Enflasyonla İlgili Tartışmalar

Enflasyon, günümüzde bütün dünyada tehdit oluşturuyor. Gelişmiş ülkelerde enflasyon daha düşük olsa da (ortalama yüzde 4 dolayında) onların alıştığı yüzde 2 dolayındaki enflasyona göre yüksek olarak kabul ediliyor.

Enflasyon; genel fiyat düzeyinin sürekli olarak yükselmesi olarak tanımlanıyor. Genel fiyat düzeyi mümkün olabilecek kadar çok sayıda mal ve hizmeti kapsayan bir ürün sepetiyle temsil ediliyor. Bu sepete giren her mal ve hizmetin aile bütçelerinde tuttuğu ağırlık bu sepet oluşturulurken dikkate alınıyor ve böylece bir endeks oluşturuluyor. Bu endekse bir başlangıç yılı belirleniyor ve o yıl 100 olarak tanımlanıyor. Sonra gelen her ayda endekste oluşan değişime göre fiyatlar gelen düzeyinin ne kadar yükseldiği ortaya konuyor. Örneğin t yılının son ayı 100 kabul edilmiş ve t+1 yılının ilk ayında endeks 101 çıkmışsa t+1 yılı Ocak ayında enflasyon yüzde 1 olmuş demektir. 

Enflasyon ataleti (inflation inertia) enflasyonun düşürülmesi konusunda alınan önlemlere karşın, enflasyon oranının belirli bir düzeyin altına indirilememesi durumunu tanımlar. Enflasyonu düşürmeye yönelik uygulanan politikalara karşın, iktisadi karar birimlerinin geçmiş dönem enflasyon beklentilerini sürdürmeleri nedeniyle, enflasyon oranının düşmeye direnç göstermesi, dolayısıyla yapışkan hale gelir. Türkiye’de 1970’lerin sonu ile 2001 krizi arasında yaşanan enflasyon, enflasyon ataletinin tipik örneğidir. O dönemde yıllık ortalama enflasyon yüzde 62 olmuştu. Bu tür enflasyonu çözebilmenin yolu insanların geleceğe olumlu bakmasını sağlayacak önlemleri yaşama geçirmektir.

Enflasyon katılığı ya da ataleti denilen olguyu kırabilmenin tek yolu geleceğe ilişkin olumlu beklentiler yaratabilmekten geçer. Bu da bizi yapısal reformları yapmaya götürür. Başka türlü geleceğe ilişkin olumlu beklenti yaratmak pek mümkün değildir. Türkiye 2001 krizi sonrasında bazı yapısal reformları yaşama geçirmiş ve Avrupa Birliği ile tam üyelik müzakeresine başlayarak beklentileri olumlu hale getirmeyi başarmış ve enflasyon ataleti kırarak enflasyonu yüzde 6’lara kadar düşürebilmişti.

Günümüzde bütün dünyada farklı enflasyon görünümleri ortaya çıkmaya başladı. Bu gelişme enflasyonla mücadeleyi daha da olumsuz etkileyecek gibi görünüyor.

Bu farklı görünümlerden birisi skimpflasyon denilen ve ürünün içeriğinin değiştirilmesi, kalitesinin düşürülmesi sonucu ortaya çıkan daha düşük değerdeki bir malın aynı fiyatla satılması olgusudur. Bu yolla fiyat değişmemiş ve enflasyona etki etmemiş gibi görünür oysa gerçek böyle değildir. Tereyağının kilosu 600 TL iken satışlarının düşmesinden endişe ederek yüksek enflasyonun etkisini tüketiciye yansıtamayan üretici 900 gram tereyağına kilosu 100 TL olan margarinden 100 gram katarak bu karışımı kilosu 600 TL’ye ve tereyağı başlığı altında satıyor olsun. Bu durumda bu yeni ürünün gerçek fiyatı 550 TL/Kilo olması gerekirken 600 TL/Kilodan satıldığında üretici buradan 50 TL fazla kazanç sağlamış olur. Tüketici ise tereyağı aldığını düşünerek aslında margarin katılmış bir tereyağına eski tereyağı fiyatını ödemiş olur. Bu örnek, skimpflasyonun tipik örneğidir. Burada enflasyon hesabı yapılan sepete bu mal ister paket olarak isterse gram olarak alınsın içeriği kontrol edilip ayrıştırılmadığı sürece enflasyona olumsuz etki yapmaz. Fiyat hiç değişmemiş gibi görünür oysa mal değişmiştir.

Bir başkası shrinkflasyon denilen ve ürünün fiyatı aynı kaldığı halde boyut, ağırlık ya da hacminde ortaya çıkan düşüşü ifade eden değişikliktir. Bu şekilde fiyat değişmez ve enflasyona etki etmez göründüğü halde gerçekte ortada bir enflasyonist değişim söz konusudur. Ekmeğin belediyece belirlenmiş 250 gram / 10 TL’lik standart bir fiyatı olduğunu düşünelim. Bir fırın bu fiyatın, maliyetini tam olarak karşılamadığını düşünerek ürettiği ekmeğin gramajını 225 grama düşürerek satmaya başlarsa burada aslında 9 TL’lik bir ekmeği 10 TL’ye satarak 1 TL haksız kazanç elde etmiş olur. Ekmek eğer enflasyona sepetine adet olarak giriyorsa bu durum shrinkflasyonun tipik örneğidir. Bu durumda ekmek fiyatı artmamış ve enflasyona etki etmemiş görünse de gerçekte ekmek fiyatı artmıştır. Buna karşılık bu artış fiyat değişmediği için enflasyona yansımaz. Eğer ekmek, enflasyon sepetine gram olarak alınıyorsa o zaman bu değişim enflasyona olumsuz etki yapar. 

Skimpflasyon da shrinkflasyon da hem malı üreten üreticinin hem de fiyatları derleyip enflasyon oranlarını yayınlayan devletin işine gelir. Üreticiler, ortaya çıkan maliyet artışını tüketiciye belli etmeden fiyata yansıtmış olurken devlet te enflasyonda ortaya çıkacak artışı bu yolla gizlemiş oluyor. Hiç kuşkusuz her iki durumda da zarar gören daha düşük miktar ya da daha kötü kalitedeki ürünü aynı fiyata alacak olan tüketicilerdir.

Son günlerde bir de hissedilen enflasyon çıktı ortaya. TÜİK’in bir iç çalışmasının basına yansıdığı şekliyle hissedilen enflasyonun açıklanan enflasyonun iki katı olduğu hesaplanmış. Kim ne derse desin bu hesap doğruysa bizi tam da ENAG’ın hesapladığı enflasyon oranına götürür. Ki zaten vatandaşın yaşadığı, karşı karşıya kaldığı enflasyon oranı da aşağı yukarı budur. Hissedilen enflasyonun sadece hissedilmediği tam olarak yaşandığını görüyoruz. Onun için TÜİK’in TÜFE’deki mal ve hizmetlerin fiyatlarını hangi birimlerden hangi günlerde derlediğini kalem kalem açıklaması gerekir. ENAG’ı verilerinin dayanağını açıklamamakla suçlayabilmek için önce şeffaf olmak gerekir.

Özetle söylemek gerekirse enflasyonla doğru mücadele edebilmek için önce gerçek enflasyonu kabul etmek ve açıklamak sonra bunu düşürmeye yönelik para ve maliye politikasını yapısal reform paketiyle birlikte yaşama geçirmek gerekir. Bunlar yapılmadan faizi artırmakla ya da dolaylı vergileri yükseltmekle enflasyon düşürülemez.


Yorumlar

  1. Değerli yazınız için teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam hiper enflasyondan hic bahsetmemissiniz özel bir nedenimi var?

      Sil
    2. Mükemmel bir yazı

      Sil
    3. Lokman Akbaş23 Ocak 2024 21:16

      Hocam bildiğim kadarıyla TÜİK enflasyon sepetini açıklamıyor. Sadece bu yönüyle bakıldığında dahi sağlıklı bir hesaplamanın yapılamayacağı yeterince açık değil mi?

      Sil
    4. Sepeti yayınlıyor. Ağırlıklarını da

      Sil
    5. Sayenizde iki tane yeni kavram öğrenmiş oldum sağolun hocam

      Sil
    6. Doğrusu her iki terimi de ilk kez duydum ve gerçekten yaşanıyor. Ayrıca stagenflasyon sürecine de girmiş bulunuyoruz

      Sil
    7. Sayın hocam, dediklerinize katılıyorum. Ben de daha bugün konu ile ilgili bir görsel hazırlayıp paylaşmıştım. Fotoğrafı şu an buraya ekleyemedim. Siz arzu ederseniz sayfamdan bakabilirsiniz: https://www.facebook.com/cyilmaz57/?locale=tr_TR

      Sil
    8. 👏🏻👏🏻

      Sil
    9. Değerli yazınız için teşekkürler Sn. Hocam. Algı operasyonlarından bıktık artık. Misvaklı diş macunu ile ilk 1990 yılında Arabistan’da tanışmıştım. Adına “Misvak” denen, vakti zamanında, dayanıklı lifleri olduğu için diş temizliğinde kullanılmış, (Salvadora persica latince isimli) ağaç dallarının, her marka diş fırçası ve diş macunun bolca bulunduğu Arabistan’da, sokaklarda tezgah üstlerinde satılması ve müşteri bulması bana ilginç gelmişti. Hele diş macununa katılarak kullanımının sevaplı hale getirilmesi beni güldürmüştü. “Cahillere sevap satıyorlar” diye düşünmüştüm. Çok şükür artık yurdumuzda da bulunuyor. Bir sürü helal yiyecek raflarımızda, artık bizim cahillerimize de sevap satılıyor. Bu bir hizmet aslında, ticaret. Kimseye zorla bir şey satılmıyor, isteyen alıyor. Bu yapılana; “Şark uyanıklığı” mı diyelim, “aptal açıkgözlülüğü” mü diyelim, ama bir devletin bu gibi algı operasyonlarına tevessül etmesi kabul edilebilir bir şey değildir. Bin bir türlü cambazlıkla, enflasyon rakamını düşük hesaplamak, sonra da gerçek budur, done olarak biz bunu kullanmak zorundayız, piyasada gördüğünüz hissedilen enflasyondur, hissiyatınız sizi yanıltıyor demek, “sizler salaksınız, bugüne kadar birçok şeyi nasıl yediyseniz, bunu da yiyin” demektir. Ya da “yani yerseniz ne kadar iyi olur” demektir. Nasıl ki; Hava sıcaklığının nem oranına göre farklı hissedilmesi bir duygu yanılması değil, dikkate alınması gereken gerçek bir olgudur. “Hissedilen sıcaklık, vücudun dış ortam sıcaklığı ile kendi sıcaklığı arasındaki farkı gidermek için girişeceği çabanın bir nevi ölçüsüdür” Daha fazla teknik açıklama için Bknz. Meteoroloji Gnl. Mdl. Nem’e göre hissedilen sıcaklık.” Vücudunuzun uyarmasına rağmen sıcak ya da soğukta fazla kalırsanız hasta olursunuz. Aynı şekilde; Hissettiğiniz enflasyona itibar etmezseniz de hasta olursunuz. Bu sefer sizi hekim de iyileştiremez. Hislerinize güvenin, ENAG’ın hesapladığı enflasyon oranı gerçeğe en yakın olandır. Mahfi Hocamın her yazısının son paragrafı, bu yazıda da olduğu gibi, enflasyon hastalığı tedavisi için en güncel reçetelerdir. Bence, her akşam yemeklerden sonra tok karına bir defa daha okunması çok faydalı olacaktır.

      Sil
    10. Bence kıyaslanmaz ama %4 civarı enflasyonlu ülkede %11 zam yapılması karşısında yapılan tren grevlerine ne demeli?

      Sil
  2. Yine "şimal yıldızı" gibi bir yazı olmuş. Aklınıza sağlık hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Keşke siyasal bakış dışında, bir ekonomi danışma birimi oluşturulsa ve sizde orada olsanız. Eminim sadece güven faktörünün güçlenmesi bile herşeyi olumlu etkileyecektir.

      Sil
  3. Üstad; kaleminize sağlık yine sarih bir şekilde açıklamışsınız. Türkiye’de şuan en fazla skimpflasyon ve shrinkflasyon yaşanıyor gibi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler. Evet ikisi de yaşanıyor.

      Sil
    2. Hocam elinize sağlık, bu iki terimin ortak paydasını ahlak çökmesi olduğunu düşünüyorum.

      Sil
    3. Enerji enflasyonunda yeni bir çağ:
      İklim enflasyonu, fosil enflasyonu ve yeşil enflasyon
      ECB Yönetim Kurulu Üyesi Isabel Schnabel'in ECB ve Gözlemcileri XXII Konferansında düzenlenen “Para Politikası ve İklim Değişikliği” konulu panelde yaptığı konuşma

      Sil
  4. Elinize emeğinize sağlık hocam. Bu durum Borsaya nasıl yansır bununla ilgili bir öngörünüz varsa kısaca yorumunuzu öğrenebilir miyiz hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faiz enflasyonun altında kaldığı sürece borsa iyi gider.

      Sil
    2. Hocam, faiz enflasyonun altında kalması ne anlama gelir. Burada reel efektiv kurdanmi bahs ediliyor?

      Sil
  5. ENAG = Hissedilen Enflasyon, Hocam Arjantin doğru yolda mı? Yeni başgan çılgın iktisat profesörü diyorlar 🙂😁

    YanıtlaSil
  6. Mahfi bey avrupadaki çiftçi protestoları nereye gider.

    YanıtlaSil
  7. Teşekkürler hocam emeklerinize sağlık

    YanıtlaSil
  8. "Fırsat enflasyonu"nu da dikkate almak gerekir. Yaşadığımız tam da bu!!!

    YanıtlaSil
  9. Hocam. Faizlerin Enflasyonun altında kaldığı durumlarda bankalar varlıkların alım gücünü nasıl korurlar? Örnek: faiz %43 Gerçek Enflasyon %127. Bu durumda bankalar nasıl hareket eder? Kredi verseler krediler batabilir ya da bu faizle enflasyonda paranın alım gücü düşmüş olur. Kredi vermeseler bu sefer elindeki parayı işletmemiş ve faizden de mahrum kalmış olacaklar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. bankalar para al/sat işlemi yapar. 43 ile verdiği parayı başka bir yerden daha ucuz faiz ile almak zorundaki o fiyata satabilsin. banka, normal şirketler gibi fiziki varlık tutamazlar.
      yasal düzenlemelere bağlı olarak sermayeleri erir. varlıkların alım gücünü ise piyasa belirler, enflasyon/faiz dengesizliği olsa bile mutlaka piyasa bir iskonto(veya aksinde peştemal, hava parası, artı değer) uygular.

      bankacılık sermaye erimesinin -bana göre- yegane sebebi yasal düzenlemedir. düşük faiz, yüksek enflasyon ortamında bankanın düşük faizle tutmak zorunda olduğu karşılıklar ve ödemekle yükümlü olduğu vergi, bir sonraki dönem yerli para cinsinden aşırı kazanç gösterirken, uluslar arası başka bir para birimi açısından bakınca sermaye erimesi olarak görülür. tam tersi de pratikte az da olsa, matematik olarak doğrudur, bu sefer bankalar uluslar arası bir para cinsinden yerli para ile tutulan defter ederinin üzerinde görünür.

      iyTug%yaAAI&@5zZni

      Sil
  10. Sizi keşfettiğimden beri hayata, paraya ve dünyaya bakışım çok değişti 😊 Değerli yazılarınız hiç bitmesin 😌 Bir sorum olacak hocam bu zamanda kendi biriktirdiğim alın teri paramla yurt dışında dil eğitimi alıp dilimi geliştirmek mi ? Yoksa paramı yatırım araçlarına yatırmak mı ? Çok teşekkür ederim şimdiden 😊

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ydışından biri olarak paranızı yatırım araçlarına yatırmanızı tavsiye ederim.
      dil eğitimini internetten ucuz kaynaklardan alırken, yurtdışında mesleki eğitim alabilirsiniz.

      Sil
    2. Çok teşekkürler. Yorum yanıta katılıyorum.

      Sil
    3. dediklerini yaşamış biriyim ülkeye geri geldiğim için pişmanım bekarsan yurt dışına git hem eğitim hem çalışma ayni anda yapabilirsin ben hem okudum hem çalışdım hemde y.dışı borsada değerlendirdim yatırım araçları internetde ve telefonunda

      Sil
  11. skimplasyon'u halka, en iyi levent kırca anlatırdı.

    YanıtlaSil
  12. TUİK ‘in hissedilen enflasyonu açıkladığı enflasyonun iki katı açıklaması kanayan vicdanlarını rahatlatmak içindir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslında TÜİK bunu dışarıya açıklamamış, bu bir iç çalışma.

      Sil
    2. TUİK açıkladığımızı boş verelim de gerçek enflasyon neymiş bir bakalım diye çalışma yapmış

      Sil
  13. Bizim enflasyonun en tehlikeli yanı yaşamsal (yiyecek iaşe barınma ulaşım sağlık eğitim) enflasyonunun alım gücünün çok çok üstünde yükselmesi birde buna işsizlik ekleniyor.Enflasyın Ocak ayından itibaren sıfır olsa sabit gelirli için bir şey değişmeyecek

    YanıtlaSil
  14. Emeğinize sağlık hocam. Bir de Greedflation var. Şirketlerin daha fazla kâr elde edebilmesi amacıyla, ürün fiyatını, maliyetlerindeki artıştan daha fazla artırması. Açgözlülük veya hırs enflasyonu bir nevi.

    YanıtlaSil
  15. Türkiye'de bir de şinanayflasyon var Hocam. İnsanları enflasyon ile mücadele edebilmelerine yönelik olarak düşünmeye zorlayan, ancak elde ettikleri gelir ile işin içinden çıkamadıkları için kafayı yedirten ve sonuçta zil takıp oynayarak delirten enflasyon. Teşekkürler :-)

    YanıtlaSil
  16. Mücahit Aslan22 Ocak 2024 23:44

    Hocam elinize sağlık ,medeni ülkelerdeki sistemi anlatmışsınız ama bu bizim ülkemizi anlatmıyor.Biz de sistem eski komünist ülkeler gibi verimsiz 1 yumurtayı 3 kişiye taşıtıyor, toplum hak hukuk adalet liyakat kavramlarını talep etmiyor çünkü çoğu insan asalak şekilde devletten geçiniyor.En son deprem yardımlarını partiler Başkanlık seçimlerinde başka illerde dağıttı da ne oldu sanki herkes normal karşıladı.Batı medeniyeti ahlak ve adalet arayışının eseridir biz de bu kavramların karşılığı yok.Enflasyon devlet eliyle servet transferidir,zenginin daha zengin olmasının bizde ki karşılığıdır, siyaset te din ezan bayrak gazıyla bunun üstünü örtüyor sadece.

    YanıtlaSil
  17. Hocam sıkı para politikası ve faiz oranlarını yukarı çekerek talep ekonomisini bitirdiler. Yapısal reformda gözükmüyor. Vatandaş olarak kendimizi nasıl koruyacağız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Talebi düşürmeden enflasyonu düşürmek mümkün değil. Geldiğimiz nokta ya küçülme ya da denetimden çıkmış enflasyon noktası.

      Sil
    2. Maalesef talebi bitiremediler; cunku halan para basiliyor. Talep enflasyonun bitmesi icin faizlerin enflasyonun uzerinde olmasi lazim(%130 gibi) ve para basiminin son bulmasi lazim

      Sil
  18. İyi geceler Hocam. Aslında TÜİK'te biliyor, oraya talimat verenler de biliyor gerçek enflasyonu. Bunun için Vatandaştan alınacak vergi ve harçlar ile hizmet bedellerinin artışoranına baknak yeterli. Vatandaşı kandırdıklarını zannediyorlar ama doğru teşhis konulmadığı için üretimden tüketime kalite ve miktar düşüklüğü yanında, ekonomideki belirsizlik ve güvensizlik başlı başına enflasyon körükleyicisi olmaya devam ediyor. Enflasyonu indirdik, kimseyi ezdimedik lafları algı yaratmaya çalışmaktan öteye gitmiyor. Önce ekonomideki büyüklükler, enflasyon dahil, doğru olarak tespit edilmeli ve bu değerler üzerinden çözüm üretilmelidir. Yaparlar mı? Zor. O zaman çözüm de çok uzak demektir.

    YanıtlaSil
  19. Hocam bir meyve suyu markası düşünelim. Şirket satış fiyatını değiştirmiyor.
    Maliyeti azaltmak için %50 olan meyve içeriğini, %40'a çekince skimpflasyon yapmış mı oluyor ?
    Aynı şekilde 1000ml olan kutu hacmini 900ml'e çekince de shrinkflasyon yapmış oluyor değil mi ?

    Böylece insanların algısı değiştiriliyor sadece ama gerçek değişmiyor, sonuçta aynı paraya daha az ürün almış oluyorsunuz ama totalde enflasyon yine artıyor değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Verdiğiniz örnekler skimpflasyon ve shrinkflasyon için tipik örnekler. Enflasyon gerçekte artıyor ama açıklanan enflasyon oranına yansımıyor. Çünkü fiyat değişmemiş. Malın içeriğiyle fiyat arasındaki ilişkiye bakılmıyor. Yalnızca shrinkflasyonda eğer malın paketine kutusuna göre fiyat alınıyorsa değişmez ama eğer gram hesabıyla fiyat sepete dahil ediliyorsa o zaman enflasyona etkisi olur.

      Sil
    2. Tüketici olarak özellikle gramdan çalan markaları almıyorum. Kalite konusunda ürünü bozduğunu hissettiğim markayı almıyorum. Tüketici talebi doğru yönlendirilirse etkili olur diye düşünüyorum. Belki balkabağı karpuz işi de bu sayede biter.

      Sil
  20. Piyasa dolar bazında da pahallı. Yani senede 100 bin dolar kazanan Avrupalıya, Amerikalıya'da pahallı.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2019-2020 yılında 30 koli yumurta 3.5 tl ve dolar 5 tl idi. 1 koli yumurta 0.70 cent idi. Şu an aynı ürün 120 tl dolar 30 tl kolisi 4 dolara geliyor. Yine 80 gr lık çikolata paketi 3.25 tl idi. Şimdi gramaj 62 gr oldu., fiyatı 24.5 tl . Aslında Ahlak ve haksız kazanç grafiği çizilse ahlak düştüğü yıllarda zenginlik artıyor. Tam tersi durumda ahlakın yüksek olduğunda zenginlik düşüyor. Kaleminize, yüreğinize sağlık çizginiz daim olsun hocam

      Sil
    2. Aç gözlü satıcılar enflasyonu bu hale getirdi.
      Satıcılar, alıcıların para verdiğini gördükçe fiyatı artırıyor.
      Artırıyorda artırıyor.
      Ta ki milletin bankadaki son kuruşu bitene kadar artıracaklar..
      Hani hep büyük resetten bahsederlerdi ya..

      İşte sana büyük reset..

      Sil
  21. diyelim ki devlet tutun ve tutun mamullerinden her ocak ayinda yaptigi vergi artisini yapmadi baz etkisi ile enflasyonu dusurdu 12 ay boyunca 13. aydada vergi artisini yapmazsa tutun ve tutun urunlerindeki yillik artis eksi mi olur endeks bazinda.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sıfır olur. Tütünden başka hiçbir ürünün olmadığı bir endeks düşünün. Ve endeks 100 olsun. 12 ay boyunca tütün fiyatı artmazsa endeks 100 olarak kalmaya devam eder. Yıllık değişim sıfır olur.

      Sil
  22. Hocam emeğiniz bizi eğitiyor, çok teşekkürler

    YanıtlaSil
  23. çok teşekkürler hocam değerli yazılarınız için.

    YanıtlaSil
  24. skimpflasyon a bayıldım :) kelime dağarcığıma gülerek ekliyorum.

    YanıtlaSil
  25. Değerli yazınız için teşekkürler Hocam.Sayenizde yeni terimler öğrenirken birkaç arkadaşımla da paylaştım bu bilgileri.Klasik olacak ama sorunu çözmenin ilk adımı sorun olduğunu kabul edip sorunun büyüklüğü gerçekçi verilerle hesaplamak gerekiyor.

    YanıtlaSil
  26. Sayın Eğilmez, Yazınız için teşekkürler. Ben Enflasyonun artışının, düşürülememesinin en büyük etkeni olarak; "Gelir Dağılımının bozulması", "Orta Direğin Yok Olması" dır diye düşünüyorum. Bunlar düzeltilmeden Enflasyon düşürülemez düşüncesindeyim, acaba yanılıyor muyum?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yanılmıyorsunuz. Gelir dağılımının bozulması ve orta sınıfın yok olması birçok dengeyi olduğu gibi fiyat dengesini de bozar.

      Sil
  27. Hocam çok değerli bilgendirmeler için teşekkürler,
    Benim umudum artık 2070 yılında belki 15-20 arasında olur.
    Ömrümüz olursa ise görürüz.

    YanıtlaSil
  28. Sevgili hocam daha güzel anlatılamazdı. Emeğinize sağlık

    YanıtlaSil
  29. Enflasyon ataleti yıllardır ülkemizde bu haldeyken, beyin göçünün son dönemde bu kadar eksponansiyel artıyor olması aklıma yatmıyor. Sizce bunun altında yatan diğer sebepler nedir? Globalleşme, dijitalleşme ve internet dünyası mı acaba? "Geleceğe ilişkin olumlu beklentiler yaratabilmeyi" dış basına yansıtabiliyor olsak bile 6 ay sonra mezun olacak bir öğrenci olarak 2001'deki vaziyetimize döneceğimize dair umudum yok maalesef.

    YanıtlaSil
  30. Hocam teşekkürler

    YanıtlaSil
  31. Ders niteliğinde bir bilgilendirme olmuş hocam, teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  32. Merhaba kıymetli Mahfi hocam,
    yaşanan bu skimpflasyon ve shrinkflasyonun biliniyor ve hissediliyor olmasına rağmen giderilmesi için hiçbir şey yapamıyor olmak çok daha can sıkıcı bir durum. Bu konuyu anlaşılır bir şekilde açıkladığınız ve gündeme getirdiğiniz için çok çok teşekkürler kıymetli hocam. Sağ olun, var olun...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız. Hükümet marketlerde fiyat denetimi yapacağına kalite ve miktar azalışı denetlemesi yapsa çok daha faydalı olacak.

      Sil
  33. Sayın Hocam. Titiz olduğunuzu bildiğimden " de " ile ilgili bir uyarım olacak. "devlet de"... Değerli bilgileriniz için çok teşekkür.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet o yanlış olmuş düzelteyim. Teşekkürler.

      Sil
  34. Enflasyonun can alıcı noktası özellikle gıda ve giyim sınıflarında kalitenin inanılmaz biçimde bozulmasını beraberinde getirmesidir. Fiat düşürme adına yapılan bu uygulamalar toplum için tehlike arzetmededir. Yazınız için sağolunuz....

    YanıtlaSil
  35. Doviz kuri sabit, asgari ucret sabit tutulursa enflasyon artar mi? Yani uretici girdi maliyetleri sabit kalirsa, enflasyon duser mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cari açığınızın % 5,5 olduğu, swap hariç net rezervlerinizin eksi 40 milyar dolar olduğu bir ortamda döviz kurunu sabit tutamazsınız.

      Sil
    2. Yillik dolar kuru artisi, yillik enflasyonun altinda nasil kalabiliyor?

      Sil
  36. Hocam kullandiginiz dilin sadeligi ve orneklerin aciklayiciligi bakimindan cok faydali bir yazi olmus. Terminolojinin Turkcelestirmesi icin onerileriniz cok dogru yol gosterici olacaktir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Enflasyon yabancı olarak kaldığı sürece bunları Türkçeleştirmek zor.

      Sil
    2. Enflasyonun Türkçesi "Güncelleme" 😂

      Sil
    3. Terminoloji Zaytung'a da konu oldu :)

      Sil
  37. Sayın hocam ben dolar endeksi ile enflasyonu inceledim endeks düştüğü zaman enflasyon düşüyor yani ayni kolerasyondalar yani dolar arzı artınca bütün dünyada enflasyon düşüyor peki bunun nedeni ne ülkeler kendi ekonomilerini dolardan bağımsız hale getiremezlermi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar rezerv para yani bütün dünyanın alış verişte kabul ettiği para. O nedenle ithalat yapıldığında ya da dış borçlanma yapıldığında işlemler dolarla yapılıyor. Ya da ihracat yaptığımızda Euro alıyoruz. İthal ettiğimiz mal karşılığında TL versek karşımızdaki kabul etmiyor ya da ihraç ettiğimiz mal karşılığında bize dolar veya euro yerine Peso verseler biz kabul etmiyoruz. O nedenle dolar hakim para oluyor. Doların bu konumda olmasının en önemli nedeni bütün paralar içinde altın karşılığı olarak basılan para konumunu en geç terk etmiş olmasıdır. Doların bu durumu değişebilir tabii ama onun yerine bir başka paranın dünya parası konumuna geçmesi lazım.

      Sil
  38. Sayın HocamTürkiye Arjantin ve benzer ülkelerdeki enflasyon neden gelişmiş ülkelerdekinin 10-20 katı ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siyasette ideolojik takıntıların egemen olması.

      Sil
    2. Popülizmin sonuçları.

      Sil
  39. Hocam reelde eksi faizi ne kadar hesaplıyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Geçmişe bakarsak % 27, geleceğe bakarsak % 25. Eğer ENAG enflasyonunu esas alırsak bu oranlar % 70'lere çıkar.

      Sil
    2. Elbette ENAG enflasyonunu esas alacağız ve faiz gidelecek uzun yolu göreceğiz.

      Sil
    3. 1985-1990 arasında enflasyon℅80-90 civarında iken faizler ℅100-120 idi. +℅20-40 reel fiz vardı. Enflasyon ile büyüme vardı. Alım gücü sekteye uğramıyordu. Şimdi tarifi olmayan bir garabet içindeyiz ekonomik olarak. Bir ülkeyi işgal etmenin ilk adımı ekonomisini bitirmek. Sonra gerisi çorap söküğü gibi gelir. "..Dahili, ve harici .. " olursa Atamızın söylediği gibi.

      Sil
  40. Sayın Hocam enflasyon oranımızın çok yüksek olmasının nedeni toplanan dolaylı verginin bütün vergilerin 3/4 ü olması ve yanlış kullanımı olabilirmi?
    2023 yılında 76.4 % dolaylı vergi toplanmış bu vergiyi verenlerin çoğunluğu açlık sınırı altında yaşayanlar
    Türkiyede 26 milyon çalışan var bunların 90% asgari ücret alıyor ve 16 milyon emekli nin 8 milyonu 7500 TL maaş alıyor bu insanların toplamı 26+16=42milyon eşleri ile 42x2=84 milyon
    ülkenin tamamı bir kısır döngü içinde yapdıkları her vergilendirilmiş işde ekmek yerken peynir yerken çay içerken su içerken devlete vergi veriyor
    bu vergiler verimsiz olarak kullanılıyor toplanan halka geri gelmiyor varlıklı kısmın cebine giriyor KKM gibi halkdan toplanan vergiler ile varlıklılara para transferi kaçak inşaat gibi vergisiz inşaat sektörü içindekiler yapdıkları kaçak inşaatlar için dolaylı vergiye katılmayıp aflan çok büyük karlar elde ediyorlar ve zengin oluyorlar firmalara kaynak transferi gibi ekonomi yürüsün diye çalışan devlet organlarının (kosgeb-ajanslar.vd.)verdiklerinin geri dönmemesi gibi bütün bu kural dışı işlerden gelen gelirleri devlet vergilendirmiyor devlet halkdan aldığını zengine veriyor.Bu yöntem ile zengin zenginleşiyor dolaylı vergi ile mal fiyatları yükseliyor 2022 de toplanan dolaylı vergi oranı 60.1 % imiş 2023 de 76.4 % devlet 16.3 % daha fazla fakir halkı vergilendirmiş.

    YanıtlaSil
  41. ÖZET:
    - **Enflasyon Durumu 📉:**
    - Gelişmiş ülkelerdeki enflasyon, alışılageldiği yüzde 2'ye kıyasla yüksek (ortalama yüzde 4).
    - Enflasyon, genel fiyat düzeyinin sürekli yükselmesini ifade eder.
    - Mal ve hizmet sepeti temsil edilerek endeks oluşturulur, bu endeks yüzde değişimine göre enflasyonu belirler.

    - **Enflasyon Ataleti 🌀:**
    - Enflasyon ataleti, önlemlere rağmen enflasyonun belirli bir düzeyin altına inememesini tanımlar.
    - Geçmiş enflasyon beklentileri, enflasyonun düşmekte direnç göstermesine neden olabilir.
    - Yapısal reformlar, enflasyon ataletini kırabilir.

    - **Farklı Enflasyon Görünümleri 🔄:**
    - Skimpflasyon: Malın içeriği değişip kalitesi düşürülerek aynı fiyatla satılması.
    - Shrinkflasyon: Ürünün fiyatı aynı kalırken boyut, ağırlık veya hacminde düşüş.
    - Her ikisi de enflasyonu gizleyen, tüketicilere olumsuz etki yapan yöntemlerdir.

    - **Hissedilen Enflasyon 🤔:**
    - TÜİK'in iç çalışmasına göre hissedilen enflasyon, açıklanan enflasyonun iki katıdır.
    - Vatandaşların yaşadığı enflasyon, resmi verilere göre daha yüksek olabilir.
    - TÜİK'in verilerinin şeffaf bir şekilde açıklanması gereklidir.

    - **Enflasyonla Mücadele Stratejisi 🛡️:**
    - Gerçek enflasyonu kabul etmek ve açıklamak.
    - Para ve maliye politikalarını yapısal reformlarla birleştirerek düşürmek.
    - Faiz artışı veya dolaylı vergi artışları tek başına etkili değildir.
    Summarized by https://chrome.google.com/webstore/detail/cbgecfllfhmmnknmamkejadjmnmpfjmp

    YanıtlaSil
  42. Enflasyonu düşük gösterilmesi veya çarpıtılması söz konusudur.
    Başka bir ifade ile ölçünün ayarıyla oynama fiili sözkonusudur.
    Bu fiiller hukuk sistemlerinde yaptırıma tabidir.
    Bildiğim kadarıyla dinen de lanetlenmiştir.
    Bu fillerin toplumun tamamına karşı yapılan bir haksızlık olduğu açıktır.
    Öte yandan, dini hassasiyetleri ağır basan toplum olarak gözüküyoruz.
    Bu konuda itirazların düşüklüğü/ normal kabul edilmesi her durumda samimiyetsizliği göstermiyor mu ?

    YanıtlaSil
  43. bu ikisi her kriz döneminde zaten yaşanan bilindik şeyler. 2001-2008 dekiler geri gelmişti , ama 2016 da başlayan ve 2018 de gaza basan skimp-shrink olayı 2016 dan itibaren 7 yıldır hiç geri gelmedi aksine şiddetini arttırdı. sektörün içindeyim.

    YanıtlaSil
  44. Çikolata ve bisküvide fazlasıyla yaşanıyor. Tatlı ve bircok şeyde. Eski kalite yok çoğu şeyde.

    YanıtlaSil
  45. Yaklaşık 1 yıldır yaşadığımız birimi dillendirdiğiniz için çok teşekkürler sayın hocam.

    YanıtlaSil
  46. Hocam saygılar.

    Arada aldığım X marka pastırma kasım ayında 100 gramı 95 liraydı. Daha sonra 90 gramı 110 lira oldu. Şimdi 80 gramı 110 lira olarak satılıyor. Burada gerçekleşen enflasyon gizlemeye çalışıyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gizleme durumu yok aslinda, tipik bir enflasyon ornegi soylediginiz. Kilo bazinda fiyat artmis. Hile hurda ile kilo fiyatını ayni tutsalardi gizli olurdu haklisiniz.

      Sil
  47. Hocam,düşündüğümüz/şüphelendiğimiz gerçekleri şiir gibi bir dille anlatmışsınız.türkiyenin büyük bir değerisiniz

    YanıtlaSil
  48. TÜİK neredeyse bir sonraki ayın enflasyonunu da açıklayacak yetkinliğe geldi, hala sizlere yaranamadı, olmaz ki böyle...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. tüik terzi misali.
      bakan şimşek e soruyorlar efendim, iki üç ay sonraki enflasyonu kaç istersiniz?
      bakan da gönlünden geçeni söylüyor.
      tüik bakanın istediği sayıyı açıklıyor.
      tüik başkanı bakana yarandığı sürece koltuğunu korur.

      Sil
  49. Yine efsane bir yazı olmuş. Uzun zamandır, aldığımız ürünlerdeki etiket fiyatları ile enflasyon arasındaki kopukluğu, ürünlerdeki dengesiz ve saçma sapan fiyatlandırmanın anlamsızlığını anlamaya çalışıyordum. Çok güzel açıklamışsınız.

    YanıtlaSil
  50. Hocam ülkede sizin gibi değerli bilim insanları olmasa canım bu kadar yanmayacak..

    YanıtlaSil
  51. Çok teşekkür ederim, güzel bir yazı. Bu tür enflasyonlar aynı zamanda devlet aygıtına denetim işlemi yaptırmayan ülkemiz gibi az gelişmiş ve ahlaksız ülkelerde çok yaygındır. Yıllar önce aldığım 400ml Le Petit Marseilles duş jelirin muadillerinden daha hızlı tükendiğini tespit etmiştim. Bu da kar hırsı ve denetimsizlik sonucu ortuyu çıkan bir horsızlık vğxe dolandırıcılğk yöntemi.

    YanıtlaSil
  52. Hocam bizleri skimpflasyon ve shrinkflasyon hakkında bilgilendirdiğiniz için teşekkür ederim. Hocam sanırım bu her 2 tür de manipülasyonun bir çeşidi olsa gerek. Az önce bir haberde ülkemizin ihracaatının son 20 senede 7 kat arttığını okudum. Sonra merak edip araştırdım 1982-2002 arası yani bir önceki 20 senede ise yaklaşık 8,5 kat artmış. Yani son 40 seneyi 2 dönem halinde düşünürseniz ihraacat artış hızımız tüm olumlu gelişmelere rağmen düşmüş. Sonra bir de Romanya ve Bulgaristan''ı araştırdım. Son 20 senede ihracaatlarını yaklaşık 12 kat arttırmışlar. Manipülasyon yaparak algı yaratmaya çalışmanın kimseye faydasının olmadığını anlamamız gerek. Verinin (data) çağımızın altını olduğundan yola çıkarak Enag gibi istatistiksel veri sunan sivil toplum kuruluşlarının artmasını ümit ediyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet bu koşullarda zor artar ama umarım yanılırım.

      Sil
  53. Çok hisli bir yazı olmuş...

    YanıtlaSil
  54. Enflasyon rakamlarında ki oynama sadece bugünü etkilemeyecek, yıllar sonra analiz yaparken enflasyon ile bir şeyi ilişkilendirildiği zaman inanılmaz hatalar çıkacaktır. İşin bu yanını cidden merak ediyorum.

    YanıtlaSil
  55. Yazınız çok aydınlatıcı ama TÜİK gibi devasa kurumların hesaplamalarını yaparken bu unsurları da hesaba dahil etmeleri gerekir gibi düşünüyor insan ister istemez. Enflasyona yönelik naçizane görüşüm şu şekilde: Ev-iş yeri hatta belli ölçüde araba gibi varlık fiyatlarının enflasyonun bile üstünde artması hem kiralar yoluyla hem de karlılık hedeflerini yükseltmesi sebebiyle enflasyonu tetikledi. Ayrıca varlıklara erişim imkanını yitiren ve ufukta görmeyen dolayısı ile tasarruf arzusu azalan bir kesim için bazı mal ve hizmetler giffenleşti, yani fiyat duyarlılığını azaldı- fahiş fiyatlar normalleşti bu da enflasyonu tetikledi. Dolayısı ile enflasyonla mücadele için ilk başta varlık fiyatlarını düşürecek önlemler alınması gerekiyor bunların başında da arsa rantlarının çok ağır vergilendirilmesi yoluyla arsanın yatırım aracı olmaktan çıkması ve devletin yapı piyasasında dışsallık yaratacak girişimlerde bulunması geliyor. Bu önlemler enflasyonun yanı sıra depremle mücadele ve şehir planlamasında yaratacağı pozitif etkiyle de toplumun refahını arttıracaktır. Dahası sermayenin verimli alanlara kanalize olmasını sağlayacak, siyasetin rant alanını yok ederek yanlış insanların siyasete girmesini engelleyecektir.

    YanıtlaSil
  56. Yazınız çok aydınlatıcı ama TÜİK gibi devasa kurumların hesaplamalarını yaparken bu unsurları da hesaba dahil etmeleri gerekir gibi düşünüyor insan ister istemez. Enflasyona yönelik naçizane görüşüm şu şekilde: Ev-iş yeri hatta belli ölçüde araba gibi varlık fiyatlarının enflasyonun bile üstünde artması hem kiralar yoluyla hem de karlılık hedeflerini yükseltmesi sebebiyle enflasyonu tetikledi. Ayrıca varlıklara erişim imkanını yitiren ve ufukta görmeyen dolayısı ile tasarruf arzusu azalan bir kesim için bazı mal ve hizmetler giffenleşti, yani fiyat duyarlılığını azaldı- fahiş fiyatlar normalleşti bu da enflasyonu tetikledi. Dolayısı ile enflasyonla mücadele için ilk başta varlık fiyatlarını düşürecek önlemler alınması gerekiyor bunların başında da arsa rantlarının çok ağır vergilendirilmesi yoluyla arsanın yatırım aracı olmaktan çıkması ve devletin yapı piyasasında dışsallık yaratacak girişimlerde bulunması geliyor. Bu önlemler enflasyonun yanı sıra depremle mücadele ve şehir planlamasında yaratacağı pozitif etkiyle de toplumun refahını arttıracaktır. Dahası sermayenin verimli alanlara kanalize olmasını sağlayacak, siyasetin rant alanını yok ederek yanlış insanların siyasete girmesini engelleyecektir.

    YanıtlaSil
  57. Bi ürün zamanında 500ml olarak satılırdı.
    sonra paketleri aynı kalmasına rağmen içerik düştü.
    bi kaç kullanım sonrasında eski paket ile yeni paketi kıyasladım,
    yeni paket üzerine 500gram yazmışlar.

    YanıtlaSil
  58. çocukluk ve gençlik yıllarımın bir aburcubur ürünü vardı,
    yurtdışına çıktım, o tadı unutamadım, ara ara gelince alırdım,
    iki üç sene giremedim ülkeye, bu yaz tadına bakmak için aldım,
    hem kaliteyi hem gramajı bozmuşlar, hayatımda ilk kez yemeden çöpe attım.

    YanıtlaSil
  59. Eger ENAG in enflasyon orani dogruysa dolarin gercek degeri ne olmali? 50 TL bile kurtarmaz gozukuyor

    YanıtlaSil
  60. Ülkenin geleceğinden endişeliyim hocam hiç bu kadar da endişeli olmamıştım.

    YanıtlaSil
  61. Shrink değilde SKİMPFLASYON korkutucu gözüküyor

    YanıtlaSil
  62. TÜİK açıklanan enflasyonla hisedilen enflasyon arasında 2 kat fark var diyerek malumun ilanını yapış ve gerçeği itiraf etmiştir. Otorite tarafından açıklanan enflasyonun düşük tutulması talimatı ücretlere yapmak durumunda olduğu artış oranlarını baskılamak için yıllardır uyguladığı yöntemdir. Bir dönem uluslararsı bir firmada çalışırken maaşlarımıza enflasyon oranında yapılan zamma itiraz ettiğimizde yurtdışından aldığımız cevap: Hükümet yalan söylemez !!! olmuştu. :) Malesef yıllardır durum değişmiyor.

    YanıtlaSil
  63. Hocam, TÜİK gerçek enflasyonu açıklamıyor diyoruz. Tüik'i dava açsak, maaşlar yanlış hesaplanıyor diye, davayı kazanma oranımız nedir. Tabi Davayı Türk Mahkemelerinde açacağımız için oran düşer mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır çünkü bunlar sonuçta belirli anketlere dayanan tahminler.

      Sil
  64. Mahfi hocam, ismi lazim degil islamci gazetelerden birindeki agresif bir kose yazari bugunku yazisinda sizin bu yaziniza laf etmis. Kafayi yemisler iyice.

    YanıtlaSil
  65. HOCAM HARİKA BİR YAZI TEŞEKKÜRLER

    YanıtlaSil
  66. TUİK, farklı tüketim alışkanlıklarından dolayı "hissedilen enflasyon" belli bir kesim için açıklanan oranın iki katı diyor.
    İyi de, bu toplumun neredeyse %90'nının tüketim alışkanlığı artık mecburen aynı.
    Bu durumda gerçek (resmi) enflasyon oranının bu olması gerekmiyor mu?
    Çünkü, açıklanan resmi oran marjinal bir kesimin tüketim alışkanlıklarına göre hesaplanmış oluyor, bu durumda!

    YanıtlaSil
  67. Muhterem Üstat malumunuz dün emekli maaşlarına % 49,25 zam yapıldı , acaba cebimize giren % 49,25 zam % kaç enflasyon olarak geri çıkacak , fiyatlandırma davranışlarındaki bozulma daha ne kadar artacak , ne zaman enflasyona karşı elle tutulur , gözle görülür bir tedbirler paketi uygulamaya konacak ? Devlet ne zaman tasarrufa başlayacak ? Yeni romanınız ne zaman çıkacak ? Saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Devletten tasarruf beklemek bu yaklaşımla mümkün değil sanırım.
      Yeni romana daha epey zaman var. Bu aralarda bilimsel bir kitabım çıkacak.

      Sil
  68. iyi ki varsınız hocam... bunların farkında olunulması önemli..

    YanıtlaSil
  69. Hocam, esnafın bir işin fiyatını söylerken 15 TL deyip ama baştaki biri kısık sesle söyleyip sizin 5 TL zannetmenizi sağladıktan sonra iş birince siz 5 TL uzattığınızda ama ben 15 TL dedim diyerek kandırmasına da ekonomi biliminde bir tabir var mıdır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bilimsel tabiri yok, halk arasında üç kağıtçılık deniyor.

      Sil
  70. Merhaba Hocam, yazılarınızı özenle takip etmekteyim fakat shrinkflasyon ile ilgili olarak ufak bir düzeltme sunmak isterim. Enflasyon hesaplamasında ürünün gramajı önemlidir ve verdiğiniz örnekte ekmek adet bazında değil kg olarak dikkate alınmaktadır. Yani, fiyat aynı da kalsa gramajdaki düşüş enflasyon hesabına yansımaktadır. Skimpflasyon ise hedonik fiyatlama ile ilgilidir ve konut ile otomobil dışında net sonuçlar elde edilememekte olmasına rağmen birçok avrupa ülkesinde kalitedeki değişimi de ölçen hedonik fiyatlama yöntemi kullanılmaktadır. Aslında burada verdiğiniz örnekteki tereyağ tam olarak kalitede ki değişimi yansıtmamakta olup enflasyon hesaplamalarında farklı ürün olarak dikkate alınmaktadır. Yazılarınız için de teşekkür ederim...

    YanıtlaSil
  71. Hocam kaleminize sağlık.. Tedavinin sonuç vermesi için teşhisi doğru koymak gerek.

    YanıtlaSil
  72. Sevgili Hocam,
    Bu yazınızdan esinlenerek artık enflasyonun da paranın satınalma gücü endeksi gibi aslında bir kişinin yaşamak için harcamaları üzerinden hesaplanan (market rafından alınan fiyatlar yerine ) insani/insana dayanan bir endeks olarak hesaplanması gerektiğini mi istemeliyiz ?

    YanıtlaSil
  73. Ucuz marketler enflasyon hesabı için iyi bir yöntem. Ama iyi yönetilmiyorlar. Bu terimleri öğrendiğimiz iyi oldu.
    Ben de bir ürün örneği veriyim. Çok ilginç :24 liraya aldığım bir ürün 44 liraya çıkmış çok şaşırdım. bir süre sonra 26 liraya indi sonrada 36 liraya çıkmış. Skimpflasyonu marka üreticilerin yaptığını düşünmüyorum. Şu anda A kalite B kalite ürün durumu var. Marka ve yeni marka. Kolay gelsin hocam. NTV deki programınız gibi ekibi toplayın.

    YanıtlaSil
  74. Mahfi Bey, ENAG'ın hesaplama metodolojisini internet sayfalarından bulamadım.
    Dolayısıyla yapılan eleştiriler biraz havada kalıyor, somut olarak TÜİK'in verileri nasıl çarpıttığı ortaya konamıyor. TÜİK enflasyonunun gerçek olmadığı aşikar, ancak ENAG'ın kendi metodolojisini açık ve detaylı olarak paylaşması ve bu çarpıtmayı daha somut bir şekilde ortaya koyması gerekmez mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kesinlikle gerekir. TÜİK'in fiyatları nereden ve ne zaman aldığını açıklaması bence çok daha önemli. Sonuçta o bir resmi kurum.

      Sil
  75. Mahfi hocam bu yazınız ile aklımdaki en önemli sorulardan biri cevap buldu teşekkür ederim. Marketlerde satılan ürünler için neden TSE bir gramaj standartı belirlemiyor diye düşünürdüm. Aynı peynirin 225 gr, 250 gr, 450 gr 500 gr satıldığına şahit oluyoruz. Nedenini çok açık belirtmişsiniz. Sağolun.

    YanıtlaSil
  76. Murat Bozdoğan24 Ocak 2024 15:17

    Enflasyon, cari fiyatlarla milli gelir hesaplanırken miktar bilgilerinin de temin edilmesi ile daha sağlıklı hesaplanmaz mı? Örneğin bir yılda ülkede 100 birim ürünün toplam geliri 100 lira iken ertesi yıl yine 100 birim ürününün toplam geliri 110 lira ise enflasyon %10'dur. 110 birim ürünün toplam geliri 125 lira ise toplam enflasyon %13 olur. Böyle bir hesaplama teknik olarak mümkün değil mi Hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok zor. Buğdayı nerede sayacaksınız? Buğday olarak mı, un olarak mı, ekmek olarak mı?

      Sil
  77. Merhaba hocam, Ürünün kalitesinin düşmesi ve gramajının azalması gbi durumlar. Çok eskiden ve dünya genelinde olan birşey yani bu konu daha geniş kapsamlı bir sorun değilmi? Gıda, mekanik, metal vs bütün marklarda 50 yıl önceki ürünle şimdiki ürün arasında çok fark var.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yüksek enflasyon olgusunda çok artış gösteriyor.

      Sil
  78. Skimpflasyon ve shrinkflasyon AKP secmeni acisindan problem degil.

    YanıtlaSil
  79. Ak partiliyim.Enflasyon karisisinda her gecen gun ezildigimi hissediyorum. Sizin bir oneriniz var mi bizim gibi alt gelir gruplarina?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yanlış ekonomi politikasına karşı sizin yapabileceğiniz bir şey yok.

      Sil
    2. tekrar tekrar oy vermemek olabilir.

      Sil
  80. Hocam TUİK'TE bu iki kavramı kendi verilerine uyarlıyor sanırım :)

    YanıtlaSil
  81. Hocam öncelikle yazılarınızla bizi aydınlattığınız için çok teşekkürler.
    sürekli bahsi geçen yapısal reformların neler olduğu ile ilgili somut örnekler verebilir misiniz.
    yada daha önceden kaleme almış olduğunuz bir yazınız varsa yeniden paylaşabilir misiniz.
    saygılarımla.

    YanıtlaSil
  82. Hocam yazınız için teşekürler. Hem yazılarınıza hemde televizyon programlarını ilgi ile izliyoruz. Çalıştığım bir şirkette toplantı yapılıyor. Bizi çok sağlamcılıkla eleştirip risk almamız gerektiği söylendiğinde şu şekilde karşı çıkmıştım. Bilim bilgi bunu yapmamızı gerektiriyor. Bile bile akla mantığa bilime karşı gelmenin bir anlamı olmadığını söylemiştim. Sizin yazınızdaki durumları her gün yaşıyoruz. Söylediğiniz gibi ilk önce sorunu tespit etmek ve ona göre tedbir almak gerekiyor. Bunun içinde her mevkide liyakatli kişilerin olması gerekir. Bugün bloomberg'te bir yorumcu kendi bacağımıza sıkmadıkça işler rayına oturur yorumu yaptı. Çok doğru bence selamlar saygılar

    YanıtlaSil
  83. Hocam bir sorum var. Diyelim ki bir bakliyat saticisi kiloda agir ceksin diye pirincin cuvalinin icine taslar koyuyor bu ekonomi biliminde nedir tanimi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunun tanımı ekonomi biliminde yok. Çünkü bu bildiğiniz sahtekârlık.

      Sil
  84. Hocam peki Türkiye'deki duruma ne ad vereceğiz? :) Türkiye'de hem Skimpflasyon hem de shrinkflasyon var ama aynı zamanda bu miktarını ve kalitesini düşürdükleri ürünlerin fiyatını da artırmaya devam ediyorlar.

    YanıtlaSil
  85. tuhaf bir durum var 2024 3.ve 4.çeyrekde doların 30 TL altına ineceği abd banka kaynaklı bir yorum var ki enflasyon 100 üzerinde faiz 45% iken bu mümkün olabilirmi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. wells fargo için talihsiz ve komik olmuş.
      rapor türk lirası üzerine yazılmamış, türk lirası da metinde hiç geçmiyor. bir grafikte diğer para birimleri arasında usd/try beklentisini yazmış.

      rapor yayıncısına mesaj attım. özeti, türk lirası grafik kısmını koyan, ismi lazım değil kişi, geçen sene üniversiteden mezun olmuş, bi kaç ay önce işe alınan biri. bloombergin geçen seneki datası üzerinden kendince türk lirası projeksiyonu koymuş. grafiği yapanın eğitiminin de para piyasaları ile alakası yok.

      tabi böyle detay vermediler de, mesajı attığım senior kişi o grafiği koyanı cc tutmuş, o da kendince bir cevap vermiş, oradan çıkardım, muhatap alınmaya da değmez.

      wells fargo'nun alanımla ilgili yönetim birimini de yeterli seviyede bulmuyorum. çalıştığım bankada 18 ay önce çıkarmak zorunda kalacağım beş altı personeli, boşta kalmasınlar diye onların ilgili bölümüne yönlendirmiştim, referans ta verdiydim, hepsi de hemen wf de kabul edildiydi.

      o rapor üfürkçü kağıdından öteye gitmez.

      tq^7RiVU7S54&1hB

      Sil
  86. Hocam, literatürde hissedilen enflasyon diye bir şey var mı? Bu “hissedilen hava durumunda” nem, rüzgar, sıcaklık, gibi parametreler var. Hissedilen enflasyon yeni bir tarif mi? Yeni bir kavram mı?. Eğer gerçek enflasyonu ( ki, %50 hissetme katsayısı-oranı var) gizleme amaçlı ise, anayasal bir suç değil mi? ondan da geçtik korkunç evet korkunç bir vicdani suç değil mi? Binlerce aile bu sayede %50 gelirinden oldu! Demek ki dediler ki; oranı hesapla, %50 indir! Tüik sorumluları da indirdi. Şimdi yeni bir icat ile hissedilen mi deniyor? Çok büyük suç değil mi bu!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Inflation perception diye bir kavram var.

      Sil
    2. Murat Bozdoğan24 Ocak 2024 20:47

      Şu demek: Enflasyon sepetinde 400 ürün veya hizmet var. Bu 400 madde baz alındığında yıllık enflasyon %50 ancak siz bu 400 maddeden diyelim sadece 50'sini kullanıyorsunuz ve bu 50 maddede enflasyon %100. Resmi enflasyon %50 iken sizin enflasyonunuz %100. Hissedilenden kasıt budur.

      Sil
  87. Doğduğum 1955'ten beri şu enflasyon hiç bitmedi , herhalde bitmez.

    YanıtlaSil
  88. MB faiz arttirir mi artirsa sizce ne kadar olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hiçbir fikrim yok. Kendilerinin var mı onu da bilemiyorum.

      Sil
  89. Avrupada yasiyorum. Hergun gittigim markette 1.5litrelik camasir suyu sisesi 750ml inmis ayni fiyata satilir olmustu. Bunun adi shrinkflasyondur. Shrink ve skimpflasyon enflasyonist ulkelerde mi yasaniyor yoksa dusuk enflasyonlu ulkelerde de yasaniyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Herkesin enflasyonu kendine göredir. Bizim için % 50 yüksektir, ABD için % 3, Avrupa için % 4 yüksektir.

      Sil
  90. Market raflarında etiketler hem ürünün fiyatını hem de kilograma tekabül eden fiyatını belirtmeli ki tüketici shrinkflasyon tuzağına düşmeden marka seçimini yapabilsin.

    YanıtlaSil
  91. Selam,

    Aslında İstatistik çok güzel bir Bilim.
    Bilindiği gibi Tuik, AB Eurostat normlarına göre hareket ettiğini bilidiriyor. Ancak Eurostat bile öyle bir karmaşa ortaya koymuş ki, bunu İstatistikçi bile anlar mı bilmiyorum. Yine'de Sizler bu konulara uzman olduğunuz için
    1- https://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/en/prc_hicp_esms.htm
    2-https://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/EN/prc_hicp_esmshi_tr.htm
    3-https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:Harmonised_index_of_consumer_prices_(HICP)/de
    adlı adreslerden hangi ürün sepetini, Gelişmiş Avrupa Birliği, nereye saklamış,
    belki bulabilirsiniz.
    Ama Sizin de belirttiği gibi, üretici çeşitli ambalaj ve gramaj
    değişiklikler ile, "piyasanın" olumsuz algısını pek etkilemek istemiyor.
    Veya Siyasetçileri, rahatsız etmek istemiyorlar.

    Almanya'da AFD gibi "aşırı" konservatif siyasi partinin başarısı düşündürücü.
    Siyasi Partiler, Bağımsız ve Özerk Yargı tarafından denetlenmediği müddetçe,
    Piyasa ve Siyasi Partinin party'si hiç bitmez. Tek çare 'Bağımsızlık' olabilir mi?

    Bu ara Almanya'nın bir marketinde "İnsan Eti" 0,99€ satımaya başlamış ve Domuz Etine "Helal veya Kosher" etiketi verilmiş (Kaynak Kanal Avrupa).
    Cem Özdemirin Tarım Politikası Almanya'yı uçurmuş.

    Saygılar,

    Şenol.

    YanıtlaSil
  92. Tefe Tüfe, enflasyon derken hissedilen enflasyon cikti.
    Brüt maaş, net maaş derken, kök maaş çıktı..
    Otobüs firmaları gibi, hakiki, öz, en bi öz.. Halk ile dalga geçme durumu..Enbi öz hissedilen enflasyonda ,en bi öz kök maaşı alan vatandaşım ,uyanın artık

    YanıtlaSil
  93. Muadil ilaclar skimplasyon mudur?

    YanıtlaSil
  94. Hocam, ne güzel yazmışsınız. Elinize sağlık. Saygılarımla.

    YanıtlaSil
  95. Hocam,

    Siz bu ülke için muhteşem bir değersiniz. İyi ki varsınız. Açıklamalar, bilgilerin sunuluş şekli cidden mükemmel. Çok ama çok teşekkürler...

    YanıtlaSil
  96. hocam biz tüketim yapmaz isek enflasyon nasıl olacak hem şikayet ediyoruz hem de tüketiyoruz 1 sene dişimizi sıkalım zorunlu ihtiyaç yemek içme harici her şeyi kısalım işte o zaman enflasyon olur mu görürüz.

    YanıtlaSil
  97. Buyumemek (degrowth) bir secenek demissiniz. Malum dunyanin gidişatı icin yavaslamis bir buyume ya da buyumrme iyi bir secenek deniyor. Tam bu noktada krizi firsata cevirip yeni bir ekonomik yapi olusturulabilir mi hocam?

    YanıtlaSil
  98. Hocam yine gündem olan çok güzel bir yazı olmuş. Emeğinize sağlık.

    YanıtlaSil
  99. Kısacası bu ülkede enflasyon hiçbir zaman düşmez düşer gibi olur ama popülist politikalarla seçimleri kazanmak için tekrar yükselir.

    YanıtlaSil
  100. Değerli yazınız için teşekkürler hocam.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kapitalizm

Paradan Para Kaybetme Dönemi

GSYH’de Dünyada Kaçıncıyız?