İmkânsız Üçlü ve Türkiye

Küreselleşme öncesinde dünyada, sermaye hareketlerinin serbest olmadığı yani isteyenin istediği gibi döviz alamadığı, döviz hesabı açamadığı, çoğunlukla ya sabit kur ya da müdahaleli değişken kur rejiminin geçerli olduğu bir sistem egemendi. Küreselleşmeyle birlikte yaygınlaşan dalgalı kur rejimiyle birlikte sermaye hareketleri dünyaya egemen oldu. Bu sistem döviz kurlarının piyasadaki arz ve talebe göre belirlendiği dalgalı kur rejimiyle destekleniyordu. Konvertibilite, artık eski rejimde olduğu gibi paranın altına dönüşümü anlamına gelmiyor, isteyenin o gün piyasa kuruyla parasını istediği dövize çevirebileceği bir anlama bürünmüş oluyordu.

Bu yeni sisteme diğer ülkelerle birlikte Türkiye de büyük bir hevesle girdi, sermaye hareketlerini serbestleştirirken faizlerin ve kurların belirlenmesini piyasaya bıraktı. Böylece dalgalı kur rejimine geçmiş oldu. Piyasa her şeyi düzenleyecek, ülkeyi yönetenler rahat edecekti. Bu sistemin işleyiş mekanizması imkânsız üçlü adı verilen kuralda özetleniyordu: Sermaye hareketlerinin serbestliği, sabit döviz kuru ve bağımsız bir para politikası uygulaması aynı anda var olamaz. Bunu biraz açalım: Eğer sermaye hareketleri serbestse yani insanlar yerel paralarını diledikleri gibi o anda geçerli kurdan yabancı paraya çevirebiliyor, bankalarda yabancı para üzerinden mevduat açabiliyorlarsa faiz ve kur birlikte kontrol edilemez. Eğer ikisi birden denetlenmek isteniyorsa o zaman sermaye hareketlerini serbest bırakmaktan vazgeçilmesi gerekir. Sermaye hareketlerinin serbest kalması isteniyorsa o zaman da iki seçenekten birisi geçerli olur: Ya faizi ve kuru denetlemekten vazgeçilecek ve ikisini de arz ve talebin belirlemesine imkân verilecek ya da bunlardan birisi denetim altında tutulmak isteniyorsa ötekinin serbest hareketine izin verilecek. İkisi birden denetlenmeye çalışılırsa döviz talebinin önüne geçilemez, rezervler tükenmeye başlar, bunun sonucu olarak riskler yükselir (CDS primi artar), ülkeye doğrudan yabancı sermaye girişi düşmeye başlar, borç verenler artan risklerle paralel olarak talep ettikleri faizleri yükseltirler. Bir süre sonra mekanizma tıkanır ve sisteme zarar verir. 

Sermaye hareketlerinin serbest olduğu Türkiye’de iktidarın, bir yandan faizleri bir yandan da kurları denetlemeye çalıştığı öne sürülüyor. Bunun doğruluk derecesini incelemeye çalışalım. Bu çerçevede üç temel sorunun yanıtını vermeye çalışacağız: (1) Türkiye’de sermaye hareketleri serbest mi? Mevcut uygulama çerçevesinde isteyen herkes parasıyla istediği dövizi satın alabildiğine, bankada döviz tevdiat hesabı açtırabildiğine göre sermaye hareketleri serbestliği geçerli demektir. (2) Faizler serbestçe belirlenebiliyor mu? Yakın zamanlara kadar faizler serbestçe belirlenebiliyordu. Merkez Bankası, bankalara açtığı kredinin faiziyle oynayarak kısa vadeli faizlere yön verse de bu uygulama sistemin özünü bozmuyordu. Zaten bütün dünyadaki uygulama da bu yöndeydi. Ne var ki son dönemde Merkez Bankası politika faizini enflasyonun altında belirlemeye (negatif reel faiz) başlayınca bankalar da mevduata verilen faizi düşürmeye başladılar. Öte yandan bankalara bazı telkinler yapılarak faizlere dolaylı yollardan müdahale edildiği de bilinen bir gerçek. Kur korumalı mevduat sistemi olarak adlandırılan son düzenlemeyle bankaların mevduat faizlerine alt ve üst limitler konması faizlere müdahale edildiğini açıkça ortaya koyuyor. (3) Kurlar serbestçe belirleniyor mu? Birkaç yıldır TL’nin yabancı paralara karşı hızla değer kaybetmesi nedeniyle kura müdahale ediliyor. Bu müdahale son dönemde iyice artmaya başladı. Müdahale piyasaya hem Merkez Bankası hem de kamu bankaları aracılıyla döviz satılarak yapılıyor.

Durum tespiti bize Türkiye’nin imkânsız üçlü kuralını görünürde ihlal ettiğini gösteriyor. Gerçekten öyle mi? Görüntüyle gerçek birbirine uyuyor mu? Bu soruyu yanıtlamak için kur ve faize bir kez daha yakından bakalım. Kura müdahale edildiğini Merkez Bankası açıklamalarından ve hangi miktarlarda müdahale edildiğini de rezervlerdeki erimeden görebiliyoruz. Bu müdahale başarılı olabiliyor mu? Kısa süreli düşüşler gerçekleştirilse de şimdilik kesin bir başarı elde edilmiş görünmüyor. Müdahale bırakıldığında kur yeniden yükselişe geçiyor. Kura müdahale olsa bile görünürde TL yabancı paralara karşı içerideki değer kaybından (enflasyon) daha fazla değer kaybediyor. Bu durumda kura müdahale, imkânsız üçlü kuralını bozacak kadar güçlü değil dememiz mümkün. Faiz meselesi biraz daha karışık görünse de kurun durumundan pek de farklı değil. Merkez Bankası bankalara verdiği borcun faizini düşürünce, bankalar ilk günlerde mevduat sahiplerine verdiği faizi düşürse de sonradan yükseltiyor. Bir ara yüzde 14 – 15’lere kadar düşen mevduat faizleri yeniden yüzde 20’lere yükseldi. Kredi faizleri ise düşmüyor: Şimdilerde yüzde 30’lar dolayında dolaşıyor. Aynı gelişme Devlet Tahvili faizlerinde de geçerli. 2 yıllık tahvilin faizi yüzde 23’e yakın, 5 yıllık tahvil faizi de yüzde 25’i zorluyor.

Gerek kura gerekse faize yapılan müdahaleler imkânsız üçlü kuralının çizdiği çerçeveyi bozacak kadar güçlü ya da sonuç alıcı olmadığı için sistem, aksasa da çalışmaya devam edebiliyor.


Yorumlar

  1. Kurlara müdehale kesildiğinde volatilite daha yüksek olmaz mı sn hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer doğru politikalar uygulanmazsa olur.

      Sil
    2. Hocam, yeni uygulanan politika teorik olarak hazinenin tüm varlığını 1 günde sıfırlamaya müsait. Potansiyel olarak bu risk var. Karşılığında faiz artırımından daha etkili bir fayda sağlar mı? Bu uygulama ne kadar sürdürülebilir?

      Sil
    3. Hocam öncelikle emeğinize sağlık..yazınızda da belirttiğiniz gibi, hükümetin faiz ve kuru birlikte kontrol etme isteği ve ısrarı, sonuçta sermaye kontrollerinin yolunu açacak gibi duruyor..ne diyelim artık ..kendi düşen ağlamaz..

      Xyz..

      Sil
    4. TL’nin volatilite düzeyi zaten btc bile geçmiş durumda, volatilite sadece yüksrlirken olmaz düşerken de olur !

      Sil
    5. BİG MAC endeksine göre kişi başı milli gelir ile düzeltilmiş kur hesaplamaları 11 TL civarında kurların artabilme olasılığının ABD dolarında en yüksek euroda çok az sterlinin de olmadığını gösteriyor acaba yanılıyor muyum hocam

      Sil
    6. sonuçta bu bir satım opsiyonudur. Opsiyon fiyatını sözleşmeyi alan ödemiyor kamu ödüyor ama maliyet oluşacak mı pek sanmıyorum kısa vadede opsiyon dayanak varlığını kamu kontrol edebildiği sürece herşey algı ve enflasyona bağlı göreceğiz. Gelir transferi getiriyor bu düzenleme ama istikrar sağlarmı bakalım

      Sil
    7. Hocam, faydalı yazınız için teşekkürler. Neden ölçülebilir faiz enstrümanı kullanılmaz da, ölçülemeyen bu enstrüman kullanır? Dünyada benzer örnekleri var mı? Faize göre ekstra faydası nedir?

      Sil
  2. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim.
      Bu çok yeni bir uygulama. İlk bakışta bazı yararları ve zararları var gibi görünüyor. Asıl sorulması gereken soru şu: Bu kadar dolambaçlı yollara girmenin ne anlamı var? Yaşayabileceğimiz problemler arasında en önemlisi her şeyi dövize endekslemek olarak görünüyor. İlk anda TL olarak görünen mevduat dövize endeksli olacağı için sanki dolarizasyona katkı yapmamış hatta onu azaltmış gibi duracak ama gerçek öyle değil.

      Sil
    2. Hocam bizi aydınlattığınız için teşekkürler altın fiyatları hakkında ne düşünüyorsunuz yatırımım bu yönde olduğu için soruyorum bozdurmali miyim

      Sil
  3. Mahfi Bey Merhaba;

    Bankalarin spreadleri uçuk seviyede tutmasini da devletten muhtemel "telkin" olarak dusunup bunu hafif de olsa "sermaye kontrolu sayabilir miyiz? Eskiden 3 kurus olan fark bankamda 30 kurusun altina inmedi. Bu da al & satma yapma demekle eş değer. Sikayet edince volatilite diyorlar ama dunyanin en buyuk bankalarindan biri bu risk yonetimini yapabilmeli diye dusunuyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sayabiliriz ama dediğiniz gibi hafif. O nedenle imkânsız üçlüyü tehdit etmiyor şimdilik.

      Sil
    2. Söz konusu spread 20 Aralıktan beri kamu bankalarında 1 TL üzerinde.

      Sil
  4. Hocam çok teşekkür ediyoruz.
    Şu an Türkiye'de yapılan deney devletin denetleyici değil büyük bir piyasa oyuncusu olduğunu gösteriyor. Oyuncunun büyüklüğü ve diğer küçük oyuncuların kullanamadığı argümanları kullanması piyasayı tabi ki bir şekle sokuyor fakat gerçekleri geçici olarak örtmekten başka bir sonuca ulaştırıyor. Yapılan aslında malumun ilanı. Yıllarca ihracat diye bahsedilen yamanın İthalat bağımlısı ülkade atölye gibi çalışmaktan öteye gitmedi. Ve bu ithal bağımlılığı sadece emtiada ve malda değil dolarda da bu şekilde kaldı. Herşey kura göre zamlanıyordu ve kura göre düşmüyordu. Araya ya devlet ya da büyük oyuncu eli girip o parayı öyle ya da böyle vatandaştan aldılar. Benzim indiriminin ÖTV ile durdurulması gibi. Köprü gidiş gelişlerinden para toplanması gibi.

    Birileri köprüleri belli bir limitle yapanlara gelir garantisi olarak pasladığı gibi şimdi de cebinde parası olana değer kaybının olmayacağı garantisini yamalıyor.

    Bunun benzeri çaykur fabrikasında sabah akşam işçi gibi kart okutan tekstilcinin devletten maaş almasında da var. O para nereden geliyorsa kur faiz farkı da oradan ödenecek.

    Velhasıl büyük oyuncu piyasayı oynatsa da piyasanın kurallarından çıkamayacak.

    Vakit kazanıyorlar. Ne zamana kadar? Namuslu bir savcı tekstilcinin kartla çaykurdan maaş aldığını anlayıp devletin namusu olan parasına sahip çıkana kadar.

    Zamanlama olarak bence aralarında fark olmaz.

    YanıtlaSil
  5. Hocam bunlar kısa vadede iyi gözükse de uzun vadede sonumuzu daha kötü hale getirmez mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İşte bunu dediğinizde Keynes'in ünlü "uzun vadede hepimiz ölmüş olacağız" sözünü söylüyorlar. Oysa kısa vadeler eklenince uzun vade olup çıkıyor karşımıza.

      Sil
  6. Bir hafta önce yüksek ve rekabetçi kur, düşük faizle Çin modelini uyguladığı iddia edilen ülkede bu hafta düşük kur, sınırsız ve önü açık faiz, popülist ücret artışları ile Venezuela modeline geçtik. Bu ülkede asıl imkânsız olanın; iktidarın açıklamaya, muhalefetin de ne olduğunu sormaya cesaret edemediği o ünlü davaları ve 2023 hedeflerinin hayata geçirilmesi olduğu anlaşılıncaya kadar bakalım daha ne kadar imkânsız kombinasyonlar denenip ülkenin ne kadar kaynağı sokağa atılacak...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türkiye'nin ekonomi politikası uygulamalarını en iyi özetleyen söz Aziz Nesin'in öyküsündeki "Du bakali nolcek" sözü.

      Sil
  7. Merhabalar Mahfi hocam, bu sürecinde sonunda elimizde yüksek kur, yüksek enflasyon ve yüksek faizlerle baş başa kalacağımızı düşünüyorum. Yanılıyor muyum?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şimdiden kesin bir şey söyleyemeyiz herhalde ama benim de tahminim sizinkiyle aynı yönde.

      Sil
    2. Hocam siyasetin ahlakı olmaz eyvallah fakat bu kur daha önce de böyle çıkışlar yapmış idi. Bu yöntem faydalı ise sizce neden daha önce kullanılmadı da bu seferde kullanıldı?

      Sil
  8. Sayın hocam yakında dövize müdahale edilemeyince döviz tekrar yükselmez mi?
    Kur hakkında yorumunuz nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yükseliyor zaten. MB milyarlarca dolar satıyor kuru düşürüyor biraz nefeslenince kur yine fırlıyor.

      Sil
  9. Kuru faizin ayağına, faizi kurun ayağına bağladınız ama enflasyonu nasıl kontrol edeceksiniz üstelik ithalatı da azaltıp içerde fiyatları baskılayamayacağınıza göre artan fiyatlara hoşgeldin diyeceksiniz!

    YanıtlaSil
  10. Yazınız için teşekkürler. Sermayenin hangi düzeyde kontrolünün, toplumun çıkarı için daha uygun olacağına dair okuma listesi önerebilir misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Bu konuda yazı var mı varsa da ben bilmiyorum belki bu yorumu okuyup da bilenler yardımcı olabilir.

      Sil
  11. Elinize sağlık hocam, sizce kur korumalı TL mevduatı yerine yapılabilecek en etkin politika ne olurdu?

    YanıtlaSil
  12. Kuru tutmak için gerçek kişilere sınırlama gelirse korkudan insanlar daha çok dolara yönelir mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolara yönelenlerin de dolar alımını engellersek, tıpkı batı ülkelerinin vatandaşlarına yaptığı gibi, hiç bir şey olmaz. Almanya da kim gidip köşe başında dolar alabilir? Bizde herkes. Bu böyle gitmez. işi olmayanın Euro dolar ile ne alış verişi olur. Yasaklanması lazım.

      Sil
  13. Hocam! Doları 5 TL den 6 - 7 - 8 TL den alıp 15,52 den satıp baktım düşmüyor 16,43 ten tekrar alıp hanım sözü dinlemeyip 18 den bozdurmayan birisiyim. Hızlı gelince 18 e idrak edemedim vaziyeti sanırım. Sonuçta dolar duruyor satmadım. Çok merak ediyorum şimdi ben de bakanın dediği o çarpılan küçük yatırımcı mı oluyorum🤔🤔🤔🤔 kardan zarar 150 bin TL gibi...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hanım sözü dinlemekte yarar olduğunu öğrenmişsiniz en azından bu da bir kârdır.

      Sil
    2. Ne kâr ne de zarar realize edilmediği sürece kâr ve zarar olmaz. 15,52'de kâr realizasyonu yapıp doğru davranmışsınız. Satmadığınıza göre zarar realizasyonu yapmamışsınız, yani henüz bir zararınız yok. Kâğıt üzerinde kâr ya da zarar yoktur, ihtiyacınız yoksa bekleyin, en çok 3-5 ay sürer...

      Sil
    3. TL yi paradan sayarsanız, dediğiniz hesap doğrudur. Tam tersi düşünün, Euro cinsinden ne durumdasınız.

      Sil
  14. Mahfi hocam aralık-ocak-şubat enflasyonu %15-20 seviyelerinde beklenirken(ki bazı ekonomistler daha fazlasından bahsediyor) döviz kurunu sabit tutmak mümkün olabilir mi? Özellikle yeni mevduat hesabının %3,5-4 faiz vereceğini düşünürsek bu 3 ayda?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kuldan utanmayan, allah tan korkmayan hatta allah adına her günahı islemenin pervasız cürretkarlığına ek bir de devleti babalarının malı , yapabileceklerinde, satabileceklerinde sınır yok.

      Sil
    2. 3. ayın şafağında dövize bakın, anlarsınız.

      Sil
  15. Sıfıra sıfır elde var sıfır mı sn hocam? En azından enflasyon tarafında.

    YanıtlaSil
  16. Aslında yapılan sermaye hareketini vadeli kontrol getiriliyor. Önce 300 bin tl den sonrası, sonra her mevduat için denildi. Bu iş biraz arz ve talebe göre randıman vereceğe benziyor. Tam olmasa da dövizle faiz birbirine bağlandı. Öyle milletin ateş püskürttüğü kadar kötü bir sistem değil. Herşeyden ve herkesten önce kamu tasarrufa gitmek zorunda. Öyle iki lamba takıp birini söndürmeyle göz boyamak için yapılan tasarruflara bizim karnımız tok. Milletin parası DEH için harcanmış sorun değil fakat kamunun israfı sürekli olduğu için önemli sorun.

    YanıtlaSil
  17. Saygıdeğer hocam, faizler piyasada belirlenmeye devam ediyorken, politika faizi söylemlerinin illüzyon yaratmaktan başka bir etkisi olmadığını söylemek mümkün mü? Ancak günün sonunda, bu oynakligin gerçek kişi ve kurumlara verdiği zarar ise ne yazıkki illüzyon değil diyebilir miyiz ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mümkün değil çünkü TCMB'nin politika faiziyle bankalara verdiği paralar önemli bir etkileyici.

      Sil
  18. Kur korumalı mevduat hesabı ile verilecek toplam faiz, enflasyonun her zaman altında kalır diyebilir miyiz hocam?
    Kim veya kimler, politika faizini sürekli düşürmeye çalışan, buna karşılık enflasyonun, iç ve dış etkenlere bağlı olarak, artışına engel olamayan ekonomi yönetiminin ürünlerini neden değerlendirir?
    Teşekkürler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Diyemeyiz. Çünkü geçen dönemlerde TL'nin dış değer kaybı iç değer kaybından (en azından açıklanan enflasyondan) daha yüksek oldu. Çünkü dış değer kaybının belirlenmesinde bizim kurumların katkısı yok. Sadece MB döviz satarak karışabiliyor o da sınırlı.

      Sil
  19. Engin ekonomik bilgilerinizi bizimle paylaştığınız için teşekkür ederiz.

    YanıtlaSil
  20. Hocam Merkez Bankası ve kamu bankaları ne zamana kadar döviz satışıyla müdahale edebilirler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eldeki borç harç alınan rezervler tükenene kadar.

      Sil
  21. Şu an uygulanmakta olan bu kurlara müdahale politikası ileride ekonomimize ne gibi zararlar verebilir? Sayın hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şu ana kadar zaten verdi bakın CDS primi dünyanın en riskli üç ülkesinden birisi olduğumuza işaret ediyor.

      Sil
  22. Merhabalar hocam bu gidişatla Venezuela olma riskimiz nedir.Bu kadar belirsizlik içinde iç yatırımcılar bile yatırımlarını yurt dışına kaçırmaz mı 22 de Fed faizleri artırdığına dış yatırımcı zaten burda kalmazda iç yatırımcı bile parasına dövize yatırım yapan fonlara bağlamaz mı parasını

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konularda net bir şey söylemem mümkün değil ama riskler var tabii.

      Sil
  23. Teşekkürler hocam emeğinize sağlık . Şimdi dolar yakıp halay çekilecek bir durum yok o zaman

    YanıtlaSil
  24. Hocam merhaba.
    Orta 2'ye giden çocuğum var ve biraz da gündemin etkisiyle çokça duyulan ekonomik kavramlar hakkında "ya şöyle olsa" benzeri soruları oluyor. İktisat bilgim bu yorumları yapabilecek düzeyde değil. Ayrıca yanlış bilgiyle aklını ve merakını bulandırmak da istemiyorum. Evimde sizin kolay ekonomi kitabınız var okumasını önersem uygun mudur? Ya da bu yaş için sağlıklı bilgi edinebileceğimiz, ilgisini de çekebilecek içerikte önerebileceğiniz kitap/site vb var mıdır?
    Saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çocuklar için yazılmış resimli ekonomi kitapları var mı bilmiyorum. Kolay ekonomi bütün kolaylığına karşın ağır gelebilir.

      Sil
    2. Mahfi beyin ağır gelir sözüne karşın, yine de Kolay Ekonomi ve bir tane Türkiye Ekonomisi kitabı verin. Nereye gideceğini bilemeyiz, kendisine vermeden. Özellikle TR ekonomisi kitabını verin. Kendi hızı ile ne yapacağını görürsünüz.

      İlkokuldayken padişahlar serisi halinde Osmanlı tarihi, Ortaokulda Osman Turan'ın Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi tarihini okudum, bana da ağır gelir demişlerdi. Benim ortaokul zamanlarımda kütüphanelerde eleştirel eserler bulunamazdı, internet yoktu, Elmalılı Hamdi Yazır'ın da tefsirini okumuştum. En iyisi bunlar dedikleri için. Sonra da askeri liseye gittim orda fizik, kimya, matematik üzerinde çok çalıştım.

      Her zaman beklenen etkiyi vermez çocuklar üzerinde, ben bunları okurken herkes beni sever, bilgimi sayardı... Büyüklerin tartışmalarında mutlaka bir şey bulurdum söyleyecek. Ne oldum, ateist ve milliyetçi kalıbın dışında biri oldum çıktım, bunu da yazmam lazım.

      Zaten bizim, hiç birimizin, düzeyimiz her konuda her şeyi verecek durumda değil çocuklarımıza. Mahfi beyin kitapları en güvenilir kaynak bana göre. Verin bakalım ne olacak. Sizin çocuk da benim gibi, hemen bugünden eleştirel düşünmeye başlamaz, o kaynaklara da üniversiteden önce eriş-e-mez gibi. Ne olur ki? En kötüsünden, yahu küçükken Mahfi Hocanın kitaplarını okudum, hiç etliye sütlüye dokunmadan temel kavramları veriyor, şu şu konulara da hiç girmemiş der, bi dönem hocasını beğenmez. Bi süre sonra, olgunlaşır, hocanın stilini, tarzını, dönem şartlarını, amacını daha iyi anlar, iyi ki yazmış bunları der, teşekkür eder.

      Bu hafta çocukları bir bilim tarih müzesine götürdüm. Big Bang'den itibaren insan evrimine, beyin gelişimine, dinazorlara, - ben bilmiyordum, 400-450 milyon yıl önce enerji tüketen hücre ile enerji üreten mitekondrinin bir arada yaşamasının, mitekondriye korunaklı bir alan, hücresel organizmaya verdiği enerji ve çoğalma yeteneğinin nasıl çok canlılı organizmaların temellerini oluşturduğunu resimli vidyo ile anlattılar- toplum gelişimine kadar bir dizi sergi vardı, olduğu gibi anlattım, ne anlarlarsa, soruları cevaplayamadım, iki kitap bir broşür tutturdum ellerine, okuyun anlatıyorsa bana da öğretin dedim işin içinden çıkamayınca.

      Bırakın beyinleri bilgi ile bulansın. Ben bıraktım. Ardından tarih müzesine götürdüm, 9 yaşındakinin ilgisini ülkenin kuruluşunda, çiftçilerin genç çocuklarının gerilla örgütlerini nasıl oluşturduğu, vergi toplayan devlete karşı nasıl isyan ettikleri, örgütlendikleri, ardından orduya dönüşümleri, savaşlara geçişleri ve ulusal orduyu oluşturuşu çekti. Ulusal ordu liderinin ülkeyi kurması ve ülkenin ilk lideri olması, daha öncesindeki askeri liderlerin yakalanıp hapse atılmasıyla liderliğin elden ele geçmesi, her yeni gelenin öncekinin yaptığı işi savaş koşullarında devam ettirip, sorumluluğun aktarılması, bağımsızlık kazanılması hakkında çok detay ve güzel sorular sordu. Kimbilir belki baba mesleğine gider.

      Orta 2 ne güzel yaş, yüklenin gitsin, onların beyni bizimkilerden daha dayanıklıdır.

      Sevgiler, mutlu yıllar.

      01RPDVUqaLkC4naF

      Sil
  25. Hocam, ipte yürüyen cambazı seyrederken, yanı başımızda ne oluyorsa...! Bize söyleyin.
    Saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şimdiye kadar hep onu söyledim zaten ama ben bilimle uğraşırım, magazinle değil o nedenle yazdıklarım bilim çerçevesinde olmak durumunda.

      Sil
  26. Hocam,durdurulamayan güç ile hareket ettirilemeyen nesne karşılaşırsa nolur?mesela kurda kesinlikle bira misali bol köpük yaratacak şuanda 600olan ancak bin-2bin diye başlayıp ülke default anlamına gelen 8-10binlik bir cds ile kur farkı devletin kasasından çıkacağı için kur asla yükselmez denilen hazine garantili mevduat sistemi aynı anda gerçekleşirse:kur ne olur mesela..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hazineye bu tür yükler yüklenmesi sıkıntılar yaratır.

      Sil
  27. Degerli Mahfi Bey,

    Emeginize, kaleminize saglik. Bu kadar abuk sabukluk icerisinde, ciddiyetinizi hic bozmadan, teknik analiz yapabiliyorsunuz, tarihe notunuzu dusuyorsunuz. Allah sizi basimizdan eksik etmesin.

    Musadenizle, teknik bir analiz olmayacak ama, son gunlerdeki gozlemlerimi, yorumlarimi not etmek isterim. Faiz indirme inadi sonuc getirmedi, getirmeyecegi belli ama anlasilamayan bir inat var. “Nas” konulari bana gercekci gelmiyor, aciklama bulunamayinca böyle açıklamalar sonradan ortaya çıkıyor. Çin modeli de böyle, önceden düşünülmemiş ve anın akışına göre ortaya açılmış bir fikirdi. Bir ara ekonomi bakanı televizyona çıkıp, siz dolarla mı maaş alyorsunuz gibi irrasyonel açıklamalar yapmıştı.

    Cumhurbaşkanı bir gün çıkıp, yeni bir finansal ürün sundu. Bir anda ani bir propoganda yagmuruna tutulduk. Bir noktadan talimat verilmiş gibi farklı yönlerden MB, bakanlık, gazeteler, sokakta davul zurna çalan abuk sabuk tipler… sanki ekonomi kurtuldu gibi bir hava yaratıldı. Aslında 3 ay önce 8 olan kur, 18’den 12’ye düşmüştü.
    Bankalar kapalıyken, döviz anormal düştü. MB açıklamıyor ama devlet bankaları tarafından 5.9milyar doları erittigini hepimiz biliyoruz.
    Etrafıma baktığımda herhangi bir tanıdığımın, veya herhangi bir tanıdığımın tanıdığının bu dövizini bozdurup kur korumalı hesaba yatırdığını duymadım.
    Ortada bir politik senaryo olduğu çok belli.

    Bu politik senaryonun çok erken verildiğini düşünüyordum. En az bir sene sonra olacak bir seçim için erken verilmiş bir karar gibi geldi. Sonuçta MB’nın negatif rezervi söz konusuyken, halk hiçbir şekilde katılım yapmıyorken, dolar satıp kuru görece düşürmenin sonu bir kaç ay sonra kurun eskisinden daha da fazla olacağını gösteriyor.
    Ta ki bugüne kadar. Bugün anladım ki seçimler yakında. Cumhurbaşkanı, çok ayırımcı konuşmalarla bugün seçim startını vermiş oldu. YSK’ya seçime ne zaman hazır olacağının sorulduğu gazetelerde yazıyor. “Zenginler”, “beyaz türkler” şeklinde çok tehlikeli ayırımcı söylemler miting alanlarında söylenmeye başladı.

    Sizin gibi teknik analiz yapan tek bir kişinin bile karar verme mekanizmasında bulunduğuna inanmıyorum. Bence amaç ekonomi, demokrasi, medeniyet, teknoloji, insan hakları, hukuk, yatırım vs değil… Ne pahasına olursa olsun güç, güç, güç.
    Ne yazık ki on milyonlar, fakirleşiyor, yoksullaşıyor, rasyonel ve medeni bir toplum olmaktan uzaklaşıyorlar. Çok yazık. Bu kayıpların düzelmesi onlarca yıl alacak demir perde ülkelerinde olduğu gibi.

    YanıtlaSil
  28. Mahfi bey bu iktidarın şapkadan tavşan çıkarmasından bıktık...kurları 18 liraya zıplat, sonra vatandaşı enflasyon altında inim inim inlet, vatandaşın parasını panik yaptırıp sattırmaya Uğraş...milleti 3 aydır bu yola sokan kendileri..sonuçmu bakan beyin gözleri ışıldıyormuş...

    YanıtlaSil
  29. Sayın hocam merhabalar, içerik ile çok yakından ilgili sayılmasa da size yöneltmek istediğim bir soru var. Döviz kuru politikalarının makroekonomik dengeler üzerine etkilerini ödevi için araştırmak isteyen bir öğrenci sizin veya bir başka uzman kişinin hangi kaynaklarından faydalanmalıdır ? Kendime yazılar blogunuzdaki bu konu ile ilgili birçok içeriğinizi, farklı tez ve makaleleri incelediğimi belirtmek isterim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konuda çok kaynak var. Google'dan aratın bulacaksınız.

      Sil
  30. Almanya bizi kıskanıyor

    YanıtlaSil
  31. Hocam dünyada başarılı olan farklı sistemler yokmu..
    Yada ihracatı güçlü olanlar mi daha rahat hareket edebiliyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Başarı, risk yaratmamakla ve mevcut riskleri düşürmekle ortaya çıkar. Bir öğrenci düşünün ertesi gün sınavı var ve çalışmadan gidiyor. Bu risktir ve sonunda başarısızlık ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bizim ekonomi de böyle. İşler iyi gitmiyor ve biz sürekli yeni riskler yaratıyoruz.

      Sil
  32. Mahfi hocam merhabalar,

    Sizce kurların şu anki gibi kaldığını düşünürsek ve %15 büyüme yakaladığımızı düşünürsek 2021'de, gdp per capita'mız 6200 dolar gibi bir rakam çıkıyor.

    Bu rakam gerçekten arjantinden, meksikadan düşük, rusyanın neredeyse yarısı.

    Sizce bu kadar kötü durumda mıyız? Veya 2021 gdp per capitamız kaç dolar çıkar yaklaşık şu anki veriler ışığında?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. OVP'ye göre 2021 GSYH'miz 6.648 milyar TL olacak. Bunun dolar karşılığı (ortalama kurla) 760 milyar dolar eder. Onu da 84,5 milyon nüfusa bölersek kişi başına geliri 8.990 Dolar olarak hesaplayabiliriz.

      Sil
  33. Hocam merhaba öncelikle çok teşekkürler yazınız için. Gerçekten çok farklı bir açıdan yaklaşmışsınız. Benim kur korumalı mevd. sistemi ile iligili bir sorum var. Bu sistemin ben normalde mevduat faizlerini daha da düşürmesini bekliyordum. Çünkü bankalar daha fazla tl mevduat çekeceği için eski mevduat hacmini daha düşük faiz vererek de toplayabilir? ama buna rağmen mevduat faizlerde artış oldu ve sizce bu politika mevduat hacmini artırırsa mevduat faizlerinde düşüş olur mu ? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      TL'lerden bu yeni hesaba geçiş daha çok olacak gibi görünüyor. Demek ki TL çekilişi var ki bankalar mevduat faizini artırmaya yöneliyorlar. Mevduat hacmi pek artacak gibi görünmüyor.

      Sil
  34. Saygıdeğer hocam çok teşekkür ederim.
    Size bir kaç soru sormak istiyorum. Sakıncası var ise yanıtlamasanız bile buna saygı duyarım.
    Sizin Mahfi Eğilmez olarak;
    1. Bankada dolarınız olsa,
    2. Yastık altında dolarınız olsa,
    3. Bankada TL mevduatınız olsa,
    4. Pek olmaz ama, yastık altında TL paranız olsa,
    bugün itibariyle bunları ne yaparsınız?
    5. Bugünden sonra kazanacağınız TL paraları ne yaparsınız?
    Selam ve saygılarımla.. Av. Cahit Can YANIK

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Değerli Cahit Bey, bu sorularınızın yanıtı bir anlamda yatırım tavsiyesine girer ki ben bu konuda tavsiye vermiyorum. O nedenle beni bağışlayın.

      Sil
  35. Hocam merkez bankasi kur dusukken direk alim yapip rezerv arttirabilirmi. Merkez bankasi rezervini nasil elde ettigiyle ilgili bir kaynak tavsiye edermisiniz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Artırabilir. Zaten artırıyor da. Bu konuda kaynak var mı bilmiyorum.

      Sil
  36. Mahfi hocam merhabalar,

    Sizce 2021 gdp per capitamız dolar cinsinden ne olur? Gdp hesaplanırken sene sonundaki kur mu dikkate alınıyor yoksa ortalama kur mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. GDP hesaplanırken TL ile hesaplanıyor (OVP'ye göre 2021 tahmini 6.648 milyar TL) ve yıllık ortalama dolar kuruna (tahminen 8,75 dolayında olacak) bölünüp Dolar karşılığı bulunuyor (tahminen 760 milyar dolar) sonra da yıl ortası nüfusuna (tahminen 84,5 milyon kişi) bölünüyor ve kişi başına gelir (bu verilere göre 9000 dolar dolayında olması bekleniyor) hesaplanıyor.

      Sil
  37. Hocam, kur korumali mevduat sisteminde kurun yukselmesi durumunda bankaların faiz ödemeleri dolar cinsinden düşüyor. Bu durumda, kur riskini devlet karşılamış olurken, mevduati yatırdığımız bankalar risk olmaksızın, getiri sadece kendilerine ait olmak uzeremevduat toplayabiliyorlar. Bankalarin bu koşullarda serbest piyasada mümkün olmayacak şekilde kazanç saglama imkanı oluşmuş olmuyor mu?

    YanıtlaSil
  38. Hocam, ben açıkçası güvenmiyorum. Devlet eliyle manipüle edilen bir ekonomi modelinde neyi ne zaman yapacağını bilen birkaç kişi dışında hepimiz zarar ediyoruz. Benim gibi güvenmeyenlerin sayısı artarsa bu model işleyebilecek mi? Yoksa bu model yabancılar ve büyük fonlar için mi getirildi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de bilmiyorum. Bir süre sonra ortaya çıkar.

      Sil
  39. Yani sonucta cesitli politikalar uygulanip kurun dustugu ortada. Peki bu durumun surekliligi ne kadar olur? 6 ay mi? 9 ay mi? Secim tarihine kadar mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslında kurdaki düşüş uygulanan politikalarla değil merkez bankası ve kamu bankalarının piyasaya döviz satmasıyla oluyor.

      Sil
  40. ABD ve Eurozone bölgesinde enflasyona göre reel faizler eksilerde. Beklenen faiz arttırımları da enflasyonu yakalayacak düzeyde değil. Bu durumda altın vs gibi yatırım araçlarının dolar, euro vs ye göre değer kazanmasını bekleyebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İki gelişmeden birisi olacak: Ya bu bankalar faizi artıracak ya da dediğiniz gibi altın, gümüş gibi metaller değer kazanacak. An itibarıyla parasal sıkılaştırma yapılacağı söylemiyle idare ediliyor ama bir süre sonra bu söylem yetmez insanlar aksiyon görmek ister.

      Sil
  41. Dunyada hemen hemen butun ulkelerde suan enflasyon yükseliyor.ama çoğunda hala faizleri 0-0.25 bandında. Haliyle negatif faiz uygulaniyor. Onlarda bu kadar kur yükselmesi veya volatilite oynaklığı olmuyor. Bizi temel olarak onlardan ayıran şey nedir hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Riskleri az. CDS primlerine bakın. Onların primi 100 baz puanın altında bizimki 600 baz puanın üzerinde.

      Sil
    2. Mahfi Hocam profosyonel yatırımcı için cds puanı önemli. Hane halkı için cds hakkında fikri dahi yoktur diye zannedıyorum. Hane halkı oranı mı düşük

      Sil
  42. Hocam öncelikle teşekkür ederim bilgiler için. ABD ve Almanya gibi ülkelerde bile tarihi enflasyon rakamları oluşuyor. Bu enflasyon basılan sınırsız paraların, piyasaları rahatlatmak amacıyla yapılan teşvik paketlerinin etkisimidir yoksa üretimlere ara verilmesi nedeniyle tedarik zincirlerinin kopması nedeniyle mi kaynaklanmaktadır? Ayrıca adı "kur korumalı mevduat hesabı" ise demekki merkez bankamız kurdan korunmamız gerektiğini kabul ediyor. Dövizin olması gereken gerçek değeri 5 TL veya 20 TL her ne ise bu nasıl hesaplanmalıdır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet zaman içinde bu basılan paraların dönüp dolaşıp enflasyon yaratacağı biliniyordu.
      Döviz kuru için olması gereken değer diye bir şey yoktur. Eğer MB piyasaya döviz satmaz ve olaya müdahale etmezse kur olması gereken yerde olur. Eğer o düzeyi beğenmiyorsak ona neden olan riskleri düşürmek gerekir. Türkiye'nin riskleri ekonomiyle sınırlı değil. Hukuktan eğitime kadar pek çok konuda riskleri var.

      Sil
  43. İnsanların yastık altı birikimlerini bankalara yatırması geçici bir refah yaratabilir ama uzun vadede sürdürülemeyeceğini gördük, görmeye devam da edeceğiz. (Merkez Bankasının rezervleri erimesi) Bu refahın seçime kadar ülkeyi götürmesi hedefleniyor. Enflasyon canavarı şaha kalkmazsa tabi. Seçmene de bakın istesek kuru düşürürüz mesajı veriliyor. Olası bir hükümet değişikliğinde de yönetilemeyecek bir ülke bırakmayı düşünüyorlar herhalde. 2023 seçimi Türkiye Cumhuriyeti tarihinin kırılma noktası olabilir. Umarım aklın, bilimin, toplumsal barışın egemen olduğu bir toplum olmayı başarırız. Benim merak ettiğim soru şu: TL korumalı mevduat hesabı varken neden paramı borsaya yatırmak isteyeyim?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yastık altı varlıkların çok küçük bir miktarı bankaya yatar. Ona bel bağlamak doğru değil. Türkiye bunu defalarca denedi. Yastık altında 5000 ton altın olduğu öne sürülüyor ve her denemede bunun yalnızca 5 - 10 tonu bankaya geliyor.

      Sil
    2. Selam, 2023 te seçim olmayacak!
      Seçimler 2022 de olacak. 2022 de seçim olmaz ise, 2023 te de seçim olmayacak.

      Sil

  44. Benim anlayamadığım bir nokta var, BDDK raporlarına göre bir tutarsızlık olması hükümetin bahsettiği ilgi ile alakalı ;

    http://www.bddk.org.tr/bultengunluk

    bu linkte en üstten raporlama için milyon usd birimini seçip ve sonra da yp (yabancı para) kolonundaki farklı değerlere baktığımda, bireysel müşterilerin bu paket açıklandıktan sonra Yabancı Para Mevduatlarını azaltmadıklarını aksine arttırdıklarını görüyorum. Hücrelere tıkladığımızda trend grafikleri çıkıyor, hatta 21'inde bireysellerde ufak bir artış bile var.

    Sanki sisteme çok ucuzdan döviz girmiş, fiyatı düşürmek için müdahale olmuş, paketin ise neredeyse hiç etkisi yok bireysellerin mevduat birikimlerini azaltmak için. Daha çok TL mevduatları bu yeni döviz garantili hesaplara kayacak gözüküyor ve TL mevduatlara daha iyi faiz verilmiş olacak galiba.

    Bilemiyorum hep bu rapor hep bu kadar geriden mi gelir ama bir diğer nokta da 21'inden sonra bu rapor güncellenmemiş.

    YanıtlaSil
  45. Hocam vatandaş dövizde zokaya gelir mi?

    YanıtlaSil
  46. merhaba hocam, krediyle döviz alamazsınız uyarısının herhangi bir hukuki dayanağı var mı? kişinin bireysel döviz borcu olabilir yurtdışı bağlantısı tatil aile vs olabilir, bunu imzalamış olmak hukuki bir dayanağı olduğu anlamı taşır mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sonuçta kredi sözleşmesi özel bir sözleşme. İki tarafın da kabulünü gerektiriyor. O nedenle koyabilir. Hukuken bir engel olduğunu sanmıyorum.

      Sil
    2. Banka krediyi belli bir kullanım amacına uygun olarak verebilir. Tr şartlarında altyapısı olmayan bir finans ürünü bu. Mesela beyaz eşya almak isteyen tüketiciye, kredisi için ödemeyi direk beyaz eşya firmasına fatura karşılığı sunabilir de banka.

      Günlük hayatta altyapısı olmayan bir uygulama olunca, sizin yazdığınız gibi uyarı mesajı veriyor. Neticede, nakit olarak verilen krediyi bankadan çeken borçlu, o para ile istediği her şeyi alabilir, pratik bir uygulanması olmayan mesaj. Sözleşme metnine küçük yazılar ile eklenmiş olabilir olsa bile ispat yükümlülüğü bankaya ait. Banka hukuken sorun yapamaz.

      Sil
  47. Hacmi ve sayısı artan swap anlaşmaları ile sistem aylarca çalışmaya devam etirilemez mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Riskler artmaya devam ederse swap anlaşmalarını artıramayabilirsiniz.

      Sil
    2. MB başganı Şahap bey dedi ki; varlıklar yükümlülük olmuş. Hal böyle olunca, swap paralarının satıldığını anlıyoruz. Swap dövizi bir kere kullanılmış, bitirilmiş, swap anlaşması sonsuza kadar uzatılabilir. Ancak, swap dövizini kullanmayı gerektiren şartlar ortadan kalkmadığı ve daha da arttığı için, bir sonrakine yine yeni ve ek swap lazım.

      Sil
  48. Hocam sizce bu sistem kaç ay daha kuru düşük tutabilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Döviz satışı yoluyla müdahale olmazsa pek uzun sürmeyebilir.

      Sil
  49. Emeğinize sağlık hocam.

    YanıtlaSil
  50. Üstat merhaba,

    Neredeyse teyid edilmiş bilgi; döviz kurlarındaki hızlı düşüşün hane halklarının ellerindeki dövizleri bozdurmalarından dolayı değilde, Merkez Bankası’nın yüklü miktarda (6 ila 7 milyar $) döviz bozdurması ile alakalı olduğunu gösteriyor.
    Durum gerçekten bu ise, bu bilgi para piyasalarında bir gerçeklik olarak kabul gördüğünde dövize olan talebin hızla artması ve kurların kısa bir süre öncesinde olduğu gibi yeniden hızla yukarı gelmesi sonucunu doğurmaz mı?
    İyi bir Pazar günü diliyorum.

    YanıtlaSil
  51. Değerli Hocam
    Nominal Faiz-Enflasyon Oranı= Reel Faiz iken: Kur korumalı mevduat hesabımın getirisi kur farkı yukarı yönlü ilerlediğinde negatif reel faizi kapatacak getiriye sahip olursa benim açımdan avantajlı olur ve yeni finansal enstrüman bana cazip gelebilir. Ancak kur aşağı yönlü olursa(uygulama başladığında bu yana kur aşağı yönlü seyrediyor) negatif reel faizi kapatamayacak ve buna rağmen kur korumalı mevduat sistemi mevduat yatırımcısı açısından cazip gelmeye devam edebilir mi?
    Örneğin
    Kur korumalı mevduat hesabıma (USD/TRY 15 iken) 1000 TL mevduat yatırdım.
    Üç ay sonra hesabımdan paramı çekmek istedim(USD/TRY 10-9 vs. iken) fakat bana kur getirisi sağlamadı, ayrıca giderek artan negatif reel faiz oranı mevcut (enflasyondaki artıştan kaynaklı). Her ne kadar doviz artışına karşı mevduat sahibinin parasının değerini garantiye almak gibi bir avantajı olsa da, çok kısa zaman içerisinde nominal faiz ve enflasyon oranı arasındaki makasın genişlemesiyle negatif reel faiz oranını ortaya çıkarması yeni finansal enstrümanın makul getirisini ortadan kaldırmaz mı?
    Bahsettiğim örnek olaylar ne kadar doğru bir yaklaşım?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Örnekler doğru, tespitlerinizde haklısınız.

      Sil
    2. Merhabalar Hocam,
      Tespitler doğru demişsiniz fakat ;
      Kur aşağı yönlü gider ise, enflasyonda düşmeyecek mi ? Dolayısıyla kur düştükçe neden negatif reel faiz de artmaya devam ediyor anlayamadım
      Saygılarımla

      Sil
    3. Kur'un aşağı gitmesi, enflasyonu hemen düşürmez. Misal, bir tekstilci arkadaşım, düzenli pamuk ipliği satın alır, en son iplik aldığındaki zamanki peşin ödemesinde kur 14TL imiş. 15TL den bir miktar daha pamuk ipliği satın alıp stoğa koymuş. Şimdi kur 12TL. Şimdi pamuk ipliği alsa bile ki, üretim için stoğu dolduğu için almayacak, paçal ortalaması 13 lira üzerinde olur. Gerçek ortalaması 14TL üzerinde. Yani üretim maliyeti matematiğine göre kur artışı, anlık bir artış olsa bile, enflasyona yapışmış oluyor.

      Sil
  52. Hocam öncelikle yeni kitabınız hayırlı olsun. Ayrıca 20 aralık gecesinde ve akabinde yaşanan gelişmeleri daha iyi anlamak için yazınızı dört gözle bekliyordum onun içinde ayrıca teşekkürler. Görünürde sermaye hareketlerinin serbest, kur ve faizin piyasada belirlendiği gerçekte ise durumun tam tersi olduğu ortada. Yani her şeye hem de kanun ya da yasalara uygun olup olmadığı bile belli olmayan yöntemlerle kapalı kapılar arkasından müdahale edildiği ortada. Yazınızda belirttiğiniz gibi kısa süreli gibi görünse de bir başarı elde edilmiş havası oluştu. Kurun 3 ayda 8.50 'lirden 11'lere gelmesi enflasyonun açıklanandan çok yüksek olması fiyatı artan hiçbir ürünün düşmemesi gerçeği görenler için başarı olarak algılanmayacaktır. Benim sizden öğrenmek isteğim bu noktada üç konu var. 1- Bu tehlikeli oyun nereye kadar devam eder.?
    2- Sizin yazına kadar okuduğum ya da dinlediğim gerek akademisyen gerekse gazeteci ve araştırmacıların yorumlarından çıkardığım sonuca göre 18'lere kadar çıkan kurun çok kısa bir sürede 11'lere kadar düşmesinin nedeni arka kapı yöntemiyle yapılan rezerv satışı ise bu bir yerde patlamaz mı ve sonucu ne olur ? 3- Yapılan swap anlaşmalarının içeriği hep gizli mi olur ? Bizim gibi merkez bankası swap hariç net rezervleri eksi olan başka ülkeler var mı? şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim.
      Bu uygulamanın ne kadar devam edeceğini ben de bilmiyorum. Biraz gözlemlemek gerekecek.
      Evet kurdaki düşüşün asıl nedeni yine milyarlarca dolar tutarında rezervlerden yapılan satış. Bunu sonsuza dek sürdürmek mümkün değil tabii.

      Sil
  53. Hocam 2 yillik tahvil seviyesine mb faizi cikarsa bu kriz bitermi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Geçici olarak düzelme olur ama uzun vadeye yararı olmaz.

      Sil
  54. Hocam merkez bankasının analitik bilançosuna baktığımızda piyasaya müdahale edeceği 25 30 milyar dolar kaldığını söyleyebilirmiyiz? Eğer bu rezervde bittiğinde piyasaya ne ile müdahale edebilir

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siz net rezervlere bakmışsınız. Swapları düşerseniz ekside.

      Sil
  55. Yapılan #KKTLM sistemi kumarhanenin yasak olduğu, forex piyasasına girmek isteyenlere bile en az 50000 TL sermaye limiti konulan ülkeyi açık kumarhane haline getirmekten ibarettir !

    YanıtlaSil
  56. Hocam bir maliyeci olarak kur korumalı mevduatlara bakış açınız nedir.? Bu mevduat ilerde hazineye ciddi bir yük yüklemez mi? Bir de kur korumalı mevduatın şu aşamada ne kadar düzeyde olduğunu görebileceğimiz bir veri kaynağı var mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben böyle bir uygulamaya girmenin gereksiz olduğunu düşünüyorum. MB faizi indirmese bu tür şapkadan tavşan çıkarma uygulamalarına ihtiyaç olmayacaktı.

      Sil
  57. Mahfi Bey yeni kur korumalı mevduat sistemi enflasyonu fırlatır deniyor ama Tüik zaten yalan enflasyon açıklıyor, bu böyle devam ettikçe yeni sistem iflas edene kadar olan yine vatandaşa olacak diye yorumlayabilir miyiz?

    YanıtlaSil
  58. Hocam çok teşekkür Gelir Uzman yardımcılığı mülakatın var. Bunu bir türlü kafamda oturtamiyordum. Sorarlarsa sizi makalemizi okudugumu solucem

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Makaleden yararlanarak yanıtlayın ama bence benim yazdıklarım olduğunu söylemeyin. Aleyhinize delil olarak kullanılabilir. :)

      Sil
  59. Hocam bir çok ekonomi alanında bilgi sahibi insandan yazilar okuyorum ama sizin kadar sade anlaşılır ve doğru yazılar yazan kimseyle karşılaşmadım lütfen halkımızı bilgilendirmek bilgilerinizi gelecek nesillere aktarmak için yazmaya devam edin size uzun ve sağlıklı ömurler diliyorum

    YanıtlaSil
  60. TL’yi sıkıp, yurtdışı swapları kapatıp yabancının TL’ye ulaşması ve TL shortlaması engellendiği,
    bankalarda kredilerin nasıl kullanılacağına dair taahhütnameler imzalatılarak yerleşiğin kısıtlandığı bir ortam tam bir sermaye hareketliliği midir?

    YanıtlaSil
  61. Özal'a da başarısız olacaksınız diyorlardi başarılı oldu. Hiçbir siyasetçi kendini bile bile kuyunun icine atmaz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hangi konuda başarılı oldu? Enflasyonu düşürmekte mi? Bütçe açıklarını azaltmakta mı? Büyümeyi sağlamakta mı? Özal'ın başarılı olduğu alan ihracatı artırmaktır. Onda da ithalata dayalı üretim arttığı için ithalat daha fazla artmıştır.

      Sil
  62. Yeni politikanın altında örtülü faiz olduğunu düşünüyor musunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Örtülü filan değil açıkça faiz olduğunu düşünüyorum.

      Sil
  63. Sayın Hocam,
    MB'nin İhracatçılar için hedef kur belirlemesi aynı zamanda yurt içi döviz kurunun da belirlenmesi böylece hem kur hem faizin kontrolünü sağlamış olmaz mı?

    YanıtlaSil
  64. BİG MAC ENDEKSİ kişi başına düşen milli gelire göre ağırlıklandırıldığında yani esasen ortama Amerikalının geliri ile ne kadar big mac aldığı ve bizde bu oran gözetildiğinde bugünkü kur dolarda çok düşük avro ve sterlinde hemen hemen aynı düzeyde olduğu hesaplanabilir

    YanıtlaSil
  65. Hocam ülkeye yabancı girişi çok az. Bu yüzden kur oynaklığında yabancı girişi/çıkışı sanırım bir yıldır etkisiz. Faizlerin serbest belirlenmesi müdahale olmaması lazım diyorsunuz. Her ne kadar hükümet ve “TCMB faizi indirin, haramdır vb”söylemleriyle sözlü müdahale etse de en başta işbankası olmak üzere nerdeyse tüm banka yönetimleri de din referanslı bu söylemi bile isteye kabul etmiş görünüyorlar)En azından şimdilik).
    Sizin gibi dünya çapında değerli ama bizim ülkemizde (maalesef sizler gibi kıymetli akademisyenlerin 20 Aralık itibarıyla artık inandırıcılığı ve düşünmeye sevk ettiriciliğinizin kalmadığını üzülerek söylemek isterim) önem verilmeyen kişilerin artık ne yazılı ne de sözlü açıklamalarda bulunmamaları çok daha iyi olacaktır. Müstahak olduğumuz biçimde yönetiliyoruz ve bundan ülkenin çoğunluğu mutlu,mesut. Demem o ki artık yormayın kendinizi.
    Saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gerçekleri konuşmak ne kadar yorucu da olsa yine de konuşmak gerekir.

      Sil
  66. Sayın hocam hükümetin son kur hamlesi kur ataklarını bitirdiğini mi gösterir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu ancak MB'nin döviz satarak piyasa kurlarına müdahaleyi sonlandırdığında anlayabiliriz.

      Sil
  67. Hocam teyzesi defterdar olan faytonla damda dolaşırmış.

    YanıtlaSil
  68. Sayın Hocam merhaba,
    Ercan Kumcu - Hürriyet 26/11/2002 deki makalesi bu günleri anlatıyor sanki. Saygılarımla

    YanıtlaSil
  69. Hocam bu olay kur maniplasyonu degilmidir?zarar ettik 17.5 tan dolar aldik?
    Bddk ya dilekce versek.MB ni suclayarak bir sonuc alirmiyiz?cunku fiyat istikrari kanunda var.ozerk mb ligi ihlal edildi.ayrica başımıza bir sey gelirmi.saygilar

    YanıtlaSil
  70. Sayın Mahfi Bey! Benim bir teorim var, tutar mı sizce? Şöyle ki: MB nin ciddi anlamda dolara ihtiyacı var. Kasa ekside. Borç yiyen kesesinden yer demişler. Piyasadan alsa dolar yükselecek. O da olmaz. Kur korumalı mevduatın amacı TL dekiler dolar almasın, dolarda olanlar da satsın ben (MB) alayım. 20 Aralık'ta çarpılan küçük yatırımcıya dese ki 17 den alıyorum hemen satarlar. Yüksekten aldıkları doları niye 10 - 11 den satsın ki kur korumalı mevduat diye. Güya mağduriyet gideriyor havasıyla alıp yine şuanki mevcut kurla garanti vererek tekrar dolar almasınlar diye kur korumalı mevduata koymak şartı ile bu işlemi yapsa arz talep dengesi ićinde 17 den mis gibi alır, aldı diye dolar da artmaz. Kasa dolunca MB her yönden gücü de artar. Sonuçta 9 - 10 bandından alıma geçse de gene artacak gene artacak talep oluşturacağından. Benim teoride bir defada alıp kasayı doldurur, dolar da artmaz ????

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sonra MB'yi zarara uğrattın demezler mi?

      Sil
    2. Kamu yararı denir, doları dizginlemek denir... İlla birşey bulunur. Önemli olan bu teoride MB ihtiyaç duyduğu dövize dolarizasyona sebep olmadan ve fiyatını da piyasada arttırmadan sağlayabilir mi?

      Sil
  71. Hocam kurdaki son düşüşte swapların etkisi yok değil mi? Zira atlamadıysam son 10 günde açıklanan bir swap anlaşması yok sadece Azerbaycan ile yapılacağı söylenen bir swap dolanıyor kulislerde. Bence eğer yeni bir swap yapılırsa belli bir dönem daha günü kurtarırız bilmem yanlış mı düşüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Belki ama günü kurtarmakla ne kadar devam edilebilir ki?

      Sil
    2. Sevgili hocam benim öngörum bunlar uyanık yapıp kur korumalı mevduat in hazineye getireceği yükü erken seçim açıklayarak yirtacaklar..Mart'ta seçim ilanı yaparak zaman kazanacaklar

      Sil
  72. Mahfi bey, anlaşılır yazınız için tekrar tekrar elinize sağlık. Verdiğiniz bilgiler ışığında ekonomi yönetiminin faiz düşürme ihtimali konusunda ne diyorsunuz? Popülist bir yaklaşımla arka kapıdan sınırsız faiz artırımı yapmışken, Ocak'ta yeniden faiz indirme cüretini gösterirler mi sizce?

    YanıtlaSil
  73. Benim en çok garibime giden kurun hızla düştüğü pazartesi gecesi muhalif yazarların yutkunamaması yüzlerinin bembeyaz olması. Kurun düşmesi niye bu kadar şok etti. O zaman siz kur niye bu kadar yüksek derken samimi değildiniz. Kur ile asgari ücret hesaplaması yapıyordunuz kur düşünce işinize gelmediği için unuttunuz. Muhalefet samimi değil…

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İsterseniz o gece ve sonraki günlerde Merkez Bankası'nın ne kadar döviz sattığına ve rezervlerin ne kadar gerilediğine de bir bakın ondan sonra sevinip sevinmemeye karar verin.

      Sil
  74. Mahfi Bey yeni kur korumalı sistem aslında dövize enflasyon kadar faizi garanti etmiyor mu? Yani 1000 doları TL'ye çevirip 1 yıl bu sistemde tutup sonra dolar aynı kalsa bile tekrar dolar aldığımızda şimdiki enflasyon ile 1200$ olmuyor mu? Burada bir gariplik yok mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır. Bu sistem TL' döviz karşısında ne kadar değer kaybetmişse faizin o kadar olmasını garanti ediyor.

      Sil
  75. Hocam kur kalkanı FED e dayanırmı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kendi parasının değerini koruyamayan bir MB, başkasının parasını denetleyebilir mi?

      Sil
  76. Hocam en kârlı ben çıktım borç alıp üretime hız verdim kur düşünce satış yaptım ham maddem ital ham madde düşünce tüm gücümle üretime hız verecem

    YanıtlaSil
  77. Sayın Eğilmez,

    Durmuş Yılmaz'ın siyasi tercihleri (ve mensubu olduğu parti) ile ilgilenmiyor olabilirsiniz.

    Bildiğiniz üzere, Erdoğan, 20 Aralık'taki döviz kuru hareketliliği üzerine yorum yapan Durmuş Yılmaz'a yönelik bazı ithamlarda bulundu, hattâ tehdit etti:

    https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/son-dakika--erdogan-durmus-yilmazi-hedef-aldi-1895286

    https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/erdoganin-hesap-verecek-diyerek-hedef-aldigi-iyi-partili-durmus-yilmazdan-ilk-yanit-1895433

    Siz şu an tamamen sivil bir vatandaş olsanız da, emekli Hazine Müsteşarı hüviyetine sahip olmanız sebebiyle size de "sataşırlar" diye endişeleniyorum açıkçası.

    Kahramanlık taslamanızı beklemiyorum ama umarım endişemi de anlayışla karşılarsınız.

    Cevabınız nedir?

    YanıtlaSil
  78. Hocam merhaba; Bizlere ekonomiyi öğrettiğiniz için sizlere çok teşekkür ederim. Son uygulanan politika tutmaz ise “Muharrem kararnamesi “gibi bir kararname ile karşılaşırmıyız? Daha başka politikalar varmı?

    YanıtlaSil
  79. Hocam merhaba,

    Kura müdahale edilirken kullanılan rezervler net rezervin içindeki kısım mıdır? Swap hariç net rezerv ekside zaten. Net rezerv de eksiye düşebilir mi?

    Ne zamana kadar rezervden döviz satışı devam edebilir?

    Teşekkürler

    YanıtlaSil
  80. 20 Aralık'taki olay nedir / ne değildir ile ilgili sizden herhangi bir bilgilendirme gelmeyince biraz üzüldüm.

    YouTube'da, iktisatçı Refet Gürkaynak'ın konuyla ilgili 2 videosuna tesadüfen denk geldim ve olayı anladım.

    Mahfi bey, siz, hiçbir şey yazmasanız bile biz okuyucularınızı analiz aramaya, bilimsel düşünceye sevk ediyorsunuz, farkında mısınız?

    Sizle yola çıktık Refet beyi de tanımış olduk ;-)

    Refet Gürkaynak: TCMB faiz indirip kur ve fiyatlar artarken olanlar, olabilecekler, yapılabilecekler:
    https://www.youtube.com/watch?v=a7uxcdOh__A

    Refet Gurkaynak: Dövize endeksli mevduat ve olası sonuçları:
    https://www.youtube.com/watch?v=einBLn6gf6E

    YanıtlaSil
  81. Inferis'i ve Sahte Sultan'ı iki bölüm halinde filme çekmek için Martin Scorsese size telefon açmış, yakında İstanbul'a gelip sizle bir balık lokantasında detayları görüşecekmiş, doğru mu Hocam?

    Vanessa Redgrave'i,
    Al Pacino'yu,
    Robert De Niro'yu,
    Leonardo DiCaprio'yu
    ve Haluk Bilginer'i

    oyuncu kadrosu olarak planlıyormuş, sizin de tavsiyenizi alacakmış, doğru mu bütün bunlar Hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynen, görüşme Pandeli de olacak,Mahfi Hocayı da
      Patrick Stewart oynayacak.

      Sil
    2. Hepsi doğru yalnız Martin Scorsese doğru değil. David Fincher çekecek filmi.

      Sil
  82. Mahfi bey

    2023'de Lozan Anlaşması'nın 100. yılını doldurmasıyla yürürlükten kalkacağı, Türkiye'nin bağımsız olacağı ve bor madenlerini işleme özgürlüğüne kavuşacağı söyleniyor.

    Bu konuda sizin bir bilginiz var mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. https://www.mahfiegilmez.com/2016/07/lozan-antlasmas-2023de-bitecek-biz-de.html

      Sil
  83. Hocam, emeğinize sağlık, yine çok faydalı bir yazı olmuş. Ben size şunu sormak istiyorum; Altın ile enflasyon arasında doğru orantı varken, altın ile Amerika 10 yıllıkları arasında ters orantı var. Önümüzdeki günlerde tüm dünyada şu ankinden daha yüksek enflasyon bekleniyor. Aynı zamanda FED, 2022'de 6 kez faiz arttıracağını söyledi. Bu durumda altının durumu ne olur? Bu mevzuyla ilgili kafam karışıyor açıkçası.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağ olun.
      Bu ilişkiler normal zamanlara ilişkin tespitlere dayanıyor. Bu tür kriz dönemlerinde bu bilgiler işe yaramıyor. Çünkü ilişkiler bozuluyor.

      Sil
  84. Hocam bir anda kurun bu kadar düşmesi nasıl mümkün oluyor aklım almıyor. Satılan 10 milyar dolar kuru bu kadar etkileyebiliyor mu? Tl değer kazanıyor , CDS düşüyor .1 saat önce ekmek kuyrukları konuşuluyordu açıklamadan sonra bir anda nasıl Norveç olduk hangi yapısal reform yapıldı bir gecede. Dövizin bu kadar yüksek seviyelere çıkmasını hükümetin planlı yaptığını düşünüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben komplo teorilerine inanmam. Kurun oralara çıkması bir panik halinin sonucuydu. Panik hali biraz azaldığında kur düşüyor. Asıl soru düştüğü yerde kalıp kalmayacağı.

      Sil
  85. Binyıllar önce istiridye kabukları, midye kabukları "para" gibi kullanılıyormuş.

    Keşke bugün de böyle olsa.

    Bankalara da gerek kalmaz, TCMB'ye de gerek kalmaz. Denizden çıkarır çıkarır kullanırız, ne güzel...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Buzdolabını ya da çamaşır makinesini de denizden çıkarabilirsek sistem işler

      Sil
  86. Mahfi Bey,

    İki temel soru var aklımda:

    1) Kur korumalı mevduat hesapları ile mevduat sahiplerine %14-17 arası net faiz öneriliyor. Diyelim ki kurlar aşağı gitti, Hazine ve TCMB kimseye fark ödemek zorunda da kalmadı. Çok güzel. Şimdi vade dönüşünde elinde daha fazla TL olan mevduat sahiplerinin bunu daha fazla YP almak için kullanmamaları nasıl sağlanacak?

    2) Vade dönüşlerinde, mevduat sahiplerine ellerindeki tutarı TL tutmaları için enflasyonun üzerinde bir faiz verilmezse, tasarruf güdüsü zayıflayacak olan mevduat sahiplerinin bu tutarları talep olarak ekonomiye yöneltmesi (varlık alımı ve tüketim olarak) neticesinde oluşması muhtemel enflasyonist etkiler nasıl giderilecek?

    Yazınız ve olası cevabınız için çok teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1. Bu sorunuzun yanıtını ben de bilmiyorum. Sadece yasaklama gelebilir diye bir tahminde bulunabiliyorum.
      2. Sanıyorum giderilemeyecek ve enflasyon yükselecek.

      Sil
  87. Mahfi Bey merhaba,

    Maliye Bakanlığı yıl sonu itibariyle kurları baskılamak istiyor olabilir mi? Firmaların kayıtlarında kur değerlemeler dolayısıyla oluşacak kur zararı kaynaklı gelir tablosunda kar yerine zarar çıkacak ve bu da tahakkuk edecek vergiyi düşürecek. Kur düşürme politikası vergi konusuyla da alakalı olabilir mi?

    Saygılarımla,

    YanıtlaSil
  88. Sayın Eğilmez, Merkez Bankası ve Kamu Bankaları Dolara ve Euro ya en çok ihtiyaç duydukları bir anda Dolar ve Euro satıyorlar. Hem de düşük fiyattan satıyorlar. Bu nasıl bir mantıktır, bir izahı olabilir mi acaba ?

    YanıtlaSil
  89. Faiz, temelde yatırımcıya parasının ücretini ödemek değil midir hocam? Biz yıllardır faiz vaadiyle "sıcak para" topladık. Katılıyor musunuz bilmiyorum ama bu topladığımız paraları betona gömmek yerine üretimde, arge çalışmalarında, istihdamı artırıcı teşviklerde kullanmış olsaydık faiz bugün zorlama yerine belki de kendiliğinden sıcak paraya ihtiyacımız kalmadığı için kendiliğinden düşmüş olacaktı. Ne ekonominin temel dinamiklerine karşı savaş açacaktık ne de "faiz lobisi/dış güçler" bize saldıracaktı. Belki üretimi güçlü -en azından kendine yetebilecek seviyede- olan bir ülke olacaktık.

    YanıtlaSil
  90. Hocam 2. ve 3. maddelerinizdeki duruma katılmıyorum.

    (2) Faizler serbestçe belirlenebiliyor mu? Hayır demişsiniz.

    Bir sonraki cümlede bankaların politika faizinden yukarıda faizlerle çalıştıklarından bahsetmişsiniz. Bu serbestliğin kanıtı değil mi?

    Faizler MB müdahalesi ile düşürülüyor demişsiniz. Tabii ki, başka kimin müdahalesi ile düşebilir ki? Ne yapsın MB anlamadım. Burada ülke çıkarları için faizleri düşük tutmak ta MB özgürlüğü değil midir?

    (3) Kurlar serbestçe belirleniyor mu? Hayır demişsiniz

    Örnek olarak ta MB'nin dolar satmasını göstermişsiniz. Zaten MB gerektiğinde bu şekilde müdahale etmesi için yok mu? Bu piyasa şartlarında bir müdahale değil midir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (2) Bankalara faizi artırmayın, kredileri artırın baskısı var mı yok mu?
      (3) Kura bir kez iki kez müdahale ederseniz serbest belirlenme zedelenmez ama sürekli müdahale ederseniz o zaman piyasada serbestçe belirleniyor diyemezsiniz.

      Sil
  91. Mahfi bey

    BDDK, Rüşdü Saracoğlu hakkında suç duyurusu yapmış:

    https://t24.com.tr/haber/bddk-liste-yayimladi-kur-hareketlerini-manipule-etmeye-yonelik-paylasimlari-dolayisiyla-bu-hesaplar-hakkinda-suc-duyurusunda-bulunuldu,1003877

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi