Maastricht Kriterlerinde Son Durum ve Türkiye

Bir zamanlar sürekli gündemde tutulan Maastricht kriterleri, Avrupa Birliği (AB) idealinden uzaklaştıkça gündemden düştü.

Nasıl ki Kopenhag kriterleri bir ülkenin AB’ye katılmasının koşullarını belirliyorsa Maastricht kriterleri de AB’ye üye ülkelerin ekonomik ve parasal birliğe katılabilmesinin koşullarını belirliyor. Ekonomik ve parasal birliğe katılmanın sonucunda üye ülke kendi parasını terk edip Euro’yu para birimi olarak kabul ediyor. Maastricht Antlaşması, 1 Ocak 1993’de yürürlüğe girdi ve AB üyesi ülkelerin ekonomik ve parasal birliğe geçişte aralarındaki farklılıkların giderilmesi için bazı koşullar belirledi. Bu koşulları yerine getiren üye ülkelerin aynı para birimini (Euro) kullanabilmesini öngördü.

Şimdi önce Maastricht kriterlerini sıralayalım:
(1) Toplulukta en düşük enflasyona sahip (en iyi performans gösteren) üç ülkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasıyla ilgili üye ülke enflasyon oranı arasındaki fark 1,5 puanı geçmemelidir.
(2) Üye ülke devlet borçlarının GSYH’sına oranı %60’ı geçmemelidir.
(3) Üye ülke bütçe açığının GSYH’sına oranı %3’ü geçmemelidir.
(4) Herhangi bir üye ülkede uygulanan uzun vadeli faiz oranları 12 aylık dönem itibariyle, fiyat istikrarı alanında en iyi performans gösteren 3 ülkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmayacaktır.
(5) Son 2 yıl itibariyle üye ülke parası diğer bir üye ülke parası karşısında devalüe edilmiş olmamalıdır.

Şimdi bu kriterleri ve Türkiye’nin durumunu bir tabloya dökelim (Türkiye, dalgalı kur rejiminde olduğu için 5’inci kriter olan devalüasyon kriterinin muhatabı olmadığından onu almıyorum):

Kriter
Esas oran (%)
Euro Ortalaması (%)
Türkiye (%)
Türkiye vs EU  
Yunanistan
(%)
Yunanistan vs EU
Enflasyon
0,4
0,4
8,1
-
-1,0
+ -
Devlet Borcu/GSYH
60,0
91,0
37,0
+
177,0
-
Bütçe Açığı
-3,0
-2,0
-1,5
+
-7,2
-
Uzun Vadeli Faiz
0,5
0,5
9,0
-
0,0
+

Tabloya göre Türkiye iki kriteri tutturmuş iki kriteri tutturamamış durumda görünüyor. 2001 krizi sonrasında uygulanan programla bütçe ve ona bağlı kamu borçları sorununa çözüm getirebilmiş olan Türkiye, enflasyon ve ona bağlı olan faiz meselesini çözememiş. Yine tabloya göre zamanında bu kriterleri (devlet borç stoku / GSYH kriteri hariç) tutturduğu için Euro Bölgesine girerek Euro para birimine geçmiş olan Yunanistan ise tam tersi konumda: Bütçe açığı ve devlet borcu kriterlerini tutturmaktan uzak bulunuyor. Buna karşılık Yunanistan’ın enflasyon hedefini tutturduğunu da söylemek pek kolay değil. Çünkü bu oran tam olarak deflasyonu işaret ediyor. Tek tutturduğu kriter olarak uzan vadeli faizler karşımıza çıkıyor.

Bütün dünyada, bu dönemde, kamu borçlarının yükselmesine karşılık Türkiye’nin bu alanda sağladığı başarı çok önemlidir. Buna karşılık bütün dünyada enflasyonun sıfırlar düzeyine indiğini göz önüne alırsak bu alanda hala iki haneli enflasyonu zorlar bir yapıda olmamız anlaşılabilir bir durum değildir.

Bütçe açığını düşürmemiz sonucunda kamu borç stokunu düşürmeyi başardık. Aslında benzer bir durumu 2003 – 2009 arasında enflasyonu düşürerek faizlerde de ciddi oranlarda düşüş sağladık. Ama sonrasında ne olduysa enflasyonu düşürerek faizleri düşürme yaklaşımını terk edip faizleri düşürerek enflasyonu düşürmek gibi ters bir yola girdik. Enflasyonu ve faizleri kalıcı olarak düşürmenin tek yolu enflasyonu düşürmektir. Bunun da yolu ekonomiyi dış finansmana bağımlı yapıdan kurtarmak ve dolayısıyla kurların etkisine açık halden çıkarmaktan geçiyor. Bu çerçevede cari açığı düşürecek bir teşvik politikasını uygulamaya sokmak gerekiyor. 6 – 7 yıldır konuşup, sanki uyguluyormuş gibi yapıp da bir türlü yaşama geçiremediğimiz cari açığı düşürecek bir teşvik modelini uygulamaya koymamız şart. 

Yorumlar

  1. Merhaba Mahfi Bey,

    2016 yılında cari açık Maliye Bakanlığının yurt dışı varlıkları ülkeye getirmek için yaptığı düzenlemeler ile azaldı. NET , Hata ve Hizmetler ile ülkeye giren para miktarı cari açıktan fazla. Petrol Fiyatlarının da düşmesi bunu etkiledi.

    Buna rağmen KUR artışını nasıl değerlendiriyorsunuz?

    Kâr transferleri ve kısa vadeli borçlanma nedeni ile mi yoksa Politik olarak Başkanlık Sistemine piyasaların verdiği tepki nedeni ile mi bu kur artışı yaşanmakta.

    Diğer gelişmekte olan ülkeler ile son dönem bu nedenle ayrışmaktayız.

    Siz nasıl değerlendiriyorsunuz.

    Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İzninizle bir düzeltme yapayım: Cari açık dediğimiz şey temel olarak mal ve hizmet ihracı ve ithali arasındaki farktır. Bunun azalması ancak ihraç ettiklerimizin artması veya ithal ettiklerimizin azalmasıyla olur. Sizin konu ettiğiniz şey bu açığın nasıl finanse edildiği meselesidir.
      Biz cari açığı azaltıyoruz ama finansman ihtiyacımız aynen devam ediyor. 1 yıl içinde ihtiyacımız olan toplam dış finansman 200 milyar dolar. Bunun 35 milyar doları cari açıkta kaynaklanıyor. Kalanı vadesi gelen borçların, döviz mevduatının yenilenmesi için gerekiyor. Bu baskı kurun yükselmesine yol açıyor. Eğer sadece bununla kalsak ayrışmamız bu kadar net olmazdı. Buna ek olarak savaşın içindeyiz. Bir yandan terör ile savaşırken bir yandan Ortadoğuya girmiş durumdayız. Ayrıca önümüzdeki 6 ay için rejim belirsizliği söz konusu. Başkanlık olacak mı olmayacak mı, genel seçim olacak mı olmayacak mı? gibi sorular ortada duruyor.
      Yabancı yatırımcı bu gibi durumları sevmez. Daha doğrusu fiyatını yukarı taşır.
      Bütün bunların sonucu olarak kurlar yükseliyor.

      Sil
    2. Dusuk petrol fiyatlari cari acikta lehimize lakin Turkiye'nin cari acik problemi petrol ve dogalgaz ithalatindan kaynaklaniyor. Maliye burokratlari otomobil satislarini vergi indirimleriyle destekleyerek yuzde 65 lik akaryakit vergisi koyarak devletin gelir hesabini sisirerek kendilerini basarili pozisyona getiriyorlar ama turkiye gunluk petrol tuketiminin sadece yuzde sekizini uretebilen bir ulke. Dusuk petrol fiyatlari Turkiye icin cok iyi. Hidrokarbon ithalatindan, current account surekli acik teknoloji uretimi yatirimlarina yeterli kaynak ve finansman olusamiyor ve cari aciktan dolayi ozel sektor borclanmasi zirvede ve bir bir ozel sirketleri yabancilar satin aliyor turk insani da ucuz is gucu olmaktan oteye gidemiyor.

      Sil
  2. . Hocam kalıcı olarak enflasyon çözemiyoruz ne yapmamız gerekir

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sadece enflasyona konsantre olmamız gerekiyor. Hem büyüyelim, hem işsizliği çözelim, hem de enflasyonu düşürelim derseniz yok böyle bir formül.

      Sil
    2. Enflasyon azalırsa işsizlik artmaz mı ? Bu da büyük sorun bence.Philips eğrisi öyle anlatılıyor.

      Sil
    3. Asıl kuru dizginleyemez isek işsizlik artacak.

      Sil
  3. http://sosyal.hurriyet.com.tr/yazar/ugur-gurses_526/euroyu-getir-kari-gotur_40252436

    Son dönemde ülkemizde euronun dalgalı seyretmesinin nedeni üstteki yazı sanırım.

    Bu döngüde oturtamadığım bizim bankaların yurt dışındaki bankalara TL olarak borç verip euro cinsinden borçlanmaları.

    Yabancı bankalar bu TL yi ne yapıyor?
    Bizim bankalar bu açık pozisyonu nasıl göze alabiliyorlar.
    Bu işlemde bankalar zarar etmez. Merkez zarar etmiyor,yurtiçi yurtdışı zarar etmiyor. Kim zarar ediyor��

    YanıtlaSil
  4. Elinize sağlık hocam, yine bilgilendirici bir yazı olmuş.
    Benim konudan alakasız olarak, faiz koridoruyla ilgili aklıma takılan ufak bir şey var, şu yazınızda

    http://www.mahfiegilmez.com/2016/03/koridordaki-ylan.html

    "Aşağıdaki şekilde üst limit olan kırmızı çizgi gecelik fonlama faizini (MBGF), alt limit olan yeşil çizgi haftalık repo ihalesi faizini (MBPF), bunların arasındaki alan da borç vermede geçerli faiz koridorunu gösteriyor."

    Şeklinde bir bölüm var,

    Faiz koridorunun alt bandı, TCMB'nin gecelik borçlanma faiz oranı değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocasına soruyu sorarken cevabı farkeden öğrenci gibiyim şuanda, soruma cevabı aldım hocam. Benzer yazıları incelerken "borç vermede geçerli" kısmı dikkatimden kaçmış. Gece gece facepalm anı yaşadım ayıldım şu anda.

      Sil
  5. Hocam konu dışı olacak ama Sherlock Holmesin hangi kitaplarını okudunuz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bende Sherlock Holmes'in bütün öyküleri seti var (İngilizce.) Çoğunu okudum. Bazılarını Türkçe olarak da okudum. Son kez tekrar okuduklarım arasında Study on Scarlet, The Sign of Four, Bohemya'da Skandal var.

      Sil
  6. avrupa birligi, tüm kiriterleri tuttursak bile bizi ab ye almaz.bu kadar sorunlu bir ülkeyi kim bünyesinde ister.bir kere ortadogu ve islam ülkesiyiz.sırf bu bile bize ab ye almamalarına bahanedir.kendilerine müslüman diyen ama ilgileri olmayan vahşet örgütlerinin yaptıgı ve bu algıdan dogan islam karşıtlıgı ortadayken hiç olmaz.artı okadar mülteci barındıran adeta mülteci kampına dönen hatta bunların tc vatandaşı olma ihtimali olan türkiyeyi hiç almazlar.adam bir kaç bin mülteci gelecek diye ödleri kopuyor.bunları para karşıgı türkiyeye itelemişken bide türkiyeyi ab ye alıp ortadoguya komşu olmak istemezler.adamlar bizleri üçüncü sınıf insan olarak görüyorlar.diger tüm ekonomik kiriterleri geçtim sırf bunlar bile bizleri ab ye almamalarına yeterlidir.şahsen ben ab ülkesi olsam türkiyenin ab ye alınmasını istemezdim.daha bir sürü sorunlarımızı saymadım bile.onlarıda saysam çok yer tutacak .gündemi takip edenler ,tarafsız gözle olaylara bakanlar ne dedigimi anlayacaktır.böyle bir ülkeyi ab başına bela etmez.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Islam Avrupali bir din Avrupa nasil hosgoruluyse demokrasi varsa durustluk varsa Islamdada bu seyler var avrupa birligi nasil baris projesiyse Islamda baris dinidir. Bu nedenle avrupanin baris icin huzur icin demokrasi icin islama ihtiyaci vardir. Ikisi de ayni seyleri soyluyor baris diyor demokrasi diyor turkiyeyi alirlar. Islam olmazsa baris olmaz avrupa olmazsa da baris olmaz. Islam dinini hukum surdugu her yer baris ve kardeslik icerisinde.

      Sil
    2. saf ve temiz islamiyet için dediklerine aynen katılıyorum sayın kardeşim.ama insanlar ve cani örgütler islamiyeti kendi çıkarları için öyle hale getirdilerki dışardan bakan yabancılar dediginiz gibi görmüyor islamiyeti.bunu nerden biliyorsun dersen adamların islam ülkelerine bakışları ortada.az gazete televizyon ve gündemi takip eden, yabancıların islam ülkelerine bakışlarını anlayacaktır.

      Sil
    3. Tüm kriterleri tuttursaydık bu kadar sorunlu ülke olmazdı Türkiye. ''Tüm kriterleri tuttursak bile bizi AB'ye almazlar'' sözünüze katılmıyorum. Biz kriterleri tutturalım da bizi almasınlar Örneğin bizim enflasyonumuzu zaten düşürmemiz gerekir, para birliğine girsek de girmesek de.

      Sil
  7. Teşekkürler hocam

    YanıtlaSil
  8. Niye faizi ayri bir kriter olarak koymuslar ki, enflasyon dusunce zaten faiz dusuk olmayacak mi?

    YanıtlaSil
  9. Çok huysuz bir ülke olduk o yüzden herhangi bir birliğe girmek için herhangi bir kriteri sağlama çabasına girebileceğimizin realitesi askıya alınmış görünümü veriyor.

    İç politikadaki kısa vadeli hesaplar, uzun dönemde iç ve dış politikadaki yarayı kazımaktan başka bir işe yaramıyor.

    YanıtlaSil
  10. Hocam bence bu kriterler başta belirlenirken eksik bırakılmış.Amaç ortak bir para ve ekonomik birlik ise bu kriterlere cari denge ve hatta dış borç stoku/gsyh gibi rasyolarıda eklemeliydiler.Bunlar eklenmediği için bugünkü kuzey ve güney ülkeleri arasındaki dengesizlik çıktı bence.Gerçi bundan faydalanan kuzeyin zengin ve sanayileşmiş ülkeleri oldu,gümrük ve para birliği sayesinde güneye mal ve hizmet ihracında artış sağladılar.
    Türkiye ise rasyonel ekonomi politikalarını terk edeli çok oldu,bence konuşmaya bile değmez artık.

    YanıtlaSil
  11. Hocam bütçe dengesine bütçe gelirlerinden bütçe giderlerini çıkararak ulaşıyoruz.merak ettiğim nokta bütçe giderlerinin içine önceki dönemlerden alınan borcun faiz ödemesi girerken, vadesi gelmiş borcun anaparası bütçe giderlerine dahil ediliyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır edilmiyor. Borç yönetimi farklı hesaplarda izleniyor.

      Sil
  12. Hocam, EU ortalama Devlet Borcu / GSYH %91 iken, <%60 kurali garip degil mi? Bunu nasil acikliyoruz? Aday ulkenin uyelerden daha iyi durumda olmasi gerekmesini yani.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Maastricht kriterlerinin en zayıfı budur. O nedenle tam olarak uygulanmamıştır.

      Sil
  13. Hocam her seferinde bir sonraki yazinizi sabirla bekliyoruz.
    Elinize, emeğinize sağlik.

    YanıtlaSil
  14. Hocam şu video hakkındaki görüşünüz nedir?

    https://www.youtube.com/watch?v=zXBmW-2WsYk

    Sadece 58 saniye

    YanıtlaSil
  15. Hocam merhabalar tekrardan umarım iyisinizdir..

    Size sorum kurlar üzerine olcak. Anlık olarak kurda ki değişimleri görüyoruz peki bu sistem nasıl çalışıyor? Hangi verileri nerelerden alıp bu değeri biçiyor? Bunu açıklar mısınız eğer zahmet olmazsa.

    Yani ben elimde 3.1 milyon tl var ve sizde de 1 milyon dolar var. Sizin 3.1 milyon tl'ye ihtiyacınız var ödeme yapacaksınız ve bana 1 milyon doları veriyorsunuz ve ödemenizi yapıyorsunuz. Böyle bir durumda mantıken kurda hiç bir hareketliliğe sebebiyet vermemesi lazım öyle değil mi?

    Mesela FED piyasayı fonlamayı bırakıyorum dedi ve dolar değer kazanmaya başladı. Ama bu değerleri biçen sistem nedir? Nasıl bunu anlık olarak sağlar? Gece gece aklıma takıldı size sorayım dedim hocam unutmadan.

    En içten saygı ve selamlarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bankalar arası piyasa, döviz büroları vb. Kurlar oralardan alınıyor. Sizin ve benim kimseye bildirmeden yaptığımız işlem etki yapmaz.

      Sil
  16. doları bir miktar daha yukarı çekip; pahalı mallarda vergiyi arttırarak (örneğin yerli fiyat aralığındakilere vergiyi düşürüp geri kalan aralıktaki mallara vergiyi arttırmak); iç hizmetlerdeki vergiyi düşürerek (mesela yerli sağlık, eğitim vb.) bu dönemi atlatmamız kısa vadede yapılabilecek en önemli pasif şey (bize bir maliyetide yok).... Birde hocam örneğin çinde işçi hakları falan yok bir de çevre düzenlemeleri falan bunu bahane edip fazladan vergi koyulabilir mi (dtö kapsamından çıkmadan)? (örneğin xxx standartlarında -bizim kontrol ettiğimiz bir standart- üretim yapmıyorsunuz o nedenle şu kadar vergi ekledim gibi)

    YanıtlaSil
  17. ECB bastigi paralar parasal genisleme programi bu bahsettiginiz EUro bolgesindeki ucuz acik sorunsali yasayan ulkelere cozume katki sagladi mi


    YanıtlaSil
  18. Dolar firlar mi dolar firlarsa yapilan koprulerin otobanlarin da degeri yukselecek diyorlar bu gercek mi sanal mi arsa fiyatlari yukselir mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar artacak diye düşünüyorum.

      Sil
    2. Öff 5 senedir dolar artacak diye diye doları arttırdınız sonunda mutlu musunuz?

      Sil
  19. Su rejim tartismalari sona ererse frensiz tam gaz baskanlik rejime geceresek ben inaniyorum ki maastrict kriterlerinin diger saglayamadigimiz kriterlerini de en yakin zamanda saglayacagimizdan kuskum yok. Cunku Turkiyenin gercekten onunu tikiyorlar ayagina celme takiyorlar niye cok kosmasin diye bu bir maraton kosacaz tabii
    yorulacagizda bize celme takarak guya maratonu bitiremeyecegimizi dusunuyorlar ama bu biz maratonun engelli kosu oldugunu da biliyoruz. TUrkiyemiz kosmali yurumemeli tam gaz kosmali dis politikada ekonomide yatirimlarda yol kopru yapiminda surekli kosmali.Avrupa yaslandi yoruluyor uzakdogu keza oyle nufuslari yasli biz genciz kosuyoruz bir zaman sonra bizim pesimize dusecekler ruzgarimizdan faydalanmak icin ama o gune kadar yorulacaz kosacaz depart atacagiz. Gelecek gunler bence aydinlik ve refah huzur saadet dolu.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. la fontane

      Sil
    2. Masal bile sayılmaz.

      Sil
    3. Adsızın dediği gibi masal bile sayılmaz madde bağımlısı kişinin gördüğü halilüya dan farksız

      Sil
    4. İnşaat ve Unlu mamüller ile koşan insanımızın gelecek öngörüsü..

      Sil
  20. Hocam elinize sağlık. Tabloyu hangi tarih itibarıyla hazırladınız? 2015 sonu kamu borcu seviyesi %32,9. Bir de uzun dönemli faiz oranında dikkate alınacak değer ortalama faiz oranının 2 puan üstü olmalı. O da sanırım %4 civarında. Tablonuzu ekonomik göstergeler tablosu gibi güncel tutmanız takip açısından çok iyi olur

    YanıtlaSil
  21. Sayın Hocam, konuyla alakasız olucak ama benim sorum hükümetin bankalara yönelik ısrarla faizleri düşürün çağrılarıyla ilgili;

    bankalar (özellikle yabancı menşeli olanlar) bu çağrıya karşı reaksiyonları ne olucak sizce, kabul etmezlerse hükümetin bunlara yaptırımı olabilir mi ? evet ise ne mesela ?

    bu bankalar izlediğim kadarıyla konuyla ilgili şimdiye kadar kamuya net bir açıklama yapmadılar, bundan sonra hamleleri ne olabilir, mesela adam bankasını satıp gider mi ?

    yoksa bu sadece hükümetin içe dönük bir propogandasından mı ibaret ?

    YanıtlaSil
  22. hocam yukarda devlet borcu kriterini sağlamış görünüyoruz ama benim okuduğum bilgi, türkiye devleti hangi yıl hatırlamıyorum ama özel sektörün borçlarına da kefil oldu. yani özel sektör temerrüte düşerse hazine garantisinden dolayı, pratikte özel sektör borcu da kamu borcuna bir bakıma eklenmiş olacak. bu durumda özel+kamu borcu toplamında biz bu kriterleri gene sağlıyor muyuz ?
    bir de bu eu birliğinde, bizdeki gibi özel sektör borcuna orda devlet hazinesi kefil oluyor mu ? yani global bir uygulama mı bu hazinenin özel sektöre kefil olması ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hazine özel sektör borçlarına değil sadece Yap İşlet Devret borçlarına garantör oluyor. Onlar da kefalet uygulamaya girmediği sürece devlet borcu olarak sayılmıyor.

      Sil
    2. Hocam teorik olarak Yap İşlet Devret borçlarına garantör olmasına rağmen bu borç kamu borcu olarak sayılmamasına rağmen Türkiye'nin bu alanda sağladığı başarı çok önemlidir diyorsunuz yukarıdaki yazınızda. eğer Yap İşlet Devret mekanizması yerine bu yatırımları devlet yapsaydı 37 % olarak gözüken bu oran sizce hangi seviyelerde olacak idi?

      Sil
  23. Hocam merhabalar,

    Yazı için elinize sağlık.

    Cari açığı düşürecek bir teşvik modeli konusunu açabilir misiniz? Hangi teşvikler uygulanmalı ?

    Saygılarımla

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler.
      En fazla rekabete yatkın olduğumuz alanları ve onlar içinde malları belirleyip teşvikleri o alanlara yönlendirip 3 yıl süreyle sıkı takip ederek maliyetlerin düşmesini sağlamak gerekir.

      Sil
  24. çünkü Yunanistanın nüfusu istanbul kadar bile değil, Türkiyenin nüfusu ise Almanyadan sonra ikinci.. bu üye olmamız halinde sandalyelerin nüfus oranına göre tahsis edildiği avrupa parlamentosunda almanyadan sonra en büyük 2. grup haline gelmemiz demek... 'parayı veren düdüğü çalar' diyerek bizi almıyorlar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mesele sadece o değil. Bizim bugünkü demokrasi yapımız Avrupa'ya girmeye uygun değil.

      Sil
    2. ama meselelerden biri.. hem de ab tarafından dillendiril(e)meyen cinsten...

      'Türkiye abye girerse bizim gibi abnin devasa tarım ve balıkçılık fonlarından koca bir lokma alarak dar-orta gelirli kalabalık seçmen kitlesinin gönlünü hoş tutan ülkelerin payına ortak olur' diyemeyen Sarkozy bile 'türkiyenin yeri ab değil' derken meselenin biraz ucuna dokunuyordu aslında...

      ya doğurganlık oranını düşüreceğiz ya yüksek katma değere dayalı üretimle zenginleşeceğiz ya da biryerlerden petrol fışkırtacağız... işte o zaman alırlar...

      Sil
    3. Terminate Tor yanıtınızın son paragrafında belirttiğiniz hususlara aynen katılıyorum. Ancak bu yönde bir gidiş yok.

      Sil
  25. Maastrict kriterleri 1993 de cikti euro birligi 1999 uygulanmasi 2002 benim anlamadigim bu kriterleri son derece makul kriterlerken neden bu kriterleri saglayamayan ulkeleri euro bolgesine aldilar. ortada uzun yillar var gozlem yapilabilecek 1993 -1999 mesela ynanistan portekiz vs...

    YanıtlaSil
  26. Maastrict kriterlerine bir ekleme yapmak istiyorum

    - uye ulkelerin cari acigi/gsmh orani %5 altinda olmali
    - ISTISNA uye ulkelerden cari acik veren gsmh oranla %5 ve %2 arasinda veren ulkelerin butce /gsmh orani en az %1 olmalidir Kamu borc stoku %45 ve altinda olmalidir.

    Nasil hocam kriterlere yeni istisna ile bir kosul ekledim.

    YanıtlaSil


  27. eşek ölür kalır semeri insan ölür kalır eseri iktisadci ölur kalir kriteri

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benzetme doğru olmamış.
      İktisatçı kriter koymaz. Onu siyasetçi ve hukukçular koyar. İktisatçılar o kriterlerin nasıl tutturulacağını araştırırlar.

      Sil
  28. Istanbulda kalburustu dukkanlar is yapmiyor istiklal nisantasi kapali carsi nuruosmaniye vs.. hepsi kapaniyor el degistiriyor kuyumcu kebabci oluyor kitabevi etci lokanta vs oluyor ustelik ele geciren kitlenin buyuk cogunlugu suriyeliler

    bir ekonomist olarak bu hususda ne soylersiniz esnaflik kulturu kalmadi kuyumcu kebabci kitabevi pavyon yahut etci oluyor 55 yillik esnaf Ali bey dukkanini kapatip daha dun gelen magduriyet ikliminden faydalanan suriyeli Abodullah bin ladine devrediyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kimsenin şikayete hakkı yok. Kendimiz ettik kendimiz bulduk.

      Sil
    2. Kalbur üstü esnaf ile ilgili sayfalarca yazı yazılabilir ama başka bir hususta AVM lerin bir anda patlama yapması. Yeni bir alışveriş kültürünün doğmuş olması da buna büyük eli yapıyor. AVM deyince sadece düşük geliri olan insanların değil yüksek gelirli insanların da alışveriş yaptığı yerlerden bahsediyoruz.

      Sil
  29. AKP zihniyetine gore dusuk faiz dusuk enflasyon yaratir. Faizleri dusurdukce enflasyon duser

    ayrica bu goruse gore

    Yuksek faiz yuksek enflasyon getiriyor

    peki oyleyse bu gorus dogru ise sayet

    Avrupada enflasyon yok 0 duzeyinde hatta eksi enflasyon var faizlerde 0 duzeylerinde. Avrupa, ozelinde euro kullanan ulkeler enflasyon istiyor hatta %1 enflasyona bile razilar.
    ,
    AKP zihniyetiyle hareket edersek avrupadaki 0 enflasyon sorununu faizi yukselterek cozeriz. Yani avrupa ecb derhal faizi yukseltmeli

    Sizde keynesten etkilenerek dusuk enflasyon dusuk faiz likitide cikmazina getirir nitekim avrupa boyle bir cikmazda hatta gelismis ulkeler bu nedenle kisi ve kisiler nasil olsa faizler dusuk kalacak enflasyon yok hatta indirimler var diyerek harcama yapmadigini harcama davranislarinda yavas hareket ettigini alimlarini erteledigini soyluyorsunuz.

    Bu vesile ile tekrardan AKP zihniyetine donecek olursak onun gibi hareket edecek olursak sizden ve bu hususda etkilendiginiz keynsyen tarzdan ilhamlanirsak avrupa faizleri arttirmali midir 0 enflasyonla mucadele icin.

    AKP zihniyeti + keynesyen dusunce + Mahfi egilmezden esinlenerek soruyorum.

    YanıtlaSil
  30. hocam devletin borcu yoktur derken,özel sektörün borcu almış başını gidiyor..bu bir çelişki değilmedir..devletin yapmadığı borcu özel söktör dış finansman kanalıyla yapıyor.buda sonuçta dolaylı olarak devlet borçu olmazmı.bide bu devlet bütçesi yapılan köprülerden geçmeyen araçların parasını hazineden ödemiyormu bu parayı berden buluyorlar da açık vermiyolar ilginç..bana bu bütçe biraz makyajlı gibi geliyor..ya sizce?

    YanıtlaSil
  31. Maastricht kriteri mi kaldı Avrupa'da !!!! Tutturdukları 2 oran var (faiz ve enflasyon) onları da arttırmaya çalışıyorlar ne zamandır, çünkü deflasyon kapılarında! Avrupa projesi bitmiştir hocam, brexit sonrası dağılıp gidecektir, bu kaçınılmaz bir son. Türkiye ise pek çok açıdan yaşlı kıtaya göre daha umutlu bir geleceğe hazırlanmaktadır. Kısa vadede belki bazı tedirginlikler olacaktır ama orta vadede Türkiye ekonomisi çok daha iyi yerlere gelecektir, kimsenin şüphesi olmasın. Masal diyenler aslında Avrupa masalını dinliyorlar elli senedir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir ekonominin geçici olarak iyi yerlere gitmesi mümkündür. Ama kalıcılık birbirine saygıya, hoşgörüye, çok sesliliğe kısaca demokrasiye bağlıdır. Demokrasi yoksa istediğiniz kadar ekonominiz iyi olsun, bu durum kalıcı olamaz.

      Sil
    2. Sayın adsız 16.08 burası siyaset meydanı değil görüşünüz varsa ilgili verilerle destekleyin yoksa sizi twittera ya da haver sitelerinin yorum kısımlarına alalın destekleteniniz de cok olur.

      Sil
    3. Evet onun için Avrupa'da hortlayan faşizan seslere tanık oluyoruz ! Fransa'ya bakın koskoca Fransa'nın demokraside düştüğü hale bakın, Macaristan'da zaten alenen faşizm hortladı hortlayacak, İtalya'da bir komedyen hiç de güldürmeyen söylemlerle iktidara hazırlanıyor, Almanya eski sabıkalarını hatırlatıyor, İngiltere zaten "ne haliniz varsa" deyip yan basmış, doğu Avrupa genelde göçmenleri bloke edecek duvarların boyunu tartışıyor. Çok iyi durumda bir demokrasi ve saygı anlayışları var gerçekten!

      Sil
    4. adsiz 10.58

      tum goruslerinize katiliyorum. Ancak bu soyledikleriniz salt AVrupa icin olmamali ayni durumlar diger baska kitalarda da hukum surmektedir. Ornegin Putin Rusyasi ve Abd de ciddi bir ivme yakalayan trump Turkiyede bu koyumturak muhafazakar ruzgarlardan pek tabiki ustune yansiyani almaktadir. Dunya ekonomisi bu halde oldugu muddetce ne isid ve benzer orgutlerin teroru darbesi bombaciligi biter ne de otokriter egilimler dunya krizden kurtulmadi.

      Sil
    5. Bravo! Trump ve Putin de Avrupa dışından aynı müsveddeler. Yok hocam Avrupa demokrasisini güzelleyince örnekleri oradan seçtim. Ekonomi ve refah iyiyken herkes demokrat herkes saygılı. Biraz krize girdiler Avrupa değerleri anında sırra kadem bastı. Zor oyunu bozar! Unutmayın iki cihan harbini de avrupalilar çıkardı. Sonrasında kendi aralarında paylaştılar ortadoğuyu afrikayi ve pek çok doğal kaynak zengini toprakları, veto hakkı diye 5'li bir askeri güçle de tahkim ettiler. Sonra gelsin demokrasi nutukları.! Şimdi kriz geldi mülteci geldi, duvar ustası arıyorlar sinir hatlarını kapatacak. Vay ki vay, bunlar da demokrat!

      Sil
    6. "Halbuki korkulacak hicbir şey yoktu ortalıkta/ herşey naylondandi o kadar" -Turgut Uyar

      https://mobile.twitter.com/degirmencirfan/status/791141135267794945

      Sil
  32. Hocam, bütçe açığındaki iyi seyri büyük oranda özelleştirme gelirlerine borçlu olabilir miyiz? Ve eğer böyle ise bunun kalıcılığı ne kadar sürer? Kaleminize sağlık...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kalıcılığı kolay görünmüyor.

      Sil
    2. Asgari ucret zammının ve deprem vergilerinin de etkileri olsa gerek.

      Sil
  33. Mahfi Bey,
    Merhaba, keyifli blogunuz ve çok değerli bilgilendirmeleriniz için çok teşekkür ederiz.
    Benim danışmak istediğim konu, ABD Breton Woods krizi sonrası Petrodolar dengesiyle bugünlere kadar geldi, benim aklıma takılan, ABD gibi çok yüksek cari açığı olan bir ülkenin, çok yüksek hacimli emisyonu olan para birimi değerini gerçekten sürdürebilecek mi?
    ABD doları, para savaşları üzerine bir yazı yazarsanız çok sevinirim.
    Dolar standartı bitince devreye giren Petrodolar günleri sona yaklaşınca, ABD bir daha asla eskisi olmayacak gibi görünüyor.
    Bu parasal genişlemede, yüksek hacimli dolar basımı olmuyor mu? tüm bunlar alt alta gelince, dolar hala rezerv para olmaya devam edebilecek mi?
    Bu konuları yeni okudum, çok ilgimi çekti, eminim pek çok kişinin ilgisini çeker, değerli bilgilendirmenizi rica ederiz.

    YanıtlaSil
  34. Hocam iyi akşamlar . Yazılarınızı 5-6 aydır takip ediyorum. Emeğinize sağlık. Ben bu konuyla alakasız bi soru soracaktim. Ben maliye ikinci sınıf öğrencisiyim. Ve hocamız bugün bi araştırma verdi.
    -kamu harcamaları(2000-2015) reel değer ı
    -kamu harcamaları/GSYH(2000-2015)
    -kamu harcamalarının bileşenlerinin kamu harcamaları içindeki payı(%/2000-2015)
    -vergiler/kamu harcamaları(2000-2015)
    Şeklinde. Bunları nerden bulabilirim yada bu konuyla ilgili bi yazınız var mı. Nette ki bilgi kirliliğinden yazmak istemedim. Yardımcı olursanız çooookk sevinirim. :)

    YanıtlaSil
  35. Hocam back to back kredi ne demek?

    YanıtlaSil
  36. Lütfen:

    Şu, kur ne demek?

    Parite ne demek?

    Arasındaki benzerlik nedir?

    Farklılık nedir?

    Ekonomist diye takip ettiğim birçok kişi bu terimleri girift kullanıyor, çorba ediyor!

    Sizden ricam, örneklerle açıklamanızı 'Ekonomi Sözlüğü' sayfanıza

    http://www.mahfiegilmez.com/p/ekonomi-sozlugu.html

    koyabilir misiniz?

    YanıtlaSil
  37. Hocam merhabalar. Bu konuyla ilgisi yok ama sizin fikrinizi almak istedim, ben 2.sınıf iktisat öğrencisiyim ve istatistik dersi görüyoruz yalnız hocamız anlatırken bize öğrendiğimiz konuların neye yaradığını, iktisatta nasıl kullanıcağımıza dair hiçbir bilgi vermiyor. Acaba sizin önerebileceğiniz bir istatistik kitabı var mı?

    YanıtlaSil
  38. AK Parti memleket için hiçbir zararı olmayan, sadece yararı olan isler yapti mesela butce acigini kamu borc yukunu hafifleten AK parti var gucuyle calisarak asgari ucretlinin refahini da arttirdi gecen sene 1300 lira net asgari ucret alan millet gelen refahtan faydalandi. AK parti bununlada kalmadi 3. kopruyu yapti adeta para basma makinesi islevi goren ulkemize buyuk sukse ve prestij kazandiran bu kopru ile ulkemiz dunayya acildi. AK parti ekonomide atilim ustune atilim yaparken inmez denen enflasyon inmez denen fayiz indi %8lerde oynuyor. Ak parti imfye borc verdi imfye borclari sifirlayan ak parti doneminde imf turkiyeden borc dilenmeye basladi. Tum bunlar basari degil de hakikaten nedir maastrict kriterleri bence Turkiye saglar yeterki istesin.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sadece bunlari yapmadi adsiz daha pekcok sey yapti, mesela bedava makarna nohut dagitti, sen de aldin bunlardan yedin, protein alamayinca beyin hucrelerin olmeye basladi vs. Baska ne yapti, iyi kotu isleyen demokrasiyi yok etti, insan haklari ve hukukun evrenselligini yok etti. Ahlaksizlik, adam kayirma ve kural tanimazlik ayyuka cikti vs. Senin geriye kalan beyin hucrelerin bunlari da anlamaya yeter mi?

      Sil
  39. Hocam şunu dinler misiniz?

    Eğer başı çok sıkıcı geldiyse 3. dakikadan sonra güzelleşiyor.
    Dinledikten sonra yorum yapmanız güzel olur hani :)

    https://www.youtube.com/watch?v=peGcTg3CE94

    Saygılarımla..

    YanıtlaSil
  40. yeni türkiyenin kriterleri barbar vahabi kriterleri. kıblesi riyad. hedefi 21. yüzyılda ortaçağı yaşatmak. sonuç: iç savaş ve bölünme.

    YanıtlaSil
  41. AB kötü durumda. girmesek daha iyi olur dime hocam...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bak yapma dariliriz yoksa, Allah askina girin.

      Sil
  42. Merhaba Mahfi hocam,

    Öncelikle yazı için teşekkürler. Emeğinize sağlık.

    Avrupa Birliği hakkında aşağıda paylaşacağım link'teki değerlendirme üzerine yorumunuzu alabilir miyim?

    İlker Belek - Avrupa Birliği Çöküyor:
    http://haber.sol.org.tr/yazarlar/ilker-belek/savas-merkeze-tasindi-ab-cokuyor-160371

    Teşekkürler. Saygılarımla.

    YanıtlaSil
  43. hocam saygın bir devlet üniversitesinde işletme üzerine master yaptım. bize hiç sosyalist ekonomiden ya da islami bankacılıktan filan bahsedilmedi. lisans'da bu bilgilerin verilmemesini anlarım ama lisans üstü öğrencisi niye at gözlüğü takmış gibi okutuluyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. peki sen neden sana verilenle yetiniyorsun? Müfredat 1 ise senin araştırıp öğrenmen gereken 3 dür.

      Eğer üniversitede sana verilenin dışına çıkıp kendin üstüne bir şey koyman gerektiği öğrenemeyip sistemi suçluyorsan "at gözlüğünü" güneş gözlüğü sanmışlardan farkın kalmıyor derdi bir abimiz. Bende nasihati sana iletim. Yol yakınken dersini al sende bu cümleden ;)

      Hayatta başarılar.

      Sil
    2. Orayi lise mi zannetin evladim? Cikar at gozluklerini de kendin ogren. Bunu kendin beceremeyeceksen yuksek lisans da ne isin var zaten?

      Sil
  44. hocam ülkemizde az okunan gazetelerin fiyatının düşük olmasının nedeni nedir bunun iktisadi açıklaması?

    YanıtlaSil
  45. tam baskanlik rejiminde ekonomide istikrar saglanir mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Saglanir. Ekonomi istikrarli bir sekilde felakete dogru gider.

      Sil
    2. Başkan Tayyip Erdoğan gibi herşeye karışan ve ekonomiden anlamayan biri olursa sağlanamaz. Ama başkan meclisin denetiminde olursa, yargı bağımsız olursa evet sağlanır.

      Sil
  46. Ak partinin yaptigi yollar tuneller kopruler binalar avmler sayesinde bir suru insanimiz is guc sahibi oldu Ak partiyi bu nedenle seviyorum. Ak partiyi herkesin sevmesini bekliyorum. AK partinin bu halka hizmeti buyuktur Ak partiyi sevmek lazim ak partiyi uzmemek lazim AK partiyi herkesin koruyup kollamamasi lazim ak partinin destekcisi olmasi lazim Ak partinin daha guclu olmasi icin herkesin fedakarlik yapmasi gerek milli irade bunu gerektiriyor. Milli his ruh irade cok onemli

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tamam AkPli gardes AKPyi sevelim sen sev diyorsan biz de severiz

      Sil
    2. Sevgi anlaşmak değildir nedensizde sevilir bazen küçük bir bir için omur bile verilir

      Sil
  47. Sayın Eğilmez yazınız için teşekkür ederim. Maastricht Kriterlerinde fena değiliz. Diğer yandan Kopenhag Kriterlerinde ise aramızdaki aleyhte olan mesafe açılıyor. Eğer ülke olarak gelişmiş olan ülkeler arasında yer alacak isek, farkın bırakın açılmasını, bu farkı ortadan kaldıracak bir anlayışa sahip olmamız gerekiyor. Saygılar ile.

    YanıtlaSil
  48. Hocam Kemal Kılıçdaroğlu az önce açıklamalarında eğer Ak Parti Meclis'e faizler %1 olsun teklifi gelirse destek vereceğini söyledi ve sonrasında doların yükselişinden yakındı.

    Bu iki açıklama ilgili görüşlerinizi alabilir miyim? Erdoğan'dan kaçarken Kılıçdaroğlu'na mı tutulacağız hocam ne olacak?:))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sizin gibi "faiz de faiz" diye tutturup her hatanızın suçunu faize yükleyenlere buyrun hodri meydan demiş. Buyrun faizi ortadan silelim bakalım bu defa elinizde ne lobisi kalacak?

      Sil
    2. Bu stratejik bir adim. Faizler %1 olursa enflasyon tutulamaz, dolar firlar gider. O zaman da ekonomik cokuntu hizlanir ve toplumsal huzursuzluk artar. Belki buyuk capli gosteriler bile baslar. AKP'den kurtulmak icin bundan daha iyi yol olabilir mi? Nikolay Cavuseski nasil devrildi?

      Sil
    3. Ekonomi bilgisini de aciga cikartmis. Enflasyonun 7-8% oldugu ortamda politika faizini 1%'e indirmenin aslinda reel faizi arttirmak oldugunu soyleyebilecek danismanlari yok demek ki, bu blogun yorumlarini takip etse ogrenirdi. Faiz zaten 1% olmus durumda.

      Sil
    4. Ters köşe yapmış Kılınçtaroğlu. Erdoğan faizi sömürü aracı olarak gördüğünü söylüyor; enflasyondan da düşük büyümeden de faizi sorumlu tutuyor. Bu durumda yüksek faizi yasaklaması gerekir. Artık bahanesi yok AKP'nin.

      Sil
  49. Mastricht kriterleri baglayici degil onlar sadece onerici yonu var tavsiye niteliginde yasa degil

    YanıtlaSil
  50. Hocam, Bir şirketin hisse senetleri geniş bir yatırımcı grubunun elinde bulunduğunda bireysel yatırımcı için yöneticilerin başarısını izlemenin ve kötü yönetimi değiştirmeye çalışmanın bir yararı olmayabilir. Nedenini açıklayabilirmisiniz? Şirkete çok büyük bir miktarda kredi veren bir bankanın farklı bir konumda olduğunu düşünür müsünüz?

    YanıtlaSil
  51. Hocam ekonomide yapılan her üretim yatırım ile yapılmak zorunda mıdır mesela bir sakız üretmek için yapılan eylemlere yatırım mı deniyor?

    YanıtlaSil
  52. Başbakan Binali Yıldırım,
    Çanakkale Boğazı'na yapılacak
    köprüye ilişkin olarak yaptığı
    açıklamada, "Çanakkale geçilmez,
    tarihte kaldı artık. Çanakkale
    geçilir, her türlü geçilir hale geliyor. Denizden geçiliyor,
    havadan geçiliyor, şimdi karadan
    da geçilmiş olacak" dedi.

    Kaynak: https://tr.sputniknews.com/politika/201610251025469422-yildirim-baskanlik-bahceli/

    Hocam Çanakkale neden geçilmez ? Bir ANLATIN lütfen.
    Sizin tarih bilginizden ve entellektüel birikimizden bu konuda bir yazı bekliyoruz. Neden çanakkale ironi kaldırmaz yazında herkes öğrensin ;)

    SAYGILAR

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kardesim kopru yapmak baska uzerinden parasini verip gecebilmek baska. Ucuncu kopru neden kullanilmiyordu zannediyorsun?

      Sil
  53. hocam yatarak iktisatçı olunurmu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Olur, git yat bak nasil iktisatci oluyorsun. Uzun sure yatarsan yuksek istirahatci olursun.

      Sil
  54. Hocam cok merak ediyorum kac tane takim elbiseniz var. Belki de is hayatina girdiginiz yildan beri 1000 uzeri takim elbise satin almissinizdir. Sizi takim elbisesiz gormek ne mumkun her daim grandtuallet derler ya o bicim

    YanıtlaSil
  55. Konumuzla alakası yok ama Sherlock holmesdan başka analitik düşünceyi geliştirecek hangi polisiye romanlari tavsiye edersiniz?

    YanıtlaSil
  56. Hocam merhabalar. Keynes'in Y=AE grafiğinde planlanan otonom yatırımlar mutlaka gerçekleşir mi,mesela planlanan otonom yatırımalrı karşılayacak tasarruf seviyesi yoksa gelir seviyesi artırılıp planlanan otonom yatırımları karşılayacak tasarruf seviyesine ulaşılabilir.Ama gelir seviyesi artmazsa ve bu durumda tasarruflar planlanan otonom yatırımları karşılayamazsa bu yatırımlar gerçekleşmez mi yani sadece planda mı kalır? Bu durumu Keynes'in anlatmak istediği duruma göre anlatabilir misiniz? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  57. "Enflasyonu ve faizleri kalıcı olarak düşürmenin tek yolu enflasyonu düşürmektir. Bunun da yolu ekonomiyi dış finansmana bağımlı yapıdan kurtarmak ve dolayısıyla kurların etkisine açık halden çıkarmaktan geçiyor."

    Benim bundan anladığım 10$a mal uretip 12$ a satmak. Maalesef Türkiyenin ve içinde yasayan bizlerin böyle bir cabasi yok; bunun için bir altyapı olmadığı gibi olması için bir çabada yok. Buda demekki enflasyon en az 20 yıl boyle gidecek. Dua edelimde siyasiler + verdiginiz yolları kullanarak enflasyonu düşürme sevdasina kapilmasin, yoksa halimiz duman

    YanıtlaSil
  58. Hocam öncelikle iyi akşamlar. Türkiye ekonomisinin son 5 yılını Maastricht Kriterlerine göre değerlendirebilir misiniz? Çok teşekkür ederim

    YanıtlaSil
  59. mahfi hocam merhaba.
    türkiye'nin 2012-2017 arası uzun vadeli faiz oranlarına nasıl ulaşabiliriz?
    şimdiden teşekkürler.

    YanıtlaSil
  60. Hocam merhabalar,
    2 tane sorum olucaktı cevaplarsanız yada ulaşabileceğim kaynağa yönlendirirseniz memnun olurum.
    1)Maastricht kriterlerine uymayan ülkelere herhangi bir yaptırım yapılıyor mu?
    2)AB ülkerinin herhangi birindeki siyasi istikrarsızlık Euro'yu etkier mi? (Biraz daha açık olmak gerekirse Fransa'da Nice'de bomba patlamıştı bunun euro kuruna etkisi nasıl oldu yada oldu mu?
    Aklıma gelen diğer örnek ise Katolanyadaki bağımsızlık refandurumundaki olayların da aynı şekilde euro kuruna etkisi oldu mu?)
    Biraz uzun oldu ama şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  61. Değerli hocam merhabalar,
    Maastricht Kriterleri'ne Türkiye'nin uyumu için güncel veriler/kaynaklar mevcut mudur?

    YanıtlaSil
  62. İyi akşamlar Mahfi hocam,sizce salgından dolayı Maastricht kriterleri revizyona uğrayacak mı?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kapitalizm

Paradan Para Kaybetme Dönemi

GSYH’de Dünyada Kaçıncıyız?