Mali Kural ve Çıpa

Kamu maliyesi açısından izlenecek politika iki türlü olabilir: Esnek politika ya da kurala bağlı politika. Esnek politika, maliye politikasının anayasa ve yasalarda çizili kurallar içinde yürütülmesi koşuluyla esnek biçimde yürütülmesi olarak tanımlanabilir. Kurala bağlı maliye politikası ise kamu kesiminin gelir, gider, borçlanma ve finansal yükümlülük altına girme konularında orta ve uzun dönemde izleyeceği politikaların esneklik limitlerinin belirli kurallara bağlanması olarak tanımlanabilir. Kurallara bağlı maliye politikası söz konusu olduğunda uygulanacak maliye politikasının esneklik limitlerini belirleyen kurallara mali kural adı veriliyor.

Örneğin bütçe açığı başlangıçta bütçe kanunu ile öngörülen açık miktarını aşmışsa ve artan bütçe açığını finanse edebilmek için hükümet borçlanmaya devam ediyorsa bu esnek maliye politikasının örneğidir. Yasalarda bütçe açığında artış ortaya çıksa bile bu açığa karşı yapılacak borçlanmanın artırılamayacağı öngörülmüşse o zaman kurallara bağlı maliye politikası söz konusu demektir. Bu örnekteki mali kural ise borçlanmaya konulmuş olan limittir. Bu tür limitler borçlanma üzerine konulabileceği gibi giderlerin tümü veya belirli giderler üzerine de konulabilir. Gelirler için taban düzeyleri saptanabilir. Örneğin faiz dışı fazlanın belirli bir oranda hedeflenmesi mali kural uygulamasına benzer bir görünüm sergilese de ortada bir mali kural olabilmesi için devamlılık göstermesi, yani yasalara yazılması gerekir. 

Türkiye’de uygulanan mali kural; borçlanmaya konulan sınırı düzenleyen 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5’inci maddesindeki düzenlemedir. Bu düzenleme merkezi yönetimin net borçlanmasını bütçe açığı ile sınırlandıran bir düzenlemeye dayanıyor. Buna göre Hazine, ilgili yıl bütçe kanununda öngörülen açıktan daha fazla net borçlanma yapamaz. 2009 yılına kadar başarıyla uygulanan kural, küresel krizin etkisi nedeniyle 2009 yılında uygulanamadı.

Çıpa; gemilerin dalgalara, akıntılara kapılarak yer değiştirmemesi için suya atılan, zincirle gemiye bağlı bulunan, ucu çengelli ağır demir araç, demir. (Türk Dil Kurumu çapa ile çıpayı ayırıyor ve çıpayı buradaki gibi tanımlıyor.) Ekonomide çıpa terimi, karar alma süreçlerinde referans olarak alınan büyüklükleri ifade etmek için kullanılıyor. Örneğin bir ekonomide kuru hedefleyerek diğer büyüklükleri etkilemek istediğimizde hedeflenmiş olan kur düzeyi kur çıpası (nominal anchor) olarak anılıyor.

2001 krizinden sonra uygulanan ekonomi politikası açısından kamu kesimi mali disiplininin sağlanması en önemli konulardan birisiydi ve 2017 yılına gelinceye kadar ciddi biçimde bir çıpa görevini görüyordu.

2017 yılı bütçe yasasında merkezi bütçenin 47,5 milyar TL açık vermesi öngörülüyor ve net borçlanma limiti de bu tavana göre oluşturulmuş oluyordu. Yasal olarak bu limitin iki kez yüzde 5 oranında artırılması ve 52,4 milyar TL’ye kadar yükseltilmesi söz konusuydu.

Aşağıdaki tablo bütçe nakit dengesi ve net borçlanma miktarlarını sergiliyor.  

Gösterge
2017 için yıllık limit (Milyar TL)
8 Aylık Gerçekleşme  (Milyar TL)
Bütçe Nakit Dengesi
47,5
-24,7
Net Borçlanma
47,5 (52,4)
55,6

(Tabloda parantez içinde yer alan miktar net borçlanma limitinin Bakan onayı ve Bakanlar Kurulu Kararıyla artırılabileceği azami tutarı gösteriyor.)

Bakanlar Kurulu Kararının sonradan çıkmış olmasını görmezden gelsek bile tablo bize 2017 yılının ilk 8 ayında söz konusu limitin aşılmış olduğunu gösteriyor. Mali kural ciddi bir iştir ve ona ciddiyetle uymayı gerektirir. Benzer bir mali kural ABD’de var. Kongre borç tavanını artırmadığı takdirde devlet duruyor, harcamalar kesiliyor, çalışanlar işten çıkarılıyor. Mali kural böyle ciddi biçimde uygulanacaksa bir anlam taşır. Aksi takdirde Türkiye’de pek çok alanda yaşadığımız “kural var ama uygulayan yok” durumu ortaya çıkar. O zaman da kural koymanın bir anlamı olmaz.

Öte yandan net borçlanma limitinin aşılması torba yasayla 4749 sayılı yasaya bir geçici madde eklenmekle giderilebilecek bir aşım değil. Benzer bir uygulama 2009 yılında da yapıldı. Ve böylece bu yasa dışı uygulama yol oldu. “Bütçe yasası da parlamentodan geçiyor bu yasa da dolayısıyla burada bir aykırılık yok” denilemez. Çünkü bütçe yasası her bir harcamanın nereye yapılacağını, nasıl finanse edileceğini ve aradaki farkın nasıl finanse edileceğini gösteriyor yani hesap veriyor. Oysa bu değişiklik sadece borçlanma limitini artırmakla yetiniyor yani hesap vermiyor.

2009 yılında küresel krizin etkisi söz konusuydu. Bir takım olağan dışı düzenlemelere başvurulması hoş karşılanabiliyordu. Dünya da aynı krizin içinde olduğu için kimsenin kimseye bakacak hali de yoktu. Bugün öyle değil. Bu düzenleme Türkiye’nin elinde kalmış bulunan son ekonomik çıpa olan kamu mali disiplinini de yok edecek gibi görünüyor. Son ekonomik çıpayı kaybetmek istemiyorsak ve daha önemlisi bütçe hakkına saygılı kalmak istiyorsak bu düzenlemeyi ek bütçe yasasıyla yapmak gerekir.  

Mali kural koymak önemli bir adımdır ama daha önemlisi o kurala uymaktır. Mali kurala uyulup uyulmadığını izleyip denetleyecek bir kamuoyu yoksa bu düzenleme de benzeri birçok düzenleme gibi yazıldığı yerde kalır.


Not: Bu yazı 22.09.2009 günü Radikal Gazetesinde yayınlanan Mali Kural başlıklı yazımın bugüne göre elden geçirilmiş şeklidir. 

Yorumlar

  1. sizce bu işin sonu para basmayla mı bitecek sayın eğilmez?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Valla acik konusmali...

      Benim tahminim su bu tahminimin onculleri de sunlar
      .Kamu garantili krediler
      .Varlik fonu ve benzeri fonlardan butceye ekonomiye transferler destekler ve kredibilite
      .son olarak borclanma limiti

      Bu uc oncul bize sunu soyluyor paraya ihtiyac var onun icin borclanmaya borc takasina buyumeye issizligi azaltma buyume saglama gibi dusunceler nedeniyle biz bu uygulamalara basvurduk

      Degerlendirme
      Evet basvurduk ama, pek fazla basarili olamadik butce acigimiz artti enflasyin yerinde issizlik keza oyle piyasada biraz hareket var buyume rayinda belki ama...butce duman...daha yeni vergi arttirimlariyla butceyi toparlariz belki alti aya kadar..ama ya sonra buyume? İlerleyen yillarda yapacagimiz harcamlar icin para?

      Uzun sozun kisasi belli bir kanunla belli oranlari gecmeyecek olcude hazine avansi sistemine hizla gidiyor turkiye bunun adi kisaca para basma...
      Baska care kaldi mi???
      Hem basarsak parayi issizlik azalir %15enf yeter gider..butce biraz toparlar. Yukselen faizlerle cari acik duser ic piyasaya donuk talep olusur kur yukselir ihracat artar

      Kolay yol para basma

      Sil
    2. Zaten para basılıyor bunun ilan edilmesini beklemiyorsunuz herhalde?

      Sil
    3. Sadece yasal olarak alt yapusini hazine avans yasasininin ilanini bekliyorum bunlardan

      Sil
  2. Hocam rica etsem mailinize bakabilir misiniz?
    Başlık "İTÜ EKONOMİ KULÜBÜ ETKİNLİK Hk."

    Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Baktım gelmemiş bir şey. Bir daha yollar mısınız?

      Sil
  3. Hocam öncelikle hayırlı pazarlar,
    Benim bir eleştirim olacak Türkiye gibi bir ülkenin gelişmiş ülkeler ile aynı derecelendirme ve analize tabi tutulması haksızlık!
    Bunun sebebi de şu ne yazık ki bizim ülkemizde demokrasi birikimi ve toplum bilinci yok demokrasi havadan kendiliğinden geldi her zaman taba olmaya alışmış bu topluma bir kaç beden fazla geliyor ne yazık ki. Toplum bilinci ise her şeyin Allah'tan geldiğine inanan ve bu dünyanın o kadar da ciddiye alınmasına gerek olmadığına hükmeden bir seviyede.
    Toplayacak olursam Türkiye olmasını istediğimiz ve hayalini kurduğumuz seviyeye sanırım (23 yaşındayım) benim ömrüm süresince ulaşamayacak ve biz böyle bir ileri iki geri ilerleyip hayatımıza devam edeceğiz. Bende İktisat mezunu olarak çok eleştiri yapıp,üzülüp,sinirlensem ve şu anda ne yazık ki umutsuzluğa kapılsam da herkes halinden memnun ve biz kendimiz söyleyip kendimiz oynuyoruz.
    Hayatımda bana umut ve yeni ufuklar açan herkese özellikle size çok teşekkür ederim hep mutlu olun.

    YanıtlaSil
  4. Merhabalar hocam. Konuyla ilgisi yok ama size nereden ulaşacağımı bilemedim. Ve çok acil kafamda artık bir şeyleri netleştirmeliyim gibi geliyor. İktisat 3. Sınıf öğrencisiyim. Kamuda çalışmayı düşünüyorum. Ama nereye yöneleceğimi bilemiyorum. Şu zamana kadar kaymakamlık sınavına hazırlanmayı düşünüyordum. Lakin ya olmazsa diye de zamanımın daraldığını düşünüyorum. Kpss mi ? Kaymakamlık sınavı mı ? Bu sınavlara nasıl hazırlanmalıyım ? Ciddi anlamda yardıma ihtiyacım var. Şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sosyal medya bloglar cok oyaliyor. Hedefi de tutturamiyorsuniz.

      Sil
    2. KPSS sınavlarıyla ilgili kitaplar var piyasada alıp onları çalışarak başlayın bence.

      Sil
  5. Tesekkur ederim, her sey cok net!..
    Saygilarimla. Murat Birecik

    YanıtlaSil
  6. Kamunun, ivedi kuculmesi gerek!..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kamu yeterince küçüldü. Sorun kamunun küçülmesi değil koyduğu kurallara önce kendisinin saygılı olmayı öğrenmesi.

      Sil
  7. Kamunun, ivedi kuculmesi gerek!..

    YanıtlaSil
  8. Hocam muhalefet neden bunları dile getirmiyor ben anlamış değilim. Paraya tapan bir millet ancak maddi sıkıntılarda gerçeği görebilir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Muhalefetin bütün bunları halka aktarabileceği bir kitle iletişim aracı kaldı mı ki?..Bir defa en başta TRT nin tarafsız olması gerekiyor.

      Sil
    2. Muhalefeti iktidarlar eleştirir.

      Sil
    3. muhalefette o kapasite yok,,,,ancak saçmalar, , , bir projesi var mı muhalefetin...R.T.Erdoğanın ağzına bakar, öyle konuşurlar...

      Sil
  9. hocam hazine fazladan neden borçlanıyor sizce? bu hazine destekli garantiler kefaletler kgf fonunun kefaletleri dolayısıyla oluşan zararlar aklıma geliyor. siz ne düşünüyorsunuz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Birçok konu var. Bir kısmı sizin dedikleriniz sonra savunma ve silah meseleleri var.

      Sil
  10. http://www.memurlar.net/haber/698967/mb-ye-faizleri-indirmeyen-kotu-polis-rolu-biciliyor.html hocam daha iyi anlatılamazdı mükemmel bir analİz. siz farketmişsinizdir bu durumu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet ama verilen mesajlar MB'den çok ticari bankalara veriliyor.

      Sil
  11. Bir 8 sene daha bir sey olmaz o zaman gerisi allah buyuk.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 8 sene çok uzun bir süre.

      Sil
    2. Rüyanda mı gördün?

      Sil
    3. Artik 3 ay bile cok uzun sure. ABD'nin yeni vize kararindan sonra birisinin bileti kesilmis gibi duruyor. Yolcudur abbas baglasan durmaz yani. Bakalim yaninda Osmaniye'li ciragini da goturecek mi.

      Sil
    4. Adsiz 14:21, sevinmekte haklisiniz. Cunku birisinin biletini kestiklerine gore kesin yerine de vatanini milletini seven, halkini dusunen, onu getirenlerin menfaatlerini zerre kadar umursamayan birini hazirlamislardir, ne dersiniz cok sansliyiz degil mi?

      Sil
    5. adsız 14:21 siyasetten anlamadığın bu sözlerinle kendini belli ettin...bence abbas dediğin kimseler daha da güçlendirmedir bu hamleler,,,,

      Sil
  12. Hocam,anladığım borcu borçla kapatmaya devam et hesap verme gittiği yere kadar , gitmediği yerde kriz ve büyük ölçüde işsizlik geleceği olasılık olarak güçlü , yazınızdan böyle bir ihtimal çıkarsam yanlış bir yorum olurmu
    Saygılar hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Borcu borçla kapatmaktan öteye geçmiş görünüyoruz.

      Sil
  13. yazildiği gibi kalirsa bu devasa borçlar gelecegin yunanistani biz olurmuyuz acaba?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yunanistan'a göre iki önemli avantajımız var: (1) Yunanistan'da pek bir üretim yok bizde var. (2) Yunanistan Euro basamıyor ama biz kendi paramızı basabiliyoruz.

      Sil
    2. Olamayız bize hibe verecek AB yok.

      Sil
  14. Hocam ABD örneğindeki gibi uygulanması yapısal reform sayılır mı ? Türkiye'de oy kaygısı sebebiyle uygulanmamasi temel sebep mi? Ayrica herşey büyümeye göre planlanmış gibi olduğu için büyümeyi dolayısıyla diğer göstergeleri olumsuz etkilemez mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kesinlikle sayılır. Büyümeyi olumsuz etkileyecek diye kuralları çiğnemek kesinlikle doğru bir yaklaşım değil.

      Sil
    2. o zaman büyümeyi kural yapalım; ceremesinide çekelim ama en azından kurala uyuldu denir... hükümet ve (bence sizde) hatalı düşünüyorsunuz; kredi genişlemesine gidip zar zor kar eden yerleri ekonomiye destek diye ayak tutmaktansa işsizlik maaşı verip mesleki eğitim yaparak kişilere çalışabilecekleri alanlarda iş vermek gerekirdi; böyle çok daha kötü oldu işte (ama ben bile bu kadar hızlık haklı çıkacağımı zannetmiyordum 2 yıl kadar alır diye düşünüyordum).

      Sil
  15. Hocam merhaba. ourworldindata sitesindeki bir grafiğe göre 1820 yılında dünya nüfusu 1 milyar 80 milyon. Ve 1 milyar 20 milyon "extreme poverty" altında yaşıyor geri kalan 60 milyon bu sınırın üstünde yaşıyor. Yani bundan 200 sene önce dünya nüfusunun %95'i yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Bu abartılı bir rakam olabilir mi sizce?

    YanıtlaSil
  16. Mali kuraldan sana ne

    Sen işine baksana

    Hükümeti eleştirmek için karnından bahaneler uydura uydura gideceksin bu dünyadan

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Vatandaşı böyle olan bir ülkenin başına her şey gelir.

      Sil
    2. Adsız 16.00 siz de muhalifleri eleştirmek için bin dereden su getiriyorsunuz (örnek; kılıçdaroğlu atlet giydi aaa ne kadar ayıp!). Arada en azından nitelik ve seviye farkı var.

      Sil
    3. Yav yazık sana kardeş, Isterse hic ugrasmaya bilir hoca elinden geldiğince aydinlatiyor insanları bak susabilirde siklarda buda var bilesin ve birde o güzel insan sana cevap veriyor.Sana sadece bir tavsiyem olur benim din kardeşim olduğun icin, Bireysel olarak kendini geliştirmen şart :)))

      Sil
    4. Adsız 16.00 Bu nasıl bir üslup sen çok yanlış yerle takılıyorsun anlaşılan.

      Sil
  17. Hocam
    1-CB faizlerin dusmesini istiyor ve dillendiriyor. Sizce bunu samimi sekilde istiyormu yoksa secimler icin algi operasyonumu yapiyor?
    2- Diyelim faizler dusuruldu. Hangi orana gelene kadar yabanci sicak pata getirmeye devam eder? Yani kazanc hangi faiz oraninda istah kabartmaz? Bunun cok yonlu bir matematik hesabi ile belirlenebilecegini (yaklasik) biliyorum. Bu hesap mutlaka yapiliyordur surekli. sizin tahmininizi ogrenmek istiyorum.
    saygilar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) CB bu mesajı artık MB'ye değil ticari bankalara veriyor. O nedenle samimidir.
      (2) % 7 - 8'e kadar inse yabancı para gelmeye devam eder ama azalarak devam eder.

      Sil
  18. Türk Telekomun durumu ile ilgili yazı yazacak mısınız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konuda çok yazılıp çizildi benim ekleyebileceğim bir şey yok.

      Sil
  19. Hocam Putin Türkiye ikbyden petrol ithalatını keserse petrol fiyatları artar demiş. Bu niye Putin’e dert oluyor. Zaten petrol zengini ülkeler petrol fiyatlarının artmasını istemiyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dert olduğundan değil herhalde görüşünü söylüyor.

      Sil
  20. Mahfi hocam cevaplarsanız çok sevinirim.Venezuela bildiğiniz uzere krizde .Ve bu kriz omur boyu sonsuza dek surmeyecek tabiki.Sizce şimdi Venezuela bolivarı almanın zamanı mı? 5 10 sene sonra nasıl olsa toparlanacaklar

    YanıtlaSil
  21. Hocam merhaba.
    1939 dolar kuru 1,28, 1940 dolar kuru 1,38. 1930'lardan beri sabit kur uygulanıyordu diye biliyorum. Yani bunun devalüasyon olması lazım. Ama ilk devalüasyon 1946 yılı kabul ediliyor.

    YanıtlaSil
  22. Hocam merhaba; madem para basıyoruz veya basabiliyoduz? Sorun ne o zaman ! Basariz ucyuz beşyüz milyar cevirirsin onuda dövize iş biter ! Carimari açık ta biter !...gerçekten soruyorum ! Olmaz mı böyle !... Saygılar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O kadar döviz olsa zaten para basmaya gerek yok onunla öderiz borcu olur biter.

      Sil
    2. Bastığın 300-500 milyar tl'yi nerde dövize cevireceksin? Döviz bürolarında mi? Yoksa ABD'ye gidip al sana 500 milyar tl, bize ordan 100 milyar dolar sar,paket yap evde yiyeceğiz mi diyeceksin?

      Sil
    3. Bir maldan ne kadar çok varsa değeri o kadar düşer. Para basarsanız sizin paranızın değeri de düşecektir. Bu açıdan bakabilirsiniz. Para basmakla olsaydı zaten bu kadar şeye gerek kalmazdı.

      Sil
  23. Saygı değer hocam, para basma mevzuuna iş giderse bunun anlamı nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teğet geçer.

      Sil
    2. Kosar adimlarla ve oncu gostergelerle Turkiye Hazine Avansi denen yapiya dogru gidiyor. Hem boyllikle merkezi zapturapt altina alma hem de hazineye harcama icin alan yaratma sonuc olarak buyumeyi populizmi issizlikte basari/kademe yakalama.

      Sil
  24. Hocam, yazınız için teşekkürler. O zaman stagflasyonu iliklerine kadar hissettiren ve daha da kötüye gitmekte olan bir dönemden geçiyoruz diyebilir miyiz ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Stagflasyon olması için ekonominin büyümemesi lazım. O nedenle stagflasyondan değil ama yüksek enflasyon, yüksek işsizlik, yüksek ikiz açıkla büyümeden söz etmemiz daha doğru.

      Sil
    2. Hocam böyle bir büyüme ülkenin temellerinin iyi olmadığını gösterebilir mi? Kırılganlıkları arttırmadan ülkenin üretim kapasitesini yükseltemiyoruz. İstikrarsızlık meselesinde de şunu sormak isterim : sizce Türkiye nin 1950 lerden sonra( imf borçlarının başladığı yıllar sanırım) yaşadığı en stabil dönem kaç sene sürmüştür ve nasıl mümkün olmuştur ?

      Sil
  25. Hocam OVP ile ilgili yazınızda USD/TL kurundaki artışların enflasyondan bile düşük olmasıni tutarsızlık olarak tanimlamanizin nedeni nedir? Bu TL ile ilgili bize neyi gösterir? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer rezerv paralar yani USD ve Euro, değer kaybetmeyecekse Türk Lirasının dış değer kaybı en az iç değer kaybı yani enflasyon kadar olur.

      Sil
  26. Sayın Hocam Türkiye'deki milyonerler ile yoksullar arasındaki makasın iyice açılmasını ve bu milyonerlerin iş kurmadan para kazanmaya çalışmasını (mevduata yatırarak) nasıl değerlendiriyorsunuz?

    YanıtlaSil
  27. MAHFİ BEY,

    (1) ARALIK İÇİNDE, DOLAR-TL KURUNU 3.90'IN ÜZERİNDE GÖRÜR MÜYÜZ?

    (2) 31 ARALIK 2017'Yİ 3.94'ÜN ÜZERİNDE BİTİRİR MİYİZ?

    LÜTFEN NET CEVAPLAR VERİNİZ.

    NOT: SIRADAN VATANDAŞIM.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siz bana eğer ABD ile yaşanan durumun ne olacağını, Trump'ın dediklerini yapıp yapamayacağını. Avrupa Merkez Bankası'nın hani aşamada parasal sıkılaştırmaya gideceğini, Güneyimizde yaşanan olayların nasıl gelişeceğini gün gün söyleyebilirseniz ben de size sorularınızın nokta yanıtlarını verebilirim.

      Sil
    2. net cevap verebilmek için yaşamak gerekir. yaşamadan net cevap olmaz.

      Sil
    3. Yahu Mahfi bey, yatmadan önce kurlara bir bakayım dedim:

      Saat 00:12

      Dolar/TL = 3.6701

      Euro/TL = 4,3063

      Neler oluyor Mahfi bey? Kim kurtaracak bizi?

      Sil
    4. Maaşallah dediğiniz sabaha çıkmıyor.

      Sil
    5. Dolar dusecek kardesim. Su an turkiye uzerinde oyunlar oynaniyor bu oyunlar bitsin oyun oynayanlar kendi oyunlarinin tuzagina dussun dolar dusecek.
      Dolar lobisi su an harekete gecti ondan kaynaklaniyor senin dusuncen ama bu psikolojik durum. Yeterki biz Mahfi hocanin dedigi gibi bilimden ayrilmayalim

      Sil
    6. Adsiz 05:35, ne ulkeymis, uzerinde oyun oynaniyor, dolar, faiz lobisi vs..
      Ulkenin durumu kotuye giderse, Mercedes, BMWleri kim alacak? Boeing, Airbus? Kim 200 milyar dolarin uzerinde mal satacak? Kim Kredi verip faiz alacak? Kim parasini getirip, hem kurdan hem faziden hem borsadan kazanacak? Turkiyenin kotuye gitmesini kimse istemez, yoksa nasil para kazanacaklar..
      Ama is vatandasi kandirmaya gelince, lobiler bitmez, herkes dusmanimizdir..

      Sil
  28. Hocam öncelikle emeğinize sağlık. Şunu belirtmek istiyorum bu kanunun yasal hale getirilmesi yada şöyle söyleyeyim hazine ile ilgili kararlar,borçlanma,limit arttırma azaltma vs gibi olaylarla ilgili kurallar kanunlar hazine içerisinde tarafsız,bağımsız bir komite tarafından oluşturulabilir mi böyle bir sistem kurulup sürdürülebirmi?

    YanıtlaSil
  29. Bakalım "matematiksel iktisat" konusunda hemen yanıtınız var mı Mahfi bey:

    R = R* + IP + MP + LP + DP

    formülü ne demek?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu denklemin matematiksel iktisat ile bir ilgisi yok.
      Denklemin uluslararası yazılışı r = RR + IP + MP + LP + DP + EP dir.
      Uygun iskonto oranı (r) = reel faiz (RR) + enflasyon primi (IP) + vade primi (MP) + likidite primi (LP) + default (batma) primi (DP) + kur riski primi (EP).

      Sil
  30. Hocam biliyorsunuzdur hazine must. kalkınma ve Maliye bakanlıklarında mali kural, anayasal iktisat,harcamaların sınırlaması vb konuda çok sayıda yazılmış yüzlerce tez makale çalışma vardır. Ama nedense ne bu tezlerden yararlanılır ne de uygulanır bu her dönem için geçerli kimse pek uygulamasindan yana değil

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bürokrat yazar yazmasına da siyasetçi pek sevmez kurala bağlanmayı.

      Sil
  31. Öncelikle emeğinize sağlık hocam.İngilizce iktisat 3.sınıf ogrencisiyim. Özel alanda çalışmak istiyorum önerileriniz nelerdir hocam? Ayrıca buradaki değerli abilerim ablalarımdan da tavsiyelerini duymak beni çok mutlu eder. Teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Akıcı bir İngilizce bilmen gerekiyor. Bunu halletmiş olmalısın,ki bunun içinde yurt dışı şart yani.Yapabilirsen erasmus, work and travel gibi faaliyetleri kaçırmamalısın.

      Sil
    2. İngilizce çok önemli. Ayrıca iktisat bilgisinin yanına muhasebe, finans bilgilerini eklemek de gerekir.

      Sil
    3. Araba yikamayi ogren mesela. Profesyonel ehliyet al, taksi soforu olabilirsin. Aksam bulasiklari yikamada annene yardim et, yetenegin gelissin bulasikcilik yapabilirsin. Yatagini kendin topla, otellerde house keeping isi bilabilirsin. Iktisat ile ilgili is mi sormustun? O zor bilader, senden once mezun 400 bin kisi siraya girdi bile.

      Sil
  32. Hocam, dolar veya Euro bassak daha iyi olmaz mı döviz sıkıntısını da aşmış oluruz.
    Yöneticilerimizin bu konuyu ciddi bir şekilde değerlendirmelerini bekliyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar veya euro'yu kendi para birimimiz seçelim diyorsunuz anladığım. Aksi takdirde basma şansımız yok. Gerçi dolar veya euroya geçsek de basma şansımız yok. Belki para birimi istikrarlı olabilir ama biz ihracata dayalı büyüme stratejisi izleyen bir ülkeyiz. Euronun fazla değerli olması hele ki bizim enflasyonumuzun yüksek olması dikkate alındığında rekabet gücümüz epey azalır.

      Sil
    2. Bir o kaldı. Bu kalpazanlık işine de girersek dünyadaki yerimiz bambaşka olur.

      Sil
    3. Ben bastim dolar-euro zamaninda, 5 sene verdiler. Memlekete faydamiz oldu, cari acigi kapatmaya calisiyordum filan dedim yemediler. Denemek isteyene pek tavsiye etmiyorum. Hukumet bassin derim ama, bunlardan baska turlu kurtulacagimiz da yok zaten.

      Sil
    4. Mehepe destek vermedi mi? Yillardir muhalefet degil miydi!!! Ben hepsine karşıyım. Herkes riyakar icten pazarlikli. Kimse kimseyi kandirmasin. Konusmak yok. Insanlar hergun birbirini bicakliyor. Tecavuzculer kol geziyor. Birakin allah askina kimsenin kimseye eyvallahi yok. Dev aynasında gezenler Ataturku de anlamaz. Hicbir seyi anlamaz. Elinde bayrak tasiyan herkes vatansever oluyorsa vatani icin can tehlikesi atlatacak once. Bos bos konusmayla hicbir sey olmaz.

      Sil
    5. Çin,Rusya,İran basıyor superdolarları bizim neyimiz eksik?

      Sil
    6. Biz hatamızı anlamayız.

      Sil
  33. Teşekkürler Hocam, evimizin yakınında 30 dükkan ve 1 sinema salonundan oluşan; nüfus yoğunluğu yüksek ve ulaşımı çok kolay olan butik bir avm var. Bu dükkanlardan 7 tanesi ortalama 3 yıl içinde kapandı. Son 1 hafta içinde de 3 dükkan daha kapandı. Ben ekonomimizin gidişatını avm'deki gelişmelere bakarak değerlendiriyorum ve yakın gelecek hiç umut vermiyor. Saygılarımla

    YanıtlaSil
  34. Dolar 3,82 gordu.lira ezildikce ezildi. Liranin basini ezdiler su an sersemledi. Cikis icin cabaliyor ama nafile dolar 4 gorucem dedi artik.

    YanıtlaSil
  35. Türkiyemle gurur duyuyorum.

    ABDye kafa tuttuk ABDvatandaslarina vize koyduk
    Biz osmanli torunlarigiz gurur duyulacak islere imza atiyoryz. Dunya capinda siyaset bilimine katki veriyoruz.

    Gururluyiz egilmesik dik ve diri durduk.duruyoruz haydi goster turkiye hep birlikte gosterelim gucumuzu birligimizi dikligimizi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam Kadir Mısıroğlu'nun blogunuzda ne işi var :)

      Sil
    2. Neden gurur duydugun Turkiye, Dolarla Eroyla ithalat yapiyor?
      Keske ulkede motor, araba, tank, ucak vs uretimi olsa da gurur duysak. Sen ovunmeye devam et, kolay mi, 1.5 milyon araba urettik, ne farkeder bu fabrikalari yabancilar kurmus, pazarlari onlar acmis, ihracati onlar yapmis, katma degeri onlar uretmis, kari alip goturmus..

      Sil
    3. Ver mehteri..

      Sil
    4. Arkadaş dalga geçiyor, boşuna sinirlenmeyin. Ben artık kim ciddi yazıyor kim dalga geçiyor anlıyorum.

      Sil
    5. Tabi arkadas hakli, bunu idlib'e gondermek icin asker yazdiralim bakalim gurur duymaya devam edecek mi. ABD vatandaslarina zaten vize vardi bu arada, artik vermiyoruz diyoruz. Yakinda Zarrab davasindan da yeni haberler aliriz artik ucu kime dokunacaksa (anladin sen onu). Uzun birisinin bileti kesildi anlasilan, durum bu.

      Sil
  36. ABDsı batsın kasırga felaketlerin den dolayı Türklerin ABD ye gitmesi doğru değildi zaten. Bizim ABDye vize yi kaldirmamiz ne kadar guclu oldugumuzun resmidir. Turkiyemle gurur duyuyorum.
    Dolar cikicak diyorlar biz zaten dolar kullanmiyoruz ki TL kullaniyoruz dolari olanlar dusunsun bizim hic dolarimiz olmadi hep tl kullandik. TLmizi de aslanlar gibi savunan bagimsiz rezervi guclu merkez bankamiz var.En azindan biz onlar gibi para basmadik para basarak kriz yenmedik bilegimizin hakkiyla ekonomimizi buyuttuk bugunlere getirdik. Ulkemizle yoneticilerimizle milletimizle ne kadar gurur duysak azdir.
    Haksiz miyiz Mahfi hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Alkolü,bonzaiyi içmeyin demiyorum hobi olarak yine için. Ama alkollüyken namaza yaklaşmadığınız gibi bu bloga da yaklaşmayın :)

      Sil
    2. adsız 05:18 alaskayı 84.ilimiz yapabilir miyiz?

      Sil
    3. Siz gidin biraz uzakta gurur duyun.

      Sil
    4. Cok Haklisin. Ama kafama takilan su, Petrol ithal ediyoruz, dolarla, otomotiv aksami ithal ediyoruz, dolar, euro ile. sanayiyi gectim, et, bugday, ekmek bile ithal artik. E peki nasil TL kulanmak bu, Bi anlatsana.
      Merkez Bankasi rezervi dedigin de dolar, euro degil mi?

      Sil
    5. Ben arkadaşın ironi yaptığını düşünüyorum yoksa aklı olan insanın söyleyeceği şeyler değil

      Sil
    6. Bir üstte yazdığım yorum bu arkadaş için de aynen geçerlidir.

      Sil
    7. ikisini de ayni kisi yaziyor. kafa buluyor aklinca. zavalli..

      Sil
  37. hocam hazine madem fazladan borçlanacak neden ağırlığı yabancı paraya vermiyoruz tl nin faizi yükseltmeyiz en azından

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Piyasadan o kadar doları bulacaksın;hadi buldun bir de bu miktarı piyasan çekeceksin. Kur fırlar fırlar....

      Sil
    2. dış piyasadan dış...

      Sil
    3. Dış piyasadan döviz ile borçlanmamız durumunda kur artışı riski var,ki ülkemizde döviz kuru sürekli yükselme eğiliminde.

      Sil
    4. iyi de dış piyasadan borç alınca geri nasıl ödeyeceğiz?..Aldığımız borcu kalkınmak,üretmek için kullanmıyoruz ki...Savunma ihtiyacı,seçim giderleri,cari giderler vs. amacıyla kullanılıyor. Tüketime gidilen borcu geriye ödeyebilmek mümkün mü sizce?...

      Sil
    5. daha yüksek faizle döviz borçlanırız. cari açık artar sonra bommm

      Sil
    6. Dış piyasadan dolarla borçlanmak ilk anda doları düşürür. Ama bunu geri ödemek sıkıntı. Kur artışı riski var, artan kamu borçluluğu kredi notumuzu cds primimizi daha da düşürebilir bu da kuru, dış borçlanma faizlerini daha da artırabilir. En iyisi hiç bütçe açığı vermemek ama veriyorsan da içeriden borçlanmak daha mantıklı. Hazine'nin dolar bulması mı lira bulması mı daha kolay.

      Sil
    7. adsız 20:07 içeriden düşük faizle borçlanabilmesi için ülkenin tasarruflarının yüksek olması gerekir ki malum tasarruf hacmimiz sığ durumdadır!. içeriden borçlanmak ve iç borç stokunu büyütmek dış borç stokunu büyütmekten daha evladır elbette!. ancak bu borçlanma gereksinimi devam ederse para basmak gerekebilir ki bu durumda kurlar ciddi derecede zıplar ve yıkıcı olmaya başlar ne enflasyon hedefi ne para politikası ne maliye politikası kalır elimizde hiçbirisi uygulanamaz hale gelir ve iktisaden ciddi bir çöküş yaşarız. ancak tüm bunları dış dünyanın tasarruflarını çatır çatır yiyip betonlara gömüp döviz yaratıcı sermaye bağlamayıp ranta dayalı sanal büyüme yapmadan önce düşünmeliydik. artık geç kalmış görünüyoruz.

      Sil
  38. hocam bu hafta bitmeden dolar 4 lira rekorunu kırar mı?
    Yorum yazdığım esnada 3,70 i aşmıştı.
    Sebep: abd ile karşılıklı vize işlemlerini askıya almak( halen vizesi olanlar için geçerli değil)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. her şey flu. hiçbir şey belli olmaz.

      Sil
    2. Tabi ki kirar. Yakinda Zarrab davasindan da yeni isimler telaffuz edilecek (Mustafa Sandal'in esinin ismi neydi yahu?). O zaman gorursun dolarin nereye firlayacagini.

      Sil
  39. sabahın 5'inde uyumamış kalkmış yorum yazmış. Uyu arkadaş uyu o saatte ne işin var blogda.
    Hocam nasıl başarıyorsunuz anlamıyorum. Sizinle bakış açısı taban tabana zıt olanlar bile uyumayıp geceden sabaha her rüyasını buraya yazıyor !!!

    YanıtlaSil
  40. Hocam geceleri kaçta yatıyorsunuz, Kitabınız nasıl ilerliyor? 6 aydır düzenli yorumlara katılıyorum ama gördüğüm kadarıyla biz toplum olarak birbirimizi tanıamıyoruz. Çünkü insanlar konuşmak istemiyor. Sitede bile merhaba diyen insan çok az. Dış görünüşüne göre yorum yapıp tanımak istemiyoruz. Fikirleri tartışırken bile birbirimizi anlamıyoruz. Sanırım yanlış olan iletişim şeklimiz. İnsanlar birbiriyle neden konusmak istemez anlamıyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben akşam geç yatmam. Genellikle 12'den önce yatarım. Sabah ise erken kalkarım. Kitap umduğumdan ağır ilerliyor. Araya çok iş giriyor.
      Haklısınız toplum birbirinden kopuk birbirini tanımayan ve tanımak da istemeyen insanlarla dolu.

      Sil
    2. Bu, toplumun ya da bireylerin suçu değil...
      http://www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/1817213f9041bde_ek.pdf?dergi=Amme%20Idaresi%20Dergisi
      Şurada kısa ve aydınlatıcı bir makale var.

      Sil
  41. Sayın hocam,
    1- hazinenin borçlanma limitinin arttırılmak istenmesi ne anlama geliyor? Buna neden ihtiyaç duyuluyor?
    2- Hazenin yüksek borçlanma limiti faizleri yükseltme etkisi doğurmaz mı?
    3- Ovp ile mali disiplin söylemini yanyana koyunca hazine borçlanma limitini arttırma isteği ile çelişmiyor mu?

    YanıtlaSil
  42. Sayın hocam,
    1- hazinenin borçlanma limitinin arttırılmak istenmesi ne anlama geliyor? Buna neden ihtiyaç duyuluyor?
    2- Hazenin yüksek borçlanma limiti faizleri yükseltme etkisi doğurmaz mı?
    3- Ovp ile mali disiplin söylemini yanyana koyunca hazine borçlanma limitini arttırma isteği ile çelişmiyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1) Çünkü, bütçe açığı artıyor ve tahmini bütçe açığı ile vadesi gelen borçlar göz önüne alınarak belirli bir borçlanma limiti konuyor.
      2) Ağırlıklı olarak içeriden borçlanılırsa içerideki Hazine faizleri yükselir bu da sonra diğer alanlara yayılır. Dışarıdan borçlanılırsa verilen borcun faizi artar.
      3) Çelişiyor. Zaten vergileri artırarak bütçe açığını küçültme derdindeler.

      Sil
  43. hocam bu güzel ve bilgilendirici yazınız için teşekkür ederim. hocam, türkiye giderek net borç ödeyen pozisyonundan çıkıp net borçlanan pozisyona sürüklenmeye başladı. bu faizlerin daha da yukarıya gitmesine ve iktisadi ivmede düşüşe neden olacak gibi. bu hükümette anladığım kadarıyla 2019 u düşünerek büyümeden taviz vermek niyetinde değil. eskisi gibi dış finansman iklimi de iyi sayılmaz. bu durumda kaynak maliyetlerini aşağıya çekmek için parasal genişlemeyle faiz indirerek kamuya kaynak yaratmak seçeneğine sıcak bakabilir hükümet. ancak böyle bir senaryoda tıpkı 5 nisan 1994 öncesindeki yaşananlar aklıma geliyor. kurlar zıplamaz mı ve daha düşük faizle borçlanayım derken çok daha yüksek faizlerle borçlanmak ve bütçe açığını da patlatmak riski büyümüyor mu hocam?. saygılar.

    YanıtlaSil
  44. Hocam bugün Amerikan piyasaları kapalıydı. Yarın dananın kuyruğu kopar mı hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Newyork borsası açıktı.

      Sil
    2. kopacakti da danayi karkas et olarak coktan ithal edip yedik be bilader, kopacak kuyruk muyruk kalmadi artik.

      Sil
  45. Tek bir faktör var ki onu dışladığımız için bu haldeyiz. O olmadan hiçbir şey gerçek olmuyor. Sanal refah için miydi her şey? Bunun uzun vadesi de olmuyor.

    YanıtlaSil
  46. Bunlar, "Anayasayı bir kere delmekle bir şey olmaz." diyen ekolden geliyorlar. Bir şey olup-olmadığını hepimiz yaşayarak öğreniyoruz:(( Ellerinize sağlık hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Adsiz 00:22, cok komiksiniz. Ozal'i Mahfi bey'e yermeniz biraz zor ama maksat muhalefet olsun.

      Sil
  47. Hocam geçenlerde 'Türk Ruhu Sart' ismiyle kardeşim yazmıştı. O yorumla ilgili olmayacak şeyler yazılmıştı. Icerik dikkate alinmamisti. Birkaç aydır anlamak için kitabı da okudum. Bence herkesin anlaması gerekiyor.

    YanıtlaSil
  48. hocam sizce durum bu kadar kötü mü?
    https://m.gercekgundem.com/yilmaz-ozdil-hukumet-degisince-moloz-bile-kalmayacak-295907h.htm

    YanıtlaSil
  49. Hocam öncelikle merhabalar, iyi günler. Bir duyum üzerine aklıma takılan bir soru oldu. Size sorup görüşünüzü almak istedim. Türkiye'de euro kurunun yüksek seyretmesinin sebebi ihracatın büyük bölümünün euro ile yapılması olabilir mi? Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  50. Avrupa ekonomisi genel olarak nasil gidiyor ?
    krizi asti mi?
    Ecb nin para politikasi onumuzdeki seneyevde azalarak devam etmesi sizce avrupa ekonomisinde kalici iyilesmeyi saglar mi?
    Sant manujyan Ecnin tahvik azaltamayacagini hatta boyle bir girisime ne zanani ne de kosullari el vermeyecegini soyluyor bu hususa ben katiliyorum sizve basilan paralar ecb tarafindan alinmama alinsa bile cok cok az miktarda(100-200milyar€) gibi dostlar alista girsun hesabi dusubuyorum siz ne dusunuyorsunuz ? Resmen helikopter para olacagi konusunda....

    YanıtlaSil
  51. hocam örneklerle davranışsal iktisat üzerine bir yazı yazabilir misiniz?

    YanıtlaSil
  52. hocam yeni bir ekonomi modeli yazma görevi size verilse ki bu milli bir görev olur nasıl bir model yazardınız merak ediyorum, özetleme şansınız varmı .Bu üretime dayalimi olurdu yoksa...

    YanıtlaSil
  53. hukuktan kpss için kaynak önerebilecek olan var mı?

    YanıtlaSil
  54. IMF,Gelişmiş ülkelerde 2017 büyüme tahmini yüzde 2,2

    IMF'nin Ekim 2017 dönemi DEG raporunda ABD, Japonya ve birçok Avrupa ülkesinin büyüme tahminleri yukarı yönlü revize edildi.

    ABD'de tüketim ve yatırımlarının zayıf ilk çeyreğin ardından toparlandığı belirtilen raporda, ülkeye yönelik büyüme tahminleri bu yıl için yüzde 2,1'den yüzde 2,2'ye, gelecek yıl için ise yüzde 2,1'den yüzde 2,3'e yükseltildi.

    Euro Bölgesi'ne ilişkin 2017 ve 2018 büyüme tahminlerini 0,2 puan artırarak sırasıyla yüzde 2,1 ve yüzde 1,9'a çıkaran kuruluş, Almanya, Fransa ve İtalya ve İspanya'ya ilişkin beklentilerini de yükseltti. Yeni projeksiyonlarına göre, Almanya bu yıl yüzde 2 ve gelecek yıl yüzde 1,8 büyüyecek. Bu oranlar, temmuz ayında yapılan güncellemeye kıyasla 0,2'şer puanlık artışa ediyor.

    Fransa'ya yönelik büyüme beklentilerini 2017 için yüzde 1,5'ten yüzde 1,6'ya, 2018 için de yüzde 1,7'den yüzde 1,8'e yükselten IMF, İtalya'nın ise bu yıl yüzde 1,3 yerine yüzde 1,5 ve gelecek yıl yüzde 1 yerine yüzde 1,1 büyümesini bekliyor.

    Öte yandan, Katalonya'nın bağımsızlık girişimleriyle gündemde olan İspanya'ya yönelik bu yılki büyüme beklentisini yüzde 3,1'de sabit tutan kuruluş, ülkenin gelecek yıla ilişkin büyüme beklentisi ise yüzde 2,4'ten yüzde 2,5'e revize etti.

    Raporda, Birleşik Krallık'a yönelik 2017 ve 2018 projeksiyonları ise değiştirilmeyerek sırasıyla yüzde 1,7 ve yüzde 1,5 seviyesinde tutuldu. Japonya'ya yönelik beklentiler ise bu yıl için 0,2 puan artışla yüzde 1,5'e ve gelecek yıl için 0,1 puan artışla yüzde 0,7'ye güncellendi.

    Gelişmiş ülkeler listesindeki en büyük revizyon Kanada'nın büyüme beklentilerine yapılırken, ülkenin büyüme tahmini bu yıl yüzde 2,5'ten yüzde 3'e, gelecek yıl yüzde 1,9'dan yüzde 2,1'e çıkarıldı.

    Gelişmiş ülkeler grubuna yönelik genel büyüme beklentileri ise bu revizyonlar ışığında 2017 için yüzde 2,2'ye, 2018 için yüzde 2'ye çıkarıldı. Söz konusu rakamlar, 3 ay önce yapılan güncelleme sayısında sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 1,9 olarak açıklanmıştı.
    TÜRKİYE' NİN BÜYÜME TAHMİNİNİ 5.1 YÜKSELTİ.

    YanıtlaSil
  55. Hocam bayram degil seyran degil moodys bizi niye öptü?övdü.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi