TCMB Tatil Günü Niçin Karar Aldı?

Önce temel bilgiler: Zorunlu karşılıklar, rezervler ve ROK
Günümüz finans sisteminde bankaların topladıkları mevduat ve diğer kaynaklardan belirli bir miktarını zorunlu olarak merkez bankasına yatırmaları gerekiyor. Yatırılan bu tutara zorunlu karşılık deniyor. Bir bankanın zor duruma düşmesi halinde merkez bankası, bu bankadan aldığı zorunlu karşılıkları serbest bırakarak zor durumdan çıkmasına yardım ediyor. Zorunlu karşılık oranlarını belirleme yetkisi merkez bankalarına ait bulunuyor.

Merkez bankaları bir yandan ileride doğabilecek sıkıntılı durumda bankalara yardım edebilmek için onların mevduat ve diğer kaynaklarından zorunlu karşılık alırken bir yandan da ülke ekonomisinin karşılaşabileceği döviz sıkıntılarını karşılamak için döviz (ve altın) rezervi bulunduruyor. Birkaç ülke dışındaki ülkelerin parası rezerv para niteliği taşımıyor. Yani uluslararası işlemlerde alış veriş birimi olarak kullanılamıyor. Örneğin Türkiye, uluslararası ödemelerini, bazı sınırlı istisnalar dışında, TL ile yapamıyor. Türkiye’ye mal satanlar ödemenin TL ile yapılmasını kabul etmiyor ve karşılığında Dolar ya Euro talep ediyorlar. Bir ekonomide sıkıntılı bir durum ortaya çıkmışsa o ülkede parası olan yabancılar paralarını alıp gitmek isteyebilirler. Bu gibi durumlarda döviz talebi tavan yapacağı için döviz yokluğu yaşanabilir. İşte bu aşamada rezervler devreye giriyor ve döviz paniğini önleyerek krizin daha da ileri aşamalara ulaşmasını önlüyor. Merkez bankalarının döviz (ve/veya altın) rezervi bulundurma ihtiyacı buradan doğuyor.

Türkiye’de zorunlu karşılıklar, 2011 yılı sonuna kadar hangi para cinsinden mevduat veya kaynak toplanmışsa o para cinsinden karşılık yatırılması yöntemiyle uygulandı. Yani TL ile toplanan mevduat için zorunlu karşılık TL, Dolarla toplanan mevduat veya kaynak için zorunlu karşılık Dolar ile yatırılıyordu. TCMB, 2011 yılı sonunda bu yönteme bir alternatif getirerek TL ile toplanan mevduat ve kaynağın belirli bir bölümü için (bu bölüme rezerv opsiyon katsayısı - ROK adında bir katsayı uygulanarak TL karşılığı hesaplanıyor) zorunlu karşılığın dövizle (Dolar veya Euro) veya altınla da yatırılabilmesi olanağını tanıdı. Buna rezerv opsiyon mekanizması (ROM) adı veriliyor (ROM ve ROK’un ayrıntıları aşağıda meraklısı için ayrıntılar bölümünde yer alıyor.) Böylece bankalar dışarıdan daha uygun maliyetle buldukları dövizlerle TL zorunlu karşılıkların bir bölümünü yatırıp serbest TL kaynak sahibi olma olanağına kavuştular.  

TCMB’yi tatil gününde zorunlu karşılıkları artırmaya götüren gelişmeler
ABD ekonomisinden gelen iyileşme haberleri son dönemde Doları diğer paralar karşısında güçlendiriyordu. Geçen hafta Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi’nin Euro Bölgesinin deflasyona gidebileceği yolunda verdiği karamsar mesajlar Euro’ya değer kaybettirirken Doları daha da güçlendirdi. Bu çerçevede Dolar kurunda son günlerde ortaya çıkan yükselişin devam etmesi ve Dolar TL paritesinin haftayı 2,34’ün üzerinde kapatması bu artışın süreceği izlenimini yarattı.

Dışarıdan kaynaklanan bu gelişmelere ek olarak içeride iki önemli gelişme söz konusu oluyor: (1) Son dönemde TCMB’nin döviz rezervlerinde düşüş yaşanıyor. Bunun nedeni bankaların TL zorunlu karşılıklar için TCMB’ne ROM mekanizmasını kullanarak yatırdıkları yabancı paraları çekerek TL karşılıklarını yatırmaları. Bunun da nedeni bankaların dövize duydukları ihtiyaç. Aralık 2014’de bu şekilde TCMB’den çekilen miktar yaklaşık 5 milyar dolar. (2) Bankalar, kısa vadeli dış borçlanmayı artırmaya devam ediyorlar. Fitch, Türk bankalarına, 2008’den bu yana kısa vadeli dış borçlanmayı 3 kat artırdıklarını ve bunun önemli bir döviz riski yarattığı uyarısında bulundu.

TCMB’nin zorunlu karşılıkları artırma kararı
Bu saydığımız nedenlerle TCMB, alışılmadık bir şekilde Cumartesi günü, yabancı para zorunlu karşılıklarını artırdı ve rezerv opsiyon katsayılarını değiştirdi (yeni zorunlu karşılık oranlarını ve ROK katsayılarını aşağıda meraklısı için ayrıntılar başlığında bulabilirsiniz.)

TCMB, bu düzenlemelerin gerekçesi olarak, kararda şu ifadeye yer veriyor: ‘Küresel piyasalardaki son gelişmeler dikkate alınarak finansal istikrarı desteklemek amacıyla bankaların ve finansman şirketlerinin yabancı para cinsinden yükümlülüklerinin zorunlu karşılık oranları, çekirdek dışı yükümlülüklerde vadelerin uzamasını teşvik edici yönde aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.’ Demek ki TCMB, küresel piyasalardaki gelişmelerin yaratabileceği sıkıntıyı önemsiyor ve yabancı para cinsinden yükümlülüklerin vadesinin kısalığından endişe duyuyor. Yani bu anlamda Fitch’in uyarısıyla aynı paralelde düşünüyor. Öte yandan ROM’dan geri dönen bankaların son dönemde TCMB’den çektikleri dövizlerin rezervleri azaltmasından endişe duyuyor. Ve bir yandan çekilen rezervleri yerine koymak bir yandan bankaların dövizle borçlanma vadelerini uzatmak (ya da en azından kısa vadeye yönelmelerini önlemek) amacıyla bu önlemleri almış bulunuyor.  

TCMB’nin bu kararının sonuçları
TCMB’nin kararında yabancı para zorunlu karşılık oranlarında yapılan bu artışlarla TCMB’nin döviz rezervlerinde yaklaşık 3,2 milyar Dolar tutarında artış meydana geleceği vurgulanıyor. Buna karşılık TCMB, ROK katsayılarında yaptığı düzenlemeyle bankalara 2,4 milyar dolar iade yapacak. Bu durumda net olarak bankalardan 800 milyon dolar aktarmış olacak. Böylece bankalara döviz yönünde 1 milyar dolardan daha az bir yük bindirerek asıl hedefi olan rezervleri iadeye konu olmaktan çıkarma hedefini gerçekleştirmiş olacak.

ROK uygulamasıyla TL zorunlu karşılıkların yerine yabancı para alınması bir anlamda ödünç rezerv yaratılmasına yol açıyor. TCMB, şimdi bunu zorunlu karşılıkları artırarak gidermeye çalışıyor. (Bu konudaki eleştirimi Ödünç Rezerv Olur mu? Başlığı altında bu blogta yayınlamıştım: http://www.mahfiegilmez.com/2013/04/odunc-rezerv-olur-mu.html.) 

Meraklısı için ayrıntılar:  
Rezerv opsiyon mekanizması ve rezerv opsiyon katsayısı (ROK)
TCMB, bankaların TL olarak yatırmak zorunda oldukları zorunlu karşılıkların bir bölümünü (bugün itibariyle % 60’ına kadarki bölümünü) döviz ya da altın cinsinden yatırmalarına izin veriyor. Bu, bankalar için bir zorunluluk değil bir opsiyon yani bir alternatif. Bu uygulamaya rezerv opsiyon mekanizması deniyor. Örneğin bir ay vadeli 100 TL mevduat alan bir banka bu paranın karşılığında TCMB’ye isterse (100 x 0,13 =) 13 TL ya da isterse bunun 5,2 TL’lik bölümünü TL ve kalan 7,8 TL’lik bölümünü USD veya Euro olarak yatırabiliyor. Bu kalan 7,8 TL’lik (ya da yüzde 60’lık) bölüm için TCMB, bankalara yukarıda değindiğimiz alternatifi kullanma hakkını veriyor. Bu uygulamayı seçen bankalar yatıracakları döviz tutarını hesaplarken Rezerv Opsiyon Katsayısını (ROK) uyguluyorlar.

TCMB’nin Cumartesi günü yaptığı düzenleme sonucunda yabancı para için yeni zorunlu karşılık oranları ve eski oranlarla karşılaştırması:

Yabancı Para Mevduat/Katılım Fonu Dışı Yükümlülükler
Mevcut Oranlar (%)
Yeni Oranlar (%)
1 yıla kadar  (1 yıl dâhil) vadeli
13
18
2 yıla kadar (2 yıl dâhil)  vadeli
11
13
3 yıla kadar (3 yıl dâhil)  vadeli
11
8
5 yıla kadar (5 yıl dâhil)  vadeli
6
7
5 yıldan uzun vadeli
6
6

TCMB’nin Cumartesi günü yaptığı düzenleme sonucunda yeni ROK katsayıları ve eski katsayılarla karşılaştırması:


Döviz Tesis İmkânı Dilimleri (%)
Mevcut ROK
Yeni ROK
0-30
1,4
1,20
30-35
1,5
1,50
35-40
1,8
1,90
40-45
2,6
2,30
45-50
2,9
2,70
50-55
3,1
3,10
55-56
3,2
3,30
56-57
3,50
57-58
3,70
58-59
3,90
59-60
4,10

Yorumlar

  1. Hocam bir çok ekonomist bahsediyor.Ne kadar doğru, o sizin bileceğiniz iş...2015'in Türkiye için kriz yılı olacağı ve bunun başında sürekli konut balonundan bahsedilen inşaat sektörü olacak deniyor? Sizce bu düşünce ne kadar doğru?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2015 Türkiye için çok zor bir yıl olacak. Bu kadarını söylemekle yetineyim.

      Sil
    2. Üstat,
      29.12.2014 tarihinde cnbce.com da yayınlanan yazınızda 2015'e daha olumlu baktığınızı ifade ediyordunuz. Yukarıdaki cevabınız beni bu bakımdan şaşırttı. Öngörülerinizde bir değişiklik olduğunu sanmıyorum geçen kısa süre içerisinde. Ama merakda ettim.
      Çok selamlar.
      Cafer Demir

      Sil
    3. aynı yazıyı bende okumuştum.
      niye farklı 2 beklenti var acaba?

      Sil
  2. hocam merkez bu hamlesiyle piyasadan döviz çekiyor.bu uygulama nasıl olurda dövizin yükselişini engeller?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Engellemez ama MB'nin rezervleri erirse dövizin yükselişi daha da hızlanabilir.

      Sil
  3. hocam bes sisteminin zorunlu olması daha yararlı olabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir kişiye iki tane zorunlu emeklilik sistemi empoze edilmesini doğru bulmuyorum. İşe giren herkesin sosyal güvenlik sistemine girerek SG'ya prim ödemesi zorunlu. Bunun yanına bir de zorunlu BES eklenmesi aynı amaca yönelik iki zorunlu kesinti demektir ki bence doğru olmaz. Eskiden maliye derslerinde bu olayı "bir koyundan iki post çıkmaz" diye anlatırlardı.

      Sil
  4. SN hocam TCMB nın bu kararından sonra p tesi günü dolar/tl nin trendi ne şekil olur.? tşk

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Biraz frenlenebilir ama eğilim yukarı yönlü.

      Sil
  5. Hocam son kismi anlayamadim, opsiyonlu olan kisim(doviz) zorunlu mu oldu artik?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Döviz mevduatı için dövizle zorunlu karşılık yatırılması zaten zorunluydu. Onun oranını artırdı TCMB ve bu yolla bankaların TCMB'de döviz tutma miktarı arttı.

      Sil
  6. Saygıdeğer Hocam,
    Aralık ayında 1 milyar 900 milyonluk civarında altın ithalatının yapılma sebebi sizce ne olabilir??

    YanıtlaSil
  7. Hocam mali istikrar devletin borclarini odeyebilme gucu mu demektir

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mali istikrar çok daha geniş bir kavram. Düşük bütçe açığı, faiz dışı fazla vb hepsi giriyor içinde. Bu dediğiniz de onun bir parçası.

      Sil
  8. Hocam siz ne tatli insansiniz ya. İpadinizi kiziniza soz vermeseydiniz takipcinize mi verecektiniz? :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Estağfurullah, kırılmasın diye öyle yazdım.

      Sil
  9. hocam, "(2) Bankalar, kısa vadeli dış borçlanmayı artırmaya devam ediyorlar. Fitch, Türk bankalarına, 2008’den bu yana kısa vadeli dış borçlanmayı 3 kat artırdıklarını ve bunun önemli bir döviz riski yarattığı uyarısında bulundu" demişsiniz ama tam tersi şu aralar bankalar net borç ödeyici konumundalar. zaten merkezden çektikleri dövizin önemli bir kısmını borç ödemede kullanıyorlar.
    yine, "Mevcut yöntem çerçevesinde TCMB’de bankaların tuttuğu 33 milyar Dolar tutarındaki TL zorunlu karşılıkların 2,4 milyar dolarlık bölümü ROM ile yabancı paraya döneceği için o kadar TL likiditesi serbest kalmış olacak" cümleniz de sanırım hatalı. 2,4 milyar dolar döviz serbest bırakılırken ona denk gelen TL likiditeyi TCMB bankalardan çekmiş olacak. TCMB 3,2 - 2,4 = 800 milyon dolar döviz likiditeyi azaltırken, TL likiditeyi bunun 3 katı kadar tutarda (2,4 milyar dolar) azaltarak kuru frenlemeyi düşünüyor. bankaların hem döviz hem TL likiditesi azalıyor, bu durum bankalar için kötü haber. herkes merkezden vidaları gevşetir tarzı bir şey beklerken o tam tersi vidaları daha da sıkıyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İlk konuyla ilgili olarak bankaların net borç ödeyici konumunda olmalarının nedeni borçlanmalarına karşılık 6 milyar doları da TCMB'den kullanmalarından kaynaklanıyor.
      İkinci konuda bir ifade sıkıntısı var gerçekten de. Onu düzelttim. Teşekkürler

      Sil
  10. Sayın hocam yazınız için teşekkürler.

    Merkez bankasının rezerv opsiyonu dilimlerini artırdığını belirtmişsiniz ancak tablodan görüldüğü kadarıyla artış daha ziyade %55'lik dilimin üzeri için söz konusu sanırım. Diğer bir deyişle bankaların daha sık kullandıkları ROK dilimlerinin katsayılarında ortalamada bir azalış söz konusu diye anlıyorum. Zira Merkez Bankasının açıklamasında bankaların mevcut durumda rezerv opsiyon mekanizmasını kullanım oranının 51,6/60 olduğu belirtilmiş. Yani katsayıların artırıldığı dilimde zaten ciddi bir kullanım yok Yine yapılan açıklamaya göre ROM dahilinde 33 milyar USD nin Merkez Bankası bünyesinde tutulduğu ve imkanın aynı oranda kullanılması halinde, döviz rezervlerinden yaklaşık 2,4 milyar ABD dolarının serbest kalacağı belirtilmiş.

    Merkez Bankası bir yandan bankaları uzun vadeli (bilhassa 2-3 yıl arası) borçlanmaya teşvik ederek son dönemde sendikasyon kredilerindeki kısa vadeli borçlanmaya bir tedbir almak isterken, vadelerin uzaması dolayısıyla maliyetlerde oluşacak bir artışı da dikkate alarak bankaları döviz likidite sıkıntısına düşürmemek açısından ROK dilimlerinde kısmi bir gevşeme yapmakta ve böylece bankalar için bir miktar döviz likiditesi sağlamakta, aynı zamanda da özellikle %50'nin altındaki dilimlerin kullanımını teşvik etmektedir diyebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler.
      Evet sanırım en doğru ifade budur.

      Sil
  11. Merhaba Hocam. Kredi kartlarina getirilen taksit uygulmasinin neredeyse 1. yilina girecez bu sizce dogru bir uygulama miydi? ve bunun ulke olarak faydasini gorduk mu cari acik babinda ? Bir de ikinci sorum su ; Bu yil icin dunya ekonomisinin krizden cikis tabiri caizse tunelin ucunda ki isik argumanina katilir misiniz? Euro bolgesi icin de konusacak olursak devlet tahvillerinin alinmasi sizce yararli bir uygulama olur mu?

    Esenlikler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kredilerde ve de cari açıkta ciddi bir düşüş gözleniyor. Dolayısıyla cari açık açısından bu önlemin yararı görüldü.
      Ben bu yılın öyle tünelden çıkış yılı olduğunu düşünmüyorum. ABD ekonomisindeki toparlanma dışında elimizde somut bir iyileşme emaresi yok.
      Euro bölgesinde devlet tahvillerinin alımı işleminin devreye girmesi gerekirdi. Çok geç kalındı.

      Sil
    2. Hocam, cari açık düşüşünun nedeni talep kısmaya yönelik uygulamalar mı ( taksit sınırlama gibi) yoksa döviz kurunun yüksek olması mı? Zira ben taksit uygulamasının etkin olmadığını düşünüyorum çünkü bu işlem küçük esnafı zora sokarken gsm operatörlerine yaradı gibi

      Sil
  12. Mahfi Bey, rezerv opsiyon katsayılarında %55 in üzeri için yapılan ayrıştırmayı neye bağlıyorsunuz? Merkez Bankasının burada amaçladığı şey, sistemin etkinliğini ve dengeleyici mekanizmasına işlerlik sağlamak olabilir mi, malum TL karşılıklara faiz ödemesi de başlamıştı.

    Bir de bu konuyla ilgili ekonomistlerin muhtelif yorumları var. bunlardan bazıları şöyle: pazartesi günü kurun yükseleceği, merkez bankası rezervinin 5 milyar dolar artacağı, bankaların fonlama maliyeti artacağı için yabancı para mevduat faizi oranlarının düşeceği, 2015'te bankaların karlarının ve piyasa değerlerinin düşeceği gibi. Bu konulardaki düşüncelerinizi paylaşabilir miydiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet sistemin dengeleme yönüne işlerlik kazandırmayı amaçladığını düşünüyorum.
      Aslında sizin çok net bir şekilde özetlediğiniz görüşlere genel olarak ben de katılıyorum. Sanırım ilk ağızda banka hisselerinin değerleri düşecek.

      Sil
  13. hocam 2015 de hen borsanın hemde doların zirve yapacağının söylenmesi ne kadar mantıklı?

    YanıtlaSil
  14. Hocam bankalar için öngörünüz ne olur bu durumda? Gerek faizlerdeki artış gerek dalgalı kurun bankaları zorladığı bir zamanda TCMB nin bu kararından nasıl etkilenirler?

    YanıtlaSil

  15. Merkez bankası aldığı bu kararla ;-
    1- vatandaşa -'' bankaların YP maliyetlerini artırdım sana vereceği faiz oranını düşürecek , döviz talebini kıs'' diyor
    2- Şireketlere -'' bankaların Yp maliyetleri artı ve sana daha yüksek faizle kredi vereceler , TL ile borçlan '' diyor
    3- Bankalara - '' benden döviz rezervini çekme ve git uzun vadeli sendikasyon bul ki bu durum ikimiziçinde hayırlı '' diyor
    4- son olarak merkez bankası '' farkındayım ki Dolar tüm paralara karşı değerleniyor ve bu durum gelişmekte olan ülkerei daha çok etkiliyor. her ne kadar petroldeki düşüş beni biraz korusada (cari açık azalışı ve enflasyondaki düşüş beklentisiyle ) bu saatten beni buraya getiren durumlar burdan ötesine götüremeyeceğini görüyor ve tedbir alıyorum. herkes bilsinki ben buradayım. ve ihtiyacı olmayan dolardan uzak dursun ...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Güzel bir özet Tebrikler doğrusu.

      Sil
    2. Gerçekten güzel olmuş.

      Sil
    3. güzel tespitler yanlız son maddenin son cümlesi bana şunu anımsattı, 2011 yılının son günü dolar 1.92’yi gördüğünde, yılbaşının hemen sonrasında “Dolara dokunanın eli yanar” diyen sayın Başçı neden şimdi aynı mesajı veremiyor sayın Mahfi bey? Dolara taş atarak düşürelemeyeceği konusunda deneyim kazandığı içinmi :) Aynı dönemlerde CNBC e de Son Baskı programında dövize müdaheleyi açık bir dille eleştirmiştiniz. Bu iki dönemi karşılaştırırsanız imkanı olsa ne söylemek gerekir? Saygı ve Hürmetlerimle Murtineer

      Sil
    4. Son cümle tabii yorum yapan arkadaşımızın bir anlamda tercümesi. TCMB artık bu tür söylemleri alenen yapmıyor. Belki demek istediği bu ama demiyor çünkü sizin de değindiğiniz gibi o iddiayı bir kez yaptı ve yanıldı.Şİmdi sadece önlem almakla yetiniyor. Zaten bu karara ilişkin açıklamalarda kullandığı ifadelerde temkinli.

      Sil
    5. Böyle bir konuda bizi aydınlattığı için saygıdeğer hocama teşekkür ederim. Konuyu 4 başlık halinde özetleyen arkadaşımızada ayrıca teşekkür ederim. İyi ki bu site var. Teşekkürler Mahfi Hocam hem de kocaman teşekkürler

      Sil
  16. Hocam ikinci tablodaki döviz tesis imkanı dilimleri neyi ifade ediyor?

    YanıtlaSil
  17. Yazınız için teşekkürler hocam. Yaşanacak küresel krizin etkilerini azaltma çabaları... Tüm bu kararlar da bunun bir göstergesi tabi. Kısacası büyük bir kriz geliyor çığ gibi büyüyen bir kriz, "Küresel kriz "...Dünyayı yeni bir kaos bekliyor...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2015 herkes için gerçekten zor bir yıl olacak.

      Sil
  18. Sayin Hocam, euro/tl 2015 de ne yönlü olacak?

    YanıtlaSil
  19. Hocam merhaba,
    Euro bölgesinin tahvil alım programını başlatmasının IS-LM modelindeki tahvil-faiz sürecine benzer bir yanı var mı? Tahvil alarak tahvil fiyatlarını yükseltip faizi düşürmeyi mi planlıyorlar?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tahvil alarak piyasaya likidite vermeyi ve talebi canlandırmayı planlıyorlar ama beceremiyorlar.

      Sil
  20. Hocam ilk önce yeni yılınızı kutlarım.TCMB nereye kadar direnir yada direnebilecek kadar kuvvetlimidir.Hocam birde bizim bankalarımız olası büyük bir küresel krize dayanıklımıdır acaba? güney Kıbrıs'ta ki gibi mevduatlara çökmesinler.sizin görüşleriniz nelerdir?saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Banka sistemi güçlü güçlü olmasına ama reel kesimin çok dış borç ödemesi var. Ayrıca açık pozisyonları da yüksek. 2015 zor bir yıl.

      Sil
  21. hocam kriz esnafa sokağa nezaman iner?saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Valla ben kriz kahini değilim. Bildiğim tek şey 2015 yılının sıkıntılı olacağıdır.

      Sil
  22. Hocam hükümet petrol fiyatlarındaki düşüşten kaynaklanan vergi kayıplarını telafi için döviz kurunun yükselmesini istiyor olabilirmi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sanmam. Döviz kurunun yükselmesi enflasyonu yükseltir ayrıca GSYH'yı da düşürür.

      Sil
  23. Seçimlere kadar yasin mi desem kadı mı desem birileri dövizi tutar görünmeyen kalemlerden falan, sonra yaklaşık 170 milyar doar dış borç vs ödemesi, ve aylık 6-8 milyar dolar cari açığı nasıl kapatırız bilmem kriz bizim fitratimizda var hocam.......

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kriz sadece bizde değil dünyada var bu sefer. Zaten zorluk da orada. 2001'de kriz sadece bizde vardı. Dünya güllük gülistanlıktı. O nedenle bizim o krizden çıkmamız kolay olmuştu. Şimdi öyle değil. Avrupa krizde, Japonya krizde, gelişmekte olan ülkelerde kriz ya kapıda ya da içeri girmeye başlamış durumda.

      Sil
  24. Hocam bircok yorumunuzda 2015 yilinin sıkıntli olacagini belirtmistiniz , ozellikle insaat sektorunun . Peki insaat sektorun de olan bir vatandasin ne gibi onlemler almasi gerekir ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pek de alınabilecek bir önlem görünmüyor.

      Sil
  25. Hocam sizce Avrupa'nın istikbali için ABD'den çok Rusya ile iyi ilişkiler içinde olması gerekmez mi?Sonuçta Rusya'nın doğal gaz aracılığıyla tehdit edebileceği bölge ABD değil Avrupa...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Rusya bu tehdidi şu ana kadar yapamadı bundan sonra yapabilir mi emin değilim. Sonuçta Rusya bu gazı satamazsa çok daha kötü durumlara düşebilir. Ama şunu da söyleyeyim ki bu ambargo Rusya'nın yapısal reformlara çok daha hızlı girmesine ve bir sonraki krizde çok daha rahat konumda olmasına yol açabilir. Nitekim Putin buna benzer söylemlerde bulundu.

      Sil
  26. Hocam Ruble'de 2015'te hareket ne yönde olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tamamen Rusya'nın politikadaki tutumuna bağlı. Eğer dış politikasında bir yumuşama sergilerse Ruble biraz daha toparlanabilir. Buna karşılık petrol fiyatları bu düzeylerde olduğu sürece Ruble eski düzeyine gelecek gibi görünmüyor.

      Sil
  27. Mahfi hocam sizce hükümetin vatandaşa anlattığı güçlü ekonomi politikası ne kadar daha vatandaşımızı etkilemeye devam eder?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Büyüme ve işsizlikte toparlanma olmadığı sürece etkisi azalarak gider.

      Sil
  28. Hocam yanlışım varsa duzeltebilirmisiniz, şimdi bizim toplam dış borç stokumuz malum..bu borcun çok önemli bir kısmıda sıcak para ve portfoy yatırımları ile finanse ediliyor..buna karşılık doviz rezervimiz ise (kullanılabilir) çok duşuk..jeopolitik ve politik riskler ise raftingciler tarafından sürekli vurgulanıyor..işte bu noktada yarın birgun bize sımsıcak para getirenler fikrini değiştirirse ve hatta rusya benzeri panik çıkışlar yasanırsa.. Bizi mb nin odunç aldığı 3-5 mia usd ne kadar kurtarır..bu rakamlar çok ama çok duşuk toplam dış borç stokuna oranla.. Kaldıki böyle bir sıkıntı olursa türevleri enslasyon, faiz oranlarında yukselişler, buyumenin düşmesi ve istihdamın çakılması şeklinde sureci devam ettirir..butun bunlar olmaz demeyelim bir kaç buyuk fon ile ratingci kral çıplak demesi yeterli.. Bizim rusya gibi doviz rezervimiz, yüksek teknoloji ihrac urunlerimiz ve petrol doğalgaz gibi bir major ihracat kalemlerimiz de yok maalesef.. Sizce bu tehdit ( sıcak paranın tersine goçu) ne kadar olasıdır.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu dedikleriniz bütün kötü gelişmelerin aynı anda yaşanması gibi bir durum. Bu tür haller fazla olası değil. Buna karşılık 2015 yılının dünya açısından zor bir yıl olacağı ve bunun Türkiye ekonomisi üzerinde etkili olacağı görülebiliyor. 2015 zor bir yıl olacak bunu görmek mümkün. Aslında petrol fiyatlarındaki düşüş biraz iyimser kıldı yoksa daha karamsardım ben.

      Sil
  29. Mahfi bey peki altının hareketi ne yönde olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Altın şimdilik 1150 - 1200 bandında (USD/ONS fiyatı olarak) dalgalanacak gibi görünüyor.

      Sil
  30. Hocam, Bankaların ROM kullanarak yatırdıkları yabancı paraları çekip TL karşılıklarını yatırmaları merkez bankasının istediği bir şey değil miydi? Yani zorunlu karşılığa faiz vermesinin asıl amacı, ekonomik konjonktür terse dönünce ROM'un ters mekanizmasının da çalışabilmesi değil miydi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu dediğiniz istemiş olması ROM uygulamasını kaldırırdı. Ama o zaman rezervleri azalacak. Çünkü bankalar dövizi çekip TL verirse TL rezerve konamayacak. Oysa YP aldığında onu rezervde gösteriyor.

      Sil
    2. Peki hocam zorunlu karşılıklara niçin faiz verildi? (Kafamdaki argüman çürüyünce nedenini sorgulamaya başladım da :) )

      Sil
  31. Yazınız için teşekkürler Mahfi Hocam elinize sağlık.

    Hocam, "ödünç rezerv olur mu?" başlıklı yazınızda bahsetmiş olduğunuz üzere bankaların sıkıntıya girmeleri durumunda, yatırdıkları zorunlu karşılıkları TCMB'den talep edebileceklerinden bahsetmişsiniz. Bir kriz senaryosu içerisinde bankaların böyle bir yola gitmesi krizin boyutunda tehlikeli bir büyümeye yol açmaz mı? Buna ek olarak, bildiğim kadarıyla zorunlu karşılık yükümlülüklerine uyulmamasına yaptırım olarak zorunlu karşılık ödenene kadar TCMB'nin daha fazla mevduatı elinde tutma hakkı var. Bu konuyu açabilirseniz sevinirim hocam.

    YanıtlaSil
  32. Değerli hocam; 2015 zorunlu geçecegi gerçeğini sanirm herkes kabul ediyor.ama petrolün ucuzlamasi sayacagimiz nadir avantajlarimiz. Bu nadir avantajlara kısmen de olsa rusyanın ve AB bölgesinin ekonomik durumların kötü olmasi sıcak paranın Turkiyeye kaymasini olumlu etkiler mi? Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sanmam. Sıcak para Türkiye'yi ayırmıyor. Bu ülkelerde ortaya çıkacak bozulmalar hepsinden birden çıkış getiriyor. Bizim için iyi olan şey petrol fiyatındaki düşüştür.

      Sil
  33. hocam mevcut durumda bugun sigortalı olan bir erkek 60 yaşında , kadın ise 58 yaşında emekli olabiliyor. 2048 ten sonra ise kadın ve erkek 65 yaşında emekli olabilecek. bu insanların o zamana kadar çalışmayı sürdürmeleri şuan için çok zor görünüyor. 50-55 yaşından sonra belki çalışmayı bırakacaklar. o zaman 5 ya da 10 sene emekli olmak için beklemek zorundalar. bu durumda napacaklar ? bu durumun önlenmesi için bes sisteminin zorunlu olması çok mu sakıncalı olur hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bence bunun seçimini zaten zorunlu olarak sgk'ya girmiş olan insanların tercihine bırakmak daha doğru olur.

      Sil
  34. Hocam Merhaba.
    Sizi severek takip etmeye çalışıyor ve yazılarınızdan çok istifade ediyorum.
    Hocam sorum ' politika ve gösterge faizi nedir, farkları nelerdir, ulkemiz için ideal olan nedir?
    Teşekkür ler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Bu konuda şu yazım var: http://www.mahfiegilmez.com/2013/07/guncellenmis-faiz-dersi.html
      Yazıdaki oranlar güncellenmeye ihtiyaç duysa da sorduğunuz kavramları açıklamak açısından sorun yok.
      Ülkemiz için ideal olan faiz enflasyonun üzerine 1 - 2 puan reel faiz vermektir. Yani bugünkü durumda yüzde 10 net faiz ideal görünüyor.

      Sil
  35. Hocam, MB mız kusura bakmasın elinden pek bir şey gelmiyor, tüm yaptığı günü kurtaracak yatıştırıcı önlemler almak. Ülkenin yürütmesi, yürütmeyi başka türlü anlamış,yüzyılda bir gelebilecek bir global likidite bolluğu fırsatı süresince çalmış saz atmış nutuk, garip MB ne yapsın.

    YanıtlaSil
  36. Hocam sizce mulakatta kirmizi kravat olur mu? Siz hangi rengi onerirsiniz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. lacivert ve turuncu öneririm şahsen kalıcılığı ve devamlılığı vurgulamak açısından güven verici olabilir. Hocam tabii daha iyisini bilebilir. :)

      Sil
  37. Hocam dövizde oynaklık çok fazla malumunuz alınan karar yerinde gözüküyor.Ancak sorum şöyle mevduata yada kısa vadeli borçlanmada önlem alınıyor. Bu durum kısa ya da uzun vadeli kredilere nasıl yansır? Bankalar da bir işletme olup kar amacı gütmekteler bu durumda döviz yada TL cinsinden krediler açısından nasıl bir pozisyon alacaklar? Bankalara olan baskı giderek artıyor karlılıkları düşecek gibi. Bu durum zaten düşük büyümeye sahip ülkemizde reel sektöre ya da diğer sektörlere kredi veren bankalar kredi vermekte pasif pozisyona girerse büyümeye olan etki negatif yönde olur mu ? Saygılarımla....

    YanıtlaSil
  38. Sayın Hocam Merhabalar,

    TCMB'nin bu hamlesiyle bankalara yüklediği döviz tutarı yaklaşık 800 MN USD civarı oluyor demişsiniz evet ama bu sanki klasik bir muhasebe trick'i olarak adlandırılabilir mi ? Yani bankaların zorunlu tutacağı döviz miktarı arttırılıp nasıl dövizin yükselişi frenlenecek mantığı tam anlayamadım , rica etsem biraz açıklayabilir misiniz ?

    Teşekkürler , Saygılar

    YanıtlaSil
  39. Hocam petroldaki düşüş bugün ABD borsalarını etkiledi.Ancak ABD neden hala petrolün fiyatını indirmek için uğraşıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yeni bir teori:

      Haziran 2015'te olmazsa, 2016'da ABD Merkez Bankası (FED)'in faizi artıracağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.

      Her ne kadar ABD içinde ekonomi toparlanıyor görünse de, aynı toparlanma en başta Çin, Japonya ve Avrupa için geçerli değil. Bir de bunlara 'gelişmekte olan ülkelerin ekonomisinin yavaşlaması' eklendi. Rusya, başlıbaşına bir sorun.

      FED, faizi şu çetrefilli dönemde artırırsa, tüm dünyada bir tsunami yaratacağını çok iyi biliyor. 29 Ekim 2014 Cumhuriyet Bayramı öncesi ve sonrası Dolar/TL kurunun nereden nereye yükseldiğine araştırıp bakarsanız; FED faizi artırdığı anda depremin ne kadar şiddetli olacağını çok iyi anlarsınız! (Çünkü o tarihte FOMC toplantısı vardı!)

      Ama faizi artırmayı geciktirirse, Japonya'nın 20 küsür yıldır yaşadığı durgunluğun benzerine düşeceğini de görüyor. Faizi artırmayı geciktirirse, yeni varlık balonları oluşmaya başlar ve bu da yeni bir küresel ekonomik krizi doğurur.

      Petrol fiyatlarının düşmesi Kasım/Aralık 2014 itibariyle, aslında çok iyi bir tarihte 'başlatıldı.'

      Önümüzdeki 6 ay (veya 1 yıl) tüm dünyada petrol fiyatlarının düşüşü enerji girdi maliyetlerini aşama aşama indireceği için; FED faiz artırım kararını verdiğinde, meydana getireceği tsunaminin etkilerini azaltmayı planlıyor.

      FED faizi artırdığında, dünyada bir deprem dalgasının yaşanacağı; bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçek.

      Asıl mesele:

      Petrol fiyatlarının düşüşünü sağlamak yolu ile, bu depremin meydana getireceği enkazı olabildiğince minimum seviyelerde tutabilmek.

      Bakalım teorileri tutacak mı...

      Sil
  40. Hocam konudan bagimsiz bir sorum olacak size.Merkez bankasının sitesinde efektif doviz kuru satisi ile normal doviz kuru satisi arasinda fark olmasının sebebi nedir.iki doviz arasında fark neyden kaynaklanıyor.yazılarınızda reel efektif kuru mevcuttu.ikisi arasında farkı açıklamıyordu.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi