KKM Sorunu

2021 yılı Eylül ayında, enflasyon da politika faizi de yüzde 19 iken ve de enflasyon yükseliş sinyalleri verirken Merkez Bankası’nın faizleri düşürmeye başlamasıyla girilen irrasyonel sürecin faciaya doğru gittiği kısa sürede anlaşıldı. Bunun üzerine faiz indirme kararından birkaç ay sonra, izni olmadığı için faizleri yükseltemeyen, ekonomi yönetimi bu kez panzehir olarak kur korumalı mevduat hesabını (KKM) icat ederek devreye soktu. Bu hesabı açanlar, ya TL ya da döviz mevduat hesabındaki paralarını belirli bir vade ve faiz karşılığı KKM’ye yatırıyorlar. Vade sonu geldiğinde, Merkez Bankası tarafından ilan edilen döviz alış kuru ile hesap açılışındaki döviz alış kuru karşılaştırılıyor, vade sonundaki kur farkı, hesabın faiz  getirisinden yüksekse kur farkı, faiz getirisi kur farkından yüksekse o zaman da faiz ödeniyor. Böylece bu modelle mevduat ister TL isterse döviz cinsinden olsun kurdaki değişmelere karşı korunmuş oluyor. KKM hesaplarından elde edilen faiz ya da primlere vergi kesintisi (stopaj) uygulanmıyor, bir başka ifadeyle ödeme net yapılıyor. Dolayısıyla buradan Hazineye bir katkı gelmiyor.

Temmuz ayı sonu itibarıyla KKM hesaplarında 3,3 trilyon lira para bulunuyor. Bu tutar toplam mevduatın (TL + yabancı para) yaklaşık yüzde 26’sına denk geliyor.

Başlangıçta TL mevduatın kur farkları Hazine tarafından bütçeden, döviz tevdiatından gelen kur korumalı hesapların kur farkları da Merkez Bankası tarafından ödeniyordu. Yakın zamanda çıkan yasa ile her iki yükümlülüğün de Merkez Bankası tarafından karşılanması hükme bağlandı. Bununla birlikte geçmişten gelen yükler nedeniyle, bütçeye yük gelmesi devam ediyor. KKM’nin 2023 bütçesine yükü ilk yedi ayda 59,5 milyar TL oldu (2022 yılında yıllık yük 92,5 milyar TL idi.) Bu ödemeler artık Merkez Bankası'na devredildiği için yılsonunda da miktar burada kalacak. 

Merkez Bankası’nın KKM hesapları için ödediği kur farkının miktarı açıklanmadığı için bilinmiyor. Bu ödemelerin açıklanmaması, günlük bilanço açıklayan bir merkez bankası açısından, önemli bir eksiklik olarak görülüyor. Bu durumda Merkez Bankası’nın ödeyeceği KKM farkları için çeşitli tahminler ortaya atılıyor. Piyasada yapılan tahminler Merkez Bankası’nın bu yıl KKM için yapacağı ödemelerin 500 - 550 milyar TL’den aşağı olmayacağı yönünde. Bu durumda KKM için Hazine ve TCMB’den bu yıl yapılacak toplam ödemelerin 600 milyar TL’yi aşacağını tahmin etmek mümkün.

Merkez Bankası analitik bilançosunda İç Varlıklar kaleminin alt kalemlerinden Diğer kalemi Bankanın kâr/zarar gelişimini gösterir. Bugün itibarıyla elimizdeki tutar ile geçen yılsonu tutarını karşılaştırdığımızda bu yılın ilk 7 ayında bu kalemde 387 milyar TL’lik artış olduğunu görüyoruz. Bu artış büyük ölçüde KKM ödemelerinden gelen zararı gösteriyor. Bu durumda geçtiğimiz yıllarda kâr açıklayan ve elde ettiği kârı Hazine’ye devreden Merkez Bankası’nın bu yıl ciddi oranda zarar edeceğini ve Hazine’ye kâr devredemeyeceğini görüyoruz.

Merkez Bankası, zararını para basarak karşılar. Geçen yılsonundan bugüne kadar M0 dar para arzında (dolaşımdaki para) yüzde 31, M2 geniş para arzında yüzde 42 artış olması para basıldığını ortaya koyuyor.

Özetle söylemek gerekirse faizi, enflasyonun altına çekerek yarattığımız feci tablo ile geldiğimiz durum şöyledir: (1) Bankaların müşterilerine ödemesi gereken faizin kısmen yerini almış olan KKM primleri Hazine ve Merkez Bankası üstlenmekte ve halkın vergileriyle ya da para basarak bu ödemeler yapılmaktadır. (2) Burada sorumlu, paralarını KKM’ye yatırıp buradan gelir elde edenler değildir. Bu insanlar ve kurumlar yüksek enflasyon karşısında negatif getiri almamak için devletin önerdiği bu yola girmişler hatta zorlanmışlardır. (3) Eğer faiz bu şekilde enflasyonun çok altında olmaya zorlanmasaydı ve bu paraları bankalar müşterilerine faiz olarak ödemeye devam etselerdi devlet bu ödemelerden gelir vergisi (stopaj) alacaktı. KKM faiz ve prim ödemeleri vergiden hariç tutulduğu için devlet bu vergilerden de mahrum kalmaktadır. (4) Merkez Bankası, bu ödemelerde yer almasa kâr edecek ve kârını Hazineye devredecekti. Bu sistemle zarar etmekte ve zararını para basarak karşılamak zorunda kalmaktadır.

Yorumlar

  1. SAYIN HOCAM KKM'IN YILSONUNA DOĞRU KALDIRILACAĞI VE FAİZLERİN YENİDEN DÜŞÜRÜLECEĞİ SÖYLENİYOR. SAYIN HOCAM, BU DURUMDA SONUÇ NEOLUR.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Nasıl kardırılacağı söyleniyor? Kaldırılacağını duyduğuna göre, nssıl yapılacağınıda sormuşsundur sanırım.

      Sil
    2. KKM ve DTH; bu ikisi ekonomik yapının sonuçları.
      isimleri farklı olmak üzere farklı finans ürünleri getirilir ama işin ruhu değişmez.

      DTH hesaplarının varlığı, Türkiye mal piyasalarında (bir süre) stabil ortam oluşması için elzemdir (süre sonunda devalüasyon kaçınılmazdır, hükümetler kendi ellerinde patlamasın diye epey gayret etmişlerdir). DTH yokluğunda mal kıtlıkları başlar veya mal çeşitliliğinde azalma olur. DTH ı hükümetler, ekonomik yapısal sorunları çözmeye çalışmadan ortadan kaldıramazlar.

      KKM de, DTH varlığı sebebiyle üretilen yan ürün, genel sistemdeki döviz yükümlülüğünü kamu ve banka üzerinden atmaya yönelik bir hamle.

      Finans dünyasında ürün çıkarmak zor değil, vadeli (olası) döviz fiyatları üzerinden sentetik ürünler de üretilebilir. Gayrimenkule bağlı denir, onun üzerinden tasarrufçunun parası çekilebilir vs gibi saymakla bitmez ürünle piyasadaki (istenmeyen) para (TL) çekilir.

      Hiç biri sorunun temelini değiştirmez, ekonomik gidişatı da değiştirmez. Bunlar ekonomi politikası araçlarına dönüştürülür, siyasetçinin siyasi ömrünü uzatmakta kullanılır.

      Bu işlerin başındakiler, bu işleri iyi bilenler. Bu işlerin başındaki Türk yetkililerin mal varlıkları Türk varlıkları yerine yurtdışı varlıklarda. Başlı başına bu bile işi bildiklerinin ispatıdır.

      Bu insanlar yurtdışındaki meslektaşları gibi malvarlıklarını veya ellerindeki finans ürünleri açıklamak zorunda değiller. Ancak, varlıklarını tuttukları ülkeler çok bilgiye erişimin açık olduğu ülkeler. Yani, halka açık kaynaklardan, yurtdışındaki varlıklarını ve hangi ülkelerle çifte vatandaş olduklarını biliyoruz.

      Bazı kritik görevdekilerin ise, Türkiye'de resmi bir hükümet görevinde yer almalarının korumak istedikleri diğer ülke vatandaşlığı ile hukuki sorunlar oluşturacağı için, (sözde) bağımsız kurumların başına getirilmeleri, işte direk hükümete bağlı bakanlık vs almak yerine danışmanlık sıfatı ile çalışma görüşmeleri (pazarlıkları) yaptıkları da belli.

      Durum bu. Ben gerçeği yazayım, yorumu size kalsın.

      #%$y0jb3J6k7YPH5QR

      Sil
    3. Mahfi Hocam,
      Şu merkezi hükümet bütçeleri trilyon seviyelerine çıkınca benim kafam karışmaya başladı, sizin de öyle mi?
      Milyar seviyelerinde sayılar beynimde daha iyi yer ediyordu.
      Şimdi trilyon meselesi çıkınca, 6 sıfır atılmadan önceki trilyon, sonraki milyona eşitlenmişti, algım sanki bir kaç milyon liraymış gibi oluyor, sonra bu kadar düşük olamaz diye tekrar düşünüyorum derken beynim karışıyor.

      Sizde de öyle mi?

      Sil
  2. Mahfi Bey peki nereye kadar gidecek bu kkm ve kalktigi zaman doviz kuru nasil tutulabilecek . Bende kkm de birikiminin yuzde 70 ini tutmaktayim . Dovz sabit kaliyor illa kopacak kiyametdiye tutmaktayim hala kkm de .yanlis mi dusunmekteyim hocam ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faizi enflasyon düzeyine çıkartmadan KKM'yi kaldırmak mümkün görünmüyor. Esasen başlama nedeni de faizi gereksiz yere baskılamaktan kaynaklanıyor. O zaman da söyledik, yapmayın bunu dedik ama dinlemediler.

      Sil
    2. mehmet şimşek'in enflasyon düşüş eğilimine girecek diye bir açıklama yapmasının da sebebi bu mudur hocam? baz etkisi devam ediyor mu?

      Sil
  3. Ne yuk varsa yine biz, halkin sirtina biniyor... Bastakilerin akilsiz baslarinin cezasini odemek cok aci.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sonuçta halkın çoğunluğu baştakileri seçiyor ve yetkiyi veriyor.

      Sil
    2. Mahfi hocam biz nasıl bir milletiz? Size göre biz bir millet miyiz?

      Sil
    3. Taşı gediğine koymuşsun 'No name'... 'No name' dedim de aklıma 'The good, the bad and the ugly' filminin mezarlıkta geçen final sahnesi geldi. Ne filmdi yaaa

      Sil
  4. Sayın hocam merhaba. KKM deki balonun daha da fazla büyütmemek için alternatif enstrümanlar üzerinde çalışıldığı ekonomi yönetimi tarafından zaman zaman kamuoyunda tartışılıyor. Bir önceki enflasyon raporu toplantısında bir ekonomistin sayın merkez bankası başkanına bir sorusu olmuştu. Şu şekilde: "beklenen enflasyonun %58 politika faizinin 17,5 olduğu bir ortamda tasarruf sahiplerinin ne gibi yatırım araçlarına yönlendirilmesini düşünüyorsunuz ve tavsiye edersiniz" şeklindeydi. Gaye hanım bu soruya şöyle cevap verdi. "sermaye piyasalarını desteklemeye devam edeceğiz." Bu durum açıkça serbest piyasa ekonomisine devlet elinin karıştığını teyit etmekle birlikte farklı bir konuyu da aslında gündeme getirmekte. Pandemi dönemine kadar 1 milyon olan yatırımcı sayısı 3 yılda halka arzlarında etkisiyle 5 milyon civarlarına yaklaşmış bulunmaktadır. 24 mayıs seçimlerinden sonra yaklaşık 3 ayda borsa neredeyse %90 lar civarında bir prim yapmış ama yabancıların bu artışa eşlik etmediği takas oranlarından takip edilmektedir. Bu durumda tıpkı KKM gibi ciddi köpük olduğunu ve tehlikeli bir boyuta gitme endişeleri olma ihtimaliyle desteklenen ve desteklenmesi düşünülen sermaye piyasalarının da köpük olduğunu söyleyebilir miyiz? Arjantin borsası haricinde dünyanın hiçbir ülkesinde 3 ayda %90 bir artış oranı görülmemiştir. üstelik farklı bir bakış açısından ele almak gerekirse borsadaki yatırımcıların(en iyi ihtimalle söylüyorum "yatırımcı" diyorum fakat o da tartışılır çünkü BIST de hisse senedi elde tutma süresi ortalama 1 gün) finansal okuryazarlıklarının olmadığını gözlemliyoruz. TSPAKB nin raporuna göre mart bülteninde -ki o tarihte daha ralli başlamamıştı yaklaşık 37 milyar TL civarında kredili hisse senedi pozisyonunun olduğu rakamına ulaşıyoruz. bu rakama mayıs rallisini de indirgediğimiz zaman rakam yaklaşık 50 milyar Tl civarına ulaşıyor. Piyasalara düşecek olumsuz bir haber karşısında KKM müşterisinin aksiyon almasını beklemiyoruz ancak borsa yatırımcısı hele ki 50 milyarlık kredinin olduğu bir ortamda ters bir durumda borsanın düşmesiyle birlikte kredili satışların yaratacağı kartopu etkisini tahmin etmek sanırım zor değildir. Öz kaynağının erimeye başladığını gören borsa yatırımcısı sorgusuz sualsiz tabanlara satış yollayıp bir tufan etkisi yaratabileceği, aracı kurumları zora sokabileceği ve zaten 30 yılda kazanamadığımız sermayenin tabana yayılması meselesinin tekrar rafa kalkmasına ve yatırımcıların tekrar borsalara küsmesine sebep olabileceği tartışılıyor. Bu durumda ekonomi yönetiminin borsadaki köpüğün ilerde yaratabileceği tehlikeyi düşünerek süper bono yada başka bir enstrüman vs. çıkartma gibi bir çalışması olabilir mi . ? Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu gibi durumlarda aklıma hep aynı Çin Atasözü gelir: Bin doğru adım bir yanlış adımı düzeltemez.

      Sil
    2. Türkiye varlık fonu bu tür durumlarda borsada hep devreye girmiştir.

      Sil
  5. hocam merhaba yazınız için teşekkürler
    m0 ve m2 para arzı arasındaki fark tam olarak nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocanın daha önce detaylı bir açıklaması var buyrun. https://www.mahfiegilmez.com/2013/02/turkiye-acsndan-para-arz-kavramlar.html#:~:text=M1%20dar%20para%20arz%C4%B1%20tan%C4%B1m%C4%B1,de%20bankalardaki%20vadesiz%20mevduattan%20olu%C5%9Fmaktad%C4%B1r.

      Sil
  6. Evet gerçekler bunlar ama ülkemizdeki eğitim düzeyi, sosyal ve kültürel unsurlar göz önünde bulundurularak kısa vadedeki çözüm nedir? Yok. O zaman belirsizlikleri bekleyip görmekten başka çare de yok gibi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok ama çok basit: Bilim yolundan ayrılmamak. Ayrılınmışsa hemen geri dönmek.

      Sil
    2. Esas sorun herkesin kkm de parası yok kkm yi vergiler ile ceviriyorlar artan vergiler herkese geliyor hatta asgari ücretliye daha fazla geliyor. Kkm de parası olan bir şekilde katlanıyor vergi artışlarına ama olmayan diğerlerinin yükünü de sıralanıyor.

      Sil
  7. Hocam KKM ile mudiler sadece doların artışına karşın bir ödeme alıyorlar. Dolar sürekli arttığı için bankanın verdiği KKM faizi bir anlam ifade etmiyor. Merkez bankası bu yolla vatandaşa dolar sahibi olmadan dolar satmış oluyor. Yurt dışından %7-9 USD faizi ödemek yerine 0 dolar faizi ödüyorlar. 0 faiz ile dolara endeksli para toplanmış oluyor. Ama problem şu ki bu 0 faizli paraları bankalar kullanıyor ve tüm riski hazine/MB üstleniyor. Hocam bu toplanan paraleın %8-15 faiz ile birilerine dağıtılması asıl problem değil mi? Nuri

    YanıtlaSil
  8. Çözüm ne olacak? Vatandaştan yeni vergiler mi alınacak? Servet vergisi mi gelecek? Imf'ye mi gidilecek? Örnek çözüm olarak Merkez bankası tarafından saat 11'de ilan edilen dolar kuru 15 TL'ye sabitlense. Sonra bu fiyattan bu hesapları tasfiye etse? Merkez bankası, hazine, bankalar bu çözümü beğenmez mi? Tabii belediye seçimlerine kadar ertelemek gerekir bu çözümü galiba.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hepsi bir arada olabilir. Sorun büyük.

      Sil
    2. 27TL olan USD kurunu 15TL olarak sabitlemek ne demek?. Gerek yok, bütün mevduatlara hazine el koysun, daha kolay olur. Bir AVM yatırımcısı üç yıl önce mevduatlara 0 faiz uygulanıp kredi olarak dağıtılsın demişti. O sizden daha insaflıymış. ''Şuyuu vukuundan beter'' sözler etmeyin.

      Sil
  9. Batan geminin malları bunlar hocam yiyen çalan götürenin yanina kar kalıyor,bizde halk olarak izliyoruz sadece.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Batan gemide bizler de varız.

      Sil
    2. Sn Fatih,
      Batan geminin malları mı?
      "Mal"ların gemisinin batması mı?
      "Mal"ların gemisinin yağması mı?
      Batan geminin "mal"ları mı?

      Yoksa hepsi birden mi? anlayamadım gitti.

      Sil
  10. Hocam ekonomiyi hangi kurumlardan, hangi verilerden, nasıl takip edeceğimize ilişkin bir yazı yazmanızı rica ederim. Teşekkürler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet hocam çok iyi olur.

      Sil
    2. Evet Hocam çok çok iyi olur.Değerli yazınız için teşekkür ederiz. Ortam o kadar hızlı değişiyor ki sayenizde takip edebiliyoruz fakat anlamakta zorlanıyoruz.

      Sil
  11. Hocam merhabalar
    KKM'den eninde sonunda vazgeçecekler. Hesapları kapatırken insanların orda bulunan paralarını ziraat para piyasası fonuna çekip ordan bozdurup alın deseler. Paranın bir miktarı bankada kalmış olur çıkan olmaz veya çıkmalar yavaşlar. Hem işletim ücreti hemde diğer vergileride almış olurlar. Zorunlu bes gibi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam bu paranın büyüklüğü algılanamıyor galiba. dolartl şimdiki baskılanmış değeri olan 27 kabul etseniz. 116 milyar dolar, 3 trilyon 132 milyar TL'ye eşdeğer oluyor.TBMM'de yasalaşan 2023 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi'ne göre; Türkiye giderleri 4 trilyon 470 milyar lira, bütçe gelirleri 3 trilyon 810 milyar lira olacağı öngörülmüştü.

      Sil
    2. Anlayışla yaklaşıyorum, paranın büyüklüğünü kavradığımı ifade etmek isterim. Anlamadığını düşündüğün noktaları sana daha detaylı bir şekilde açıklayayım. Bu uygulama, senin de doları TL'ye çevirebildiğin gibi büyük bir gelir potansiyeline sahip. Devlet, verdiği taahhüdü bozmak gibi bir duruma düşmez. Ancak KKM'dekileri zorunlu olarak alternatif bir uygulamaya yönlendirip çıkış süreçlerini yavaşlatırsa, ödenecek bir miktar ortaya çıkabilir.



      Sil
  12. Bence uygulama kalıcı olmalı. Hiç olmazsa döviz yükseliyor aman yetişip alalım diyen hane halkı talebinin yarattığı spekülatif ataklar olmaz. Merkez Bankasının bastığı paranın enflasyona yol açma riski de artık göze alınmalı. Hiçbir şey üretmeden elindeki paranın neması ile geçinen tufeyli takımı toplamda bu işten zararlı çıkıyor. İyi de oluyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tufeyli takımı nasıl zararlı çıkıyor o kısmını anlayamadım.

      Sil
    2. Dövizin nispeten yatay seyrettiği 2 yıllık dönemde bu tufeyli takımı enflasyon %85 iken %17 faiz aldı. Bence o dönemde zararlı çıktılar.

      Sil
    3. Arkadaş hesap bilmiyor galiba... Zaman paradan para kazanma zamanı... Yandaş ya da değil parası olan götürüyor...

      Sil
    4. Enflasyon %5 li rakamlara düşerse ülkede patentler ortaya çıkarsa dış ticaret fazlası olursa o zaman döviz talebi olamayacağı için KKM sonlandırılır fakat bunlar olamayacağı için faizleri enflasyon oranına kadar arttırıp KKM sonlandırılabilir faiz artınca işsizlik olur diyenlere cevabım 2000 TL/günlük yevmiye ile inşaat işçisi bulunamıyor ve tuhaflığa bakın en çok vergi toplanan kesim asgari ücretli kesim net asgari ücret 11.402,32 TL (inşaat işçisi haftalık ücreti)

      Sil
  13. Hocam Merkez Bankası'nın zararını para basarak karşılamasının ekonomik sonuçları nelerdir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Enflasyon Artışı: Para arzının aniden artması, fiyat düzeyinde genel bir yükselişe (enflasyona) neden olabilir. Daha fazla para, mal ve hizmet talebine karşılık gelmediğinde, fiyatlar artabilir. Bu da tüketici alım gücünü azaltabilir ve ekonomik istikrarı zedeler.

      Para Değerinin Düşmesi: Aşırı para basma, yerel para biriminin değerini düşürebilir. Düşen para değeri, ithalatın pahalı hale gelmesine neden olabilir, böylece dış ticaret dengesizlikleri oluşabilir.

      Yatırım ve Tasarruf Etkileri: Aşırı para arzı, faiz oranlarını yükseltebilir. Yüksek faiz oranları, yatırımı azaltabilir ve tasarruf etmeyi özendirerek ekonomik büyümeyi baskılayabilir.

      Güven Kaybı: Merkez Bankası'nın para basarak zararını karşılaması, ekonomik güveni zayıflatabilir. Yatırımcılar ve halk, paranın değerinin düşmesi ve ekonominin istikrarının bozulması nedeniyle güven kaybı yaşayabilir.

      Uzun Vadeli Sorunlar: Para basarak zararı karşılamak, kamu maliyesini olumsuz etkileyebilir. Merkez Bankası'nın zararı, genellikle hükümetin borç yükünü artırarak mali sürdürülebilirliği tehdit edebilir.

      Uluslararası İmaj Kaybı: Aşırı para basma ve mali istikrarsızlık, uluslararası yatırımcıların ve kredit derecelendirme kuruluşlarının ülkeye olan güvenini zedeleyebilir. Bu da ülkenin uluslararası kredi notunu düşürebilir.

      Dağıtım Etkisi: Para basma sonucunda oluşan enflasyon, genellikle düşük gelirli ve sabit gelirli kesimleri daha fazla etkiler. Bu da gelir eşitsizliğini artırabilir. (Sorunuza chatgpt'nin verdiği yanıt). Sanırım çoğu siyasetçi ve bürokrattan daha mantıklı?

      Sil
    2. Aynen daha mantıklı. Danışman yerine yapay zekaya sorulsaydı, hem daha doğru bir yol alınır hem de kamu maaşlarından da tasarruf yapılırdı.

      Sil
  14. Hocam merkez bankasının kâr veya zararını değerleme hesabından mı öğreniliyor?

    YanıtlaSil
  15. Hocam mb nın bastığı para da enflasyonu körüklemeye devam edecek.Bu sarmaldan nasıl çıkmayı düşünüyor olabilir iktidar ve Mehmet Şimşek?Rasyonel politikalara dönülmeyeceği de ortada üstelik.

    YanıtlaSil
  16. Daha en başında iki şey bağımsız olmalıydı. Merkez Bankası ve yargı. Şimdi bunun sonuçlarını yaşıyoruz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TÜİK de. Enflasyonun gerçek boyutu bilinmeliydi.

      Sil
    2. Bu tip kurumlar Türkiye özelinde bağımsız olamazlar.
      Bir süre bağımsızmış gibi dururlar.
      Temelinde yatan sorun da bizim halk kültürümüzde yaşayan modern dünyaya uyabilecek teşkilatlı çalışma veya teşkilat yönetme veya teşkilatlı sosyal ortam oluşturma pek yoktur.

      Teşkilatlanmanın iyi olduğu yerler de vardır, mesela Anadolu bakliyat, buğday gibi bazı tarım ürünlerinin süreçlerinde görürsünüz, binlerce yılın getirdiği çoğu yazılı olmayan kurallara tabii bir örgütlü yapıyı farkedersiniz. Birbirinden bağımsız duran çiftçilerden, toptançılara, ırgatlara, tüccarlara, tedarikçilere doğru baktığınızda herkesin yerini, sorumluluğunu bildiği bi yapı görürsünüz. Kurtuluş savaşı, ikinci dünya savaşı süreçlerinden de stres testini yaşamıştır bu yapı. Geçen sene, Ukrayna savaşında da, bakliyat konusunda Türkiye'nin yaptıkları dünyaca takdir görmüştür. Türk hükümeti bu yapıya dayanarak Ukrayna buğday işini başarmıştır.

      Misalen, Türk hükümeti, buğdayı yöneteyim, fiyatını baskılayım dediğinde o yazılı olmayan kurallara bağlı teşkilat buğdayı hemen Irak, Suriye üzerinden dünya fiyatlarına ulaştırır, hükümet yönetemez. Hükümet tüketiciye ucuz buğday ulaşsın diye ara kademelere sübvansiyon yapabilir. TMO üzerinden 100 liraya aldığı malı, un üreticisine 80 liraya verebilir gibi. Çok yapmıştır da. Ama Türk hükümetinin gücü, bu teşkilatlanma sebebiyle buğday piyasasına yetemez, etkisi kısa dönemli bir şeyleri buğday üzerinden deneyebilir, uzun vadeli aksine bir eylem içine giremez.

      Ancak, bahsettiğimiz ülke ve sivil hayatın yönetim ve idaresinde teşkilatlanma, varlık yönetiminde teşkilatlanma, siyasi teşkilatlanması olduğunda malesef bu kültür oluşmamıştır. Bu sebeple, MB , Tüik, Siyasetin finansmanı, Siyasetçinin seçimi, Yargı gibi kurumlarda bahsettiğiniz bağımsızlık oluşamamaktadır.

      Verdiğim misal ile, hükümetin Anadolu insanınca teşkilatlanma kültürünün olduğu alanlarda nasıl devre dışı bırakılabildiğini de göstermek istedim.

      Para, sermaye, endüstriyel mal üretim piyasalarında da benzeri teşkilatlanma olsaydı, Tüik, MB, Ticari Yargı, vs kurumlar da hükümetten bağımsız olurlardı.

      oGZ#up#G6wrMdl4Q1u

      Sil
  17. KKM'ye her çeyrekte ödenen para tekrar KKM'ye geri giriyor ve bu şekilde toplam miktar bir kar topu gibi büyüyor. Başlangıçta el bombası olan atom bombasına dönüşmeye doğru gidiyor ve bunun farkında olmamaları imkansız. Peki hocam ne zaman çıkılacak, sizce neyi bekliyorlar? Amerika'nın parasal genişleme yaptığı ve dolar bulmanın kolaylaştığı bir zamanı mı bekliyorlar?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. An itibarıyla sadece ertelemeyi düşündükleri kanısındayım.

      Sil
  18. Üstad, bizim eninde sonunda bu mevduatı tasfiye etmemiz gerekecek. Tasfiye sürecine girmemiz için öncelikle ekonomide şeffaflık, öngörülebilirlik, hesap verilebilirlik gibi kavramlarının yeniden hakim olması, ekonominin rasyonel zamine oturması gerekir. Bunun için gereken yapısal reformları da defalarca anlattınız. Korkarım ki uzun yıllar boyunca biz bu yükü çekmeye devam edeceğiz. Hele ki acelece yapılacak tasfiye sürecinde olabilecek kur yükselişlerini ve sonuçlarını düşünmek uykumu kaçırıyor diyebilirim. Saygılarımla.

    YanıtlaSil
  19. Üstad, bizim eninde sonunda bu mevduatı tasfiye etmemiz gerekecek. Tasfiye sürecine girmemiz için öncelikle ekonomide şeffaflık, öngörülebilirlik, hesap verilebilirlik gibi kavramlarının yeniden hakim olması, ekonominin rasyonel zamine oturması gerekir. Bunun için gereken yapısal reformları da defalarca anlattınız. Korkarım ki uzun yıllar boyunca biz bu yükü çekmeye devam edeceğiz. Hele ki acelece yapılacak tasfiye sürecinde olabilecek kur yükselişlerini ve sonuçlarını düşünmek uykumu kaçırıyor diyebilirim. Saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. haklısınız, hepimizi çok rahatsız eden bir uygulama.

      Sil
  20. fiyat korumalı borsa yaparlar mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kur korumalı mevduat olduğuna göre o da mümkün.

      Sil
  21. Hocam özetle halkın anlayacağı dilden sizden rica edecek olursak; kur korumalı mevduat hesaplarına başladığı günden bu güne kadar toplam ne kadarlık bir ödeme yapılmıştır

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bütçeden yapılan ödeme belli ve açıklanıyor: Bugüne kadar 137 milyar TL ödenmiş (2022 başından Temmuz 2023'e kadar.) Buna karşılık Merkez Bankasından ne kadar ödendiğini TCMB açıklamıyor. Bunu da tahminen çıkarıyoruz. Aynı dönemde 550 milyar TL de TCMB'den ödenmiş olduğunu tahmin ediyoruz. Bu durumda bugüne kadarki toplam ödemeyi kabaca 690 milyar TL olarak tahmin ediyoruz.

      Sil
  22. Hocam doların 10 senede 3 lira civarından 30 lira civarına gelmesi 10 kat fakirleştiğimiz anlamına mı gelir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gelirlerimiz de arttığı için 10 kat değil ama fakirleştiğimiz anlamına gelir.

      Sil
    2. Hocam 10 senede gelirimiz dolar bazında ne kadar arttı?

      Sil
    3. 2013'de kişi başına gelirimiz 12.582 dolarmış. 2022 sonunda 10.655 dolara gerilemiş. Artış yok düşüş var.

      Sil
    4. Hocam Credit Suisse’in hazırladığı Küresel Servet Raporu’na göre Türkiye nin serveti 10 yılda yarıya indi?

      Sil
  23. Hocam sevgiler saygılar. Tüm ülkede EUR kullanalım artık. Bu sayede tüm hesaplar anlık son kurdan çevrilsin. Gayrimenkul ve araç alımında artık çuval ile para taşınacak noktaya geldi. İçerden haber alıp kur farkıyla zengin olma faslı da bitsin. Fiyatlar da Euro cinsinden sabitlenir. Enflasyon işi de durur. Daha iyi olur gibi sanki. Hayat bayram olsa mı uygulanabilir mi sizce? Sonsuz saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Arjantin'de popüler olmaya başlayan yeni siyasetçiler de aynı söylemde?

      Sil
    2. € geçmek için AB üyeliği gerekir,$ kullanmaksa mümkün.

      Sil
    3. Sıfır attık olmadı, ismini değiştirdik (yeni Türk Lirası) olmadı, sembolunu değiştirdik olmadı, kapatalım bari :-)

      Sil
  24. SAYIN KKM'DE BİRİKEN PARA HANGİ YOLLARLA ÜLKEYE KAZANÇ OLARAK DÖNER.

    YanıtlaSil
  25. SAYIN HOCAM ALTINA KOTA GETİRİLMESİNİN SONUÇLARI NE OLUR.ŞİMDİDEN TEŞEKKÜRLER SAYIN HOCAM.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir süre altın değeri düşer sonra eski haline döner. Bu arada cari açıkta biraz düşüş olur.

      Sil
  26. Hocam ekonominin gazını kim alacak?

    YanıtlaSil
  27. KKM'cilerin sadece yarısı paralarını döviz olarak geri istese brüt döviz rezervlerimiz anca karşılıyor değil mi? Kışın botaş'ın doğal gaz alımları da başlayacak. 1 yıllık ödemesi gereken dış borç ödemeleri ve finansmanı gereken cari açıkla kabaca 150 milyar dolar civarı yeni döviz bulunması gerekmiyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Döviz olarak geri isteseler de hesapta durduğu sürece sıkıntı olmaz, nakit olarak çekmek isterlerse sıkıntı olur. Bugüne kadar da böyle bir talep olmadığı için böyle devam eder muhtemelen. Yıllardır durum aynı ve Türkiye bir şekilde o paraları bulup idare ediyor ama her geçen yıl daha da sıkışıyor. Bu dönem en zor dönemlerden birindeyiz ve böyle devam edemeyeceğimiz anlaşılıyor.

      Sil
  28. Hocam kkm, hazine ve son zamanlarda Tcmb den bankalara ve kkm sahiplerine servet aktarımı mekanizması değil midir ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet bir anlamda öyle. Bankaların vereceği faiz yerine Hazine ve Merkez Bankası mudilere prim ödüyor. Bu kadar yanlış bir araç olamaz. Bunların hepsi faiz takıntısının sonuçları.

      Sil
  29. KKM nin büyüklüğü yaklaşık 120 milyar dolar, dolayısı ile kkm'den çıkıldığında böyle bir dolar talebi olursa gerçekten nasıl karşılanacağını merak ediyorum, hele birde sürekli arttığını görünce iş gitgide daha da zorlaşıyor. Hocam, KKM'den çıkmak mı istemiyorlar yoksa çıkamıyorlar mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunlar nakten değil hesaben olacaktır. Yani o kadar KKM silinecek ve o kadar dolar yazılacak.

      Sil
    2. dolar olarak paramı geri istiyorum kasama koyacağım denirse ne olacak peki?

      Sil
    3. Onu zaten deyip de alanlar var. Bütün mesele herkesin aynı anda istememesi. Böyle bir durum olursa Türkiye'de değil bütün dünyada bankalar sallanır.

      Sil
  30. Dün aradılar; ya dönüşüm destekliye geçin ya da paranızı (Dolar) çekin dediler. Yoksa biz zorunlu karşılık sebebiyle ceza yiyeceğiz dediler. Para da lazım, 3 ay nasıl bağlayayım. Şimdi bu normal mi? Gidişat iyi değil de dur bakalım ne olacak bu işin sonu...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet böyle bir durum var. Hatalar zinciri böyle kuruluyor. Bakalım nerede patlayacak.

      Sil
  31. Credit Suisse raporuna göre; Türkiye'de en zengin yüzde 5'in serveti kalan yüzde 95'in toplamından fazla. Türkiye'de nüfusun en zengin yüzde 1'inin toplam servetten aldığı pay yüzde 39,5. Bu oran, nüfusun yüzde 90'lık kesimi için sadece yüzde 30,2.
    Nüfusun en zengin yüzde 5'lik kesimi toplam servetten yüzde 59,2 pay alırken, nüfusun yüzde 95'lik kesiminin aldığı pay sadece yüzde 40,8.”

    Hepinizi ayakta uyutuyup andersenden masallar anlatıyorlar hocam.😊

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kimsenin uyuduğu yok, yıllardır uyku tutmuyor bunları bilenleri. Her geçen gün ülkede gelir dağılımı daha da bozuluyor.

      Sil
  32. Düşman bile o kadar kötülük yapmaz.
    Bir yabancı bankanın Türkiye şubesin üst düzey yöneticisi sohbet esnasında KKM' ye para yatırarak 3 ayda 20milyon dolar kar ettiklerini söylediler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu dediğiniz KKM değil KKM üzerinden yapılan opsiyon işlemidir sanırım. Çünkü KKM'de ancak başlangıç dolarını korumak söz konusu.

      Sil
  33. Hocam Sloven polisinin Fenerbahçe taraftarlarına biber gazı sıkması kabul edilemez. Aynısını İngiliz taraftarlarına yapamazlardı.

    YanıtlaSil
  34. Umudumu kaybediyorum

    YanıtlaSil
  35. Serbest piyasada koruma olur mu bence ilk buradan başlamak lazım. Hem serbest diyeceksiniz hemde para sahiplerini koruyacaksınız.

    Kime karşı koruyoruz devlete mi hayır devlet ödüyor. Ozaman halka karşımı paranızı koruyacaksınız.

    Devletin korumaya aldığı şey paranın değeri olmalı buna önlem almalı piyasayı fiyat istikrarı ı bozmamak için.

    Şimdi devlet bir tarafı korumaya aldığında diğer taraf eziliyor ise ozaman anayasaya ayrıkırı adalete aykırı yada eşitlik ilkesine aykırı bir durum var.

    Devletin yaptığı yasal değil kısaca devlet borç alır faiz alır verir ama piyasayı bozacak yada bir tarafın lehine para transferi yapacak yetkiyi kimden alıyor.

    Halktan yönetme yetkisi alır bununda sorumluluğu vardır sınırsız sorumluluk yoktur kimse mutlak değildir yani tanrı değildir.

    KKM hesapları anayasaya aykırı dır.
    Bir taraf lehine koruma adı altında zenginleştirme yapılmaz dışarıdan borç alınsada faizi bellidir hesap cetveli de herşey yazar. Burada ne kadar fark ödenecek belli değil.

    Bu sistem padişahlık sistemi kimseye hesap vermeden yapılan işlem cumhuriyet değildir. Olaya iktisadi bakmaya gerek yok kısaca padişah nasıl emrederse öyle oluyor. Parası olanlar parasını korurken parası olmayan yüzde 95 kesim para kaybediyor ve sürekli devlet borçlandırıyor bu haksız kazanç değil haksız kaybettirmedir günahtır haramdır adaletsizdir.

    Birilerinin kur farkını ödemek için basılan para enflasyon olarak bize ödetiliyır.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Söylediklerinizin hepsi doğru ama başlangıç noktası KKM değil. Çünkü ona da yol açan nokta faizi enflasyonun altına düşürmekti. Ondan sonra hatalar zinciri çorap söküğü gibi geldi.

      Sil
  36. Hocam bütçe açığını kapatmak için tütün, alkol başta olmak üzere pek çok ürüne getirilen ekstra vergi eninde sonunda kaçakçılığı cazip hale getirip bizzat terör örgütlerinin bu işten kazanç elde etmesine yol açmıyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Demek ki neymiş? Terör örgütlerinin ekmeğine yağ sürmemek için önce kayıt dışı ekonominin ve kaçakçılığa yol açan fahiş vergilerin sonlandırılması gerekiyormuş. Bunu montaj kasetlerle şeytanlaştırılan muhalefet partileri mi yapacak?

      Sil
    2. Aynı zamanda 'Vatandaşı yaşat ki devlet de yaşasın' düsturu uyarınca bizler de sefaletten kurtulmuş oluruz biraz. Kimbilir?

      Sil
  37. Hocam Şimşek imf ye mi hazırlıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir fikrim yok ama IMF için böyle hazırlıklar yapmaya gerek yok.

      Sil
  38. Hocam kkm şayet bitirse önümdeki süreçte buradaki mevduat sahipleri paralarını dövize yatırsalar dövize olan talep artmaz mı ? Artması halinde döviz fiyatların yukarı çıkması demek Buda yine beraberinde enflasyonu tetiklemizmi? Yada buradaki devasa mevduatlar aniden piyasaya sürülürse piyasa nasıl bir ekonomik dalgalanma meydana gelir sizce ? Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zaten çoğu dövizden geldiği için geri dönmüş olur. Buradaki sorun o dövizlerin nakit olarak çekilmesiyle çıkar. Ki o sadece Türkiye için değil parası rezerv para olmayan bütün ülkeler için büyük sorun olur.

      Sil
  39. Hocam piyasada anormal bir şekilde durgunluk var. Durgunluk olduğu gibi anormal bir pahalılık da söz konusu. Artık bir beyaz yaka ve mavi yakanın çalışarak bir mülk sahibi olması imkansız. Her geçen gün daha da fakirleşiyoruz. Bunun bir sonu yok mu? Nereye kadar böyle devam edecek?Her geçen gün ümitlerimiz daha da kırılıyor.

    YanıtlaSil
  40. SAYIN HOCAM KISIR DÖNGÜ VE VERİMLİ DÖNGÜ ŞEMANIZDA İKİSİNDEDE FAİZ DÜŞÜK OLDUĞU ANDA DİYE YAZILMIŞ.YILSONUNA DOĞRU FAİZLER DÜŞER VE KKM KALKARSA VERİMLİ DÖNGÜYE DOĞRU ADIM ATMIŞMI OLUYORUZ

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır, onun koşulları var, önce enflasyonun düşmesi lazım. Bizde enflasyon uzun süre düşmeyecek.

      Sil
  41. Bu olaydan bir sonuç çıkartacaksak çöpten çürük meyve sebze ile evin gıdasını karşılayan aldığı asgari ücret üzerinden verdiği vergilerle klima altında oturup parasını bankada değerlendirenlerin kazancını arttırıyor

    YanıtlaSil
  42. Merkez Bankasının zarar edecek olmasından dolayı Hazineye aktaramayacağı kârın yanı sıra bir de bundan kaynaklı olarak Merkez Bankasının en çok kurumlar vergisi ödeyen vergi mükellefi olduğunu da eklemek gerekir diye düşünüyorum. Zira normalde vergi rekortmeni olan Merkez Bankası bu zarardan dolayı kurumlar vergisi de ödemeyecek ve Hazineye intikal etmeyecek olan tutar daha da artacak.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok doğru kurumlar vergisinden de kayıp olacak.

      Sil
  43. Faiz öyle bir enstrüman ki doğru belirleyince ekonominin tüm dinamikleri düzelmiyor, yanlış belirlerseniz ekonominin tüm dinamikleri bozuluyor.

    YanıtlaSil
  44. KKM odemelerini nereden izleyebiliriz tam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Merkezi Bütçe Giderleri Ekod4 tablosu 5/4/80/23. satır.

      Sil
  45. Şu iki maddedeki yanlışlıklar düzeltilse daha açık olur:
    “(1) Bankaların müşterilerine ödemesi gereken faiz ve/veya primleri Hazine ve Merkez Bankası üstlenmekte ve halkın vergileriyle ya da para basarak bu ödemeler yapılmaktadır.” Bankalar faiz kısmını ödemeye devam ediyor sadece kur farkı MB tarafından ödeniyor, tabiki bu konunun önemini azaltmıyor.

    “(2) Burada sorumlu, paralarını KKM’ye yatırıp buradan gelir elde edenler değildir. Bu insanlar ve kurumlar yüksek enflasyon karşısında negatif faiz almamak için devletin önerdiği bu yola girmişler hatta zorlanmışlardır.“ Bu insanlar KKM ile de negatif faiz alıyorlar. Kendi elleriyle kendilerini zarara sokuyorlar bir nevi. Kendi eliyle başkası tarafından tokatlanmak gibi, çocukken yapardık bunu daha küçük çocuklara😅

    YanıtlaSil
  46. Sayın Hocam. KKM bin hangi yolla ve ne zaman tasfiye edileceğine ilişkin bir tahmin yürütebilir misiniz?

    YanıtlaSil
  47. KKM NİN en büyük sorunu M1 arzını artırması.Kimsenin düşünmedigi mesele bu.Nakit merkez bankası parası her an krediye çevrilebilir dövüze dönebilir.Ev alır araba alır.Oluşacak enflasyonu düşünemiyorum.Sermaye kısıtlamalarına tabi degil banka parası olsa aylık çekim sınırı konabilir.teorikte buna koyamazsın merkez bankası parası ve banka parası kavramını bilmeyenlerin anlayabilecegi bir felaket degil.kkm yi DÇM ile karıştırıyorlar.DÇM de dövüz geldi geri ödeme 10 yıllara yayıldı Alacaklılar bankalardı miktar 3,5 milyar dolardı.KKM de vade 3ay alacaklı halk 1tek kuruş dövüz gelmedi türk lirası dövüze endekslendi miktar 125milyar dolar.farkı hazine ödese en azından hazine borçlanarak parayı steril edebilirdi.işin merkez bankası parasıyla yapılması işi hiper enflasyona götürür.Para ister dövüze gitsin ister mal alınsın ister krediye çevrilsin sonuç degişmez.Çözümü varda yapması söylemesinden zor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yeni Merkez Bankası başkanı hanımefendi de MB ödesin, Hazinenin yükü azalsın demiş.

      Bi tane de Osman Cevdet vardı, sağda solda ileri geri konuşup Merkezi eleştiren,

      Hani bi tekerleme var ya "Götürürler merkeze..." diye başlayan,

      Osman Cevdet'i de merkeze götürdüler, garibimin sesi soluğu çıkmaz oldu,
      dut yemiş bülbüle döndü.

      Sil
  48. Mahfi Hocam çok teşekkürler, güzel bir yazı daha olmuş
    Sizce *döviz* bu KKM enstrümanına ne kadar daha dayanabilir gibi ironik bir soru soracağım ve sizin parıltılı mizahi yönünüzden bir cevap bekleyeceğim :)? Bir de hocam sizce Euro son dönemde neden düşüyor ve bu MB tarafından suni olarak mı yapılıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bence kur bu duruma şimdiye kadar iyi dayandı, bundan sonrası daha zor.
      Euro'daki düşüşün temel nedeni Avrupa'da işlerin iyi gitmemesi. Özellikle Almanya'nın resesyona girmesi Euro'daki değer kaybının başlıca nedenleri.

      Sil
  49. Bu blog'da o kadar kaliteli sorular ve yanıtlar var ki Mahfi hoca'nın katalizörlüğünde daha da değer kazanıyor. Sayın üstadım çıkaracağınız bir kitapta 'ortak aklın' çözüm arayan bu özgün soru ve cevaplarına da mutlaka yer vermeniz gerekli galiba. Siz tarihe bir not daha düşerken okurlarınız da sahne alır? Saygılar.

    YanıtlaSil
  50. KKM ile mevduat sahiplerine verilen faiz büyük ölçüde birebir YP kuruna endeksli, küçük bir kısmına ek faiz veriliyor. Yani YP mevduat/para sahipleri ellerindeki YP'yi faizli/faizsiz YP olarak tutsalardı, her halükarda kur artışı kadar TL cinsinden alım güçleri yine artmış veya aynı kalmış olacaktı. Kur farkı olarak ödenen faiz aslında, YP tutar vade sonunda hiç bozdurulmamış olsaydı TL cinsinden ulaşacağı değerden fazlasını içermiyor. Dolayısıyla burada TCMB para basıyor ve bu para ek enflasyona yol açacaktır diyemeyiz. Bu faiz büyük ölçüde kaydi ve kendi kendine sterilize oluyor.

    TL'den dönüşen KKM'leri başta Hazine üstlendiğinde kuru bir şekilde tutmaya yaramış olan işlemin maliyetinin bir kısmı bütçeye yüklenmiş oluyordu. Şimdi ise TCMB bunu da öder hale geldi, ben en başından niçin böyle yapılmadığına pek anlam verememiştim. Burada da işleyen aslında faiz. TL'nin değerini YP'ye eşitleyen bir faiz veriyor aslında TCMB. Sağ kulak sol elle tutulmuş oluyor, ama aslında yapılan temelde bir faiz artışı. Doğal olmayan bunun ticari bankalar aracılığıyla piyasa koşullarında yapılmayıp, doğrudan TCMB eliyle yapılıyor olması. Faiz arttırmadan faiz arttırmanın eli tonundan birini daha ekleşmiş olduk kartelamıza.

    Bu vesileyle TCMB döviz rezervi biriktirmiş oluyor, ama aslında tıpkı merkez bankaları arasındaki SWAP işlemleriyle elde edilen rezervler gibi bu geçici bir rezerv ve vade sonunda ödenmek/çevrilmek zorunda. Çünkü en nihayetinde KKM'deki TL gözüken tutar büyük ölçüde YP'ye dönme eğiliminde olacaktır (Çünkü YP sahiplerine vade sonunda bu parayı tekrar kayıtsız ve de şartsız YP'de dönme opsiyonu verildi, bu yapılmasaydı zaten çoğu YP sahibi KKM'yi düşünmezdi. Ek not: Bir kısım YP sahibi KKM'ye bu opsiyonun arkasında durulmayabileceğini düşünerek girmedi, diğer bir kısmı ise zaten vade sonunda aynı YP tutar elime geçiyorsa, halihazırda YP faiz elde ettiğim bir tutarı niçin pratikte vadesiz bir YP hesabı gibi çalışan bir şeye dönüştüreyim ki diye düşünerek yanaşmadı. Bu kişilerin sayısı hatrı sayılır bir hale geldiğinde ek faiz verilmesi gündeme geldi). Bu olduğunda, yani KKM sahipleri YP'lerini geri istediklerinde, kaydi veya nakdi bu parayı satacak birisi lazım. Bu parayı alan TCMB'ydi, satabilecek olan da TCMB'dir. YP olarak temin edilen bu tutarlar hala aynen duruyorsa başka bir pozisyonun çevrilmesinde kullanılmadıysa TCMB bu parayı satabilir. Diğer türlü bu paranın bir yerden borç alınarak temin edilmesi gerekecektir. Bence KKM'deki asıl sıkıntılı konu da bu belirsizliktir. Eğer mevcutta TCMB’nin elinde bu döviz yoksa, döviz krizine (döviz kıtlığı ve kur, ikisini de kastediyorum) neden olmadan nasıl bir ince ayarlamayla tekrar normale dönebileceğimiz ve bunun nasıl bir maliyetle başarılacağı çok merak ettiğim ve henüz kafamda aklıma yatan, makul bir yanıt bulamadığım sorular.

    YanıtlaSil
  51. Selamlad hocam. Finans şehrin İstanbul'a taşınıyor olması ve İstanbul' da beklenen deprem sonucunda finansın işleyemeyecek olmasını akıl ile açıklayabilir miyiz? Sizce deprem olacağını bile bile İstanbul'a finans şehrini taşımak ve nufüsü artırmak nasıl bir ahmaklıktır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ülkeden ayrılalı 9 yıl oldu, o zaman da taşıyacaz diyorlardı, daha taşıyamadılar mı?

      Sil
    2. Yapılan yüzlercesinden bir tane?

      Sil
    3. Çok söylendi ama tıpkı faiz olayındaki gibi burada da inatla hareket edildi. Umarım sonu faciayla bitmez.

      Sil
  52. yapay zeka bard a sordum kkm nasıl sonlandırılır
    cevap aşağıda
    Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi, Türkiye ekonomisi için ciddi bir risk ve zarar oluşturmaktadır. Bu sistemin etkilerini azaltmak için, KKM sisteminin sonlandırılması gerekmektedir.
    KKM sisteminin sonlandırılması için, Türkiye ekonomisinin temel sorunlarının çözülmesi gerekmektedir. Bu sorunlar arasında, yüksek enflasyon, düşük faiz oranları, yüksek cari açık ve siyasi belirsizlik yer almaktadır.
    KKM sisteminin sonlandırılması için, Türkiye Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz oranlarını artırması gerekmektedir. Faiz oranlarının artırılması, TL'nin değer kazanmasını ve enflasyonun düşmesini sağlayacaktır.
    KKM sisteminin sonlandırılması için, Türkiye'nin cari açığını azaltması gerekmektedir. Cari açığını azaltmak için, Türkiye'nin ihracatını artırması ve ithalatını azaltması gerekmektedir.
    KKM sisteminin sonlandırılması için, Türkiye'nin siyasi istikrarını sağlaması gerekmektedir. Siyasi istikrar, yatırımcıların Türkiye ekonomisine güvenmesini sağlayacaktır.
    KKM sisteminin sonlandırılması, Türkiye ekonomisi için uzun vadede faydalı olacaktır. KKM sisteminin sonlandırılması, TL'nin değer kazanmasını, enflasyonun düşmesini, cari açığının azalmasını ve siyasi istikrarın sağlanmasını sağlayacaktır. Bu durum, Türkiye ekonomisinin büyümesini ve Türk halkının yaşam standardını artıracaktır.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Süper yanıtlar. Bu yanıtlar sadece KKM'nin bitirilmesi konusunu değil Türkiye'de irrasyonelliğin bitirilmesi meselesinin de yanıtları.

      Sil
  53. Mahfi hocam MB kârını hazineye devrediyorken zararını niye devretmeyip para basıyor..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer zararı kur riskinden doğuyorsa onu Hazine karşılıyor.

      Sil
  54. Merhabalar hocam, yazınız için teşekkürler. KKM’den çıkış güncel döviz kurundan veya faizden hangisi yüksekse TL verilecek şekilde yapılıyor diye biliyorum. (Yani kişi dolar yatırdıysa dolarından vazgeçmiş olup Türk Lirası geri alacak şekilde) Öyle değil mi?

    YanıtlaSil
  55. Sn Eğilmez, KKM den kurtulmanın yolu reel enflasyonu karşılayacak oran ile çıkartılacak bir süper bono olabilir mi? Sürekli KKM zararı yerine 90 gün vadeli süper bono dolarizasyonu bir şekilde geriletmez mi? 1994 te 90 gün vadeye ödenen bir %50 faiz örneği var.

    YanıtlaSil
  56. Parasını KKM'ye yatıranlar kusura bakmasınlar ama bencilce davranmışlardır. Ülkenin yüksek enflasyona sürüklenmesinde belki direkt sorumlu değillerdir ama dolaylı sorumlulardır. Zira hükümetin yanlışını, (ülkenin diğer bütün vatandaşlarını görmemezlikten gelerek) kendi çıkarları uğruna onaylamışlardır. Vatan sevgisi tam olarak burada başlar. Kendini mi düşüneceksin yoksa vatanını mı? %26 kendini düşünmeyi tercih etti ve sonuç ortada. Fakir halkın vergileriyle senin faizin ödeniyor. Bu durum en başından belliydi. Buna rağmen bu yanlış kararın altına kendi menfaatleriniz uğruna imzanızı attınız. Bunda bizim hiç bir suçumuz yok, bütün suç hükümette diyemezsiniz. Çünkü siz de bu yanlışa bizzat ortak oldunuz. Paranızı derhal (en kısa sürede) KKM'den çekin. Vatanseverseniz yabancı paraya yatırım yapmayın. Artık altın mı alırsınız, arsa mı alırsınız bilemem. %26 bu yanlış karara dur dese ve parasını çekse, ülke hiç olmazsa biraz nefes alır. Şimdi ise her şeye zam üstüne zam geliyor. Çarşıya pazara çıksanız ve emeklilerin yakarışlarını görseniz ağlardınız eğer vicdan sahibiyseniz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynen öyle, katılıyorum. Ortada fakirin vergileriyle ödenecek haksız bir karar var. Bunu bile bile bu kararın doğruluğunu sorgulamamak kendi menfaatlerini öne almaktan kaynaklanıyor. Toplumun seçeneğine sunulup çıkartılan her yanlış karar kitlesel bir reaksiyonla bertaraf edilse, bunun sonuçlarını da yaşamazdık. Bu yüzden kararı çıkaranlar kadar bunu onaylayanlar da suçludur.

      Sil
  57. Hocam ekomomide sakin kalınması gereken bir dönememi giriyoruz?

    YanıtlaSil
  58. Hocam. KKM uygulaması bir şekilde son bulmadıkça büyümeye devam edecek. Bu kesin, bütçe bunun altından kalkamayınca topu Merkez Bankası'na attılar. Merkez Bankası da bunun altından para basarak kalkabilir. Sizin de bahsettiğiniz gibi dolaşımdaki para arzı artıyor. Hocam, biz nereye gidiyoruz? 1923 yılının Weimar Almanya'sına mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Son bulacak. MB açıklamayı yaptı. vadesi dolan KKM hesaplarını TL mevduata yöneltmeleri talimatı verdi bankalara. Bu iş talimatla nasıl olacak sorusunu bana sormayın, yanıtım yok.

      Sil
    2. Yanıtı,hesap miktarına göre faiz miktarı pazarlığa tabi olacak.

      Sil

    3. Önce KKM’ler yüksek faiz vaatleri ile mevduat hesaplarına çekilecek. Böylece döviz taahhüdü kalkmış olacak.Bir süre bu yatırımcılar TL’de yüksek faizle tutulacak. Yerel seçimler sonrasında TL devalüe edilince bu paraların reel değeri kaybolacak. Böylece KKM varlıklarının ekonomiye tehdidi bertaraf edilecek bunun bedelide zincirleme şirket iflasları ve işsizlik olacak.

      Sil
  59. Madem demokrasiyi hazmedemeyen bir toplumuz, chatgpt ve bard yönetsin bari bizi. uçak, makam arabası, yazlık - kışlık derdi de olmaz?

    YanıtlaSil
  60. Dr. Bilge Türk Bilen. Sayın hocam bu yazınız ve bütün yazılarınız için teşekkür ediyorum. KKM ile ilgili benim anlamadığım şey mevduat sahiplerinin nasıl karlı çıktığı. Dolarını evde tutsaydı da aynı şey olmayacak mıydı? KKM ile ilgili arada kaçırdığım bir şey mi var acaba?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizde kur kaybı ABD'deki enflasyonu da kapsıyor. Dolayısıyla KKM primi Doların kendi enflasyonunu da karşılamış oluyor. Oysa doları evde tutsaydı sadece güvenlik sorunuyla değil aynı zamanda yıllık % 4 dolayında enflasyon kaybıyla karşılaşacaktı.

      Sil
  61. Valla hocam hiç kusura bakmayın adam ekonomist. Seçimi planlayarak bu tercihi yaptı ve tuttu. İnsanların alım gücünun düşmesi falan filan onlara ne? Seçimi almak istiyordular ve aldılar. Bu kadar acik ve net

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ekonomi, ekonomistlere bırakılamayacak kadar ciddi bir iştir.

      Sil
  62. Hocam tcmb faizi bankaların fonlama maliyetinin küçük bir kısmıysa niçin her şeyi o bozdu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çünkü piyasaya yön veren önemli göstergelerden birisi o faizdir. Gerçi bizde artık o da yön veremiyor. Baksanıza MB zorunlu karşılıkları nerelere çıkardı. Gelişmiş dünyada zorunlu karşılıkları para politikası aracı olarak kullanan ülke kalmadı.
      Her şeyin normal dışı olduğu bir ekonomide normal bir göstergenin beklenen sonucu vermesi ne yazık ki mümkün değil.

      Sil
  63. 15 milyon emekli arasında 9 milyon kişi hala 7500 TL yani 200 USD maaş alıyor ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi, E-TÜFE'deki yılbaşından itibaren artış oranı %69.21 olarak gerçekleşti. yani 2023 yılbaşından şu ana kadar hayat 70% pahalılandı alım gücü 70% düştü bu paraya Türkiye gibi hayat pahalılığı olan ülkede yaşanabilirmi ayrıca toplumun 40% konut sahibi değil kirada yaşıyor kiralar enflasyonla birlikde artıyor bu konularla iktidar ilgilenmiyor ilgilenilen tek şey parası olanların yerin dibine batasıca paralarını nasıl değerlendireceği kimse parasını öbür tarafa götüremiyecek ama şu andaki anti insanlığı tarih kitapları gelecekde yazıcak

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Herkes verdiği oy ile olacağı kabullendi.

      Sil
    2. yukarda bahsi geçen 7500TL emekli maaşı alan ve konutu olmayan kirada oturanlar hariç geri kalan kesim yani konutu olan enflsyondan nemalanan kesim iktidarı seçdi.

      Sil
  64. Hocam Merhaba, MB faiz oranı artmadan bankalar tl mevduat faizini arttırabiliyor? Öncelikli olarak eskiden buradaki ilişkiyi keskin bir sınır olarak görürdüm. KKM çıkış süreci ile bankaların Tl mevduata yüksek faiz vermesinin sağlanması bu siyasi şartlarda ( mb faizi yükseltmek istemeyen Cumhurbaşkanı) yapılabilecek en iyi çözüm değil mi?

    YanıtlaSil
  65. Usd gecilse ne olur hocam bu konuda bir analiz yapsanız çok merak ettim bir konu düşününce işler düzelecek gibi duruyor ama sizlerden dinlemek en doğrusu .

    YanıtlaSil
  66. gelir uzmanları bu s
    orunu çözer

    YanıtlaSil
  67. Kkm.kademeli kaldırıldığı sürede borsa İstanbul'un seyrini nasıl dusunuyorsunuz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Rekor üstüne rekor kırar. KKM geldiğinde çökmüştü..

      Sil
    2. Borsa İstanbul'un rakibi KKM değil faizdir. Faiz düşük tutulduğu sürece borsa rekor kırar. Faiz normal düzeyine yaklaştıkça borsa aşağıya gider.

      Sil
  68. Eski zamanlarda parası olupda üretime yatırmayan tefecilik yapardı ve tefecilik dinen yasaklanmışdı sonra tefeciler o kadar çok paralarını arttırdılarki devletlere borç verip devletleri yönetmeye başladılar şimdi ise tefecilerin sayısı okadar çok ki parasını üretime yatırmayıp emek harcamadan para nın para kazanması ile değerlendiren herkes tefecidir yatırımcı değil bütün kapitalist ülkelerde sistemi çürüten bu tefecilerdir kapitalizm bu tefecileri beslemek için çeşitli enstümanlar sürekli ekonomik zigzaglar çiziyor aşağı doğru sat yukarı doğru al taze tefecilerin paralarını kaşarlar alıyorlar Türkiye dünyada en çok tefeci barındıran ülkelerden biri en iyi yapılacak iş bunların paralarını verip sınırdışı yapmak çünkü emek harcamadan yaşayan tefeciler sadece asalakdır inanın bana bunların parasına ihtiyacımız yok bunların defolup gitmesine ihtiyacımız var emek harcamadan para ile para kazanma peşinde koşan herkes Türkiyeden defolsun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir ülkede herkes tefeciliğe geçmişse o ülkede hükümetin ekonomi politikası yanlış demektir.

      Sil
    2. tecrübeli yurt dışında eğitim görmüş mekatronik mühendisiyim Türkiyede yapılan fakat daha çok 90% gibi ithal edilen bazı ürünleri imal etmek ve bazı arge patent çalışmaları yapmak istedim 7 yıl önce hastalıkdan yeni çıkdığım için maddi gücüm yokdu kosgeb ve ajans desteği alırım diye umdum herkesin yapdığı gibi o andaki maddi gücüm ile arsa alsaydım şimdi o arsalar 12milyon TL idi imalat için maddi destek alamayınca kendi gücümle tesisin bir kısmını yapdım gümrükde normalde geçmesi gereken ürünler takıldı kendime aptallığıma gülüyorum o kadar optimistimki içinde yaşadığım ortama aykırı işler yapdım bu ülkede şeytani düşünceli olmak lazım yasalar var fakat uygulamaları korkunç bir türlü parayı denkleştiremedim ve işden bıkdım vazgeçdim şu anda herşeyimi satıyorum bende herkes gibi kafe açacağım veya başka bir ülkeye gideceğim işde bu ülkenin ekonomik politikası bu.

      Sil
  69. Cumhurbaşkanı adayımsınız hocam sabredin 5 sene kaldı :)
    Emeğiniz için teşekkürler. Şakkadanak döviz kuru düşürenlere selam olsun.

    YanıtlaSil
  70. Hocam Şimşek'in avm lerde kumpir yemeye başlamasını rasyonel bir sadeleşme olarak değerlendirebilirmiyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kişilerle uğraşmayın mesele sistem meselesi. Eğer sistemi faizi artırmamak üzerine kurarsanız kişilerin katkısı olamaz.

      Sil
    2. ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi, E-TÜFE'deki 12 aylık artış oranı %122.88 olarak gerçekleşti.
      Enflasyonun altında Düşük faiz zengini zenginleştiriyor nasıl mı
      enflasyon-düşük faiz=zenginin cebine konan para
      peki bu para nasıl üretiliyor
      enflasyon-eriyen maaşlar=maaş alanlardan çalınan para+toplanan vergiler+merkez bankasının bastığı paralar
      haksızmıyım?

      Sil
  71. Hocam parayı katlamak için en önemli liman kkm'mi BANKA FAİZLERİ=en yüksek %34 KKM=%24.5 banka faizleri daha yüksek niye herkez kkm'ye yöneliyor şimdiden teşekkür ederim iyi günler dilerim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çünkü KKM sonunda dövize dönüyor ve kur korumalı. TL, kurdan dolayı kaybediyor.

      Sil
  72. Sevgili hocam internette aradım ama bulamadım. Menkul kıymet tesisi nedir oranıaratar ya da azalırsa ne olur? Allah razı olsun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Menkul kıymet tesisi bankaların belirli bazı zorunlulukları yerine getirememeleri halinde zorunlu olarak devlet tahvili almalarıdır.

      Sil
  73. Mahfi bey değerlendirme ve tespitlerinizden çok istifade ediyorum çok teşkkürler.Ben şuan KKM bankalara kaldı ne yapacak merak ediyorum.Hazineden yük merkez bankasına,merkez bankasından bankalara devredildi,nasıl bir mevduat oranı belirleyecekler acaba,bankalar zarar edio güçlü olan bankalar zayıflarsa sonuçları ne olur?Bankalar mudilerine kur korumadan çıkın diyecek,6 ay önce kurkorumanın kazancından bahsediliyordu,durum çok ironik değilmi?Madem durum bukadar vahim neden hala KKM devam edio yasa çıksa ve bitse,düğmeyi yanlış ilikleyince hepsi yanlış gidio gerçekten.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. haklısınız ama bu ironiklikten çok ötede bir şey. Bilime meydan okuma. defalarca yenilip yeniden bilime meydan okuma bu.

      Sil
  74. Hocam sizce dolar KKM yüzünden mi sabit tutuluyor ? Bu dolar nereye kadar böyle sabit tutulcak sizce ? Seçim bitti neden hala sabit tutuyorlar ?

    YanıtlaSil
  75. Hocam konsolidasyonamı gidiyoruz?

    YanıtlaSil
  76. Sayın hocam, kıymetli vaktinizi çok almadan yalnızca çok kısa bir sorum olacak: bankalar hatırı sayılır bir tutarın üzerindeki mevduat sahibi müşterileri içn KKM opsiyon şeklinde bir uygulama ile önden prim ödeyerek TL'ye dönüş ve vade sonunda yeniden ana para dövize dönüş şeklinde bir opsiyon sunuyordu. Daha sonra bu prim ödeme sistemi engellendi bildiğim kadarıyla. Müteakiben KKM Ek getirili Sözleşme adıyla karma bir mekanizma ile önden TL'ye dönüş, vade sonunda standart üstü bir faiz ile getiri taahhüdü ve aynı tarihte yeniden ana paranın dövize döndürülmesi (başlangıçtaki tutara eşit döviz şeklinde) bir formül sundular. Şu anda bu son gelişme ışığında, örneğin 100k üzeri döviziniz var ise sizce bunu hangi yatırım enstrümanıyla değerlendirmek müşteri için en uygunu olur? Yatırım tavsiyesi olmadığı ön kabulüyle yalnızca fikrinizi alma şansımız olabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Anlayabildiğim kadarıyla bunların hepsi kalkıyor.

      Sil
  77. Hocam merhaba kkm kalkması borsada pozitif etkimi negatif etki yapar sizce??

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faizin ne olacağına bağlı. Faiz enflasyondan düşük kaldığı sürece borsa iyi gider.

      Sil
  78. Çıkarırız bir tür “Rentemark” olur biter.

    YanıtlaSil
  79. KKM'nin ilk günlerinde 125 milyar TL ile övünülüyordu. Şimdi 125 milyar dolar ile ne yapacağız diye dövünülüyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet öyle oldu gerçekten.

      Sil
    2. esasında KKM de istediklerini yapdılar döviz alımını durdular şimdi yapmaları gereken politika faizini arttırrak enflasyona yaklaştırmak faiz arttıkça enflasyon düşecek bir yerde faiz enflasyonu biraz geçip piyasa dengelenince enflasyonist ortam kendiliğinden ortadan kalkacak ve dolarizasyon talebide kendiliğinden ortadan kalkacak.Şu anda ise dolarizasyon talebi yüksek enflasyonla geliyor mal fiyatları sürekli artıyor yılbaşından beri 70% arttı doları baskı ile artırmıyorlar halbuki bu mallar da global bir artış yok burda bir yanlışlık var muhakkak döviz artan mal fiyatlarına göre kendini TL ye karşı değerlendirecekdir bu engellenemez eğer yarın TCMB den sert bir faiz artışı ve sert bir demeç gelirse enflasyondan nemalananları engellemek için herşeyi yapacağız halk ezilmeyecek bu beklentide olanlar çok üzülecekler gibi o zaman durum değişir.

      Sil
  80. Taşıma suyla değirmen dönmez. Dışarıdan borç para alınarak sürdürülen ,düşük kur, düşük faiz, yüksek enflasyon,yüksek cari açıklı bu model sürdürülebilir değildir mutlaka bir yerde tıkanır. Arjantinin kişi başı geliri 13.000 dolara çıkmış. Bizim ise yıl sonunda 8.000 dolarlara ineceği tahmin ediliyor. Eğer merkez bankası bir an önce faiz arttırmazsa, kişi başı gelirimiz,2-3 yıl içinde 4.000 dolarlara kadar iner. Cari açık vererek büyümek büyümek değildir.
    Piyasa enflasyonu kadar devalüasyon yapılmazsa, cari açık kapanamıyor. Kkm sebebiyle devalüasyon yapılamıyor ,çünkü faizler düşük olduğu için KKM tazminatı oluşuyor.
    Tek çözüm,Arjantinin yaptığı gibi yüksek faiz yüksek kur modelidir. Eğer bu model gelirse, KKM tazminatı sıfıra bile inebilir. Ayrıca merkez bankasının faiz gelirleri, bütçe açıklarının kapanmasına yardımcı olur.
    Bankalar devlete rest çekti.KKM yi azaltmayız dediler. Size acımayan, vatandaşa kredi vermeyen bankalara siz neden acıyorsunuz ve düşük faizi devam ettiriyorsunuz?
    Yüksek faiz yüksek kur, ekonominin kurtuluşu için tek çözümdür.

    YanıtlaSil
  81. Öncelikle yatırımcıların döviz tutmak yerine kkm tutmalarının ülke için faydalı olduğu gerçeği yok sayılmamalı. Peki kur korumalı tutulduğunda yatırımcının döviz miktarı için artmıyorsa esasında onun için zarar sözkonusu (döviz enflasyonu). Bu durumda yatırımcı para kazanmıyorsa, iki taraf kazanabilir. 1) Banka (bir çok zorunlu uygulama ile asgari düzeye çekildi) ve 2) Enflasyonun altında oranda kredi kullanan müşteri. Bu durumda kredi kullananların kazandığını, kkm yatırımcıları ve devlet yükleniyor gibi bir durum ortaya çıkıyor. Öyle değil mi? Mert

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Enflasyon (gerçek enflasyon) kadar faiz verilse bu kadar döviz tutulmaz.

      Sil
  82. Hocam adil bir ekonomik düzende faizin her zaman enflasyonun üstünde olması gerekmez mi? Çünkü hem enflasyondan doğan zararı karşılaması gerekir hem de o meblağı belli bir müddet kullanamamanın bedelini karşılaması gerekir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam faizi tutmayacaksın,doları tutmayacaksın ama lirayı tutacaksın,böyle birşey olabilirmi?

      Sil
    2. Hocam elinize emeğinize sağlık , kkm'den çıkan insanlar neler yapacak? Sonuçta bankalar rest çekti ve miktar çok büyük ve aşırı riskli. Vatandaş bu birikmişi korumak içim ilk başta neler yapmak isteyecektir? Bunun sonucunda bizi neler bekliyor?

      Sil
  83. TL KKM seçenler kurun artmasını, YP yada Altın KKM seçenler ise kurun düşmesini beklerler. Sırf kuru tutabilmek için hiç gereği yokken zaten dövizde duran adama da kur koruması yapıldığı için en basit ifadesiyle bu kararın altına imza atan ekonomi yöneticilerini görevi kötü kullanmaktan işten çıkartman gerekirken sen tersine ödüllendirdin.
    İnsan meydana gelen zarardan çok buna neden olanların ellerini kollarını sallayıp artist artist gezmesine deli oluyor.

    YanıtlaSil
  84. Esasen, başlıktaki gibi değil de, başka şeyler sorun, KKM sonuç.
    Hocam yıllarca belirttiniz de, yapısal konuları. Zamanla sorunlar kanıksanınca sonuçları sorun diye
    algılıyoruz. Bataklığı kurutmadan sineklerle mücadele işte.

    YanıtlaSil
  85. Hocam bankalardaki mevduat ve Eurobondlara el konulması olasılığı görüyor musunuz, güvenim gitgide azalıyor sistem dışına çıkma fikri cazip gelmeye başladı

    YanıtlaSil
  86. rasyonel olan ve yapılması gereken yapıldı ve enflasyondan nemalanmanın sonlandırılacağı kibarca ilan edildi tebrikler.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kapitalizm

Paradan Para Kaybetme Dönemi

GSYH’de Dünyada Kaçıncıyız?