Bu kadar kısa sürede nasıl bir politika uygularsak ileride çekeceğimiz sıkıntıyı asgariye indirmiş oluruz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Etleri kurutmaya başlamak gerekiyor.

      Sil
    2. 4 - 5 ay sonra başlasa bile hemen kesilmez. 1 yıla yakın süre var. Zaman geçirmeden yapısal reformlara başlamak gerekir.

      Sil
    3. Hocam bizim sistemde yapısal reformları uygulamaya sokmak takriben ne kadar sürer?

      Sil
    4. Bir haftalık iş,o yüzden 51 hafta daha bekleyebiliriz.

      Sil
    5. Biz de 1 haftada yapısal reform olsun diyoruz zaten. Sizin fikriniz nedir söyleyin de sesimizi duyurabilelim.

      Sil
    6. Adsız 12:11 Allah boş duranı sevmezmiş. Merdiven inip çıkmanın püf noktalarını söyleyebilirseniz yapısal reforma da girişebiliriz.

      http://www.menshealth.com.tr/uzun-yasamin-sirri-merdiven/?utm_referrer=https%3A%2F%2Fzen.yandex.com

      Sil
    7. Nedir bu yapısal reform sevdası,memlekette sürekli yapısal reformlar yapılıyor zaten daha ne,Allah gözünüzü doyursun.

      Sil
    8. Yapısal reform var, yapısal reform var. Açıkçası şu an yapılan yapısal reformla değil gözüm, elim bile doymuyor. Çünkü hastayım, işe bile giremiyorum. İşe girsem bile verilen maaşlar, "şu an yapısal reform var" diyenlere dalga malzemesi olmaktan başka bir işe yaramaz.

      Sil
  15. Hocam, sanırım dönüp dolaşıp hep aynı yere, yapısal reformlara geliyoruz. Benim yapısal reformlar konusunda anlayamadığım, etki süreleri. Hukuk ve eğitim hep dillendiriliyor. Bu konularda bugün reform yapilsa yarın veya kışın herşey düzelir mi? Kuşkusuz yola çıkmak da önemlidir ama bence sonuçlarını almak çok zaman ister. Ya da yanılıyor muyum? Son sorum da şu olacak. 90li yılların sonundaki gorevinizden istifa etmenizin nedenlerinden olduğu gibi bugün hangi reformlar yapılmasa istifa kararı verirdiniz? Önem sırasına göre bir sıralar mısınız? Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Önem sırası biraz değişti şimdi.
      1. sırada eğitim
      2. sırada yargı reformu var artık
      Onlar olmadan öteki reformların kalıcı olarak anlamı olmayacak.

      Sil
    2. Hukukda ne gibi reform yapilmali Hukuk zaten var ulkede anayasa yeni onaylandi 2019a kadar hazirlik yapiliyor. Adalet sistemi isliyor. Meclis tikir tikir kanun yapiyor maasallah saat gibi isliyor

      Sil
    3. bana göre siyasetten bağımsız, tarafsız ama hukuk camiasının içinde de kimse at koşturamayacak biçimde şekillendirilmeli. Haklıyla haksız "gerçek" manada ayrışmalı. parası olana değil, garibana sahip çıkacak şekilde reform yapılmalı.

      Sil
  16. Kaleminize saglik hocam ,cok net bir yazi olmuş , tabiki anlayana saygilar

    YanıtlaSil
  17. sade ve yalin anlatiminiz icin tesekkurler:) dolar gelecekte ne olacak diye merak edenlerin yazinizi sadece dikkatli okumasi yeterli:)

    YanıtlaSil
  18. Hocam herşeyimiz dolara endeksli, bizim paramız pek bir anlam ifade etmiyor. TL kullanmak Sağ elle Sol kulağı göstermek gibi işi uzatıyor sadece. Diyeceğim odur ki biz de doları kullanabilir miyiz para birimimiz olarak? Yasal engelleme veya herhangi bir kullanım kirası gibi bişey mi var?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Basamadığınız para sizin paranız olmaz. Yunanistan Euro basamadığı için battı.

      Sil
    2. Adsız 21:18 güldürdünüz beni. para yönünden asimile mi olalım?

      Sil
    3. Süperdolar basarak batmaktan kurtarırız.

      Sil
  19. https://www.bloomberg.com/view/articles/2017-06-16/immigrants-don-t-steal-from-americans-paychecks
    Hocam bu yazı göçmenlerin yerli işgücüne fazla olumsuz etkide bulunmadığını iddia ediyor ve bunun böyle olduğuna dair birçok çalışma varmış. Türkiye'deki duruma bakarsak son 4 senede durum nedir?

    YanıtlaSil
  20. Sayın Eğilmez yıl 2000/2001 dünyada ekonomik kriz veya durgunluk yok Türkiye tarihinin en büyük ekonomik krizine saplandı, maruz kaldı, itildi.
    Yıl 2008 dünya ABD de baş gösteren ipotekli konut kredisi balonu ile 1929 dan bu yana en ekonomik krize girdi.Ve bundan AB ülkeleri, bütün dünya etkilendi.Bütün bunlar bilinenler.Türkiye bu süreçte 2009 da % 8 küçülmesini dışında bu güne kadar büyümesini sürdürüyor.
    Bu 8 yılı pastırma yazları ile 'süre ve süreç'olarak açıklayamıyacamıza göre ne ile açıklayabiliriz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2001 krizine gelene kadar yaklaşık 10 yıl benzeri bir durum yaşandı.Bankalar halktan paraları toplayıp Hazineye verdi. Hazine borçlandıkça borçlandı. Sonunda ödeyemez duruma gelince 2001 krizi çıktı. Yani o kriz 1 yılda değil 10 yılda oraya geldi.

      Sil
    2. Turkiye son 7 yildir yani 2010 yilindan itibaren dunyada basilan bol paradan yararlandi. Hic bir ekonomik reform yapmadi Merkez bankasi eliyle dusuk faiz dunyadan gelen bol paradan kaynakli dusuk kur rejimiyle buyudu. 2013den itibaren ise dusuk faiz yuksek kur dunyadan kaynakli dusen emtialar eliyle buyudu. Zaten ihracatin son buyume rakamlarina artisi ortada. Ama bundan sonra bu surec bu kadar kolay olmayacak yani reform yapmadan ekonomi buyuyemeyecek zaten buyusede orta gelir tuzagindan goruldugu uzre kurtulamiyoruz. Kisibasina dolar bazinda gelir 2008den beri ayni duzeyde. Artmiyor azaliyor gelir dagilimi adaletsiligi ortada.

      Kisaca faiz oyunlariyla bu is yurumeyecek enflasyon seviyesi dusuk emtialara ragmen ortada. ABD dolari piyasadan cekiyor cektigi zaman yuksek kurda bize etrki etmeyecek cunku imalatimiz ihracatimiz dusuk teknolojili yari mamul urunler. Bakiniz o kadar kur artisina ragmen normalde tekstil sektoru ihracat hamlesi yapardi tarimda ihracatimiz artardi ama bu iki sektorde birakin ihracati ithalatimiz artiyor her gecen sene. HJatta Avrupadan tekstil rexport urunleri bile aliyoruz sartlari birde boyle gorun!Tarim zaten ortada

      Sil
    3. gayet net.

      Sil
  21. Hocam tüketim malı ithal etmek milli gelir üzerinde bir etkide bulunmaz değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Milli gelir hesaplanmasında ihracat artı yönde ithalat eksi yönde etki eder.

      Sil
    2. misal şu an elimizdeki masaüstü, diziüstü, tablet, akıllı telefon vs. aldığımızda her türlü zarardayız. Hem ruhen, hem zaman yönünden(olumlu/"olumsuz"), hem de iktisadi yönden...

      Sil
  22. Sn.Hocam Selamlar, Ekim başında dolar kuru öngörünüz var mı? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  23. Hocam bankaların elindeki tahviler özsermayeleri sayılıyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Özsermaye = Varlıklar - Borçlar olduğuna bankaların elindeki tahviller de varlıklar arasında yer aldığına göre tahviller özsermaye hesabında için içindedir.

      Sil
  24. Hocam 2008 krizine doğru ticari bankalar mortgage kredilerini yatırım bankalarına elde edilecek faiz geliri de içinde mi satıyordu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mortgage kredileri türev ürün haline getirilip satılıyordu.

      Sil
  25. Kusura bakmayın Mahfi bey, hatırlatmak zorundayım:

    FED (eski) başkanı Ben Bernanke, "parasal genişleme programımızı sonlandırıyoruz" dedi, ekonomik kriz çıkmadı.

    FED (yeni) başkanı Janet Yellen, "parasal genişleme programımızı bitirdik, şimdi enflasyonu takip ederek faiz arttırımlarına başlıyoruz" dedi, ekonomik kriz çıkmadı.

    Janet Yellen, faizleri arttırmaya yıllardır devam ediyor, ekonomik kriz çıkmadı.

    Janet Yellen, "FED bilançosunu küçültmeye başlıyoruz" diyor, ekonomik kriz çıkmayacak!

    Şimdi:

    Lütfen cevaplar mısınız Mahfi bey:

    FOMC mu hata yapıyor?

    Yoksa, sizin analizlerinizde ve öngörülerinizde mi hata var?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bence siz hata yapıyorsunuz. Gelin bir de benim konumumdan bakın dünyaya kriz var mı yok mu görürsünüz? 3 sene önce ben aileme "borçlanmayın, sıkıntı çekeriz" diyordum. Şimdi onlar "Fomc" dahi bilmeden krizin olduğunu görüyorlar. Sizin durumunuz iyi olmalı ki krizden bihabersiniz:)

      Sil
    2. Bu soru önemli. Adsız 01:11'e teşekkürler.

      Mahfi bey in cevabını bekliyoruz.

      QE'nin bitirileceği Mayıs 2013'te söylendi, o zamandan beri, gelişme yolundaki ülkelere ve Türkiye'ye ekonomik krizin geleceği söyleniyor.

      2017'nin yarısını bitirmek üzereyiz, ortada ekonomik kriz emareleri yok!

      Geçmiş yıllarda, Yellen'ın basın toplantılarına bakarak ve FOMC toplantı tutanaklarına bakarak, GYO'lara ekonomik krizin geleceği söylendi, bugün de söyleniyor.

      "Asıl problemler, şimdi başlıyor!" sözünü 4 küsür yıldır dinliyoruz, ama ortada problem mroblem yok!

      2013

      2014

      2015

      2016

      2017

      Ekonomik kriz bir türlü gelmedi!

      Niçin?

      Sil
    3. Mevcut durumu kriz olarak görmüyorsanız sorun yok.
      QE'nin bitileceğinin açıklandığı 22 Mayıs 2013'de:
      USD TL kuru 1,84 idi bugün 3,51
      Gösterge faiz 5,08 idi bugün 11,08
      Enflasyon % 6,5 idi bugün 11,72
      Kişi başına gelir 12.480 USD idi bugün 10.650 USD
      Anladığım kadarıyla sizin ekonomik tanımlarla ilgili sorununuz var.

      Sil
    4. Hocam çok iyi cevap, tebrik ederim.

      Sil
  26. Fed milleti kandiriyor! Fed bu necip millete kumpas kuruyor. Su ramazan gunu dua ediyorum her tarafimiz kumpas kuranlarla ortulu. Def etsin rabbim bunlari bizden. Etrafimiz lobilerle dusmanlar cevrili herkes bize dusman oyle biz de herkese dusman olmaliyiz! Fedin bu yaptigi %5buyumemize comak sokmaktir kumpas yapmaktir. Faiz lobisinin istedigi de bu olsa gerek. Eyy fed haddini bil haddini bize kumpas mumpas sokmez

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Masallah, yurtdisindaki FEDin kumpas kurdugunu gorup, anliyorsun da, icerde seni kimler nasil kandiriyor, anlamiyorsun..

      Sil
    2. Niye papağanlık yapıyorsun?

      Sil
    3. FED üyeleri her akşam mesai çıkışı Wall Street'de bir kahvede toplanıp "şu necip Türk milletine nasıl bir kumpas kursak" diye plânlar yapıyorlarmış. Her faiz artışından sonra Türkiye'den gelen "dolar daha da düştü" haberleri ile kahrolup bu bilanço küçültme işini bulmuşlar sonunda. Hatta bu fikir akıllarına gelince Yellen ile faiz lobisi başı harmandalı oynamışlar ama bu millete sökmez, anlayamadılar gitti!!

      Sil
    4. FED in amacı olsa olsa amacı Reis i yıkmaktır yükselen güç Türkiye nin önünü kesmektir. Faiz arttırıcam yükseltecem hepsi oyun içinde oyun. (Bu da benim dalgam anlayamayan olurda...)

      Yahu adam dalga geçiyor anlamadınız mı?

      Sil
    5. İsmet bey, belki biz de dalga geçiyoruzdur. İlle de dalga geçiyoruz diye belirtmek mi gerekiyor?

      Sil
  27. Hocam teşekkür ederim. Aklıma takılan bir husus var. Yanıtlarsanız sevinirim.
    Piyasa gerçekleri sattigina göre ve gerçek ekim ayında başlayacak ise satışların şimdiden başlaması gerekmez miydi ve en önemlisi sizin ve sizin bildirmenizle yüzbinler bizim gibilerin bunu bilgiye sahip olması çıkış yapacak olan sermayenin elini zayıflatmazmı. Mesela bist ten nasıl çıkacaklar..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ama o zamana kadar gerçek para kazanmaya devam etmek.

      Sil
  28. Sayın Hocam

    Merkez Bankasının altın rezervlerini arttırması bu pastırma yazını öngörüyor olmasından mıdır yoksa Katar ve İran'ı ibret almasından mıdır?

    Saygılarımla,
    Murat

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayir yakinda ABD ve Saudi Arabistan ile basimizin derde girecegini ongorup onlem almaktir.

      Sil
  29. Mahfi bey,
    Lehman krizi ile S&P500 676'ya düşmüş.
    Bankalar/şirketler QE'den aldıkları ödünç para ile S&P500'ü 2433 yapmış.....
    Artık bu para geri verileceğine göre borsalarda çöküş yüksek olasılık değil mi?
    Bu durumda FED tekrar QE'ye yapışmayacak mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konuda bilgim az olsa da şöyle tahmin yürüteyim. Kendilerine ederler böyle yaparlarsa şayet.

      Sil
    2. Hayır 10 yıla yayılacak bu çöküş olmaz.

      Sil
  30. Merhaba Mahfi bey,
    Yazınız için teşekkürler. ABD kaynaklı fonların sadece faiz arttırımı ve bilanço küçültme gibi sebeplerden ötürü hemen ABD'ye geri dönmesini beklemek tamamen rasyonel midir? Çünkü FDI açısından ABD işgücü maliyetleri fonların aktığı ülkelerin işgücü maliyetlerinin çok çok daha üzerinde, Çin, Hindistan vb. Portföy yatırımları açısından ise CDS risk primindeki gelişmelerin 2/3 ü dünya ekonomisindeki gelişmelere 1/3'ü ise o ülkenin ekonomik görünümünden kaynaklanır.(bu durum akademik çalışmalarla ortaya konulmuş bir sonuçtur). CDS'leri oldukça düşen ülkeler gelişmekte olan ülkeler varken, bu fonların ABD'ye daha düşük reel faiz kazancı için dönmesi çok olası mıdır? En azından bu akışın boyutu deprem etkisi değil ufak kur etkileri yaratacak diye düşünüyorum.
    Not: sorularım eleştirmek değil öğrenmek niyetiyle sorulmuştur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hemen dönmesini beklemek gerçekçi olmaz. O nedenle benim beklentim bunun yılsonuna doğru başlayacağı ve gelecek yılsonuna doğru hızlanacağı yönünde. O nedenle önümüzde 1 yıl dolayında bir süre var değerlendirilmesi gereken.

      Sil
  31. Hocam tcmb nin doviz depo ihalesi acmasi tam olarak ne demek?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Depo kelimesi insanı yanıltıyor ama işin aslında MB TL alıp döviz satıyor bu ihalelerle.

      Sil
  32. hocam bitcoin nasıl bir şey. tavsiye eder misiniz...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. BiR günde geçen %20 kaybetmiş !
      Kumar gibi risk çok yukusek! Para çok zor kazanılıyor ! Zar zor geçiniyoruz ! En son Karar tabiki sizin ...

      Sil
    2. Orta vadede en kârlı yatırım aracı.

      Sil
    3. Bu konuda bu blogda yazım var.

      Sil
  33. Hocam emeğinize sağlık çok teşekkürler güzel bir yazı.Hocam Ekonomide Analiz kitabınızda bir kısım var tam olarak anlayamadım.Döviz bir ülkeye nasıl girer başlığı altında.Bu şekilde gelen dövizlerin yabancı sermaye yatırımı,portföy yatırımı veya borç (mevduat)şeklinde gelenleri finansman kalemidir.Bu dövizlerin bir bölümü döviz olarak saklanır bir bölümü yerli paraya çevrilir.Ülke bir yandan yüksek borsa getirisi ya da yüksek kâr bir yandan da yüksek faiz elde edilmeye uygun bir ülke ise genellikle ülkeye giren döviz miktarı çıkan döviz miktarından fazla olur.Anlamadığım kısım ülkeye giren döviz miktarı çıkan döviz miktarından nasıl fazla olabiliyor?.Bugün ki yazınızda değindiniz konu ile de bağlantılı olabileceğini düşünerek yazdım cevabınız için şimdiden teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok doğru ama ülke sürekli aynı konumda kalamıyor. Riskler yükselince gelen para birikimyle dışarı çıkıyor.

      Sil
  34. Merhabalar Hocam
    Ülkelerin merkez bankalarına baktığımızda hangileri en iyi durumda? Önümüzdeki zamanda gerçekleşebilecek sorunlara odaklandığımızda diğer ülkelerin merkez bankalarından neden ve nasıl ayrışacağını düşünüyorsunuz birkaç örnekle açıklayabilir misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MB ları ayrışmaz olsa olsa ekonomiler ve piyasalar ayrışabilir. MB ler sadece daha iyi politika uyguladığı için başarı açısından ayrışabilir. Bence şu anda kriz yönetiminde en başarılı MB'ler Fed ve İngiltere MB.

      Sil
  35. Hocam Hazine iç borcu neden dış borcuna göre yüksek?Fazla bütçe açığı da vermiyoruz? Hazine içeriden ne borçlanıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bütçe açıklarını ve geçmişten gelen borçları ödemek ve yenilemek için borçlanıyor.

      Sil
  36. Hocam merhabaşar. Bir sorum olacak. 1923'ten günümüze olan bütçe verilerini hangi baz yılı fiyat endeksiyle reele çevirebilirim?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zor bir soru. Yapı çok değişti bu süre içinde. En tarafsız olanı belki tam orta yılı baz almak olabilir.

      Sil
  37. Mahfi hocam bu basit operasyonu yapmak için yabancı yatırımcı olmaya gerek yok. dolar mevduatı olan her insan vermiş olduğunuz parametrelere göre para kazanır. bu örnekte kurun bir sonraki ay 3,52 olacağını tahmin etmek çok önemli; kur 3,65 olsaydı alacağı yeni pozisyon ne olabilir?.. zararı nasıl fonlayabilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O kadar basit değil. Bu operasyonun önemli bir ayağı kurun artmamasını hatta mümkünse düşmesini sağlamak. Onun için de dışarıdan içeriye yüklü para girişi gerekiyor ki kur düşsün (ya da en azından artmasın). İçeriden döviz alırsanız bu kuru düşürmez artırır.

      Sil
  38. Hocam oncelikle kiymetli calismaniz ve gorusleriniz icin cok tesekkurler. Cehaletin, kalitesizligin yuceltildigi bu karanlik donemde bir vaha gibisiniz, cizginizi hic bozmadan koruyabiliyorsunuz. Elleriniz dert gormesin.

    Fakat bu yazinizi okuyunca, bir kac yazi once bir yorumcuya atfen soylemis oldugunuz "siz kesin iktisatcisiniz cunku sure belirtmiyorsunuz" cumleniz aklima geldi. Piyasalarin donusu icin bu kadar net (iktisatci standartlarina gore :) ) bir tarih vermeniz beni sasirtti. Borsanin Aralik basindan itibaren %40 deger kazandigi, Turk Lirasi'nin da Ocak'tan itibaren yaklasik %9 degerlendigi goz onune alindiginda ben pastirma yazinin sonlarinda oldugumuzu dusunuyordum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru tespit ama uluslararası risk iştahı çok yüksek o nedenle ben bunun sonbahara kadar süreceği kanısındayım.

      Sil
  39. Kapanan şirket sayısı neden çok artmış ! Halbuki azalmaliydi ?

    YanıtlaSil
  40. "EKOMONIG GIRİZ YOHH GARDEŞİM!" DİYENLER ŞUNU OKUSUN ZAHMET OLMAZSA:

    pazarda yatak örtüsü satan satıcı ile aramda geçen diyalog:

    s- satıcı
    b- ben

    b- bir ay önce 20 liraydı bu, zam yapmışsın?

    s- abi bunu 10 liraya alıyordum, sonraki gidişimde 15 lira oldu, en son 20 liraya anca aldım. (bu arada telefonundan faturaların fotoğrafını çıkarır.)

    b- onu bana değil, "ekonomik kriz yok!" diyenlere söyle!

    rakamlara bakarak kolay anlayamazsınız, sonuçta enflasyon düşük çıksın diye hesaplama yöntemi değiştirildi bu ülkede.

    önce cebinizdeki paraya, sonra da satın aldığınız ürünlerin fiyatına bakın. her seferinde daha az kazanırken daha fazla ödüyoruz.

    https://eksisozluk.com/entry/68936950

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eeeeeee tabiki griz yohk garadasim !

      Sil
    2. Aynı şey pazarda benim başıma geldi. Bir hafta önce denemek amaçlı bir tane atleti 7,5 TL'ye almıştım. Denedim, kalitesini beğendim. Haftaya gidip üç tane almak istediğimi söyledim adam 30 TL dedi. Ben geçen hafta 7,5 TL'ye vermiştin deyince faturasını gösterdi. "Abi ben bunları geçen haftaya kadar 6 TL'ye alıp 7,5 TL'ye satıyordum geçen hafta yeni mal almaya gittim 8,5 TL'ye çıkmış fiyatı" dedi.

      Sil
    3. Hocam bu durumda enflasyon aylık nasıl oluyorda %0,5 çıkabiliyor?

      Sil
    4. Benim de gecen gun basima geldi. Sabah aldim 1,24 TL idi, aksam bir gittim 24,12 TL olmus fiyati. Sabah 1 liraydi deyince, cikartti muhtasar beyannamesini gosterdi. TUIK de amma yalanciymis dedim icimden ama mecbur verdik ne yapalim.

      Sil
  41. Hocam hesapta hata olabilir mi. Paranin bizden cikisindaki usd tutarini hesaplarken sadece faiz getirisi icin guncel kuru (3.52) kullanmissiniz. Halbuki anaparayi da daha dusuk kurdan dolara donecek, kari daha da artacak.

    YanıtlaSil
  42. Sokaktaki enflasyon yüzde 30. Alım gücü inanılmaz düştü. Türkiye nin acilen eski modele yüksek faiz düşük kur politika sına geri dönmesi gerek

    YanıtlaSil
  43. Hocam 2001 krizinde 1 hafta önce türkiye uçuşa geçti şöyle iyi böyle iyi diye ntv'de programda yorum yapmıştınız. sizleri dinleyen binlerce kişi iflas etti. ben de 2017'de 3,80'den yorumculara inanarak dolar aldım. göya 4 lira olacaktı.şimdi dolar 3,50 zararım büyük. bundan sonra bu ekonomi uzmanları ne derse tam tersini yapacağım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tamamen yanlış hatırlıyorsunuz. 2001 krizinden önce gerek Radikal yazılarımda gerekse Ekodiyalog programında krizin çıkmak üzere olduğunu anlatmıştım. Birlikte program yaptığım arkadaşlarımdan birisi durumun iyi olduğunu ve kriz çıkmayacağını söylemişti. Onu söyleyen ben değildim. Tam tersini anlatmaya çalışmıştım.
      Ayrıca ben kimseye dolar alın, altın alın, gayrimenkul alın filan gibi tavsiyelerde bulunmuyorum.Her zaman sepet yapmak gerektiğini söylüyorum. Tamamen yanlış hatırlıyorsunuz.


      Sil
  44. Hocam diğer çalışmalarınız gibi bu çalışmanız da çok değerli olmuş. Elinize sağlık...

    YanıtlaSil
  45. Aylar öncesinden şu dönemki artışı öngörmüş hocamız ve uyarılarını yapmış (ki muhtemelen MB'deki yetkililer de görebiliyordu) ama bunca ayda hiçbir önlem alınmamış.

    YanıtlaSil
  46. bahsini ettiğiniz Mevzular Bizi neden çok İlgilendiriyor Mahfi bey.Bizden daha Kötü durumda olan İspanya İtalya Fransa ve Yunanistanın daha fazla düşünmesi lazım değilmi?artı Amerika bu Zehirli parayı Piyasadan nasıl çekecek?Dolar bu durumda Sefilleri mi oynar yoksa eski Şaşaalı Günlerine mi döner.Teşekkürler...

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi