İşsizlik Artıyor, Bütçe Açığa Düşüyor

TÜİK, Temmuz 2016 işsizlik verisini açıkladı buna göre işsizlik oranı yüzde 10,2’den 10,7’ye, tarım dışı işsizlik oranı yüzde 12,2’den 13’e, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı da yüzde 11’den 11,2’ye yükseldi. Her üç oran da son 7 yılın en yüksek Temmuz ayı gerçekleşmesi oldu. Haziran ayında görülen istihdam azalması Temmuz’da da devam etmiş görünüyor. Önceki aylarda işsizlik oranı artarken istihdam oranı da artar ve: “İşsizlik artıyor ama istihdam edilen kişi sayısı da artıyor. İşsizliğin artma nedeni yeni kişilerin işgücüne katılmasından kaynaklanıyor” diyerek bir teselli bulunurdu. Son iki aydır o teselli de kalmadı.

İşgücü istatistiklerinin tek olumlu yanı kayıt dışı çalışanların oranının geçen yılın Temmuz ayına göre 0,7 puan azalmış olması.

İşsizlik artışının birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında asgari ücret artışının yarattığı işten çıkarmalar, başta turizm olmak üzere çeşitli sektörlerde yaşanan iş ve gelir kayıplarının yol açtığı çıkarmalar, Suriyeli göçmenlerin kayıt dışı çalıştırılması gibi nedenler ilk akla gelenleri.

12 Ekim günü yazdığım Bütçe Dengesi ile Hazine Nakit Dengesi Arasındaki Fark başlıklı yazımda bütçe dengesinin ilk 8 ayda 4,9 milyar TL fazla vermesine karşılık nakit dengesinin ilk 9 ayda 21 milyar TL açık verdiğini belirtmiştim. Bu ikisi arasındaki farkın yüksekliğinin normal olmadığını, bütçe fazlasının, kalan aylarda açığa dönüşeceğini vurgulamıştım. 

Şimdi artık elimizde her iki büyüklük için de ilk 9 aylık veriler var. Önce bütçe ve nakit dengesi denklemlerini hatırlayalım:

Bütçe Dengesi =  Bütçe Gelirleri – Bütçe Giderleri                                         
Hazine Nakit Dengesi = Genel Bütçe Gelirleri – Genel Bütçe Giderleri +/- Emanetler +/- Avanslar

2016 yılının ilk 9 ayındaki sonuçları bu denklemlerde yerlerine yerleştirelim:
Bütçe Dengesi = 404,5 – 416,5 = - 12,0
Hazine Nakit Dengesi = 406,8 – 427,8 = - 21,0

İki denge arasındaki fark ilk 9 ayın sonunda 9 milyar TL’dir. Bu iki denge hiçbir zaman bire bir aynı olmaz ama birbirine yakın olur. Demek ki önümüzdeki aylarda bütçe dengesinde açık biraz daha büyüyecek. Zaten OVP’de öngörülen tahmine bakılırsa bütçe açığının yılsonunda 35 milyar TL’ye yaklaşması bekleniyor demektir.

Büyümenin, potansiyel büyüme oranı kabul edilen yüzde 5’in altında seyretmeye devam ettiği, yatırımların düştüğü, işsizliğin arttığı bir dönemde bütçe dengesini tabu gibi yüzde 1’in altında tutmaya çalışmak doğru bir yaklaşım değildir. Buna karşılık Türkiye’nin bugün içinde olduğu durumda iki konu önemlidir: (1) Eğer büyüme, işsizlik, enflasyon, cari denge ve bütçe dengesi beşlisinden elde sadece bütçe dengesi kalmışsa onu da bozmak dış finansmana erişim açısından sıkıntılı olabilir. (2) Eğer büyüme uğruna bütçe disiplininden yapılan fedakârlık ekonomiyi büyümeye yöneltemezse sıkıntı artabilir.

Bütçe açığının artmasından çok büyüme yaratmadan artması sorun yaratır.

Ek 1: İşgücü, İstihdam ve İşsizlik Tanımları (Kaynak: TÜİK)
İşgücü: İstihdam edilenler ile işsizlerin oluşturduğu tüm nüfusu kapsar.
İşgücüne katılma oranı: İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır.
İstihdam: İşbaşında olanlar ve işbaşında olmayanlar grubuna dahil olan kurumsal olmayan çalışma çağındaki tüm nüfus istihdam edilen nüfustur. İşbaşında olanlar: Yevmiyeli, ücretli, maaşlı, kendi hesabına, işveren ya da ücretsiz aile işçisi olarak referans dönemi içinde en az bir saat bir iktisadi faaliyette bulunan kişilerdir. İşbaşında olmayanlar: İşi ile bağlantısı devam ettiği halde, referans haftası içinde çeşitli nedenlerle işinin başında olmasa da kendi hesabına ve işverenler istihdamda  kabul edilmektedir.
İstihdam Oranı: İstihdamın, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır.
Kayıt Dışı İstihdam: Referans haftasında yaptığı işten dolayı herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmayanlardır.
İşsiz: Referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan (kâr karşılığı, yevmiyeli, ücretli ya da ücretsiz olarak hiç bir işte çalışmamış ve böyle bir iş ile bağlantısı  da olmayan) kişilerden iş aramak için son 4 hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan 15 ve daha yukarı yaştaki fertler işsiz nüfusa dahildirler. 2014 yılı öncesinde iş arama kriterinde referans dönemi olarak “son 4 hafta” yerine “son 3 ay”  kullanılmaktaydı. 
İşsizlik Oranı: İşsiz nüfusun işgücü içindeki oranıdır.
İşgücüne Dahil Olmayanlar:  İşsiz veya istihdamda bulunmayan 15 ve daha yukarı yaşta kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfustur.
Örnekleme yöntemi: Hanehalkı İşgücü Araştırmasında iki aşamalı, tabakalı küme örneklemesi yöntemi kullanılmıştır. Ardışık iki dönem arası ve ardışık iki yılın aynı dönemlerinde adres bazında %50 çakışma sağlayacak şekilde rotasyon kalıbı oluşturulmuş ve her dönemde 8 alt örnek kullanılmıştır. Çalışmanın tasarımında her dönemde uygulama yapılacak örneklem genişliği haftalara eşit olarak dağıtılmıştır. Anketin 2014 yılı itibariyle dönemlik örnek hacmi 44.000 hanehalkıdır. 
Veri kaynakları: Veriler, belirlenen örnekleme yöntemine göre seçilen hanehalklarından derlenmektedir. Hanehalkı İşgücü Anketlerinde kullanılan istatistiki birim “hanehalkları”dır. Hanehalkında bulunan tüm fertlere ilişkin demografik bilgiler (yaş, cinsiyet, eğitim durumu, hanehalkı reisine yakınlık) alınmaktadır. İşgücü durumunun tespitine yönelik sorular ise 15 ve daha yukarı yaştaki fertlere sorulmaktadır.

Ek 2: Bütçe Tanımları (Kaynak: Maliye Bakanlığı)
Bütçe: Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi ifade eder.
Bütçe Dengesi: Bütçeye konulan harcama yetkisi (ödenek) çerçevesinde kamu idarelerince nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderleri ile tahsil edilen bütçe gelirleri tutarları arasındaki farktır.
Bütçe Gelirleri: Vergi, resim, harç, fon kesintisi, paylar, faiz, zam ve cezalar, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen gelirler, hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanma araçlarının primli satışından elde edilen gelirler, sosyal güvenlik primi kesintileri, alınan bağış ve yardımlar ve diğer gelirler bu kapsama girer.    
Bütçe Giderleri: Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedellerini, sosyal güvenlik katkı paylarını, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderlerini, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farkları, ekonomik, malî ve sosyal transferleri, verilen bağış ve yardımları ifade eder.
Cari Transferler: Sermaye birikimi hedeflemeyen ve cari nitelikli mal ve hizmet alımını finanse etmek amacıyla yapılan karşılıksız ödemeleri kapsar.
Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Bütçesi: Özel kanunlarla kurul, kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan her bir düzenleyici ve denetleyici kurumun bütçesini blirtir.
Faiz Dışı Denge: Bütçe gelirleri toplamından faiz giderleri hariç bütçe giderleri toplamının çıkarılmasıyla bulunan dengeyi anlatır.

Yorumlar

  1. Çok açıklayıcı olmuş , sağ olunuz :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam elinize bilginize sağlik :) ben iktisat 3. Sinifim sizden bana okuyabilecegim kitaplar onermenizi rica edebilirmiyim?

      Sil
  2. Issizligli azaltmak ve yabanci yatirima yatirim artirmak icin tl nin dusurmek gerekmezi mi ?Su anda ecb nin italya gibi ulkelerin rekabet duzeyini artirmak issizligi azalmak icin eur nun degerini dolara karsi dusurmuyor mu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TL2nin değeri son 2 yılda dörtte birden fazla düştü ama yatırımlar artmadı azaldı.

      Sil
    2. Merak etmeyin en büyük yapısal reform olan Başkanlık geliyor.

      Sil
    3. çünkü son 3 yıldır TL lüzumsuz yere değerli bantta seyrediyordu, dolayısıyla devalüe olan değer için zaman faktörü devrede. önümüzdeki yıl yatırımlar fişekler.

      Sil
    4. Son 7 yıldır bu hayallerle orta gelir tuzağına yakalanmış bir türlü çıkamıyoruz. Hayal kurmak iyidir ama onları gerçeğe dönüştürecek adımları atmak lazım. Eğitimle başlamazsak hiç bir yere varamayız.

      Sil
    5. hocam siz eğitim reformu dediğinizden beri milli eğitimde kaç bakan ve kaç sistem değişti ? Sizin reform kişiden kişiye değişen bir şey? Sanırım artık eğitim reformu derken kısa değil uzun haliyle yazmalısınız.
      "İlerici, cumhuriyet değerlerine bağlı, bilimselliği kendine ışık edinen Atatürkçü ilkelere bağlı eğitim reformu" şeklinde uzun bir ifade kullanmak şart oldu ne dersiniz?
      Yoksa başlığa bakıp herkes kendince altını dolduruyor. Ve hepside kendince reform yapıyor.

      Sil
    6. Adsiz 15:30 baskanlik buyuk bir yapisal degisiklik ama reform degil deform getirecek. Her sey daha da bozulacak yani.

      Sil
    7. yok yok bu sene olur gibi sanki kararlı duruyor hükümet filan

      Sil
    8. Şimdiye kadar hep yanlış sisteme yöneldik.Bir kez daha aynı şeyi yapıyoruz.

      Sil
    9. en büyük reform olarak başkanlık geliyor diyen şahsa söylüyorum: hükümet 14 yıldır sürekli başarılarından dem vuruyor. madem bu kadar başarılı neden başarılı olduğu parlamenter rejimi değiştirmenin peşinde!. neden abd yi baştan keşfetmenin derdine düştü. ben söyleyeyim çünkü bunu ne toplum ne sivil toplum kuruluşları ne barolar ne üniversiteler ne de başka herhangi bir kurumdan böyle bir talep gelmedi. talep küresel güç merkezlerinden geldi. ve ayrıca bazı kişilerin de fazlasıyla menfaatlerine uyuyor. amaç federasyonu getirip üniter türkiye cumhuriyetini tasfiye etmektir. yemezler.....

      Sil
    10. Tl nin değerini düşürürken yatırım çekebilmek için yabancı yatırımcı güven endeksleri çok önemli ve bunları yükseltebilecek fiili faaliyetler Türkiye de hala gerçekleşmemekte.

      Sil
    11. Konu dönüp dolaşıp yine yapısal reformlara bağlanacak diyordum ki netekim de öyle oldu. Bence en baştan Tekke ve Zaviyelerin YENİDEN kaldırılması ve Laik sisteme geçiş ile başlayalım ki tam olsun.

      Elinize emeğinize sağlık Hocam sağolun.

      Sil
    12. Oradan başlayabilsek olayı kökünden çözeceğiz ama nerede?

      Sil
  3. Hocam merhaba. Benim soyle bir sorum olacak size. Biz dış ticaret açığı olan bir ülkeyiz. Petrol fiyatlarındaki artış eğilimi, dolar/tl de yine artış eğilimi bizi bu konuda daha sıkıntılı bir duruma sokmazmi? Eğer sokarsa dolar/tl yi düşürmek için piyasaya müdahale gelirmi? Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Elbette sokar. İthalatımız pahalılanıyor. Geçmişte denendi pek etkisi olmuyor.

      Sil
    2. Hocam bu kurun nereye kadar artışını bekliyor MB? Bununla birlikte müdahale olursa rezervlerde ne kadar bi azalma olur? Bizde üstüne tasarruf yapalım diyoruz...

      Sil
  4. işsizlik artıyor fakat:
    1-hükümet kamuya personel alımlarında cimri davranacaklarını hatta bir süre dondurduğunu açıklıyor
    Sanırım işsizlik şu anda hükümetin önemsediği bir rakam değil? Sizce hocam?

    2- darbe sonrası fetö soruşturmasında açığa alınan ve işten atılan kişiler sanırım bu işsizlik rakamına dahil değiller doğru mu hocam?

    3- kamuya talep artması insanların özel sektörde yetirince iş güvencesine sahip oladıklarını düşünmesinden mi kaynaklanıyor?
    3.1) mesala kamu çalışanı ile özel sektör çalışanına ilişkin uzun vadeli kredi borcu (konut kredisi) oranı ne? Buna ilişkin veri var mı hocam?

    4)memur olmak isteyene "kapağı devlete atma" derdinde diye eleştirel yaklaşıma sizin yorumunuz nedir? Memurluk tercihi özel sektörün ücret, çalışma şartları ve iş-güvencesi ile ters orantılı değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Eğer bir toplum, kamuoyu işsizliği önemsemiyorsa, sadece lafla eleştiriyorsa, benim blogda yaptığım kadar bile eleştiriyi işsiz insanlar yapmıyorsa hükümet işsizliği önemsemez. Çünkü oylarını etkilemiyor.
      (2) Bu daha Temmuz ayının işsizlik oranı olduğu için muhtemelen dahil değiller.
      (3) Güvence önemli bir etken.
      (3,1) Varsa bile bende yok.
      (4) Her memuriyet tercihi kapağı devlete atma tercihi değildir. Bazı kişiler kamuda hizmet etmeyi tercih edebilirler. Çünkü kamuda bazı memuriyetler çok daha yetiştirici olabilir. Ben mesela özel kesimde çalışmayı hiç düşünmemiş, maliye müfettişi olmak istemiştim.

      Sil
    2. Hocam geçen sene mezun oldum.Bir sene kpss a kadro sınavlarına hazırlandım. İyi de puan aldım. Ancak mezuniyetten bu yana 1.5 sene kpss sınavından bu yana da 6 ay geçti hala maliye ile ilgili bir ilan gelmedi. İlan gelecek diye çalışmaya devam ediyoruz ama daha ne kadar sabredebilirim bilmiyorum. Özel sektörde de çalışmak istiyorum ancak özel de maaşlar 1500 2000 lira arası kamuda girebileceğim en düşük a kadro memurlukta 3200 den başlıyor.Bu kadar uçurum olması insanları etkiliyor ve yıllarca sınav umudu ile bekliyorlar. Ama bu gidişle bir yerden başlayacağız. Sağlıcakla.

      Sil
    3. Aynı durumdayız hocam ve sizi takip eden binlerce öğrenci de aynı durumda . Biz ilanı olmayan müfettişlik sınavına kpss den 90 da alsak belki gelir umuduyla dirsek curutuyoruz. Ne diyelim

      Sil
    4. Hocam yukarıdaki soruya ek olarak

      1) Suriyeli göçmenler işgücüne dahil mi?
      2) Faiz giderleri neden hesaba dahil edilmeyip ayrıca faiz dışı denge şeklinde gösteriliyor? Bu bize neyi gösteriyor?

      Umarım meramımı anlatabilmisimdir.

      Saygılarımla

      Sil
    5. (1) Eğer iş aramak için başvuruda bulunmuşlarsa dahil.
      (2) Bu bize bütçenin asıl gelirleriyle giderlerini karşılayıp karşılayamadığını gösteriyor.

      Sil
  5. Orta vadeli planla kamu harcamaları ve yatırım teşvikleri geliyor. Azalan siyasi risk unsurunun da etkisiyle 2017 yılında işsizlik görece düşecektir. Bu konuda çok fazla endişe edilecek bir noktada değiliz. Ama bence asıl önemlisi %7 büyüme oranının önümüzdeki 3 yıl için planlanmamasıdır. Orta vadeli planda öngörülen büyüme oranları orta gelir tuzağından çıkmak için kesinlikle yeterli değildir.

    YanıtlaSil
  6. Hocam Fed'in bilançosu (balance sheet) 2014 eylül-ekimden beri neredeyse sabit gibi. Bu durum 2 senedir Fed'e borçların pek ödenmediğini gösterir değilmi? Ve borçlar ödendikçe bilanço düşer değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Elbette ama zaten Fed'in satın aldığı tahviller uzun vadeliydi.

      Sil
    2. Fed'in aldığı tahviller kaç yıllık?

      Sil
  7. Genelde Türkiye'de kamu harcamalarının artması büyümeyi olumlu etkiliyor mu? Dolar kurunun 3,10'a çıkması ve burada kalması tehlikeli değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Turkiyede ve dunyada kamu harcamalarinin artmasi her zaman buyumeyi pozitif olumlu yonde etkilemistir. Dolar kuru ve ya baska doviz kurlari ekonomide bir dengeyi ifade eder.Turkiyede dolar kuru serbest piyasada belirlendiginden 3.10 su an icin denge rakamini bize gostermektedir. Bunu tehlikeli demek icin verilere bakmak lazim eger veriler bu kur duzeyinin ekonomiye olumlu mu olumsuz mu etki ettigini gosterir. Ancak bu veriler de 3 aylik araliklar aciklaniyor. Bu nun icin bir sey soyleyemeyiz ancak yapilan reel kur hesaplamlari ortalama bu rakami vermektedir.

      Sil
    2. Kamu harcamasının artması büyümeyi olumlu etkiler.
      Bir döviz kurunun tehlikeli düzeyde olduğunu söylemek için maliyetlere, borçlanmaya bakmak gerek. Türkiye'de maliyetler ve borçlanma dolar ağırlıklıdır. Buna karşılık gelirler Euro ağırlıklıdır. Dolayısıyla bizi Dolar kurundan daha fazla etkileyen şey Euro/Dolar paritesidir. Parite şu aralar 1,10'un altına indi. Bu düşüşün devam etmesi tehlikelidir. Çünkü bu durumda bizim maliyet, borçlanma / Gelir dengemiz gelir aleyhine bozuluyor demektir.

      Sil
    3. Hocam Eurusd paritesi dün 1.06 yı gördü. Eurusd=1 olursa EURTRY ve usdtry 3.20 de buluşurlar mı sizce? Bu kur bazında gelirimiz giderimizden daha yüksek iken denkleşmesi anlamına gelir ki iyi mi olur kötü mü yorumu size birakayim.

      Sil
    4. Nerede ne zaman buluşacaklarının tahmini bu ortamda kolay değil.
      Euro/USD paritesinin düşmesi yani Doların değerlenmesi bizim aleyhimize. Çünkü bizim maliyetlerimizin ve finansmanımızın ağırlığı USD ile buna karşılık gelirlerimizin ağırlığı Euro ile.

      Sil
  8. Hocam yazılarınızı keyifle takip ediyoruz, emeklerinize teşekkürler,

    1- Aşağıdaki video ile ilgili ne düşünüyorsunuz?
    2- Daha da önemlisi growth, short term debt, long term debt cycle grafikleri Türk ekonomisi için de benzer şekilde geçerli mi?
    3- Benzer şekilde 3 grafiği üst üste koyduğunuz bir yazı paylaşmayı düşünür müsünüz?

    https://www.youtube.com/watch?v=PHe0bXAIuk0

    Türkçe altyazı mevcut.

    Teşekkürler,

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) İzlememiştim şimdi izledim, çok güzel, basitçe anlatıyor.
      (2) Geçerli.
      (3) Bence yazıya gerek yok bu videoyu tweetleyelim herkes izlesin. Siz tweetleyin benim adımı da yazın ben de rt edeyim.

      Sil
  9. O kadar kisi aciga alinip isten cikarildi bu durum butcede personel harcamalarina pozitif etkisi olmus olmasi lazim. eger bu etki de gorulmemisse butce o kadar basarili denemez.

    AKP suriyeli vatansizlari is gucu piyasasina dahil ederek kendinden olmayan akpli olmayanlari da dislayarak ciddi bir issizligi goz onune almis bulunmaktadir. AKP icin istikrar %8-9 bandinda enflasyon %10-12 bandinda issizlik. Bu akpnin istikrari icin degerli rakamlardir. AKP icin varsa yoksa araplardir. AKP araplari daha cok sevmektedir. AKP Turkiyeyi araplastirmaktadir. Suriyeliler gelecekte yakin gelecekte turkiyede devlet kurmaya calisacak bombalama yapmaya taciz tecavuz gasp hirsizlik sektorlerini harekete geciecektir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru ama bir yanda da artarak devam eden askeri harcamalar var.

      Sil
    2. evet onu hic ama hic hesaba katmadim. Acik konusayim belki vicdansizca ama matematiksel olacak malum sonucta bir ekonomi blogunda yorumlasiyoruz her neyse Bu kamuda binlerce insanin malum yapilanmadan dolayi isten cikarilmasi ve veya aciga alinmasi bende kesin ekim ayinda butcede pozitif anlamda entersan gelismeler olur algisi olusturdu. Bunu taaa temmuz sonundan itibaren dusunmeye baslamistim. Sonucta personel giderleri ve harcihahlari butcede yuksek oranda mevcut. Ancak yanilmisim butce beni sahsen hayal kirikligina ugratti. Hatta bu dusuncemi de kamuda eskisi gibi istihdam olmayacak diyen sosyal guvenlik bakaninin aciklamalri bu argumanimi dogrular nitelikte.

      Sil
  10. Bu sabah bütçe toplantısını izledim. Gelir vergilerinin ½25 'i (122 milyar TL ) eğitime aktarılacakmış.Yeterli mi hocam ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hangi eğitime? Önemli olan o. Mevcut eğitime para aktarmakla bir şey yapamayız. Bence eğitimde yapılacak tek şey fabrika ayarlarına geri dönmek. Yani Tevhid-i Tedrisat Kanunun yeniden yürürlüğe sokmaktır.

      Sil
    2. Hocam tevhidi tedrisat hala kanun olarak geçerli değil mi gerçekte geçerli olmasa da?

      Sil
  11. İş var, iş beğenmiyorlar!

    Kimse lafı döndürüp dolaştırmasın, özellikle de ekonomistler.

    Gidin bakalım AVM'lere, satış personeli, depo sorumlusu, raf görevlisi, temizlikçi, özel güvenlik görevlisi gibi onlarca pozisyonda işçi açığı var. Gidin görüşün bu AVM'lerdeki İK müdürleri ile, siz odalarına mülakat için girer girmez işe kabul edecekler.

    Gidin, ülkenin her şehrinde organize sanayi bölgeleri var. Buralardaki fabrikalar, fellik fellik işçi arıyor. Sigorta + öğle/gece yemeği + servis hizmeti dahil. Fabrikada çalışmak çok mu zor? Niçin çekimser davranıyorsunuz? Fabrikada çalışmak iş/istihdam değil mi?

    Bu işlere girmek istemiyorsanız, gidin pazarda limon satın, çorap satın, maydanoz satın, yufka satın, çok mu zor?

    Türkiye'deki işsizler rahata alışmış! Hemen genel müdür olmak istiyorlar, hemen yüksek maaşlı ve masabaşı iş istiyorlar! Armut piş, ağzıma düş! Ohhh ne rahat!

    İŞSİZLERE TAVSİYEM: Aklınızı başınıza devşirin, yukarıdaki fırsatları ıskalamayın. Ufak ufak başlayın, tecrübe kazandıkça yükselirsiniz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. AVM'de temizlikçi olarak işe alacaksanız saçma sapan üniversiteler kurup binlerce insanı sınıflara doldurup yüksek öğrenim yapıyorlamış gibi bir izlenim yaratmayacaksınız.
      Sen al adamı okut mezun et, unvan ver sonra temizlikçi olmasını bekle. Yok öyle hikaye.

      Sil
    2. İş var,beğenmiyorlar!diyen Adsız traşı kes.

      Sil
    3. Hocam böyle lüzumsuz yorumcuları bari burada görmesek...Rica ederim yayınlamayın yazılarını

      Sil
    4. is yok issiz begenmiyorlar

      Sil
    5. Is yok issiz begeniyorlar

      Sil
  12. Hocam para yanılsaması Klasiklerin bir varsayımı mı? İnternette araştırdım fazla birşey bulamadım. Eğer Klasiklerinse bu onların rasyonellik ilkesine tezat oluşturmaz mı sonuçta para yanılsaması rasyonel bir davranış değil?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Para yanılsaması Keynesyen bir açıklamadır.

      Sil
  13. hocam, ilerleyen süreçte makro ekonomik yavaşlamanın artması riski ve giderek kalitesi düşen bilançolar azalan talep yükselme eğilimi güçlenmeye başlayan kurlar ve artan kur riskleri v.b gibi nedenlerle bütçe açığının 2017 ve sonrasında giderek artması kaçınılmaz olabilir. özellikle de maliye politikaları genişletilirse ki para politikası adım adım genleşecek gibi görünüyor; bu durumda paralel olarak maliye politikası da adım adım genişleyecek gibi geliyor bana!. önümüzdeki süreçte enflasyon kur büyüme gibi makro hedeflerin tutması çok zor ise bana göre bütçe açığı hedefinin de tutturulması zordur. ne dersiniz hocam?. saygılar....

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de tutmayacağı görüşündeyim.

      Sil
    2. Sonucta bir suru kamu calisani isten cikarildi. Bu cikarilanlarin yerleri hala dolmadi dolsa bile bir kisminin yerleri doldu aradaki zamansal bosluk ve kadro boslugu butcede pozitif deger yaratmasi gerekirken en azindan aylik bazda bir kac ay butce fazla vermesi gerekirken butce acik veriyorsa bu sene bu basari degildir. Onumuzdeki donemde butcenin yama tutmayacagini dusunuyorum. Ayrica para politikasi 2010 den beri butceye ferahlik saglayan adimlari atiyordu. Son donemlerde butcedeki gelismeler ozellestirme gelirlerini bir kenara atarsak gevsek para politikasinin da urunu. Ancak su asamada merkez bankasi daha ne kadar faiz indirir butceye issizlige ve buyumeye destek olmak icin bu enflasyon ve kur degismeleri karsisinda takdir burada yorum yapanlarin.

      Onumuzdeki surec turkiye ekonomisini zor gelismelere gebe birakiyor. AKPnin butcedeki basarisi da giderse ekonomi gercekten cok kotuye gider. Sonucta bize para yatiranlarda yatirim yapanlarda kredi verenlerde not verenlerde bu butce performansina taa 2004den beri hayranlikla baktilar. Bizim notumuzu belirleyen gizli acik en basat performanslarin basinda geldi butce dengesi.Hatta daha da ileri giderek akpye oy verenlerin bir kismi da bu butce performansindan akpye oy verdigini bizzat biliyorum.

      Sil
  14. Hocam elbette bu bloğu hem bizlere faydası olsun diye hem de sizin de analiz yeteneğiniz geliştirdiği ve tekrar yapma unsuru sağladığı için yazıyorsunuz. Sorması ayıp olmazsa hocam hangi dürtü daha ağır basıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İkisi de. Başlangıçta yalnızca bildiklerimi paylaşmak amacıyla yola çıkmıştım, zaman için de benim de düşünce yapıma yararı olduğunu fark ettim. Şimdi iki yönlü işlev gören bir blog olarak görüyorum.

      Sil
  15. Tamam işkur maaşın bir kısmını ödemeyi taahhüt ediyor. Kayıtdışılık azalırda ... O kadar Suriyeliye karşın 0,7 kayıtdışı istihdam nasıl azalır hocam yahu? Propaganda istatistiği bu...

    YanıtlaSil
  16. Mahfi bey merhaba,
    Objektif analizleriniz ve eşsiz yorumlarınız için sonsuz teşekkürler.
    Bu hafta en son kitabinizi ve daha oncesinde okumadigim birkac kitabinizi daha aldim. Imza gunu yapacakmsiniz ya da bir söyleşi ? Sizinle tanismayi ve kitaplarinizi imzalatmayi cok isterim.
    Sonsuz sevgi ve saygilarimla.
    Emre Dönmez

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim, sağolun.
      Bir söyleşi günü yapmayı düşünüyorum. Oluşturabilirsem twitter'dan duyuracağım.

      Sil
  17. eğitim klasik formatından çıkıyor, eski dinamiklerle düşünen avucunu yalar. girişimcilik tek geçer akçe olacak, teknolojik innovasyon onun tamamlayıcısı, pazarlama konseptlerinde akrobasiler gerekecek filan. idari bilimleri tartışmaya gerek yok bu fakültelerine ihtiyaç kalmayacak, hele Türkiye'de zaten şimdiden yok, çok ciddi söylüyorum kapatın gitsin, işsiz ordusu yetiştiriyor. kamu sınavını kazanamayanlar AVM'lerde o bahsettiğiniz işleri yapmak zorunda kalabilirler, ya da paşa gönülleri bilecek. yeni bir çağ, bambaşka bir yüzyıl geliyor. bırakın artık nakli bilgilerle sade suya tirit katma değeri kabak çekirdeği olan eveleme geveleme iştigalleri, gerçek, esnek ve yaratıcı meslekler edinin bir an önce.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Iyi de ben memur olmak istiyorum 657ye bagli benim gibi bir cok insan var. Muhendisligi bitirdim saygin bir universitenin ortalama yaparak. Piyasada tutanamadim 2008 mezunuyum. Benim gibilerde mi pasa gonullu. Siradan bir memurluk verseler cok mutlu olacam.Bu nedenle kpssye hazirlaniyorum.

      Sil
    2. mühendislik eğitimi yetmez, onu kullanacak girişimcilik ruhu, pazarlama akrobasisi, innovasyon yaratıcılığı gerekiyor. piyasada tutunamadım diye bir şey yok, böyle bir özür, böyle bir mazaret olamaz. tutunacaksın. boğayı tutup boynuzlarından çökerteceksin. memurluk bitti artık, masa başı memur dönemi kapanmak üzere, anlayın artık bunu, cevval, atak, civa gibi fırdönecek, katma değeri zirveye taşıyacak gençlere ihtiyacı var bu toplumun. emekliliği bekleyen garantici memur kafalılarla hiç bir yere gidemeyiz, kimse kusura bakmasın.

      Sil
    3. İlahi Adsız 10.59 :) Çok güzel ifade etmişsin ama herkes girişimci olamaz. Çalışan da lazım. Bir devlet büyüğünün özlü sözünü hatirlatayım. Sen ağa ben ağa bu ineği kim sağa? demişti rahmetli. Çalışan ama kalıpları kıracak öngörüsü vizyonu olan cesur çalışanlar. Belki de herşeyden önemlisi hayal gücü olacak. Bu iş böyle çok daha iyi yapılır diyebilecek cesareti olan çalışanlar lazım bize.

      Saygılar

      Sil
    4. Şu anda AVM'lerde, marketlerde yüksek öğrenim mezunları çalışıyor zaten. Biz yüksek öğrenimi kaliteli hale getirmek yerine kaliteyi düşürerek üniversite mezununu ortaokul mezununun yapacağı işe razı ettik.

      Sil
  18. Hocam şu yap-islet-devret modelimiz hakkında ne düşünüyorsunuz? Yıllardır borclanip geleceğe borç yükleyen Türkiye, tasarruf ede-meyen Türkiye bir miktarını yurt dışı yerleşiklere satarak geleceğe tasarruf aktardığını söyleyebilir miyiz? Yani bu devrin vatandaşları olarak bakarsak zaten döviz dengemiz yetismiyorken bide bunlarin yaptiklari yatırımları kullanıp onların gelirini artiracagiz ve yıl sonunda bilancolarinda kar olan bu rakamlar ülkemizden extra döviz çıkaracak bu da muhtemelen batan şirketlerin, iş adamlarınin olacağı anlamına gelecek.. hükümetin politikasına bakarsak da olabildiğince esnek bir piyasa oluşturmaya çalışıyor yani işçiyi kollayan yasaları bir bir yok ediyor ve kendini olabildiğince o 30-40 yıllık surede nötür tutmanın derdinde gibi... yani bizi çok zorlayacak ama kullanım suresi dolunca da devletin vatandaşa tasarruf ettirerek yapamayacağı yatırımları yapmış kamu gelirleri çok ciddi oranlarda artmış olacak yani gelecek için refah aktarımı olacak ve yine güzel bir tarafı o zamana kadar hükümetler değişse bile bu anlaşmalar devam edecek... tabi halktan gelen bir devrim ol-mazsa

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. YİD modeli hakkında görüşlerimi bu blogda bir yazımda dile getirmiştim. Ben borçlanmada Hazine garantisine karşıyım.

      Sil
  19. darbe sonrası işten atılanların yerine yenileri alınacağı için işsizliğe pek etki etmeyecek. bu cümle doğru mu hocam. yanlışsa biraz açar mısınız.. saygılar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru. Atılanlar işsiz kalacağı için sadece yer değişikliği olacak.

      Sil
  20. Mahfi bey merhaba, Bu hesaplamaları devletin kurumu yaparken özellikle kayıt dışı istihdam verisini nasıl hesaplıyor? Açıklanan verilere göre her 100 kişiden 34 ü kaçak çalışıyor diyorlar. ? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TÜİK bu anketleri yaparken elde ettiği verileri kimseyle paylaşmamayı garanti ediyor.

      Sil
  21. Her geçen yıl kamu'da çalışmak için sınavlara girenlerin sayısındaki artışları göz önünde bulundurursak ,özel sektör'ün düşük maaş yüksek fayda merkezli istihdam politikası'nın işsizlik rakamları üzerinde etki eden faktörlerin başında geldiği söylenebilir. Tüm sorunlar halledilmişte tek eksiğimiz sistem değişikliğiymiş gibi gündem yapılıyor ya , tam bir kavram karmaşasındayız.

    YanıtlaSil
  22. tvde haber olmuştu.hükümet enflasyonu düşürmek için gıdanın oranını azaltacagını ve enflasyonu düşürecegini söylüyordu.hükümete tavsiyem bu dahiyane buluşu işsizliktede uygulaması.yani gençleri iş gücünden çıkarsınlar eminimki işsizlik yüzde ikiye düşecektir.bu tavsiyem sizcede uygun olurmu sayın hocam.böylece sayın hükümetimiz ekonomideki başarılarına başarı katar.hükümeti sonuna kadar destekliyorum ve halkımıza çok yakıştıgını düşünüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Enflasyondaki makyajın tek amacı CB nin faiz düşerse enflasyon da düşer demesidir bana göre. Aaa bak bunu da bildi ne akıllı adam desinler diye.

      Sil
  23. Hocam dolaylı yabancı yatırımcılar cari açığın artışını dikkate alırlar mı burada kalmak konusunda? Sebebini de açıklarmısınız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cari açık artışı dış borçlanmanın maliyetini artırıyor. Borç verenler daha çok kazandığı için burada kalırlar.

      Sil
  24. Hocam klasik faiz teorisi nasıl toplam arz ve talebi birbirine eşitler? Bir örnek verecek olursam ekonomide toplam gelir 100 birim toplam arz da 100 birim. 100 birimlik gelirin 70 birimi tüketime 30 birimi tasarrufa giderse bu 30 birimlik tasarruf yatırıma dönüşür ve yatırım sonra arza dönüşür. Bunun sonucunda toplam gelir 100 iken toplam arz 130 birim olur.
    Buradaki yanlışım nedir hocam açıklarmısınız? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  25. Hocam ödemeler dengesi açığının döviz rezerviyle kapatılması, MB'den dövizi alan ithalatçı açısından içeriden borçlanma mıdır dışarıdan borçlanma mıdır?
    2)TCMB rezervleri bankanın aktifindemidir pasifindemidir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) İçeriden borçlanmadır.
      (2) MB rezervleri bir kaç kalemden oluşuyor. Zorunlu karşılıklardan döviz cinsinden olanlar pasiftedir, M'nin kendisine ait dövizler aktiftedir.

      Sil
  26. Hocam, daha önce bir yazınızda ya da twitterda görmüştüm ama bulamadım. Bloga neden reklam almıyorsunuz? Ciddi ziyaretçi potansiyeli olan bir site ve ciddi bir bilgi üretim/tüketimi var. Buradan gelir elde etmeyi neden düşünmüyorsunuz? Ticari bir girişim olarak yürütmediğinizin farkındayım ama yine de kullanıcıları rahatsız etmeyecek düzeyde reklam alınabilir sanki. Kendiniz için olmasa bile ÇYDD gibi derneklere aktarılarak kullanılmasını sağlayabilirsiniz elde edilen gelirin.

    Çıkacak (forex tarzı) reklamların kullanıcılar tarafından yanlış anlaşılması, yanlış yatırım opsiyonlarına yönelim vb. çekinceleriniz varsa ona bir şey diyemem. Sonuçta bizim internet kullanıcıları biraz ilginç bir profil sergiliyorlar. :(

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben bu blogu ticari amaçlı kurmadım. Bu blog tamamen sosyal amaçlıdır. Bağımsız ve tarafsız kalması için bu şekilde tutmaya devam edeceğim.

      Sil
    2. Peki hocam, yanıt verdiğiniz için teşekkür ederim. Yazılarınızdan ve kitaplarınızdan çok şey öğrendim, özveriniz için minnettarım.

      Sil
  27. Hocam,

    "Benim bu Blog'dan öğrendiklerim" başlıklı bir yazı kaleme alacak mısınız?

    Her yazınıza ortalama 150 tane yorum geliyor, az çok buradaki profil hakkında fikir sahibi oldunuz. Tartışma kültürümüz, tahammül seviyemiz hakkında bir şeyler yazabilir misiniz hocam :)

    YanıtlaSil
  28. Hocam Dünya Bankası'nın sitesinden ülkeleri incelerken "Total natural resources rents" göstergesiyle karşılaştım ve Türkiye için bir hayli düşüktü. Bu gösterge tam olarak neye karşılık gelir bir bilginiz var ülkenin petrol,doğalgaz zenginliğini falan mı ifade ediyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu kalem ekonomideki rant'ın karşılığıdır. Ücret + Faiz + Kâr + Rant

      Sil
  29. Hocam uluslararası karşılaştırmalar normal kişi başına milli gelir ppp ile hazırlanan kişi başına m.g. mi daha çok dikkate alınır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Carifiyatlarla kişi başına gelir daha çok dikkate alınıyor.

      Sil
  30. Hocam merhaba ben bir önceki yazınızı yeni okudum. Sorum büyük klasikleri ingiliz amerikan roman klasiklerini ingilizce mi okuyorsunuz türkçe mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bazılarını İngilizce bazıları Türkçe okudum.

      Sil
  31. mahfi bey, işsizliğin insanları tembelliğe sevk ettiği yönündeki açıklamaların rasyonel olma olasılığı var mı? bu, tutarsız bir genelleme mi sizce?

    sizin, bir iktisatçı, ve aynı zamanda işsizliğe yol açan sebepleri de araştıran kişi olarak, tespitleriniz nedir?

    bu 'işsizlik=tembellik' konusunda epey bir kafa karışıklığı var, sizin de gözlemlediğinize eminim.

    (tersini iddia edenler de var, yani, tembellerin işsiz kalma ihtimalini de yüksek görenler.)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İşsizliğin moral bozukluğun neden olarak insanın kendisini yenileme düşüncesinden uzaklaşmasına yol açtığını düşünüyorum. Böyle bir yönelme giderek insanın bilgisinin eskimesine ve kullanılmama nedeniyle unutulmasına yol açtığını tahmin ediyorum. Bu da iş bulma olasılığını giderek zora sokuyor.

      Sil
  32. Hocam bir ülkeye yatırıma gelen doğrudan yabancı yatırımcı bu ülkede yaşar mı yani enflasyon gibi göstergeler o yatırımcıyı etkiler mi yoksa tahvil yatırımcısı gibi midir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bildiğim kadarıyla doğrudan yatırımcı ya sıfırdan bir işletme kurar ya da kurulu bir işletmeye ortak olarak ticari hayata dahil olur. Dolayısıyla tam mükellef olacagından tüm etkenler gelir ve giderlerini etkiler.

      Sil
  33. Hocam bir dünyada kurları etkileyen en önemli faktör ülkelere ilişkin olumlu veya olumsuz beklentiler midir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kurların etkilenmesi güven endekslerine baktığını düşünüyorum ben ve daha da genel bir çerçeveden analiz edilmelidir.

      Sil
  34. Hocam bu baskanlik sistemi ile paralarin uzerinde ilk kurucu baskanin resmi koyulursa TL dolar karsisinda daha istikrarli olmaz mi.

    Cunku su an bir sistem krizi var parlementer sistem artik islemiyor cokmus durumda. bu nedenle para turkiyeden kaciyor bu belirsiz ekonomik istikrarimiza zarar veriyor. Bu nedenle baskanlik sistemi ile birlikte baskanligi temsil eden yeni tl basssak yatirimci urkmez bu ulkede istikrar var der gelir diye analiz ediyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Peki bu siyasi istikrarsızlık sence tl karşısında söylendiğin değişim yapılana kadar Nasıl etkiler ve ne kadar süre içerisinde iyileşme yoluna girer ?

      Sil
    2. Komiklik yapmak icin yanlis bir yer secmediniz mi?

      Sil
    3. Bizimkinin resmini koymak yerine Clinton veya Trumpın resmini koysak kur derdimiz de kalmaz değil mi sayın Adsız? Çok zekice hakikaten :)

      Sil
  35. Issizligin artmasiyla ilgili olarak dolar kurununun baskisindan bahsedebilir miyiz? Sonucta kamu kesiminin dis birc yuku ozel kesimin dis borç yukunden daha az bu da ozel sektör uzerinde maliyet bakimindan bir baski olusturuyor. Yanlis miyim hocam.

    YanıtlaSil
  36. Ben tl nin devalüe edilip yatırımları attırıcak olan arkadaşa yanıt olarak yazıyorum şahsi fikrimdir. TL nin devalüe edilmesi yerine kur karşısında volatiliteyi birazcık daha kıskaç altına almak yatırımları daha fazla arttıracağını düşünüyorum. Ki CDS puanlarımızın yeniden yükselişte olduğu bir dönemde devalüenin yatırım çekmesi de absürd ve spekülasyon olucağını düşünüyorum, ekonomik yapıda bu kadar çatlaklar varken yabancı yatırımcı getirdiği sermayenin sürekli olarak devalüe edilmesine karşı çıkıcağını düşünüyorum artık şunun farkında olmalıyız gelişmiş bir ülke olmadığımızdan dolayı ekonominin istikrarlı bir şekilde büyüme kat etmesini faiz indirimleriyle gerçekleştiremeyiz yapısal sorunlar çözülmedikten sonra faiz indirimleriyle hiç bir zaman Türkiye'nin potansiyel büyüme oranı olan %5 leri yakalayabileceğini düşünmüyorum spekülatörlere tabiri caizse istediğiniz gibi top oynayın demektir. Bunlar yerine ekonomik reformlara yönelip bazı ekonomilerde iktisat doktrinlerinin işe yaramayacağının farkına varmamız gerek ve birde tl nin devalüe edilmesi konusunda banka ve özel sektör borçlarını analiz edip onların bilançolarına göre karar vermemiz gerek yoksa bunalım ekonomilerinin en başında kendimizi görmemiz çokta şaşırtmaz.

    YanıtlaSil
  37. Hocam peki günümüzde ortalama bu alacak kaç milyar dolara tekabül eder.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi