Türkiye Ekonomisi ve Kriz

Ekonominin sıkıntıda olduğunu, yapısal reformların yapılması gerektiğini söyleyenlere yönelik en temelli eleştiri şu: “Yıllardır, Fed tahvil alımını durdurursa, faiz artırmaya başlarsa sıkıntı çıkar, yapısal reform yapmazsak kriz olur dediniz durdunuz, kriz filan çıkmadı.” Bu eleştiri doğru mu?

Genellikle sokak dilinde kriz denildiğinde batış, iflas, çöküş anlaşılmakla birlikte ekonomik krizlerin mutlaka bir batışla, bir çöküşle sonuçlanması gerekmez. En genel tanımıyla ekonomik kriz; ekonomik göstergelerin kötüleşmesiyle başlayıp ekonominin işleyiş biçimini bozan ve geleceğini etkileyen, olumsuz durumları ifade eder. Ekonomik krizler birçok nedenle çıkar ve farklı yönleri ve dereceleri vardır. Ekonomik krizler arasında en çok görülenleri aşağıdaki tabloda özetle sunuyorum:   

Ekonomik kriz
Tanı
Durgunluk
Ekonominin büyüyememesi veya çok yavaş büyümesi
Yüksek enflasyon
Fiyatların hızlı artması, dolayısıyla büyümenin işe yaramaması
Deflasyon
Fiyatların düşmesi, ekonomide canlılığın kaybedilmesi
Stagflasyon
Enflasyon olmasına karşın ekonominin büyüyememesi
Slumpflasyon
Enflasyona karşın ekonomide küçülme görülmesi
Resesyon
Ekonomide iki çeyrek üst üste küçülme yaşanması
Depresyon
Ekonomide küçülmeyle birlikte, enflasyon, işsizlik artışı, bütçe açığı, cari açık gibi bozulmaların birlikte ve uzun süreli olarak yaşanması

Bazen ekonomi öyle bir aşamaya gelir ki yukarıdaki tabloda yer verdiğim kriz hallerinden bazıları, farklı derecelerde olmak üzere, bir arada bulunabilir.

Fed Başkanının parasal gevşemeyi (QE programı) azaltarak sonlandırmaya başlayacaklarını (tapering) açıkladığı 22 Mayıs 2013 tarihinde Türkiye ekonomisinin başlıca göstergelerini bugünkülerle kıyaslayarak nereden nereye geldiğimize bir bakalım:

Ekonomik Gösterge
22.05.2013
21.06.2017
Durum
Büyüme (%)
3,1
5,0
+
İşsizlik (%)
9,4
11,7
-
Kişi Başına Gelir (USD)
12.480
10.103
-
Enflasyon (%)
6,51
11,72
-
USD TL Kuru
1,84
3,53
-
Gösterge Faiz (%)
5,08
11,08
-
TCMB Faizi (OFM) (%)
5,4
11,95
-
BIST 100 (TL)
93.179
99.332
+
BIST 100 (USD)
5,06
2,81
-
CDS Primi
118
190
-

Tabloya göre Fed’in, parasal gevşemeyi azaltarak sonlandıracağı açıklamasından bu yana geçen 4 yıllık sürede, büyüme verisi dışında, ekonomide ciddi bir bozulma yaşandığı ortaya çıkıyor. BIST 100 endeksi 2013’e göre TL bazında artmış görünse de Dolar bazında 2013’deki değerinin oldukça altında olduğu için bunu bir iyileşme olarak almak mümkün değil.  

Yukarıdaki iki tabloyu bir arada değerlendirirsek bu görünüm Türkiye ekonomisinin büyümeye geri döndüğünü ama işsizliğin, enflasyonun, kurların, faizlerin arttığı ve kişi başına gelirin (satın alma gücü açısından) düştüğü bir durumu gösteriyor. Yani büyümeye dönüş ekonominin temellerini düzeltmeye, en azından şimdilik, yaramamış görünüyor. Bu duruma bakıp da ekonominin kriz yaşamadığını söylemek mümkün olmadığı gibi battı batıyor demek de mümkün değil. Asıl olan ekonominin belirli ölçüde bir kriz yaşadığını kabul edip ona göre bir tedavi uygulayarak durumu düzeltmeyi başarmaktır.


Not: Muhtemelen bazı okurlar “Peki buradan çıkış için önerileriniz nedir?” diye soracaklar. Benim önerilerim şu yazımda yer alıyor:

Yorumlar

  1. Mahfi bey, bir önceki yazınıza bir cevap göndermiştim, galiba kızdınız ve yayınlamadınız.

    "İktisat"ı, yaşamdan soyutlayan, uzaklaştıran, iktisadı sadece "teknik çember"de tutmaya çabalayan iktisatçıların da hiç sorumluluğu yok mu?

    Size 2 adet kitap önermiştim, ama galiba bu önerilerimi "tereciye tere satmak" olarak yanlış anladınız ve yayınlamadınız.

    Size "önerim", bu kitapları en yakın zamanda okuyunuz, "insan" ve "iktisat" nasıl ve ne zaman ayrıştı?! ısrarımızı o zaman belki anlarsınız:

    Ekonomi Politiğin İnsanı Kim'dir?

    Prof. Dr. Metin Sarfati [Marmara Üniversitesi, İktisadi Düşünce Tarihi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (Fransızca) öğretim görevlisi]

    Derin Yayınları

    http://www.kitapyurdu.com/kitap/ekonomi-politigin-insani-kimdir/141275.html

    İktisat Sadece İktisat Değildir

    Prof. Dr. Metin Sarfati & Burak Atamtürk

    Efil Yayınevi

    http://www.kitapyurdu.com/kitap/iktisat-sadece-iktisat-degildir/371399.html

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İktisatçının sorumluluğu dediği yapılıp da sonuç alınamazsa oluşur.
      Öte yandan iktisat, yaşamdan soyutlanmış değildir. Gerçi yöntemi soyutlama yaparak olayı basitleştirmektir ama yaşamdan soyutlanma değildir. İktisat dediğiniz şey sonuçta insanın ve toplumun davranışlarının teorik bir çerçeveye oturtulmasından ibarettir. Bazen insan ve toplum davranışları değiştiği halde teorik çerçeve buna ayak uyduracak değişikliği yapamaz. İşte o dönemde iktisat, yaşamdan kopar. Daha doğrusu yeni, yaşam tarzını eski teorik bilgiyle açıklamaya çalışanlar kopar.

      Sil
    2. Bu arada yazmayı unuttum. İlk yolladığınız yorum spam'a düşmüş her nedense. O nedenle görmemişim.

      Sil
  2. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  3. çok güzel bir fotoğraf çekmişsiniz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fotograf guzel cekilmis de resimdeki pek de guzel degil, zaten bu yonetimle guzel olmasi da mumkun degil. Isin kotusu resimdeki hizla cirkinlesmeye devam ediyor. Hani derler ya bazi kadinlar sarap gibi yaslanir diye, benzetme yapacak olursak resimdeki kadin aslinda süt gibi yaslanmis. O hesap yani.

      Sil
  4. slumpflasyon...bddk, spk, sayıştay gibi çok üst düzey kurum sınavlarında sorulan bir kavram..

    YanıtlaSil
  5. Hocam ellerinize sağlık

    YanıtlaSil
  6. Şurada bir anlatım bozukluğu mu var?

    En genel tanımıyla ekonomik kriz; ekonomik göstergelerin kötüleşmesiyle başlayıp ekonominin işleyiş biçimini bozan ve geleceğini etkileyen, olumsuz bir durumları ifade eder.

    "olumsuz bir durumu" (tekil)

    veya

    "olumsuz durumları" (çoğul)

    olması gerekmez mi?

    Haddimi aşmak niyetinde değilim Mahfi Bey, cümlede bir anormallik gözlemledim sadece.

    Affediniz.

    İyi günler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok haklısınız orada bir fazla olmuş ve anlamı bozmuş. Hemen düzelttim. Teşekkür ederim.

      Sil
  7. Benim anlayamadığım, tüm göstergeler negatif iken büyüme ciddi bir şekilde yüksek. Bu iktisaden açıklanabilir bir şey mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben açıklayamıyorum. O nedenle eleştiri yazısı yazmıştım.

      Sil
    2. Cunku cok basit kamu eliyle kamu kaynaklari eliyle butceden ekonomiye girdi saglandi. Secim ekonomisi ve vergi indirimleriyle ekonominin buyume ivmesi uyarildi Bu da reel ekonomiye buyumeye katki sagladi
      Ayni sekilde faizler yuksek tutularak da sicak para akisi saglandi bu parada borsa ve bankalar eliyle finansal duzene girdi.Finansal buyumeye katki sagladi

      Sil
    3. Eğer gerçekten rakamlarda problem varsa, bu durum ileride başımıza fazlasıyla ekstra problemler çıkartabilir. Hemen aklıma Yunanistan örneğini getiriyor. Onlar da zamanında istatistik rakamları ile oynamışlardı, bugünkü durumları da ortada. Maalesef güven çok zor kazanılıyor, ama çok ta çabuk kaybediliyor.

      Sil
    4. Suriye'den gelen 3m mülteciyide unutmamak lazım. İşsizlik rakımının bu derece kötü olmasının ve diğer göstergelerde sapma yapmasının en önemli nedeni bence.

      Sil
    5. Yunanistan'in arkasinda Almanya gibi bir abisi vardi onu kurtarmak icin. Turkiye'nin arkasinda kim var kurtaracak? Katar demeyin sakin, kendisi himmete muhtac bir dede kaldi ki baskasina himmet ede...

      Sil
  8. Mahfi Eğilmez hocam sayenizde ekonomi okuru oldum. Samimiyetiniz ve emeğiniz için teşekkür ederim. Son bir kaç yazınızın yorumlar bölümünü okuyunca böyle bir yazı bekliyordum.

    YanıtlaSil
  9. Bence kriz olgusunu değil ama toplumun kriz algısını en çok etkileyen şey olan döviz kurunun dalgalı kur sisteminde tedrici yükselmesi insanlarda kriz yok duygusunu uyandıran en önemli etken. Eskiden sabit kurda 3-4 yıl aynı seviyede kalan dolar bir anda %100 artınca insanlar kriz olduğunu elle tutulur, gözle görülür şekilde farkediyorlardı. Şimdi ise 2013-2017 arasında yani aynı sürede aynı oranda yani neredeyse %100 oranında artmış, "eski tabir ile" devalüasyon olmuş ama toplumda kriz algısı yok. Halbuki asıl parametrelere baktığınızda krizin alası mevcut. 2001 krizi sonrası iktidara gelen AKP'nin ilk döneminde her krizden sonra olduğu gibi hızlı bir toparlanma olması nasıl onların hanesine (+) olarak geçtiyse o dönemde geçilen dalgalı kurun bu toplumsal etkisi de hanelerine kriz yok, yani (+) olarak geçiyor.

    Sözü haddim olmayarak Ege Cansen hoca gibi bitireyim:
    Son söz: Kerizin bol olduğu bir ülkede kriz eksik olmaz :)

    YanıtlaSil
  10. Mahfi Bey merhaba fed bilanco kucultme yaziniz ile ilgili bir soru sormustum size, gorebildiniz mi? Ulasmadi ise tekrar gonderebilirim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bazen arada kayboluyor yorumlar. Bir kez daha buraya yazarsanız sevinirim.

      Sil
  11. Ekonomide bir parametreye bakıp diğerlerini boşvermek politikacıların bunun manasız olduğunu anlatmak iktisatcıların alanına girer.
    Derler ya ben lafı ortaya koydum alınan alınsın😎

    YanıtlaSil
  12. Büyümeyi dışlarsak -çünkü siz (veya başkaları) bunu açıklayamiyorsunuz- tanıya depresyon diyebilir miyiz hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yeni bir teori yazılmalı bunu açıklayabilmek için. Bu da hemen olmuyor. İktisat insan davranışlarına bağlı bir bilim dalı. Şu anki siyasi iradeyle devam edilince büyüme dışlaması diye bir şey olamaz. Ayrıca borç üzerine borç yapmışız. Bu borçları nasıl ödeyeceğiz, büyük balıklara karşı nasıl önlem alacağız bunların hepsi muamma.

      Sil
    2. herşeyin aynı anda olmasını beklemek hata olur; ilk önce bir şey olur onun etkisini sonra görürüz; örneğin ilk önce dolar %15 artar sonra yavaş yavaş diğer şeylere zam gelir belki 1-2 yılda yavaş yavaş ödersin... şimdi krediler sular seller verildi bütçenin bu şekilde uzun vade açık vermesi mümkün de değil: sonuç hükümet bence doğru olmayarak ekonomiyi kredi vererek büyütme yönünde destek verdi (mahfi hocam tahminim uygulamayı doğru bulmasa da, politikayı doğru bulan iktisatçılardandır); işe yararda canlanma olursa enflasyon ve işsizlik problemi çözülebilir yaramazsa gelecek kurtarma paketi olur mu bilinmez. not: benim fikrim batmak üzere olan iş yerlerini kredi pompalayıp kurtarmamak batmalarına izin vererek işsiz kalanlara işsizlik maaşı ödemek ve işsiz kalan kişileri eğitim vererek başka alanlara yönlendirme yönünde. ama onun içinde kafa lazım. bu haliyle zaten zar zor ayakda duran "sorumsuz"/"verimsiz"/"üretimi değerli olmayan".. artık ne derseniz iş yerleri zorla açık tutuldu; fizikde kuraldır bir şeyi doğal seyrine bırakmazsanız devamlı enerji harcamak zorunda kalırsınız, ve en sonunda doğal akış kazanır...

      Sil
    3. Bu dediğinizi öne çıkarmak gerekiyor.

      Sil
  13. Mahfi bey cari fiyatlarla hesaplanan kişi başına gelirde düşüş var.SGP'ye gore hesaplananda artış olmuş.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ABD'de yasayanlara ne SGP'den.

      Sil
    2. Bize ne ABD'de yaşayanlardan.
      (Yazının içinde satın alma gücü açısından kişi basına gelirin azaldığı yazılmış.Düzeltme amacıyla yazmıştım)

      Sil
  14. Hocam 22 Nisan 2013de dolar kur bu dediginiz degil yanlis yazilmis
    http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/201304/22042013.xml
    Ayrica ortalama dolar kurundan bahsedeceksek eger 2013 yili ilk ceyrek ve ikinci ceyerek basi itibariyla dolar kuru 1.75 -1.79 bandinda arasinda istikrarli bir sekilde dalgalaniyordu.Verilere baktigimizda daha cok 1.78i gosteriyordu
    Dolayisiyla sizin sutuna dolar kurunu 1.78 olarak yazmaniz daha uygun duser diye dusunuyorum.
    Affiniza siginarak
    Saygilarimla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yazıda 22 Mayıs yazdığım halde tabloya 22.04.2017 yazmışım. Doğrusu Mayıs olacak, kur 1,84 doğru. Teşekkürler

      Sil
  15. Mahfi Hocam merhaba
    Fed bilanco kucultmeyi tamamladiginda 2.5 trilton dolarlik tahvili aktifinden cikaracak. Bu durumda bilancosunun pasifindeki varliklar nasil degisecek
    Son bilancosunda ki pasif kalemler
    Federal reserve notes in circulation 1.5 trilyon usd
    Other deposits held by depository institutions 2.2 trilyon usd

    YanıtlaSil
  16. Açıklanan veriler şeffaf değil!

    TÜİK'e güven sarsıldı.

    "Varlık Fonu"nun ne demek olduğu, sadece göstermelik açıklandı, hangi şirketleri kapsadığı açıklandı o kadar.

    Bu "fon"un, piyasalarda nasıl işlemler yaptığı hakkında elimizde herhangi bir veri, web sitesi, rapor var mı? Yok. "Fon"un resmi sitesi, sadece reklam amaçlı hazırlanmış, misyonlarını yazmış ve yönetim kurulu üyelerini tanıtıyor o kadar.

    Varlık Fonu'nu "denetim dışı" tutmaları, uzmanları ve sıradan insanları işkillendirmez mi? Madem, Türkiye ekonomisine katkı sağlayacağı iddiasıyla kurdular bu "fon"u, takip edilmesini niçin istemiyorlar? Raporlar nerede raporlar!

    Şüphelenmekte haksız mıyız Mahfi bey?

    Bu soruları sormakta haksız mıyız Mahfi bey?

    YanıtlaSil
  17. Bir ekonomide bu hangi ekonomi olursa olsun
    Issizlik %5 uzerindeyse
    enflasyon %5 uzerindeyse
    cari acik %10 uzerindeyse
    butce acigi %5 uzerindeyse

    O ekonomi kimse kusura bakmasin krizdedir ister gelismis olsun ister gelismekte olsun

    Bu arada iki de bir derler fiyat istikrari gelismisler icin %2 ile %2.5 arasinda gelismekte olanlarda da %3 ile 3.5 arasinda bana gore enflasyon %5 gecmedikten sonra buyuk bir problem degil hele hele o ulkenin parasi dunya ekonomik sistemini altust edebilecek dunya parasi degilse siradan bir paraysa tl gibi dinar gibi won gibi vs..

    Issizlikte de zaten iktisadcilar ve yasayan insanlarin dedigi sey %5 ve alti o ulkede istihdamin iyi oldugu yonunde yani benim savim degil!

    Buyume ise goreceli sey gelismilikle geri kalmislikla nufusla uretim iliskileri hatta cografi buyuklukle ile degisebiliyor bizim icin %5.5 normal buyumeyken Almanya icin super buyume isinma yanma anlamini tasir. Cin icin bitisi anlatir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Turkiye Cumhuriyet doneminden beri krizden cikamamis desenize.

      Sil
    2. Maalesef oyle

      Sil
  18. hocam sıcak ülkelerde insanlar çok hareketli hergün olaylar oluyor. dolayısıyla biz çok çabuk unutuyoruz geçmiş hafızamız sağlam değil böyle olunca da çok çabuk içselleştiriyoruz. memlekette 2 gün herkes konuşuyor üçüncü gün herkes unutuyor. eminim ki o göstergeleri görünce geçmiş verileri özellikle insan hayret ediyor nereden nereye diyor. halbuki sokaktaki insanlar bunu çabuk unutuyor.

    Erdoğan bir sonuçtur bu memlekette. onun gibi olmak isteyen milyonlarca insan var. türk milletinin bu özelliği çok istismar edilmiştir çok..

    YanıtlaSil
  19. Hocam batmak bitmek iflas bayrağı çekip memleketi satmak değil herhalde bu durumun genişlemesi ve ağırlaşması da değilse ne

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yariya inmis emekli maaslari ve memur maaslari. Hastanelerde uzun sira beklemek. Bedava ilac filan yok zaten. Bakimsiz yollar ve kopruler. Yeni yatirim ve insaat yok, zaten insanlarda alacak para da yok. Cok yuksek issizlik, ozellikle genc issizligi. Gecinemeyip parcalanmis aileler. Odenmeyen protestolu senetlerde artis. Iflaslar, isten cikarmalar, kapanan is yerleri. Petrol urunleri ve dogalgaz kitligi. Duzenli elekrik kesintileri (tasarruf yapilacak). Bir de ustune savas filan cikarsa tam felaket.

      Sil
  20. Çok partili hayata geçildiğinden beri sağ görüşlü partilerin hükümeti kaybedişi hep ekonomik krizlerle meydana gelmiştir. Bu minik krizler sonun bir başlangıcı.Yazılarınız daha çok bilgi verici daha sorun çözücü olursa çok memnun olurum elinize sağlık

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Turkiye 2009'da bugun anlatilan felaket senaryolarina gore on kat daha zor bir donemi gecirdi. Uzgunum ama gunumuzde iktidarin degismesi icin eskiden oldugu gibi sadece sermayedarlarin degismesinden daha baska seylere ihtiyac var.

      Sil
  21. Hazine Merkezi Yönetim Borç Stoku: 806,4 Milyar TL(20/06/2017)
    Hazine Merkezi Yönetim Borç Stoku: 538 Milyar TL (01/05/2013)

    Aynı zamanda Hazine Borç Stoku %49 artış ile tarihi rekor seviyesine ulaşmış görünüyor.

    "Hani kriz nerede?" diye sorulmasının şöyle bir açıklaması olabilir hocam, o da kurbağa testi. Bir kurbağayı alıp kaynar suyun içine attığınızda hemen sıçrayıp kaçıyor. Ama suyu yavaş yavaş ısıtıp kaynar seviyeye getirdiğinizde ise kaçmıyor çünkü o sürece alışıyor ve benimsiyor. İnsanlar da sürekli değişen piyasa koşullarına itiraz etmeleri durumunda birşey değişmeyeceğini anladıklarında itiraz etmeyi bırakıp, bu durumdan en az zararla çıkmak için enerjilerini adapte olmaya harcıyorlar. Ve bu 'Sürekli Oluşan Yeni Normaller Zincirini' de kabullenmiş oluyorlar. Bu süreci takip edip anlamak için yeterli zamanları bulunmadığından, içgüdüsel olarak bu duruma bir an önce adapte olup, eski yeni normalden en az zararla kurtulup, yeni yeni normale ise bir an önce adapte olarak maksimum faydayı elde etmeye çalışıyorlar. Zaman değişen şartlara adapte olma yeteneği artmış ve bunun stresine alışmış insanlar ise bu durumları idare etme konusunda bir hayli yetenek kazanmış oluyorlar zamanla. Bu sebeple bu durumu bir kriz olarak değil standart koşul olarak kabul ettikleri için "Hani kriz nerede?" diye soruyor olabilirler.

    YanıtlaSil
  22. bu inşaat sektörüyle bir nebze ekonomi ayakta durduğuna inanıyorum bu oluşan balon ne kadar sürebilir sizce

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Artık konut satış ve kira değerleri düşmeye başladığına göre sürmeyecek demektir.

      Sil
  23. verdiğiniz tablodaki rakamlar ile büyüme verisi çelişiyor. açıkçası çevremde büyüme verisinin doğru olduğuna inanan kimse yok. keza enflasyon, işsizlik ve kişi başına gelir rakamları da "makyajlı" ya da "hormonlu"... zaten herkes çevresine şöyle bir baksa; işsiz arkadaşlarını, düşen emlak fiyatlarını ve krizdeki bir ekonomiyi görür...

    YanıtlaSil
  24. İşsizlik konusunda yanlışsınız.

    İşsizler iş beğenmediği için işsizlik yüksek, bunu unutmayın.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok doğru.
      İşsizler iş beğenmediği için işsizlik yüksek.
      Tüketiciler mal beğenmediği için enflasyon yüksek.
      Yatırımcılar TL sevmediği için kur yüksek.
      Merkez Bankası merkezi sevmediği için faiz yüksek.
      Falan filan.

      Sil
    2. ev kirasının 1000 liradan başladığı istanbul'da (ki küçük şehirlerde de artık kiralar ciddi artış gösterdi) 1500 lira ücret vereceksin sonrada millet iş beğenmiyor diyeceksin. ne diyeyim Allah akıl daha doğrusu insaf duygusu versin size.

      Sil
    3. Üniversitede geleceğe dönük bir çok hayaller kurarak okuyan ve mezun olan bir gence al sana inşaatta iş, taşı şu tuğlaları dersen, o da kabul etmezse bunun adı işi beğenmeme oluyor. Hemen hemen herkes eğitim gördüğü alanlarda iş bulabiliyorsa sağlıklı olanı budur bence.

      Sil
  25. Sadece Türkiye için değil pek çok ülke için sorunlu bir durum var.
    Türkiye için daha ağır sonuçları olabilecek bir ortam mevcut maalesef.
    Faturanın sahibi belli:HALK

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Herkes yediğinin içtiğinin faturasını eninde sonunda ödemek durumundadır.

      Sil
  26. Elinize sağlık hocam, buradan size birşey sormak istiyorum ;iktisatta, paranın değeri/karşılığı faizdir, diye öğretildi. Buna göre, 2001'de FED faizi bugünün 6 katı olduğuna göre o zamanların doları şimdikinden 6 kat değerli demektir. Bu durumda tüm değerleri 6 kat zayıflatırsak ekonomik göstergeler eskiye göre daha kötü gözüküyor. Ya sizce?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu ölçü doğru değil. Faiz paranın değeri değildir. Faiz parayı başkasına kullandırmanın fiyatıdır. Paranın değeri satınalma gücüyle yani içeride enflasyon dışarıda kurla ölçülür.

      Sil
    2. Kardeşim dolar enf ile TL enf ele almak gerekli.ardaki fark TL aleyhine ve değer kaybı oranını kabaca bize belirtir

      Sil
  27. Merkez bankası ne güne duruyo

    Bara basıp herkese dağıtsın

    Böylece ekonomik sorunlarımız çözülü

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tabloya bir kez daha bakın isterseniz, özellikle enflasyon ve Dolar kuru satırlarına.

      Sil
    2. Yav, tablo mablo, geç bunları hoca

      Kapı gibi 'Merkez Banka'mız var, bassın paraları, dağıtsın herkese

      Bize plan değil, pilav lazım

      Sil
    3. Bas da ne oluyor gör.

      Sil
  28. mahfi hocam merhaba. google'da detaylı olarak sitenizi incelediğimde bitcoin ile ilgili 2013 yılında yazılmış bir yazınız var ve sitenizin tamamında farklı yazılarınızın altında 35 yorumda size bitcoin sorulmuş, bunların hemen hemen hepsine cevap vermişsiniz. cevap verdiğiniz soruların %70inden fazlası bitcoin nedir hocam? gibi sorular olduğundan dolayı cevaplarınızın çoğunda "bitcoin" başlıklı yazınızın linkini paylaşmışsınız. bir yorumda bitcoin kullanmayı düşünmediğinizi belirtmişsiniz.

    yazınızı paylaştığınız 2013 yılında 1 btc 830 dolardı. bugün 1 btc 2800 dolara ulaştı. bitcoin inanılmaz hızlı büyüyor. bu büyüme sizce balon bir büyüme midir? bitcoinde gelecek gördüğünüzü belirtmişsiniz, bitcoinin finansal sistemini güvenli ve sürdürülebilir buluyor musunuz?
    diğer iktisadi olayları bize açıkladığınız gibi bitcoini de kendi sisteminin aktörleriyle beraber basitleştirerek anlatabilir misiniz? teşekkürler.

    YanıtlaSil
  29. hocam fed parayı geri alıp bilançoyu küçültecekse anlamadığım faizi neden arttırıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed'in parayı alması, başladıktan itibaren 4,5 - 5 yıl sürecek ve o da bilançosunu başladığı yerin yaklaşık 2,5 katı bir noktaya geri çekecek. O nedenle bir yandan da faizi artırıyor.

      Sil
  30. Hocam elinize sağlık güzel cevap.Herkes yediğinin ve içtiğinin hesabını elbette ödeyecek. Yeterki fatura adaletli olsun.

    YanıtlaSil
  31. 2017 buyumesinin %5 olduguna zerre kadar inanmiyorum. Gercekte yarisi bile olabilir. Ayni sekilde ossizliginde en az %20-25 ve enflàyonunda %15'den az olmadigina inaniyorum. hocam ben sunu soracagim. TR"ye not beten kuruluslarin ve/veya IMF'nin elinde daha saglam veriler oluyormu? Bir ulkeni Notunu arririken/dusururken veya kredi acarken o ulkenin kendi yayinladigi verilere guvenerek icraat yPtiklarina inanamam. Bu vrrilere biz ulasabiliyormuyuz? Selamlar..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Genellikle bu kuruluşlar bizim verileri alıp kullanıyor. IMF'nin verilerine ulaşmak mümkün. IMF sitesinde data kısmından istediğiniz ülke için istediğiniz yılın verilerini üretebiliyorsunuz.

      Sil
    2. Madem genellikle bizim verileri kulanıyorlar o zaman 4/4lük bir beyin takımı ile istediğimiz verileri ve birbirleriyle çelişkileride kaldıracak şekilde sanal veri üretebiliriz. Örnek Tuik büyüme hesabı. üretmesine ürettik ama işsizlik enflasyon cari açık gibi bağlantılarıı herhalde üretemedik ki çelişkiler çıktı. Onuda becerebilsek puanımızı 1-2 aya arttırabiliriz bile demekki. ))))) Bu mümkün mü?

      Sil
  32. Hocam uyarıcı ve yol gösterici yazılarınız için binlerce teşekkürler. Jim Rogers'ın " Batı Sistemi Tamamen Çökecek " başlıklı yorumunu okudunuz mu? Okudunuz ise görüşlerine katılır mısınız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Ben portföy sahibi ya da yöneticisi yatırımcıların dediklerini okurum, incelerim ama en az yüzde elli iskonto ederek dikkate alırım.

      Sil
  33. Yanlış aktardım sanırım, elbette doğrudan değil ama dolaylı olarak degeri faiz değilmidir. Paranın kullandırma fiyatı yani karşılığı onu değerli yapar diye öğretildi. Sonuç olarak doları elde etme maliyeti 2001 yılında 6 kat fazlaydı. Fed faizi tekrar %6 olursa, her arttirimda dolar olarak düşen ons 500dolara, diğer göstergeler gibi, gelir sanırım. Tl konvertbl olmadığına göre üretim faktörünün asli unsuru olan sermaye darboğaziyla mücadele yeni gündem olacaktır, diye düşünüyorum. Eskiden olduğu gibi...

    YanıtlaSil
  34. hocam fed 2.5 trilyon dolar çekecek piyasadan(muazzam bir miktar) ve artı faiz artıracak dolar anavatanına doğru akacak. bu büyük bir problem mi yoksa ben mi fazla tedirgin oluyorum. şuanda bile USD 3.50 altına inemiyor. sıkılaştırma başladığı zaman 5 lere doğru giden bir dolar kuru görmemiz içten bile değil kanımca. hükümetin yapısal reform falan yapacağı da yok, bari sabit kur rejimine geçilse bu bir çare olabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizim gibi dış finansmana bağımlı ekonomiler için büyük bir sorun, haklısınız. Sabit kuru MB savunmaz. Öyle bir eğilim olduğunda herkes buradan çıkıp gitmeye başlar bu durumda sermaye kontrolleri geri gelir. İş iyice içinden çıkılmaz hal alır.

      Sil
    2. hocam, özür dileyerek size katkıda bulunmak istiyorum gerçi haddim var mı bilmiyorum ama?. hocam zaten bizim gibi döviz yaratma kapasiteleri zayıf olan bir ekonominin sabit kur rejimi uygulaması intihar olur. buna en iyi örnek 2001 krizidir!. sabit kur yani çıpa sistemi daha çok çin gibi güney kore gibi iktisadi yapılara uygun görünüyor kanımca. ne dersiniz hocam bu doğru bir değerlendirme olur mu?. saygılar...

      Sil
  35. Üstadım ben ekonomiden bilimsel bir şekilde anlamam anlayamam ama sizin tespitlerde bizim ekonomi stagflasyona mı uyuyor? Ha bizim çocuk hala işsiz ve teklif dahi yok....!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ekonomi (en azından görünürde) büyüdüğü için stagflasyona uymuyor. Yüksek enflasyonlu büyüme diyebiliriz.

      Sil
    2. Hocam büyüme kağıt üstünde. Tüm veriler bu kadar negatif iken %5 büyümenin mucizevi dinamosu nedir?

      Sil
  36. Krizlere genellikle adlar konuyor. Mesela 2001 krizine Bankacilik krizi diyorduk. O vakit buna da bir ad bulmak lazim.

    Ben "Hazimsizlik Krizi"ni oneriyorum, siz ne onerirsiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Krizlere ad konulması genellikle batışla birlikte oluyor. Henüz orada değiliz.

      Sil
    2. "böyle bir şey olabilir mi ya" krizi ya da
      "sen kimsin" krizi.

      Sil
    3. Mahfi hocam kriz ! Aslında yüksek ateşle seyreden önlem alınmaz ise !?!? Bünyede havale ye sebeb veren en son ise kalıcı hasar verebilen bir gerçek!...

      Sil
  37. Anayasal iktisatçıları ilk öğrendiğimde fikirlerini gülünç bulmuştum ama gün geçtikçe onları anlamaya hatta haklı bulmaya başladım.Yapısal reformları yapmak uygulamak ve sonuç almak kaç yıl sürer hocam? Bu süreçte oluşan biriken sorunların ve sonuçların faturalarını kim öder ya da hangi siyasal iktidar ödemek ister? Bizim hep acil çok daha hayati işlerimiz oluyor nedense derin bir nefes alıp uzun soluklu bir yürüyüşe hiç hazır olamıyoruz. Her iktidar çokda suçlamak istemiyodum belkide haklı olarak bu birikmiş faturaları ödemek istemiyor hep bir dahaki seçime ve sonraki seçime erteleyerek gidiyor ve tabi faturada gittikçe kabarıyor. Bizde planlar bir dahaki seçimlere kadar yapıldıkça yapısal reform söylemleri söylem olmaktan öteye geçemeyecek gibi görünüyor. Biz siyasetde bilimi egemen kılamadık hal böyleyken bilimi siyasete egemen kılmakdan başka çare görünmüyor. Sizin görüşleriniz nedir hocam yanlış mı düşünüyorum? Ya da bu yapısal reformlar nasıl ne zaman ne şekilde gelecek?

    Saygılarımla hocam,teşekkürler.
    İyi çalışmalar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız ama biz hiç bir konuda bilimi egemen kılamadık ki siyasette kılalım. Anayasa değiştirdik, mevcut sistemi geri götürdük. Anayasaya ekonomik kurallar koysak ne olacak ki?Anayasa'da birçok kural vardı dinleyen oldu mu ki ekonomik kurallar dinlensin.

      Sil
  38. Tahsilat oranları düşüyor öyle olunca da satıp kurtarabildiğini kurtarmaya bakıyor.

    YanıtlaSil
  39. hocam fed hazine tahvillerini alıp parayı hazineye mi veriyor. peki o parayı hazine nasıl piyasaya veriyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zamanında Hazine bu tahvilleri bankalara, kurumlara satıp parayı almış. Fed sonra bu tahvilleri bankalardan, kurumlardan parasını verip aldı. Şimdi vadeleri dolunca götürüp Hazineye iade edip parasını alacak.

      Sil
  40. hocam merhaba
    yüksek lisans yaparken hocamdan isminizi duyduğum andan itibaren sitenizi hergün takip ediyorum ve yazılarınızı merakla bekliyorum sayenizde çok güzel bilgiler öğrendim çok tşk ederim kaleminiz inş tükenmeden uzun yıllar yazmaya devam eder.

    YanıtlaSil
  41. Hocam merhaba
    Milli gelirin düştüğü enflasyonun artığı bir ortamda ülkemizdeki tüketim harcamalarının aynı sevide tutulması için tüketicilerin borçlanmaya gittiğini tüketici kredilerinin artışı göstermektedir. Sizce bu tezim doğrumudur hocam ve bunun sonu nereye gider

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Görünüm böyle. İnsanlar çok borçlanınca sistem tıkanıyor. Geliri artıracak bir formül bulunamazsa terse dönüş başlar.

      Sil
  42. Muhterem Hocam,

    Zamanında 2,18 den aldığım dolarları şimdi 3.55 den bozsam orucum bozulur mu?

    Hürmetler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cüppeli Goldman hoca 2,50 olacak dedi. Bekle o zaman bozdurursun, günahı az olur.

      Sil
  43. Hocam öncelikle değerli bilgilerinizi paylaştığınız için teşekkür ederim...

    Neredeyse her yazınızda yapısal reformlara ihtiyacımız olduğunu vurguluyorsunuz. Ben de sizin yapısal reform rehberinizi tekrar tekrar okuyorum. Rehberde şöyle bir öneriniz vardı: (cari açık üzerine)" ... İlki kısa vadede kanamayı durdurmak için ithalatı pahalı hale getirecek kur artışıdır. Bu bir yapısal reform değildir. Çünkü yapısal reform kalıcı düzeltme sağlayacak önlemlerle yapılır, oysa kurların yükselmesi yoluyla ihracatın artması ve ithalatın düşmesi sonucunda ortaya çıkacak cari açık düşüşü geçici düzeltme sağlar."

    Şu an ki duruma göre kur yükseldi ve daha da yükselme ihtimali var gibi görünüyor. Bu anlamda baktığımızda her ne kadar kur bizi korkutsa da, yapısal reformlardan en azından birini gerçekleştirecek fırsatı mı sunuyor bize?

    YanıtlaSil
  44. Mahfi bey iyi günler,
    benim yüksek lisans öğretmenim yr. dr. Muzaffer Şahin tanıyorsunuzdur diye düşünüyorum onunla hararetle tartışırdık heyecanlı bir şekilde hep aynı konu döner dolaşırdı FAİZ'e. Şimdi benim merak ettiğim faiz zamanında uygulanmadı ve şimdi ise geç kalınmış bir faiz uygulaması ile döviz indirilmeye çalışılıyor. Bu durumda kafamda merak ettiğim konu faiz ile enflasyon direk doğru orantılı bir ikili. Bu ikili faiz düşük tutalarak enflasyonda ters orantı sağlar ise önümüzde ki yıllarda türkiye cumhuriyetinin en kötü ekonomik tablolarından birini görme durumumuz olabilir mesela 2. dünya savaşından çıkan almanya'nın kağıt paralarını sobalarda yakıp ısınması gibi saygılarımla Mahfi Bey.

    YanıtlaSil
  45. Takkeli Yusuf hoca21 Haziran 2017 12:34

    Bozulur evladim. 3.55 cok yuksek kur. 2.50'dan bozdurman lazim ki orucun bozulmasin. Adresini ver ben senden bu dolarlari 2.50'dan alayim. Amacim sadece senin sevap islemene vesile olmak, yeter ki senin orucun bozulmasin yani...

    YanıtlaSil
  46. Doların durumu oldukça enteresan. 3.50-3.55 aralığında konsolide olduğunu düşünüyorum. Göreceli değerlilik ve teknik analiz tecrübelerim doların 3.40-3.45 aralığına gerileyebileceğini söylese de 3.50'nin altında 3 günlük kapanış görmeden 3.50 aşağısından emin olmanın zor olacağı hissindeyim. 3.55 üstü ve 3.50 altına hareketi zaman alacak gibi. Bir de oğlumla ilgili Kanada Dolarını takip etmeye başladım mecburi. 0.75 civarında bir pariteye sahip Amerikan Doalrına kıyasla. Bu para birimi hakkında bilginiz varsa paylaşabilirmisiniz?

    YanıtlaSil
  47. Hocam BIST 100 ün dolar değerinde virgül kayması mı olmuş acaba? 50,6 ve 28,1 olması gerekmez miydi? Çok önemli bir fark değil ama dikkatimi çekti.

    YanıtlaSil
  48. çok güzel bir tahlil olmuş.

    YanıtlaSil
  49. Hocam emeğinize sağlık teşekkürler.Hocam kitapları nezaman imzalayacaksınız?:)

    YanıtlaSil
  50. Mahfi Bey merhaba
    2008-2017 fed bilancosunun pasif kalemlerini karsilastirdigimda depositlerin 2 trilyon usd, dolasimdaki paranin 670 milyar usd arttigini goruyorum. Fed hazine ve diger tahvilleri agirlikli olarak kendisinde tutulan mevduat ile finanse etmis. Bilanco kuculmesi tamamlandiginda dolar arzini en fazla dolasimdaki tutar(670 milyar usd) kadar daraltabilir, kendisinde tutulan mevduati iade etmesi dolar arzini etkilemeyecek, fed in likitlerinden mudilere transfer olmayacak mi?

    YanıtlaSil
  51. Küresel piyasaların en ünlü yatırımcılarından Jim Rogers, önümüzdeki birkaç yıl içinde Batı sisteminin tamamen çökeceğini söyledi.

    Efsanevi yatırımcı Jim Rogers, Business Insider'a verdiği röportajda bu yıl sonunda veya önümüzdeki yıl tüm zamanların en büyük krizini öngördüğünü söyledi. Rogers, "Yatırım kariyerimde çok erken öğrendim: Amerika'daki bazı hisse senetleri bir balona dönüşüyor. Balonlar oluşuyor. Ve sistem çökecek. Ben de bu yüzden Çin'e taşındım ve çocuklarım Çince öğreniyor. Devletlerin iflas ettiğini göreceksiniz. İzlanda gibi. Başka ülkelerde bu kez batacak. Batı medeniyeti çökecek. Hayatınız boyunca yaşayacağınız en büyük çöküş olacak" dedi.

    BU YIL SONUNDA OLACAK

    ABD'deki balon oluşumunun çökmesinin vadesi konusunda ise Jim Rogers oldukça endişeli. Rogers'a göre piyasalardaki büyük kriz bu yılın sonunda ya da önümüzdeki yıl gibi kısa bir vadede gerçekleşecek. 2008 krizindeki gibi patlamanın hiç beklenmeyen bir ülkeden geleceğini söyleyen Rogers, "2007'de İzlanda iflas etti. Herkes şaşırdı. 'Onların bir piyasası mı var?' diye soranlar oldu. Daha sonra İrlanda ve Bear Stearns çöktü. Daha sonra da Lehman Brothers. Döngü her zaman böyle. Her zaman bakmadığımız yerde gelişir" şeklinde konuştu.

    BORÇ HİÇ BU KADAR KÖTÜ OLMAMIŞTI

    ABD başta olmak üzere dünyadaki borç miktarının hiçbir zaman bu kadar kötü olmadığının altını çizen Rogers, "2008 krizinde Çin'in elinde büyük bir fazla rezervi vardı kötü günler için. Zor günler geldi ve onlar da paralarını harcamaya başladı. Şu anda Çin'in bile borcu var. ABD Merkez Bankası'nın bilançosu 2008'e göre beş kat daha büyük" dedi.

    *

    "Devletler"in iflas etmesi ile, "şirketler"in iflas etmesi bana aynı şeymiş gibi gelmiyor Mahfi bey?

    Kelime hatası mı yapmış Jim bey, yoksa, söyledikleri medyada biraz sansasyon yaratsın diye olabildiğince basit kelimeler kullanmaya mı gayret etmiş?

    Yunanistan yıllardır ekonomik krizle boğuşuyor ama nedense bu ülkenin "kepenk kapatır gibi kapattığı" haberlerini duymuyoruz. "Yunan şirketleri" iflas ediyor, peki, "Yunanisan" bir ülke olarak nasıl iflas edecek, anlamak zor?

    Bu anlam karmaşasını gidermek için bir yazı yazmayı düşünür müsünüz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Elliot dalga teorisyeni Tuncer Şengöz aynı şeyi yıllardır yazıyor, söylüyor, grafiklerle gösteriyor. Yazılarını ve söyleşilerini bulabilirseniz çok yararlanırsınız.

      Sil
    2. dünyanın GSMH si 80 trilyon dolar borç stoku ise 231 trilyon dolar... özellikle devletler aşırı borçlu durumdadır. finansal kaldırıcı aşırı yüksek devletler ve özel sektörler ila hane halkları da vardır ve hemen tüm tüm ödemeler zinciri hiç olmadığı kadar birbirine bağımlıdır ve kopuşlar başladı mı çabucak ardı gelecektir. ama ben bu sefer fed üzerinden son 8 yılda aşırı parasal genleşmelere paralel olarak gelişmekte olan ekonomilere krizin dışsallaştırıldığını düşünüyorum. yani krizin yeni adresi başta türkiye olmak üzere gelişmekte olan piyasalardır.

      Sil
    3. Sayın adsız 4 30 ABD merkezli krizin gelişmekte olan ekonomilere dışsallaştırıldığını bunun kasıtlı bir şey olduğu imasını içeriyor . Fakat bizim gibi ülkelerin beklediği decoupling olgusu ( krizden bizim gibi ülkelerin etkilenmeyeceği beklentisi) maalesef gerçekleşmedi ve durgunluk ve daralma yaşadık . Her nekadar Şu anda azalmakta olan likiditenin etkisiyle merkez bankamız faizleri artırarak hem döviz kurunu hem de faiz stabilitesini gözetmekte olsa da bilanço daralmasının iktisat literatüründe örneği olmaması hasebiyle etkilerini öngörmek için merkez bankaları kafa yoruyor ve en az zararla ülkelerindeki finansal ve fiyat istikrarını korumaya çalışıyor

      Sil
  52. hocam, türkiye ekonomisi yanılmıyorsam slumplasyon tarzı iktisadi krizi 1998-1999 yıllarında yaşamıştı. bundan çıkabilmek içinde ımf ile stand-by anlaşması yapmış ancak programın reel ekonomik gerçeklerden kopuk olması nedeniyle de başarısız olunmuştu. ne dersiniz hocam?. saygılar...

    YanıtlaSil
  53. hocam, türkiye ekonomisi için stagflasyona gidiş süreci hızlanmaya başladı dersek doğru bir yaklaşım olur mu?. saygılar..

    YanıtlaSil
  54. Biz kriz deyince, tam olsun Dolar birkaç günde katlansin, faiz patlasın vs diye anlıyoruz. Oysa biz her gün biraz ölüyoruz. Yavaş yavaş, sürünerek, çaresizce...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. herkes kriz denilince 2001 krizi gibi olacak diye bekliyor. oysa gelmekte olan kriz 2001 krizinden daha derin ve geniş çaplıdır. çünkü bu kriz dalgalı olarak geliyor. dalgalı kur rejimi uygulanmaktadır ve doğal olarak ani kur şoku olamaz ve küresel gelişmeleri de hesaba katmalıyız. bu kriz uzun yıllar sürebilir.

      Sil
  55. Pazardan atlet koşturan, koca yürekli halk adamı, seviyorum seni :)
    Seni de beni de buralara taşıyan değerler; sosyal devlet anlayışı, fırsat eşitliği ve liyakat. Ne mutlu bize :) Ben de 7.5 liyara deneme amaçlı aldığım cotton box boxerin 12 liraya çıkmanın acısını yaşıyorum :))
    Selamlar, sevgiler...

    YanıtlaSil
  56. diğer göstergeler bozuksa büyüme nasıl oluyor .açıkçası anlamadım

    YanıtlaSil

  57. "Tren kalkıyor hareketten önce son çağrıyı yapıyorum; ya adam gibi makul bir faiz oranını benimsersiniz, yahut biz bunun tedbirini alırız. Bunu tehdit olarak algılamayın elimizde araçlarımız var. Ellerinden para alacak değiliz. Aracımız olduklarını bilsinler. İstiyoruz ki doğal seyrinde devam etsin. Bankalar çaresiziz diye düşünmesin. Elimizde araçlar var o araçları kullanmaktan çekinmeyiz. Ama istiyoruz ki bu tatlılıkla olsun. Bu hükümet o kadar yükünüzü aldı. Sizi rahatlattı. E şimdi biz de bir tabir var. 'El eli yıkar el de döner yüzü yıkar' şimdi yüz yıkama zamanı. Çok da zamanımız yok. Çünkü hepimiz aynı gemideyiz. Bankalar mevduat toplama yarışına girmesin."
    Mahfi bey nasıl yorumlarsınız BB'nin söylediklerini acaba?

    YanıtlaSil
  58. Mahfi bey Amerika'nin 18 trilyon dolar sadece federal devlete ait borcu var, ustune eyaletleri ekleyin, iki katini asiyor. Sonrasinda birim hane halki borclanmasida Turkiye'ye gore cok yuksek. Is piyasasi da istenildigi olcude buyumuyor. Bu sartlar da buyuk bir krizin esas yasanacagi yer Amerika olmasi lazim, Turkiye'le yukaridaki rakamlar karsilastirilda Turkiye cok iyi durumda gozukuyor. Biraz felaket tellalligi goruyorum sizin yaklasiminizda.

    YanıtlaSil
  59. Mahfi Bey, yazıyı 20 Haziran'da kaleme almışsınız. Ancak mali göstergeler, 21/06/2017 tarihli veriler olarak görünmektedir. Bir gün önceden nasıl öngörebildiniz bu rakamları :)

    YanıtlaSil
  60. Hocam yazı için teşekkürler. Tablonun 21.06.2017 sütununda yer alan bazı değerler şu şekilde olsaydı;
    Büyüme %3 / İşsizlik %18 /Enflasyon %17

    "battı, batıyor" tanımlamasını kullanabilir miydik ?

    YanıtlaSil
  61. Hocam çok karizmatiksiniz. Verdiginiz bilgiler için çok uzunca sağolun.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kapitalizm

Paradan Para Kaybetme Dönemi

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!