Türkiye Ekonomisi - Karşılaştırmalar

Türkiye, IMF, Dünya Bankası gibi uluslararası ekonomik kuruluşlarda yapılan sınıflandırmalarda ekonomik durum olarak yükselen piyasa ekonomileri ve gelişme yolundaki ülkeler kategorisinde yer alıyor. Bu kategoride bulunan 150 dolayındaki ekonomiden 20 ile 40 arasındaki ekonomi yükselene piyasa ekonomileri kategorisinde kabul ediliyor. Türkiye de bunlar arasında yer alıyor. Geri, kalanları ise gelişme yolundaki ekonomiler kategorisinde sayılıyor. Yükselen piyasa ekonomilerinin bazılarının bir süre sonra gelişmiş ekonomikler arasına terfi edeceği düşünülüyor. 

Coğrafi yerleştirme açısından ele alındığında Türkiye EMENA (Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika) diye kısaltılan bölgede Avrupa alt bölümünde Orta ve Güney Avrupa kısmında kabul ediliyor.

Bu çerçevede Türkiye’yi Orta ve Güney Avrupa ekonomileri ve Ortadoğu ekonomileriyle karşılaştırmak en doğru yol gibi görünüyor. Bununla birlikte ben bununla yetinmeyip yakın çevremizdeki Orta Asya ekonomilerini (Kazakistan, Türkmenistan gibi) ve öteki yükselen piyasa ekonomilerinin önemlilerini de (Çin, Hindistan, Rusya gibi) ekleyerek bir karşılaştırma tablosu hazırladım. Bu tablodaki sıralama GSYH büyüklüğüne göre yapılmıştır. Tablodaki KB Gelir $; kişi başına dolar cinsinden yıllık ortalama GSYH’yı, Borç Yükü; kamu borç stokunun GSYH’ya yüzde oranını, Tasarruf %; ülkedeki toplam tasarrufların GSYH’ya yüzde oranını göstermektedir.

	Ülke	GSYH (milyar $)	KB Gelir $	Borç Yükü %	Tasarruf %
1	Çin	7.298	5.414	26	51,0
2	Brezilya	2.493	12.789	66	18,4
3	Rusya	1.850	12.993	10	28,6
4	Hindistan	1.676	1.389	68	31,6
5	Meksika	1.155	10.153	44	24,2
6	Türkiye	778	10.522	40	12,5
7	Suudi Arabistan	578	20.504	8	43,0
8	Polonya	514	13.540	55	17,5
9	İran	482	6.360	13	53,8
10	Arjantin	448	10.945	44	22,0
11	Birleşik Arap Emirlikleri	360	67.008	17	31,7
12	Tayland	346	5.394	42	30,0
13	Yunanistan	303	27.073	161	4,8
14	Malezya	279	9.700	53	33,7
15	Portekiz	239	22.413	107	11,6
16	Mısır	236	2.970	77	15,1
17	Çek Cumhuriyeti	215	20.444	41	21,5
18	Cezayir	191	5.304	10	50,1
19	Romanya	190	8.863	33	24,6
20	Kazakistan	178	10.694	11	39,6
21	Kuveyt	177	47.982	7	59,6
22	Katar	174	98.329	32	54,3
23	Ukrayna	165	3.621	37	17,5
24	Karadağ	140	7.317	80	-1,2
25	Irak	115	3.513	87	32,3
26	Fas	99	3.083	54	27,2
27	Slovak Cumhuriyeti	96	17.644	45	21,9
28	Umman	72	23.315	5	41,8
29	Sudan	65	1.982	73	21,2
30	Hırvatistan	64	14.457	46	23,4
31	Azerbaycan	62	6.832	10	47,9
32	Belarus	55	5.881	50	27,4
33	Bulgaristan	54	7.202	17	25,0
34	Slovenya	50	24.533	47	21,3
35	Tayvan	47	20.101	41	30,1
36	Tunus	46	4.351	42	16,6
37	Özbekistan	45	1.572	9	36,7
38	Sırbistan	45	6.081	48	16,1
39	Litvanya	43	13.075	39	17,1
40	Lübnan	39	9.862	136	16,3
41	Libya	37	5.691	bilgi yok	18,1
42	Yemen	34	1.340	43	2,0
43	Ürdün	29	4.675	70	14,4
44	Letonya	28	12.671	38	25,0
45	Bahreyn	26	23.132	37	28,6
46	Türkmenistan	26	4.658	15	bilgi yok
47	Güney Kıbrıs	25	30.571	72	8,1
48	Bosna Hersek	18	4.618	41	10,9
49	Gürcistan	14	3.210	34	10,9
50	Arnavutluk	13	3.992	59	11,8
51	Ermenistan	10	3.033	35	18,7
52	Macaristan	10	14.050	28	20,7
53	Moğolistan	9	3.042	bilgi yok	48,0
54	Moldova	7	1.969	23	13,9
55	Tacikistan	7	831	35	13,2
56	Kırgızistan	6	1.070	52	21,3
57	Makedonya	5	5.016	46	22,7

(Veriler için kaynak: IMF, WEO Database April 2012)

GSYH büyüklüğüne göre en büyükten küçüğe doğru sıralandığında 6. sırada yer alan Türkiye, kişi başına gelirde yine en büyükten küçüğe doğru sıralamada göre 23. sırada bulunuyor. Borç yükünü en küçük borçludan en büyük borçluya doğru sıraladığımızda Türkiye 26. sırada yer alıyor. Tasarrufların GSYH’ya oranını ele aldığımızda ise Türkiye en büyük orandan en küçüğe doğru sıralamada 49. sırada bulunuyor.   

Özetle Türkiye’nin aynı ligde bulunduğu rakip ekonomiler ve komşu ekonomiler çerçevesinde GSYH büyüklüğü açısından iyi bir durumda olmasına karşılık kişi başına gelir ve borç yükü açısından ortalarda olduğunu söylememiz gerekiyor. Türkiye’nin en kötü olduğu değer ise tasarruf oranı. Tasarrufları bu kadar düşük olan bir ekonominin önünde iki seçenek var: Ya yatırımlar da düşük kalacak ya da yabancı kaynak getirerek yatırımları yapmaya devam edecek. Türkiye son on yıllık uygulamasında ikinci yolu seçmiş bulunuyor. Hızlı büyüyor ama yüksek cari açık veriyor. Terfi liginden birinci lige çıkabilmemizin yolu da buralardan geçiyor. Öncelikle kişi başına geliri ve tasarrufları artırmamız gerekiyor. Nüfus artışı GSYH’nın artmasına katkıda bulunsa da (işsizlik oranının düşürülmesine bağlı olarak) kişi başına gelirin ve tasarrufların artmasını sağlamıyor.