Fed Faizi Artıracak mı?

ABD Merkez Bankası Fed’in parasal genişlemeyi sona erdirdiği Ekim 2014 tarihinden itibaren yaklaşık 1,5 yıldır finansal piyasaları en çok işgal eden konu Fed’in ne zaman ve hangi hızla faiz artıracağı sorusuna aranan yanıt. Soru değişmese de cevaplar sürekli değişti. Yılbaşında bu soruya verilen genel cevap “Fed bu yıl 4 kez faiz artırabilir” şeklindeydi. Mart ayına gelindiğinde cevap “1 veya en çok 2 kez artırabilir” şekline dönüştü. Nisan ayı sonlarında “Fed galiba bu yıl faiz artırımı yapmayacak ya da en fazla 1 kez yapacak” şeklindeki tahminler yoğunluk kazandı. Aynı soruyu bugünlerde sorsak alacağımız cevapların çoğunluğu “2 faiz artırımı yapacak herhalde” şeklinde olur. Hem Fed yetkililerinin hem de piyasaların bu konudaki kafa karışıklığı ABD ekonomisinin performansındaki dalgalanmalarla ilgili. Fed’in kaç kez faiz artırımı yapacağı ABD ekonomisinin bundan sonra göstereceği performansa bağlı bulunuyor.  

Fed, üç temel göstergedeki gidişe bakarak faiz kararı vereceğini baştan açıklamıştı: (1) Büyüme, (2) İstihdam verilerindeki olumlu gelişmeler ve (2) Enflasyonda artış eğiliminin ortaya çıkması. Bu üç gösterge de ekonomide canlanmanın işaretleri olarak kabul ediliyor. Bu üç göstergede son 1,5 yılda ortaya çıkan gelişmelere bir bakalım.

2008 yılında krize giren ABD ekonomisinde büyüme oranı 2009 yılında yüzde – 2,8 ile en düşük noktasına gelmiş, işsizlik oranı ise 2010 yılının Ekim ayında yüzde 10 ile tavan yapmıştı. Fed’in tahvil alımına dayalı parasal genişleme programını (QE) sona erdirdiği Ekim 2014’de yıllık büyüme oranı yüzde 2,4’e yükselirken, işsizlik oranı da yüzde 5,7’ye gerilemişti. Nisan 2016 itibariyle yıllık büyüme tahmini yüzde 2 olarak belirlenirken işsizlik de yüzde 5 oranında bulunuyor. 

Kriz sonrasında ABD ekonomisinde fiyatların en fazla gerilediği yıl 2009 yılı oldu. 2009 yılı içinde enflasyon deflasyona dönüştü. Fed’in parasal genişlemeyi bitirdiği 2014 sonunda yıllık manşet enflasyon yüzde 0,8 dolayındaydı. Nisan 2016 sonu itibariyle yıllık manşet enflasyon yüzde 1,1 olarak tahmin ediliyor.

Özetle söylemek gerekirse büyüme oranı; potansiyel büyüme aralığına (ABD yüzde 2 – 3 arası) gelmiş, işsizlik oranı; doğal işsizlik oranı (ABD için yüzde 4 – 5 arası) sayılan aralığa gerilemiş ve enflasyon; 2017 sonu için hedef alınan yüzde 2’lik orana doğru yola çıkmış görünüyor. Bu üç göstergeye bakarak ABD ekonomisinin kriz sonrasında toparlanma içinde olduğunu söyleyebiliriz.

Fed Başkanı Yellen hafta içinde: “faiz artışının önümüzdeki aylarda gündeme gelebileceğini” açıkladı. Bu açıklama yeni bir şey mi? Bu sorunun yanıtını verebilmek için ‘önümüzdeki aylar’ ve ‘faiz artışları’ sözleriyle ne kastedildiğini bilmek gerekiyor. Eğer ‘önümüzdeki aylar’ sözüyle kastedilen üçüncü çeyrek ve devamı, ‘faiz artışları’ sözüyle kastedilen de 2’den fazla faiz artışıysa o zaman bu açıklama yeni bir şey sayılabilir. Bu durumda ‘Eylül ve sonrasında en fazla 2 kez faiz artışı’ şeklindeki elde mevcut son beklentiyi  ‘Temmuz ve sonrası 2 veya 3 faiz artışı’ olarak düzeltmek gerekiyor. Ki bu küresel sistem için yeni bir durum demektir. Yellen’in tam olarak neyi kastettiğini anlayabilmek için Haziran toplantısını ve tutanaklarını beklemek gerekecek.

Fed, eğer 2 veya 3 faiz artışına Temmuz’dan itibaren girişirse, bu durum, ihracatı gerileyen, turizm gelirleri düşen, dış kaynak ihtiyacı devam eden Türkiye ekonomisi açısından ikinci yarıda beklenen sıkıntıları artırmış olacak. 

Yorumlar

  1. Mahfi bey paylaşım için teşekkürler.Bu yazınızdaki parametrelere göre dolar kurundaki sene sonu öngörünüz nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yılbaşında yaptığım tahminde yılsonu USD kuru tahminim 3,30 idi. Bu tahminim değişmedi.

      Sil
  2. Hocam saygilar. Fed bu yıl ne zaman faiz artırırsa arttırsin doların yönü herzaman yukarı diyebilir miyiz? Yoksa fed faiz arttırdım arttiricağim gibi açıklamalar yaparak türkiye gibi ülkelerin para birimlerini kendi ekonomisine zarar vermeyecek şekilde mi arttırmaya çalışıyor? Böylece faiz arttırdığında dolarda ciddi bir artış olmayacak diyebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu tam olarak bilemiyorum ama Fed, bugünkü görünüme göre faizi artıracak ve dolar yukarı gidecek.

      Sil
  3. TCMB, FED e karşılık verebilecek seviyeyi oluşturmak için mi faiz indiriyor ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TCMB, enflasyonda baz etkisi ve gıda fiyatlarındaki düşüşün etkisinden yararlanarak faizi indirdi. Bundan sonra indirmek aleyhe olabilir.

      Sil
  4. TCMB nin faiz indirimleri,gerektiğinde faiz arttirabilecek alan yaratma çabası mı ?

    YanıtlaSil
  5. Hocam abd de istihdam ile büyüme arasındaki korelasyon çok mu kuvvetli. Biz de biliyorsunuz ekonomi büyüyor bir yandan da issizlik artıyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu ilişkinin kuvvetinden ziyade Amerikalıların en hassas olduğu konu işsizlik. Ama genel olarak büyüme işsizliği azaltır. Bizde de ekonomi büyürken işsizlik iyi kötü azalıyor bakmayın. Bizde genç nüfus çok olduğu için çalışmak isteyen sayısı da artıyor sorun oradan çıkıyor.

      Sil
  6. Bu yazılar çok sıkıcı Mahfi hocam . Biraz sosyoloji üzerine yazılar bekliyoruz. Mesela uzay yarışı ile ilgili bir yazınız vardı çok güzeldi.Bizde de uçak üretenler oldu neden sonra kapandı bu fabrikalar? Bunlar üzerine de yazılar bekliyoruz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Uçak veya otomobil üretmek artık anlamı olan işler değil. Önemli olan teknoloji üretebilmek. Mesela yarı su yarı benzinle çalışan bir motor üretebiliyor muyuz? Olay o. Yoksa herkesin ürettiği otomobili herkesin ürettiği fiyata üretsek kim bizim ürettiğimizi alır?

      Sil
  7. 1-) Traderlar emek harcamadan para mı kazanır? ( Mal üretmeksizin)
    2-) TV de gördüğümüz sürekli telefonla görüşen borsadaki insanlar kiminle görüşür?
    3-) Türkiye ABD gibi karşılıksız para basıyor mu?
    4-) Türkiye de insanlar altınlarını bankaya yatırsalar ekonomide nasıl bir durum olur ?

    Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Hizmet üretimi de mal üretimi kadar önemlidir ve emek gerektirir. Traderlar da emek karşılığı para kazanırlar.
      (2) Bilmiyorum. Herhalde alıp satma talimatları alıyor veya veriyorlardır.
      (3) Dünyadaki hiç bir kağıt paranın bir karşılığı yoktur. Ortalıkta gördüğünüz bütün kağıt paralar karşılıksızdır. ABD kriz sonrası rekor miktarda para basıp piyasaya çıkardı. Dolar bir anlamda dünya parası olduğu için ABD dışında da geçerli ve oralara gidiyor. TCMB, bugünkü para arzını yüzde 50 artırsa Türkiye'de inanılmaz enflasyon olur. Çünkü TL, USD gibi dünya parası olmadığı için dışarı gitmez hepsi içeride kalır ve enflasyon yaratır.
      (4) Altınlarını yatırdıklarında kendileri veya başkaları bu altınlar karşılığı kadar TL kredi kullanırlarsa enflasyon hızla yükselir.

      Sil
  8. Hocam ben kamu sektörüyle ilgili sorular soracağım.

    Bildiginiz gibi çoğu bakanlıkta baskanlikta hemen hemen memurlar ile uzmanlar aynı işi yapıyor.
    Böyle olunca da içerideki memurlar kurum içi sınavla uzman olmak istiyorlar maaşlarını arttırmak için.
    Diğer yandan bakınca disarida bir sürü işsiz üniversiteli genç bir sürü sınava girerek uzman yardımcısı olmaya çalışmakta. Içeriden kurum içi sınavla uzman olmak isteyenlere haklı olarak tepki göstermekte.
    Böyle bir durum nasıl cozumlenmeli sizce hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kimin ne iş yapacağının tanımını doğru dürüst yaparak çözülebilir.
      Memur ile uzman aynı işi yapıyorsa yüksek maaşlı uzmana gerek yok demektir herkesin maaşını memur düzeyine indirmek akıllıca olur.

      Sil
    2. Biz üniversitede bunca çileyi sıkıntıyı boşa mı çekiyoruz Mahfi Bey? O mantıkla o halde sizde NTV' den asgari ücret almalısınız. Böyle saçma bir yorumu size hiç yakıştıramadım.

      Sil
    3. Yanıtı iyi okumamışsınız. Uzman, uzmanlık yapmalı ki aldığı yüksek parayı hak etsin. Tanımları doğru yapmak gerekir. Aksi takdirde uzmana memurun yaptığı işi yaptıracaksak o uzman değildir. Demek istediğim budur.

      Sil
    4. Hocam buradan aslında üretmek değilde yüksek maaş alma isteği hakim devlet memurlarında.

      Devlet düzeninde paradigma değişimi olmadan bu işler hiç düzelmez.

      Sil
  9. hocam merhaba benim bir sorum olacaktı nisan ve mayıs ayı dolar ve altın fiyatlarındaki değişmelere yorumunuz nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tam beklediğim ve tanımladığım gibi. Dolar yıl içinde inişler ve çıkışlar yaşayacak (çünkü ABD ekonomisinden bazen olumlu bazen de olumsuz veriler gelecek) ama doların yönü genel olarak yukarı olacak demiştim. Aynen öyle gidiyor. Altın konusu çok karışık. Orada çok fazla spekülasyon var.

      Sil
  10. Dolar, yükselecekse; altın düşecek, diyebilirmiyiz hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doların yönü yukarı, altının yönü durağan. Ama ikisinde de zaman içinde inişler çıkışlar yaşanabilir.

      Sil
  11. fed bu yaz ve bu yil sonunda faiz arttiri diye dusunuyorum. Bu yaz ya haziran ya temmuz da %0.25 baz puan ve bu yil sonunda aralikta %0.25 baz puan faiz arttirir. toplamda %0.50 baz puan arttirarak yili %1 politika faizi ile bitirir. son baharda arttirirsa ekstra artis olur onunla birlikte %1.25 politika faizi olur.

    YanıtlaSil
  12. Hocam Murat Çetinkaya faizleri indirdikçe sevaba giriyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam hala cevap yazmadınız....

      Sil
    2. Ne diyeyim? Burası din devleti mi desem bozulacaksınız. Ekonomi bilimdir, günahla sevapla ne işimiz var desem daha fazla bozulacaksınız.

      Sil
    3. Hocam, ekonomi bilim olsaydı "fed faiz arttıracak mı?" sorusuna daha rahat cevap vermez miydik?

      Sil
    4. Ben tam tersi olduğunu düşünüyorum. Fed'in faiz artırıp artırmayacağı birçok koşulun gerçekleşmesine bağlı.
      Sosyal bilimlerde doğrular görelidir, tek doğru tek yanıt yoktur. Koşullar değişir yanıtlar da değişir.

      Sil
  13. Hocam iyi tatiller.Herkes tatil yaparken insanlara fikirler verip tahminler yapmanız ve bunu karşılıksız gerceklestirmeniz takdire şâyân bir durum.Sayın hocam hükümetin ekonomide ivedi bir şekilde gerçekleştirmesi gerekenler ne olabilir.Ülke ciddi bir krizin içinde.Büyük sayılabilecek şirketlerdeki sorunlar had safhada kobilerin çığlığını duyan yok esnaf siftahsız dükkan kapıyor.Siz ekonominin başında olsaydınız piyasanın önünü açmak için ne yapardınız hocam.Saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Ekonominin başında olmak diye bir şey artık yok sanırım. Her şeyin başında olmak gibi bir durum var. Onun için hiç bir şey yapamazdım herhalde.

      Sil
    2. Topun gelişine güzel vurmuşsunuz hocam 90' a gitmiş :)

      Sil
  14. Mahfi Hocam merhaba,
    Bu kur geçişkenliği nedir bir tanım ve örnekle açıklayabilir misiniz?
    Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kurlardaki artışın veya düşüşün iç fiyatlara yansıması ve dolayısıyla enflasyonuna olan etkisine kur geçişkenliği deniyor. Üretimde kullandığımız hammade, ara malı ve sermaye mallarının ve diğer girdilerin bir bölümü ithal malı girdiler. Kur yükseldikçe bunların TL cinsinden fiyatı ve dolayısıyla üretim maliyetleri artıyor. Bu da enflasyonda artışa neden oluyor.

      Sil
    2. Çok teşekkür ederim. Gerçekten Türkiyedeki en iyi ekonomist ve elit kişilerden birisiniz. Diyecek bir şey yok sizin yanınızda bir hiçiz gerçekten.

      Sil
    3. Estağfurullah, öyle bir şey söz konusu değil.

      Sil
  15. Hocam Türkiye ekonomisi neden üretim gücünü kaybetmeye başladı. Önümüzdeki aylarda yada yıllarda üretim gücü artacakmi yani ihracati mız artar mi.ongorunuz nedir.cunku ihracat ciddi ciddi düşüşte. Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türkiye, ürettiği malların bir bölümünü dışarı satıyor. Sattığı yerler içinde en ağırlıklı olanlarında (Avrupa, ortadoğu ülkeleri vb) ekonomik kriz olduğu için o ülkeler eskisi kadar mal satın almıyor. Bu da bizim ihracatımızın düşmesine yol açıyor. İhracat düşünce üretim gücümüz de düşüyor. Eğer önümüzdeki dönemde Avrupa toparlanır, ortadoğu sıkıntılarını aşarsa bizim de ihracatımız ve dolayısıyla üretimimiz artar.

      Sil
  16. Hocam merhaba,
    Fed faizleri artırdığında Türkiye buna karşı ne yapmalı.Örneğin faizleri artırarak önlem
    alamaz mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed, faiz artırımına girdiğinde bizde de enflasyon baz etkisiyle düşüş eğilimini terk etmiş olacak zaten. Dolayısıyla MB nin faiz artırımına gitmesi gerekebilir.

      Sil
  17. Mahfi Hocam merhaba,

    Öncelikle sizi çok sevdiğimi, Ntv programlarınızı, yazılarınızı vs. elimden geldiğince takip ettiğimi belirtmek isterim. :)

    Sene başında USD kur tahminim 3.60tl idi ve FED Başkanı çıkıp, diğer para birimlerine göre güçlenen doları "Sözlü Yönlendirme" ile yönetmeye çalıştıkça aslında işlerin Amerika'da istenilenden ve görünenden daha iyi olduğunu ve Çin'de biraz suların durulduktan sonra faiz arttırımına başlayacakları fikri bende ağır basmaya başladı. Çünkü dünyanın en büyük 2. ekonomisinden hızla çıkan para dahada hızlanırsa bu sefer bir küresel krizi daha tetikleye bilirdi.Hatırlarsanız FED tutanaklarında yada Janet Yellen'in bir konuşmasında; sizin saydığınız en önemli ilk 3 veri dışında(Büyüme, İşsizlik ve Enflasyon) gelişmekte olan ülkelerin bu durumdan en az zarar ile kurtulması ve bir şok etkisi yaratmaması için; petrolün 50 dolar bandında olmasının, faiz arttırımı için sağlıklı bir band olduğunu söylemişlerdi. Ve petrol şuanda o banda oturmuş gibi. Bu yüzden 1-3 kez faiz artırım ihtimalini kuvvetli görüyorum. Doların fazla güçlenmesi durumunda ise; seçim bahanesi ile(Clinton banko olmasına rağmen) yada ciddi bir veriyi düşük göstererek, faiz artırım etkisinin olası şok etkilerini azaltıp, seçimler geçildikten sonra ise; artık bu güvercin söylemleri bırakıp kendilerinin "Dünyanın Merkez Bankası olduklarını ve kimseye göre hareket edemeyeceklerini" söyleyeceklerini düşünüyorum.

    Ve TCMB faiz indirimde radikal bir indirime gider ve yazın turistler gelmemesinin yaratacağı dalga etkisi ve olurda bir siyasi belirsizlik olur ise.. Vay halimize diyelim. Tabi ben en kötü senaryoyu yazdım zaten bunlar olursa dolar 4'ü görse bile şaşırmayız sanırım.

    Sağlık ve mutluluk hep sizinle olsun hocam:)

    En içten saygı ve selamlarımla
    Bilal

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim.
      Çin meselesi ve petrol meselesi işin diğer önemli parçaları. Katkınız için teşekkür ederim.
      Yalnız yıl sonunda kur sizin tahmininizde olduğu gibi 4'ü görürse bir daha nerede duracağını kimse bilemez.

      Sil
    2. Asıl ben size çok teşekkür ederim hocam.

      Ben kötü senaryo için 4 öngörüsünde bulundum hocam fakat normal tahminim 2016 yılı sonuna kadar doların 3.6tl'yi göreceği şeklinde hala devam etmekte. 2018'in başından itibaren ise 4.5tl bandı etrafında gezeceğini düşünüyorum.

      Hocam bir sorumda daha var size. Eğer Fed faiz artırır ise bu aslında onların işine gelmez mi? Sonuçta bu sefer Amerika'da ki bankalara para mevduat olarak yağmaz mı? Yada devlet tahvillerine? Bu şekilde gelen likidite kredi olarak dağıtılır ise bankalar aracılığı ile buda Fed'in işine gelmez mi? Sonuçta gelen o para kredi olarak sunulur ise enflasyonun artmasında ciddi rol oynamaz mı? Olası bir küresel belirsizlikte güvenli liman olma özelliği olan altından, sağlam ve emin adımlarla ilerleyen Amerikan Doları'na doğru kaymaz mı hocam? Yoksa mantıklı gibi görünen fakat özünde yanlış bir şey mi söyledim az önce?:)

      Değerli vaktinizi ayırıp yanıt verdiğiniz için çok teşekkür ederim hocam.

      Sil
    3. Suan Turkiyede dolarin olmasi gereken gercek reel ve rekabetci seviyesi 3.25 bandi. Dolarda uzun vadede 3.75 bandi Turkiye kosullarina uygun bir banddir. Tukiyede onemli olan ic enflasyon fed falan degil eger ic enflasyon kontrol altinda olsaydi %3 maksimum %4.5 o zaman bu kadar fed korkumuz olmazdi. Ayrica kur artsa bile reel olarak ihractimiza ivme katan firsat sunardi bize. Maalesef bugun gelinen nokta bunun tam tersi kur artisi ihractimiza firsat sunmayi birakin enflasyonumuza firsat penceresi sunmaktadir. Kura level seviye atlatan belirten 4leri 5 leri gorecek dedirten olgu basta enflasyonumuz olmak uzere dusuk tasarruf bol keseden borclanarak harcama arzumuzdur.

      Sil
  18. Hocam konut fiyatları hala neden artıyor, bu kadar talep nereden geliyor, yabancılardan mı? Konut ihtiyacı yüksek biliyorum ama bu insanlar parayı nereden buluyor? Vatandaşlarımızın bu kadar borçlanması riskli değil mi, ya ödeyemezlerse...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İstanbul'da özellikle deprem nedeniyle yapılan konut değişimi fiyatların düşmesini engelliyor. Şimdilerde öyle satışlar var ki sıfır faiz, ilk yıl aidat ödemesi yok gibi kampanyalar fiyatları yükseltiyor. Öte yandan Araplardan ciddi talep de var.

      Sil
  19. Dolar ile petrol fiyatlarının birlikte yükselmesi, içeride risklerin artması kriz için yeterli koşullar değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gerek koşul ile yeter koşul farklı. Bunlar gerek koşullar.

      Sil
  20. Hocam enflasyon , faiz ilişkisi ters yönlü mü oluyor ? Yellen açıklamasında enflasyon düştüğü için faiz artıracağı gibi bir ifadesi var kafam karıştı

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Böyle bir şey söylemiş olamaz. Benim gördüğüm ABD'de yıllıklandırılmış enflasyon yüzde 0,8'den 1,1'e yükseldi. O nedenle de faiz artırımını gündeme getirdi.

      Sil
  21. Hocam bir önceki yazınızda soru-cevap kısmında önemli sorular sorulmuş,ben de sordum. Yanıtlayabilirmisiniz zahmet olmazsa.

    YanıtlaSil
  22. 2023 hedeflerine üretilecek olan milli uçak , insansız hava uçakları , Altay tankı , Atak helikopteri gibi ürünlerin ihracatıyla ulaşılabileceğini söyleniyor. Bunun imkanı sizce nedir hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Başkasının yaptıklarını burada aynen yaparak milli ürün üretilmez. Bu saydıklarınızı kimsenin bilmediği, yapamadığı mesela yarı fiyatına çıkaracak bir teknolojiyle üretebilirsek o zaman bir iş yapmış oluruz.

      Sil
    2. Mahfi Hocam nezaketinden dolayı açıkça yazmamış ben yazayım: imkanı sıfırdır.
      Japonlar 90 kişilik MRJ uçağının maketini 2007'de sergilediler. İlk uçuşlarını ise anca 2015'te yapabildiler. Müşterilere ilk teslimat ise 2017'de olacak bir problem çıkmazsa.

      Yani kolay değil o işler öyle. Anca laf salatası..

      Sil
  23. Hocam millet nasıl işimizi düzgün yaparızda rahat yaşarız diye degilde aman ülke krize nasıl girer diye soru soruyor.
    Adamlar 12 senedir krizi cıkartamadı.
    Son ümitleri yellendi ondan da bi cacık cıkmadı.
    Degil faiz petrol fiyatlarıda artsa kriz cıkmayacak.yırtınmasınlar bence.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kimse kriz çıkarmaya filan uğraşmıyor. Her eleştiriyi kriz çıkartma çabası diye yorumlarsak eleştiri kalmaz, doğruyu da bulamayız.

      Sil
  24. Bu parasal genislemeye bakarak Avrupa sizce ABDnin ne kadar gerisinden geliyor. Avrupa ne zaman topralnam emareleri gosterip issizligi dusurecek?

    Fransadaki yeni is yasasi sizce Fransada issizligi onrmli olcude indirir mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok geriden geliyor. Avrupa kolay toparlanamaz. Almanya da olmasa batacaklar neredeyse.
      Fransa'da büyük huzursuzluk var. İş Yasasını kimse beğenmedi.

      Sil
    2. Hocam niye batacaklar diğer ülkeler Almanya'ya hangi bakımdan bu kadar bağlılar?

      Sil
    3. Euroyu ayakta tutan Almanya.

      Sil
  25. ABD de bazi uzmanlar issizligin daha da duseceginden bahsediyorlar siz ne dusunuyorsunuz abd de issizlik % 4 ve altina gelir mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bundan sonra biraz zor. Ben en çok 4,5 - 4i6 dolayında olabileceğini tahmin ediyorum.

      Sil
    2. Hocam dunyada emeklilik yasina gelmis emekli olmus olmasa bile is yasamini birakmis kitlelerin artacagi bir doneme giriyoruz buna mukabil onlarin yerini dolduracak genc kusaklarin da sayica az oldugu bir doneme giriyoruz bu, kisaca nufusun yaslanmasi ve yasli bagimli nufusun artmasi olarak tanimlaniyor. Ozellikle basta Avrupa ABD rusya uzakdogu(kore cin japonya)olan budur. Bu durum ileride issizligin dusmesine etki eder mi? hele bu seviyedeki dusuk faiz ortamini da koyarsak. Uzmanlar demografi uzmanlari bu durumun 2017de baslayp hissedilir etkisini 2020de gostercegini soyluyor. Siz ne dusunuyorsunuz? Dolayisiyla Ozellikle Avrupada mevcut suan yuksek seviyede seyreden genc issizlik oraninin emekli olan kitle buyuklugu karsisinda dramatik olarak dusecegini soyluyorlar. Siz bu husuda ne dusunursunuz boyle bir teoriye bakis aciniz ne duzeyde ve kosulda

      Sil
  26. ABD nin faiz arttırımı borçlanma maliyetini ve mevcut borçlarının maliyetini ne kadar arttırır. Kısaca ne kadar daha borç havuzu artar.
    USD faiz arttırımını yapar iken petrol fiyatını karşılığını hangi aralıklarda görmektedir.
    Faiz arttırımının ABD dış tüketime etkisi geriye yönelik istatiski ki bilgiler nelerdir.
    Büyüme,enflasyon,işsizlik rakamları en iyi zirvesine yakın iken bu artışı neden devamlı gündemlerine almaktadır.
    ABD nin yurtdışı şirketleri faiz arttırımından nasıl etkilenir. Kar transferleri ne yönde olur. Yurt dışı büyüme ABD faizleri ile nasıl ilişkilidir.Bu ABD deki istihdama ne yönde yansır.
    ABD nin işi dünyanın en zor işi. İstediği gibi bir dünya parası için finansal ve mali yaptırımlar yeterli görünmüyor. Umarım daha başka ikiz kuleleri yıkmaz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bütün bunları bugünden ölçmemiz mümkün değil. Çünkü karşılıklı etkiler de olacak. Bu iş tek yönlü değil.

      Sil
  27. Hocam bizde tarım ve hayvancılıkta dünyada tek ülke olup cari acilkarimizi et üreterek ya da nestle gibi firmaların dünyada süt ihtiyacını makinalı tarım yada endüstriyel tarımla yapıp dünyada ilk 5icine giremezmiyiz G-5 tarım gibi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizde tarım ve hayvancılık iyi durumda değil ki bu dediğinizi yapabilelim. Her iki sektör de dışa muhtaç. Anadolu'nun ürünü olan nohut ve mercimeği bile Kanada'dan ithal ediyoruz. Markete gittiğinizde bir paket alıp bakın. Üstelik Kanada bunların tohumunu bizden alıp yetiştirmiş. Tarımda durumumuz budur.

      Sil
    2. Tarım ve hayvancılık da artık teknolojiyle yapılıyor. İsrailden aldığımız tek kullanımlık tohumlara dünyanın parasını ödüyoruz. Teknoloji geliştirmeden hiçbir şeyde başarılı olamayız.

      Sil
  28. Hocam saygılar...
    Kamudan kamuya borç toplam borç stokunu artırır mı?
    Mesela kamunun özel kesimden borç alması artırır ama bu iki kamu kurumu arasında olursa nolur onu merak ediyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Artırır. Hazine, tahvili kamu bankasına satsa da Hazinenin borç stoku artar.

      Sil
  29. Hocam siz antropolog musunuz?

    YanıtlaSil
  30. sayın hocam amerikanın bu üç göstergesinde düzelme varda dünya ekonomilerinin ve avrupanın durumunuda dikkate almazmı sizce.çünki oralarda amerika kadar düzelme yok hatta her şey pamuk ipligine baglı.sonuçta oralarda çıkacak kiriz kendilerinide etkilemeyecekmi.amerika kendini dünyadan ayrıştırarak onları göz ardı ederek onlar beni ilgilendirmez ben kendi ekonomime bakarım diyebilirmi sizce.şahşi görüşünüzü mahsuru yoksa söyleyebilirmisiniz.çünki tüm mesele burda.saygılar iyi günler sayın hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed, karar verirken dış dünyadaki gelişmeleri de dikkate alıyor. Açıklamalarında küresel sistemdeki gelişmelerden de söz etmesi bunu gösteriyor.

      Sil
  31. Hocam merhaba niceliksel gevşeme uygulaması faizlerin düşmesine mi neden olur yoksa niceliksel gevşeme kararıyla beraber faizler bilerek mi düşürülür? Hangisi ise nedenini açıklayabilir misiniz? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İkincisi doğru. Gevşeme ekonominin canlandırılması için yapıldığına göre onu destekleyecek olan faizlerin de düşürülmesidir.

      Sil
  32. Hocam FED'in mali politikalarla işsizliği azaltma çabasını anlayamıyorum. İhtiyaçlar, sektörlerin sğırlıkları değişiyor, eğer işçi kitlenizi günün gereklerine uygun şekilde eğitmez donatmazsanız iş gücünüz iş açığı olan sektörlerdeki boşluğu dolduramaz. ABD'nin işsizlerin yeteneklerini maximize edecek, onların günün koşullarına uygun işlerde çalışabilecek beceriyi kazandırmaya yönelik kapsamlı bir program olmadan faizlerle oynayarak işsizliği azaltmaya çalışmak bana pek mantıklı gelmiyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer işsizlik ekonomideki yavaşlamadan yani büyümenin düşmesinden kaynaklanmışsa bunu tersine çevirmenin yolu ekonomiyi yeniden canlandırmaktır. Buradaki işsizlik kronik ya da yapısal bir işsizlikten çok ekonomide oluşan bir krizden kaynaklanan işsizlik artışı. O nedenle ekonomiyi canlandırmaya çalışıyor Fed. Onun yollarından birisi de faizi düşürerek yatırımları artırmak ve dolayısıyla büyümeyi artırıp işsizliği eski durumuna döndürmek.

      Sil
    2. FED para politikasiyla issizligi azaltmaya calismiyor, issizlige gore politikasini tayin ediyor. Bunun icin bazen buyumeye bakiyor, bazen enflasyon gerceklesmesine bakiyor, bazen maas artislarina bakiyor. Gercek ekonomiye bakiyor yani, bizimkiler gibi para piyasasi oynakligina (VIX) bakmiyor. Iste o yuzden devlet bile ihalelerini FED'in parasi ile yapiyor, kendi parasina guvenmiyor.

      Sil
  33. Mahfi bey, Türkiye'de şu an para ikamesinin durumu ne? Yüksek mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu bankalardaki DTH miktarını toplam mevduata bölerek ölçebiliyoruz. Bugün itibariyle para ikamesi yüzde 44,5 görünüyor. Yani her 100 TL'lik tasarruf mevduatı ve ticari mevduatın 44,5 TL'si yabancı para cinsinden tutuluyor.

      Sil
    2. Yüksek olduğu anlamına mı geliyor bu?

      Sil
    3. Evet oldukça yüksek. 2001 krizi öncesinde aşağı yukarı bu orandaydı. Sonrasında yüzde 25'e kadar düşmüştü şimdilerde yeniden yüzde 45'lere gelip dayandık.

      Sil
    4. para ikamesi nedir ? Kisaca tanimlar misiniz

      Dusuk olmasi nedir neye delalettir
      Yuksek olmasi ise nedir?

      Sil
    5. Peki hocam son olarak yüksek olmasının ne gibi zararları var ?

      Sil
    6. Yüksek para ikamesi, insanların TL yerine Dolara endekslendiğini, kiraları, kontratları dolarla yapmaya başladığını gösterir. Bu durum TL'nin değer kaybını hızlandırır.

      Sil
  34. hocam dolar konusunda yıl sonu tahmini yapmak zor değil mi? Tamam kısa vadede dolar daha oynak bir seyir izliyor ama konjonktürel dalgalanmalar o kadar fazlaki yıl sonunu görmek çok zor değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok zor. Sadece konjonktürel dalgalanmalar değil aynı zamanda siyasal meseleler ve jeopolitik sorunlar o kadar fazlalaştı ki hepsinin etkisi var.

      Sil
  35. Hocam hisse senedi almak ve tahvil almak bir yatırım mı yoksa tasarruf mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Vatandaş açısından tasarruf gibi görülse de ekonomi açısından mali yatırım (plasman) olarak değerlendiriliyor.

      Sil
  36. hayırlı geceler hocam öncelikle yaptığınız paylaşımlar için çok tesekkür ederim. benim de bir sorum vardı. Kapitalizm sürekli krizler mi türetecek hocam ? Yani insanar aman krizler olmasın diye sürekli önlem arayısında mı olacak ?

    Tekrar tesekkürler hocam saygılar.
    Yücel

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Ne yazık ki öyle görünüyor. Bunun nedeni kapitalizmde mi yoksa kuralların tam olarak uygulanmamasında yoksa ikisinde birden mi sorularına benim yanıtım sonuncusunun doğru olduğu şeklinde.

      Sil
    2. Geliştirelim hocam;

      Belirsizlik=kriz=dalgalanma=yüksek kar eşitliği ile kapitalizmi açıklamak mümkün.

      Bu sistem olmazsa durgunluk olur.
      Bu sistemin çalışması için yukarıdaki eşitlik mutlaka olmalı.
      Yok ben bunu sevmedim derseniz de oturup yeni bir sistem yazmalısınız.
      Hadi yazdınız kabul ettirmelisiniz dünyaya.
      Kabul ettirmek denilmişken;
      Demokrasilerde halka birşey dayatmak için yıllar içinde halkı buna mahkum etmeniz gerekir yapılan budur. Ne olduğunu anlaşıldı sanırım.

      Sil
  37. Hocam Merhaba, sizi beğenerek takip ediyorum. Son olarak sizden bir ricam çıkartacağınız hatta daha önce çıkarttığınız kitaplarınızın ePub formatında e-Kitap okuyuculara uygun şekilde çıkartmanız. Kitaplarınız zaten çok talep olduğu için karaborsaya düşüyor fakat indirip okurken rahat hissedemeyip okumuş olmama rağmen basılı kitabınızıda alıyorum. Hem siz kazanın hem biz rahat edelim, saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim.
      Aslında kitaplarımın karaborsaya düşmesini veya korsan olarak basılmasını gerektirecek bir durum yok. Çünkü hem ucuz hem de bulunuyor. Özellikle internet üzerinden neredeyse her yerde üstelik indirimli olarak bulunabiliyor.
      Kitaplarımın ePub formatında yayınlanması yayıncı kuruluşun tercihine bağlı. Sonuçta ben telif hakkımı devrediyorum. Yayıncı kuruluş ise basılı kitap çıkarmayı tercih ediyor.

      Sil
  38. Hocam reel sektörde herkes bir yıldır (daha da fazla da) nakit akışının olmadığını, piyasada likidite sıkıntısı olduğunu, vadelerin uzadığını söylüyor. şimdi m.v=p.y den gidersek, gelir belli, para arzı belli, enflasyon belli, v düşüyor ise, bu paralar nerelere gidiyor? konuyla alakasız oldu ama bir bilene sorayım dedim. cevaplarsanız sevinirim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Otomotiv ve konut satışlarına bakarsanız sorunuzun yanıtının bir bölümünü göreceksiniz.

      Sil
  39. Hocam, ülkede ekonomik kriz var mı sorusuna en hızlı cevabı verebilmek için ilk olarak hangi göstergelere bakmalıyız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tek bir gösterge bunu göstermez ama bizim gibi dış finansmana bağımlı ekonomilerde kurlar en önemli göstergelerden birisidir.

      Sil
  40. Hocam merhabalar,

    Elinize sağlık bizi güncel tutmaya ve olayları farklı düşündürtmeye devam ediyorsunuz emeklerinizle.

    Bir sorum olacak.

    Kapitalist sistemin yerleşebilmesi/oluşabilmesi için bir burjuva sınıfının oluşması gerekliliğini nasıl yorumluyorsunuz ?

    Teşekkürler Mahfi Hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gerçek bir burjuva sınıfı olmadan gerçek bir kapitalizm olmaz. Bizde kapitalizmin ahbap çavuş kapitalizmine dönüşmesinin neden gerçek bir burjuva sınıfının olmamasıdır. Bizdeki burjuvazinin büyük çoğunluğu sanayi veya ticaret burjuvazisi değil esnaf burjuvazisidir. Onunla da kapitalizm bu kadar oluyor.

      Sil
  41. Hocam Venezuela battı haberi var bu fedin faiz artırımına etkileri mi?

    YanıtlaSil
  42. Hocam 1908 devriminin en önemli özellikleri ve görmemiz gereken asıl noktaları nelerdir değinebilir misiniz acaba ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. bu biraz sina sorusu gibi duruyor ama...

      Sil
    2. Değilse bile buraları aşar yanıtlanması.

      Sil
    3. sınav sorusu değil sadece cumhuriyet devriminden önceki devrim olduğu için asıl önemini kavramak için araştırma yapıyorum mahfi hocama da danışmak istemiştim sadece. Saygılar hocam

      Sil
  43. sayın hocam satın alma gücü paritesine göre bir türk abd de 19 bin dolarlık mal ve hizmet satın alabilmektedir. bir amerikalı ise kendi ülkesinde 54 bin dolarlık mal ve hizmet satın alabilmektedir.

    şimdi buraya kadar böyle ama kazın ayağı maalesef öyle değil. çünkü abd de dolaysız vergiler dolaylı vergilerden daha çok olduğu için ve bizde dolaylı vergiler daha çok olduğu için aslında görünenden yani 19 bin dolardan daha az mal ve hizmet satın alıyoruz abd de. yani abd aslında bizden görünürden daha fazla mal ve hizmet satın almaktadır. 54/19 oranından daha fazla yani.bu analiz doğru mu hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Farklı bakın olaya. Bir Türk'ün burada 19 bin dolara aldığı şeyi bir Amerikalı ABD'de almak için 54 bin dolar harcıyor.

      Sil
    2. Hocam bu iyi mi kötü mu anlamadım sonuçta bizden yaklaşık 3 kat fazla mal ve hizmet alabiliyorlar. Vergileri hesap edersek 3 kattan fazla çıkıyor.

      Sil
    3. Bir Türk'ün bu parayı orada harcadığını düşünürseniz durumu kötü ama burada harcadığını düşünürseniz durumu iyi. Çünkü burada hayat ABD'den daha ucuz.

      Sil
  44. Hocam dunyada emeklilik yasina gelmis emekli olmus olmasa bile is yasamini birakmis kitlelerin artacagi bir doneme giriyoruz buna mukabil onlarin yerini dolduracak genc kusaklarin da sayica az oldugu bir doneme giriyoruz bu, kisaca nufusun yaslanmasi ve yasli bagimli nufusun artmasi olarak tanimlaniyor. Ozellikle basta Avrupa ABD rusya uzakdogu(kore cin japonya)olan budur. Bu durum ileride issizligin dusmesine etki eder mi? hele bu seviyedeki dusuk faiz ortamini da koyarsak. Uzmanlar demografi uzmanlari bu durumun 2017de baslayp hissedilir etkisini 2020de gostercegini soyluyor. Siz ne dusunuyorsunuz? Dolayisiyla Ozellikle Avrupada mevcut suan yuksek seviyede seyreden genc issizlik oraninin emekli olan kitle buyuklugu karsisinda dramatik olarak dusecegini soyluyorlar. Siz bu husuda ne dusunursunuz boyle bir teoriye bakis aciniz ne duzeyde ve kosulda

    hocam cavep vermediniz umarim meramimi anlatmisimdir sizin yaklasiminiz nedir? Sonucta issizlik olgusu salt dusuk faizcilik philips egrisi mesleki teknik akademik egitim vs ile dusmuyor malum demografik egilimler de soz konusu! yasamin en verimli cagi denilen 20li 30lu 40li yaslardaki kitlerin varligi cok etkin ozellikle is piyasasina yeni giren girecek olan 20li yaslardaki genclerin azlamsi ve babyboom(1947-1963arasi dogan kitle) denen kusagin emekliye ayrilmasi bu iki olgunun demografik olarak zit olmasi. Mesela konuyla alakasi yok ancak new yorkda 90larin basinda yapilan arastirmada suc oranin dusmesinde istenmeyen gebeliklerin kurtajla alinmasi etkisini kurtajin yasallastigi 1974den sonra dogan cocuklara baglamislar.

    YanıtlaSil
  45. Mahfi hocam,

    1- Türkiye büyümesinin son 15-20 yılda üretim temelinden tüketime temeline kaydığını söyleyebilir miyiz?

    2- Her sene düzenli olarak Cari zarar yazan (açık kelimesi durumun vahametini hafifletiyor) bir işletmeniz olsa ne yaparsınız?

    3- Ekonomi çarklarınız borç (sıcak ve yüksek maliyetli para)+ net hata noksan ( kara para?!) ile dönüyorsa hatayı nerede ararsınız / hata arar mısınız?

    4- %4,5-5 GERÇEK büyüme sağladığınız zaman ülke işsizlik sorunu sadece artmıyorsa, gelecek için ne düşünürsünüz?

    Başka sorularım da var, şimdilik tadında bırakayım..
    Engin bilgi dağarcığınızdan istifade etmemizi sağlıyorsunuz..Sonsuz teşekürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Tam olarak söyleyemeyiz. Çünkü tüketim ile üretim aynı paranın iki yüzü (yazı ve tura gibi.) Biri olmazsa öteki de olmaz.
      (2) Devletle işletmeyi karşılaştırmak her zaman anlamlı sonuçlar vermez. Devlet zarar etmez ama işletme eder. İşletme vergi koyamaz ama devlet koyar.
      (3) Hata ararım. Yönetimde ararım. Çünkü yapılması gereken dönüşümü (yapısal reformları) yapmamış demektir.
      (4) Gelecek için iyimser olamam, öndekilerle arayı kapatamam. Çünkü 1923'den bu yana bu ortalamayla yerimiz 16'ncılıkla 18'incilik arasında gidip gelmiş daha yukarı çıkamamıştır.
      Çok teşekkür ederim.

      Sil
  46. Hocam Polonya ekonomisinde enflasyon orani -%1.5 ile -1.1 ararsinda suruyor. Polonya para birimi zloty %15 reel degerinin altinda. Issizlik orani da dusme egilimi gosteriyor.Onceki yillardaki dusuk cari acik son iki yildir cari fazlaya donmus durumda ve artis egilimi sergiliyor. Buyume orani ortalama yillik %3.5-3.7 dolaylarinda

    Boyle bir ekonomide
    1)Deflasyon varken parabirimi de olasi gerekenden dusuk seyrederken yukarida veriler de dikkate alindiginda kisisel refah artar mi?Insanlarin alim gucu reel olarak artar mi?
    2)Boyle bir ekonominin gelecegi icin ne soyleyebilirsiniz?Nereye varir.
    3)Issizlik orani %9.8lerden mesela %6lara inebilir mi uzun vadede enflasyon pozitif surdurulebilir seviyeleri yakalandiginda(%1.7-%2.7)?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Kişisel refah artmaz, buna bağlı olarak alım gücü de artmaz.
      (2) Bu ekonomi mevcut durumu ileri götürebilmek için yeni bir dönüşüm programı uygulamak zorunda. Muhtemelen eğitimi yeni baştan düzenleyerek buluş yapmaya yönelik insanlar yetiştirmeye yönelmek zorunda. Bizdeki sorun da aynı.
      (3) İşsizlik oranı geçici olarak inse de kalıcı olamaz. Çünkü sürüdürülebilir bir büyüme yok.

      Sil
    2. https://tr.tradingeconomics.com/poland/indicators

      hocam hic kusura bakmayin acik ve net hakli cikmisim hem enflasyonda hem issizlikte..issizlikte uzun zamandir %6larda bir ivme yasiyor...yani kalici bir surece girmis hatta bana kalirsa %5leri gorebilecegine dair dusuncelerim bile var ne dersiniz?

      dahasi polonya surdurebilir buyume(en azindan suana kadar teklmedi ve tekliyecegine dair de bir durum gorunmuyor rusya ukranya multeci almanya ile yasanan krizlere ragmen) ile orta gelir sarmalinda cikmis asgari gecim ucretlerini da reel olarak bu iki sene icerisinde arttirmis ve dogal olarak refahi artan dogu avrupa ulkeleri arasinda ilerilerdedir.

      Sil
  47. hocam merhaba Türkiyede kayıt dışı döviz grişi ile ilgili bir tahmininiz varmadır?? saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Net hata ve noksan bu konuda bize yardım ediyor. Geçen yıl 9,2 milyar dolar dolayındaydı.

      Sil
  48. hocam milletin parasına zorla el koymalara devam ediyorlar. işsizlik fonundan sonra şimdi de bes fonu. geçmişten hiç ders almıyoruz. fonlar kanayan yaramız.

    YanıtlaSil
  49. Hocam Euro da yön ne?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Euro'nun yönü de altın gibi çok karışık.

      Sil
  50. Hocam öncelikle şunu söylemek istiyorum. Gerçekten harika bir insansınız. Herkesin yorumuna sıkılmadan cevap verdiğiniz için sizleri tebrik ediyorum. Benim sorum şu olacak. Yazınız da faiz arttırımı için 3 konu sıralamışsınız. Büyümeden ziyade enflasyon 1.sırada olması gerekmiyor mu? Malumunuz merkez bankalarının temel amacı fiyat istikrarını sağlamak. Kafama takıldığı için sormak istedim. Şimdiden teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Estağfurullah. Herkes de soru sorduğu için harika aslında.
      Siz TCMB çerçevesinden bakarak bu sonuca varmışsınız. Ama Fed'in öncelikleri arasında istihdamı ve dolayısıyla büyümeyi kollamak ön sırada yer alıyor.

      Sil
  51. Hocam,
    Aslında şuan bulunduğumuz noktanın oldukça kritik olduğunu düşünüyorum çünkü brent petrol 40$ seviyesine çıkmış durumda petrol fiyatları yükselişi gelişmekte olan ülkeler için( birçoğu petrol ihracatçısı) iyi bir işaret pozitife dönüyor ve Türkiye de onlarla beraber gelişmekte olan ülke sepeti şeklinde alınıyor. Fakat bu haftaki dış ticaret verisi kötü gelirse ve FED kaynaklı risk off mod ile Satış gelebilir. Ayrıca her perşembe açıklanan yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı rakamları son 3 haftada YoY bazında dikkat çekici.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben yanıt yazana kadar Brent petrol 50 dolara çıktı.

      Sil
  52. Hocam,

    PayPal'ın Türkiye'den çekilmesine ne diyorsunuz? Yerine yerli bir sistem mi kullanılacak, yakın zamanda yerli bir ödeme sistemi geliştirilmişti diye hatırlıyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ABD'deki Jane'in Türkiyedeki Ayşenin çektiği fotoğrafı dijital olarak satın almak için SökülParalarıDostum'u kullanmaya ikna edebilirseniz, hiç bir sıkıntı olmaz.

      Sil
  53. Hocam konut kredisi işine yiyeceklere m onerirsiniZ konut faizleri iyice düşer mi yoksa fedden dolayı artma eğilimine mu girer sayın hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed faiz artırırsa ya da artırma yönünde işaret verirse bizde faizler artar.

      Sil
  54. Sayın hocam, her ülkeye ait tüm ekonomik verilerin olduğu güzel bir site buldum. Siz ve tüm ilgili kişiler ile paylaşmak istedim.

    http://www.tradingeconomics.com/turkey/indicators

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faydalı bir site ama Su dikkatimi cekti Türkiye de işsizlik % 10 diyor , gelismis ulkelerde % 4 ,
      ama bence ulkemizde işsizlik % 20 gercek deger,
      3 milyon degil 6 milyon işsiz var bana gore.,

      Sil
    2. Buna da bakın:
      https://knoema.com/

      Sil
  55. Hocam, faiz artışı icin maksimum hedef oranı belli mi ve nekadar zamanlari var? Uzun yillar mi?ayrica guclu abd hedefine ulastiginda kolaylikla dolari kurunu kolaylikla dusurebilcek mi sizce?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Böyle bir maksimum yok. Şimdilik yüzde 2 esas alınıyor.

      Sil
  56. Hocam genclere idol gosterebileginiz 3 turk is adami sayabilir misiniz?

    YanıtlaSil
  57. Hocam Merhaba,

    Amerika 2008 de krize yakalandı 2009 en kötü senesiydi peki Amerika 2014 te artık yükselişe geçti ve krizden çıktı peki bunun için amerika ne yaptı bu konuda bir yazı yazmanız mümkün mü ? Biliyorum kitap hazırlığındasınız ve yoğunsunuz ama bence tam derslik bit konu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu defalarca yazdım. Keynesyen politikayı parasal gevşeme aracılığıyla kullandı.

      Sil
  58. Hocam merhaba, cahilliğimi maruz gorun, kafama birşey takıldı; 2008 de ABD'de büyüme düsmüş, işsizlik artmış bu da ABD'yi para arzını azaltmaya yoneltmiş, büyüme ve işsizlik rakamları tekrar olumlu bir hale bürünmüş ya bunun sebebi bizim iktisat teorisinde gordugumuz para arzının azalması/ faizin artması/ yabancı yatırımların artması/ ülke parasının deger kazanması/ithalatın artması ve buyumenın gercekleşmesi ile mi ilgili?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi