Dışsal Artı Ekonomiden Dışsal Eksi Ekonomiye

Artısı ve eksisiyle dışsal ekonomiler
Bir ekonomik birimin bazı faaliyetleri sonucunda bir başka ekonomik birime, herhangi bir karşılık söz konusu olmaksızın ekonomik bir fayda sağlaması ya da maliyet yüklemesine dışsal ekonomik etki deniyor. Tanımdan görüleceği gibi dışsal ekonomik etki iki şekilde ortaya çıkabilir. Eğer bu tür bir faaliyet, başka ekonomik birimlere yararlı etkiler yaratmışsa dışsal artı ekonomi, tersine bu faaliyet başka ekonomik birimlere zarar getirmişse dışsal eksi ekonomi olarak adlandırılıyor. Fabrikasının yakınından otoyol geçmesi halinde ürettiği malı pazara çok daha kolay ve düşük maliyetle nakledebilecek duruma gelen şirketin maliyetlerindeki düşüş dışsal artı ekonominin örneğidir. Bir fabrikanın nehre bıraktığı atıklar o nehrin suyunu tarlalarını sulamada kullanan komşu çiftliğin daha pahalı olan şebeke suyunu kullanmak zorunda kalması sonucunu yaratmışsa buradaki maliyet artışı da dışsal eksi ekonominin örneğidir.  

Fabrikanın atıklarıyla nehri kirleterek komşu çiftliğin bedelsiz nehir suyu yerine bedelli şebeke suyu kullanmasına yol açmasının dışsal eksi ekonomi olarak tanımlanmasında tartışma yok. Buna karşılık aynı fabrikanın bir süre sonra arıtma tesisi kurup da atıkları arıtarak nehre vermesi halinde komşu çiftliğin yeniden nehir suyunu bedelsiz kullanmaya başlaması dışsal artı ekonomi olarak kabul edilir mi? Eski durumun yeniden oluşturulması eğer bir kaybın devam etmemesine yol açıyorsa dışsal artı ekonomi olarak kabul edilebilir. Tersi de söz konusu olabilir. Yani arıtma tesisinin bozulması ve tamir ettirilmemesi halinde nehir suyunun yeniden kullanılamaz hale gelmesi de dışsal eksi ekonomiye dönüş olarak kabul edilmelidir. Aşağıda parasal genişleme ve sıkılaştırma sürecini dışsal artı ve dışsal eksi ekonomi çerçevesinde ele alırken bu kabullerle hareket edeceğim.   
Fed’in parasal gevşemeden parasal sıkılaştırmaya geçmesinin yaratacağı etkiler
Küresel krizde ABD Merkez Bankası Fed ve diğer merkez bankaları piyasadan vadesi gelmemiş tahvilleri alıp karşılığında nakit vererek parasal genişlemeye gittiler. Bu genişleme piyasalarda büyük bir likidite bolluğu yaratarak küresel düzeyde borç verilebilir fonlar arzının artmasını sağladı. Arzı artan malın fiyatı düşeceği için borç verilebilir fon arzının artması da faizlerin düşmesine yol açtı. Böylece gelişmekte olan ekonomilerden tasarruf açığı olanlar bu açıklarını bol ve ucuz borçlanmayla kapattılar, hatta bu ucuz borçlanma imkânını bulmuşken borçlanmalarını artırarak açığı bu yolla kapattılar. Ucuza ve kolaylıkla dış borçlanmaya gidilebilmesi gelişme yolundaki dış finansman ihtiyacı olan ekonomilerin yatırımlarını ve dolayısıyla büyümelerini artırabilmelerine olanak sağladı. Bu ekonomiler bu nedenle krize fazla girmeden büyümeye devam ettiler.

Aşağıdaki şekil bu durumun geometrik olarak gösterimini sunuyor. Dikey eksende faiz (r), yatay eksende de borç verilebilir fonlar arzı (Q) yer alıyor. D borç verilebilir fonlara olan talebi, S1, S2, S3 ve S4 eğrileri borç verilebilir fonlar arzını gösteriyor.


Parasal genişleme (QE) başlamadan önce küresel borç arz ve talebi D ve S1 eğrilerinin kesiştiği V noktasında (0r1 faiz düzeyi ve 0q1 arz ve talep miktarında) dengede bulunuyordu. Parasal genişleme başlayınca piyasada likidite bolluğu ortaya çıkmaya başladı ve bu bolluk borç verilebilir fonlar arzını artırdı. Böylece S1 borç verilebilir fon arzı eğrisi bu genişlemeyi temsilen sağa kayarak S2 konumuna geçti. Yeni X denge noktasında faiz 0r2’ye düşmüş ve borç verilebilir fon arzı ve talebi 0q2’ye genişlemiş oldu. Genişleme devam ettiği için Z denge noktasına kadar gelinmiş bulunuyor. Günümüzde Fed parasal sıkılaştırmaya başlıyor, buna karşılık İngiltere, Avrupa ve Japonya Merkez Bankaları genişlemeyi sürdürüyor. Parasal sıkılaştırmayla VZ patikasından dönüş başlayacak ve borç verilebilir fon miktarı 0q4’den geriye doğru azalırken faizler de 0r4’den yukarı doğru tırmanmaya başlayacak.
        
Gelişmiş ekonomilerin uyguladığı parasal genişleme sonucu ortaya çıkan V’den Z’ye geçiş, dış kaynak ihtiyacı olan gelişme yolundaki ekonomiler için tam anlamıyla bir ‘dışsal artı ekonomi’ yarattı. Kendileri herhangi bir şey yapmadığı halde piyasadaki likidite bolluğundan ve onun yarattığı düşük faizlerden yararlanarak dış kaynak ihtiyaçlarını dış borçlanmayı artırarak rahatça karşıladılar.
Şimdi Fed’in başlattığı ve bir süre sonra diğer merkez bankalarının da izleyeceği parasal daralma ile birlikte yaşanacak olan Z’den V’ye doğru dönüş, bu kez işi terse çevirerek likidite azalması ve faiz yükselmesi yaratacak ve bu da gelişme yolundaki ekonomiler açısından (yukarıda değindiğim kabul çerçevesinde) bir ‘dışsal eksi ekonomi’ yaratacak.  

Fed’in parasal sıkılaştırmasının zamana yayılı olması ve öteki büyüklerin henüz parasal gevşemeye devam etmeleri nedeniyle dışsal artı ekonominin yarattığı kolay dış kaynak bulma ortamı bir süre daha devam edecek. Bu süre içinde yapısal reformlarını yaparak kendilerini eninde sonunda ortaya çıkacak olan dışsal eksi ekonomi sürecine hazırlamış olan gelişme yolundaki ekonomiler bu dönüş sürecini az hasarla atlatacaklar. Diğerleri için dış borçlanmaya daha yüksek bedeller ödeyerek ulaşmaya çalışmaktan başka seçenek görünmüyor. 

Yorumlar

  1. Sanırım piyasa daha fed'in aksimyalrını dikkate almış değil çünkü piyasadaki fiyatlamalar henüz terse dönmüş derecede tepkide değil.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Normaldir çünkü piyasa bir süre daha bu durumdan para kazanmaya devam edecek.

      Sil
  2. Hep olumsuz düşüncelerdesiniz, ekonominin hiç mi iyi tarafı yok?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Olumlu taraflarını söyleyen o kadar çok kişi var ki benim tekrarlamama gerek yok. Elinde bir kanıt olmadan karalayan da çok. Olumsuz tarafları kanıtlarını da göstererek söyleyen sayısı çok az. Esas onlara ihtiyaç var. Çünkü ancak onları dikkate alarak kötüye gidişe çare bulunabilir.

      Sil
    2. Bu yorum yazar tarafından silindi.

      Sil
    3. Bu yorumunuzu "pin"lemelisiniz.

      Sil
    4. Spayderman
      Ben dövizle kredi alıyorum Tüm parayı toprağa yatırdım.malum toprak degerli. döviz kredileri faizi düşük ancak nasıl ödeyeceğini bilemiyorum. Dört çocuğum var hanım çalışmıyor.
      Döviz yükselir mi?

      Sil
    5. Bence toprağı satabiliyorsan sat. Koş borcu kapat. O gözü kör olası dolar biraz daha yükselirse, toprağı satamazsın. Borcunu ödeyemezsin ve toprak %72 si yabancılara satılmış bankacılık sektörünün olur. Yaptığın geçmiş ödemelerde kredi faizine sayılır. Hatta üstüne daha da ödeyeceğin bir tutar çıkartır bankalar. İnsaf da bekleme. Çünkü dediğim gibi , artık bankacılık sektörünün %72 si yapancılara geçti. Ama toprağın çok değerleneceği ile ilgili hükümet tarafından bir bilgi aldıysan yani onlara yakınsan Mehmet Cengiz gibi, o zaman bence bekle. Krizde olsa senin sırtın yere gelmez. Saygılar

      Sil
  3. Hocam saygılar. Yazılar ile bizleri aydınlatdığınız için çok teşekkür ederim. Hocam youtube da fizik dehası olarak anılan ve evrende yolculuk isimli kitabı da olan Ali Ant isimli genç bir hocamız var. Youtube de 5 dakikalık kısa kısa videoları var. Büyük Krize Doğru videosunu izledim ve gerçekten ürktüm. Ancak sıradan biri olmadığı için de endişem daha da arttı. Haddim olmayarak size de önerebilirmiyim? Görüşünüz için. Sizce anlattıkları mümkün olabilirmi? Saygılar hocam.

    YanıtlaSil
  4. Hocam mali musavirlik nasil bi meslek sizce?
    Sanki biraz itibar problemi var gibi

    YanıtlaSil
  5. Anladığım kadarıyla 'dışsal artı' ekonomi gelişmekte olan ekonomilere 'dışlama'dan 'yer açma' pozisyonuna geçmelerine imkan tanıdı. Doğal olarak 'dışsal eksi' ekonomiye geçilince hazırlıksız olanlar yeniden 'dışlama' durumuna geçecekler. Peki hazırlığını yapmış olanlar varsa, örneğin Çin, Hindistan gibi, gelecekte yukarıda saymış olduğunuz merkez bankalarının yerini alarak ihtiyacı olanlara ucuza borçlanma imkanı sağlamaya devam edemez mi? Veya Norveç'in olduğu gibi devasa miktarda kaynağa sahip varlık fonu olanlar ihtiyacı karşılayamaz mı? Belki başka bir alternatif daha vardır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Norvec varlik fonunun bugunku degeri 7 trilyon 810 milyar Norveç kronu yani 1 trilyon dolar. Fed 3.5 trilyon dolar'in uzerinde genisleme yaratti, bunun 2.5 trilyonunu geri cekecek. Norvec varlik fonu elindekinin hepsini verse bile (ki vermez) gerisini kim karsilayacak? Sen fon sahibi olsan okullarinda matematik yerine cihat ogretilen Turkiye'ye yuksek faizi ile bile olsa para verir misin? Norvecliler enayi mi? Baska alternatif yok, ne ka ekmek o ka kofte. Yapisal reformlari yapmazsan (ki Turkiye bu kafayla yapamaz) surunursun, olay bu usta.

      Sil
  6. Hocam 'Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi'nde moderatörmüşsünüz. Burada işlemiş olduğunuz konular üzerine sormuş olduğumuz sorulara kongre programına bakınca orada cevaplar bulunabilir gibi geliyor.

    YanıtlaSil
  7. konumuzla alakası yok ama daha önce bir yazınızda akılyurutme ile ilgili agatha cristie yi onermissiniz buna bütün kitaplari dahil mi ?? 80 den fazla kitabi var 😊 ve siz hepsini okudunuz mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır. Sanırım 15 kadarını okudum. Okuduklarımın hepsinde akıl yürütme yöntemi kullanılıyordu.

      Sil
  8. Uzun sözün kısası parasal sikilasma sürecinde yumuşak geçiş dönemi içinde yapısal olarak ödevlerini yapmayan ülkeleri bekleyen o ülkelerin var olan açıklarını ekonomik dengeler ışığında absorve edecek olan iki olgu var biri develuasyon/döviz fiyatlarının kontrollu kontrolsüz artışı diğeri faiz artışları....

    Tüm bu iki etmenin de bir sinsi kardeşi var ki o da enflasyon hele buna bir de üvey kardes işsizliği katarsak şayet oldu mu sana al sana stagflasyon!

    Geriye dua etmek kaliyor

    Gouler dua etsinler de emtia fiyatları(gıda/petrol vs) artmasın dua etsinler ki gelişmiş dünyanın büyümesi biraz daha artsın süreklilik kazansin

    YanıtlaSil
  9. Hocam asagidaki cumlede "arti" kelimesi atlanmis gibi duruyor: ".... yol açıyorsa bence dışsal "ARTI" ekonomi olarak kabul edilebilir".

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O paragrafı olduğu gibi yeniledim. Çok teşekkür ederim uyarı için.

      Sil
  10. Eski Türkiye değil kriz çıkmaz millette para çok. Herkesin altında son model araba.kialisyon dönemleri geride kaldı artık kavga gürültü yok istikrar ve yatırım ortamı var.yollar yapılıyor yeni yeni evler yapılıyor millette devlette para olmazsa bunlar yapılır mı ?
    Ekonomi çok iyi biraz da iyi yönleri ile analiz etmeye çalışsa iz keşke. Gençler okuyo..Almanya bile bir olmuş bizimle uğraşıyor. Açın bakın Avrupa gazetelerini..Avrupa Almanya batıyor Türkiyemizin ilerlemesini istemiyor bölgesel güç olmasi agirlarına gidiyor
    Mahfi hocam bigun gelin Almanya'ya konferans verin
    Dortmundan sevgiler
    Birol Sevincer

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayırlısı olsun.
      Almanya'ya gelmeyeyim ben oraya geldiğimde batar matar kalırız oralarda maazallah.

      Sil
    2. Birol, nasil yaparsin bunu! Yerli ucagimiz havada, yol yaptilar kopru yaptilar diye yazmamissin. Bu nasil trolluk? Almanya batiyorsa (kime batiyor?) neden hala orada surunuyorsun bilader, gul gibi memleketimize gelsene. Asgari ucretle gecinir gidersin, hastane kuyruklarinda arkadas edinme imkani da artisi. Gencler okuyo (ama ne okuyo? matematik fizik yerine fikih, mezhepler, vs. ama olsun) senin cocuklari da imam hatip'e gonderirsin, nailsa kadrolarinin yarisi bos. Gunde 7.5 saat calisip Mercedes'e binerken oradan yazmasi kolay tabii.

      Sil
    3. İlahiyat okuyan talebelerin %5inden fazlası sadece derse giriyor. Söylediğiniz ilimleride okumuyorlar. Okusalar en azından genel kültür kazanırlar ama yok. Gerçi doğa Bilimleri okuyanlarda da aynı halt var.

      Sözün özü, EĞİTİM KURUMLARI SADECE ÇOCUKLARA KİTAP OKUMAYI SEVDİRSİN. Onlar zaten yolunu bulacaktır.

      Sil
    4. Mig29, kendi işimi yapıyorum Almanya'da günde 7,5 saat değil 7gun 24 saat dene n tabirle çalışıyorum.kendi isi olanlar bilir iş asıl dükkanı kapatılan sonra baslar.sorumluluklar odemeler bağlantılar planlar vs...kisaca kendi isimin patronuyum goruldugu gibi kendi isimde surunuyorum.
      Bu arada Mercedes değil iş güç aile çoluk çocuk gereği wv minibüse biniyorum.

      Sil
    5. Bu, iktidar yanlısı yorumlar yazan zevatın (sosyal medyada takip edebildiğim kadarıyla) en belirgin özelliği, yazdıklarının imla hatalarıyla dolu olması; biraz kitap okuyun arkadaşım...

      Sil
    6. Birol, anlamadigim neden Almanyada durdugun hala? Akli olan insan hic kotu yerde durur mu? Donsene vatanina, burda calis. Yok Almanya daha iyi diyorsan da hic boyle soylemlere girme. Herkes en cok rahat edecegi yerde yasamak ister. Senin elinde tercih var, madem orda kendi isnin patronusun, Turkiyede de aynisini yaparsin. Ama herkes gibi sen de oranin iyi oldugunu bildigin icin, Almanyada yasayip Turkiyeye akil veriyorsun..

      Sil
    7. adsız 16:27 eski türkiye değil demişsin!. doğru eski türkiye de sadece kamu borçluydu yeni türkiyede herkes borçlu!. eski türkiyede her 100 kişiden sadece 3 borçludu yeni türkiyede her 100 kişiden 66 sı borçlu durumda!. eski türkiyenin borç stoku 129 milyar dolardı yeni türkiyenin borcu 618 milyar dolar. millette para çok demişsin. doğru o paralar bizim değil dış dünyanın yüksek reel faiz vererek getirebildiğimiz tasarruflarıdır. yol köprü evler yapılıyormuş. yahu zaten bunlar bizim dışa bağımlılığımızı artıran harcamalardır. bunlar 30 yıl öncesinde kalmış gelişmişlik lügatlarıdır. artık büyüme-gelişme tamamen inovasyonda ar-ge de uzay sanayisinde ve sanayi 4.0 devriminde. sen hala eski tas eski hamam ekonomi kafasında takıl dur bakalım. almanya türkiyenin bir yılda yaptığı toplam ihracatı sadece bir ayda yapıyor be!. sen git de önce bunu öğren. daha içinde yaşadığın ülkenin ekonomisini bile bilmiyorsun gelmişsin bu blogda türkiye ekonomisi hakkında ahkam kesiyorsun. almanyanın dünya ekonomisi içersindeki payına bakınız bir de türkiyenin payına bakınız. almanya kat be kat fazla paya sahiptir. dünya çapında tek bir marka bile üretemiyoruz adamların sadece otomotiv sanayisinde çok sayıda küresel markası var kardeşim. biz türkler ne zaman kendimizi dev aynasında görmekten çıkarıp da gerçeklerle yüzleşip bu doğrultuda ilerleme kaydedebileceğiz çok merak ediyorum doğrusu. sadece beton yapmakla övünen dünyada bir tek biz ve araplar var zaten. halimizde ortadadır.

      Sil
    8. Ben Almanya da market isletiyorum.kurulu duzenin var bu düzeni bozup nasıl baştan yeniden Türkiye'de düzen kurayim.is aile çocuklar ve çevre vs...malum iş de hele hele perakendecilik işi de af buyururdu iz biraz çevre eş dost kalici musteri lojistik isi.bu da kafadan en az 5 yılda oturuyor size ve koşullara bağlı olarak
      Yazdıklarımda imla anlatım hatası olabilir kabul! Bunu uzun süredir y.disinda olmama ve telefonumun yabancı dile uygun sistemine verin.

      Türkiye'ye ya da kimseye akıl vermiyorum estağfurullah. Sadece Almanya mark öncesi gibi değil Türkiye'de akparti öncesi gibi değil diyorum ki ortak nokta yıl olarak 2002dir.
      Birol sevincer

      Sil
  11. Adsiz 16:27 Almanya dan biran önce dön ve ülkemde iş kur , bırakın Almanları artık ! Türkiye Almanya'dan büyüktür...

    YanıtlaSil
  12. Mahfi Bey benim merak ettiğim bir konu var yanıtlarsanız çok sevinirim.Dolar arttıkça MB faiz arttırıyor peki MB bu faizi nereye kadar arttırabilir ,faizlerin yüzde 20 olması durumunda MB nasıl bu faizi ödemek için fazladan Tl basacak demektir bu da enflasyonu arttırır sonuç olarak enflasyonla faiz aynı seviyelere dengeye gelir sıkıntı olmaz yanlışmıyım ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yanlış değilsiniz, oraya kadar varmaz diye düşünülüyor. Ama olmaz olmaz.

      Sil
  13. Hocam bazı ekonomistler küresel likidite bolluğunun ABD krizinden bu yana değil 2002'den beri var olduğunu söylüyor. Az önce merkez bankası sitesinden faiz ve enflasyon verilerine baktım. 2002'de ortalama ticari kredi faizleri %50, enflasyon %45 gözüküyor. 2017'de ticari kredi faizi yaklaşık %16, enflasyon %11 yazıyor. Reel faize bakıyorsunuz fark yok, her iki yılda da %5 civarı. Nasıl oluyor da geçen bunca yılda, likidite bolluğu da varken reel faiz düşmüyor? Acaba bankalar mı çok açgözlü, yoksa merkez bankası verileri palavra mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru. Hatta 1990'ların ortalarından beri bolluk söz konusu. Esasen krizi de o bolluk çıkardı. Ama asıl artış 2008 sonrası oluştur.

      Sil
  14. daha önce bir yazınızda akıl yurutme ile ilgili agatha cristie yi onermissiniz buna bütün kitaplari dahil mi ?? 80 den fazla kitabi var ve siz hepsini okudunuz mu?

    YanıtlaSil
  15. Almanya da yaşayan birisinin oradaki kasap alışverişi. Sonra TR güçlü. Hayaller güçlü TR, gerçekler fakir TR.
    https://youtu.be/G4EgdI9opJs
    https://youtu.be/l-9eyFCJ2As

    YanıtlaSil
  16. hocam norveç varlık fonu 1 trilyon dolar olmuş. bu ülkeler varlık fonunu nasıl kullanıyor buradan vatandaşlara transfer harcaması mı yapıyor vatandaşlarına teşvik mi veriyor? diğer sorun varlık fonunun belki yarışı büyüklüğünde norveç ekonomisi bu nasıl mümkün oluyor hocam ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Petrol ve dogalgaz ihrac ediyorlar kazadiklari parayla saray vs yapmayip varlik fonunda tasarruf ediyorlar. Norvec krali herkes gibi metroya biner mesela. Zaten nufus da az, altyapi coktan yapilmis baska yapacak birsey de kalmamis, gelecek nesillere bugunku petrol parasini aktariyorlar. Bizim varlik fonu da ters onde, gelecek nesillerin henuz kazanmadigi parayi 350 odalik yazlik saray yaptirabilmek icin bugunden harcamak icin kuruldu.

      Sil
  17. Hocam bitcoin vb dijital paralarin yayginlasirsa merkez bankaları fonksiyonunu icra edemez hale gelir mi?

    YanıtlaSil
  18. Hocam, Fed niye hem faiz artisi hemde bilanco kucultmrsini betaber yapiyor? parasal daralma zaten faizleri yukseltecek. enflasyon yukselecek. enflasyonu istedikleri seviyeden daha fazla yukselmemesi icin faiz arttirmalari gerekiyor tabii ama once enf isyedikleri orana 2.5 civarina gelmeden faizi niye arttiriyorlar?

    YanıtlaSil
  19. Yazılarınız icin size müteşekkiriz hocam.
    TR de doviz kuru politikasina iliskin hangi eserleri tavsiye edersiniz?

    YanıtlaSil
  20. Hocam, Fed niye hem faiz artisi hemde bilanco kucultmrsini betaber yapiyor? parasal daralma zaten faizleri yukseltecek. enflasyon yukselecek. enflasyonu istedikleri seviyeden daha fazla yukselmemesi icin faiz arttirmalari gerekiyor tabii ama once enf isyedikleri orana 2.5 civarina gelmeden faizi niye arttiriyorlar?

    YanıtlaSil
  21. İyi gunler hocam.
    Yazilarinizi takip etmekteyim.
    Cok buyuk amerikali hisse fonu yoneticisi
    Fed parasal genisleme((quantattive easing) yaptiginda. Para basmadigini. Simdi de bilanco indirmesinin para arzini kismayacagini grafiklerle ispatliyor. Sizin dusunceniz nedir??

    YanıtlaSil
  22. Hocam dolar endeksi son yıllarda değer kazanmış. Buna karşılık abd borsaları son yıllarda artmış. Anlamadığım şey şu abd para birimi daha değerliyken ihracattaki azalış abd borsasını nasıl arttırıyor? Aklıma şu geliyor abd de bize benzer ithalatla mı büyüyor ve borsaları artıyor?

    YanıtlaSil
  23. kim demiş işsizlik var diye;
    https://m.gercekgundem.com/buyuk-ayip-9-aylik-asgari-ucret-icin-once-elediler-sonra-293685h.htm

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Adsiz 21:53, cok ince bir tespit yapmissiniz bravo.

      Resmi rakamlarda milyonlarca issiz var. Belki sifira indirmek mumkun degil ancak bu rakam bolgesel iddiasi olan bir ulke icin utanilacak bir durumdur. Turkiye'de boyle bir sorun olmadigini soyleyen kimse yok.

      Ama bu insanlarin is begenmeme, calismak istememe huylarinin olmadigi anlamina da gelmiyor. Turkiye bulundugu konum itibariyle bolluk icerisinde olan bir ulke. Gerek binlerce yildir ana ticaret yolu uzerinde olmasi, gerek verimli topraklara sahip olmasi, gerekse uzun yillardir guclu bir devlet gelenegine sahip olmasi insanlari diger cografyalarda oldugu gibi acimasiz kosullarda yasatmiyor. Bu da acikcasi insanlari simariklastiriyor.

      Isgucu piyasasi yetenek ile ilgilenir, diploma ile degil.

      O yuzden kimse "ben bilmem kac sene okudum hakkim bu" diyemez. Yeteneginiz ne ise ancak o isi yapabilirsiniz. Okul sizin yeteneklerinizi arttirmaniz icin cok buyuk bir sanstir ancak tek basina yeterli degildir. Diplomayi goklere cikartan Turkiye'deki imtiyazli sinif yaratma politikalarindan baska hicbir sey degildir.

      Imtiyazli sinif yaratma politikalarina ek olarak Fransiz'lardan yadigar "memur, isci" ayrimi, imtiyazli calisan gruplari olusturma politikasi var. Bunun degismesi yonunde de en buyuk direnci komiklik yapmadan elestirmeyi beceremeyen guruh gosteriyor. SGK'nin kurulmasi ilk (ve onemli) bir adim olarak atilmisken sirada 657'nin kalkmasi var. Baskanlik sistemi ile bu da mumkun olacaktir umuyorum.

      Malesef simdiye kadar vesayet odaklari ile yonetilmis bir toplum oldugumuzdan kendimizi yani halki suclayamiyorum ancak ozellikle son 20 yillik cizginin devam etmesi ile bundan sonra haklin bu yanlislari duzeltmesi yonunde pek bir bahanesi kalmadi. Halk kendisi icin en dogruyu herkesten daha iyi bir sekilde bulacaktir, buna hic kusku yok.

      Sil
  24. Sayın hocam, sizce şekildeki Z denge noktasından Y, X, ve V denge noktalarına geçiş ne kadarlık bir süre içerisinde olabilecektir.

    YanıtlaSil
  25. Merhaba hocam

    Devlet, vergilerin baska ülkelerin paralarıyla da ödenebileceğini açıkladı diyelimki.
    Sonucta insanlar vergi odemek icin TL lerini baska paralara cevirmezler ancak ellerindeki dövizleri vergi vermek icin kullanabilirler.
    Bu durumda döviz rezervlerinde artış olup TL yi güçlendirmez mi?

    Teşekkürler

    YanıtlaSil
  26. Hocam yazılarınız çok faydalı çok şeyler öğreniyoruz

    YanıtlaSil
  27. Kgf genişletilecek mı sayın hocam ! Genişletilmesi bir nevi parasal bolluk mu yoksa kısa vadede iyi bir şey mi ?...

    YanıtlaSil
  28. Hocam blogunuzda yazıları sosyal medyada paylaşmak için bir buton olmadığını görüyorum bu da biz takipçileriniz için bir negatif dışsallık mıdır? :)

    YanıtlaSil
  29. MTV ye ekstra zam yapılmış 2018 de %40 , kurumlar vergisi arttırılmış....vs...vs.. vs...vs....

    YanıtlaSil
  30. Hocam merhaba. Bir ülkedeki durgunluktan çıkışta para politikası maliye politikasına şu yüzden mi tercih ediliyor? Maliye politikası harcamaları bütçe açıklarına neden olur bu da faizleri yükseltir. Para politikasında ise tahvil alımı faizleri düşürür. Yani olay maliye pol. faizleri yükseltmesi, para politikasının ise faizleri düşürmesi mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. para pol daha hızlı sonuç veriyor. mal pol ona destek olarak kullanılıyor.tam sermmaye hareketi olan bir ülkede milli geliri esnek kur sistemi yani para politikasıyla büyütürsün. söylediğin olay dışlama etkisi dediğin etki doğru ama ordan bakarsan para politikasını kontrol etmezsen de enflasyona neden olur.

      Sil
    2. Vergide Yapısal Reform GELİYOOORRR..!

      Hocam sonunda reform yapıldı.
      https://tr.sputniknews.com/ekonomi/201709271030335776-vergi-yasasi-tbmm/

      Sil
  31. hocam Fed niceliksel sıkılaşmaya ekimde başlayacak.önceden vadesi gelen hazine kağıtlarını yeniliyordu.peki bu nasıl oluyordu? mesela 2017 mart ayında vadesi gelen bir tahvil var. hazine anaparasını+faizini hazırlamış verip tahvilini alacak. fed tahvilin biraz daha bende kalsın sonra bu parayı bana ödersin mi diyor? yani geleneksel devlet işlemlerine aykırı bir durum var burada. tam olarak ne oluyor bu aşamada ve hazine yeniletmeyi niye kabul ediyor?

    YanıtlaSil
  32. Hocam ECB'nin parasal sıkılaştırmaya gitmemesinin sebebi nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1)enflasyon oranlarının istenilen seviyeye gelmemesi istenilen seviyede uzun süreli kalkamayacak direnç te olması
      2)bazı euro bölgesi ekonomilerde hala devam eden top arlanma emarelerinin zayıflığı
      3)işsizlik oranlarının hala kriz öncesi seviyeden yüksek oluşu bu nedenle büyümenin henüz toplama yansımaması.bunun yarattığı kirilganlik
      4)Euro dolar kurunun bölgede henüz ABD'ye göre iyileşme tamamlanmamisken çoğu euro bölgesi ülkeyi enflasyon ve ihracat bakımından zora sokacak şekilde euro/dolar kurunun yüksek oluşu. Mesela1.20gibi

      Diye nedenlerle özetlenebilir....

      Sil
  33. Hocam anadoluda bi uni de iktisat bölümü okudum is bulamıyorum bi daha sinava girip boğaziçi iktisat okumak istyrm

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. odtü de oku gardaş. Boğaziçili de boşta.

      Sil
    2. Aynı hatayi tekrar yapma! Universiteler isssizligi oteleme yeridir TRde. http://m.haberturk.com/turkiyede-son-10-yilda-126-bin-universite-mezunu-yoksullasti-1649760-ekonomi

      Sil
  34. hocam dış ticaret politikaları da esasında ülkeler arası maliye ve para politikasıdır dİyebilir miyiz örneğin gümrük vergilerinin vergi olarak maliye politikası aracı olması gibi

    YanıtlaSil
  35. Hocam, yeni bir zam furyası başladı, borsa ufaktan çakılırken dolar da hafif hafif ben buradayım diyor ama ehonomi çoooh eyi.... Beklenen sonbahar başlıyor mu sizce?

    YanıtlaSil
  36. Hükümetin yeni vergi düzenlemeleri ile mtvyi guncellemesi ve maaşı çok olanın gelir vergisini arttirmasi piyango finans vs gibi haksız rekabetiz anlık kazananlardan vergiyi arttirmasi bütçe istikrarına aciklarina nasıl etki eder?

    Ayrıca, maaşı çok olandan arabası olandan ve finans kesiminden arttırarak güncelleyerek alacağı vergileri kaynak olarak alt gelirli yoksul insanlara ve mültecilere sosyal yardım amaçlı kullanacak olması sizce ülkemizdeki gelir adaletsizligindeki şeytanın bacağını kırar mi gelir dağılımı düzelir mi?

    Samed Balcı

    YanıtlaSil
  37. Sayın Hocam, 10 yıllık döner ustasıyım ama işimi kaybettim, bu sektör Suriyeli kardeşlerimizin eline geçti. Bu bağlamda, Suriye'deki iç savaş benim için negatif dışsallık yaratmıştır diyebilir miyiz? Son zamanlarda Suriyelilerin ekonomimize katkısını öve öve bitiremeyen çok sayıda yazıyla karşılaştım. Suriyeli göçmenler ulkemize bilim ve teknoloji mi getirmiş yoksa fakir Türk halkının ekmeğini elinden mi almış, ne dersiniz? Bu konuda değerli kaleminizle kamuoyunu aydınlatabilirseniz çok memnun olurum.

    YanıtlaSil
  38. Mtvye o/o40 zamla Akp bir taşla birden fazla kuş vurma derdinde. Bize de bu kuşları saymak düşer

    1. Bu zamlı yüksek oranlı vergi ile bütçede ciddi bir gelir elde edecek.tipki sigaradaki güçlü hazir gelir gibi...tek bir farkla sigaradan kaçak Göcek sigara kacak tütüun gibi kayıtdışı alanlar varken mtvde yolda cirit atan arabaların kayıtdışı vergisiz olma dolasma ihtimali taktir edilir ki 0dir. Yani herkes seve seve ödeyecek butcesi güçlenen devletin faiz harcamaları azalacak ekonomik sarsıntılarıdan
    daha az etkilenecek. Brlki kredi notuna da bu yyansiyacak..arti olarak 2019 seçimşmalarına kaynak artacak

    2.mtvye gelen zamla yeni araba alımında zaten otv ile örülen vergi ağı bu sefer yeni araba almak isteyenleri daha da caydıracak bu da cari açığa fren olacak. Türkiye'de satılan araçların çoğunlugu komple ithal.. montajı vs ile kullanima hazır geliyor.

    3.Yeni araba almak istemeyen kişiler iç piyasaya bakacak ic piyasaya akacak...ikinci ele yönelecek ikinci el piyasada fiyat artışları hareketlilik oluşacak. Türkiye'de bilenler bilir piyasanin barometresi ikinci el araç pazarıdir. Bu piyasa harejetkiyse piyasada para dönüyor demektir.piyasada canlilik var demektir.burdaki canlilik diğer piyasalarada yansir. sonucta borcu harcı olan ya da yeni model almak(ki yeni model almak bundan sonra zor) isteyen bu piyasada ciddi hareketten yararlanacak....olusan anį talep karşısında istedigi fiyattan kazancını cikartacak. Zamanla mtvden kaçmak isteyen piyasadaki hareketi gören ikinci el sahipleri de zamanla arzi arttıracak arabalarını elden çıkarmaya çalışacak.... alım satım vergiergisiyle de devlette nasibini alacak.

    Kısaca bütçe disiplini cari açık azaltma iç piyasa hareketiyle akp bir taşla birden fazla kuş vurma in keyfini sürecek.Bana kalırsa çok zekice hazırlanmış bir uygulama.

    Hocam argümanlarıma katılıyor musunuz ne dersiniz olasılığı hakkinda ??

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sen kendini kandır. Amaç sadece ve sadece bütçe açığını gidermek

      Sil
    2. Niye kendimi kandırayım? Kandıra Kandiranlar ortadayken😀
      Yazıyı okumadigin belli 😉oncelikleri bütçe açığını sağlam gelirle kapatmak demişim. Cari açık frenleme ve ikinci el araç piyasasi hareketi de işin garnituru....

      Sil
  39. Mtvye o/o40 zamla Akp bir taşla birden fazla kuş vurma derdinde. Bize de bu kuşları saymak düşer

    1. Bu zamlı yüksek oranlı vergi ile bütçede ciddi bir gelir elde edecek.tipki sigaradaki güçlü hazir gelir gibi...tek bir farkla sigaradan kaçak Göcek sigara kacak tütüun gibi kayıtdışı alanlar varken mtvde yolda cirit atan arabaların kayıtdışı vergisiz olma dolasma ihtimali taktir edilir ki 0dir. Yani herkes seve seve ödeyecek butcesi güçlenen devletin faiz harcamaları azalacak ekonomik sarsıntılarıdan
    daha az etkilenecek. Brlki kredi notuna da bu yyansiyacak..arti olarak 2019 seçimşmalarına kaynak artacak

    2.mtvye gelen zamla yeni araba alımında zaten otv ile örülen vergi ağı bu sefer yeni araba almak isteyenleri daha da caydıracak bu da cari açığa fren olacak. Türkiye'de satılan araçların çoğunlugu komple ithal.. montajı vs ile kullanima hazır geliyor.

    3.Yeni araba almak istemeyen kişiler iç piyasaya bakacak ic piyasaya akacak...ikinci ele yönelecek ikinci el piyasada fiyat artışları hareketlilik oluşacak. Türkiye'de bilenler bilir piyasanin barometresi ikinci el araç pazarıdir. Bu piyasa harejetkiyse piyasada para dönüyor demektir.piyasada canlilik var demektir.burdaki canlilik diğer piyasalarada yansir. sonucta borcu harcı olan ya da yeni model almak(ki yeni model almak bundan sonra zor) isteyen bu piyasada ciddi hareketten yararlanacak....olusan anį talep karşısında istedigi fiyattan kazancını cikartacak. Zamanla mtvden kaçmak isteyen piyasadaki hareketi gören ikinci el sahipleri de zamanla arzi arttıracak arabalarını elden çıkarmaya çalışacak.... alım satım vergiergisiyle de devlette nasibini alacak.

    Kısaca bütçe disiplini cari açık azaltma iç piyasa hareketiyle akp bir taşla birden fazla kuş vurma in keyfini sürecek.Bana kalırsa çok zekice hazırlanmış bir uygulama.

    Hocam argümanlarıma katılıyor musunuz ne dersiniz olasılığı hakkinda ??

    YanıtlaSil
  40. Cc., Arkadaş bütçe açığını kapatmak gidermek demiş zaten üstüne basa basa.

    Niye kandırmak olsun. Acı gerçekleri dile getirmis kaleminin yettiğince

    YanıtlaSil
  41. Cc. benim takma adimdan mi esinlendin? Hoca bir daha takma adla yazmam. Bu son olsun.

    YanıtlaSil
  42. Sayın Mahfi Eğilmez Hocam;
    Ben ekonomi ile yeni ilgilenmeye başladım ve ekonomik anlamda ilk takip ettiğim kişi sizsiniz.Açıklamalarınız gerçekten ekonomiyi sevmeme neden oluyor.Çünkü yeni başlayan biri çok fazla terim bilmez ekonomik anlamda ama örnekleriniz bunun önüne geçiyor.
    TEŞEKKÜRLER

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi