Ekonomik Daralmayı Minimum Düzeyde Tutabilmek İçin Öneri

Covid – 19 virüsünün küresel sistemin tamamında yarattığı olumsuz ekonomik koşullar ne yazık ki geçici olgular değil. Bu olumsuz durumun ekonomiler üzerinde ortaya çıkardığı etki yıllarca sürecek. Nedenlerini daha önceki yazılarımda ortaya koymaya çalıştım. Ekonomik sistemin çarklarından birisini çekip çıkardığınızda sistem aksar ama sistemin gelir veya tüketim parçalarından birisini çekip çıkardığınızda sistem dağılır.  

Aşağıda sistemin en önemli parçalarını gösteriyoruz: Gelir, tüketim, tasarruf, yatırım ve üretim.


Yukarıdaki şema büyüyen bir ekonomide gelir artışı, tüketim ve tasarruf artışı, yatırım artışı, üretim artışı ve tekrar gelir artışı biçiminde çalışır. Sonuçta GSYH büyür, kişi başına gelir artar ve ekonomik refah yükselir.

Covid – 19 virüsünün yarattığı salgın nedeniyle kimi ülkeler kısmi, kimi ülkeler tam sokağa çıkma yasağı uyguluyor. Bu uygulama, işyerlerinin ya tümüyle kapanması ya da belirli saatlerde açık olmasına yol açıyor. Dolayısıyla işyerleri iş yapamadığı için para kazanamıyor ve zorunlu olarak çalışanlarını ücretsiz izne çıkarıyorlar. Olay devam ederse tamamen işten çıkarmaya gidecekler. İşyerlerinin iş yapamaması ve çalışanların işten çıkması yukarıdaki şemada gelirin düşmesi demek. Gelirin düşmesi hemen sonraki iki faaliyet olan tüketimin ve tasarrufun düşmesine, tasarrufun düşmesi yatırımın düşmesine o da üretimin düşmesine yol açacak. Bütün bunların düşmesi gelirin tekrar düşmesine ve bu olayın giderek bozulan bir döngüye dönüşerek ekonomide küçülmeye dolayısıyla refah düşüşüne yol açacak.  

Bu bozulan çarkı onarmak aradaki parçalara müdahale ederek olmaz. Örneğin tüketim malları üzerindeki vergileri düşürerek veya yatırımı özendirmek için faizi indirerek ya da üretimi arttırmak için üreticinin vergisini ödeyerek sistemi onaramayız. Mal satan işyerleri kapalı ve bu işyerleri o malları alacak olan insanların bir bölümünü ya ücretsiz izne çıkarıyor veya tümüyle işten çıkarıyor. Çünkü o işyerleri üretim yapamıyor. Evden çalışmaya geçerek bazı hizmetlerin üretimine ve satışına devam etmek mümkün ama sebze ve meyveyi, otomobili ya da takım elbiseyi evden üretip satmak mümkün değil. Kiraları, elektrik, doğalgaz, su faturası ödemelerini bir süreliğine ertelemek sorunu bir yerden alıp bir başka yere taşımaktan başka sonuç vermeyecek. Kira ödemesi ertelenen bir süreliğine rahatlasa da kira geliri olan o kadarlık harcamayı kısacak. Elektrik, doğalgaz, su faturalarını bir süreliğine tahsil etmeyen kuruluşlar bu kez gelir elde edemeyeceği için çalışanlarını işten çıkaracaklar. Bu da ekonomide talep düşüşüne ve sonuçta refah kaybına yol açacak.

Bütün bunları göz önüne aldığımızda geriye kalan en doğru çözüm para basmak ve gelir kaybını önleyecek biçimde bu parayı kullanmaktan geçiyor. Hazine, merkez bankasından borç olarak ve faizini ödeyecek biçimde alacağı parayı kira, elektrik, doğalgaz, su vb ödemelerin borçluları adına alacaklı kişi ve kurumlara ödenmesinde kullanmalı. Adlarına ödeme yaptığı kişileri uzun vadede geri almak üzere faizsiz olarak borçlandırmalı. İşsizlik fonunda bulunan parayla işyerini kapalı tutmak zorunda kaldığı için çalışanlarını işten çıkarmayı planlayanların bu eylemden vazgeçmesi karşılığında çalışanlarının maaşlarını ödemek için harcamalı. Yani işsizlik fonunu bir anlamda işte kalma fonu olarak da kullanmaya başlamalı. Bu fondaki para bu iş için yeterli olmazsa o zaman merkez bankasından ödünç alınan para burada kullanılabilir. Bunlara ek olarak işyerlerini kapalı tutmak zorunda kalanlara da bir önceki yılda beyan ettiği geliriyle bağlantılı olarak belirli tutarlarda uzun vadeli borç vermeli.  

Para basarak finansman sağlama konusunda öneride bulunacağımı rüyamda görsem inanmazdım. Ne var ki 'zor oyunu bozar' diye bir söz vardır ve bugünkü koşulları bundan daha iyi tanımlamak mümkün değil. Covid - 19 virüsünün yarattığı ve yaratacağı sorunlar bizi öyle bir noktaya getirdi ki bu aşamada enflasyonun yükselmesi gibi meseleler ikinci plana düşmüş bulunuyor. 

Özetle söylemek gerekirse devlet, bu çarkın gelir parçasını çözecek biçimde işe girmelidir. Hazinenin merkez bankasından kullanacağı para için yasal düzenleme yapılmalıdır. Onu da önereyim:

Hazinenin Merkez Bankasından Geçici Olarak Kısa Vadeli Avans Kullanması Hakkında Yasa Tasarısı Önerim
Madde 1.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Covid – 19 virüsünün neden olduğu ekonomik daralmayı önlemek amacıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan bu yasanın yayımı tarihinden başlayarak üç ay süreyle kısa vadeli avans kullanabilir.
Madde 2.
Birinci maddede konu edilen avansın sınırı 100 milyar Türk Lirasıdır. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu avans kullanımı nedeniyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na Devlet Tahvilleri için belirlenen yıllık faizi öder.
Madde 3.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan kullandığı avansın her bir kullanım dilimini, kullanım tarihinden itibaren bir yıl sonunda 2. Maddede konu edilen faiziyle birlikte Banka’ya geri öder.
Madde 4.
Bu yasa, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın son geri ödemeyi tamamladığı gün başkaca bir işleme gerek kalmadan yürürlükten kalkar.
Madde 5.
Yürürlük ve yürütme.

Yorumlar

  1. Mahfi bey,yanlış giden bir şeyleri düzeltmek için yanlışa başvurmak ne kadar doğru?
    Biraz aceleci bir tutum olmaz mı bahsettiğiniz para basma işlemi?
    Ayrıca 2. bir risk daha var ki,geçmiş yıllarda hükümetler, MB avanslarıyla para basma işlemiyle bozuk olan çarkları döndürmeyi çok denedi taa ki 2001 krizine kadar.Bu yöntemin rahatlığına alışan karar birimlerinin,ekonomi normal seyrine dönünce bu yöntemden vazgeçebileceğini düşünüyor musunuz gerçekten?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. "yanlış giden bir şeyleri düzeltmek için yanlışa başvurmak" normal şartlar altında katılabilirdim size, ancak şu an şartlar normal değil. Sistemin geneli tehlike. Bunu gören ABD bile faiz indirdi, sıfırladı, QE duyurdu, helikopter para duyurdu, yetmedi sınırsız QE duyurdu ve o da yetmedi, sıkı durun, tam 6 TRILYON dolar teşvik yayınladı. Çünkü tüm sistem tehlikede. Zaten kendini zor toparlayan bir sistem varken COVID deyim yerindeyse tabuta çakılan son çivi olabilir.

      Sil
    2. Yarın çok geç olacak emin olun. Yukarıdaki şema bir kez ters yönde dönmeye başlarsa bir daha düzeltmesi yıllar sürer.

      Sil
    3. Atakan Bey'e katılıyorum. MB avans kapısı bir seferlik açılıp kapanacaksa önerinizde bir sorun yok fakat ülkemizi tanıyoruz. Bu kapı bir açılsın enflasyonda Venezuela ile yarışırız. Hocam ayrıca önerinizde şu kısım eksik: Bu saçılan para nasıl geri toplanıp MB'ye bu kadar kısa sürede geri ödenecek? Ya ödenmeyecek ve borcu borçla çevirip 90'lardaki sarmala gireceğiz. Ya da çok daha radikal çözümler lazım. Çözümleri sayacağım. Peki bunları yapabilecek miyiz? En zengin %5'lik kesimin ek vergilendirilmesi, eğitim-sağlık dışındaki tüm yatırımın durdurulması, kamu personel alımının durdurulması, kamu personelinin enflasyonun altında zam alması, yüksek emekli maaşlarının törpülenmesi

      Sil
    4. Çıkarımlarınız çok gerçekçi ve ve çözüm odaklı

      Sil
    5. Para basmaktan başka yapılacak bir çözüm yok gibi ama ABD kulislerinde konuşulduğu gibi bu işlemi sistem değişikliğine bir fırsat olarak görüp kripto paraya geçiş yaparak win-win şeklinde formüle etmek gerek. Tüm TC vatandaşlarına kripto para cüzdanı açılmalı, bu cüzdan yei tip kimlik kartlarındaki çiplere tanımlanmalı ve kağıt para basman yerine sınırlı sayıda kripto para basımı yapıp harcamaların bu kriptolarla yapılması sağlanmalı.

      Sil
    6. Gerçekten muhteşem çözüm. Mesela Ağrı'nın ve Tokat'ın ilçelerinde hep kripto para ile harcama yapılır =) Sayın Cemcosaroglu burası İsveç değil. Bu ülkenin yarısının banka hesabı ve email adresi yok daha...

      Sil
    7. Türkiye'de para basarak çözüm üretemezsiniz.

      1. Esnafın en az yüzde yirmisinin icra, kamu borcu vs sebebi ile hesapları ehacizlidir.
      2. Hesabı hacizli olan esnaf eşi dostu üzerinden iş yapar.
      3. Ülkede kaçak çalışan bir sürü insan var, sigortasız çalışan çok genç var, onlara devlet ulaşamaz.
      4. Ülkede günlük kazanç ile çalışan, kağıt toplayıcı, ev temizliği yapan, mevsimlik işçi, getir götür işi yapan insanlar var, hiç biri kayıtlı değil.
      5. Hiç bir hakkını kullanamayan KHK'lı bir sürü insan var, çoğu gündelik işler ile meşgul.
      6. 3, 4, ,5 numaradaki insanlar çok önemlidir, para basıldığında onlara ulaşmaz ise sosyal yapı bozulur. Niçin mi? Hükümet parayı piyasaya sürdüğü anda, tüm ürünlerin fiyatları yüzde 10 ile 30 arasında artar. Döviz artar, enflasyon olur, mal stokları bitmeye başlar, karaborsa başlar. 3, 4, ,5 numaradaki insanlar şimdi ulaşabildikleri mallara ulaşamaz hale gelir.

      Biri yer, biri bakar kıyamet ondan kopar.

      3-5 polis, zabıta şirinlik olsun diye 65 yaş üstüne paket servisine başlamış, sosyal medyada reklam basıyorlar, millet aç kalsın görelim bakalım ortada kaç zabıta kalıyor, kaç polis kalıyor.

      Daha Suriyelileri saymadım.

      Bu işi Türkiye Sabır ve Dua dan başka bir yol ile aşamaz.

      Sabır : Almanların aşıyı bulması
      Dua : İsviçreli bilim adamlarının ilaç geliştirmesi.

      Sabır ve Dua ile...

      Sil
  2. Hocam merkez bankası net rezervi negatif mi? saygılar

    YanıtlaSil
  3. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  4. Anladığım kadarı ile FED de aynısını yapıyor. Ama onlarda rezerv parası olduğu için Enflasyon yapmayacak fakat bizde Enflasyon oluşturacaktır. Daha önceki yazılarınızda bulunan Enflasyon- Büyüme vs kısır döngüsüne ümit ediyorum girmeyiz.
    Euro bölgesinin genişlemesi ve bizi de kapsaması küresel de çözüme götürür mü?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Öyle bir dönemdeyiz ki insan sağlığı ve ekonominin ayakta kalabilmesi mi enflasyon mu ikilemi arasında sıkıştık. Para basmak bizim gibi ülkeler için felaket. O nedenle bir yılın sonunda bu paranın MB ye geri ödenmesini önerdim. Bir yıllık etki sınırlı kalır.

      Sil
    2. Euro genişlemesi, Euro bölgesi içinde fayda sağlar. Almanya'nın yaptığı çok büyük makro ekonomik hatalar var. Euro bölgesinin ithalat ve ihracat dengesini 0 a yakınsatmaya çalıştılar.

      Euro nun bu süreçten etkili çıkabilmesi için özellikle Çin ile ilgili geçmişte yürüttükleri hatalı politikaları gözden geçirmeleri gerekecek.

      Sil
    3. Hocam para basması kolay da bu para MB ye 1 yl sonra nasıl dönecek? Bu para kimden, hangi yöntemle geri toplanmalı? Herkesin anlayacağı dilde söylersek yedik içtik hesabı kim ödeyecek? Sizden bunla ilgili yazı bekliyoruz.

      Sil
  5. Hocam aslında tam bu dönemde meclisin etkinliğinin arttırılması, hukukun üstünlüğünün yeniden hakim kılınması gibi yapısal müdahelelerle güvenli bir ülke imajı çizmeye başlasak ve dünyada bollaşan paranın ülkemize de gelmesini sağlasak ekonomideki tahribatı orta ve uzun vadede engellemiş olmaz mıyız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sanırım bu dönemde bu yolla para çekebilmemiz oldukça sınırlı kalır. İnsanlar can derdinde. Ama yine de bu adımları atabilsek en azından bir süre sonraki düzelmeler için çok yararı olur.

      Sil
  6. Yedek akçeler kullanıldığında onlara ihtiyaç duyduğumuz günler gelmez inşallah diyorduk aradan 1 yıl geçmeden ihtiyaç duyduk, TC tarihinde ilk kez hazineye aktarılan yedek akçeler tam da bu günlerde kullanmak için en uygun kaynaktı. Böylece işverenin de çalışanın da ekonomik durumu kontrol altına alınıp gerekli yasaklar daha kısa sürede çıkabilirdi. Yani buradan çıkaracağımız sonuç ekonomi iyiyse her türlü sorunla baş etmek çok daha kolay her şeyin başı sağlık değil sağlıklı bir ekonomi gibi sanki.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eve o zaman çok söyledik bunlar kefen parasıdır diye ama dalga geçtiler. Ve sonunda kefen parasına muhtaç olduğumuzda ortada para kalmamıştı.

      Sil
    2. Hocam ağzınıza sağlık Bilal'e anlatır gibi anlatmışsınız fakat karar vericiler bu önerinizden hoşlanmazlar yada bu önerileri yandaş beşli, onbeşli, yüzbeşli ... için nasıl kullanırız diye düşünürler ve fazla kafa yormadan yolunu da bulurlar. Bunları anlamayacak kadar aptal değiller.

      Sil
  7. Hocam merhaba, Bu salgın sonrası ekonomik anlamda dünya eskisi gibi olamayacak ve ekonomik sistem geriye dönülemeyecek şekilde değişecek gibi görünüyor. Ekonomi uygulamaları değişmese de araçları değişecektir diye düşünüyorum. Temassız ödemenin yaygınlaşması vs. Bu konuda öngörülerinizi paylaşırsanız sevinirim. Selamlar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet birçok konu değişiyordu zaten ama anlaşılan o ki dünya uzun süre daha fazla zenginleşemeyecek.

      Sil
  8. Mahfi Hocam , varlık fonu da bu süreçte yer alıyor mu?
    Yer alsa daha sonra(yani bu covid19 bittikten sonra ) negatif bir durum söz konusu olur mu ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Varlık Fonu adına uygun bir fon değil. Amacı borçlanmak. Bize bugün borç verecek birisi lazım.

      Sil
  9. Hocam selamlar, Amerika’nın da bu virüse karşı piyasayı canlandırmak için para bastığı görülüyor. Amerika’nın bastığı para enflasyonu alevlendirir mi Türkiye kadar?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Alevlendirmez çünkü onların parası rezerv para. Nitekim daha önce bastıkları da alevlendirmedi zaten.

      Sil
    2. Avrupa ve Amerika enflasyonları, başta Çin olmak üzere ucuz iş gücünün üretim yaptığı ülkelerden ithalatlarını azaltırlar ise artar.

      Her iki ekonomi bölgesinin de, para politikası dışında kullanabilecekleri reel ekonomi temelinde enstrümanları var.

      Sil
    3. Amerika kendi sistemini devam ettirmek için para basmaya başlıyor. Amerikanın para basması aslında cebinde doları olan ülkelerden bunu çalması anlamına da gelir. Çin tarafında yapılan üretimin azalacağı aşikar ve rezervleri de bir anlamda azalıyor (çalınıyor) onlar ne şekilde tedbir alacaktır, kestirebiliyor musunuz ?

      Sil
  10. Hocam para basarsak enflasyon ne olacak?Şu anda gıda talebi var ilerleyen zamanda bu da enflasyon artışı için bir sebep oluşturmaz mı?

    YanıtlaSil
  11. Hocam para basarsak enflasyon ne olacak?Şu anda gıda talebi var ilerleyen zamanda bu da enflasyon artışı için bir sebep oluşturmaz mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Para sorununu çözemezsek işsizlik artacak, şirketler batacak, ekonomi çökecek. Para basarsak enflasyon olacak. Hangisini seçerdiniz?

      Sil
    2. Bence de doğru karar para basmak..

      Sil
    3. Ben yine de para basmayı uygun bulmuyorum. Para basılıp amacına uygun kullanılırsa ne ala, ama bu ülkede son 20 senedir bu yok. Enflasyon artı mevcut sorunlar artık gelecek sorunlar olacak...

      Sil
  12. Hocam para basarak borçları otel emek ileride hiperenflasyon yaratmazmi saygilar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaratabilir. Ama bunu yapmazsak ekonomi diye bir şey kalmayacak.

      Sil
  13. Sevgili üstat,
    IMFye gitmeyi tercih etmeyecektir için bahsettiğiniz yöntemi uygulamaktan başka bir çözüm bulabileceklerini zannetmiyorum. Sorun ortada kalkmaya başladığında parayı piyasadan piyasayı bozmadan geri çekebilecekler mi bu sorunun cevabını o zamanlar geldiğinde alacağız diye düşünüyorum.

    Sağlıklı günler dileklerimle.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ne yazık ki bu sorunuza olumlu yanıt veremiyorum. Umarım çekilir yoksa başka bir faciayla karşılaşırız.

      Sil
  14. Fed teşvik paketinde de bahsediyor ancak böyle giderse işveren-isçi arasındaki ilişkiler de sarsilacak.Zaten enflasyon baş gösteriyordu covid-19'a kadar hâlâ da devam ediyor.Uretimi teşvik edici maliye politikaları düzenlenmeli diye düşünüyorum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tüketim yapacak insanlar olmazsa (talep düzelmezse) üretim yapılmaz. Satamayacağı malı kimse üretmez.

      Sil
  15. K. Dervişin ulkeye ihanetini düzeltmek en iyi cozumdur. Bunlar merkez bankasi kanunundaki kaldirilan tuum hukumleri yeniden koymak ilk akla gelendir

    YanıtlaSil
  16. Hiçbir bilimde ezbere, dogmalara yer olamaz, olmamalı.
    Para Basmak (her zaman, her durumda) Kötüdür.
    Enflasyon (her zaman, her durumda) Kötüdür.
    Tümel önermeleri yanlışlamak için tek bir örnek yeterlidir.
    Her durum farklıdır.
    Ya daha kötüsü varsa.
    Öncelikler kırk katır kırk satırı dayatıyorsa.

    Ben bunu, zor zamanlarda devletin iç borçlanmaya gitmesi, iyi zamanlarda tersini yapması gibi bir politika seçeneği olarak görüyorum.
    Şimdi enflasyon düşünme zamanı değil.

    Aklıma takılan tek konu, IMF'den borç alma alternatifinin aynı şekilde kullanılmasının daha az hasar verip vermeyeceği.
    Başka alternatif de gelmiyor aklıma.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. IMF'den borç almak kesinlikle daha az hasar verir ama orada zaten geç kalınmış durumda. Ülkeler çoktan sıraya girmiş bulunuyor.

      Sil
  17. Öncelikle merhabalar hocam. Ben yazınızın dışında bir iktisatcı olarak ve yolun daha çok başında biri olarak size bir soru sormak istiyorum. Iktisadın teorisi dışında tüketicilerin,yatırımcıların ve hatta bürokratların iktisadi pisikolojisinin önemli olduğunu düşünuyorum ve bu konuda kendimi geliştirmek istiyorum. Bir kitabinızda marksizimin felsefesini okumadan davranışsal iktisadı anlamamız güc oldugunu yazmıştınız buna binaen marksizimi anlamak iktisadın felsefeyle toplumun nasıl düşündüğünü önceden anlayabilmek adına önerebileceğiniz kitaplar nelerdir ? Iktisadın teorisini coğunlukla ögrendiğimi düşünüyorum erdal ünsalın kitaplarıyla gecirmiş olduğum yıllarıma dayanarak iktisat biliminin pisikoloji boyutunda yetersiz olduğumu duşunuyorum. Çunku halen gelecekte neler olabilecegini çok kestiremiyorum ve bu konuda kendimi geliştirmek istiyorum. Sizin kitaplarınızı buyük bie heyecanla okuyorum ekstra bir şeyler gerekirse hangı kaynağa gidecegimi bilmiyorum acıkcası.tavsiye verirseniz çok mutlu olurum sevgili hocam. Saygımlarımla...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Alaeddin Şenel: Kemirgenlerden Sömürgenlere İnsanlık Tarihi.

      Sil
    2. Mülkiye candır!26 Mart 2020 10:12

      Mülkiyeme selam olsun!

      Sil
  18. Hocam bazı sorularım olacak mümkün ise;
    1- Bu avans alınması durumu kalıcı hale gelmesi bizim tarihimize de bakınca büyük bir ihtimal değil midir.
    2- Avans kanunu değişir ise döviz panikler ve enflasyon ile sarmala girebilir. Bu durumda tek çare faizi arttırmak(ileri dönemlerde). Ancak ülkemizde faize karşı tutumu biliyoruz. Bu bana büyük bir risk gibi geliyor.
    3- CDS primi yüksek dahi olsa yüksek faizli Eurobond ihracı ile dışarıdan borçlanma yapılamaz mı?
    4- Bazı görüşler var Amerikadaki 2 trilyon dolar buraya da gelir gibi, sizce ne derece mümkün.
    5- Para basımı devamında yüksek enflasyon getirecektir, bugün kamu personelinin maaşlarda enflasyon koruması varken bu durum hazineye dahada yük getirebilir. Bu durumda bu kanunda da değişiklik yapmak gerekmez mi.
    Saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1. İhtimal tabii, maalesef yapacak bir şey yok.
      2. Haklısınız ama 40 katır mı 40 satır mı sorusu var karşımızda.
      3. Yapılır ama çok yüksek maliyetli olur.
      4. Gelmez. Gelmesi için çok yüksek faiz vermemiz lazım. Oysa biz faizi düşürüyoruz.
      5. Şu anada Türkiye (diğer ülkelerde öyle) enflasyonu düşünebilecek durumda değil.

      Sil
  19. Hocam avans verilmesi enflasyonu arttıracaktır. Ancak kamu çalışanlarının maaşlarında enflasyon koruması olduğuna göre, bu durum hazineye daha maliyetli hale gelmez mi? Enflasyon korumasını kaldırmak gerekir mi?
    Saygılar.

    YanıtlaSil
  20. Ya hükümet para basacak ya da salgını önlemek için aldığı her tür önlemden vazgeçecek. 10 15 gün sonra gasp ve soygun haberlerinin arttığını görürüz diye korkuyorum.

    YanıtlaSil
  21. hacam ekonomiye yapılan bu enjeksiyonlar İthal ürünlere, yabancı tahvillere akar, altın olarak tutulursa veya dolarizasyon meydana gelirse nasıl bir tablo ortaya çıkar ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İthalata yapacak durum yok. Öte yandan bu destekler düşük gelirli kesime yöneleceği için dolarizasyona vb yol açmaz.

      Sil
  22. Hocam avans sınırı 100 milyar TL demişsiniz bu miktar yetecek mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sadece örnek olarak verdim. 200 de olabilir. Ama o zaman iş büyür geri ödenmesi zorlaşabilir..

      Sil
    2. Hocam Allah askina yapmayin etmeyin bari siz
      Geri odenmesi zorlasir...
      90lardan beri biliyoruz hep merkez-hazine hattinda surekli af gorunumlu "beyaz sayfa" acildigini
      Ki 90larda dunyada siki para politikasi buyuk bir itibardi IMF ise para basana hayirli gozle bakmazdi.

      Simdiye gelelim bugun neredeyse para basmayini dovuyorlar adeta moda oldu bu para basma mevzusu hadi onu birakalim bize kendimize bakalim ulkede tek adam yonetimi var geri odemeyi kim yapacak. Bu yonetim hasbelkader secimle gitse bile odenmez.
      Al gulum ver gulum hesabi olur.
      Umarim yanilirim bu yazdiklarimda

      Sil
  23. Hocam merhaba söyledikleriniz evet mecburiyet ancak kıt iktisat bilgimle sizin kadar olmasada ekonomist ünvanımla yeterli olmayacağını düşünmekteyim çünkü reel sektörün içindeyim ve dinamikleri çok farklı. Bu sebeple bende bir kaç eklemw yapmak istiyorum yorumlarsanız sevinirim.
    1.Para basmak basmak şuanda sadece piyasaya pansuman olur yada yara bandı. Bu kriz bize gösterdiği en büyük sonuç klasik iktisatın çöktüğünü cetirus papariusün çalışmadığını,bireylerin ekonomik tercihlerinin yatırım tercihlerinin reel davranışlara dayanmadığını gösterdi.Para basmak tek başına asla tek başına yeterli olmacaktır. Aksine ilerki zamanlarda daha büyük sorunlara yol açacaktır. Enfalasyon, satın alma gücünün azlığı, tüketimin azalması, yüksek verğiler v. B devlet ekonomin içine girmediği sürece yapısal sorunları çözmediği sürece, para politikalarını maliye politakalarıyla desteklemediği sürece, kamu harcamaları artırıp hem istihdam üretmediği hemde temel sektörde yer alıp fiyatları kontrol altında tutmadığı sürece, vergisel alanda ve gelir dağılımında yapısal reformları gerçekleştirmeyip eşitlik adalet v. B psikolijik bireysel davranışlarını etkikeyen ve vergi olarak devlete gelir sağlayan kalemlerde düzenlemeye gitmediği sürece daha büyük sorunlar ortaya çıkacak para basarak yaptığı pansuman kangirene dönüşektir.benim reel olarak tavsilerim ise aşağıda maddeler halinde
    1.devlet derhal piyasaya müdahale edip işçi çıkartmaları yasaklıcak,faaliyetine ara veren zor durumda olan girmaların işci maliyetlerini vergi ssk v. B kamu alacaklarından mahsup edecek,işverenin maliyeti devletin feragat etti tutardan daha fazla ise işveren yapılmadan direk olarak işci hesabına kalan ödeme yapılcak. Ayrıca faaliyeti durduran fabrikalar mali denetime tabi tutulcak fursatcılıkmı yoksa gerçektenmi diye.
    2.devlet derhal piyasa müdahil olacak bütün fiyatları 1 yıl süreyle donduracak herhangi fiyat artışını yasaklıcak. Aynı zamanda iç piyasadan temel alıcı olacak. Hayvancılık, tarım, gıda, temizlik malzemesi ve temel ihtiyaçlarda tarişler üzerinden etsüt kurumu üzerinden aile sosyal bakanlık üzerinden bu ürünler ihtiyaç sahiplerine ücretsiz, ve piyasa altında satışla fiyat kontorülü sağlıcak.
    3.devlet rayiç bedeller üzerinden kapatmak zorunda olan kapatan fabrikaları bilirkişi deneyim ve kayyumlarla satın alacak yada el koyacak üretime devam edilip işten çıkaryma yapılmayacak.
    4.kamu alacaklarına yönelik af yapılandırma getirerek vergideki yükü kaldıracak bir taraftandan piyasadan belli miktar parayı çekecek gelir sağlıcak. Ehacizleri kaldırarak bireylerin paraya ulaşımını kolaylaştırcak.
    5.devlet memurları, emekliler, devlet işcileri, işsizlik maaşı alanlar yaşlılar 3 ay süreyle çift maaş ödeme yapacak.
    6.rantiye sınıfının bütün ödemelerini faizsiz 2 yıl süreyle ertlicek.
    7. Dövizle yapılan ödemelerin ödemeleri tl dönecek yada sabit kur belirkenerek dondururalacak.
    8.kamu hizmetlerinin özel sektör tarafından işletilmesine 3 yıl süreyle ara verilecek köprühastane yol v. B gelirleri devlet alacak.
    9.devlet kimya, uzay teknolojileri, silikon vadisi, sağlık ve ilaç sanayi, otomotiv ve ağır sanayi, devlet orman çiflikleri,ev teknolojikeri,telekümansyon v. B sektörler çoğatabilir derhal yatorım hamlesi yaparak reel sektörde üretime başlıcak yatorım yapıp fabrikalar kuracak.
    10.bu sektörlerin kurumsal olarak desteklenmesi için liyakata dayalı kamu kaynakları ve özel sektör işbirlikleri yapacak.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tebrikler..
      Kesinlikle size katılıyorum.

      Sil
    2. Teşekkür ederim aklın yolu bir olduğunu düşünüyorum hocam yorum yapmamış ama kısa orta ve uzun vadede yapılması gerekenler bunlar dahada detaylandırılabilinir.

      Sil
    3. Kimsenin elinde o kadar bol imkân yok..
      Akşam ben de sabahleyin Koç(Vehbi) gibi olacağım diye tatlıtatlı uyuyuyorum..sabahleyin kuzu gibi pazarcılığa devâm..
      Kırizler ancak doğru yatırım yapmasını bilen doğru insanlarla patlatılabilir..zor zamanda işi para değil beyin çözer.
      Nice 40 milyon tâkiplere..

      Sil
    4. Sevgili üstad kanal istanbul ihalesi yapılmış ne diyorsun bu konuda rüyamı görüyoruz yoksa açıklarmısın? Yanlış anlama küçümsemek yada hor görmek için söylemiyorum çok güzel mesleğin var ben işsizim çalışmıyorum imkanım olsa pazarcılık yapsamda sence kaç yıl pazarcılık yaparak kanal istanbul etrafından şöyle tezgah açacak kadar 15 20m2 yer alabiliriz?bizim en tehlike zihniyetimiz bu zaten devlet imkanı yok! Yok öyle bir dünya bu ülke dünyanın sayılı kaynaklarına iş gücüne topraklarına madenlerine çoğrafyasına nüfusuna konjektör avantajına jeopolitik önemine daha bir sürü sayabilirim sahip bize öğretilen imkanımız yok şükredin tavvakuf edin sabredin dua edin tassaruf edin v. B yol göstermelerle toplumun kaymak kısmı zenginleşti her türlü imkanlara sınırsız ulaştı yalaka dalkavuk rantiye köşeyi döndü içerdekiler doydu dışardakilere geldi sıra bu ülke 40 milyar dolar harcadım 8 mio mülteciye diyor, gerekirse bir daha harcarım diyor, 20 milyar dolar harcıcam(en az) gerekirse milli imkanlarla bi okadar daha harcarım diyor daha düne kadar kıbrıs halkı türkiyenin hegamonyasından kurtulmak istiyor avrupa birliğine girmek istiyor diye feryat eden suriye operasyonunu libyayı kınayan hükümete 72 mio para gönderiyor bir taraftan koladan tütüne v. B ürünlere ö. T. V artırıyor sen ödücen ben ödücem daha onlarca şey yazabilirim. Devletcilik ayrı bişey partizanlık ayrı şey

      Sil
    5. Bu dediklerini yapana kadar piyasa çöker çoktan.sadece 2 maddene cvp yazayım... Mesela demişsiniz fiyatları devlet eliyle sabit tutarım..Enflasyoun tırmandığı ülkede firma zararına mı üretim yapacak? Yatırım hamlesi yapmak, fabrika kurmak dediğin ol deyince olacak şey mi? Bedava mı kuruluyor onlar ki bu zamana kadar bi fabrika kurmamış aksine özelleştirmiş yönetim mi yapacak bunu... gibi gibi

      Sil
    6. Burada yazdıklarım kısa orta uzun vadeli politakalar olmalı zaten söyledikletime sen cevap vermişsin piyasanın altında satsın demiyorum devlet alocı olsun eğer devlete satmıyorsa el koysun bukadar açık bunun birçok versiyonu var iktisatta kamu politaksında sübvanse edebilir fiyat fatklarını kendi gelirinden feragat edebilir v. B birçok çözümü var. Zaten devlet bunu zaman zaman yapıyor tarişle fiskobirlikle etsütle dahada ötesi ithal ikame ile kendi imkanı yoksa bu ülke saman ithal etti suriyeden patates aldı tanzim çadırları gördü şuanda nasıl maske dezenfekte fiyat denetimi var bunun gibi elinde birçok enstürüman var devletin devlet bu gerekirse senin herşeyine el koyar taban tavan fiyat uygulaması diye bişey duydunmu enflasyonu baskılamak ve rekabeti korumak için fabrika kurma yatırma dediğim ise bina yapma osb kurma değil ki bunlarda yapılmalı uzun vadede bugün senin ürettiğin 1 ton havlu 1 ıphone eş döviz sağlıyor istihdamı zaltmak eğitim v. B yanlış politikaları gizlemek için iş gücüne dayalı katma değeri düşük inşaat tekstil v. B sektörleri destekleyip toplumun sadece belli bir kısmını zengin edip diğer kesimini hayatta kalmaya şükreten bir ekonomi var bunun neresini savunuluyor gerçekten inanamıyorum. Benim eşim devlet memuru benim en son çalıştığım iş yerindeki maaşım 5000 lira civarıydı ortalama evimize 10bin lira giroyordu ve geçinemiyorduk hayat kaygısı gelecek kaygısı vardı sahip olduğumuz hiç birşey yok sadece günü kurtarıyoruz ona rağmen biz şanlıyız toplumun genel yapısına göre bu ülkede 2300 lira ile geçinmeye çalışanlar var pazardan tezgahlardan dökülenleri toplamamak için havanın kararmasını bekleyenler var nasıl savunursunuz bu politikaları benim allaha çok şükür bir nebze durumum iyi olmasına rağmen o insanları görüp üzülürken toplumuzun bu kadar vurdum duymaz olmasını anlamıyorum işin komik kısmı en çok ezilenler bu politakaların doğru olduğunu savunuyor. İçim acıyor dışardan baksan ülkeme zannedersin herkes havaalanı ihalesi almış köprü ihalesi almış yada dev projenin yanından kuppon arazi düşürmüş

      Sil
    7. Ayrıca bu dediklerim süreçin tamamını kapsıypr öncesi kriz anı sonrası hiç bişey yapmadan zaten bugidişle çökecek

      Sil
    8. Herkese tavsiyem j. Hopkings bir ekonomik tetikçinin itiraflarını okusun bilgi sahibi olup sonra fikirleri çarpıştıralarım

      Sil
  24. 11.kaynak sağlamak için ve adil gelir dağılımı için servet vergisi getirerek 10mio üzeri gelir gayrimenkul taşınmaz menkul mevduat v. B olanlardan alınacak yeni verği kalemi eklicek bu vergi toplam servetin 0.03 gibi bir turar olabilir. ö.t.v yeniden yapılandıralakr bazı kalemlerden kaldırılmalı fiyatlar geri çekilmeli
    12.devlet kuracak olduğu şirketlerini direk halka açıp 0.49 hisse dağıtımı yaparak halkı şirketlere ortak edip hem kaynak hem tasarruf sağlamalı.
    13.tüm halktan gelirinin 0.001 kadar felakat salğın savaş v. B özel durumlar tassarım fonu kurulup bu fon fonlandırılıp yılda iki kez her vatandaşa kar dağıtımı yapılacak
    14.para politikasının yanında tahvil ihracı yapıp kaynak sağlamalı
    15.hazı dünyada dolar arzı artmışken dolar rezervini güçlendircek libor üzerinden dış borçlanma yaparak rezervini güçlendirmeli
    16.salgından en çok etkilenen ispanya italya çin gibi ülkeler derhal ticari konseyler görüşmeli aksayan hammadde üreyim ara mamül v. B tedarik ürünleri anlaşmalarla sağlıcayacağı alt yapısını kurmalı anlaşmalar yapmalı.
    17.bu ülkelerdeki 3. Ülke yatırımlarının ülkemize çekebilmek için 3. Ülkelerle görüşüp teşvik alt yapısını ülkeye çekmeli
    18.mikro düzeyde herkesin dillendirdi faturalar herkese 2000 lira para v. B bunlara girmiuorum zaten söylenecekler herkes söyledi temel sosyal devlet politikaları uygulanmalı
    19.maliye üretim, finansal alt yapı vergi, kamu politikaları, adalet v. B kronik sorunları olan olguların yeni yapılandıtma ve reform için bir fırsat değerlendirmek için yapısal reformları hayata geçirmeli
    20.futbolcu, politikacı daire başkanı müşteşar, baş danışman v. B kamu politaka yapıcıların milletvekillerin maaş gelir v. B ödemeleri örnek olmak adına azaltılmalı toplumun sosyal patlaması için önlem almalı örnek oluşturmalı
    21. Bankalar her isteyene askeri 20 bin lira olmak üzere şartısız şurtsuz kredi ulaşımını serbest bırakmalı düşük faiz ve devlet garantili bunları yapabikdiği takdirde fırsat ekonomisi olan krizden güçlenerek çıkarız.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mahfi hocam yorumlarmısınız acaba

      Sil
    2. Ben pek fazla anlamam ekonomiden Ama okudum yazdiklarinizi çok iç açıcı hocanın fikrini bende cok merak ettim sizin yazdıklarınıza. ..

      Sil
    3. Sevgili Erdinç bey,
      Ekonomi polisiye önlemlerle yürümez. Geçmişte çok denendi karaborsa hortladı. Bankalar isteyene 20 bin lira krediyi verirse geniş para arzı artar. Bunun para basmaktan farkı olmaz. Önerdikleriniz ne yazık ki gerçekçi şeyler değil. Dünyada dolar arzı artmışken MB nasıl rezerv arttıracak. Neyle satın alacak o dolarları?

      Sil
    4. Hocam ben mb borçlansın demek istedim imf işimiz olmaz gibi popüler siyasettin ötesinde diğer ülkeler sıraya girmişken bizde dolar talebinde bulunalım dedim. Devlet üretici olarak ekonomiye girdiğinde kamulaştırmayı savunuyorsunuz bikaç yorumda aynı şey olmuyormu hocam polise devleti bu konjektörde uygulanmıcaksa nasıl işin içinden çıkılıcak bir arkadaş alice harikalar diyarında yazmış bana bir açıklama yapabilirmi acaba devlettin rantayiyelere yaptığı ödemeleri rakamlarını biliyormu ayrıca ben rakamı farazi söyledim 20000 olmasın 10 bin olsun farketmez burada önemli olan paranın dolaşımını sağlamak alan kişiler zaten bunu piyasada eritecek gidip borsaya girmicek kimse borcunu ödeyecek kredisi kirasını iş bulunncaya kadar ihtiyacı karşılayacak para pılitikası nekadar çözümse bu devam politikası basılan para harcamaya geçilmedi bir sınıfa dağıtıldığı zaman sadece hammadde alımına araç villa alımına v. B gider siz refagı toplumun geneline yaymazsanız altından kalkamazsınız.

      Sil
    5. Alice harikalar diyarında yazan benim. Tamam 10.000 verelim herkese o zaman da 100 milyar eder. ilk 20 tedbirinizle birlikte bu uygulamalar için trilyon lira gerekir. Herkes elindeki liralar ile mal talep edecek ama ülkedeki mal miktarı belli. Para çok mal yok. Böyle bir genişleme Venezuela tarzı Hiperenflasyona yol açar.

      Sil
    6. Dün burada bana yok alice harikalar diyarında yok venezuela oluruz öyle imkanımız yok gibi kusura bakmayın hakaret amacıyla söylemiyorum üstadlar sığ eleştiri yapan arkadaşlar acaba kanal istanbul ihalesi hakkında ne düşünüyorlar bütün ordusuyla polisyle sektörlere müdahale ederken sonsuz para basımları konuşulurken breden woods askıya alınmışken biz kanal açıyoruz nediyorlar acaba çok merak ettim. Benim söylediğim maddeleri detaylandırıp şurada daha iyi olur şöyle olması mantıklı gibi eleştri yapmadan öğrendikleri lm ls eğrileri ile iktisatcılık oynayanlar nerelerde acaba kıbrıs milletvekili v. B bürakların maaşınında kesintiye gitmiş hemen bütün ülkeler para dağıtıcağını açıklarken üretim tesislerine hastanelere v. B kurumlara el koyup kamulaştırırken benim söyldiklerimin hangisi masal acaba merak ediyorum cevaplarınızı üstadlar

      Sil
    7. Bu ülkede devlet planlama teşkilatı diye bir kurum vardı liyakata dayalı devlete teknorat atamasından tut köylerdeki çiftcilerin hangi ürünü ekerse para kazanacağından tut hangi şehre yayırıl yapılmalı ne yapılmalı planlamasına kadar yapan bir kurum vardı şuan sadece noter kurumu gibi çalışıyor. Bu devletin ben devlet parasıda okudum devletim benim donuma kadar aldı ben bu devletin bana verdiği görevden 5dk erken çıkarsam nankörlük yaparım tüyü bitmemiş öksüz yetimin hakkını yerim diye mesai bitiminden 10 15 dk sonra çıkan belki arada savsaklamışımdır diyen memurları vardı artık onlar yok rozetli sendikalı memurlar var

      Sil
    8. Ben yine Alice Harikalar Diyarı yazan kişiyim. Kanal İstanbul ile benim yorumumun ne alakası var anlamadım. Görüşümü merak ediyorsanız parayı şu anda kanala harcamak saçmalık. Breden woods değil o anlaşmanın adı. Bretton Woods olarak yazılır. Siz galiba yeni askıya alındı sanıyorsunuz ama Bretton Woods 1971'de kaldırılmıştır. Virüsle ne alakası var 50 sene önce işi biten anlaşmanın onu da anlamadım. Mahfi Hocam da yazmış önerdiğiniz şeyler gerçekçi değil demiş. Gerçekten nereye varmak istediğinizi anlamıyorum.

      Sil
  25. Mahfi Hocam konulara çok hakim değilim, yazılarınızı takip ederek birşeyler öğreniyorum.
    Ekonomik etkenlerin etkisini tam ne şekilde olacağını bilmyerek mantıken düşündüğümde,
    Virüs sebebiyle tüm dünyada ekonomik sorunlar sıkıntılar varken krizin bölgesel değil evrensel olduğu dönemde eski dönemlerdeki gibi ithal ikameci bir anlayışla ekonomiye yön verilse sonuçları ne olur nasıl öngörüyorsunuz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok geç. İyi kötü üretim yapanlar bile üretimi bırakıp Çin'den ucuz mal ithaline girdi.

      Sil
    2. Hah şimdi doğruyu söyledin.Akburjuvazi tekstili bile Çinden getirirken,markette ıvır zıvır da satmaya başladılar.

      Sil
  26. Sayın Hocam,

    Sizce kürelsel olarak Long Term Debt Cycle'nin sonuna mı geldik? Eğer evet ise bu önümüzdeki 5-10 yılın son derece zorlu olacağı demek olur mu? FED'in sınırsız likidite adımına rağmen?

    Saygılarımla
    Bilal Akgün

    YanıtlaSil
  27. Bu krizin global düzene nasıl bir etkisi olabilir hocam? Tahmin için erken fakat ulus devletlerin yeniden güçlenmesi yolunda bir tuğla daha koyuldu diye düşünüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben bir adım daha öteye gidileceğini biraz daha uzun vadede kent devletlerine dönüleceğini tahmin ediyorum .

      Sil
  28. 👏👏👏👏👏👋👋

    YanıtlaSil
  29. Hocam merhaba, evet bu bir kısır döngü. Talep eden olmazsa üretim zaten olmaz. Bu aşamada gidilecek yol belli. Umarım devlet aklı selim kararlar alır. Hocam ben size paranın geleceğini sormak istiyorum. Bildiğiniz gibi nixon şokunda 'geçici' olarak altına bağlılık askıya alınmıştı. Dünya zaten resesyon bekliyordu şimdi covid-19 nedeniyle ekonomiler iyice tehlikede. Bu dolarizasyon devam eder mi bu konuda ne düşünüyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolarizasyon devam eder, en büyük alternatifi olan Euro temelleri hatalı atılan bir para birimidir.

      Para, değişim aracıdır, servet biriktirme aracıdır, mal değerlerini belirleme aracıdır.
      Günümüz dünyasında, altın veya kripto birimleri para işlevini görmekten uzaktırlar.

      Altın kullanımı bu dönem için çok büyük sıkıntı yaratır.
      1. sebebi para miktarı istenildiği zaman sosyal koşullara göre düzenlenebilir. Altın ise belli bir üretim kısıtında çıkarıldığı için istenilen verimi vermez.

      Sil
    2. Altına bağlılık geçici olarak askıya alınmadı. Kalıcı olarak yok oldu. Şu anda dünyada altına bağlı bir para birimi yok.

      Sil
    3. Evet günümüz para sisteminde hiçbir paranın karşılığı yok. Dolarizasyon daha uzun süre devam eder. ÖÇünkü alternatif olabilecek paralar yeterince güçlü değil.

      Sil
    4. Bence salt altin fetisizmi uzerinden parasal sistemi kurgulamak da hatali.
      Sonucta Altin cok esnek bir metal degil ekonmik yasam egrisinde.
      Bunu 1929 krizinde gorduk. O donemin ingiltere ve abd merkez bankalari sirf altin standardina uymak adina krize tepki veremediler ve korkunc bir finansal cokus deflasyon issizlik sarmalina girildi.
      Bu baglamda ben altinin yaninda baska diger metallerinde bir sepet dahilinde degerlendirilmesinden yanayim. Bu sepetin icinde ekonomik buyumeyle ters orantili materyallerin degeri de olabilir. Yani bir kimya formulu esasina dayanan parasal sistem sanki daha iyi olur.
      Mesela: Altin+Bakir+Aliminyum-Plastik-CO2 salinimi uzerinden bir deger belirlenip formuluze edilip parasal mekanizmayi bu degerlerin esliginde olusturulmasi sanki daha iyi olur.
      10gr Altin+10grBakir+10grAliminyum+1kgCelik-GSYIH plastik URETIMI-Kisibasina gelire oranla C02 salinimi

      Bunun uzerinden ABD dolarinin bir sepete baglanmasi butun paralarindan buna bagli yeni bir sistem gelisitirelebilir. Boylelikle plastik uretimi azaldikca ve Co2 salinimi azaldikca parasal genisleme artabilir. Zaten boyle bir durumda ekonomik durgunlukta plastik uretimi ve karbon salinimi duser. Diger metallerde saglam para mevzusunun destek mekanizmasi olur.
      Mahfi hocam siz ne dusunuyorsunuz?

      Sil
    5. Bence salt altin fetisizmi uzerinden parasal sistemi kurgulamak da hatali.
      Sonucta Altin cok esnek bir metal degil ekonmik yasam egrisinde.
      Bunu 1929 krizinde gorduk. O donemin ingiltere ve abd merkez bankalari sirf altin standardina uymak adina krize tepki veremediler ve korkunc bir finansal cokus deflasyon issizlik sarmalina girildi.
      Bu baglamda ben altinin yaninda baska diger metallerinde bir sepet dahilinde degerlendirilmesinden yanayim. Bu sepetin icinde ekonomik buyumeyle ters orantili materyallerin degeri de olabilir. Yani bir kimya formulu esasina dayanan parasal sistem sanki daha iyi olur.
      Mesela: Altin+Bakir+Aliminyum-Plastik-CO2 salinimi uzerinden bir deger belirlenip formuluze edilip parasal mekanizmayi bu degerlerin esliginde olusturulmasi sanki daha iyi olur.
      10gr Altin+10grBakir+10grAliminyum+1kgCelik-GSYIH plastik URETIMI-Kisibasina gelire oranla C02 salinimi

      Bunun uzerinden ABD dolarinin bir sepete baglanmasi butun paralarindan buna bagli yeni bir sistem gelisitirelebilir. Boylelikle plastik uretimi azaldikca ve Co2 salinimi azaldikca parasal genisleme artabilir. Zaten boyle bir durumda ekonomik durgunlukta plastik uretimi ve karbon salinimi duser. Diger metallerde saglam para mevzusunun destek mekanizmasi olur.
      Mahfi hocam siz ne dusunuyorsunuz?

      Sil
    6. Saddam petrolü€satmaya kalkınca,CNN de ABD Ordusu operasyonunun başladığını gördü.Altına bağlı kağıt para denerseniz,Tekere çomak sokmaktan CNN de ABD operasyonunu başladığını seyredersiniz.
      Astiras Tombili

      Sil
  30. Mahfi hocam para basmak bir nebze iç piyasayı rahatlatabilir ancak dış piyasa ne olacak? Dışa bağımlı bir ülke olarak dolar, euro lazım bize. TL basarsak bu sefer paramızın değeri iyice düşer ve bence durum daha kötüye gider

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. BMW'lere, Mercedes'lere, IphoneX'lere, Samsung S10'lara elveda... Bu markaları simgesel olduğu için yazdım daha yüzlerce benzer marka yazabilirsiniz. İthal ürün kullanıyorsanız ona iyi bakın, ömürünü uzun tutmaya çalışın. Balayı bitti. Artık az tüketeceğiz.

      Sil
  31. Hocam bu krizin etkileri 1929 krizine benzer mi? Onun kadar agir olur mu?
    Dunyada yeni sosyal siyasal calkantilar olasilik dahilinde mi onumuzdeki surecte
    Dunyada en azindan basat ulkelerde bir stagflasyon bekliyor musunuz?

    Deflasyon-Enflasyon hatti cok dillendiriliyor belki ama ben stangflasyon sureci olur diye korkuyorum. Deflasyon- enflasyon ikisinden biri yine bir sekilde kontrol edilebilir de bu stangflasyon isi pek hayirli degil. Bu baglamda bu parasal genislemelerin oldugu donemde belki kotu gibi gorunen petrol enerji fiyatlarinin dusuk olmasi acik ve net konusalim buyuk bir sans en azindan biz gibi ulkeler icin avantaj hatta gelismis ulkeler icin bile...Aksini dusunemiyorum bile 80-90 hattinda olsaydi petrol o zaman vay halimize durumu olurdu zaten basilan paralarda rahat petrolu 100lere tasirdi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu kriz 1929 dan kötü. Orada sağlık sorunu yoktu ve dünya bu kadar iç içe değildi.

      Sil
    2. Eyvahlar olsun

      Sil
    3. Tabiki eyvahlar olsun ama teknolojimiz, sağlık sistemimiz, iletişim ve işbirliği kurma yeteneğimiz de günümüze göre çok çok küçüktü.

      Sil
  32. Mahfi Hocam merhaba. Şu sıralar ulusların düşüşü kitabını okuyorum. İlk 100 sayfasından anladığım kadarıyla Türkiye şu anda gelişme yoluna veya zenginleşmeye doğru değil de belirli bir grubun ülke kaynaklarını sömürdüğü bir düzeni yerleştirmeye çalışıyor gibi geliyor. Böyle düzenlerde ise kaynaklar daha çok gerekli yerlere değil de sömürüyü devam ettirmeye yönelik harcanıyor. Bunun sonucunda ise baskıcı yönetimler, bunu kabul etmeyenlere de çeşitli önlemler yapılabiliyor. Sizce devletimiz para bassa dahi bu paranın gideceği yerler verimsiz ve çıkar uğruna dalkavuk olabilen kesimleri beslemeye yönelebilir mi? Zengin daha zengin ve faizden para kazanıp yatırım yapmayı tercih etmeyen yatırım olmayınca da işsiz kesime istihdam oluşmaması gibi bir risk oluşabilir mi? Saygılarımla. Çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türkiye'nin tam da gideceği yer orası.

      Şu anda Türkiye hükümeti dar bir grup tarafından yönlendiriliyor, ikinci başkan ile durumu tüm dünya daha net anlar, ancak birinci başkanın ömrü uzun olursa ikinci başkanı görmeye gerek kalmaz.

      Akp siyasi parti olarak bitmiştir. Organizasyon olarak dağılmamasının sebebi parti genel başkanının cumhurbaşkanı olmasıdır. Cumhurbaşkanı ihtiyaç duyduğu ara ve alt kademe insan kaynağı ihtiyacını akp den sağlamaktadır. akp ise toplum içindeki sağ ve cemaat odaklarından insan kaynağı almaktadır.

      Özetle akp, devletin insan kaynağı için bir filtre görevi görmektedir.

      basılan paranın da, devşirilen gücün de gideceği tek adres hükümetin seçtiği iş adamları ve akp ye insan kaynağı sağlayan oluşumlar olur.

      Türkiye'nin nereye gideceği için çok fazla kafa yormaya gerek yoktur, herşey açıktır.

      Sil
    2. En iyi ihtimal Misir Pakistan gorunumunde bir ulke olur.
      Misir 50li yillarda bizden cok mureffeh bir yasam vardi. Sonra degisen siyasi kosullar ve atmosfer Misiri her gecen gun kemirdi. Turkiyede bir soz vardir "Ben bildim bileli Misirda sefalet vardir"diye.. Misirdaki gibi ekonomik surec zaten yasaniyor.
      Gelelim Pakistana Pakistan, komsusu Afganistanin istikrarsizligi uzerine bir dis politika olusturmus bir ulkedir. Afganistandaki istikrarsizliktan da en cok etkilenen zarar goren ulke de Pakistandir. Ne gelirse fakirlik ve sefaletten gelir. Komsum rahatsa zenginse ondan kolay kolay sana zarar gelmez ifadesi Pakistan icin gecerli degildir. Tabir-i caizse Pakistan, Afganistan uzerinde ABDnin kabadayiligini yapmayi kendine gorev bilmistir. Ama Taliban belasida her yonden kendisine musallat olmustur. Bu baglamda Turkiye bir vesile ile Pakistana benzemektedir.
      Bu iki ulkede de islami anlayis ve paradigmalar siyasette cok belirgindir. Ama ayni zamanda bu iki ulke formaliteden de olsa kaba bir laiklik paradigmasiyla da hareket eder guyya kendi icindeki dengeleri saglamak adina. Dahasi bu iki ulkede de ahbab-cavus el pence-divan kapitalizmi vardir. Bu iki ulkede insanlar ensesinde surekli darbelerin ve develuasyonlarin nefesini hisseder. Her iki ulkede de dis gucler argumani cok kuvvetlidir ne olsa ki bu covidi bile inanin ki dis guclerden biliyorlardir. Dahasi cemaatlar zaten bu iki ulkenin siyasal sosyal aktorleridir. Bildigim kadariyla da dunyaca unlu islami medrese egitimleri de bu ulkelerdedir. Yani Islami bilimlerin cemaatlerin harvardi oxfordu misir ve pakistandadir.

      Sil
    3. Sn 17.26,

      Pakistan benzetmeniz doğru bir benzetmedir. Tıpkı Afgan savaşı sonrasında Pakistan'a kimlerin girdiğinin belli olmadığı gibi, Suriye savaşı sonrasında da Türkiye'ye kimin girdiği belli olmamıştır.

      Pakistan, Hindistan ile başedemeyecek bir ülkedir. Türkiye için de Rusya vardır.

      Türkiye'nin tek farkı, Nato üyesi olmasıdır. Nato kalkanı Türkiye'nin Pakistan seviyesine düşmesini günümüz koşullarında engelliyor.

      Türkiye'nin AB çıpası ve laik devlet ilkeleri ekonomik ve sosyal başarısı için elzem idi. Son 10 yıl içinde Türkiye, her ikisini de bırakmıştır. Ekonomik gerileme ve sosyal hayat seviyesinin düşmesi de önü alınamayacak şekilde başlamıştır.

      Nato'nun ucuz askere çok ihtiyacı var. Ancak, Türk askeri olmadan ucuz asker bulacak kaynakları da var.

      Sil
    4. Pakistanin, Cin-ABD hattindaki denge siyaseti
      Bizim Rusya-ABD hattindaki denge siyasetine benziyor.

      Konvansiyonel olarak Pakistan-Hindistan arasindaki iliski olsa olsa bizim Iranla iliskiye benzer ki neredeyse Kasri Sirin Antlasmasindan bu yana boylesi buna benzer durum Iran-Turkiye duzleminde yuksek duzeyde olmamistir. Olmussa da kriz duzeylerinde yok hukmundedir

      Mamafih, ele aldigim argumanda daha cok sosyal ekonomik paradigmalarin evrimi uzerinden her iki toplumun geldigi durumu Turkiyenin de buna benzerligini sunmaya cabaladim. Belki yaniliyor olabilirim.Bilmiyorum. Bunu rakamlarla belirledigimiz ama belirsizligi suprizleride icinde tutan zaman soylecek.

      Ancak sunu da soylemeden edemeyecegim. Bir zamanlar Turkiye icin Malezya mi oluyor argumani vardi cesitli cevrelerde. O zamanda dedim simdi de diyorum keske Malezya olsa.

      2015den beri de hem muhalif cevrelerin hem de iktidar paydaslarinin agzinda bir laf olan "90li yillara mi donuyoruz 90li yillarda soyleydik bu durumdaydik "vs soylemleri karsisinda ise soylenecek tek kelime var benim acimdan ; Keske 90li yillara donsek donebilsek 90li yillara kurban olun siz"

      Sil
  33. Mahfi Hocam corona dersinden sonra özelleştirmelerin yerini kamu yatırımlarına bırakabileceği yönünde öngörüler var. Sizin bu konudaki düşünceniz nasıldır acaba? İyi çalışmalar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Büyük olasılıkla yeniden kamulaştırmalar gündeme gelecek.

      Sil
    2. Ülkenin %65'i sağcı. Kalan %35'in de ne kadar sol olduğu tartışılır. Sosyal medyadaki yorumlara bakıyorum. Herkes virüsten sonra devlet devlet diye ağlıyor, neredeyse komunist olduk =)

      Sil
  34. Hocam, para basmanın enflasyonu arttıracağı aşikar, fakat tüketimin iyice düşmüş olması ve bir süre de daha böyle seyredeceği varsayımıyla, etkisinin sınırlı kalacağı öngörülebilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben o kanıdayım. Onun için 1 yıllık bir geri ödem sınırı koydum.

      Sil
    2. Eximbank kredisiyle tarım ürünleri gibi temel ihtiyaçlar getirerek piyasadan para çekerken. Silkelenenlere para verilmiyor.Bastıkları paralar Akburjuvaziye ihale,koruma destek paketi olarak giderken bu paralar bankacılık sisteminde yer değiştiriyor.
      Astiras Tombili.

      Sil
  35. Hocam sokağa çıkma yasağı ile ilgili bir yazı yazabilir misiniz acaba ? Herkes sürekli olsun diye bahsediyor ama kimse bunun ekonomik etkilerini düşünmüyor. Mevcut düzende bunun nasıl bir karar olacağı çok önemli.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu yazı biraz da onunla ilgili.

      Sil
    2. Sokağa çıkma yasağının ekonomik boyutu kadar güvenlik boyutu da var.

      Türkiye'nin mevcut güvenlik personel yapısı güvenliği sağlayacak kadar güçlü değil.

      Eğer, sokağa çıkma yasağı olur ise, Türkiye benzeri ülkeler geçmişte şunu yaptılar. Hükümete yakın insanları güvenlik personeli yaparak, hem rejim destekçilerinin işsiz kalmasını engellediler, hem ekonomik kaynak transferini hızlandırdılar, hem de rejim muhaliflerini zayıflattılar.

      Corona virüsü, sokağa çıkma yasağının mücbir sebebi olarak kullanılır ve hükümet kendini daha da güçlendirir.

      Ekonomik boyutta iş uzar ise, zaruri malzemeler dışındaki ithal ürünlerde azalma, hükümet kontrolündeki üretimler ile gıda ve temel ihtiyaç malzemelerinin halka temini sağlanır. Temel ihtiyaç malzemelerinde, Türkiye bir sorun yaşamayacaktır.

      Sil
  36. sevgili MAFİH EĞİLMEZ UCU AÇIK KRİZLER SİNSİLESİNDE BOLCADA PARADA BASARKEN ACABA DEVALASYONLA NE ZAMAN KARŞILACAĞIZ BU SENEMİ OLUR YOKSA 2021 İLK ÇEYREĞİNİ ATLATIRMIYIZ

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar 3-5 senede 2 seviyesinden 6.5'ye geldi size göre hala devaluasyon olmadı mı =)

      Sil
    2. Dalgalı kur sisteminde devalüasyon diye bir şey olmaz, paranın değeri her an piyasada belirlenir.

      Sil
    3. 17:58
      TLnin amortismani oldu diyebiliriz

      Dalgali kurda aniden ve ya zamanla yukari yonlu kur ataklari sonucu yerli paranin deger kaybetmesi olayina "Amortisman" denir. Bizim sizin de belirttiginiz uzere son 3-5 senede yasadigimiz olay; "TLnin Amortismanidir"

      Sabit kur rejiminde ve gunluk kontrollu dar bant kur rejiminde ise Ekonomi kurmaylarinin burokratlarinin cesitli ekonomik nedenlerle planlarla hatta baskilarla aldiklari karalar neticesinde Yerli paranin deger kaybetmesine "Devaluasyon" denir.

      Ikisinin de sonucu ekonomik olarak uc asagi bes yukari aynidir. Yerli para deger kaybeder. Kabaca ihracat artabilir Ithalat azalir Cari Denge acigi kapanabilir.Yabanci ithal mal mamullerin fiyati arttigi icin ithala olan talep kesilir. Dahasi yerli paranin deger kaybetmesinden oturu Enflasyon artar.

      Sil
  37. Merhaba,

    Mantığını oturtamadigim bir sorum var. Merkez Bankasi para bastığında bizim gibi rezervi olmayan ülkelerde neden enflasyonit risk oluşturuyor? Şimdiden teşekkür ederim

    YanıtlaSil
  38. Katar ne güne duruyor? Bir uçak dolusu (belki de iki, üç) para gelir, sorun çözülür. Karşılığında İHA'ları mı veririz, yoksa Kanal İstanbuldan bedava parsel mi veririz? Faizmiş, enflasyonmuş, işsizlikmiş, çokomel bunlar. Yeter ki her işin başı sağlık olsun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Korfez ulkeleri ciddi kriz sarmalina girecek. Korfez ulkelerinin en itibarli olanlari en azindan halkina refah ve uc bes ozgurluk egitim saglik sunan BAE, Katar, Kuveyt topun agzinda.
      2008-2009 kuresel krizinde ve 2015-2016 Petrol dusus krizinde pacayi bir sekilde kurtardilar. Ama bu defa isleri cok zor. Yine bunlarin icinde Katar ekonomik sosyal olarak en sansli olanlarindan.

      Sil
  39. SEVGİLİ MAFİH EĞİLMEZ BU İŞİN SON NOKTASI AK PARTİ HÜKÜMETLERİNİN İLK DEVALÜASYONU OLURMU

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dalgalı kur rejiminde devalüasyon olmaz. Tanıma aykırı.

      Sil
    2. Dalgali kur rejiminde "Amortisman"(depreciation) olur. Ya da ekonomi ile ilgilenen kisilerin halkin siradan insanlarin anlayacagi bicimde dile getirdikleri "Kurda atak" Kurda yukari yonlu dalgalanma hareketlilik" soylemi olur. Ama son tahlilde bunun iktisat literaturundeki adi Amortismandir. Devaluasyon ise sabit kur ve/veya kontrollu dar bandli kur rejimlerinde olur.

      Sil
  40. Corona'nın fendi hepimizi yendi.Mahfi hocamızın yazmasından çok acaba hükümet bu konu üzerinde kafa yoruyormudur? Bu iş pek geç kalmaya da gelmez. Adi suçlarda artış görülebilir.

    YanıtlaSil
  41. Alice in wonderland... Sadece 21. maddeyi ele alalım. 10 milyon kişi 20.000 kredi çekse 200.000.000.000 (yazıyla 200 milyar) yapar. İlk 20 maddeyi saymıyorum bile... Bu önerileriniz için trilyonlarca TL lazım. Kaynakları sınırsız sanıyorsunuz galiba.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cevabını yukarda verdim arkadaşım bu para zaten şuanda piyasada fazlasıyla borçalanarak dönen para bankarın karlatonı açın bir araştırın sadece

      Sil
  42. 100 milyar TL ile bu işin çözüleceğine inanmıyorum..yaklaşık 15 milyar dolar..bu para ilaç ve savunma giderleri için bile yetmez..Mahfi hocam bu paranın yeterli olacağına inanıyor musunuz..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu bir örnek. 200 milyar da olabilir. Yeterki belirli bir süre (1 yıl olabilir 2 yıl olabilir) sonunda iade edilecek olsun.

      Sil
  43. Hocam, ülkemizin yurtdışı borcu force major sebeplerden dolayı ertelenemez mi? Mevcut koşullardan dolayı ödemeyi yapmamak çok uçuk bir fikir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Günü gelir faizi ile tüm borçlar ödenir.
      Kara kaplı deftere borç yazılmış ise, devlet çökse yeni devlet kurulsa yine ödetirler.

      Sil
    2. Zaten ertelemekten bahsediliyor

      Sil
  44. TCMB'nin FED ile "swap" hattı var mı Mahfi bey? Bu hat bazı imtiyazlı ülkelerin MB'leri için mi geçerli, herkese açık değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TCMB nin Fed ile swap hattı bulunmuyor.

      Sil
  45. Mahfi bey, Şant Manukyan 6 aylığına twitterı bıraktığını söyledi. Hastalandı mı, ne oldu? Size haber verdi mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şant Bey her adımını Mahfi Eğilmez'e raporluyor mu :))

      Sil
  46. Zora koşarak ekonomiyi yönetemezsiniz. Piyasa üzerinde baskı kurmaya çalışmak, gerçeği saklamaktan öteye geçmez. Bugün bu kaygıları yaşıyorsak ve çözümü piyasalara baskı yaparak halledebileceğimizi düşünüyorsak, sanırım alınacak çok yol var değerli arkadaşlar. Bir yandan talep kısıtlayıcı, bir yandan talep artırıcı olmak, aynı şey arz tarafında da var pek mantıklı durmuyor. Asmak kesmek daha büyük problemler doğurur.
    Saygılarımla.
    Sağlığınıza ve kendinize dikkat edin arkadaşlar.

    YanıtlaSil
  47. Mahfi bey uzmanlık alanınız ve yıllara yayılan tecrübeniz sayesinde, süzüle süzüle, net ve uygulanabilir bir çözüm önerisi yazmışsınız.

    Konu hakkında detaylı bilgim olmadığı için soruyorum, maksatlı sorduğumu düşünmeyiniz:

    Türkiye dahil pek çok ülkenin, para birimleri dünya genelinde rezerv nitelik taşısın-taşımasın, sınırsız para basma kabiliyetleri olsun-olmasın; bugün "bol miktarda para basma işlemi"nin, sık sık Almanya'nın geçmişinde "Weimar Cumhuriyeti" dönemi ile kıyaslandığına rastlıyorum. Bunun sebebi nedir, sizin bilginiz var mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu vb. soruların cevaplarını google ile kolaylıkla bulabilirsiniz. Aşağıdaki linke tıklamanız yeterli. Almanya öyle bir hiperenflasyon yaşamıştır ki para balyaları çocukların elinde oyuncak olmuştur. https://www.google.com/search?q=almanya+hiperenflasyon&rlz=1C1GGRV_enTR771TR771&hl=tr&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwj6-6HK_7foAhVRhlwKHTTcCMkQ_AUoAXoECAwQAw&biw=1707&bih=839&dpr=1.13

      Sil
  48. Üstad önerinizi kabul ediyorum ve artırıyorum.
    YİD projesi ile yapılan işlerin muhataplarinı devlet çağırsın.
    Reel maliyetler üzerinden anlaşsın.
    Hesabı netlestirip para basarak TL olarak ödemelerini yapıp devletlestirsin.
    Ülkenin geleceğini ipotekten kurtarsın..

    YanıtlaSil
  49. Değerli Hocam mrb. 2020 sonu enflasyon öngürünüz nedir?

    Teşekkürler...

    YanıtlaSil
  50. Okan Aladağ25 Mart 2020 19:14

    Merhaba hocam kaleminize sağlık.iyiki varsınız.
    3 sorum olucak hocam kusura bakmayın sorularla yorduğumuz için

    1.Abd gsyh ve şirket sermayeleri ile ilgili; 2001 den 2008e kadar kısımda sp500 ve gsyh korelasyonel ilerlerken 2009 ve 2010 dan sonra ciddi bir ayrışma var sp500 ralli yaparken gsyh yatay seyretmiş yani şirket sermayeleri ülke sermayesinden daha fazla artmış. ayrıca hocam şirketlerin sermaye yapılarına baktığımızda özkaynakların sermayeye olan oranı çok fazla düşük.bugün fed devasa düzeyde parasal genişlemeye başvurması 2008 deki parasal genişlemenin bugünkü parasal genişleme ve teşvik paketlerine neden olduğunu söyleyebilirmiyiz? Ayrıca 10 yıl sonra tekrar bir kriz yaratırmı?

    2.petrol arzının artması stok maliyetlerinide artırmakta bir contango yaşanır mı?

    3. Sorum yurtiçi ile ilgili hükümetin verdiği teşvik paketleri bütçe dengesizliğinin olduğu bir ortamda nereden temin edilecek; ihtiyat akçesi yok, vergi zaten artıramaz. Para basmak ise son çare. zaten üretim yok bir fiyat artışı ile karşı karşıyayız ve paranın değerinide eklesek enflasyon ne olur?

    "Umarım bir daha kara gün parasına dokunmazlar"

    Teşekkürler hocam

    YanıtlaSil
  51. Hocam saygılar;

    Öncelikle yazınız için elinize sağlık. Sonrasında, 2008 krizinden sonra başlayan parasal genişlemenin, daha parasal sıkılaşmaya tam gidilemeden böyle bir felaketle tekrar genişlemeye gitmesi malum. Her ne kadar piyasal virüs krizi ile panik değer kayıpları yaşasa da, orta ve uzun vadede piyasada gereğinden fazla nakit olacağını ve bunun yeni bir değerleme balonu şişireceğini düşünür müsünüz? Yoksa bu kriz, merkez bankalarının piyasaya enjekte edilen tüm nakdi bile yetersiz kılacak derecede ekonomik bir kriz midir?

    Saygılar.

    YanıtlaSil
  52. Panik butonuna biraz erken basmadınız mı Hocam? ABD, AB ve diğer ülkelerin aldığı önlemler hemen devreye girmedi ki. ABD piyasaya sınırsız dolar sürmedi. Gerekirse sürerim diyor. Beklentileri düzeltmeye çalışıyorlar. Virüsün nasıl bir seyir izleyeceğini henüz bilmiyoruz. 3 ay idare ederiz herhalde.
    Dönem dönem bazı yıldızlar parlar bazıları söner. Sene başında deprem profesörleri, AFAD üyeleri kahramanımızdı şimdi mikrobiyoloji profesörleri ve sağlıkçılar. turizm sektörü batar sağlık,ilaç sektörü çıkar.
    Dünyanın kanunu böyle.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eskiden uzman olarak deprem dede vardı şimdi virüs dedeler var.

      Sil
  53. Iyi akşamlar hocam yanlışsam duzeltin. Bu süreçte öğrendim ki dünya gsmh 84 trilyon $ dünya borç yuku yaklaşık 250 trilyon $ muhtemelen bu süreçte dahada artacak. Biz bu kadar israfla nereye kadar yaşarız.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu israf gibi düşünmeyin. Örneğin dünya ile benzer olsun diye aylık geliriniz 7.000 TL yıllık geliriniz 84.000 TL olsun. 250.000 TL kredi ile ev alamaz mısınız? Alırsınız. Bu israftır denebilir mi? Hayır. Önemli olan borcun doğru ve verimli kullanılması.

      Sil
  54. Hocam merhaba dünya ekonomilerinin iyileşmeye başladığında ilk belirtisi ne olacak?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İnsanlar çalışmaya başlayacak.

      Sil
    2. Baltik endeks yukselecek en az 1000i gorecek.

      Sil
  55. Hocam farzedelim bu yola başvuruldu soz konusu rakam 100 milyar tl bu döngüyü kurtarmak için yeterli midir?

    YanıtlaSil
  56. Size tamamıyla katılıyorum.. Çekincem ise bu yönetimin şimdiye kadarki tüm fon kullanımlarındaki keyfi ve savurgan tutumunu eline geçen ek fon için de sürdürmesi ihtimalidir... Ama bilinmelidir ki bizi bekleyen ekonomik tehlike şu an hiçbirimizi hayal edemediği büyüklükte... Acil ve kesin bilimsel ve üretime yönelik tedbirler bir an önce alınmalı..

    YanıtlaSil
  57. hocam böyle bir senaryo durumunda mb para basma
    net sayı tabii ki çok zor ancak enflasyon için tahmin aralığı belirtebilir misiniz
    örnek : %20-30 arası enflasyon gibi

    YanıtlaSil
  58. Hocam, bu önerinizle birlikte yine dar gelirliler yükü taşımak zorunda kalıyorlar.
    Onun yerine dev ihaleleri alan muteahhitler gibi devasa maddi birikimleri olanlardan alınsın ve/ya devlet ihaleleri kapsamında şirketlere yapilacak odemeler durdurulsun/ ertelensin.

    YanıtlaSil
  59. Merkez Bankası para basıp devlete borç verecek. Devlet de 1 yıl sonra bu parayı faiziyle geri ödeyecek. Diyorsunuz.
    1. Merkez Bankası kimin ki sıfırdan ürettiği parayı devlete borç veriyor.
    2. Neyin karşılığı olarak faiz alıyor.
    3. 1 yıl sonra bu para faiziyle geri ödendiğinde kimin olacak.
    4. Neden parayı devlet kendisi basmayıp merkez bankasına bastırıyor ve sonra da ona faiz ödüyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu soruların yanıtı 2 satırda verilmez. Yanıt için iktisat fakültesinde bir dönem para teorisi dersi almalısınız :) Ya da kendiniz para teorisi kitabı okumalısınız.

      Sil
    2. mb bir aş. yüzde 55i hazinenin. kurum özel şirket gibi hareket eder bağımsızlık için. hazine devlet adına borçlanır. mb hazineye avans verirse hazine yani devletin parası olur , mb de alacaklı olur zaten bu parayı faiz karşılığı verir. faiz paranın kiraya verilmesidir. para geri ödendiğinde mb nin olacak tabiki. hazineye bağlı darphane var bozuk para basar. mb ayrı bir kuruluş. banknot basar.

      Sil
  60. Hocam elinize sağlık. Her zaman yazılarınız, karanlığı aydınlatan fener gibi.Bazı iktisatçılar,altının hiper yükseleceğini, gerçek altın alınmasını öneriyorlar.Bazıları, kapitalist sistemin, nakit paradan kripto paraya geçmek için bu krizi çıkardıklarını, bazısı da 2.Dünya Savaşı'ndan sonra kurulmuş düzenin, yeniden oluşturulması deniyor.siz ne dersiniz?

    YanıtlaSil
  61. Piyasada para dönmüyor. Paranın dolaşım hızının düşmesi enflasyonu baskılayacak. Doğru miktarda para arzı artışı enflasyonu fazla yükseltmeden çarkları yeniden döndürür diye düşünüyorum.

    YanıtlaSil
  62. Kerem İNANIR26 Mart 2020 01:21

    Hocam arka arkaya yazılar, maşallah, ellerinize sağlık 👏👍🙂
    Umarım, bu seferki krizi doğru yönetir hükümet ?
    Sevgiler 🤗

    YanıtlaSil
  63. Hocam yazılarınızı, yazılarınıza yapılan yorumları da okuyorum. Benim için çok yararlı oluyor. Size hem yazılarınız için hemde yorumları tek tek cevaplama gayretinde bulunduğunuz için teşekkür etmek istedim.Sağolun hocam bizi sizsiz bırakmayın

    YanıtlaSil
  64. Değerli Hocam, yazınızdaki şemadaki terimlerin İngilizcelerini yazabilir misiniz?

    YanıtlaSil
  65. Hocam, para basma meselesini gelir dağılımındaki kötü durumumuz ile beraber yorumlayabilir miyiz? Gini endeksine göre sanırım Türkiyede
    gelirin %55 i zaten %1 lik bir kesimin elinde. Geriye kalan %99 luk kesim %45 lik geliri paylaşıyor. 100 kişilik bir ekonomi olsaydık, kişi başı ort %0.45.

    Şöyle naif bir soru sormak istiyorum. Türkiyeyi 100 birim paralık bir ekonomi olarak ele alsak, Toplam para arzı %50 artırıp bunu %99 luk kesime versek ne olur? Kabaca şöyle bir akıl yürütme mantıklı olur mu?

    %99 un alacağı kişi başı yeni pay: 45(mevcut gelir) +50(yeni para arzı) ÷150 (yeni toplam para miktarı) = %0.63

    %1 in alacağı yeni pay:55÷150=%37

    Yani %1 lik kesimin payı %55 den %37 ye
    %99 luk kesimin payı %45 den %63 çıkıyor.

    4500 TL lik gelirle geçinen birisinin 6300 lira ya çıkacak geliri, birikmiş kredi kartı borçlarına ödeneceğini ve talebin olmadığı bu koşullarda enflasyonu görece az etkileyeceğini söyleyebilir miyiz?

    Eğer mesele dar gelirli %99 luk kesime kaynak yaratmak ise, neden %1 lik şanslı azınlıktan ilave varlık vergisi alınmaz? Vergi artışı durumunda servetin yurt dışına kaçacagindan ötürü para basmak daha mı mantıklı oluyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Para basma bana gore eger durgunluk ve dusuk enflasyon donemlerinde philip egrisini harekete geciriyorsa buyumeyi ivmeliyorsa issizligi dusuruyorsa boylesi para basma gelir dagilimina faydasi dokunur dokunmasa bile issiz insanlar is sahibi olur.

      Sil
    2. O %1 lik kesimin vergileri silinir, affedilir, olmaz daha batmasinlar diye işlerine garantili geçiş verilir, sistemden hazine garantisi verilerek ucuza para verilir ve %99 Luk kesimden alınarak ödenir... Güzel ülkemde... Rantiye oluşturularak daha da zengin edilir.

      Sil
  66. Hocam para basma yetkisi merkez bankasında olduğuna göre ve devlet borç senedi verip para bastıracağına göre. Bu işlemi kaç kez yapabilir ki yada nekadar para bastırabilir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çıkaracağı kanuna bağlı olarak istediği kez istediği kadar para ile yapabilirler ama elbette bu işinde bir sınırı var 250-300'den sonrasını kontrol edemezler bence

      Sil
  67. hazinenin gecis garantisi,ucus garantisi ve hasta garantisi verdigi yap islet yatirimlari var ya iste onlara hazineden odenecek doviz karsiligi paralar varya.iste onlar sonsuza kadar ertelensin! Iste size kaynak

    YanıtlaSil
  68. Hocam Merhaba,
    Öngördüğünüz gibi MB 100 milyar TL bara basarsa bunun döviz kuruna etkisi ne oranda olur. Bunun hesaplanma yöntemi var mıdır?
    Teşekkürler...

    YanıtlaSil
  69. Hocam merhaba. ABD korona virüsüne karşı ekonomiyi tercih etmiş olabilir mi ? Önümüzdeki 2 haftalık süreçte alınan tedbirlerin kademeli olarak kaldırılıp normal hayata dönüş sinyali görüyor musunuz ? İşletmelerin şu an herhangi bir geliri yokken faizsiz de olsa borcu geri odeyebilmesini pek mümkün bulmuyorum. Sizin düşünceniz nedir ?

    YanıtlaSil
  70. işsizlik fonu hiç bir şart aramadan işsizlere en az 1 yıl aylık 1500tl ödesin.maliyeti 80milyar eder.bu tamamen ekonomiye gidecegi için en az bu kadar vergi geliri olur.ecbnin parasal genişlemesi 11 milyon kişiye iş saglamıştı ogün hesabını yapmıştım sadece çalışanlardan alınan vergi ve sosyal güvenlik pirimi genişleme miktarından fazlaydı.

    YanıtlaSil
  71. Hocam saygılar

    Bu kriz sürecinden sonra ekonomiyi onarmak ve talebi canlandırmak için küresel merkezler yerine yerel toplulukları geliştirmek mantıklı mıdır? Örneğin şu an Kaliforniya'daki insanlar tamaman evlerinde ve bu Silikon Vadisi'ndeki küresel çaptaki inovasyonları ve Hollywood'daki küresel sinemayı yavaşlatıyor. Bunun zararını krizler durumunda en aza indirmek için bu dev ekonomik merkezler yerine küçük yerel topluluklara sermaye aktarmayı doğru buluyor musunuz?

    YanıtlaSil
  72. IMF'ye gitmeyeceklerine göre para basma konusunu gerçekleştirecekler gibi görünüyor. Fakat bu paralar dolaşımdan çekilmeyecektir hatta bahaneleri de dünyada dolaşımda bulunan toplam para arzı arttı biz de arttırdık(herkes yaptı bakın biz de yaptık) önümüzdeki bir yıl içerisinde görülecek olan hiperenflasyon erken seçimi de beraberinde getirir mi hocam?

    YanıtlaSil
  73. Hocam virüs birinci öncelik tabii ki ama daha Suriye sorunu var. İkincisi hem Suriye'deki zaman belli değil hem de virüsün kaybolması ve tamamen bitmesi için gerekli zaman belli değil. Şimdi 100 Milyar TL kaç ay için ayrılacak nasıl ve ne şekilde bölünüp millete ne şeklide hangi şartlar altında verilecek. Suriye'den bu şartlar altında çekilmek yada çekilmemek mi daha doğru olan? Mülteci sorunu vs derken bizi düşünülenden daha sıcak bir yaz bekliyor belki de. Haziran sonuna kadar diyorlar bazıları ama Almanların bundan 10 sene öne yayınladığı rapora göre ise birkaç sene sürecek. Eğer birkaç sene sürecekse bu olay, o zaman sizin söylediğiniz çark zaten terse döner birkaç ay sonra, birkaç yılı ne ekonomi ne sosyo-kültürel hayat kaldırmaz bence.

    YanıtlaSil
  74. Hocam ciddi tedbirler lazım klasik tedbirlerle bu iş olmaz bu sorun çok farklı insalsr evlerinde hapis işsiz.

    Emekli memur çalışanlar hariç. İşsiz olan herkese aylık 2000 tl para bağlanması lazım ki ekonomide çarklar dönsün ve en güzeli sosyal patlamalar yaşanmasın.

    Bu para kartlara yüklensin nakit olarak verilmesin her harcama karttan yapılsın yani vergisi ödensin ki gelirde yararsın ekonomiye de katkı sağlasın.

    Başka türlü eski kriz ortamları gibi şirketleri kurtarmaya bu iş çok banal eski zaman çözümleri kalır bir işede yaramaz. Ceza evleri dolar bu çözümlerle.

    YanıtlaSil
  75. Son bir son dk haberi; Kanal İstanbul için bugün ilk ihale yapıldı. Cidden ben anlamıyorum ama kafamda canlandırabiliyorum. Sahte kabadayılar vardır ya hani; cebinde 5 kuruş yok ama sigara içen önüne gelene atıp tutan, öyle asarım böyle keserim diyen, yaptığı her hareket faul, attığı her adım yanlış olan ama her halukarda dediği şeyi yapmak için gereksiz çaba sarf eden ve inadına sırf sağda solda hava atmak için nasıl yaptım ama deyip çevredekilerden kendine abi demelerini bekleyen bir tip. Amacımız ne acaba kabadayı olamayıp öyle görünmek mi yoksa sırf birileri bu kanalı istiyor diye onu yapmak mı? İki seçenek var; ya başkalarının söylediğini yapacak kadar aciz yada gerçeği göremeyecek kadar aptal.

    YanıtlaSil
  76. Bati Ermenistan ekonomisi icin ne dusunuyorsunuz?

    YanıtlaSil
  77. Kriz daha başlamadı bu kriz oncesı belırtıler.Cunku Dunya da herkesın bir ozsermayesı ve dayanabılecegı gun sayısı kadar akcesı mevcut.Borclu ulkelerın ıse ıdare edebılecegı bır zaman,
    Kriz bu surenın her devlete gore kımıne 60 gun kımıne 90 gun veya sonrası ıcın devam edecegı zaman sarfında vuracağı darbeyle eşdeğer.
    Bu durumda eger bız bu kısa zamanda bu vırusten Çin gibi kurtulur ısek , ben bu konuda cok olumluyum.Turkıye muthıs bır uretim ve sanayı sıçraması olarak krizi fırsata cevırecek.Nerden mı bılıyorum, bizim uretıcımız cok hızlı ve anında hızlı hareket edebılen bır gırısımcı.Ornegın Konya da 5 günde kolonya uretme tesısı kuruldu ve Konya nın tum ıhtıyacı karşılandı.Hemde 3 günde uretım onayları alındı.
    Çin simdi çıkıyor resesyondan ve ıntıkamını alacak bu durumun ki ilk tepkıyı demırcelıkte verdı.Dunyanın %80 ını ureten bır dev olarak demır celık fıyatlarını % 20 durudu bır günde ve ıhracata başladı.
    Bızde aynı pozısyonu kesfedıp kullanabılırsek kı bunu yapabılırız,2020 3.ceyrek sıçrama ve buyume yılı olabılır.
    Herkes hazır beklıyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 16.45, kolonya nedir? üretim mi?
      Ben evde 9 litre kadar yaptım, 82 alkol oranında yaptım.

      Telefonun, hastaneni MR cihazı bozulsun da gör o Konyalı girişimciyi.

      Sil
    2. Boşverin Sn 18:53, bu kafa eğitilemezdir.
      Kolonya etil alkolden yapılır, etil alkol yapan makina aksamı bozulsun o zaman görürüm Konya sanayisini!

      Sil
  78. istanbul kanalı.

    Bu kadar akıllı insan niye mantıklı açıklamalar yapma ihtiyacı hissediyor.

    Olay çok net belli, sizin servetinizi bitirip, çocuklarınızın da canına okuyacaklar.

    YanıtlaSil
  79. Hocam elinize sağlık, bu şartlarda para basmaktan daha iyi bir çözüm olmadığı açık. Kanun tasarınız da basit ve net. Bununla birlikte, bence basılan paranın toplumun en düşük gelirli kesimlerine pompalanması gerekir. Alt gelir düzeyinde talep ve harcama imkanı artırılabilirse, bu yukarı doğru üretim artışı, istihdam artışı ve vergi geliri artışı yaratacaktır diye düşünüyorum. Böyle bir düşünceyi yasal düzenlemeye bağlamak mümkün mü? Takdir, teşekkür ve saygılarımla.

    YanıtlaSil
  80. Mahfi hocam atm lerden hep gıcır paralar çıkıyor sanki para basıyorlar ama bunu söylemiyorlar mı? Herkes basılmıyor bilsin ama biz basalım mı diyorlar sonuçta bu hükümetin ekonomi anlayışı hep üçkağıt ekonomisi anlayışı buğün turkıyede enflasyon zaten yüksek ve haddinden fazla hemde bu enflasyonist baskı da bundan kaynaklı mı yoksa farklı perspektiftenmi bakmak lazım tesekkürler

    YanıtlaSil
  81. Mahfi Bey,

    Bu herşeyi açık seçik anlatan yazınız için çok teşekkür ediyorum. Ben bir ekonomist olmamama rağmen ülkemizin içinde bulunduğu şartlar itibariyle tek çözümün bu olacağını düşünüyor, ancak formüle edemiyordum. Bu açıdan yazınız benim için çok değerli oldu.

    Açıklanan paketin hiç bir şeye bir çözüm olmayacağını ekonomist olmayanlar bile anladı. Yardıma muhtaç ailelere verilecek 1000 TL yardımın dışında işe yarar hiç bir şey yok. Toplam paketin büyüklüğü 40 milyar TL civarında. 100 milyar TL paket uydurma bir söylemden ibaret.

    Size enterasan bir örnek vereyim. Bir tanıdığım, engelli çocuklar rehabilitasyon merkezi işletiyordu. 55 çalışanı var. Hizmet sektöründe en emek yoğun bir iş alanı. Çünkü bir eğitimci en fazla 6-7 çocuk için istihdam ediliyor. Seanslar halinde bir eğitimci bir çocukla ilgileniyor ve bire bir eğitim veriliyor. Eğitim kurumlarının kapatılması kararıyla onların kurumu da tatil edildi.

    Bu tanıdığımın sadece personel gideri aylık 200 bin TL'den fazla. Kendi kaynaklarını kullansa bile kaç ay dayanabilir. 'Hazıra Hasan Dağı dayanmaz' diye bir laf var.

    İşin en kötüsü, açıklanan sözde paket tedbirlerinde envai sektörler var ama onların sektörü yok. Yani SGK ve vergi ertelemelerine dahil edilmemişler. Milli Eğitim Bakanlığından Cimer'e kadar başvurmadıkları yer kalmamış. Bu curcuna ortamında dertlerini anlayacak birileri de pek görülmüyor.

    Bu tanıdığım henüz hiçbir çalışanının işine son vermedi. Herkes 'işten çıkarmalar yasaklansın' diyor da tanıdığım iflas etmesine kadar bekleyebilir mi?

    Elde edeceği gelirden filan vazgeçmiş durumda. Çalışanlarını düşünüyor. Bıçak kemiğe dayanınca mecbur işten çıkarmak durumunda kalacaktır çalışanlarını.

    Bu para basma yöntemi çok çalkantılara ve acılara da sebep olacaktır. Ancak dediğiniz gibi en az hasarla bu işin altından kalkmak için başka yol görünmüyor.

    Tekrar teşekkür ve saygılarımla..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tanıdığınız direk kapatsın, kalan parasını kurtarsın.
      İsterse ücretsiz izin de verebilir.

      Kendi birikmiş parası bittiğinde ktimseden fayda gelmez. O sevdiği çalışanları da maaş gelmeyince başka yerler bulurlar.

      Parası biter de çalışanları tazminatsız çıkarmak durumunda kalırsa, mahkemeler ile uğraşır durur, herkes tazminatı için dava açar, büyük ihtimalle kendi ailesinin yaşadığı evi de kaybeder, ilerde iş kurar veya maaşlı çalışan olursa, tazminatları ödemek için o gelirlerini de vermek zorunda kalır.

      En iyisi çalışanların hazır para varken tazminatını verip çıkarmaktır.

      Neticede devlet çözüm üretmiyorsa, devletin bu hale gelmesinde o çalışanların da payları var.

      Sil
    2. Tanıdığınız direk kapatsın, kalan parasını kurtarsın.
      İsterse ücretsiz izin de verebilir.

      Kendi birikmiş parası bittiğinde ktimseden fayda gelmez. O sevdiği çalışanları da maaş gelmeyince başka yerler bulurlar.

      Parası biter de çalışanları tazminatsız çıkarmak durumunda kalırsa, mahkemeler ile uğraşır durur, herkes tazminatı için dava açar, büyük ihtimalle kendi ailesinin yaşadığı evi de kaybeder, ilerde iş kurar veya maaşlı çalışan olursa, tazminatları ödemek için o gelirlerini de vermek zorunda kalır.

      En iyisi çalışanların hazır para varken tazminatını verip çıkarmaktır.

      Neticede devlet çözüm üretmiyorsa, devletin bu hale gelmesinde o çalışanların da payları var.

      Sil
  82. Hocam, mevcut durum uzadı diyelim.merkez Bankası para basarak,bankalarin 0 faizli insanlara kredi verme ihtimali olur mu, ne gibi sonuçları olur ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mevcut durum uzarsa, Türkiye diye bir devlet kalmaz.

      Sil
    2. 16:45, önce default olduğunu ilan eder, yok öyle default olmadan ortadan tüymek!

      Sil
  83. Para basmak herkesin nefret ettiği bu sistemi ayakta tutmaya çalışmak icin bir gereksiz bir fedakarlık gibi. Bence burada kadercilik de bir çözüm. Bırakalım dünya evrilsin. Tüketim topluluğundan çok daha işlevsel bir topluma dönüşün başlangıcı olabilir bu. Kapanan fabrikalarla iklim düzelebilir. Küresel ısınma gerileyebilir. Su anki sistem gerçekten ihtiyaç duyduğumuz şeyleri mi üretiyor, yoksa biz ürettiklerine mi ihtiyaç duyuyoruz. Tabii bu global bir öneri, ülke bazında yok olma ilanı gibi olur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zaten ülkemizde “saldım çayıra, mevlam kayıra” yöntemi uygulanıyor, sonuçlarını bu salgını atlatabilenler görür artık...

      Sil
  84. Hocam, UBI (Universal basic Income) konusunda bir yazı düşünür müsünüz? yani dünya hızla kent devletlerine doğru evrilecek, online yaşayan insanlar bakımından, yeteneği, zekası, eğitimi, imkanı kıt olanın (ki belki epey kalabalıktır bunlar) bir biçimde idaresi gerekiyor. Din ve benzeri hikayelerle yatıştırmak ve ömürlerini tüketici olarak doldurur, ve varsıllara gen havuzu sunarken, kalori tüketmelerini sağlamak lazım. Bunları da eşitlik ve adalet varmış gibi yapmanın tek yönteminin, katma değer yaratabilenlerin fonlayacağı "UBI" ile olabileceğini düşünüyorum, her tc numarası olan günde (örneğin 30 tl) bankadan çeker ve günlük kalorisini zahmetsizce çalışmadan alır. bundan daha ötesini isteyenler çalışır iş bulur, iş kurar gelişirler, ahlakları elveriyorsa ubi haklarını alırlar veya bankada bırakırlar (sonuçta mercedesle yeşil kart almaya gideni de gördü bu millet) ama son tahlilde, kalabalıkların doyurulması bir zorunluluk değil mi? adam smith'in düzenleyici eli her yere yetişmiyor, ahlak felsefesi ile el ele tutuşmadıkça da, yarattığı düzenleme, bisturi yerine baltayla ameliyat gibi oluyor.

    YanıtlaSil
  85. hocam merhaba
    1 yıl süre ile borç olarak basılan paranın piyasadan nasıl geri çekilmesi ile ilgili de bilgi vermeniz mümkün mü.
    teşekkürler.

    YanıtlaSil
  86. Hiç boşuna kafa yormayın. Elde varsa kalan kamu varlığı özelleştirme yapılır, hazine arazisi satışı olur, bol zam yaparlar, yeni vergiler çıkarırlar, para zaten basıyorlar vs. vs.
    Kanal İstanbul da acele etmelerinin, bastırmalarının nedeni de para kaynağı yaratmak zaten. Bi şekilde biraz ordan biraz burdan para toplayıp bu krizi de aşma çabaları. Bunu da belki atlatırız ama başka bişe daha olursa işte o zaman eller havaya.

    YanıtlaSil
  87. Hocam, çarşı pazar yine karıştı.

    YanıtlaSil
  88. Dövizler üst sınırdan sabitlenmeli,ihracatçıya 1tl düşük döviz verilmeli, mb aracılığı ile(bankasız),petrol fiyatları sabitlenmeli,lojistik,kimya,tarım,ilaç sektörlerine 2tl düşük fiyatlanmalı, burada kdv kalkmıyor,devlet üreticiden direkt alım yapmalı, 2 ay içerisinde üretime katılmayan büyük firmaların tmsfye devrine,istihdamını %50 arttıran firmanın vergisinin %50 indirilmesi bu önlemler 6 aylık olmalı... Gibi önlemler alınamaz mı?

    YanıtlaSil
  89. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  90. 'Temel Gelir (Basic Income)' uygulaması hakkında, koronavirüs günlerinde neler yapılabilir?

    'Vatandaşlık Temel Geliri Derneği' kurucusu, mühendis Dr. Ali Mutlu Köylüoğlu'nun açıklamaları, çözüm önerileri:

    37 dk:

    https://www.youtube.com/watch?v=uRVhgUqzAGE

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 'Temel Gelir (Basic Income)' hakkında; hem çeşitli ülkelerde yapılan denemelerde, hem de iktisadi teori ve modellerde hangi sonuçlar ortaya çıkıyor? sorusu üzerine, iktisatçı Guy Standing'in ('Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri' alanında uzman) kitabı, hem sayın Eğilmez'e hem sitenin ziyaretçilerine tavsiye edilir:

      Kitap: Temel Gelir
      Yazan: Guy Standing
      Çeviren: Ceren Demirdöğdü
      Yayınevi: Tellekt Yayınları

      https://www.kitapyurdu.com/kitap/temel-gelir/533690.html

      https://www.babil.com/temel-gelir-kitabi-guy-standing

      https://www.pandora.com.tr/kitap/temel-gelir/732831

      https://www.idefix.com/Kitap/Temel-Gelir/Egitim-Basvuru/Is-Ekonomi-Hukuk/Ekonomi/urunno=0001863823001

      https://www.bkmkitap.com/temel-gelir

      Sil
  91. Hocam onerinize kesinlikle katılıyorum. Çıkış yolu kısa vadede bu olmalıdır. Ama talebi daralan ve toparlanması uzun sürecek sektörlerdeki(örn;otomotiv) çalışanlar için devlet tarımda sahalar açmalı. Türkiye gibi kırılgan bir ülkenin vatandaşları bir şekilde üretime kanalize edilmeli. Otomotiv sektörünun daraldigini görüyoruz. Bunu ayakta tutmak için uğraşmak bizim ekonomimiz için oldukça yorucu olur. Bu krizden çıkılması için Turkiye gibi ülkelerde üzerine düşülmesi gereken sektör kesinlikle tarimdir. Makinelesmeyle ilerleyen ve bizim geri kaldığımız dünya tarım sektöründe şimdilerde emek faktörü devreye sokularak fark yaratilabilir. Kalabalık ve genç nüfus ile Türkiye emek gücünü kullanmalıdır. Psikoloji açısından da insanlar ne kadar kazandığına değil iş sahibi olup olmamasına odaklanacaktir. Üstelik cinsiyet ayrımı yapılmadan calisilabilcek bir sektördür tarım. Devletin derhal bölgesel kooperatifler kurma fikrine odaklanması ve özellikle televizyonlar aracılığıyla suandan itibaren bu konu hakkında bilgilendirmelerde başlamasi gereklidir. İnsanların evde tutulduğu böyle bir donem bu şekilde fırsata cevirilmelidir. hazine ve MB araciligiyla semanizdaki gelir butonuna kısa vadede para pompalanmasi uzun vadede büyük sıkıntılar doğurabilir. Yeni bir dünya düzeni söylemlerinin her gün konuşulduğu bu durumda bizim odaklanacagimiz sektörün altyapısını şimdiden oluşturmaya başlamamız gereklidir.

    YanıtlaSil
  92. Mahfi hocam, birkaç ay öncesine kadar Norveç'in "Varlık Fonu"nda 1 Trilyon Dolar birikmiş diyorduk ya, Norveç hükümeti bu parayı koronavirüsle mücadelede kullanmak için biriktirmişti değil mi? Kötü günlerde kullanmak için?

    YanıtlaSil
  93. Bilim Kurulu'na "siyasi" izolasyon uygulanmalı. Hiçbir siyasinin bu kurulu kendi amaçları yönünde kullanmaması için yapılması gerekenler:

    https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2020/03/28/bilim-kurulu-icin-siyasi-izolasyon/

    Korona virüsünden sonraki dünya, sosyo-ekonomik anlamda olabilecekler:

    https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya-forum/2020/03/27/korona-virusunden-sonraki-dunya/

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi