Parayı Kim Yaratıyor?
Merkez Bankası ve Darphane’nin Bastığı Paralar
Para; devletçe bastırılan, mal ve
hizmetleri satın alma gücü olan, herkes tarafından kabul gören bir değişim
aracıdır. Bu çerçevede para toplumda değiş tokuşu sağlar, değer ölçüsü
olarak kullanılır ve bir yatırım ve tasarruf aracı görevi görür. Tanımdan
hareketle parayı devletin bastırdığı anlaşılıyor. Devlet, Hazineye bağlı
Darphane aracılığıyla madeni parayı kendisi basar ama kâğıt parayı merkez bankasına
bastırtır. Bunun nedeni kâğıt paranın karşılıksız olmasıdır. Kâğıt para basma
yetkisi siyasal iktidara verilirse vergi toplamak yerine kolay yolu seçerek
para basmaya yönelen iktidar paranın değerinin düşmesine ve enflasyon ve dış
değer kaybı yaşanmasına yol açar. Bugün dolaşıma çıkan toplam 216,2 milyar TL
paranın 206,3 milyar TL’si kâğıt para, 9,9 milyar TL’si de madeni paradır.
Buraya kadar anlattıklarımız eski
durumu ortaya koyuyor. Eski duruma göre para arzı Merkez Bankası’nın bastığı
paradan ibarettir. Bunu 21 Mayıs 2021 tarihi itibarıyla gösterelim:
Burada dolaşımdaki para diye
tanımlanan tutar para arzı tanımları içinde en dar para arzı kavramı olan M0’ı
gösterir. Bunu şöyle bir denklemle gösterebiliriz:
M0 = (Dolaşıma çıkan banknot +
madeni para) – (Banka kasalarındaki mevcut banknot + madeni para) = Dolaşımdaki para
Eğer bankacılık sistemi olmasa
para Merkez Bankası ve Darphanenin basıp piyasaya sürdüğü nakit para miktarıyla
sınırlı olacaktır. Ki bankacılığın yaygınlaştığı yirminci yüzyıla kadar büyük
ölçüde böyle olmuştur.
Bankaların Para
Yaratma Mekanizması (Kaydi Para)
Diyelim ki bankaya bir yıl vadeli yüzde 10 faizli 1.000 TL yatırdınız. Banka bu mevduatı kredi olarak kullanmak isteyen bir şirkete diyelim ki yüzde 15 faizle yine bir yıl vadeyle verecek. Banka, bu 1.000 TL’nin tamamını veremez. Bu tutardan zorunlu karşılık diye anılan bir oranda kesinti yaparak zor günlerde kullanmak üzere Merkez Bankası’na zorunlu karşılık adı altında bit tutarı yatırır. Zorunlu karşılık oranının yüzde 10 olduğunu varsayalım. Bu durumda bu banka 1.000 TL’lik bu mevduattan (1.000 x 0,10 =) 100 TL zorunlu karşılık keserek Merkez Bankası’na gönderecek, kalan 900 TL’yi kredi olarak kullandıracaktır. Şimdi bu 900 TL’yi kredi olarak alan şirketin bu parayı hemen kullanma ihtiyacı olmadığı için bir süre bankada mevduat olarak tuttuğunu düşünelim. Bu durumda bankaya 900 TL mevduat daha yatmış olacak ve banka bunun yüzde 10’u olan (900 x 0,10 =) 90 TL’yi Merkez Bankasına yollayacak ve kalan 810 TL’yi yeniden kredi olarak kullandırabilecektir. Teorik olarak ilk 1.000 TL’nin 10.000 TL’lik bir toplama yükselme olasılığı vardır. Bu durumda kâğıt parayı Merkez Bankası, madeni parayı Darphane, kaydi parayı bankalar yaratıyor diyebiliriz.
Dar Paradan Geniş
Paraya
Yukarıda M0’ı en dar para arzı
olarak tanımladık ve dolaşımdaki para miktarını (nakit para) gösterdiğini
vurguladık. Bunun bir üstünde yine bir dar para tanımı vardır: M1. Bunu da
şöyle gösterebiliriz:
M1 = M0 + Vadesiz YP Mevduat +
Vadesiz TL mevduat (YP: Yabancı para)
Buna vadeli mevduatları da
eklersek geniş para arzı (M2)’ye ulaşırız:
M2 = M1 + Vadeli YP + Vadeli TL
mevduat
Buna da repo, para piyasası
fonları ve bankalarca ihraç edilen menkul kıymetler eklenerek (M3) bulunur:
M3 = M2 + Repo + Para Piyasası
Fonları + Bankalarca İhraç Edilen Menkul Kıymetler
Şimdi Türkiye’deki duruma bir
bakalım:
2021 Mayıs ayına bakarsak:
Piyasada dolaşımda bulunan Merkez Bankası’nın bastığı kâğıt para ve
Darphane’nin bastığı madeni paranın yani nakit paranın toplamı 180 milyar
TL’dir. Buna, bankaların yukarıda kaydi para mekanizmasını anlatırken
açıkladığımız şekilde vadesiz ve vadeli mevduat yoluyla yarattığı tutarı da
eklediğimizde (M2) toplam 3.561 milyar TL’lik bir parasal hacme ulaşıyoruz
(M3’ü alırsak tutar 3,665 milyar TL oluyor.) Bu tutar 180 milyar TL’lik nakit
paranın tek başına yol açtığı bir para arzını ifade etmiyor kuşkusuz. Bunun
içinde bankaların yabancı bankalardan aldığı krediler, yurtdışından toplanan
mevduatlar ve Merkez Bankası’ndan yapılan gecelik borçlanmalar da var. Yine de
nereden bakılırsa bakılsın 180 milyar TL nakit parayla gelinen sonuç
şaşırtıcıdır.
Finans kapitalizminin en büyük
buluşu budur. Yani para basmamış görünerek parayı çoğaltmak. Gelişmiş ülkelerin
son yüzyılda hızla büyümesinin nedenlerinin başında bu gelir. Ne var ki yaşanan
krizlerin de temelinde aynı şey var.
Bu durum kredi veren bankayı bir tür maliyetlerinden azade kılıyor. Şöyle ki 1.000 TL’nin faiz maliyeti ve bankanın diğer dağıtılmış sabit giderleri (yönetim, pazarlama, maaş, kira...) var iken o 1.000 TL ile bankanın elde ettiği faiz geliri 1 tane bin liranınki kadar değil o bin lira ile zorunlu karşılıklar ile azalarak gidendeki paranın mikarı kadar oluyor.
YanıtlaSilBir de şunu ilave edeyim. Banka kredilerini ödeme zamanı geldiğinde ödemelerini alırken 1 tane bin lira kadarını tahsil etmiyor, o bin lira ile ne kadar kredi üretildiyse o kadarını tahsil ediyor.
SilDoğru
SilMahfi Hocam peki bankalar vadeli mevduatlar ile yarattıkları bu kaydi parayı VADESİZ mevduatlar ile de yapabilirler mi? Yani vadesiz mevduatları karşılık gösterip kredi verebiliyorlar mı?
SilMahfi Bey
YanıtlaSilYazınızla alakalı değil ama az önce okuduğum haber ile ilgili fikrinizi almak isterim. Getir isimli firmanın piyasa değerinin 7,5milyar dolar olduğu yazıyor. İSO 500 listesindeki Tüpraş firmasının değeri 3 milyar dolar görünüyor. Bana çok garip geldi. Bir tarafta İSO 500 listesi birincisinin ,bir dev üretim kuruluşu firması diğer tarafta bir hizmet firmasının değeri .Bunu nasıl okumak gerekir.?
Konjonktür
SilPeştemaliye.
SilYok öyle bir para. Yok öyle bir değer. İlerde değer kazanacak diye iyi reklam yapıp hayali varlık satma. Tüpraş ne yapsın? Benzinin bitmeden otoparkta depoya yerinde dolum mu yapacağız desin değerini artırmak için?
Kim kime itelerse, hisseyi yüksekten alıp, altta kalan öksüz dul ve yetimlerin, fakir fukaranın, garip gurabanın Allah yardımcısı olsun.
Olmayan varlıklara verilen büyük değerlerdir bu fiyatlar. İnsanlar onbinlerce yıldır hayallere para ve servet verir. Sosyal düzen dediğimiz toplum böyle çalışır.
Allah en büyük -peştemali- varlıktır. Her şey onda son bulur, son buldurulur, son sığınılacak kapıdır.
Allah olmaz ise, zenginler zengin kalamazlar.
Günlük hayatta da çok işe yarar.
Birine para vermek istemez isen Allah versin dersin, adam sana ne diyon değişik diyemez. Çözümsüz bir konuda, karşı tarafa destek vermek istemez isen Allah kurtarsın dersin. Yalan söylemek istersen, Allah var ya bende de hiç para yok dersin. Bir yakınının paraya ihtiyacı olsa, ona para vermeyip kendine güzel bir ev alıp, hani paran yoktu diye seni yakalayıp sıkıştırırsa kurtulmak için, Kuran çarpsın, Allah şahidim olsun beş kuruş param yoktu, eski bir borçlum borcunu bu ev ile ödedi dersin. Cuma cemaatine ne verirsen elinle o gider seninle, Allah sevabını çok yazsın dersin. Askere, peygamber ocağında cennet köşklerinde ona komşu olacaksın diye cepheye gönderirsin.
Karşılığı olmayan, hep kabul edilen çek gibidir. Yazdığım gibi okumak gerekir. 40 yıl sonra Tüpraş galiba olacaktır, acaba Getir ne olacaktır?
xGCmFMiL7N300@u0
Mahfi bey, bu tabloya çekleri ve senetleri de eklemek gerekir mi? Piyasada para yerine bunlar kullanılıyor. Elden ele dolaşan çekleri para yaratma olarak değerlendirebilirmiyiz. Yada kredi kartı harccamalarını. Çünkü ortada bir para yok; ama güvene dayalı alış veriş gücü var.
YanıtlaSilVadeli çekleri eklemek gerekiyor. Senetler de eklenebilir çünkü onlar da para gibi kullanılabiliyor.
SilOoo Sevgili Mahfi Hocam, o zaman söz verilen ödemeleri de eklemek lazım. Usta benim işimi yapıyor, ben söz veriyorum iki ay sonra maaşı alınca ödüycem diye.
SilBakkal, kasap, manav veresiye defterlerini de eklemek lazım. En az 10 milyar lira vardır veresiye.
Hatır çeklerini ne yapacağız sevgili Hocam?
Enişteme 100 bin liralık çek veriyorum eğitim sattım diye. Eniştem Kayınçoma 100 bin liralık çek veriyor et sattım diye, kayınçom da bana 100 bin liralık çek veriyor bi sopa iki ton dayak atma hizmeti verdim diye.
Nasıl çıkarız bu işin içinden hocam?
Sevgili Adsız Beyefendi, mizah tarzında ekonomi yazarlığı yaparsanız inanın çok takipçini olur. Harika bir üslup ile konuyu gayet güzel özetlemişsiniz.
SilBankaların para yaratım mekanizmasını sizin anlattığınız şekilde değil, sadece bilançoda karşılık oluşturmak suretiyle yapıldığı, mevduat bacağı hiç olmasa bile teknik olarak mümkün olduğu, mevduatın krediye dogrudan değil, ilgili mevzuata uyum için dolaylı yoldan ilişkisi olduğu vb açıklamalar da yapılıyor. Sizin görüşünüz nedir.? Regülasyon olmasa bir banka hiç mevduat toplamadan veya sermaye koymadan kredi verebilir mi?
YanıtlaSilNe dediğiniz tam anlayamadım.
SilBen anlatamadım. Sizin anlattığınız literatürde"fractional reserve theory of banking" olarak geçiyor sanırım. Bir de bankaların, borç-sermaye-mevduat olmadan da kredi verebileceğini ,dolayısı ile de para yaratabileceğini öne süren "credit creation theory of banking" diye son dönemde sosyal medyada da sıkça yer bulan bir açıklama var. Bunun hakkındaki görüşlerinizi merak etmiştim.
Silselam cb, mahfi hocamızın yazdığı ile sizin yazdığınız günün sonunda aynı kapıya çıkıyor. Hocamızın yazdığı pratik ve yasal düzendeki hayatta geçerli olanı.
SilSizin okuduklarınız teorik olarak imkan üzerine yazıyorlar, bir de işin yasal kısıtlamaları var. Muhasebe kayıtları ile hepsi yapılabilirler.
Bazı ülkeler sizin yazdıklarınıza onay veriyor. Hiç karşılık ayırmadan da kredi verebilen bankalar var.
Hiç sermayesi olmayan ama peştemaliye değeri sermaye gösterip kredi verenler de var. Tersine peştemaliye değerini kredibilite yapıp bankadan yüklü miktar kredi çeken tüccarlar da var.
Misal: İstanbul da 1.5 milyon lira piyasa değeri olan evim var. Banka evi rehin alıp bana 1.3 milyon tl iş yerime kredi verdi. Bir de benim geçmiş kredi performansım -peştemaliyem- var, ona da 700 bin TL kredi verdi. Böylece 1.5 milyon liralık gerçek varlığıma karşın, 2 milyon liralık kredi aldım. Banka için kredi sağlam mı? Sağlam. Ben ne yaptım? 2 milyonu alıp isviçreye kaçtım. Banka ne yapar? 2 milyon TL sorunlu kredi yazar. Eve çöker. Evi varlık gösterir. 3 kişiye daha 2 milyonluk kredi verir.
Misal2: YeKaBa isimli farazi bir banka olsun. Bankanın boğaza nazır orman vasfında bir arsası var. Satsan satılmaz, atsan atılmaz. Varlık mı? Evet varlık. Ne kadar? Banka gitti, arsanın sağındaki ve solundaki yüz milyon liralık yalıları emsal aldı, arsanın değeri iskan izni olursa 21 milyar TLdir dedi. Der mi der. 21 milyar TL ye alıcı bulur mu? asla bulamaz. Ama kağıt üzerinde 21 milyar. Karşılığında 1 milyar TL fil tarihinde iskan izni alma bedeli koyar. Malın değeri görünür 20 milyar TL. Şimdi bu 20 milyar TL karşılığında bas 150 milyar TL krediyi. Ne oldu? sermaye olmayan peştemal kredi oldu.
Misal 3: Devlet hazinesi b.ka battı. 10 milyar liralık tahvil çıkardı. Banka bunu satın aldı, kasaya koydu. Banka bunu varlık gösterdi, 50 milyar lira daha kredi verdi. Ne oldu havadan kredi yarattı.
Bankacılar şeytana pabucunu ters giydirir.Bankacılar tek millettir. Bunları bıraksan, nefes aldığın havayı sayıp ordan kredi verir. İşin o teorisi bu teorisi diye detayına girmeyin. Hepsinin özü bakkal hesabıdır. Bunları bir hükümet, devlet denetlemezse, milletin donuna kadar alırlar, kendileri de batarlar. Bu da 5 bin yıllık bankacılığın değişmez teorisidir.
Hocam saygılar, son zamanlarda okuduğum bazı iktisatçılar zorunlu karşılıkların kaydi parayı sınırlandırmadığını söylüyor, çünkü bankanın mevduatı kabul etmesiyle zorunlu karşılık ayırması eşzamanlı olarak gerçekleşmek durumunda değil. Kaldı ki bankalar bu yükümlülüğü yine merkez bankasından borçlanarak yerine getirebilir ki bu durumda zorunlu karşılığın esas işlevi kaydi parayı kısmak değil, maliyetini artırmak oluyor. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? https://www.paraanaliz.com/wp-content/uploads/2020/05/engin_yilmaz_parayi_kim_yaratir.pdf
YanıtlaSilİlk ayda dedikleri doğrudur, sonraki aylarda o avantaj ortadan kalkar ve zorunlu karşılık belirleyici olur.
SilBurada aslında çoğu insanın dikkat etmediği bir noktaya dikkat çekmişsiniz. Toplam para içinde merkez bankasının yarattığı para aslında çok düşük : yaklaşık yirmide biri. M3 denilen toplam parasal değerin %95'ini bankalar yaratıyor!
YanıtlaSilMerhaba,
YanıtlaSilŞunlar eksik gibi:
1-) Çoğu gelişmiş ülkede zorunlu karşılık orano ya sıfır ya da sıfıra oldukça yakın,
2-) Bankanın kredi yaratması için kendisine mevduat yatırılmasını beklemesine gerek yok. Sermaye yeterlilik oranı müsaade ettiği sürece banka yoktan kaydi para yaratabilir.
1) Zorunlu karşılık sıfırsa daha çok kredi verir ve para yaratır.
Sil2) Mevduat yatmazsa kredi veremez, kredi veremezse para yaratamaz.
1-) Evet, zorunlu karşılık sıfır, örnek İngiltere. Ve evet, bizim bankacılık sistemimizden daha fazla kredi veriyorlar mevduata oranla. Tek sebebi zorunlu karşılığın sıfır olması değil ama önemli bir tanesi.
Sil2-) Bankalar mevduat yatmadan kredi verebilir, sermaye yeterlilik oranlarının izin verdiği raddeye dek. Bu konudaki geleneksel mevduat-kredi anlayışına sadık katı duruşunuzu gözden geçirmeniz gerekiyor. Aşağıdaki makale yardımcı olabilir: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1057521915001477
Ne dediğinizi ve neyin kavgasını yaptığınızı anlayamadım. Mevduat dediğiniz kaynak bankaların kaynaklarının dörtte üçüdür. Bankaların mevduat olmadan verebileceği kredi sermayesiyle ve alacağı borçla sınırlıdır. Aslı kredi yaratan ve kaydi para yaratan unsur mevduattır. Bunun sadakatle filan ilgisi yoktur. Sadece okumakla ve analiz yapmakla ilgisi vardır.
SilKulaktan dolma bilgiler bunlar Lütfi'ciim.
SilBankalar verecekleri Nakdi ve Gayri Nakdi krediler toplamı Özvarlığının 20 katını aşamaz.Buna göre ilk bakışta mevduatıyla alaklan-dırıl-mıyor ve fakat mevduatı krediye dönüştürmediği takdirde faliyetini de sürdüremez.(Kural olarak Bankaların mevduat kabul etme mecburiyetleri de yoktur ama mevduat olmadan da kredi kullandıramaz)
SilBankaların sadece bilanço oyunuyla (sadece, aktife kredi, pasife mevduat yazarak) para yarattıkları gibi bir olgunun bulunduğu fikrini Engin Yılmaz (veridelisi) popülarize etti anladığım kadarıyla. Ben de "Parayı Kim yaratı¿" adlı risalesini yeni okudum, regulasyonlardan bahsetmemiş. bu da teorik/farazi bir olanağın sanki cari hukuki durummuş gibi algılanmasına yol açıyor. bir olanakmış İşin aslını buradan öğrendik. anlaşılan o ki en azından Türkiye'de sadece bilanço kaydıyla öyle sınırsız kredi yani para yaratılması mümkün değil. Finansal işlemlerin hukukunun olduğu gözden bir şekilde kaçırılmış söz konusu risalede. Böyle olunca benim gibi sıradan kişilerin aklına aynı sorular geliyor.
Sil180 Milyar TL'den ne kadar banka parası ya da hayali para meydana getirildiğine bakmak için bankalardaki TL cinsinden mevduat ve kredilere bakabilirsiniz.
YanıtlaSilŞu anda 1,7 Trilyon mevduat bulunmakta ve 2,4 Trilyon ise TL cinsinden kredi verilmiş durumda.
Bir de bu hayali paradan mevduat sahiplerinin ne kadar faiz ve bankaların ne kadar kar ettiğini düşünürseniz Finans kapitalizminin en büyük buluşunun ne manaya geldiğini daha iyi anlarsınız, anlarız.
Bu arada nihayet bu konuya değindiniz.
Yıllar önce yaşadığımız tartışmada size bu konuyu anlatmıştım ve zatıaliniz de şimdi aynen anlattığım şekilde okuyucularınızla paylaştınız. Geç olsa da güzel oldu. Teşekkürler.
Sağ olun.
Silİbrahim Halil Bey,Krediler Nakdi ve Gayri Nakdi (Teminat Mektupları gibi)Krediler olarak 2'ye ayrılır.Verdiğiniz rakkamla gayri Nakdi kredileri yok saymış oluyorsunuz.Bu da fahiş htadır zira gayrinakdi kredilerden faiz alınmaz en fazla yıllık %4 ve o da 3'er aylık vadelerle 4 taksitte komisyon alınır.
SilÖzellikle nakdi krediler için bir sınır var mı?
SilHocam dolarda köpük varmı?
YanıtlaSilAyran mı bu?
Sililahi, güldürdünüz
SilMerkez bankalarının sınırsız fiat para basabilmesi sorun değil ama DOGE coinin sınırsız arzı olması bazıları için büyük sorun. Elon Musk da tam bu noktayı eleştirip DOGE'ye destek veriyor.
YanıtlaSilElon Musk'ın yaptığı düpedüz manipülasyon.
SilSelam Bitcoinokulu,
SilElon Musk, Bitcoin fırsatını kaçırdı. Doge üzerinde 2019 dan beri cüzdan tuttuğu düşünülüyor. Doge de Elon un maliyeti tahminlerime göre yaklaşık 0.2 cent civarında, şimdi doge fiyatı 36 centlerde. Diğer topladıkları ile beraber görünürde 100 ile 180 kat civarı maliyetinin üzerine çıkardı dogeyi.
Elindeki doge miktarını piyasaya bu fiyattan boşaltamaz. O da yapması gerekeni yapıyor. Önceden yüksek miktar doge tutanların ellerindeki Doge leri 2-5 cent civarlarından toplamak için fiyatı 7 cent yapıyor biraz mal boşaltıyor, 2-5 cent civarından topluyor, 10 cente çıkarıyor, boşaltıyor.
En son 70 cent civarlarına çıkardı.
Elon un oyununun tutması için aşırı yukarı bir noktadan doge ye piyasa fiyatı oluşturması lazım. Piyasa fiyatı oluşturmak için reklam yapması, diğer firmaların ürün satarken doge kullanması, böylece hacim oluşturması lazım. Bunun için uğraşıyor. Ancak, kimse piyasadan büyük değil. Kimse, piyasadaki dogenin yüzde 75-80 ine sahip 3-4 kişinin oyununu kabul etmesi beklenmez. Parası ile tuttuğu reklam şirketinin elemanları internetten bol bol HODL mesajları veriyorlar. Elon bir manipülatörün yapması gereken işleri yapıyor.
Ben bitcoin ile 700USD civarında tanışmıştım. Evimi satıp parasını bitcoin ile yurtdışına çıkarmıştım. Hala 50 civarında bitcoin ile al/sat yaparım, sene başında, 30 bin usd iken fiyatlar 25 civarında bitcoinim vardı. Şimdi hala aynı fiyatlarda. 15 bitcoini hiç satmam, 35 tane ile al/sat yaparım.
Ancak, bitcoin üretileceği kadar üretildikten sonra, şimdi manipülasyon aracı oldu. Bitcoini perde olarak kullanıp, fon gibi kullanan gruplar var. Yani bitcoin cinsinden borçlanıp, arkadan finans piyasasındaki operasyonlarına kaynak oluşturuyorlar.
Yellen'in işaret ettiği gruplar da bu gruplar. Kimisi 15 bin kimisi 25bin bitcoin ile şirket kurup işlem finans piyasalarında işlem yapıyorlar. Bitcoin üretimi zorlaştı ve tekelleşti. Üretilen bitcoinleri toplamak bu firmalar için kolaylaştı. Çin'li üreticiler maliyet baskısı sebebi ile ürettiklerini hemen nakde çevirmek zorunda kalıyorlar. Bunlar da topluyor, halk daha doğrusu kayıtlı dolar ile ilişkilendirmek için coin borsalarını kullanıyorlar.
Elon, Tesla bitcoin ilişkisine gelirsek, büyük ihtimalle Elon elindeki -offshore- bitcoinleri Tesla firmasına kitledi. Elon sözleşmesi gereği her zaman Tesla hissesi satıp nakde dönemiyor, yapsa bir de vergi yükümlülüğü var. Offshore bitcoini, offshore dolara çevirmek vergisiz.
Elon, para işlerini çok iyi bilen birisidir.
Ben kripto'yu kripto tekniğini çok iyi bildiğim için değil, manipülatörlerin zihin yapısını iyi bildiğim için giriyorum. Yukarda yazdığım bitcoin miktarının bir kaç katı kadar kazanca döndüğüm için 50 bitcoin ile piyasada durmaktan korkmuyorum. 1 saniye sonra bitcoin değeri 0 olsa, umurumda bile olmaz. Kripto işlemleri yapanların bu riski bilerek girmesi gerekir.
Kriptoların gerçek dolar ile bağlantısı borsalarıdır. Hükümetlerin insiyatifindedir. Fişi çekerlerse, fiyatı o saniyesinde de indirirler.
wQ92SJ92f695QY%k
Uzun uzun vakit ayırıp yamışsınız sadece teşekkür etmek istedim. Saygılar.
SilTşk ederim Bitcoin okulu, 10 parmak F klavye sağolsun, dakikada 140 ile 160 kelime yazarım.
SilKonuşmaktan daha hızlı yazarım.
a#BTJnA1&47j77CY
Şimdi aklıma geldi, yukarda yazdığım bazı kurumlar fon kurmuştu, bitcoin i paravan gösterip yatırımlar yapmak için kurulan fonlar.
SilBunlardan bir kaç tanesinin haberleri WallStreet Journal a düşmeye başladı, 250 ile 700 milyon dolar arasında şirket tahvili çıkarıp bitcoin yatırımlarını devam ettirmek istediklerini söylemişler. Tabe bu onların söylemi. gerçekte bitcoin üzerinden ne kadar maliyetlenip, nereye yatırım yaptıklarını biz bilemeyiz.
bu fonların bir kısmı malı 55bin bandından satarken, bir kısmı 50 bin bandından maliyetlenip, 33 bin seviyelerine düşen piyasadan zararının kurtarmak veya olası uzun vadeli kazanç için maliyet düşürmek isteyenler de olabilir. bilemeyiz. kim bilir çoğu, bitcoini paravan yapıp finans piyasalarına akıtıyordur parayı. bilemeyiz.
bitcoin , çok iyi bir paravan çünkü transfer ettiğin cüzdanın sahipliği bilgisi kimsede yok. A ülkesinden alıp B ülkesindeki bir fona yatırıp, C ülkesinde finansal işlemi yapmak imkanı veriyor. A, B ve C arasında organik bağı kurmanızı engelliyor.
Benim gibilerin dikkat ettiği tek husus var. Kim/Hangi kurum hangi faiz oranı ve güvenceyi alarak bu tahvilleri bu kurumlardan alıyor. Hacı, minik bamyasını orda saklıyor.
Tesla 850USD den hissesini teminat gösterdi, Bitcoin aldı, kimin bitcoini aldı? sorusu yerine bitcoin parası kimden çıktı? Tesla'dan. Tesla kimin? Elon'un. bitcoin o zaman kimindir? Elon'un tarzında düzenleyici kurumların yasalarını kırıyorlar.
jHLP3gXy#Zvng804
Müdahale etmek istedim. Tabii ki Elon manipülator olabilir, bununla ilgili bir iddiam yok. Fakat "Bitcoin cüzdan sahipliği kimsede yok" derseniz kalbim kırılır :) Bitcoin gibi public zincirler, chain-analysis (zincir analizi) ile çözülür, hatta devletlere parayı takip açısından güzel imkân sağlar. Bundan dolayı izini kaybettirmek isteyenler mixer vs. yöntemler veya Monero gibi privacy coinler kullanır ki Monero transactionlarının bile takip edilebildiğine yönelik haberler çıktı. Doğruluğu şüpheli ama teknoloji kılıç-kalkan gibidir. Kılıç geliştikçe kalkan gelişir, kalkan geliştikçe kılıç gelişir.
SilElon'un manipülatör olmadığı varsayımıyla ilerlersek Elon Dogecoin'i ana akım kripto para yapabilirdi, bu kadar antipatik davranmasaydı. Zira tokenomics'ı sıkıntılı değil aslında, sonsuz arz konusu abartılıyor. Çünkü sonsuz arz aslında düşen enflasyonla gerçekleşiyor. Enflasyon neden düşüyor peki? Çünkü yıllık arz edilen miktar sabit zaten, oransal olarak artmıyor. zaman eksenini sonsuza götürürseniz yıllık enflasyonun da 0'ya yakınsayacağını göreceksiniz. Dogecoin teknolojik açıdan dezavantajlı ama halledilmeyecek hususlar değil, Elon çözebilirdi bunları. Fakat dediğim gibi Elon'un istikrarsız hareketleri lider pozisyonunu çok zedeledi.
Her#şeyin#hayırlısı128
Selamlar,
YanıtlaSil1 dolar 1 euro 1 tl ... Yani 1 birim olarak düşünmem doğru mu? Mesela yurtdışında lego marka oyuncak 70 euro bizde 600 tl yani bunun 70 tl olması gerekmez mi?
Hayal aleminde olabilir tabii.
SilHocam faizde allem kallem olurmu?
SilFaizler inecek.
Sil1-kripto paralar da basmadan para yaratmak için bir aracmıdır?
YanıtlaSil2-gelismiş ülkelerde bankalardaki/dolaşımdaki para oranı bizden daha yüksektir herhalde hocam..ülkemizde halkın tasarrufları düşük derken bunu mu kastediyorlar?
Kripto paralar adında para olmasına karşın alış verişe işlerine aracılık etmemesi nedeniyle henüz para olmamıştır. Bir şeyin para olması için: Alış verişe aracılık etmesi, değer ölçüsü olması ve değer saklama aracı olarak hizmet etmesi gerekir.
SilSelam
Sil1. Kripto lar, para basmadan para yaratmıyor. Arz edilmiş paradan pazar payı alıyor. Bitcoin pazar payı, 1 trilyon usd olduğunda, 1trlyn usd karşılık ayrılmadı hiç bir yerde. Eldeki tüm bitcoinler satılmak istenirse, pazar payı hızla 100 milyar usd altına düşer.
Bazı dönemler, elektrikten bitcoin üretim maliyetlerinin de 3 te 1 i kadar altına düşmüştür. O dönemlerde üretimi azalmış, kimi üreticiler ilerdeki olası fiyat artışı için üretime devam etmiştir. Bunlar genelde üretim maliyetinin üzerini görünce satan kişilerden oluşur. Onlardan dolar karşılığı alıp, pazarlamasını yapıp, üretim maliyetinin 3-4 katına çıkaranlar manipülatörler. Çoğu manipülatör kazançlarını 50- 55- 60 bin bandında realize ettiler. Misal, Tesla bitcoin alıyoruz, maliyetimiz 50 küsür bin dediğinde ben satma zamanı geldiğini anlamıştım. Aynı dönemde diğer manipülatörler de biz bitcoin aldık, 50 bin maliyetimiz var diye gazete manşetlerini süslerlerdi. Hatta aynı manipülatörler 45 bin lere düştüğünde de panik yok uzun vade düşünüyoruz, diye ayak yaptılar.
Dikkatli olmak çok önemli. Bu işleri yapanlar, bu işi dünyada en iyi bilenler arasındakiler.
uIQikSeW5RnZn38&
Merhaba Hocam,
YanıtlaSilMerkez Bankası zaman zaman ihale açarak piyasaları fonluyor. Yazıda bahsettiğiniz "para piyasası fonları" bunlar mı? Bu fonlar için de zorunlu karşılık ayrılıyor mu? Zorunlu karşılık ayrılması gereken fon, ayrılmaması gereken fon ayrımı var mı? Örneğin bankalar merkez bankasına yatırdığı zorunlu karşılıkları geri aldığında merkez bankası hepsini geri alamazsın bir kısmını bırak mı diyor?
Hayır bunlar kısa vadeli toplanan fonlar. Şöyle tanımlanıyor:
SilPara Piyasası Fonu, likit kalmak ve birikimlerini kısa vadeli enstrümanlarda değerlendirmek isteyen yatırımcılara sunulmaktadır. Fon, düşük risk profiline sahip olan O/N repo ve kısa vadeli bono piyasası yatırımcısı için alternatif yatırım aracı niteliğindedir.
Mahfi bey
YanıtlaSilMütevazı karakteriniz var, kibirli biri değilsiniz.
Sağ olun
SilHocam öncelikle emeğinize sağlık.
YanıtlaSilpara arzında özellikle 2020 yılı sonrasında görülen ciddi artışın arkasında siyasi iktidarın müdahalesi ile düşürülen faizlerin yanısıra, aktif rasyosu gibi garabet uygulamalar da yatıyor. bloğun takipçileri bu konulara aşinadır zaten.
bizim MB, pandemide FED taklidi yapıp üzerine bir de rezervi yaktı. dolayısıyla, muhtemelen yılın ikinci çeyreğinde enflasyon tamamen kontrolden çıkacak. veri manipülasyonu ile bunu ne kadar gizlemeye çalışsalar da başarılı olmayacak. ayrıca paralel olarak, bankacılık sistemini tam kalbinden vuracak bir likidite krizinin önünü almaları da bu saatten sonra artık mümkün değildir. zaten hâlihazırda Türk parasının değer saklama vasfı kalmamıştır. muhtemel likidite krizi ile birlikte mübadele aracı olma vasfı da bitecektir. ayasofya'da selası okunur artık..
xyzt..
İlk çizelgede dolaşımdaki para 199,3 milyar TL idi, ikinci çizelgede neden 180 milyar oldu?
YanıtlaSilTarihler farklı. İlki 21 Mayıs ikincisi Mayıs sonu.
SilGazı kim yaratır?
YanıtlaSilBizim hükümet.
Gazdan olan yerden yine gaz, gaz çıkan aynı yerden üç kere daha fazla gaz,
gaz olmayan yerden yine gaz yaratıyor. Milletimiz gaz için, gazla çalışıyor.
Putin, muhalefetin seçimlere girmesini yasaklayan yasayı onaylamış. İroni gibi değil mi?
YanıtlaSilPutin'i örnek alan değerli bir büyüğümüz var, hazırlıklı olun derim.
Kısaca hiçbir paranın karşılığı yok. Borç ile borç üretiliyor. Aslında üretilen yada yarıtılan gerçekte borç ve sürekli borç çoğalıyor.
YanıtlaSilBir bankadan borç alıyoruz başka bankaya yatırıyoruz ve o bankada başkasına borç veriyor sürekli borçlar çoğalıyor sisteme sürekli borç alanlar geldikçe ve paraya ihtiyacı olanlar para talep ettikçe sistem sürekli borç üretiyor.
Bu döngü savaş salgın hastalık gibi dönemlerde patlaması gerekiyor ancak merkez bankaları buna müsaade etmiyor bu sefer merkez bankaları para basıyor. Misal ABD piyasada dolaşımda olan paranın yüzde 20 den fazlasını 2020 yılında yani 1 yılda bastı ve dağıttı.
Bu enflasyona sebep oluyor ve enflasyon ise gizli vergi demek yani değer kaybı tüm halka yükleniyor tabi zenginler ile fakirler arası uçurum oluyor.
Avrupalı insanların en çok korktuğu şey enflasyondur hatta savaştan bile tehlikelidir onlar için çünkü kontrolü kaybediyor. Eskiden Almanya yaşamıştı hemde bizdeki enflasyon falan hikaye adamlar hiper enflasyonla uğraştı sabah fiyatlar ile öğlen fiyatlar değişiyor akşam tekrar değişiyor.
Net olarak dünya büyürken fakire büyümeden gelirden pay yok. Kriz çıkınca yine zengin kazanıyor fakir daha çok kaybediyor. Enflasyon olunca zengin yine kazanıyor fakir ise yine kaybeden. Savaş çıkarsa ölen fakir olur ama yöneten yine zengin olur. Salgın olursa ilk alı en güzel tedavi ormanda tatil merkezinde herkesten uzak kalan ve parası olduğu için iş ihtiyacı olmayan zengin. Ancak fakir virüsten olsa asgari ücrete işe gitmeye mahkum. Kapitalist sistemin mayası paradır. Dünya para ekonomisi ile yönetiliyor.
Türkiye'ye özgürlük ve hukukun üstünlüğü ne zaman gelecek?
YanıtlaSilKolay işler değil. Bunun için önce talep edecek sonra mücadele edecek bir halk lazım.
SilHocam merhabalar, konudan bağımsız olarak soruyorum özür dilerim. Bir ülke sonsuza kadar cari açık verebilir mi?
YanıtlaSilEğer parası rezerv paraysa verebilir.
SilHocam teşekkürler
SilPara piyasasi fonlari dışında kalan hisee senedi,dövize endeksli gibi fonların para arzı içerisinde yeri var mıdır?Saygılar.
YanıtlaSilHayır
SilHocam dolaşımdaki para 21 mayıs itibariyle ilk tabloda 180 milyar tl iken ikinci tabloda 199 milyar tl olmus. Ben nereyi kaçırdım anlayamadım?
YanıtlaSilİkisinin tarihi farklı
SilHocam yazi icin teşekkürler. Surekli yeni yazi varmi diye sayfanizi takip ediyorum. Yazililarinizi okumak alışkanlık oldu. Paranin yapisinin değiştiğini dusunuyorum. Hem paranin yaratilmasi hemde dolasimi yapisal degisiklige ugradi. Bu sebeple kuresel finansal sistem belirli zaman araliklariyla surekli krize giriyor. Bu sekliyle para sistemi surdurulebilir gorunmuyor diye dusunuyorum.
YanıtlaSilTeşekkürler.
SilKaldıraç kullanımı arttıkça sistem daha hızlı kırılıyor.
Evet hocam kesinlikle haklısınız. Aynı şekilde düşünüyorum.
SilFinansal piyasalarda kriptoda kaldirac kullanimi yasaklanmalidir.
Silİndir kaldır devam eder bu işler.
SilHocam merhaba,
YanıtlaSilYazıyla alakasız bir konu ancak, Örneklerle Kolay Ekonomi kitabınızla alakalı bir konuda belirtmek istediğim bir şey var. Kitabın Ocak 2021 tarihinde yapılan 26. basımının 51. sayfasındaki (Ekonomik Büyüme başlıklı bölüm) GSYH hesabında bir hata olduğunu düşünüyorum. [(1600-1500)/1500] işleminin sonucu "0,67 yani %6,7" denilmiş ancak işlemin sonucu 0,06 çıkmalıydı. Bir sonraki paragrafta ise [(1875-1500)/1500] işlemi yapılıp sonu. 0,25 bulunmuş -ki burada herhangi bir hata yok- ve yüzdelik olarak da %25 ile ifade edilmiş. Bu konuda bir yanlış olup olmadığını merak etmekteyim. Ayrıca böyle bir hata varsa ilerleyen basımlarda düzeltilmesi okuyucular için yararlı olabilir. Şimdiden çok teşekkür ederim.
27'nci basımda düzeltilmişti.
SilYanlış para politikası sebebiyle son 20 yılda 600 milyar dolar cari açık verince dolaşımdaki paranın azalması ve Tcmb nin bunu para basarak telafi etmesi çok normal..
SilEğer dolar kurunun bu şekilde cari fazlaya geçecek şekilde artmasına izin verilirse o zaman kaybettiğimiz 600 milyar doları geri kazanmamız söz konusu olacak.
Peki bu durum ayrıca bir enflasyona yol açacak mı? Bu durumda Tcmb, bastığı paraları geri mi çekecek?
Cari fazla veren Japonya, Almanya, Çin, Ülkelerine giren milyarlarca doların , enflasyona sebep olmamasını nasıl sağlıyor? Yabancı para Tahvili ya da altın alarak mı? Ya da rezervmi arttırıyorlar?
Osmanlı’da enflasyon yoktu. Osmanlı para sistem ine geçmek sizce daha iyi olmaz mı?
YanıtlaSilOsmanlı torunu Hüseyin oğlu Cemil efendi hazretleri
Osmanlı'da padişahlar parayı tağşiş ederlerdi. Yani içindeki altının miktarını azaltıp yerine başka metaller koydurarak değerini düşürürlerdi. Bu hem enflasyon hem de devalüasyona neden olurdu. Tarihi biraz daha incelerseniz Osmanlı'nın özellikle son 200 yılında tam bir mali çöküş ve enflasyon/devalüasyon sarmalı içinde olduğunu görürsünüz.
SilHocam, adam trollük yapıyor, hayal aleminde yaşıyor. Bırakın, kendi halinde yaşasın. Bunlara bilgi etki etmez.
SilOsmanlının güzel yanı bunları askere toplayıp ön cephelere sürmesiydi.
Hocam pandemi sonrası para arzı konusunda nasıl gelişme olur. Bu paraları çekmeye başlasalar piyasada yada halkta zaten para yok ve büyük paralar hep zenginlerde, doğal olarak daha kötü olmaz mı. Para bassalar bu seferde enflasyon patlar. Olduğu gibi bırakslarda piyasada oluşan fiyatlamalar artık halkın alım gücünün nal ve hizmet alımına yetmeyeceği kesin.
YanıtlaSilKısaca nasıl bir yol izlenmesi gerekir ki, zenginlerden halka para transferi oluşsun yada denge sağlansın.
Bir yandan piyasadan para çekilirken bir yandan o çekilen paraların kontrollü olarak fakir kesimlere destek olarak verilmesi lazım.
SilHocam sayfalara mobilden bakarken solda boşluk oluşuyor. Yazınız bitince resimleri sola yaslarsanız bu boşluk kalkıyor. Sayfanın başlık kısmındaki abone ol eklentisi ekranda çok yer kaplıyor. Thrue ve false ile kaldırabilirsiniz.
YanıtlaSilKonu en kısa ve anlaşılır şekilde ancak böyle anlatilabilirdi. Teşekkürler.
Buna bakacağım
SilHocam baz etkisiyle büyüme çift haneli rakamlara çıkarmı?
YanıtlaSilArtık baz etkisiyle mi olur yoksa saz etkisiyle mi olur bilmiyorum.
SilHocam, ülke yönetimi belli bir büyüme hedefi koymuşsa mesela %5 diyelim hane halkı yada birey olarak bizde %5 büyümeyi (tüketim, yatırım, gelir veya başka birleşen ile) hedef olarak almalı mıyız? Eğer ben geçen yıl ile aynı ekonomik durumda ise kalmışsam %5 büyüyen ekonomide gerilemiş olmaz mıyım? Ben %5 büyüyen ekonomide o kadar büyüyememişsem o zaman oransal olarak birileri benim yerime o oran kadar büyümüş olmuyor mu? Teşekkürler.
SilÜlke yönetimine güvendiğiniz ölçüde koyduğu hedeflere inanırsınız.
Siltekrardan merhaba hocam önceki yazınızda borç sürdürülebilirlik göstergelerinin neler olduğunu sormuştum acaba bununla ilgili yazınınızı ne zaman yayınlarsınız tez yazıyorum ve güvenilir bir kaynak bulamadım her kaynak farklı şeylerden bahsediyor cevabınız için ayrıca teşekkür ederim
YanıtlaSilBence darphane de, bankalar da ülkemizdeki para yaratma yöntemlerinin yanında çırak kalırlar. Basit bir örnek: Belediye olarak yeşil alan statüsündeki bir alanı 10 birime bir yakınınıza, örneğin damadınızın ortağı olduğu şirkete satarsınız. Sonra o alana imar izni verip 140 birime geri alırsınız. Sonra da imar durumunu tekrar değiştirip yeşil alan yaparsınız. Buyrun işte, durduk yerde 130 birim para yarattınız.
YanıtlaSilÜlkedeki bütün kupon arazilerde bu şekilde kaç birim para yaratıldığını da sayın okurların ferasetine bırakıyorum...
Mahdut onlar eski yöntemler.
SilYeni yöntem şu;
Parası olmayan tanıdığa kamu bankasından 700 milyona özel kredi çıkar.
Gazete dergi arsa bina alsın o paraya.
Krediyi iki yıl ödemesiz yap.
Geçen sürede krediyi hazine tahvili ile kamuya devret.
Ne dediydi? Geliştik dediydi.
bankacılık sistemi düzgün işlerse krediler verimli verilir teminatlar iyi alınırsa nasrettin hocanın kazanı dogurur.verimsiz kredi ve yetersiz teminat alınırsa kazan ölür.kriz çıkar herkes bankaya hucum ederse 1929 krizinde ABD de 5500 banka battı.fed dahil kimse bunu önleyemez.sadece alman hiper enflasyonu önler trilyon mark çıkar.enflasyon fedinde belasıdır ecb ninde.fed 8trilyon varlık aldı.faizler 0 yakındı faizi piyasa belirler 1979daki gibi /20 olsun /1le piyasaya verdigin parayı /20ile çekeceksin.bu zararı bilançoda göstermen lazım .hangi Allahın kulu zarar eden bir merkez bankasının parasını kullanır.enflasyon deflasyona benzemez.1873 uzun depresyonda fiyatlar /3 düşmüştür.altın enflasyonunda /700 artmış alman hiper enflasyonunda Ekim 1923'te yaklaşık olarak yüzde 29 bin 500 seviyesine yaklaşan enflasyon oranı, günlük 20.9'luk bir orana denk geliyordu ve ülkede fiyatlar her 3.7 günde ikiye katlanıyordu.fed dahil hiç bir merkez bankası enflasyona kayıtsız kalamaz.
YanıtlaSilBen sahsen Turkiye gibi bir ulkede %4un altinda enflasyon olmak kaydiyla Genel Butce buyuklugunun %2sini gecmemek kaydiyla Hazine avansi uzerinden Merkez bankasi araciligla egitime ve tarima kaynak aktarilmasindan yanayim. Bu kaynagin egitim ayaginda ise her mahalleye kres anaokulu ve ilkokuldan itibaren her cocuga okula baslarken belli bir miktar para odenmesinin onemli oldugunu dusunuyorum.
YanıtlaSilHazine Avansi sisteminin ben onemli oldugu dusuncesindeyim. Ancak tek sartla o da enflasyon fiyat istikrari seviyesinde cercevesinde olmak kaydiyla ve Maliyenin bu para karsiliginda bazi kalemlerde degerli kagit, trafik ve cevre cezalarini reel olarak arttirmak kaydiyla. MBnin bu cerceveleri gordukten sonra Hazine avansini acabilmelidir. Aksi halde yuksek enflasyon ve mali disiplin mali kural olmadigi durumlarda Hazine Avansi olmamalidir. Bu tekelde belli kurallar dahilinde MBnin elinde olmalidir.
Hocam merhaba, GDP PPP per capita endeksiyle ilgili bir yazı da yazabilir misiniz acaba? Bize neyi gösterdiğini, ve özellikle Türkiye'nin durumu hakkında bize söylediklerini yorumlayabilirsiniz çok mutlu olurum.
YanıtlaSilgdp ppp öylesine uydurulmuş bir kıyaslama yöntemi.
SilAraba için konuşursak, hindistandaki 6bin dolarlık tata arabası ile almanyadaki 60 bin dolarlık mersedes ile bir tutuyor, araba arabadır, ekmek ekmektir, ev evdir mantığı ile hindistanın almanyadan zengin olduğunu belirtiyor.
ayağını yerden kesiyor mu? kesiyor
karnın doyuyor mu? doyuyor
başını sokacak bir evin var mı? var.
Tamam o zaman ikinizde aynı zenginliktesiniz der PPP.
Bizim osman hoca, bu ppp için şöyle bir benzetmede bulundu ders anlatırken.
İki kişiden biri boğazda yalıda diğeri hacı hüsrevin arka sokaklarında otursun.
İkisinin de istanbulda evi var mı? var.
İkisinin de karnı doyuyor mu? doyuyor, biri pilav üstü kuru, diğeri daha da farklı .
O zaman ikiside aynı zenginliktedir ppp ye göre derken,
Bu sırada bi öğrenci lafa girdi, ama hocam hacı hüsrevdekine tecavüz ederler deyince, osman hoca, eğer tecavüzden de zevk almışsa orda oturmanın ek faydası var demektir, hacı hüsrevdeki daha zengindir.
İşte PPP böyle bişi.
Hocam, kim yaratırsa yaratsın, ister parayı tasarruflar yaratsın ister krediler yaratsın, ister merkez bankası hazine kağıtlarından yaratsın, ister milletin altınlarını toplasınlar yaratsınlar,
YanıtlaSilbizim memlekette tepeden hüpletenler olduğu sürece, hüpletenlere de millet saygı duyduğu sürece o paradan kimseye hayır gelmez.
Hocam erken seçim bekliyormusunuz.
YanıtlaSilErken seçimden siz ne bekliyorsunuz?
SilErken secimle her sey daha guzel olacak
SilHocam bir bilge der ki; parayı sokağa at, geri gelirse senindir.
YanıtlaSilBen arada deniyorum, hiç geri gelmiyor.
Benim olmayan parayı kim yaratırsa yaratsın, ben ne yapayım?
Basketbolda ve Voleybolda başarılıyız. Bakalım EURO 2020'de Türkiye ne yapacak? Hocam gruptan çıkabilir miyiz?
YanıtlaSilSelam hocam,
YanıtlaSilBu para işini hangi yüksek şeref sahibi kişi bulmuş, sizin bilginiz vardır?
Bir makale de o şahıs için isteriz.
Yorumlarımızda kendisini güzel kelimeler ile anarız.
Kimi diyor altın, kimi diyor buğday tanesi, kimi diyor gümüş ilk para yerine geçen madde idi, kimi de afrikada ilk insanlar deniz kabuğu kullanırdı noktasına kadar götürüyor.
Hocam öncelikle emeğinize sağlık, vadesiz mevduatlarda diğer para tanımlarına göre yüksek artışın sebebi nedir? Tablodan görüldüğü üzere dolaşımdaki parada (m0) 2018 den 2021 e yaklaşık % 46, geniş para arzında (m2 ve m3) yaklaşık % 84 artmışken dolaşımda ki para ile vadesiz mevduatlarda (m1) yaklaşık % 148 artış oluşmasının sebebi sizce ne olabilir? veya bu durum ne göstermektedir? ileriye yönelik ne gibi bir sonuç oluşacaktır? bilgi verirseniz sevinirim
YanıtlaSilMahfi Hocam, m1, m2, m3'ün değerlerini ve tarihsel rakamlarını hangi siteden görebilirim?
YanıtlaSilMahfi hocam halk arasında şöyle bir mit var. Aslında paramızı dahi biz basamıyoruz onlar basıyorlar. Yazınızdan sanal bir şekilde nasıl para üretildiğini anladım. Peki Mb bugün para basılmasına karar verdi. Bu süreç nasıl işliyor bu kararı nasıl veriyor. Daha öncesinde yazdığınız bir yazıda hazinenin 55 ziraat bankasının 19 gibi hisselere sahip olduğunu okumuştum. Para basımı oylama ile mi belirleniyor ,eğrr bu şekildeyse sonuçta para basım kararını bir anlamda büyük hisse sahipleri almış mı oluyor? Yani paranın basılmasına ve ne miktarda basılacağına kim karar veriyor ?
YanıtlaSil2. sorum ise yine halk arasında konuşulan para basıyorsan karşılığında değerli bir maden bulunduracaksın. Baktığımızda 95 ton altın net gözüküyor. Emisyondaki para 200 milyarın üstünde. Bugün ki altın bunu karşılamıyor. Son tahlilde ne kadar para basımı kararı alabileceği ile ilgili bir sınırlama var mı? Hukuken bağlayan bir sınır.Yoksa venezueala gibi daha fazla basıp çanta üretiminde banknot parayı kullanmak gini bir tercih de olabilir. Yani Mb büyük hisse sahibi olan hazine bir anlamda en büyük sahibi ve politikalarında en büyük karar alıcı mıdır?
Mahfi Hocam peki bankalar vadeli mevduatlar ile yarattıkları bu kaydi parayı VADESİZ mevduatlar ile de yapabilirler mi? Yani vadesiz mevduatları karşılık gösterip kredi verebiliyorlar mı?
YanıtlaSil