Rezerv Meselesi

Son dönemin en çok tartışılan meselesi haline gelen Merkez Bankasının swaplar hariç net rezervleri konusunu bir kez daha açıklığa kavuşturalım. Aşağıda bu hesaplamanın nasıl yapılacağını, verilerin nereden ve nasıl derleneceğini adım adım anlattım.

(I) Rezervleri Hesaplama Rehberi

1. Resmi rezerv varlıklarını (brüt rezervler) TCMB sitesinden istatistikler / ödemeler dengesi istatistikleri / uluslararası rezervler ve döviz likiditesi / veri (haftalık) o günkü pdf bağlantı linkinden açılan tablodan (2) IMF pozisyonu ve (3) SDR’ler rakamlarını toplayıp ekliyoruz. Böylece resmi rezerv varlıkları dolar olarak bulunuyor.  

2. Net rezervleri hesaplarken TCMB sitesinde istatistikler / TCMB Analitik Bilanço / veriyi tıklıyoruz açılan bilançodan o güne ait dış varlıkları, toplam döviz yükümlülüklerini ve kamu ve diğer döviz mevduatını alıyoruz. Bu üç rakam analitik bilançoda TL ile gösterildiği için yine TCMB sitesindeki döviz kurları tablosundan o günün USD alış kurunu bulup bu üç rakamı bu kura bölerek tabloda yerlerine koyup net rezervleri buluyoruz.


 

3. Swapları da TCMB sitesinde istatistikler / ödemeler dengesi istatistikleri / uluslararası rezervler ve döviz likiditesi / veri (haftalık) o günün pdf bağlantı linkinden açılan II numaralı tablodan 2. Yurtiçi para karşılığında… diye başlayan sıradaki verileri alıyoruz ayrıca buna aynı tablodaki 3. Diğer başlıklı olan (bu sıra da altın swaplarını gösteriyor) miktarı ekleyerek toplam swapları buluyoruz.


4. Swapları net rezervlerden düşünce de karşımıza swaplar hariç net rezervler tutarı çıkıyor.

 

(II) Rezervleri Hesaplamak İçin Denklemler

Resmi Rezerv Varlıkları (Brüt) = Döviz Varlıkları + Altın + IMF Rezerv Pozisyonu + SDR’ler

Net Rezervler = (Dış Varlıklar / O günkü TCMB USD Alış Kuru) - (Döviz Yükümlülükleri / O günkü TCMB USD Alış Kuru)

Swaplar = Döviz Swapları + Altın Swapları

Swap Hariç Net Rezervler = Net Rezervler – Swaplar

 

(III) 2021 Şubat Sonu İtibarıyla Rezerv Hesabı

Aşağıdaki tablo, yukarıdaki açıklamalar ve denklemler çerçevesinde Şubat 2021 ay sonu itibarıyla yayınlanan TCMB verilerinden derlenerek hazırlanmıştır.  


Buna göre Şubat 2021 sonu itibarıyla TCMB’deki brüt resmi rezervler 95,3 milyar Dolar, net rezervler – 2,2 milyar Dolar, swaplar 58,1 milyar Dolar ve sonuç olarak swaplar hariç net rezervler – 60,3 milyar Dolar olarak hesaplanıyor.

Not: Bu hesaplamada TCMB'de bulunan kamu kesimi döviz mevduatı hesaba katılmamıştır. Katılsaydı swaplar hariç net rezervler - 43,3 milyar dolar ediyordu. Önceki hesaplamalarda ben de bu tutarı döviz rezervi olarak hesaba katıyordum. Oysa bunlar da yükümlülük olduğu için hesaba katmanın doğru olmayacağını düşünüyorum. O nedenle hesaba katmadım. 

Yorumlar

  1. Kıymetli ders için çok teşekkürler hocam. Sizden bir isteğim var ama elki dah önceden anlatmışsınızdır. SWAP işlemlerinde (TL/döviz ya da TL/altın) işlemin tarafları belirli bir vade varlıklarını 'takas' ediyorlar. Merkez bankası SWAP ihalelerinde aşağıdakine benzer açıklamalar buluyorum

    "(......) tarihli, (.....) valörlü, (.......) vadeli, 1 milyar usd karşılığı swap ihalesine gelen tekliflerin ortalama fiyatı 987 milyon dolar (veya 1.1 milyar dolar), gerçekleşen tutar ....."

    Bu SWAP anlaşmalarında taraflara düşen yükümlülükleri ve ihalenin 'teklif' fiyatıyla miktarı arasındaki ilişkiyi anlatan bir yazınız var mı? Söz gelimi hazine bonosu ihalesi gibi mi düşünülmeli?

    Çözümlemek istediğim nokta SWAP stokunun sürdürülmesinin net maliyeti. Sonrasında da SWAP ile sabit ödemeli vadeli borç seçeneğinin incelemesini yapabilmek istiyorum.

    Okuma önerirseniz çok sevinirim.

    Sevgiler saygılar,

    Sinan Tüten

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağ olun.
      Döviz swaplarıyla ilgili bu yazım var:
      https://www.mahfiegilmez.com/2020/04/doviz-swap-islemi.html

      Sil
    2. Bu rezervin 2019 da ne kadar olduğunu yazar mısınız

      Sil
    3. Yazın en altındaki tabloda 2019, 2020 sonu ve 2021 Şubat rezervleri var.

      Sil
    4. Hocam yazilariniz icin cok tesekkur ederiz, benim bir sorum olacak, eger 128 milyar dolar son 2 senede satildi ise swap sonrasi net rezervler daha da ekside olmasi gerekmez mi. 2019 basinda 30- 35 milyar dolar net rezerv oldugunu dusunursek, bu satislar sonrasinda swap sonrasi rezervler eksi 100 milyar dolar seviyesine yaklasmis olmaliydi. Bilgi verirseniz cok sevinirim.
      Tesekkur ederim
      Fatih Arslan

      Sil
    5. 128 milyar dolar, net döviz rezervi asla olmadı. Dolayısı ile 2 yılda harcanan öyle bir para da yok.

      Sil
  2. 2. Net rezerv hesap linki: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/portlet/IScH%2BA8YwOo%3D/tr

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Web sayfası adresi için teşekkür ederim. Kolaylık oluyor.

      Sil
  3. Elinize emeğinize sağlık hocam, çok açık ve anlaşılır şekilde anlatmışsınız.

    YanıtlaSil
  4. Hocam swaplar hariç rezervler ne zaman kaç yılda 0(sıfır) olur ?

    YanıtlaSil
  5. Değerli hocam net rezerv denkleminde artı yerine - (Döviz Yükümlülükleri x O günkü TCMB USD Alış Kuru) olması gerekir mi? saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız. Aslında oradakiler de çarpı değil bölü olacaktı. Hepsini düzelttim. teşekkür ederim.

      Sil
  6. Hocam aramızda kalsın ekonomimiz yıllardır hiç büyümüyor,nereden mi biliyorum kapanan banka şubeleri,büyük marketler,mahalle esnafları,işten çıkarılan tanıdıklar,hızla değer kaybeden lira..hal böyleyken de süreklide büyüme gösteren bir ekonomi sözkonusu ama bu neyin,kimin ekonomisidir, bizim olmadığı aşikarda?

    YanıtlaSil
  7. Şimdi daha da netleşti, basında her yayın grubu başka rakam söylüyor. Bu arada yıllara göre rezervleri hesaplayan olur mu acaba karşılaştırmak açısından? Örneğin Berat Albayrak göreve başladığında brüt ve net rezerv neydi acaba? Ek olarak benzer ülkelerde durum nasıl ? Rusya veya Güney Afrika? Teşekkürler hocam , iyi çalışmalar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konularda ayrı bir çalışma yapmak lazım.

      Sil
    2. Berattan önceyi değilde, sağlama olarak 2002 den sonrayı ele almak gerekir

      Sil
  8. Değerli hocam, swap dahil net rezerv -2,2 milyar dolar olduğuna göre, buradan, kendisine ait olanı bitiren MB'nın, kendisine ait olmayan parayı da aşındırmaya başladığı sonucu çıkarılabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, öyle görünüyor.

      Sil
    2. Aynı hesabı bugün açıklanan dünkü bilanço üzerinden yaptığımızda -3,9 milyar Dolara çıkmış gözüküyor.

      Sil
  9. Hocam merhabalar,

    yazıda resmî rezerv varlıkları net rezerv hesabına dahil edilmemiş. Dış varlıkların artı olarak dahil edilip resmî rezerv varlıkları neden dahil edilmiyor? Dış varlıkların ile resmî rezerv varlıkları arasında nasıl bir ilişki var?

    Ayrıca 12(5+9) yazılmış 5+8 olması gerekir sanırım.

    Teşekkürler, saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çünkü birbirinin içinde.
      Değindiğiniz hatayı düzelttim, teşekkür ederim.

      Sil
    2. Ben de o şekilde düşünmüştüm de, (II)'da ayrı bir hesaplama olarak gösterilince kafama takıldı. Teşekkürler

      Sil
  10. Hocam, umarım espri yaptığımı düşünmezsiniz.

    Biliyorsunuz, "coin" piyasası şu an curcuna içinde. Neyin nasıl takip edileceği, analiz edileceği muamma.

    Bir "coin" daha varmış, yeni öğrendim: DickCoin (DCK)

    İsmi şüphe uyandırıyor ama gerçek. Terbiyesizlik yok.

    Piyasasına göz atmak isterseniz şuradan takip edebilirsiniz:

    https://coin360.com/coin/dickcoin-dck

    https://www.cryptoground.com/dickcoin-exchanges

    https://tr.currencyconvert.online/dck/coc

    YanıtlaSil
  11. Hocam ellerinize sağlık

    YanıtlaSil
  12. Hocam ellerinize dağlık.

    YanıtlaSil
  13. Mahfi bey

    Eğer siyasete girmezseniz, sizi, içinde 100 tarantula olan bir odaya kilitleyeceğiz.

    Tamam mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tarantulaları ikna etmek daha kolay.

      Sil
    2. Mahfi Hocam, milletin size ne garezi var ki herkes sizi siyasete sokmaya çalışıyor.

      Bin yıldır milletin huyu değişmedi, gördükleri sakallıyı hoca sandıkları gibi, sizi de siyasete sokmaya çalışıyorlar. Böyle gaza getirmeye çalışırlar çalışırlar sonra oy filan vermez, ortada bırakırlar.

      Ya siyaseti bilmiyorlar, ya sizi bilmiyorlar, ya kendilerini bilmiyorlar ya da hiç birini bilmiyorlar.

      Sil
  14. Hocam bu konulardan hiç anlamayan biri olarak soruyorum. Şu an gündemde olan 128 milyar dolar tamamen buhar mı oldu yoksa TL veya başka bir birime mi döndü ? Merkez bankasının zararı söz konusu mu? Eğer varsa tutarı ne kadar?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 128 milyar doları nereden bulduklarını ben bilmiyorum. Benim hesabı geçen yıldan bu yana 78 milyar eksilmeyi gösteriyor.

      Sil
    2. Mahfi hocam 128 milyar dolar 2 yıllık zarar şeklinde söylüyorlar

      Sil
  15. Yahu Mahfi bey

    Siz emekli maaşınızı aksamadan alıyor musunuz, alıyorsunuz.

    Sağlığınız yerinde mi, yerinde.

    Eee öyleyse TCMB'nin rezervlerini niye umursuyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim derdim sizin durumunuz.

      Sil
    2. 1801 aradan çık, boş yapma,

      En çok okunan ekonomi yazarı Hocamız, çoğumuza ilham oluyor. Ben 9 saat farkı uzaktayım, her yazısında ayrı keyif alıyorum, yeni bilgiler alıyorum.

      Aynı lafları Uzun'a da twit atar mısın? De ki: "Sağlığın yerinde, saraylarda oturdun, her yüksek makamı tattın, en yükseğinden maaşını alıyorsun, daha milletin geleceğini, geçmişini ne karıştıyorsun? Git torun tosun sev. Daha genç, enerjik birileri gelsin, yüzümüz gülsün."

      Ben yukardakilerin benzerini TC kimlik numaramı da koyarak, twit olarak, kendisine, boş bakanlarına, kalem müdürlerine, hem edevletten hem de mektup yolu ile direk makamına gönderdim (Masraf olmasın diye bakanlara mektup atmadım, elektronik mesaj attım) .

      Bu arada benim mesajın etkisi oldu mu bilemem, mesajımdan 3-4 ay sonra Damat istifa etti.
      Her nerede yaşıyor veya yaşatılıyorsa ...

      Sil
  16. Mahfi bey

    Belki güleceksiniz ama, şu meşhur "128 milyar Dolar" meselesi, yukarıdaki tablo ve hesaplamaların neresinde peki?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 128 milyar dolar eski brüt rezerv, halihazırda olan 87 küsur milyar dolar

      Sil
  17. Hocam TCMB deki kamu döviz mevduatı verisine nerden ulaşabiliriz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TCMB Analitik Bilançosunda var. TL olarak var onu kura böleceksiniz.

      Sil
  18. Sevindim bir anda, günüm neşelendi, merkez bankasından daha zenginim.

    Ev kredisini sayınca benim de net rezerv ekside ama -12 bin dolar dayım,
    MB ile kıyaslanınca hiç bi şi.

    Benden kötüsü de varmış, hem de merkez banka.

    Hocam, bir de MB nın maaşları ödediği mayış hesaplarına bakın, orası artıdadır. MB müdürü mayışını aldığı hesabı negatife çevirmez.

    YanıtlaSil
  19. Hocam elinize sağlık. Bir sorum olacak. Brüt rezervin mi yüksek olması daha önemlidir yoksa net rezervin mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İkisi de önemli. Yabancı yatırımcı nete bakıyor.

      Sil
  20. Hocam, dolar 7.40 larda iyi duruyor o zaman. Doların haberi olsa uçmaz mı?

    Ben bu yazınızın tarihini dolar fiyatı için referans tarih olarak alıyorum. Düşünceme göre sizin bu yazınızdan sonra döviz fiyatları artacak.

    Siz yazmadan önce bazı ekonomist ve finans uzmanı bu hesaplamaları yaptı.

    Twitter da, @e507 rumuzu ile yazan bir hanımefendinin de bilgilendirici yazıları var.

    Onların kitlesi dar, sizin kitleniz ise çok geniş. Sizin yazınızdan sonra geniş kitlelerin MB döviz rezervini öğreneceğini ve döviz talebini artıracağını varsayıyorum. Öyle olursa, bu yazınızdan sonra döviz fiyatlarında anlamlı bir artış olacak.


    YanıtlaSil
  21. Mahmut Gencer11 Mart 2021 19:33

    Hocam, okur kitleniz çok kaliteli. Sınavla mı blogunuza üye yaptınız:)

    YanıtlaSil
  22. Hocam bizdeki bu durumun dünyada bir örneği var mı?

    En iyi ve en kötü senaryo ne olabilir Türkiye için?

    Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizdeki gelir düşüşü durumunun dünyada 4-5 ülkede örneği var.
      İsimlerini bile bilmek istemezsiniz.

      MB rezerv durumuna gelince, eksi rezerve geçici olarak düşen ülkeler olur. Bizdeki kadar uzun süre eksi rezerv ile giden ülke bilmiyorum, büyüklerden. Genelde IMF den para alırlar, veya büyük merkez bankaları ile yapılan swaplardan eksik rezervi kapatırlar. Bizimkiler de kapatmak istedi, kimse yanaşmadı.

      Haliyle ortadayız şimdi.

      Sil
  23. Bir yılı aşkın zamandır ekonomik göstergeleri internette tekrar yayımlamaya başladım.
    3-4 sene önce çok da güvenmediğim için yayımlamayı bırakmıştım.
    Baktım ki herkes ister istemez TÜİK ve TCMB verilerini esas alıyor, bende yayımlamaya tekrar başladım.
    Bu ekonomik göstergeler arasında TCMB rezervleri de var, ancak yayımladığım veriler ile medya ve ekonomi uzmanlarının verileri arasında farklar vardı, ben de hesabımın doğruluğu konusunda endişeye düşmüştüm.
    Ancak bu yazınızdaki rezerv rakamları ile benimkiler örtüşüyor, böyle olunca ben de çok rahatladım.
    Bana daha önceden de kararsız kaldığım konularda yazılarınız ile çok faydanız oldu.
    Çok teşekkür ederim.
    MarketsEconomyTurkey websitesinde yayımladığım rezerv grafiği sayfasının bağlantısı aşağıda verilmiştir.
    https://www.marketseconomyturkey.com/piyasalarekonomiturkiye-marketseconomyturkey/ayd%C4%B1nlat%C4%B1c%C4%B1-ekonomik-g%C3%B6stergeler-enlightening-economic-indicators/merkez-bankas%C4%B1-rezervler-ve-swaplar-turkish-central-bank-reserves-swaps

    YanıtlaSil
  24. Mahfi bey

    Öner Günçavdı'yı tanıyor musunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şahsen tanışma fırsatım olmadı ama kendisini ve yazdıklarını yakından beğeniyle izliyorum.

      Sil
  25. Hocam elinize, kolunuza, emeğinize sağlık. Siz Bİ'rilerine anlatır gibi anlatmışsınız, ama onların rezervler erimediye inanan (onların söylemiyle) evde zor tuttukları %50 oyları var ..!!!!!

    YanıtlaSil
  26. Hocam merhaba,
    "Swap Hariç Net Rezervler = Net Rezervler – Swaplar" formülünde TCMB swap verisini negatif olarak veriyor. sizin formülünüze göre değerleri yerine koyduğumuzda:
    2,2-(-58) = 56 milyar dolar oluyor.
    TCMB swaplarını mutlak değer olarak mı formüle yerleştireceğiz?

    Saygılarımla.

    YanıtlaSil
  27. Hocam sevgiler saygılar, kitaplarınızı bilgi akışına göre hangi sırada önerirsiniz. 13 yıl finans sektöründe çalıştım. İşletme mezunuyum yetersiz hissediyorum. Kendi gelişimim için kitaplarınız üzerinden bana bir yol haritası oluşturabilir misiniz ? Sırasıyla okuma listesi rica edebilir miyim ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Buradaki listeden durumunuza uygun olanı seçebilirsiniz.

      Sil
  28. Okuyorum, okuyorum, okuyorum. Paylaşıyorum ama yine de ikna edemiyorum. Yine de başarılı olamıyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Devam, yorulmak, bıkmak yok. Bakın ben 40 yıldır anlatmaya çalışıyorum.

      Sil
  29. Türkiye'nin ekonomik sorunlarına bakalım; Cari açığı düşürmek için üretim modelini değiştirmekten geçer. "Türkiye'de üretim yok" demek çok yanlış. Türkiye'de ciddi üretim var. Türkiye'nin ihracatının %93 sanayi malıdır. Bu yüksek bir rakam. Türkiye'nin üretim modeli yanlış. X ürünü üretmek için önce, gerekli olan malzemeleri(ara malları) yurt dışından ithal ediyor. Bu durumda bizim üretim ithalatçı oluyor. Ne kadar ithalat artıyorsa o kadar üretim artmış oluyor ve büyüme artıyor. Bu da cari açığı artırıyor ve dış finansmanımızı yükseltiyor. TL üzerinde baskı oluşturuyor, bu durumda bizim TL'nin değer kaybetmesine sebep oluyor ve enflasyon yükseliyor. Enflasyon yükseldiği zaman, faizler de yükseliyor ve ekonomi duruyor ve işsizlik düşüyor. İstikrarsız bir büyüme oluyor. Türkiye bu kısır döngünü içinde savrulup duruyor. Türkiye'nin yüksek teknoloji ihracat oranı(ihracat içindeki payı) %3. Türkiye'nin yüksek teknoloji üretimimiz artırmamız lazım. Bunun için ar-ge harcamamızı artırmamız gerekir. 2013 yılı ar-ge harcamamız 7,7 milyar dolar. 2019 yılı ar-ge harcamamız 7,9 milyar dolar. Ar-ge harcamamızı artırmamız gerekir. Artırdığımız zaman, yüksek teknoloji ihracatımız artar ve cari açığımız düşer ve hatta turizm geliriyle cari fazla bile verebiliriz. Bunun sonucunda, enflasyon ve faizlerde düşüş olur. İstikrarlı bir büyüme olur ve Kredi notlarımızda yükselişler olmaya başlar. Yabancı yatırımcı, Türkiye'ye güvenle bakar ve sıcak para değil doğrudan yabancı yatırım gelir. Bunların sonucunda işsizlik düşmeye başlar. Ayrıca tasarrufumuzu yükseltmemiz gerekir. Bütçede disiplini sağlanması gerekir. Uzun vadede, faiz harcamalarımız düşer. Mali disiplin olduğu zaman, vergiler düşmeye başlar ve yatırımcının Türkiye'ye yatırım yapma iştahı artar. Bu politikalar ile cari fazla veririz ve Türkiye'deki şirketler, diğer ülkelere yatırım yaparlar ve uzun vadede birincil gelirimizi artırdığı için cari fazlamıza olumlu katkı yapar. Japonya'nın yüksek cari fazla vermesinin sebebi; birincil gelirlerinin yüksek olması.

    Bunları yaparsak, kısır döngüden çıkarız ve yüksek gelirli gruplarda oluruz. Bunları yapmazsak, para politikasıyla ekonomiyi düzelteceğimizi zannederiz. Kısır döngüde kalmaya devam ederiz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Selam 1504;

      Şu nokta önemli, ihracatın büyük kısmını yapan firmaların tamamı, yabancı sermaye. Kendi markalarının Avrupa pazarı için üretimindeki montaj ve az katma değerli işleri Türkiyede yapıyorlar.

      Yani şöyle düşünün; Araba parçalarını Çin; Kore; Japonya; Malezya gibi yerlerde üretiyorlar, Türkiye de birleştiriyorlar. Niçin? Navlun giderinden dolayı. Arabayı, Uzakdoğuda monte edip araba olarak Avrupaya sokmak daha çok fiziki taşıma alanı tutarken, parça parça getirmek 3-4 kat daha fazla yer kazancı sağlar.

      Diğer bir yabancı sermaye de, Türk rakibini satın alıp, kendi Avrupadaki markasını rekabete sokmak istemeyen yatırımcılar. Türk firmayı satın aldı, ucuz türk ürününün girmesini engelledi.

      Arge, yatırımlarına karar verenler bu tarz firmalar, onlar Argelerini Avrupa ve Uzakdoğuda yapmışlar. Türkiye ye taşımak istemiyorlar. Türk sermayesinin de o argeye yetişecek imkanı kalmamış.

      Türk sermayesi yetişip büyürse, AB pazarında bir markanın rakibi haline gelecek olursa, tıpkı önceden olduğu gibi parasını verip satın alıyor, yabancı sermaye haline getiriyor.

      Sil
    2. 15:04 aferin olayı çözmüşsün.

      Sil
    3. Anonim 17:45

      Doğru teşviklerle Türkiye'deki özel sektörü destekleyeceksin. Türk şirketlere, ara malları burada üretmesi gerekir. Türkiye'de ihracat yapan yabancı sermayeyi, Türkiye'deki ara malların kullanmasını sağlamamız gerekir. Yoksa cari açıktan kurtaramayız.

      Sil
    4. 1745 de yazdıklarıma ek olarak;

      Türkiyenin dibinde AB var, yani ucuz kredinin rahat bulunabildiği bir ortam var, AB firmaları için.

      Türk firmalarının, AB deki kazançlarının günümüze indirgenmiş değerini (firmanın değeri), kredi kullanarak arbitraj avantajı yaratabiliyorlar. Çok örnek var ama bir tanesi Fındık ihracatını yapan firmayı İtalyan yatırım firmasının satın alması.

      Böyle olunca, Türk şirketleri büyüdüklerinde AB firmalarının, fonlarının radarına girerler.

      Bir de zombi Türk şirketleri var. Bu zombileri devlet, bankalar AB ye göre çok yüksek faizler ile yüzdürüyorlar. Böyle firmaların isimlerini herkes bilir. Bu firmalardan pazarı olanlar biraz daha yüzüp, borçları yükselince, AB yatırım fonu satın alır. AB den aldığı ucuz kredi ile firmanın borcunu yeniden yapılandırır. Aynı firmanın sahibinin değişmesi ile aynı gün değeri yüzde 35 40 kadar yükselir. Teknik olarak işin doğası gereği böyledir. Firma aynı, pazar aynı, kredi yapılandırmasından dolayı yükümlülükleri nakit akışını rahatladır, yatırımcıya pozitif bir değer sunar. Artık firma yabancınındır. İstediği gibi kullanır.

      Sanayiden çok duyarsınız, böyle firmaları. Su firmaları, plastik üreticisi firmalar, otomobil parça üreticileri, cam üreticileri, petrol ürünleri üreticileri, telekom firmaları... İnternette aratın türk diye bildiğimiz yabancı firmalar yazınca çıkar isim listesi.

      Yabancı para borcunun da büyük kısmı bu firmalardadır. Ülke ekonomisi açısından bakınca, risk oluşturur, micro ölçekte firma bazında bakınca risk yoktur. İnsanlar, firmaların yabancı para borcu deyince, algı tüm firmaların türk firması olduğu yönündedir. Bu tarz firmalarda döviz riski, pazar payı ve pozitif nakit akışı ile hedge edilmiştir.

      İhracatın büyüğünü de bunlar yaparlar. Bu firmaların elindeki Türkiye ihracatının önemli bir kısmının sanayide özellikle, Türk piyasası dalgalanmalarına karşı koruması vardır, etkilenmezler.
      Onlar siyasi çalkantılardan etkilenirler. Misal, AB deki ülkesinin parlamentosu Türk ürünlerine bir engelleme yaparsa, etkilenirler, ya da AB tarafından Türkiye yatırım listesinden çıkarılırsa, Türkiyedeki yatırımlarının yıllık bakım ve donanım yatırımlarını, teknoloji yenilemelerini yapamazlar... gibi ...

      Türkiye bunlardan bağımsız, ve dünyadaki genel ekonomik durumdan bağımsız olarak, gelirini düşürmektedir. Düşmeye devam edecektir.

      Türkiye'deki ucuzlama AB fonlarına, AB de pazarı olan Türk firmalarını satın alınması ile finansal arbitraj avantajları sunar. Yani birinin krizi, diğerinin fırsatı gibi.

      Keza, teknik Türkiye pazarı değerlenince de benzeri şekilde çalışır. Bu sefer, türk iç piyasasında katma değeri yükselen firmaların satın alınmasında arbitraj olur.

      Olayın özü, TR ile AB bölgesindeki reel faiz farkıdır. Arbitrajı yaratan budur. Faiz farkı da ekonomik verimsizliğin bir yansımasıdır. Ekonomik verimsizlik toplum geneli bir sorundur. Kolay kolay çözülmez.

      Bir misal daha vereyim; İstanbul ulaşım verimsizliğini düşündünüzde, AB üyesindeki her hangi bir şehir aynı işi yaparak her zaman İstanbuldan daha verimli iş üretir.

      Yani bir AB şehrinin topluma verimi, İstanbuldan fazladır. Hem işadamına, hem hizmet alan müşteriye, hem de işi yapan işçi/yöneticiye.

      Yani bir başka deyiş ile; İstanbul un bir anlık gelirini, sermayesini, faktör fiyatlarını Londra ile aynı sevide düşünseniz bile, sırf İstanbulun altyapı sorunu sebebi ile 10-15 ve 20 yıl sonunda aynı işleri aynı miktar kişiler, aynı miktar sermaye ile yapsa bile İstanbulun daha düşük gelir ürettiğini görürsünüz. Sermaye istanbulda azalmaya başlar, aynı işi üretmek için daha yüksek faiz vermeye razı olur. Londra yine avantajlı hale geçmeye başlar.

      Türkiyenin insani ve fiziki altyapısı, şehirleşmesi, hukuki yapısı, dünya rekabetine uygun değildir. Ne yaparsanız yapın hangi hükümet gelirse gelsin, istediğiniz kadar arge payı artırın, dünya rekabetinde geri kalır.

      Rezerve de yansır, sağlığa da, eğitime de, hukuka da, iş üretimine de, turizme de her yere yansır.

      ef$d]@S<U4^gKp`d

      Sil
    5. Sn 1847,

      Büyük yabancı ölçekli firmaları çok fazla zorlama imkanı hükümetin elinde bulunmuyor.
      Bir kaç firma yerli üretim konusunda zorlandı geçmişte, otomotiv sektöründe.

      Onlar da üretici tedarikçi firmayı uygun bir fiyata aldılar. Üretici tedarikçiyi satın alıp, personel çıkardılar, kapasite düşürdüler, o parçaları da istenen standartlarda yerli üretimi yoktur diye yurtdışından getirmeye başladılar.

      Mevcut Türk hükümetini düşününce, yerli üretim oranını zorlayacak bir altyapı oluşturamazlar.

      Mevcut hükümetin yapabilcek tek hamlesi, batı dünyası ile politik ve askeri anlaşmalarını tamamlamak, ekonomi işine hiç karışmamak olur. Ekonomi için ilerde iktidar olması muhtemel siyasi oluşumların da burada yazan arkadaşların istedikleri olumlu değişimleri yapabilecek altyapıları bulunmuyor. Farketmezler.

      Askeri alanda teknolojik iyi bir iş birliği vardı, F35 ile başlayan, onun da içine etmişler, parçaları alternatif ülkelerin firmaları üretip dağıtmış.

      Bilmiyorum, oradan Türk hükümetleri nasıl görünüyor da, yokluğu varlığından daha değerli bir durumları var. Görünen o ki, millet de kovamıyor, bize de yapacak bir şey kalmıyor, kendi işimize hayatımıza bakıcaz.

      bhs3tF03Dlezd4#Y

      Sil
  30. Hocam fiyat istiktarı bir kenara koyulacakmış. Nasıl tek haneli enflasyon olacak ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ne dediklerini ne yaptıklarını bilmiyor, ben ciddiye bile almıyorum adamları, millet niye ciddiye alıyor anlamıyorum.

      Sil
    2. Çelişkiler içinde bir program.

      Sil
  31. Hocam öncelikle emeğinize sağlık,

    Malumunuz geçen yıl, cari açığın finansmanı ağırlıklı olarak rezervler üzerinden gerçekleşti. fakat rezervlerde ciddi erimenin başlangıcı 2018 Ağustos'unda yaşanan kur şokuna kadar gider.

    Türkiye gibi ödemeler dengesi sorunlu, enerji ithalatçısı ülkelerin rezerv zafiyeti lüksü yoktur. ancak geldiğimiz noktada elimizde sadece brüt döviz rezervi kalmıştır. brüt döviz rezervi ise esas itibariyle merkez bankası'nın borcudur; açık pozisyondur.

    Net rezervlerde kalıcı iyileşme sağlanmazsa, muhtemel döviz likiditesi riskleriyle birlikte ağustos 2018'dekinden çok daha şiddetli kur şoklarına maruz kalabiliriz..

    xyzt..

    YanıtlaSil
  32. İstatistik icat oldu mertlik bozuldu.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Spartacus, sorun istatistik değil, kullanan insanlar.

      Sil
    2. Ben de onu diyorum. Birileri hesaplama yöntemleriyle istedikleri gibi oynayarak istedikleri resmi insanların önüne koyabiliyor. Mesela 2 kere hesaplama yöntemini değiştirerek milli geliri kağıt üstünde arttırabiliyor. Kamu bankaları birbiriyle düşük kurdan döviz alışverişi yaparak ortalama kuru düşürüp yine milli geliri yükseltebiliyor. Sigaranın enflasyon sepetinde ağırlığı zam yapılacağı sene düşürülüp ertesi sene tekrar arttırılabiliyor. Ne hikmetse hesaplama yöntemi değişiklikleri hep rakamlara olumlu yansıyor.

      Sil
  33. Şu haberi dikkatinize sunuyorum Mahfi bey:

    "Pandemi nedeniyle dünya genelinde mal satışında yaşanan daralma, deniz ticaretini de etkiledi.

    Gemilerin ve konteynerlerin Çin ve ABD'de demirlemesiyle navlun bedellerinde %300'e varan artış, demuraj ve ardiye fiyatlarında da yaşandı.

    TİAD, bu sorun karşısında Ticaret, Sanayi ve Ulaştırma Bakanlılarına beş maddelik çözüm önerisinde bulundu."

    YouTube'da Hong Kong ve Los Angeles limanlarının açıklarında demirlemiş yüzlerce yük gemisinin beklediği, helikopterden çekilmiş videolar var.

    YanıtlaSil
  34. Selam Mahfi hocam,

    Halk %51 ile başkanını seçmiş oluyor.

    Mevduatını koyduğu %51 ile de para birimini seçmiş olmuyor mu?

    Dışarıdan biri para birimleri oranına baksa, bu ülkenin para birimi TL değil der, diye düşünüyorum.
    Saygılar.

    YanıtlaSil
  35. Mahfi bey,

    ellerinize ve Emeğinize sağlık. "Adım Adım Ekonomi Öğrenimi" bu demek oluyor. Güzel ve net anlaşılır biçimde yazmışsınız. Artık grafiklerde Bloğunuzda yer aldığı için yazılarınız daha ilginç oluyor.

    Aslında hazırladığınız tablodan "sorunun" nereden kaynaklandığı görünür gibi oluyor:

    III.tabloda Dış Varlıklar ve Döviz Yükümlülükler

    Zaten kasada konvertibl olmayan bir paranız var ama Dünya Süpermarketinden illa M....s ve S...00
    almak istiyorsunuz. Ve ne yazık ki Annenizin ve Babanızın bunları alacak parası yok (İŞTE TÜRKİYEMİZİN HALİ CEPTE PARA YOK AMA BORÇ İLE MER..ES SÜRMEK!!!) . Çocuk kasada ciyak ciyak bağrıyor. İsterum isterum. Ağlıyor. Sızlıyor. Herkes bu ebeveynlere bakıyor. Ne yapıyorlar. Çıkarıyorlar $ veya € Kredi Kartını ve alış gerçekleşiyor.
    İşte Hükümetimizin durumu bu. Hükümeti küçük düşürmek niyetim değil ama bir zümrenin devlet-i aliye yi şatafatlı yönetsin diye bizler boyun eğiyoruz. Şeffaf bir yönetim olması gerekir iken örtülü örtüsüz ödenekler uçuşuyor. Kayıtdışı yol almış gidiyor. Piyasada Esnaf zam üstüne zam yapıyor. Birçok kuruluşlarda eski Milletvekili birkaç maaş ve huzur hakkı alırken, başkaları baka kalıyor.

    Efendiler; birilerin keyfi gayet yerinde.

    Efendiler, çok şükür Allaha biz de kimseye muhtaç değiliz.

    Ama Dışlanmak, özellikle böyle kendini öve öve bitiremeyen bu yere göğe sığmaz Hükümet tarafından insanın Psikolojsini bozuyor. Hep kendi zümrelerine çalışıyorlar.

    Ama yine de İyiliğe inanmak mecburiyetindeyiz.

    Efendiler; bunlar geldikleri gibi gidecek.

    Şenol.

    YanıtlaSil
  36. Hocam emeğinize saglik. Yine guzel bir yazi olmuş. Gecen yil yazınızda da rezervlerin eksi olgunu belirtmiştiniz. Rezervler bu sekilde gitmeye devam ederse toparlanmasi bir hayli uzun surecek gibi.

    YanıtlaSil
  37. Oooo Mahfi Hocam, siz neyin hesabını yapıyorsunuz?

    Sn Cumhurbaşkanımızın mesajlarını hiç mi okumuyorsunuz?

    Bugün bizzat kendileri tüm millete mesajı verdi.

    Euro 9, Pound 10,
    ( Bir gece ansızın: Fiyat 11, İstikrar 12, Bırakılan kenar 13.. )

    Allah'ım sana geliyorum...

    YanıtlaSil
  38. Hocam öncelikle emeğinize sağlık benim merak ettiğim MB 2021 yılında hiç dolar almış mı aldıysa kaçtan aldı bunu nasıl öğrenebiliriz. Acaba tablonun altındaki usd alış 7.37 yazan kısım bunumu ifade ediyor. Şimdiden teşekkürler.

    YanıtlaSil
  39. Slm hocam madem rezervler ekside o zaman doların uçması herseyin altüst olması ekonomik krizin olması gerekmezmi sizce?

    YanıtlaSil
  40. Emeğinize sağlık.
    Türkiye için ideal net rezerv miktarı ne kadardır sizce?

    YanıtlaSil
  41. Hocam
    TCMB de bulunan kamu kesimi döviz mevduatı verisine nereden ulaşabilriz?
    Saygılarımla

    YanıtlaSil
  42. merhaba mahfi bey. tabloda yer alan resmi rezerv varlıkları (95,3) ve dış varlıklar (94,8) ardındaki fark nedir? teşekkürler.

    YanıtlaSil
  43. Hoca merhaba... Yukardaki tabloda swap dahil net rezerv -2,2 milyar dolar, swap hariç net rezerv -60,3 milyar dolar.

    128 milyar doları nasıl hesapladıklarını ben de bilmiyorum ama gerek Faiz Beyin gerekse Erhan Beyin açıklamalarından şöyle bir hata yaptıkları sonucuna varıyorum.

    Yukarıdaki hesabı doğru yapıyorlar. Sonra ''swap hariç bu kadar buna bir de swapı eklersek deyip swapı bir daha düşüyorlar. Mükerrer hesap yapıyorlar diğer bir değişle...

    Saygılarımla...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam merhaba demek istemiştim. ''m'' çıkmamış, laptopun azizliği...

      Sil
    2. Faik Bey yerine sehven Faiz bey yazmışım. Özür...

      Sil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi