2014 Tahminleri Alt Üst Oldu

Yılbaşında yaptığım tahminleri sık sık değiştireceğimi çünkü bu yılın çok iniş çıkışlı bir yıl olacağını söylemiştim. Bu iniş ve çıkışlar yalnızca bizim ekonomimizle ilgili gelişmeleri değil sosyal ve siyasal gelişmeleri ve dış dünyadaki gelişmeleri de yansıtıyor. Son dönemde ben bu kadar farklı faktörün farklı yönlerde ekonomi üzerinde etkili olduğunu görmemiştim. Tahminlerimi sık sık değiştirmek zorunda kalacağımı biliyordum ama bu kadar oynaklık benim beklentimi de aştı. 

Son gelişme sanayi üretiminin beklenenden daha iyi bir birinci çeyrek sonucuna yol açması biçiminde oldu. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış toplam sanayi üretimi geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 5,3 arttı. Bu, beklenenin ötesinde bir üretime işaret ediyor. Sanayi üretimindeki artışa paralel olarak imalat sanayisi kapasite kullanımında da artış sürüyor.

Türkiye ekonomisindeki son durumu özetleyelim:

-Euro bölgesindeki toparlanmaya paralel olarak ihracatımız artmaya devam ediyor. Bu artışta kur artışının da olumlu katkısı var (büyüme için olumlu.) Yüksek kur ihracatı artırırken ithalatı düşürdüğü için cari açık gerileme içinde bulunuyor (dış finansman sorunu için olumlu, bütçe gelirleri için olumsuz)

-Sanayi üretimi, ihracat artışının da etkisiyle artmaya devam ediyor (büyüme için olumlu)

-Riskler (CDS primiyle ölçüyorum) düşüş eğilimini sürdürüyor (yabancı fon girişleri açısından ve dolayısıyla cari açığın finansmanı yönünden olumlu

-Kur artışının halen süren etkisiyle enflasyon yükselişini sürdürüyor (genel olarak olumsuz)

Türkiye ekonomisini etkileyen dış gelişmelerdeki son durumu özetleyelim:

-ABD ekonomisi hala tam olarak ayağa kalkmamış olsa da toparlanmaya devam ediyor (tahvil alımındaki azaltma etkisi satın alınmış olduğu için artık kayboldu, buna karşılık faiz artırımı henüz devrede olmadığı için şimdilik ABD'den Türkiye üzerine gelen olumsuz bir etki yok.)

-AB ekonomisi toparlanmaya devam ediyor. Bu toparlanma bizim açımızdan en önemli ihracat kapısının ardına kadar açılmasına yol açıyor (AB'den gelen etki olumlu.)

-Rusya'ya uygulanan ambargo bu ekonomiden yabancı kaynak çıkışına yol açıyor. Her ne kadar Putin, Ukrayna'da yumuşak bir yaklaşım sergilemeye başlamış olsa da eskisi kadar Rusya ilgisi olmadığını görebiliyoruz. Bu durumda Türkiye'ye yönelen yabancı kaynakların Türkiye'nin finansman ihtiyacını karşılamaktaki olumlu etkisi devam edecek

Yeni tahminler

Son döneme ilişkin en çarpıcı gelişmeler bunlar. Şimdi bu çerçevede Orta Vadeli Programın yenilenmeyen tahminlerini (OVP), IMF’nin geçen ay yenilediği tahminleri (IMF) ve benim yenilediğim 2014 tahminlerimi (ME) yan yana gösterelim.

Gösterge	OVP	IMF	ME
Büyüme (%)	4,0	2,3	3,0
TÜFE (Yılsonu, %)	5,3	8,0	8,5
İşsizlik (%)	9,4	10,2	10,5
Bütçe Açığı / GSYH (%)	1,9	2,4	2,5
Cari Açık / GSYH (%)	6,4	6,3	5,7
USD Kuru	1,98	2,26	2,25

Orta Vadeli Programda 2014 için yapılan tahminler değişmedi. IMF, tahminlerini ciddi biçimde revize etti. Ben de tahminlerimi IMF gibi ciddi biçimde revize ettim. IMF ile benim revize tahminlerim arasındaki fark, IMF’nin tahminlerindeki kötümserleşmeye karşılık benim tahminlerimdeki iyimserleşme.

Tahminler çoğunlukla yakın geçmişteki gelişmelerin ağırlıklı etkisini yansıtır. Bu yılın en başından beri söylediğim gibi ekonomide bu yıl yaşanan ve yaşanmakta olan dalgalanmalar sıklıkla ve büyük çapta tahmin değişikliklerine yol açıyor. Bundan sonra tahminlerimin fazlaca değişmeyeceğini düşünüyorum, ama yine de ilk 4 ayda yaşananlar bu konuda kesin şeyler söylemenin doğru olmadığını gösteriyor.

Bu tahminler ekonominin genel gidişini anlamaya, analiz etmeye yönelik tahminler. Yatırım tavsiyesine yönelik bir amacı yok. Yatırım önerisi konusunda her zaman sepet yapmak gerektiğini, bu yıl dalgalanma sıklığı nedeniyle buna daha da özen gösterilmesi gerektiğini vurguladığımı bir kez daha hatırlatmakta yarar görüyorum.