Kitaplar ve Yorumlar 2 2023

Hıfzı Topuz, Taifte Ölüm, Remzi Kitabevi, İlk Baskısı 1999’da yapılmış

Mithat Paşa ve bir avuç aydınlanma yanlısıyla Padişahlar Abdülaziz, Beşinci Murat ve II. Abdülhamid arasında geçen mücadelenin belgesel romanı diyebileceğim bir kitap. Abdülhamid’in yaşamını dizilerden öğrenenler için şok edici gerçekler. Ayrıca ‘devlete hizmet cezasız kalmaz’ sözünün bu topraklarda ne kadar geriye gittiğinin yazılı kanıtı. Kitaptan bir alıntı: “…Biz elimize dürbünü almış ufuklara bakıyoruz. Bir de ne görelim, bir gemi, yelkenleri kırılmış, dalgaların arasında battı batacak. Canım, diyoruz, bu teknede hiç kimse yok mu? Neden kurtarmaya çalışmıyorlar? Hemen denize bir tekne indiriyoruz, küreklere sarılıyoruz, yallah! Yetişiyoruz. Bir de ne görelim, gemide kim var kim yok ambara inmiş, ellerinde def, davul, vur patlasın, çal oynasın, işret edip oynuyorlar. Yahu, bu ne hal diyoruz, gelin hep birlikte tekneyi kurtaralım. Onlar: Boş ver diyorlar, keyfine bak, al bir kadeh rakı, sen de bize katıl.”

Kitabı okuyunca insan dehşetle görüyor ki burada iki yüzyıldır değişen bir şey yok: Ülkeyi çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak isteyen bir avuç aydınlanma taraftarı insan ve karşılarında ülkeyi bu düzeyde tutup istediği gibi yönetmek isteyen güçler. Bu mücadele ne yazık ki ilk aşamada değilse de önünde sonunda aydınlanmacıların kaybettiği bir mücadele. Atatürk devrimleri bile öyle kaybedilmiyor mu?

Tess Gerritsen, Çırak (Çeviri: Cumhur Mısırlıoğlu), Martı Yayınları, 2011

Tess Gerritsen, Çin asıllı Amerikalı bir antropolog, tıp doktoru ve yazar. Polisiye – gerilim türü ilk kitabı çok tutulunca hekimliği bırakıp kendisini tümüyle yazarlığa vermiş bir kişi. Romanlarında tıp bilgisini sürekli öne çıkarıyor. Çırak da böyle bir roman: Adli tabiplerin incelemeleri, cesetlerin konumu, durumu hep en ince ayrıntısına kadar anlatılıyor, tıp bilgisi olmayan okurların zorlanmasına kadar gidiyor bu ayrıntılar. Öykü, Gerritsen’in daha önce yayınlanmış bir polisiye – gerilim romanın olan Cerrah ile ilişkili olsa da tek başına okunabilecek bir kurguya sahip. Gerritsen’in kahramanı dedektif Jane Rizzoli de oldukça ilginç bir karakter.

Roman ilginç bir biçimde insanı sarıyor, içine çekiyor ve neredeyse elinizden bırakamaz oluyorsunuz.

İkrami Özturan, Talebe Mustafa, Sözcü Kitabevi, 2022

Mustafa Kemal Atatürk’ün çocukluk ve gençlik yıllarını belgesel öykü çerçevesinde anlatan bu kitaptan bilmediğim birçok şeyi öğrendim. Kitap, Mustafa Kemal’in doğumundan (1881) 1905 yılında İstanbul’dan Beyrut üzerinden Şam’a giderken geminin güvertesinden Sirkeci İskelesindeki annesine başarılı olma sözü verdiği güne kadar geçen yaklaşık çeyrek yüzyıllık çocukluk ve gençlik yıllarını anlatıyor. Öğrenciliğinde yaşadıkları, okuduğu dersler, hocalarıyla ve arkadaşlarıyla ilişkileri, kendisini nasıl geliştirdiği öykü tadında anlatılıyor.

Melih Yıldız, Aklın Uçurumunda, Remzi Kitabevi, 2023

Melih Yıldız, Türk bilim, sanat ve edebiyat çevrelerinin önemli kişilerinin fırtınalı yaşamlarını anlattığı bu kitabında Fikret Mualla’dan Sabahattin Ali’ye, Neyzen Tevfik’ten Yahya Kemal’e ve daha nicelerine birçok ünlü insanın dengesizliklerini, aykırılıklarını, zaaflarını, karşılıksız aşklarını hatta akıl sorunlarını anlatıyor. Hepsi tanıdığımız, bildiğimiz, sevdiğimiz bu insanların bilmediğimiz yönlerini anlatan bu kitap gerçekten ilginç bilgiler veriyor.

Con Sinov, Yarının Adamı – Gaflet, Dalalet, Hıyanet, Masa Yayınları, 2023

Bu kitap Con Sinov’un aynı adı taşıyan ikinci kitabı. İlk kitabı Yarının Adamı – Mustafa Kemal’i Anlamak’ı yine bu blogda kitap değerlendirmeleri arasında ele almıştım. Con Sinov’un bu ikinci kitabı da son derecede rahat okunan, bilinen konulara farklı bakışlar getiren, bilinmeyen konuları aydınlatmaya çalışan çok değerli bir çalışma olmuş.

Kitapta yer alan İngiliz İşgal Kuvvetleri Komutanı General George Milne’den bir alıntı: “Padişah, İngilizlerin, Türkiye’nin idaresini mümkün olduğu kadar çabuk ellerine alması için istirhamda bulundu. İç kısımlara İngiliz subaylarının gönderilmesini ve idareye yardımcı olmalarını rica etti. İstenmeyen subayları görevlerinden almaya ve birlikleri İngiliz subaylarının komutası altına vermeye hazır.”