TL Niçin Pozitif Ayrışmaya Başladı?

TL, son bir haftada başta Dolar olmak üzere yabancı paralara karşı değer kazanmaya başladı. Bu eğilimin bir süre daha devam etmesi ve büyük ölçüde kur artışının yarattığı maliyet baskısıyla yukarı giden enflasyonun da buna paralel olarak inişe geçmesi bekleniyor. Bu gelişme kimine göre ekonominin iyiye gitmesinden kaynaklanıyor, kimine göre sadece bir illüzyonun sonucu. Sherlock Holmes diyor ki; “İnsanların göz ardı ettiği şeyleri görmek, sonuca ulaşmanın ilk kuralıdır.” Bu ilkeden hareketle incelememize başlayalım.

TL, son üç yılda Dolara karşı ciddi değer kayıpları yaşadı. TL’nin, Dolar karşısındaki durumunu, kırılgan beşliyi oluşturan ülke paralarıyla birlikte aşağıdaki tabloda özetliyorum (Tablodaki verileri www.bloomberg.com/markets/currencies sitesinden aldım. Hesaplamalar bana ait.)

1 USD = 
2013
2014
Fark (%)
2015
Fark (%)
2016 Sonu
Fark (%)
Brezilya (Real)
2,3383
2,6692
-14,2
3,9443
-47,8
3,2552
17,5
Endonezya (Rupiah)
12,263
12,409
-1,2
13,632
-9,9
13,473
1,2
G. Afrika (Rand)
10,5304
11,5973
-10,1
15,2288
-31,3
13,7401
9,8
Hindistan (Rupee)
61,8450
62,155
-0,5
66,21
-6,5
67,9238
-2,6
Türkiye (TL)
2,1549
2,3187
-7,6
2,9172
-25,8
3,5235
-20,8
TL Hariç Ortalama
-6,5
-23,9
6,5

Tabloya göre 2014 yılında TL, Real ve Rand’dan sonra Dolara karşı en fazla değer kaybeden para birimi olmuş. TL, bu grubun ortalama değer kaybı olan yüzde 6,5’un biraz üzerinde bir değer kaybı yaşamış görünüyor. Bu durumda bu kaybın çok büyük kısmının dış dünyada yaşanan gelişmelerden kaynaklandığını söyleyebiliriz. 2015 yılında bu beş ülke parasının hepsi değer kaybıyla karşılaşmış ama bu değer kayıpları Real, Rand ve TL’de yine en yüksek düzeylerde olmuş. TL’deki değer kaybının tıpkı 2014 yılında olduğu gibi TL hariç ortalamaya yakın olması bu yıldaki değer kayıplarının da iç meselelerden çok dış meselelerden kaynaklandığını gösteriyor. 2016 yılında görünüm değişiyor. 2016 yılında TL ve Rupee dışında değer kaybı yaşayan para birimi yok. Real, Dolara karşı yüzde 17,5 değer kazanıp rekor kırarken TL yüzde 20,8 değer kaybıyla karşılaşmış bulunuyor. 2016 yılında TL hariç ortalama yüzde 6,5 iken TL’nin değer kaybının yüzde 20,8 olması bize bu kaybın çok büyük bir kısmının iç sorunlardan kaynaklanmış olduğunu gösteriyor. Zaten 2016 yılında Türkiye’de yaşanan darbe girişimi, yılsonuna doğru başlayan Anayasa değişikliği girişimleri ve diğer olaylar bunun doğruluğunu ortaya koyan kanıtlar.

ABD’de Trump’ın başkan seçilmesi sonrasında Dolar bütün paralara karşı değer kazanmaya başladı. Bunun temelinde yatan neden Trump’ın seçildiği takdirde uygulamaya sokacağı ekonomi politikasıydı. Bu politikanın temelinde altyapıyı yenilemek üzere kamu harcamalarını artırmaya ve özel kesim yatırımlarını canlandırmak üzere vergileri düşürmeye yönelik önlemler yer alıyordu.

ABD ekonomisinde başlamış olan toparlanmanın enflasyonu da artırması beklentisi güçlendiği için yılbaşında Fed’in bu yıl en az 3 kez faiz artıracağı tahmini egemen olmuştu. Bir yandan Trump’ın ekonomiyi canlandırmaya yönelik önlemler paketi bir yandan da Fed’in faiz artıracağı beklentisi Amerikan Hazine tahvili faizlerini yavaş yavaş yukarıya itmeye başlıyordu.  

Aşağıdaki grafikte Amerikan Hazinesi 10 yıllık tahvil faizlerinin Tump’ın başkanlığı öncesinden başlayan ve Trump’ın seçildikten sonraki ilk üç ayı boyunca gelişen seyri görülüyor.


Arada yaşanan belirli bir duraklamaya karşın tahvil faizleri Trump öncesinde 1,58’de başladığı çıkışı 2,82’ye kadar getirmiş görünüyor. Bu durumda gelişme yolundaki ekonomilere yüksek riskleri göze alıp yüksek faiz elde etmek için yönelen fonlar artık ABD’ye dönüp ABD ekonomisine yatırım yapabilirlerdi. Her ne kadar bazı gelişme yolundaki ülkelerin faiziyle ABD faizi arasında hala gelişme yolundaki ekonomiler lehine çok yüksek fark olsa da yatırımcılar daha fazla risk almanın gereğinin kalmadığını düşünmeye başlamışlardı. Bu çerçevede yatırım fonları gelişme yolundaki ülkelerden çıkıp ABD’ye dönmeye başladılar.

Yatırım fonlarının gelişme yolundaki ekonomileri terk edip ABD tahvillerine yönelmeleri sonucu gelişme yolundaki ekonomilerin paralarında Dolara karşı değer kayıpları yaşandı. Ve bu kayıplar 2017 yılı içinde geçtiğimiz haftaya kadar inişli çıkışlı olarak devam etti. Aşağıdaki grafik bu durumu gösteriyor.

Bu beş ülke arasında iç siyasal ve sosyal sorunları en fazla olan ekonomiler Türkiye ve Brezilya idi. Bu iki ekonomi iç sorunlarının büyüklüğü nedeniyle dış dalgalanmalardan da en fazla etkilenen ekonomiler konumundaydı. Bu durum grafiğe de yansıyor zaten.

Trump’ın dediklerini yapıp yapamayacağı konusundaki kuşkular artmaya başlamasına karşın Fed’in faiz artırma beklentisi devam ettiği için Dolar kısmen değer kaybetse de bu görünüm devam etti. Ne var ki geçtiğimiz iki hafta içinde görünüm değişmeye ve Dolar daha hızlı değer kaybetmeye yöneldi. Bunun sonucu olarak Amerikan 10 yıllık tahvil faizlerinin de düşüşü hızlandı. Aşağıdaki grafik bu durumu gösteriyor.


Bu gelişmeyle diğer ülke paraları Dolara karşı hızla değer kazanmaya yöneldi. Aşağıdaki grafik yılbaşından bugüne kadar olan durumu sergiliyor.

Bir önceki grafikle karşılaştırmalı olarak değerlendirdiğimizde son bir hafta içinde Real ve TL’nin de artıya geçtiğini görüyoruz. 

Buraya kadar anlattıklarımız bize Trump sonrası gelişme yolundaki ekonomilerden çıkan fonların son dönemde bu ekonomilere yeniden döndüğünü ve bu dönüşün son bir haftada daha da hızlandığını gösteriyor.

TL, kırılgan beşli paraları arasında son bir haftada en fazla değer kazanan para birimi olmuş görünüyor. Bunun nedeni, Türkiye’nin bu ülkeler içinde en yüksek faizi veren ülke olmasıdır. Aşağıdaki tablo ve grafik, kırılgan beşli üyesi ekonomilerdeki enflasyon oranlarını ve Merkez Bankası faizlerini gösteriyor.

1 USD = 
Enflasyon
MB Faizi
Brezilya
4,08
10,25
Endonezya
4,33
4,75
G. Afrika
5,30
7,00
Hindistan
2,99
6,25
Türkiye
11,87
11,98
TL Hariç Ortalama
4,2
7,1


Reel faizi hesaplarken alınan faizi alan kişi ya da kurumun ülkesindeki enflasyonla karşılaştırmamız gerekiyor. ABD’de enflasyonun yüzde 1,5 olduğunu düşünürsek bu ülkelerdeki reel faiz (Merkez Bankası faizlerini faiz olarak alır ve bu verileri yılsonu verisi gibi düşünürsek) şöyle çıkıyor [(Reel faiz = (1 + Nominal Faiz / 1 + Beklenen Enflasyon) -1]


Enflasyon
ABD Enflasyonu
MB Faizi
Yerli için Reel Faiz
Amerikalı için Reel Faiz
Brezilya
4,08
1,5
10,25
5,9
8,6
Endonezya
4,33
1,5
4,75
0,4
3,2
G. Afrika
5,30
1,5
7,00
1,6
5,4
Hindistan
2,99
1,5
6,25
3,2
4,7
Türkiye
11,87
1,5
11,98
0,1
10,3

Tablo bize yerleşik tasarruf sahiplerine en düşük reel faizi veren ekonomilerin Türkiye (yüzde 0,1) ve Endonezya (yüzde 0,4) olduğunu gösteriyor. Buna karşılık Amerikalı yatırımcılara en yüksek reel faizi yüzde 10,3 ile veren ülke Türkiye. Onu yüzde 8,6 reel faizle Brezilya izliyor.

Öte yandan Türkiye'de Dolar mevduatına yüzde 4 - 5 faiz verildiğini dikkate alırsak TL'ye geçmeye de gerek kalmadan ABD'deki faizin 3 katı faiz geliri elde etmek mümkün görünüyor. 

2016 yılının ortalarından başlayarak gerek Türkiye’de ve gerekse Brezilya’da yaşanan siyasal ve sosyal çalkantılara karşı her iki ekonominin de sağlam durabilmesi bu ekonomilere yönelik risk primlerinin düşmesini sağladı. Aşağıdaki grafikte Trump’ın başkan seçilmesinden sonra Türkiye’nin (kırmızı) ve Brezilya’nın (mavi) risklerindeki gelişmeleri gösteren CDS primlerindeki değişimleri görüyoruz.


Her iki ekonomide de yaşanan sıkıntılara karşın risk primleri aşağı yönlü seyretmiş bulunuyor. Grafiğin son bölümüne dikkat edilecek olursa Türkiye’nin CDS primi düşmeye devam ederken Brezilya’nın CDS primi artmış görünüyor.  

Reel faiz tablosu ve bu son grafik bize TL’nin son bir haftada niçin hızla değer kazandığını anlatıyor. Düşen risk primine karşılık rekor reel faizin varlığı, Türkiye’yi öteki rakiplerinden ayrıştırıyor ve ekonomiyi bir sıcak para cenneti konumuna getirerek yabancı fonları Türkiye’ye çekiyor. Bunun sonucunda da kurlar düşüyor. 

Bu, iyi bir şey midir kötü bir şey midir sorusunun yorumunu size bırakıyorum. 

Yorumlar

  1. TL niye pozitif ayristi!
    Cevap: dolar birkaç aydır tüm para birimlerine karşı değer kaybetti... Dolar endeksi 103 ler den 96 lara gelince doğal olarak Tl
    de pozitif ayris mis gibi oldu...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. okuduğunu anlamamak bu kadar güzel anlatılırdı herhalde.

      Sil
    2. Adsız önyargılı olmamakla birlikte size şu soruyu soruyorum: Siz siyasetin içinde misiniz yoksa politikanın mı ? Biz aylardır oraya, buraya kızıyor, bağırıyor, köpürüyorduk. Zaten sıcak paraya bağımlıyız böyle yapınca yabancı yatırımcı "burada risk çok yüksek, ben buraya gelirsem ne olacağı belli olmaz" kafasında oluyor. hiç dikkat ettiniz mi ekonomi haberleri deyince dolar/TL paritesi, altın vs. geçiyor. Bu ay da şu kadar istihdam yapıldı diye haber duydunuz mu? Duyamazsınız tabi. Neden sizce?

      Sil
    3. Ayrismak finans dunyasinda ne demek ogrenmenizi tavsiye ederim.

      Sil
    4. Gerçekten çok ihtiyacım vardı. 0,17 zam da olmasa aç kalırdım :((

      Sil
    5. https://www.haberler.com/memura-yuzde-3-17-zam-yapilacak-9694618-haberi/?utm_referrer=https%3A%2F%2Fzen.yandex.com

      Sil
    6. Adsız benim de aklıma şu sahne geldi :)
      https://www.youtube.com/watch?v=QAR1D7XBApU

      Sil
    7. Adsiz 4 haziran 14:03
      istihdam yok ki oyle haber olabilsin. Insanlar paranin kuku olmus. Kim cok verirse parayı oraya akiyorlar. Allah bir samar vermeden akillanmaz bu insanlar.

      Sil
    8. Hocam siz ne diyorsunuz bu işe?
      https://m.dunya.com/gundem/yildirim-kidemde-kazanilmis-hakka-dokunulmayacak-haberi-366306

      Sil
  2. Brezilyanin buyume patikasina gecebilme ihtimali var mi
    enflasyon yuzde4
    faizler 10.25
    reel faiz 6.25

    kasmdan beri 400 baz puan faiz indirdi uc gun once 100 baz puan indirdi daha da indirecek gibi goukuyor. Ulke resesyonda issizlik yuksek bizimle ayni seviyede hemen hemen enflasyon ise dusuk ve her ay dusuyor. Gelismekte olan ulkeler icin uygun olan fiyat istikrari alaninin icinde enflasyon

    1-sizce yillik %1de olsa bir buyume patikasina girer mi

    2-Sonucta buyuk bir ulke hem cografi olarak hem nufus olarak hem abdnin hem avrupanin ozellikle de guney avrupanin ticaret yaptigi bir ulke boyle bir ulkenin buyume patikasina girmesi dunya ekonomisi icin faydali olacagini dusunuyorum. sizde bu gorusume katilir misiniz

    3- Salt yukaridaki verilere bakarak dayanarak sizce Brezilya gibi bir ekonominin enflasyonu %5.5 ve suanki mevcut duzeyde tutabilecek issizligi de dusurebilecek ulke ekonomisini buyume patikasina sokabilecek nominal faiz ve reel faiz oranlari kac olmali.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tahminlere bakılacak olursa Brezilya için 2017'de yüzde 0,7, 2018 için yüzde 2,5 büyüme bekleniyor.
      Kesinlikle katılırım.
      Yüzde 6,5 - 7 gibi oranlar yeterli görünse de yaşanan siyasal ve sosyal olaylar nedeniyle bundan daha yüksek faize ihtiyacı var görünüyor.

      Sil
    2. Brezilye icin %7.75 nominal faiz sanirim yeterli. Zamanla duruma gore 7.50 ve 7.25lere kadar indirilebilir

      Sil
    3. Ben brezilyanin faizlerde indirim yaparak onumuzdeki 2 - 3 seneyi kurtarabilecegini dusunuyorum. Onddan sonra zaten en gec 2 sene icerisinde dunya ekonomisi daha iyi kosullara kavusur brezilyanin uretip sattigi onumuzdeki en gec 3 sene icdrisnde petrolde yukselir. Kisaca duzluge cikar. Petrol cikana kadar dunya ekonomisi tam olarak rayina oturana kadar faizleri dusurerek buyumeye baslar gunu kurtarir kopruyu gecer gecebilir Zaten nufusu da yaslaniyor issizlikte de ilerlemelerde kaydeder bu seneler icerisinde. Brezilyanin yapmasi gereken en buyuk yapisal reform su yolsuzluk molsuzluk islerini zihinlerden atmak olacaktir kanimca.

      Sil
  3. Fonlama maliyetinin bu kadar yüksek olması uzun vadede tekrar yüksek enflasyon yüksek faiz sorunuyla karşılaşmamıza sebep olmayacak mı

    YanıtlaSil
  4. 'Net hata noksan' yoluyla Türkiye'ye gelen para sayesinde, TL pozitif ayrışıyor olabilir mi?

    'Para'nın dini imanı olmak derler ama vardır. İslamın yaygın olduğu ortadoğu ve Asya ülkelerinden sıcak para Türkiye'ye akıyorken, Batı'lı yatırımcıların varlıkları ve sıcak paraları Türkiye'den çıkıyor olabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Veriler onu göstermiyor. Asıl gelen para batının parası.

      Sil
    2. Avrupa da tercihini istikrardan yana kullanmış gibi görünüyor ;)

      Sil
  5. bu ayrışma anca günü kurtarır, ekonomiyi rahatlatmak için uzun vadeli hiç adım yok, sizin defalarca bıkmadan tekrar ettiğiniz reformlar yok. tabi bu günü kurtaran paraların yüksek faizlerle ülkeden geri çıkışı da olacak orası da başka bir konu.

    YanıtlaSil
  6. TL haric ortalama reel faiz +3 puan olarak gsoterdiginiz tabladodan hareketle asagida olmasi gereken mb faiz oranlarini yazdim.

    Brezilya
    ENF4,08
    MBF7.25---------

    Endonezya
    ENF4,33
    MBF7.25++++++

    G. Afrika
    ENF5,30
    MBF8.50+++++++

    Hindistan
    ENF2,99
    MBF6,25 ayni kalmali

    Türkiye
    ENF11,87
    MBF15.00++++++



    YanıtlaSil
  7. Tl'nin 2 hafta içinde dolara karşı kazandığı değer, euronun dolara karşı karşı kazandığı değerden düşük ki, euro tl ye karşı değer kazandı. Bu durumda tl'nin başarısından söz etmemiz mümkün mü hocam?

    YanıtlaSil
  8. Çok net anlatmışsınız hocam. Grafiklerinizin kaynağı nedir? Yani bir web sitesi veya program vasıtasıyla mı çıkarıyorsunuz bu grafikleri?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Grafikleri Excel'de kendim çiziyorum.

      Sil
  9. Hocam bu tek başına iyi bir şey olamaz. ilim olmayınca nasıl kalkınacak bu toplum?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siz papagan misiniz? Ilim olmasaydi 90'lardaki rezaletler gene yasanirdi.

      Sil
    2. İlimden kastınız bilim (science) ise haklısınız. Bizde bilim, Atatürk'ten sonra yavaş yavaş kaybolup gitti. Kişilerin kendi çalışmalarına kaldı.

      Sil
    3. Adsız 17: 39 size papağını bir gösteririm ondan sonra nerden geldiğinizi çok iyi anlayabilirsiniz. Müspet ilim nedir araştırın? 90lardaki rezaletler birileri tarafından istendi. Biz o zaman 90lara kadar geliştirseydik de rezil olmayaydık.

      Sil
  10. hocam başta merkez bankası olmak üzere kredi derecelendirme kuruluşları IMF vb kuruluşlar doların yılsonu tahminini 3.80-4.00 arası tahmin ediyorlar. Şuan dolar 3.51 den işlem görürken bu tahminler sizce ne kadar gerçekçi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bilemiyorum, çünkü benim bir tahminim yok.

      Sil
    2. Bal gibi biliyor sunuz :)

      Sil
  11. Hocam yüksek faiz politikası ne kadar sürdürülebilir? Bunun yan etkileri yok mudur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yuksek faiz politikasi? 90'larin sonlari ve 2000'lerin ilk yarisinda izlenen politika ornegi var, ve surdurulemez. Gunumuzdeki politkaya yuksek faiz diyen ne dedigini bilmiyordur.

      Sil
    2. Türkiye'de Türklere uygulanan bir yüksek faiz politikası yok. Enflasyonun yüzde 12 olduğu yerde bu faizler yüksek değil. Ama yabancılar için var.

      Sil
  12. Yerleşik tasarruf sahiplerine verilmeyen faiz Amerik yatırımcılara veriliyor bunun yanetkileri
    nedir,Hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslında verilen faiz aynı, fark yok. Fark iki ülke arasındaki enflasyondan kaynaklanıyor.

      Sil
    2. Hocam yabancılara var derken yabancılar kur riskini alıyor.

      Sil
    3. Hocam paralarını önce TL'ye çevirip Dolar alıyorlar. Sonra faize yatırıp faiz kazanıyorlar. Faizi anaparalarina ekleyip tekrar Dolar alıp gidiyorlar ya. Ya o arada dolar çok yükselirse zarar etmezler mi

      Sil
    4. Böyle bir şey başladığı anda talimatı verip Dolar hesabına dönüyorlar.

      Sil
  13. Hocam yine çok güzel bir yazı yazmışsınız elinize sağlık.Bizim medyamız dolar düştüğü zaman hemen tekrardan 3 lira civarına gidecek diyerek bence manipülasyon yapıyorlar.2016 Yılı aralık ayındada dolar 3,58 e çıkmış ordan 3,38 lere kadar düşmüştü fakat tekrar yukarı zıplaması çok kısa sürdü ve bir daha o seviyelere inemedi.Bu yüzden sizde 2017 yıl sonu doları 3,90 civarı mı kapatır demiştiniz galiba biraz uzun anlamsız bir yazı oldu galiba kusura bakmayın demem o ki artık 3,50 altına sarkarsa yurtiçi mevduat sahipleri bence daha fazla dolar alırlar buda kuru yukarı sürükler.

    YanıtlaSil
  14. Hocam dünyada dolar değer kaybederken euro'nun aynı oranda değer kaybetmemesi, nisbeten değerli kalması ithalatımızın ağırlıklı olarak dolar, ihracatımızın ise euro olduğu göz önünde bulundurulursa dış ticaretimize herhangi bir etki yapar mı?

    Saygılar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Olumlu etki yapar ve yapmaya başladı da zaten.

      Sil
  15. Olumlu gelişmeler yeterlimidir sizce?
    Yapısal reformlarla desteklenmediği ve para politikamız düzelmediği sürece bence olumlu yada olumsuz pek önemi olmadığını düşünüyorum. Uzun vadede bu pozitif ayrışma devam edebilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben bu gelişmeyi olumlu olarak nitelemedim. Sıcak paraya dayalı düzelmeler ileride ağır sonuçlar verebilir. Uzun vadede pozitif ayrışmanın sürmesi için başka bir şeyler yapmak gerekiyor.

      Sil
  16. Hocam, bir de Dogu Avrupa ulkeleri uzerine bir yazi yazabilir misiniz karsilastirmali verilerle birlikte ricam etsem
    Polonya, Macaristan, Cek Cumhuriyeti,Romanya, Bulgaristan

    YanıtlaSil
  17. İyi bir şey mi kötü bir şey mi sorusunun cevabı için zaman faktörünüde değerlendirmemiz gerektiğini düşünüyorum.
    Kanayan bir yaraya pansuman yapmak gibi, eğer yeteri kadar uzun süreli olursa faydalı olabilir fakat kısa süreli bir durumda asıl tedaviyi geciktirmekten başka bir katkısı olacağını düşünmüyorum.

    YanıtlaSil
  18. Mahfi hocam simdi ornegin 1Dolar=2,87tl diyoruz ya hani,1Dolarin 2,87Tl 'ye esit oldugunu kim soyluyor? nasil hesaplaniyor kim yapiyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Piyasa karar veriyor. Klasik arz/talep yasasından yola çıkarak: bir malın (burda TL yi mal olarak düşünebiliriz) fiyatını (yani kurunu) belirleyen şey onu satın almak isteyenler ve satanlar tarafından belirleniyor. Eğer çok kişi bu malı satıyor ama az kişi talep ediyorsa, fiyat düşer. Tersine türk lirasına talep artarsa, fiyatı da artar yani değerlenir, böylelikle de kur düşer.

      Sil
    2. Domates 2 TL dediğimizde bu fiyatı nereden biliyorsak Dolar şu kadar TL dediğimizde de durum aynıdır.

      Sil
    3. Piyasa yapiyor kardesim. Senin kullandigin tlnin yerel paranin enflasyonu %12lerde tl yi kiyasladigin dolarin kullanildigi ulke ABDde enflasyon %1.5 - %2lerde
      %12 enflasyonlu kullandigin TLdeki reel faizin %0
      ABDnin kullandigi dolardaki reel faiz %075 - %1 lerde

      dogal olarak senin paran kiyasladigin abd dolarina karsi deger yitirecek
      Yapman gereken kendi ulkenin yerel parasi olan TLye guvenmek bunun icinde enflasyonunu dusurmek bunun icinde faizlerini gerceklerine uygun olarak duzenlemek.
      Yukaridaki hocanin yazisinda cok ilginc bir sampatama var TL haric ortalama reel faiz +3 puan GOUlerde yani sana rakip ulkelerde. Bu durumda senin en az %2 reel faizle hareket etmen lazim ki enflasyonunu indirebilesin tlye guven verebilesin dolarinda atesini yakmayasin.Domatesi de 5liraya yemeyesin.

      Sil
    4. Diyelim ki 1TL 1Dollar
      TLnin kullanildigi ulke Turkiyede yillik enflasyon %12
      Dollarin kullanildigi ulke ABDde yillik enflasyon %1.50
      dollar tl yillik enflasyon farki %10.5

      dolayisiyla dolarin her yil %10.5 degerlenmesi normal

      Bu durumda normal sartlar altinda 1 yil sonra
      1Dollar 1.10 - 1.11 TL araliginda olur

      Bu duruma baska sebeblerde etki edebilir afetler siaysi gerilimler ekonomideki aciklar butce aciklari cari aciklar para ve finansal piyasadki duzensizlikler farkiliklar vs boyle durumlarda daha yuksek de olabilir kur olumlu kosullarda daha dusuk de olabilir.

      Ama bu ve diger sartlari sabit tutarsak sadece yerel para cinsinden enflasyonu paranin 1 yil yasadigi deger asinmasindan yola cikarsak 1 dollar 1.10 tl olma ihtimali piyasa acisindan normaldir.

      Bana gore yerel paranin degerini belirleyen basat olcut o paranin kullanildigi ulkedeki enflasyon ile kiyaslanmaya calisildigi baska yerel paranin kullanildigi ulkedeki enflasyonlar arasindaki farktir.
      ikinci basat olcut ise faiz farklaridir

      digerleri ise cari acik butce acigi siyasal sosyal gelismelerdir.

      bana kalirsa faiz farklari olmasina ragmen dolarin faizinin euroya gore daha yuksek olmasina ragmen Mesela euro dollar kurunun 1euro1dollar olmamasindaki en buyuk etken iki para birimindeki 5 yili askin suredir devam eden enflasyon farkidir.
      diger ikinci basat etken ise dolarin cari acigi euronun cari fazlasidir.

      Tum bunlar piyasa eliyle serbest piyasada dalgali kur dedigimiz mekanizma dahilinde uluslararsi piyasalrda veriler neticesinde belirlenmektedir. Kur mekanizmasi ulkedeki enflasyon cari acik ve nominal - reel faiz oranlarindan dogrudan etkilenmektedir. dolayisiyla Piyasa da arz talep kanunlari beticesinde kura seklini vermektedir

      Sil
  19. İngiltere'ye hiç gitmedim.

    "Londra köprüsü" dedikleri, İstanbul-Eminönü'ndeki "Galata köprüsü" kadar tarihi öneme sahip bir köprü mü? Yoksa boğaziçi köprüleri gibi mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Londra Köprüsü ilk kez 1176'da yapılmış. Sonra onarılmış, yeniden yapılmış. Oradan çıkarın hangisine benzediğini.

      Sil
    2. Hocam oda birsey mı ?Adana'nın taş köprüsü en az 5000. Yillik.

      Sil
  20. Hocam diğer ülkelerinde ağırlıklı ortalama fonlama maliyetlerini baz almanız gerekmez miydi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Öyle bir şey yok ki. Onlarda bir tane faiz var. Ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti bize mahsus.

      Sil
    2. O ülkelerde faizin üst tabanı alt tabanı yok mu hocam?

      Sil
  21. Peki hocam dolar karşısında TL değer kazanırken neden hala libor + faizlerde bir düşüş gözükmüyor.zira cds düşüyor.yani risk düşüyor.ama bankalarimizin aldı libor faizleri düşmüyor ?

    YanıtlaSil
  22. Hocam ülkemiz için abdli reel faizi nasıl hesapladınız?

    Abdli dediğiniz kadar tl reel faizi elde ediyor ama kur yükseldiği için reel faizin bir kısmı elde ettiği tl yi kendi para birimine çevirirken erimiyor mu? Ya da ondan kurtulmak için future sözleşmesi mi yapıyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faiz dusuk diyememek icin ne desin, Fisher gorse ne kadar bilimsel bir izah derdi eminim.

      Sil
    2. Kur yükselene kadar alan alıyor gidiyor. Sıcak para bu.

      Sil
  23. Bu şimdilik iyi bir şeydir,hatta şimdilik iyi bir şeymiş gibi görünen bir durumdur ama orta vadede neler olabileceğini orta yaşta olan herkes biliyor.

    YanıtlaSil
  24. Hocam dolar tl daha duşermi ve düşerse sizce nerelere kadar düşer dolar teşkl hocam

    YanıtlaSil
  25. sıcak paranın karı kendinedir.reel ekonomiye ,yani işşize iş yaratmaz.sadece finans piyasalarına gelen reel ekonomiyle,yatırımla ilgilenmeyen paranın türkiyeye ne karı olurki.sıcak para afyon gibidir,bir süre uyuşturur,etkisi geçince krizlere girersin ,ona bagımlı olursun.sonu yoktur.girerken ne kadar ısıtırsa ,çıkarkende o kadar sogutur.böyle bir ekonomiyi hangi akıllı adam isterki.isteyen beri gelsin.yazınızda yazdıgınız gibi bu sadece ilizyondur.

    YanıtlaSil
  26. Hocam, bir konu bu kadar güzel mi anlatılır, grafikler,tablolar insanın okula gidip sizin öğrenciniz olası geliyor.
    Benim anladığım bizim fakir fukaranın parasını ABD nin Coni'sinin yediğidir....

    YanıtlaSil
  27. Hocam "kısa dönemde her talep kendi arzını, uzun dönemde her arz kendi talebini yaratır". Bu ifadeye katılır mısınız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim ifadem şöyledir: "Koşullara ve vadeye göre bazen arz talebi, çoğu zaman da talep arzı yaratır."

      Sil
  28. Türkiye hakkında 1 şeyede olumlu bak olumlu şeyler anlat artık dolar düser kötü yorum yaparsın dolar artar yine kötü yorum 2016 da yasadığımız olayları hangi ülke yasadı brezilya ya bak diyeceksin büyük ihtimalle brezilya gezi parkında yasadığımız olaya benzer şeyler yasıyor allah için iyi bi yorum yap artık moralimiz düzelsin iyi şeylerden bahset biraz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. sıcak paranın neyine olumlu bakacaksın.sıcak para nedir ne yapar etkileri nelerdir ilk olarak onu öğren öyle yaz.hocadan yalakalık yağdanlık bekliyorsan yanlış yerdesin.

      Sil
    2. Bu benim en iyimser yazımdı.

      Sil
  29. .

    Kırılgan Beşlinin para birimlerini ele alan grafikler üzerine yoğunlaşırsak şu sonuçlara varıyoruz: (1) Yılbaşından bugüne kadar kırılgan beşli içinde Dolara karşı değer kaybeden tek para birimi olarak TL kalmış görünüyor. (2) Yılbaşından bugüne kadar Dolara karşı en fazla değerlenen para birimi Rupi olmuş. (3) Yılbaşından bugüne kadar üç ülke siyasal sorunlar yaşamış bulunuyor: Türkiye’de referandum yapıldı, Güney Afrika’da hükümet değişti ve piyasa bunu hoş karşılamadı, Brezilya’da yolsuzluk iddiaları doruk noktaya ulaştı. Para birimlerinin durumuna bakılırsa bu üç ülkeden Güney Afrika ve Brezilya bu sorunların yarattığı sıkıntıları aşmış Türkiye sorunlarını aşamamış.
    Sayın Eğilmez, yukarıdaki analiz sizin 20 Mayıstaki yazınızın sonuç bölümünde n.Buna göre TL dolar karşısında değerlenmeye başladığına göre sarunlarını aşma durumuna gelmiş mi oluyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yok buradan o sonuç çıkmaz. Ama şimdilik kanamayı durdurmuştur. Hemen gerekli önlemler alınırsa sorunları aşma yoluna girebiliriz.

      Sil
  30. hocam günümüzde esnek kur sistemi var yani para politikası etkin. maliye politikasıyla milli gelir nasıl etkilenebilir ki günümüz için soruyorum.

    YanıtlaSil
  31. Buradan anlıyoruz ki eğer kaybettiğiniz bir muharebeyi geri kazanıyor ama eskisinden daha sükseli/değerli bir konuma geçemiyorsanız burada ya düşmanın zayıflığı ya da şartların tesadüfen lehinize çalışması söz konusudur. Ya da çok şanslıysanız her ikisi birden..

    Ama burada insanın aklına başka bir senaryo daha geliyor. Ya düşman ileride toparlanır ve eskisinden güçlü biçimde döner ve üstüne şartlar lehinize olmazsa? Sanırım bu en kötüsü olurdu. Çünkü bu defa zafer illüzyonunu yaşayanlar, bunun vermiş olduğu rehavet ile muhtemelen daha savunmasız bir durumda olacaklardır.

    YanıtlaSil
  32. Brezilya hala Tobin Vergisi aliyor mu sicak paradan finansal vergi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer yeniden getirmedilerse Tobin vergisini kaldırmışlardı diye biliyorum.

      Sil
    2. ne zaman hangi yil kaldirdi hocam bilginiz var mi

      Sil
    3. 2013 yılının ortalarında kaldırdı.

      Sil
  33. Hocam bu "kırılgan beşli" arasında sermaye kontrolü uygulayan var mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir ara Brezilya uyguluyordu ama o da bıraktı.

      Sil
  34. Aslında sıcak para için şahane bir durum. Borsa için hedef verilmiş, 120.000. Dolar için hedef verilmiş, 3,30-3,40 bandı, belki biraz daha aşağısı. Türkiye acemi portföy yöneticilerinin eğitim yeri haline geldi. Hiçbir şey bilmeseniz, sadece okur-yazar bile olsanız ömrünüzde göremiyeceğiniz kadar parayı kaldırır götürürsünüz. Onlar da götürüyorlar zaten. Ustalar çoktan çıktılar bile.

    YanıtlaSil
  35. Kurların aşağı inmesi ihracatta darbe.Parasi olan yatirsin faize,böyle ismi olur

    YanıtlaSil
  36. Açıkcası görünen MB TL nin değerini korumak istiyorsa faiz oranlarını enflasyonun üzerinde tutması gerektiği. Gelişmişlik ve ekonomi olarak Türkiyenin çok gerisinde olan ekonomilerde bile enflasyon problemi yok. Peki Türkiye'de neden hala ciddi bir enflasyon sorunu var? Hocam, sizce bu sorun nasıl ve ne gibi politikalar uygulanarak aşılabilir?

    YanıtlaSil
  37. Arzın talebi yarattığı koşullara birkaç örnek verebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Reklamlar. Mesela son günlerde moda olan fringe spinner denilen oyun aleti. Hiç bir ihtiyaç olmadığı halde arz edildi, reklamla moda yaratıldı ve talep doğdu.

      Sil
  38. 1-En son tablonuzdan anladigim su. Yerli yatirimciya reel faiz verilmiyor. Herhalde parayi bankada tutmak yerine yatirima alisverise kullan deniyor. Ama $'a yuksek faiz veriliyor ki yabancinin parasi buraya gelsin. O zaman yerlide TL'den cikip $ mevduatina kayiyor. Ulkeye gelen doviz yerlinin banka hesaplarinda toplaniyor. Bankalarin hem yabanciya hem yerliye verdigi faizin miktarina bakilirsa aslinda ulkeden cok buyuk miktarda ozsermayeden para cokmis olmuyormu?
    2- yax aylarinds englssyon azicik dusecekse MB faizleride biraz duser. Dolayisi ile tl kredi faizleride. Ama reel faiz artmazsa degisen birsey olurmu?
    3-ufe tufeden 5-6 puan kadar yuksek olduguna gore enflasyonun ufe degerlerine cikacagini ongorebilirmiyiz? Tabii buna paralel tl mevduat ve kredi faizlerinide?
    4- en zor soru. Yilbasinda 2017 sonunu cok karanlik gordugunuzu yazmistiniz. Yilin ortasindayiz. Tahmin ettiginizin kotulesmenin ortasinada geldiginizi veya neresinde oldugunu soyleyebilirmisiniz? Tahminlerinizi revize etme ihtiyaci duydunuzmu yoksa ayni dusuncedemisiniz?

    YanıtlaSil
  39. Sıcak para el yakar dikkat etmek lazım! Her zaman sıcak para akmayabilir peki ya almazsa ne olacak?...

    YanıtlaSil
  40. Hocam tv lerdeki sanal hayatları beyni uyuşturan yayınları izlemektense sizin ve yorumları ile katılan tüm arkadaşların yazdıklarını okumak ufkumuzu açıyor sade bir vatandaş olarak hepinize teşekkür ederim

    YanıtlaSil
  41. 3-4 yılda kurdan o kadar zarar yazdım ki baz para birimim artık TL yerine $ yaptım. fatura ödemelerim ve ihtiyacım kadar TL gerisi $

    YanıtlaSil
  42. Yerliye reel faiz, yabancıya reel faiz hesabınız anlamsız olmuş. Enflasyonumuz ve faizimiz %100 olsa yabancıya %98.5 reel faiz var mı diyecektik yani? Reel faiz yerliye de yabancıya da aynı.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. http://www.mahfiegilmez.com/2012/09/turke-baska-yabancya-baska-reel-faiz.html?m=1
      Bu yazıyı okursanız belki hesabı anlayabilirsiniz.

      Sil
    2. çıkış yaparken TL nin değer kazanmaması olasılığı öne çıkartılmış!.. yabancı TL ye döndüğü anda ki kuru garanti etmek parasını hedge ettirmek zorunda ki bu durumda enflasyon farkı forward kuruna dahil edileceği için aslında yerli ve yabancı için sonuç değişmeyecektir. Doğrusunu isterseniz bu hesabın pratiğe nasıl nasıl yansıdığını anlamak oldukça zor.

      Sil
    3. Mahfi Bey,
      Yukarıdaki referans yazınızı da okudum, ancak bende BO yorumcusu ile aynı noktadayım. Yabancılar için reel faiz hesabınız 1 sene boyunca USD kurunun aynı kalacağı varsayımına dayanıyor ki, geçmiş yıllar trendine bakınca bu varsayım uygulanabilir değil.

      Sil
    4. Bu paralar 1 yıl kalmıyor, en ufak bir kur tehlikesinde hemen USD mevduat hesabına dönüyorlar. Oradaki faiz de ABD den yüksek. Kayıp yok yani.

      Sil
    5. Mahfi Egilmez, ne kadar kaldiklarini bildiginize gore miktarini da biliyor olmalisiniz. Ne kadarik bir hacmi var bunlarin?

      Sil
  43. Hocam yeni milli gelir serisinde tasarruf sorunumuz kalmadı desek doğru olur mu? Yüzde 25lerde çünkü

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaırımlar da % 30'larda. İkisi arasında tasarruflar aleyhine fark olduğu sürece tasarruf sorunumuz var demektir.

      Sil
  44. Mahfi hocam türkiyenin tasarrufları genel olarak arsa,arazi ve altına gitmektedir. Neredeyse hepsi istihdam yaratmayan ölü yatırım gibi. Bir inşaat sektörü var. Bu tasartasarruflarla milli gelirimizi nasıl büyütebiliriz ki?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pek fazla büyütemiyoruz zaten. Tabii TÜİK'in yaptığı revizyonlu büyütmeyi saymazsak.

      Sil
  45. Hoca m siz faizleri artirmak gerek diyordunuz?

    Boylece maliyetler daha da artiyor ama?
    Bu yazinizda da yuksek faiz veriyoruz diyorsunuz?
    Tesekkurler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Enflasyonu düşüremediğiniz sürece yüksek faiz vermek zorundasınız. Olay bu kadar açık.

      Sil
    2. Hocam bizim Reis "Enflasyonun sebebi faizdir" diyor.Ekonomi literatürünü yeniden yazdık haberiniz yok mu,aşk olsun valla.::))

      Sil
    3. Gerçeklerle teoriniz uyuşmadığında teorinizi değiştirmeniz gerekir aksi tekdirde gerçekleri değiştirmek gibi tuhaf bir duruma düşersiniz diyor Sherlock Holmes.

      Sil
    4. Hocam sizce teoriyi nasil degistirebiliriz? 02.12NIN dedigi gibi reis yanasmak istemiyor gibi. Biz yanassak da onlar yanasmasa olmaz mi acba bilemedim.

      Sil
  46. neler oluyor bir anlayabilsek. yapay zeka da nedir yahu ?
    https://www.donanimhaber.com/diger-bilim-ve-teknoloji/haberleri/NATO-kritik-kararlarda-yapay-zekadan-faydalanabilir.htm?utm_campaign=Bundle&utm_medium=referral&utm_source=Bundle

    YanıtlaSil
  47. "Cehennem yerinde hiç ateş yoktur. Herkes ateşini buradan götürür." Pir Sultan Abdal

    "Cehennem, başkalarıdır." Jean-Paul Sartre

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. "Cennet gün ettiğimiz günler,
      Cehennemse boşuna dert çektiğimiz günlerdir." Ömer Hayyam

      Sil
    2. Bu dünya, belki de başka bir gezegenin cehennemidir - Aldous Huxley.

      Sil
    3. Dunya cennet'dir, cennetin icinde yasiyoruz zaten. Yasama olgusu cennetin ta kendisidir. Insanlar cenneti de cehennemi de dunyada yasayip gidiyorlar oteki tarafa (eger varsa oyle bir yer tabi).

      Sil
  48. Acikcasi pozitif ayrismanin devami icin yapisal anlamda politiklar gelistirmek lazim. Doviz kurunda beklentinin kanalinin ben yurtici yerlesikler icin bozuldugunu ve 3.50 seviyesinin cok onemli oldugunu dusunuyorum

    YanıtlaSil
  49. 1) Enflasyon ile döviz artışı doğru orantılı mı?

    2) konut kredisi faiz oranları hala düşük seyretmeye devam edecek mı?
    Saygılarımla...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1) Normal olarak öyle olmalı ama her zaman olmuyor. Uzun vadede doğru orantılı.
      2) Bunu bilemem çünkü orada nasıl bir politika izleneceğini bilmiyorum.

      Sil
  50. Hocam saygılar, Bir önceki yazınızda soramadım.Banka senetlerini kimin alacağı bellimidir? takip edebildiğim kadarıyla merkez bankası alaçakmış. merkez bankasının alacağı kesinlik kazanmış bir konumudur. teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu henüz belli değil. MB'nin alacağını söyleyen de var almayacağını söyleyen de. Henüz kesin bir karar yok.

      Sil
  51. Hocam yabancilar icin reel faizin farkli oldugunu soylemissiniz, ben pek ikna olmadım. Yabancinin bugun elindeki doviz ile TR ye geldiğini, bozdurup faize yatırdığını, sene sonunda da tekrar dolar alip gittigini dusunelim. Zaten bugunku kur ve sene sonu kur arasında, dolar- TL enflasyonu kadar fark olmasini bekliyoruz. Bu durumda bu yabancı daha yüksekten dolar almak zorunda kalacak sene sonunda. Bu durumda onun icin de reel faiz yerli yatirimci ile hemen hemen ayni seviyede olacaktır. Derseniz ki, kur su anda cok yüksek, sene sonunda burdan daha yuksek bir seviye beklemiyoruz, o zaman onermeniz mantikli olabilir. Fakat yazinizda oyle bir yorum da göremedim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben hesabı basit olsun diye yıllık yapıyorum ama bu para sıcak para öyle bir yıl filan durmuyor. Basit bir örnek vereyim size. Dolar TL 3,55 iken 100 USD getirildiğini ve yüzde 14 faizle bankaya konduğunu düşünün. TL karşılığı (faizsiz) 355 TL eder. Biliyorsunuz vadesiz mevduata bile aynı faiz veriliyor artık. Bugün Dolar TL 3,50. 355 TL için alınan günlük faizin 3 günlük karşılığı 50 kuruş, eder 355,5 TL. Çevirin Dolara eder 101,5 USD. Şimdi bunu 100 milyon Dolarla yaptığınızı düşünün. Kazanç 3 günde 15 bin Dolar. Varsayalım ki kur yükselmeye başlıyor hemen dönün Dolar mevduatına çevirin faizi % 4. ABD'de olsanız faiz en fazla % 2.
      Carry trade denilen olgu budur.

      Sil
    2. Bu dediginiz olay ciddi bir miktarda olursa dolar 3.55 ken getiremez. Dolarini tlye cevirirken dolar ucuzlar. Ayni sekilde dolarini cikartirken dolar yukselir. Dalgali kur denilen olgu budur.

      Sil
  52. Maden faiz için geliyorlar hocam borsa neden rekor kiriyor? Borsaya neden giriyorlar,? Sayg.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 20 Mayıs 2013'de BIST 100 endeksinin USD karşılığı 5 centti. Gezi olayları sonrası hızla düştü ve 3,5 cent dolayına geldi. Bugün ise 2,8 cent. Yani borsa yabancı yatırımcı için 3 - 4 yıl öncesine göre çok ucuz. Onun için giriyorlar.

      Sil
  53. Mahfi Hocam, sene başında 11+1 ile 12+1 komisyonlu ticari krediler şu anda 15.70 + 1 Komisyon.. Bu rakamlar sicili düzgün kredibilitesi yüksek firmalar için geçerli.. Sicili düzgün ama bilançosu orta derece olan firmalar 17.70 + 1 Komisyon olarak kullanıyor yani kabaca ticari kredilerde faiz %20'ler dayanmışken dolar 3.5 olsa bile bence başarı değildir.. Sonuçta dövizi %10 geriletmek için faizin %50 artması çok daha kötü diye düşünüyorum ki global olarak Dolar değer kaybediyor zaten Abd 10 Yıllıklar %2.14 şu anda , herkesin yanılgısı dolar endeksine bakması dolar endeksi gelişmiş ülke para birimlerine karşı pariteyi tayin eder emtia fiyatlarını tayin eder bizim gibi ülkelerin para değerleri doğrudan Abd - Ab - Japonya gibi ülkelerdeki faiz etkileşimi.

    YanıtlaSil
  54. Sayın Hocam, bu enflasyon oranlarında, faizin siyasi bir baskı altında kaldığı gerçeği ile sanırım karşı karşıyayız yazdıklarınızdan bu fikre varıyorum. Bu baskı sonunda aleyhe olabilecek ulusal ve uluslarası riskler sonrasında faizlerde ciddi yükselişler olası olabilir, risklerin bertaraf olması halinde lehe olabilecek hızlı düşüşler faiz ve enflasyonda gerilemeler görülebilir diye düşünüyorum. Hatta şu durumda reel faizin çok daha yukarılarda olması gerekiyor. Ancak küresel ve iç gelişmeler pekde olumlu süreçlerde oacağımız izlenimi vermiyor. Siz ne dersiniz? Saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim siyasi hamlem hayır-geçersiz-gerçek vatanperver idi ama olmadı. Bundan sonrası için neler yapılacak çok merak ediyorum.

      Sil
    2. Son dönemdeki gelişmelere ve dünyadaki liderlere baktığımızda küresel sistemde işlerin olumlu gideceği beklentisinin çok yüksek olmadığını söylemek mümkün. O açıdan haklısınız.

      Sil
    3. 06.37 ben de oyle dusunuyorsum hatta hâlâ dusunuyorum. Insanlat acliktan kiriliyor

      Sil
  55. Hocam usd kur 3.51 , bu seviyeden merkez bankasi neden alip kasasini doldurmuyor? Kurun dusuk olmasi mi yoksa net usd rezervinin yuksek olmasi mi isine gelir ?
    https://www.dunya.com/finans/haberler/dolarin-atesini-tcmb-dusurdu-haberi-365962

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merkez Bankası kâr amacı güden bir kurum değildir.
      MB, USD almak için piyasaya TL verecek demektir. Bu da TL bolluğu yaratarak enflasyona neden olabilir.

      Sil
  56. Hocam merhaba elinize sağlık. ABD liler icin reel faiz yüzde 10 dediğimizde enflasyon farklarından kaynaklanacak TL nin dolara karşı gelecekteki deger düşüşü etkisini ihmal etmis olmuyor muyuz? Dolar faiz yüzde 4-5 oldugu icin amerikalilar icin reel faiz yüzde 3 demek daha doğru değil mi? Saygılar..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu tür fonlar kısa süreli geliyor ve kur yükselmeye başladığı anda talimatı verip dolar hesabına dönüyor.

      Sil
  57. Merhaba Mahfi hocam. Elinize sağlık faiz ve kur ilişkisini çok güzel anlatmışsınız. Lakin benim tam olarak kavrayamadiğım noktalar var. Açıklarsanız memnun olurum.

    1) Reel faiz konusuna bakarsak, yüksek faizin yerliye değil yabancıya faydası olduğu ortada. Kuru baskılıyor ve kur düşüyor. Buna bağlı olarak enflasyon da düşecek belki, fiyatlar bir yerlere yapışmadı ise.Kurun düşmesinin bize faydası bu ve cari açık etkisi olur. Ancak yabancıya bu kadar yüksek faiz ödememizin etkisi ne olur? %14 faizle 1000 $ parasını 3.55 den TL ye çevirip 1 yıl vadeli mevduata yatırsa, 3.55×1000=3.550 TL ×1.14= 4.047 TL yıl sonunda parası olur. Kur da 3.40 a düşmüş olsa 4.047/3.40=1.190 $ yapar. Yani 1000 doları 1.190 dolar olmuş ve %19 kazanmıştır. Peki bu 190 dolarlık fark kimin cebinden ve nasıl çıkar? Bu farkı bizler yüksek enflasyon ve yüksek vergilerle mi ödüyoruz? Yani bizim için aslında daha iyi olan kurun mu yoksa faizlerin mi yüksek olması?

    2) Reel faiz bizim için %0.1, yabancı için %10 seviyesinde. Yani bizim için bir faydası yok. Bu sebeple faizi düşürüp yabancı için reel faizi %5,veya 7 gibi bir yere çeksek, yabancı yatırımcılar yine de gelmez mi?

    Teşekkürler hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1) Bizim için en iyi olan enflasyonun düşük olması. Enflasyon mesela yüzde 3 olsa faiz de yüzde 4 olsa reel faiz yaklaşık 1 puan olur ve herkes memnun olur.
      2) Eğer kuru sabit tutabilirsek yabancı yüzde 7 faize de gelir ama enflasyonun yüzde 12 olduğu yerde faizi yüzde 7'ye düşürürseniz yerli tasarruf sahipleri tasarruf yapmazlar.

      Sil
    2. Sayın Engin bey yorumunuzda kurun 3,55 ten 3,40 a geleceğini varsaymışsınız halbuki kimse bırakın bir yılı bir gün sonraki kuru kesin olarak bilemez . Türkiye ülke riskinin ve buna bağlı olarak kur riskinin çok yüksek olduğu bir ülke yabancı Türkiye nin enflasyonundan etkilenmese de kur riskine karşı yüksek faiz talep eder

      Sil
    3. Sn Adsız adı üstünde 3.40 sadece bir varsayım.

      Mahfi hocam Amerikalının alıp ülkesine götürdüğü faiz gelirini biz nasıl ödüyoruz? Banka bunu ödemek için kredi faizlerini, tahvil faizi ise devlet vergileri mi yükseltmek zorunda kalır? Bu konu çok netleşmedi kafamda. Kusura bakmayın hocam.

      Sil
    4. Sıcak paranın şaşırtmacası da burada zaten.

      1000 usd getirdi ülkemize, bankasında bozdurarak TL ye geçti. Bu aşamada kim kime borçlu. Olan sadece tipik bir mal alışverişi.

      Eline geçirdiği TL ile borsaya girdi. Hisse senedi alımında da al gülüm ver gülüm yok mu? Hatta çoğunlukla alan da satan da yabancı yatırımcı.Bu alışveriş sonrasında da oluşan bir borç yok.

      Borsadan çıkarken de öyle. yabancının hissesine talip olan yatırımcı fiyatı makul görmezse almaz. Bu işlem sonrasında da oluşan bir borç yok.

      Yabancı yatırımcı elindeki TL yi bankasına götürerek bankanın sunduğu kurdan dolara döner. Bu tutarda örneğinizdeki gibi 1.190 usd olsun.

      Bu noktada fazladan 190 usd yi kim ödedi?

      Yukarıda sıraladığım işlemlere taraf olan kişilerin kar mı, zarar mı ettiklerini şu anda söyleyemeyiz. Borsa uzun vadede kaybettirmiyor. Alım satıma taraf olanlar kazanç görmese alışverişi yapmazlar. Bankada hayrına döviz alım satımı yapmadığına göre.

      Bu işlemlerin hiç bir noktasında taraf olmayan bizler nasıl bu işlemlerden olumlu/olumsuz etkilenebiliyoruz, enteresan değil mi?

      Ve bu 190 usd öyle yada böyle taraf olmayan bizlerden çıkıyor. Tüm bu işlemlerin karına/zararına katılmadığımız halde dolaylı olarak bizim cebimizden çıkıyor. Her bedeli son tüketici öder çünkü.

      Sil
    5. Piyasa mekanizmasının nimetleri olduğu kadar ceza olarak algılanabilecek etkileri de mevcut.Piyasanın birbirimizi üretim tüketim yatırım fonksiyonlarıyla bağladığı , bu aliışverişlerde gönüllülüğün esas olduğu ve herkesin kendi çıkarı doğrultusunda alışverişte bulunduğunu siz de söylemişsiniz . Yine aynı mekanizma aracılığıyla birbirimizin aksiyonlarından etkilenmemiz ( olumlu ya da olumsuz) iktisatta dışsallık kavramıyla açıklanır. Örnekte olduğu gibi 190₺ dolaylı olarak bile olsa bizim cebimizden çıkmakta ve hepimizi etkilemektedir.

      Sil
  58. Almanyada ekonominin iyi gitmesi buyumenin artmasi diger avrupa ulkelerine olumlu itici guc olarak etki eder mi
    Mesela Almanyada ekonominin iyi olmasi bizi etkiliyor ihracatimiz sonucta bu ulkeye hayli fazla.

    YanıtlaSil
  59. Merhaba Mahfi Hocam

    Öncelikle yazılarınız için ben de çok teşekkür ederim. Sayenizde çok şey öğreniyoruz. Benim şöyle bir sorum var. Tablonuzda reel faizi hesaplarken yabancının dövizini tl ye çevirim faizini aldıktan sonra tekar döviz almasını da hesaba katmamız gerekmez mi? Ocak ayında dövizini tl yapıp faize yatıran bir yabancı şimdi tl den çıkıp tekrar dövize çevirip çıktığında reel kazancı kur düştüğü için daha da fazla olacak.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim.
      Bu örnekte 1 yıllık hesap yapmamın nedeni kolaylık olsun diyedir. Yabancı fon buraya 1 yıllığına gelmiyor. Çok daha kısa süreli geliyor. En küçük bir kur oynamasında talimatı verip dolar mevduat hesabına geçiveriyor.

      Sil
  60. Hocam konuyla alakası olmayabilir ama merak ettiğim bir şey daha var. Banka karları ile ilgili. Bankaların temelde para alıp sattığını biliyoruz. Buradan yola çıkarak;

    1) Bankadan yılbaşında gramı 150TL den 10.000 TL lik altın alsam 10.000/150=66.66 gram yapar. Yıl sonunda gramı 142 TL ye düşerse ve satmak istersem banka bana 142×66.66=9.465 TL öder. Bankanın işlemden karı 535 TL olur. Ayrıca banka bu parayı (10 bin TL) başka bankada yıllık mevduat faizine yatırırsa %14 faiz geliri=1.400 TL, kredi olarak verirse %18 getiri=1.800 TL elde etmiş olur. Altın için faiz de ödemediğinden işletme giderleri hariç maliyeti 0 olur. Yani 1 yıllık kazancı 535 TL+1.400TL=1.935 TL (veya kredi hesabı ile 2.335 TL) olur.

    Aynı hesabı döviz için yaparsak, yüksek fiyata döviz alan ve 1 yıl boyunca mecburen elinde tutan biri için yukarıdaki hesaba %4 faiz gideri eklememiz (dövize yıllık %4 faiz verildiğini varsayarsak) yeterli olur.

    Demek istediğim bu hesapla döviz ve altın fiyatlarının düşmesi ve buna karşılık faizlerin yüksek, reel faizin sıfıra yakın olması sonucunda dövize ve altına talebin düşmemesi aslında sadece bankaların işine gelir ve bilanço karlılıklarını ve BIST yükselişlerini açıklar diyebilir miyiz?

    Derdimi çok karışık olmadan anlatabilmisimdir umarım. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir hayli karışık ama anladığımı sanıyorum ve anladığım kadarıyla hesabınızda ve açıklamanızda haklısınız.

      Sil
    2. Bu hesabınızda bankanın altını altın olarak tutmadığını, TL'ye çevirip kredi verdiğini / başka bankada mevduat yaptığını varsayıyorsunuz. Bankalar bir miktar pozisyon taşıyabilir ama genelde müşterilerine sattığı kadar altını kendisi de satın alıp fiziki olarak saklıyor. En fazla altın kredisi kullandırıp altın mevduatı ile altın kredisi arasındaki faiz marjından kar edebilir. Belirttiğiniz gibi bankalar para alıp satıyor, ama kendilerinin pozisyon taşıyıp spekülasyon yapmalarının yasal sınırları var, alım ile satım aasındaki marjdan para kazanıyorlar. Banka dolarda pozisyon almak yerine satmak isteyenden 3,52'den alıp ihtiyacı olana 3,53'den satarak para kazanıyor, simsarlık/komisyonculuk yapıyor diyeyim.

      Sil
  61. Merhaba Mahfi hocam; bir ülkede bireylerin tasarruf yapıp yapamaması o ülkenin ekonomik yönden nehalde olduğunu gösterir mı!?...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İyi kötü gösterir. Yüksek tasarruf uygulanan politikaların doğru olduğunu ve insanların bu uygulamalara güvendiğinin bir göstergesi olarak kabul edilir.

      Sil
  62. sayın hocam,eskiden borsaya ekonominin barometresi denirdi. şu andada bu tabiri kullanabilirmiyiz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ramazan ayindayiz borsa dualarla tekbirlerle yukseliyor.

      Sil
    2. Sanırım kullanamayız.

      Sil
    3. Borsa mehterle muzigiyle yukseliyor. Dunya bizim borsamiza haset ediyor.

      Sil
    4. Hep simgelerle yasiyoruz arkadaslar. Egitimde atak ustune atak yapalim diyorum ben.

      Sil
  63. Sayın Eğilmez,

    Haziran ayının başında Yeşil Düşünce Derneği, Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi (İPM) ve Yeşil Avrupa Vakfı ile hazırladığı “İklim İçin Yeşil Ekonomi Politikaları” raporunu tanıttı. İnceleyebilme fırsatınız oldu mu; bu tip raporlara karşı sizin tutumunuz nedir?

    Saygılar



    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İnceleyemedim ama çevreye yararlı politikaları destekliyorum ve büyüme aleyhinde olsa da desteklenmesi gerektiğini düşünüyorum.

      Sil
    2. Sizin gibi küreselciden başka bir şey beklenemezdi zaten. Küresel ısınma koca bir yalan.

      Sil
    3. Hayat yalan be adsız kardeş. Sen bunlara inanma.

      Sil
    4. Cevap için teşekkür ederim sayın Eğilmez. Çevreci ekonomi politikalarının ikna edici olması için sizin gibi insanların eleştirisine ihtiyacı var. Bu konular ile ilgili olarak yazarsanız faydalı olacaktır. Sevgiler.

      Sil
  64. Hocam kriz zamanlarında asgari ücretin kaldırılması sizce olumlu olur mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Olmaz. Tam tersine krizi tetikler.

      Sil
    2. Hocam kriz zamanlarında geçici bir süre asgari ücret kalksa bu firmaların daha fazla işçi almasına bu da harcamaların artmasına sebep olmaz mı? Sadece geçici bir süre: ekonomi canlansın diye? Tamam çalışan kişilerin harcama kapasitesi düşer ama kriz dönemlerinde işsizlik iki katına çıkıyor. O kişilerin istihdama alınması toplam harcama kapasitesini artırmaz mı?

      Sil
    3. Adsız6 Haziran 2017 00:14
      bu dediginize katiliyorum mesela ispanyada yunanistanda ve portekizde asgari ucreti masa basinda dusurmek yerine asgari ucreti kaldirsalardi. asgari ucet uzerindeki kismi vergi yukunu hafifletselerdi bence daha dogru yaparlardi.
      Ispanyada ozellikle asgari ucret kriz oncesinde adeta bir populizm yumagi haline gelmisti hukumetler kriz oncesinde asgari ucret uzerinden piyasa gercekleri ile ilgisi olmayan asgari ucret hesaplamalari ve uygulamlari yapmisladi.

      Sil
    4. Sunu biraz daha acar misiniz?

      Sil
  65. ELinize sağlık Hocam. Yazıda şöyle demişsiniz: "Ne var ki geçtiğimiz iki hafta içinde görünüm değişmeye ve Dolar daha hızlı değer kaybetmeye yöneldi". Bu hızlı değer kaybının temel sebepleri nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Trump ile ilgili olumsuz beklentilerin giderek artması.

      Sil
  66. Hocam sizin kitaplarınıza ek başka kaynak arıyorum. Tümay Ertek'i biliyor musunuz veya genel iktisat, mikro, makro alanında önerebileceğiniz başka isim/isimler var mı? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tümay Ertek'i tanıyorum kitapları da iyi ve kolay anlaşılabilir kitaplardır.
      Makroda Erdal Ünsal'ın Mikroda Zeynel Dinler'in kitapları iyidir.

      Sil
    2. Hocam ben de ingilizce kaynak sorayim o zaman. Mankiwi onerir misiniz?

      Sil
  67. Referandum sürecinden çıkılması ve daha da iyisi bir erken seçim beklentisinin ortadan kalkmasıyla değer kazanmakta geç kalan TL diğer para birimlerini yakaladı. Zaten CDS'lerde pozitif ayrışma buradan kaynaklanıyor. Burada asıl önemli konu genelde faizlerin yüksek olduğu dönemde azalması gereken KOBİ ve Ticari kredilerin KGF teminatlı krediler sayesinde patlama yapması büyümeyi pozitif etkileyecektir.

    YanıtlaSil
  68. Borsa ve finans icin tavsiye edeceginiz kaynak varmi hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Finans konusunda Frederic Mishkin'in Finansal Piyasalar ve Kurumlar kitabı iyidir.

      Sil
  69. Mahfi bey Türkiye'nin pozitif ayrışmasını faizin yüksekliğine bağlamanız bence geçerli bir neden değil.Eğer öyle olsaydı 2 hafta öncesine kadar negatif ayrışan ülke konumunda olmazdı diye düşünüyorum.Amerikalı yatırımcılar için bahsettiğiniz reel faiz, sabit kur sisteminde belki geçerli olabilirdi ama serbest kur sisteminde tek başına geçerli bir neden değil.Yabancı yatırımcı için faiz kadar TL'nin değer kaybetmeyeceği veya kazanacağı yönündeki beklentisi de önemli.Yabancı yatırımcının ağırlığı düşünüldüğünde bunların bir anda düşük fiyattan dolara geçmeleri pek mümkün değil.Bu nedenle yabancı beklentilerini olumlu yönde değiştiren nedenlerin üzerinde durmak gerekiyor bence.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru diyorsunuz ama zaten tek başına faiz yükseliğine bağlamıyorum. Dikkat ederseniz CDS primlerinin düşmesini yani risklerin azalmış olmasını da vurguluyorum yazıda. CDS primlerinin düşmüş olması ve düşmeye devam etmesi TL nin değer kazanacağı beklentisinin yaygınlaşmasının sonucu zaten.

      Sil
  70. Fiyat istikrari
    Gelismis Ulkeler icin %1.98 - %2.5 aralardaki enflasyonu betimliyor
    GOuler icinde %5in altinda %3.5 - %2.5 aralarindaki enflasyonu imliyor

    Sizce fiyat istikrari ulkelere ne sagliyor ekonomilerinde ne tur bir kazanc var ki merkez bankalri fiyat istikrari fiyat istikrari diye tutturuyor en zor donemlerde dahi
    Fiyat istikrari olan ulkeler ne kazanir ne faydasi vardir fiyat istikrarinin

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fiyat istikrarı aynı zamanda faiz istikrarı anlamına da gelir. Ayrıca fiyat istikrarı olan ekonomilerde kur istikrarını sağlamak da daha kolaydır. Bütün bunlar ekonominin istikrarlı olması ve daha çok tasarruf yapılıp daha yüksek yatırım yapılmasına ve yabancı sermayenin doğrudan yatırım olarak gelmesine ve bunlar da ekonominin daha hızlı büyümesine yol açar.

      Sil
  71. Konuyla alakası yok ama faiz oranı belirleyicileri nelerdir ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faiz oranının belirleyicileri arasında en önemli olanı enflasyon düzeyidir. Bankaların kaynak ihtiyacı da etkili olur.

      Sil
  72. Hocam yazınızla alakasız ama bu iktisat kaynaklarından türkçe olanlar bana çok karmaşık geliyor.Yabancı kaynaklar bizim kaynaklara bin çeker.Siz ne düşünüyorsunuz acaba?

    YanıtlaSil
  73. Hocam, yabancıların bankalara para girişlerini ve çıkışlarını anlık-günlük takip edebilecek bir kaynak var mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ancak haftalık olarak MB sitesinden izlenebiliyor.

      Sil
  74. Hukumetin askeri turk ordusunu destek icin bir an once katara yollamasi lazim. Bizim buyuk bir millet oldugumuz bilinmeli.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Büyük millet olmak istiyorsanız önce bilimde ileri gideceksiniz.

      Sil
    2. bence adsız kardeş burda mecazi anlam kullanmış espri yapmış.ciddi yazdığını düşünmek bile istemem

      Sil
    3. Buyuk millet olunca sizin her yaptiginizi bilim zanneden cok oluyor.

      Sil
    4. Diziler kalkıyordu, kamu spotları geliyordu. Bilgilendirici yayınlar konuluyordu. Ne oldu da kalakaldık, aldatılıyor muyuz acaba bilemedim.

      Sil
    5. şükrü sert

      Ciddi olarak yazdim Ak partiliyim Katarin yatirimlarini goz ardi edemeyiz. Biz dostumuzun yaninda olmaliyiz sonucta zengin musluman ve ustelik de sunni bir ulke. Bize de yakisan budur. Biz adaletin hakkin ve dogrunun yaninda olmaliyiz.

      Sil
    6. Siz yatin askerlerimiz birilerinin cikari icin can versin. Olmaz oyle sey!

      Sil
    7. Demek hem zengin hem müslüman hem de SÜNNİ.
      Ordaki soytarı emirlere destek için asker gönderecez. Suudi Kralı öldüğünde milli yas ilan edicez. Sünni öldüğünde üzüleceğiz, Şii öldüğünde umursamayacağız sonra da İran'a mezhepçilik yapıyor diye laf söyleyeceğiz.
      Adsız 13.47 Allah bu ülkenin başına sizin zihniyetinizdeki insanları getirmesin, yoksa maazallah ülke yangın yeri !!

      Sil
  75. Katara asker gondermemiz anadolunun yigit alpembe yanakli evladlarimizi katara gondermemiz finansal istikarimiz ve ortadogudaki abiligimize fayda saglar mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Finansal istikrar için bir yere asker gönderilmez. Çok meraklıysanız kendiniz gidin.

      Sil
    2. Tabiki fayda sağlar. Bu sene hacca gidemeyerek dış ticaret dengemize çok şahane bir katkı sağlarız.

      Sil
    3. Biz kendimize bakalim arkadaslar

      Sil
  76. Hocam bist100 ü enflasyondan arındırarak takip etmek daha doğru değil mi? Daha doğru bir analiz için.

    YanıtlaSil
  77. Hocam mikro ekonomik olcekte bir sey icad ettim sizin gorusunuzu almak istiyorum ne olur yazin.

    normal bir ekonomide faizler enflasyonun +3 puan ustundedir. Bu gelismis ulkeler icin +1.5 - 2 puan ustunde olur.

    Benim dusuncem su gelir dagilimini duzeltmeye yonelik
    Herkesin brut maasindan zorunlu %1 kesinti yapilarak bir fon olusturalabilir. Bu fondan maasindan para kesilen kisi minimum 5 sene sonra parasini alabilir.

    Ulkedeki kisibasina dusen ulusala gelirin ustunde kazananlarin ornegin bu ulkede kisibasina dusen gelir 20.000 dolar olsun yillik 20.000 dolar ve ustunde kazananlardan kesilen %1lik fon parasini kisi 5 yil sonra enflasyon oraninda alacak
    yillik geliri 20.000 dolarin altinda olan insanlarin maasindan kesilen %1lik kesintide biriken parayi 5 yil sonra enflasyon+3faizle alacak

    bu %3lik oran ise zaten piyasanin reel faizi devletinde bu fonu zaman icerisinde kullanabilecegi bir oran. dahasi yuksek gelirlilerin kaybettigi faiz avantajini ulke ortalamasinin altindakilere sunarak gelir dagiliminda bir duzeltme sagliyorum.

    Burdan yola cikarak gelir dagiliminda bir duzenleme olabilecegini dahasi kayit disi ekonominin de azabilecegini dusunuyorum
    sizce bu fikir nasil umarim derdimi meramimi anlatmisimdir sizde anlamissinizdir.


    YanıtlaSil
  78. Hocam bugün MB bankaları ortalama 100 milyar dolarla fonluyor. Bu da bankaların kredi kaynaklarının %6-7sine tekabül ediyor. Eskiden 90'lı yıllarda bu fonlama % kaça tekabül ediyordu?
    Evds'de fonlama geçmişe yürümüyor. Siz biliyor musunuz nerden bakıldığını? Eskiden MBnin bankaları fonlaması daha mı etkiliydi yoksa günümüzdeki gibi miydi?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi