2015 Yılının Reel Faiz Hesabı
2015 yılında tasarruflarını TL mevduat veya tahvile yatıran
Türk tasarruf sahipleri de yabancı yatırımcılar da nominal faizlerin yüksek olmasına
karşın enflasyonun da yüksek olması ve dolayısıyla reel faizin eksi çıkması
sonucu zarar ettiler.
2015 başında banka mevduat faizleri nominal olarak yüzde
9,5, Devlet tahvili faizi (gösterge faiz) yüzde 8 idi. 2015 sonunda enflasyon
yüzde 8,5 oldu. Yılbaşında TL mevduata parasını yatıranlarla Devlet Tahvili
alanların durumu aşağıdaki tabloda yer alıyor.
Mevduat
|
2015 Başı
|
2015 Sonu
|
Nominal Faiz (%)
|
9,5
|
|
Vergi kesintisi (%)
|
12,0
|
|
Net Nominal Faiz (%)
|
8,36
|
|
Enflasyon (%)
|
8,5
|
|
Reel Faiz (%)
|
-0,13
|
|
Tahvil
|
||
Nominal Faiz (%)
|
8,0
|
|
Vergi kesintisi (%)
|
10,0
|
|
Net Nominal Faiz (%)
|
7,2
|
|
Enflasyon (%)
|
8,5
|
|
Reel Faiz (%)
|
-1,20
|
Tabloya göre parasını banka mevduatına 1 yıl vadeli olarak
yatıranlar yüzde 0,13 oranında, parasıyla 1 yıl vadeli Devlet Tahvili almış
olanlar ise yüzde 1,20 oranında eksi reel faiz almış olmaktadır. Buna göre
paralarını mevduata veya tahvile yatıranlar görünürde yüzde 8 oranında faiz
almış gibi görünse de gerçekte eksi reel faiz almış olmaktadır.
Bu kişi yılbaşında 100 TL’si ile Dolar alsa (100 / 2,30 = )
43,5 USD alacaktı. Yılsonunda bunu tekrar TL’ye dönse (43,5 x 2,91=) 126,5
TL’si olacaktı. Vergi de söz konusu olmadan elde ettiği getiri yüzde 26,5
nominal faize denk olacak, bu da yüzde 16,6 oranında bir reel faize denk
olacaktı.
Demek ki yılbaşında parasını TL olarak faize yatıranlar eksi
reel faiz elde ederken parasını Dolara yatıranlar TL olarak önemli oranda artı
reel getiri elde etmişler.
Şimdi benzer analizi yabancı yatırımcı için yapalım.
Bir yabancı yatırımcının 2015 başında Türkiye’ye 200 USD
getirip bunu yılbaşında geçerli 2,30’luk kurla TL’ye çevirdiğini varsayalım. Eğer
böyle yapsaydı bu yatırımcının eline 460 TL geçmiş olacaktı. Bu kişinin eline
geçen paranın yarısını (230 TL) bir yıl vadeyle bankaya mevduat olarak
yatırdığını, yarısıyla da (230 TL) 1 yıl vadeli devlet tahvili aldığını ve bu
plasmanlarından elde ettiği anapara + faizi 2015 sonunda Dolara çevirerek
ülkesine gittiğini düşünelim. Aşağıdaki tablo bu durumu özetliyor.
Mevduat
|
2015 Başı
|
2015 Sonu
|
100 USD
|
230 TL
|
|
Kur
|
2,3
|
2,91
|
Nominal Faiz (%)
|
9,5
|
|
Vergi kesintisi
|
12,0
|
|
Net Nominal Faiz
|
8,36
|
|
Anapara + Faiz (TL)
|
249,2
|
|
Anapara + Faiz (USD)
|
85,6
|
|
Yılbaşı yılsonu farkı
USD
|
-14,4
|
|
Tahvil
|
||
100 USD
|
230 TL
|
|
Kur
|
2,3
|
2,91
|
Nominal Faiz (%)
|
8,0
|
|
Vergi kesintisi (%)
|
0,0
|
|
Net Nominal Faiz (%)
|
8,0
|
|
Anapara + Faiz (TL)
|
248,4
|
|
Anapara + Faiz (USD)
|
85,4
|
|
Yılbaşı yılsonu farkı
USD
|
-14,6
|
Tablonun üst kısmı tahvile yatırılan paranın, alt kısmı da
mevduata yatırılan paranın durumunu ortaya koyuyor. Görüleceği gibi bu yabancı
yatırımcı ilk yatırımından 14,4, ikinci yatırımından 14,6 Dolar olmak üzere
toplam 200 USD’lik yatırımından toplam 29 Dolar zarar ederek ülkesine
dönmüştür.
Parasını TL olarak mevduata ya da tahvile yatıran Türk
tasarrufçu reel faizin ekside kalması nedeniyle kayıpla karşılaşırken parasını
Dolara yatıran Türk tasarrufçu ciddi bir getiri sağlamış, parasını Türkiye’ye getirip
TL mevduata veya tahvile yatıran yabancı yatırımcı ise TL’nin değer kaybının
getiriyi aşması nedeniyle zarar etmiştir.
Türkiye’de yüksek olan nominal (görünürdeki) faizdir. Reel
faiz 2015 yılında eksi olmuştur. Yani parasını TL olarak mevduata veya tahvile
yatıranlar paralarını enflasyona karşı koruyamamıştır.
Not 1: Reel faiz
şu formülle hesaplanmaktadır.
Reel Faiz = [(1 + Net Nominal Faiz) / (1 + Beklenen
Enflasyon)] -1
Not 2: Yabancı
yatırımcıyı Türkiye’deki enflasyon ve dolayısıyla reel faiz ilgilendirmemekte,
kendi ülkesindeki faiz ve reel faiz ilgilendirmektedir. Yabancı yatırımcıyı
ilgilendiren şey TL’nin söz konusu yabancı para karşısındaki değeridir.
Hocam Tüik genel olarak enflasyon rakamını açıklıyor ama yıl biterken kendi enflasyonunuzu da örnekle açıklayabileceğiniz bir yazı paylaşabilir misiniz.
YanıtlaSilMahfi Hocam selamlar, tahvilde faiz geliri vergi kesintisi stopaj adi altında 10% oranındadır. Yerli yatırımcı icin 0 kabul etmek hesaplamayı bir miktar değiştirir. Saygılar, sevgiler..
YanıtlaSilEvet haklısınız. Yüzde 10 yaparak düzelttim. Reel faiz daha da eksiye düştü. Teşekkür ederim.
SilHocam yeni başlık açamadım buradan soruyorum. TCMB nin bu sene içinde havadan (0 dan) oluşturduğu parayı bilançosunda hangi kalemde görebiliriz? Geçmiş seneleride görmek mümkün müdür?. 0 dan para yaratmaya stratejik olarak kim karar verir?. Miktar büyüme ile uyumlu olmak zorunda mıdır?. Günümüzde siyasilerin buna etkisi ne derecededir?
SilTCMB sitesinde para ve banka istatistikleri içinde haftalık rapora bakın.
Silhttp://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tcmb+tr/tcmb+tr/main+menu/istatistikler/parasal+ve+finansal+istatistikler/haftalik+para+ve+banka+istatistikleri/veri+%28tablolar%29
Oradan dolaşımdaki para verisini yıllar itibariyle kıyaslayınca her yıl ne kadar yeniş paranın dolaşıma sürüldüğünü bulabilirsiniz.
Buna TCMB karar veriyor. Enflasyon hedeflemesini ve reel büyümeyi gözönünde bulunduruuyorlar.
Verileri inceledim. M3(2015)-M3(2014)= 180milyar TL. M2(2015).Döviz-M2(2014).Döviz = 101miyar TL. Aradaki fark 180milyarTL - 101 milyar TL = 79milyar TL sanırım M3.TL deki artışı işaret ediyor. Bu hesaba göre TCMB 2015 senesi içinde 79 milyar TL 0 dan (havadan) para yaratmış. (finans eğitimi almadım o yüzden sizede teyid ettirmek istedim. Yukarıdaki hesap doğru mudur?. Doğru ise dövize talep geleceği bilinen bir yılda 79 milyar TL paranın yaratılıp döviz almak için gözlerini fal taşı gibi açmış halkımıza bu fazladan paranın transfer edilmesini hangi zorunluluk ile açıklayabiliriz?. Örneğin TCMB zaten 2015 yılı içinde yüklü döviz satımı yaptı ve elindeki parayı tekrar piyasaya verdi bu bile ortamı gevşetirken buna ek 79milyar TL para basmak hangi zorunluluktan kaynaklanmıştır?.
SilHocam iyi günler. Konuyla alakasız bir soru sormak istiyorum.Kitler temettü dağıtır mı?
YanıtlaSilKâr eder ve bu kârı sermayeye ekleme ihtiyacı olmazsa dağıtır. Ama şimdiye kadar pek dağıtmadılar.
SilHocam, peki sadece özel şirketlerle ortaklık kurdukları zaman kar payı dağıtırlar değil mi? %100 kamuya bağlı olunca kar payı bütçeye mi aktarılıyor yoksa?
SilEvet Hazineye devrediyorlar.
SilÇok teşekkürler hocam.
SilYabancı yatırımcının bir de kendi ülkesindeki enflasyonu işin içine katarak hesap yapsak o zaman tablo iyice vahim olur sanırım :)
YanıtlaSilHocam biz uzun süredir enflasyondan muzdaripiz. Ancak faiz oranları da çok yüksek sayılmaz. Pekala niçin QE döneminde bu yabancılar buraya yatırım yaptılar o halde? Finansal yatırım yerine reel yatırım mı yaptılar acaba ? Fabrika, gayrimenkul vs kastediyorum.
Gelişmekte olan ülkelere fon aktarabilecek kafar elinde fon fazlası bulunan ülkelerdeki enflasyon oranları çok düşük olduğundan ihmal edilmesi Mahfi Hocanın yaptığı hesabı pek etkilemez.
SilQE sonucu artan likiditenin bir kısmıyla yüksek getiri elde etmek isteyen yabancı yatırımcılar, portföylerinde bizim gibi ülkelere de yer verdiler. Fabrika gibi kalıcı yatırımların fazla olabilmesi için daha öngörülebilir bir ülke olmalıyız. 2015 içinde yaşananlara bakınca bu pek de olası görünmüyor.
Adsız 08:14, ben Adsız 19:20 olarak yanıtınıza teşekkür ediyorum :)
SilBuradan şunu mu anlamak gerekli, geçmişte reel faiz pozitif miydi? Başka türlü buraya portföylerinde yer vermezlerdi sanırım.
Ya da faiz getirisi harici yollara mı gittiler? Borsa gibi...Aslında 2008 den bu yana yapılan reel yatırımları da sormuştum. Şuan (2015 itibarıyla) dediğiniz gibi pek mümkün gözükmüyor ama ben geçmişi soruyorum bilhassa. 2008 den itibaren..
Mahfi Hoca'nın pek ilgisini çekemedik ama bu soruyla belki yanıtlayan çıkar. Teşekkürler... :)
Geçmişte reel faiz pozitifti. 2000'ler öncesinde tasarruf oranı yüzde 20'lere varmıştı. Reel faiz düştükçe (konut kredisi faizleri de düşünce) insanlar tasarruflarını konuta ve BIST'e yönlendirdi.
SilHocam elinize sağlık tv izler gibi net şekilde yine önümüze serdiniz bilgileri. Bir sorum olcak size hocam. 2015 başında 2.3 civarında olan kur yıl sonunda 3'e dayandı, peki 2016 sonunda öngörünüz nedir kur için?
YanıtlaSilTeşekkürler.
SilHenüz tahminlerimi tamamlamadım. Bir kaç güne kadar 2016 tahminleri yazımı yayınlarım.
Mevduatta stopaj %15 değil mi?
YanıtlaSilBir yıl vadeli yatırılırsa % 12.
Silsanırım cumhurbaşkanı negatif reel faizin daha da büyük olmasını istiyor..Baskı altında olmasa TCMB faizini arttıracak ve Allah bilir 5 lik enf.hedefini de tutturacak ama korkudan yapamıyor
YanıtlaSilTam olarak neyi kasdettiğini ben anlayamadığım için bir yorum yapamıyorum.
SilHocam, dolar alan bir de uzerine dolar faizi kazandi. Cok buyuk olmamakla birlikte bankalarin verdigi dolar mevduat faizi yil boyunca ortalama %2 civarindaydi.
YanıtlaSilSayg.
Çok doğru.
SilHocam merhaba,
YanıtlaSilSuudi Arabistan bütçesi düşük petrol fiyatlarından dolayı açık veriyormuş, bu nedenle petrole %50 zam yapmış. Petrol fiyatları değişebilir mi bu şekilde bir ülkenin kararıyla?
Suudi Arabistan kendi başına petrole zam yapamaz. Yapsa da satamaz.
SilBu arada Suudi Arabistan petrole değil de kendi ülkesinde sattığı benzine zam yapmış.
SilEğer bir insan:
YanıtlaSilHem çalışkan hem akıllı ise takdir et,
Çalışkan fakat akıllı değilse dikkat et,
Akıllı fakat tembel ise ikaz et,
Hem akılsız hem tembel ise terk et.
--Hacı Bektâş-ı Velî
Mahfi Üstadım, Ocak'ta "Yunus Emre: Aşkın Yolculuğu" dizisi yeni bölümleriyle TRT1 ekranlarına dönüyor.
Bilginiz olsun istedim efendim...
Teşekkür ederim.
SilEkodiyalog yaparsanız ltf twitter den duyurun da kaçırmayalım
SilHocam biz yatırım yapıp ne zaman reel getiri elde edebileceğiz? Hep sizin gibi uzmanlardan mi dinleyecegiz? Kendi tahminlerimiz nasıl başarılı olacak?
YanıtlaSilBu ortamda zor.
SilHocam, 2009 dan 2015 ortasına kadar g. Menkule önemli oranda tasarruf kaydı, bunda reel faizlerin düşük ya da negatif olması etkili oldu mu?
YanıtlaSilİki etki var: (1) Sizin de değindiğiniz gibi mevduatta ve tahvilde reel faizin düşüklüğü etkili oldu. (2) Konut kredisi faizlerinin düşük olması kredi talebini artırdı. Bu durumda kişiler mevcut tasarruflarını çekerek ve üzerine de düşük faizli kredi kullanarak gayrimenkul alımına yöneldiler.
SilHocam merhaba, konudan bağımsız bir sorum olacak. Üretilen bir ürünün piyasaya sürülüş fiyatı nasıl belirlenir ? Ham madde, işçi ücreti, vergi, elektrik, makine ve üretim giderleri vb.. her türlü gider çıktıktan sonraki kendimize kalacak karı nasıl, neye göre belirleriz, bir gösterge var mıdır ? Mesela bu üretilen ürün, Türkiye piyasasında daha önce hiç üretilmeyen rakip bir firmadan referans fiyat alınamayacak yeni bir buluşsa...
YanıtlaSilBu durumda bir piyasa araştırması yapılabilir. Örneğin anketler yoluyla insanlara düşünceleri sorulabilir. Benzer ürünler varsa onların fiyatları referans alınabilir.
Silbenzersiz ürünse fayda-fiyat analizi uygulayabilirsiniz. Örneğin y ürünü piyasa fiyatı 5tl sizin x ürününüz y ürününden farklı tamamlayıcı ya da rakip üründe değil peki nasıl fiyatı kıyaslayacağız?
SilSizin X ürününüz;
- maliyet fiyatınızın altında olmamak kaydıyla bir baz ürün alınır
- performans, zaman tasarrufu, emek tasarrufu, açısından bu baz aldığınız üründen daha iyi mi ?
Bunlara göre bir çıkış fiyatı belirlersiniz. Daha sonra satış fiyatınıza verilen tepkiye göre kar oranınızı azaltıp ya da arttırarak yeni fiyat belirleyebilirsiniz. Bir süre sonra maliyet düşüşüde sağlayabilirseniz tekrardan fiyat mekanizmasını çalıştırabilirsiniz.
benzersiz ürünse fayda-fiyat analizi uygulayabilirsiniz. Örneğin y ürünü piyasa fiyatı 5tl sizin x ürününüz y ürününden farklı tamamlayıcı ya da rakip üründe değil peki nasıl fiyatı kıyaslayacağız?
SilSizin X ürününüz;
- maliyet fiyatınızın altında olmamak kaydıyla bir baz ürün alınır
- performans, zaman tasarrufu, emek tasarrufu, açısından bu baz aldığınız üründen daha iyi mi ?
Bunlara göre bir çıkış fiyatı belirlersiniz. Daha sonra satış fiyatınıza verilen tepkiye göre kar oranınızı azaltıp ya da arttırarak yeni fiyat belirleyebilirsiniz. Bir süre sonra maliyet düşüşüde sağlayabilirseniz tekrardan fiyat mekanizmasını çalıştırabilirsiniz.
Hocam ve adsız değerli yorumlarınız için teşekkür ederim. Dediklerinize ek olarak hedef müşteri kitlesinin alım gücünü de hesaba katmam gerekiyor galiba. Benzersiz bir ürün olduğu için insanların hiç bilmediği bir teknolojiye parasını yatırmama kararını yıkacak, korkularını yıkacak bir fiyat eşiğinde olması gerektiğini düşünüyorum en azından başlangıç için güven sağlayana kadar. Yani minimum kar olmalı sanki ilk başlarda.
SilSayın Haydar Cengiz bey,
SilFiyat bir ürünün sadece değerini göstermekle kalmayıp aynı zamanda ürünün ve markanın konumlandırmasını da gösterir. Bu nedenle öncelikle doğru tüketici hedef kitlesiyle temas kurup onların fikirlerini almalısınız ve ayrıca fayda maliyet analizine katılıyorum bir de ürünün hangi ürün sınıfında olduğuna da bağlı. Zorunlu malların fiyatlaması ile lüks malların fiyatlaması farklıdır. Örneğin lüks ürünlerde ve hizmetlerde fiyatın düşmesi talebi ve satışı düşürebilmektedir. Konunun çok daha kapsamlı bir zihinsel çaba gerektirdiği ortadadır.
Sayın adsız 03:51 yorumunuza teşekkür ederim. Anladığım kadarıyla hedef müşteri kitlesinin fiyat beklentileri çok önemli. Ürün ilk aşamada lüks gibi görünüyor, fakat 4-5 sene sonra zorunlu kategorisine geçebilir. Mesela akıllı telefonları düşünün, bundan 6-7 sene önce 3G sistemi ilk geldiğinde bu akıllı teller lüks sınıfındaydı, insanlar eski cepler neyine yetmiyor konuşup mesajlaşmak yeter diyordu, fakat network ağının yaygınlaşmasıyla birlikte günümüzde bir zorunlu ürün durumuna geldi. Bugün eski cepleri kullanan kaç kişi vardır mesela. Zannedersem hedef kitle dediğimiz insanların hacmini de ürünün kendisi oluşturuyor sanki. Bence ürünü insanların talebi fiyatlıyor, insanları da ürünün kendisi hacimliyor. Birbiri ile bağlantılı dinamik bir durum :-))
SilHocam mevduat faizinin bileşik faiz olarak alınması yatırımcının durumunu daha net göstermez mi? Bildiğiniz üzere mevduatın çok büyük bir kısmı aylık bağlanıyor. Yıllık ortalamada mevduat faizi 11-12 'lerde çıkacaktır.
YanıtlaSilBenim hesabıma göre yıllık ortalamada faiz (net nominal faiz) yüzde 8,5 dolayında çıkıyor. Çünkü o zaman vergi kesintisi yüzde 12 değil 15 oluyor. Reel faiz de o hesapta ya sıfır ya da sıfırın biraz üstünde artı çıkıyor.
Silhocam tahvil faizine göre hesaplayınca haklısınız. Demek ki mevduatta tezgahaltı oranları iyi değerlendirenler min. %2-3 reel getiri elde edebilmiştir diye düşünüyorum
SilEvet yüzde 14 - 15'lere çıkabilen mevduat faizlerini duyuyorum ama 2015 başında bu düzeyde değildi. Şimdilerde bunlar duyulur oldu.
SilGünaydın hocam,
YanıtlaSilBen İstanbul'dan ev alabilmek için para biriktirmeye çalışıyorum. Ev fiyatlarının bir yerde çöküşe geçeğini düşünüyorum ancak 2015'te ev fiyatları en az %20 civarı değer kazanmıştır herhalde, yıl başında 350 bin denilen evlere şimdilerde 400 deniyor. Benin kaybım fena bu durumda :)
Bir de sizce İstanbul'da ev fiyatları ne olur? Balon var mıdır, 2016'da düşüş yaşanır mı?
Tşk,
Biriktirdiğiniz paraları dolara yatırsaydınız kaybınız olmazdı sanırım. Ev fiyatları TL olarak artıyor ama Dolar olarak pek değişmiyor. Yani asıl olan TL'nin değer kaybı.
SilTL açısından düşüş olmaz diye düşünüyorum.
Sayin Hocam sizi bir turlu yakaliyamiyorum. Sorumu konu disi olmasina ragmen burada tekrarlamak istiyorum. Yorumunuz ve konu hakkindaki bilginiz benim icin onemli.Tesekkurler
YanıtlaSil"Selamlar Mahfi Hocam. Polemik icin degil reel cikarim icin soruyorum: Dunya uzerinde "gelismis" ulkelerin kacinda Merkez Bankalari devlet tarafindan yonetiliyor, kacinda "ozellestirme" yapilmis. Bu ozellestirmeler dunya ekonomisinde farkli etkilere sebep olmuyormu? Tesekkur ederim, saygilar. Onder Y(47-Romanya)"
Hepsini bilmiyorum. Ama sahipliği devlete ait olsa da (örneğin Bank of England) 1946'da kamulaştırılmış ve sahibi devlet olmuş. ABD'de Fed'in sahibi özel bankalar. Sahiplik kime ait olursa olsun Başkan ataması vb hepsinde devlet tarafından yapılıyor. Dolayısıyla devlet görünürde çok etkili. Buna karşılık gelişmiş ülkelerde bunların uyguladığı para politikasına hükümetler ilke olarak karışmıyorlar.
SilSizin bu sorunuz üzerine şöyle bir tarama yaptım. Devletle ilgisi olmayan MB göremedim ama bu ilgi o kadar sembolik bir hal almış ki (sanırım) hiçbirinin açıklamasında sahibinin kim olduğuna dair net bir açıklama bulamadım.
Belli başlı ekonomiler arasında;
SilMülkiyeti Kamuda Olanlar:
Almanya, Arjantin, Danimarka, Fransa, Hindistan, İngiltere, İspanya, İsveç, Kanada ve Yeni Zelanda;
Özel Mülkiyetliler: ABD, Güney Afrika ve İsviçre;
Karma Mülkiyetliler: Belçika (%50), Japonya (%55), Meksika (%51), Şili (%50) ve Türkiye (%55).
Ünitesite iken hocamız sormuştu; ordan hatırladığım için kaynağını yazamıyorum.
Mahfi Hocam konudan bağımsız olacak ama bilgilendirseniz çok sevinirim.Tahvillerde Macaulay Süresihesaplanmasının tam olarak mantığı nedir.Kaynaklardan araştırdım fikir edindim fakat mantığını tam olarak anlayamadım.
YanıtlaSilBir bilgim yok.
Silhocam tüik'in enflasyon rakamına karşılık kendi enflasyonunuzu nasıl hesaplarsınız? Örnekle açıklamalı bir yazı paylaşabilir misiniz?
YanıtlaSilKendinize bir endeks yapmanız lazım. Yazının çok kişiyi ilgilendirmeyeceği kanısındayım.
SilHocam merhabalar,
YanıtlaSilYabancıların tahvil faiz getirisinden vergi kesintisi yapılmıyor mu? yabancıların mevduat faizlerinden alınıyor anladığım kadarıyla..Portföy yatırımlarını teşvik için mi alınmıyor?
Saygılar
Dar mükellef kurumların DİBS faizi getirisinden kesinti yapılmıyor. Yabancılar da tek tek gelmiyor fonlar aracılığıyla geliyor o nedenle dar müükellef olarak değrelendiriyoruz.
SilYalanın bir devlet politikası haline geldiği, yandaşlarını beslemek için düşmanlarının mallarına çöküldüğü bir hükümetin yönettiği devletin istatistiklerine nasıl güvenebiliriz?
YanıtlaSilGuvenemezsiniz. Tek kelimeyle bu kadar. Ancak bu rakamlardan baska alternatifiniz olmadigi icin onlari kullanmaktan baska careniz de yok.
SilÇok doğru
SilGuveninizi biraz arttirmak icin istatistiklerin anlami konusunda bilgi sahibi olursaniz capraz dogrulama yapma sansiniz olur.
SilCok basit bir ornek vereyim, sayet issizlik dusuyor, ama buyume surekli artiyorsa ortada bir sacmalik oldugunu cok gecmeden anlarsiniz. TUIK tek bir istatistik aciklamiyor, medyada sadece onemli olanlar yer buluyor, diger istatistiklere bakarak ne kadar dogru ne kadar yanlis ortaya cikartabilirsiniz, farkli kurumlarin benzer istatistikleri de dogrulama icin kullanilabilir. Adi ustunde bunlar istatistik, amaclari size fikir vermek.
Mesela kendi çapımızda bir istatistiği şöyle yapabiliriz bana göre. Bugün belli bir markete gidelim ve bir evde ne kullanılıyorsa onlardan satın alalım. Temizlik , gıda maddesi vs., sürekli aldığımız ihtiyaç maddeleri yani. 29.12.2016 da tekrar gidelim aynı markete. Aynı markalardan aynı ürünlerden tekrar alalım. Birebir aynı olmalı ürünler de alışveriş yaptığımız market de, ki değişkenleri kısıtlayalım. Sonra faturaları karşılaştıralım.
SilHocam,tahvil-faiz'lerden bahsediyoruz.Belki konumuza uzak olacaktır bu sorum.Dışlanma etkisini ortadan kaldırmak için "yatırım sübvansiyonu" uygularsak dışlanma tamamen ortadan kalkmış olur mu?Makro kitaplarına baktığımızda açıklamalarda kalkar diyor ancak şekilde bunu gösteremiyorlar...Açıklarsınız çok iyi olur..
YanıtlaSilYatırım sübvansiyonu dışlanma etkisini ortadan kaldırabilir. Ama bu, uygulanacak olan yatırım sübvansiyonunun miktarına bağlı.
SilHocam yazılarınızı uzun süredir ilgiyle takip ediyorum. Bilgilerinizi başkalarıyla paylaşma yönündeki emeğinizi saygı duyuyorum.
YanıtlaSilKonuyla alakasız olacak fakat bir süredir merak ettiğim bir konuyu size danışmak istedim. Son birkaç senedir herkesin bildiği üzere, esas itibarıyla ekonomileri canlandırma maksadıyla Merkez Bankaları parasal genişleme kararları veriyor. Bunu da alışık olduğumuz şekilden farklı olarak, para basmak yerine ağırlıklı olarak Hazinelerin bastığı bono/tahvilleri alarak yapıyorlar. QE'lerin boyutu da dikkate alındığında, acaba bu süreçte seigniorage'dan söz edebilir miyiz? Ve bizim gibi USD, Euro gibi yabancı dövizi rezerv para olarak değerlendiren ülkelere herhangi bir maliyeti (nisbi dahi olsa) var mıdır?
Teşekkürler.
Saygılarımla,
Teşekkür ederim.
SilAslında MB'larının uyguladığı QE'lerin para basıp Hazineyi fonlamaktan pek bir farkı yok. Dolayısıyla burada dolaylı bir senyorajdan söz etmek mümkündür. Bize doğrudan bir maliyeti görünmüyor. Sadece bol yabancı para girişi bizim gibi ekonomileri rahata alıştırdığı için likidite sıkıntısı oluştuğunda zorlanmamıza yol açıyor.
Artik buyuk meblaada paralar matbaalarda degil, klavyelerde basiliyor. Tasinirken de guvenlikli kamyonlar degil, bilgisayar aglari kullaniliyor.
SilFiziken para yok yani?
SilMithat Cemal Kuntay'ın "Üç İstanbul" kitabı hakkındaki görüşleriniz nedir?
YanıtlaSilHocam;konunun yabancısıyım fakat bir veri setine ulaşmam gerekiyor. Mevduat ve hazine bonosu için gerçekleşen reel faiz oranlarına nasıl ulaşabilirim? 1980-2015 yılları arası dataseti gerekiyor bana. Teşekkürler.
YanıtlaSilhocam sizin formülasyona göre hesapladığım reel faiz -%6,38 olmakta. bu ne anlama gelmektedir. gösterge faiz 10,93 ve beklenen enflasyon 7,87 olarak alınmıştır. Teşekkür ederim.
YanıtlaSil