Plasebo Etkisi ve Ekonomiye Uygulanması

Bütün hastalıkları yalnızca ilaçla tedavi etmek mümkün değil. Özellikle çağımızın en büyük derdi olan stres ve gerginliklerin yarattığı ruhsal dengesizlik hallerinde ilaç tedavisinin yanında psikolojik destek gerekiyor. Depresyona giren, anksiyete denilen ve başına kötü şeyler geleceği inancıyla endişe veya korku içine düşen ya da fobiler içinde kıvranan insanların tedavisinde ilaç tedavisinin yanında psikolojik tedaviye de başvuruluyor. Hatta bazen ilaç kullanılması yerine tümüyle psikolojik tedavi tercih ediliyor. Ne var ki insanların çoğu ilaç almadan iyileşemeyeceğini düşündüğünden ilaç, kendi kimyasal etkisinden çok psikolojik bir etki yaratarak tedaviye olumlu katkı yapabiliyor. İşte bu düşünceden hareketle ilaç yerine ilaca benzeyen ama aslında yararlı ya da zararlı hiçbir etkisi olmayan maddelerin hastalara verilmesi ve bu yolla onun kendisini iyi hissetmesi de bir yöntem olarak kullanılabiliyor. Bu tür ilaç benzeri maddelere ‘plasebo’ (halk arasında şeker hapı da deniyor), bunların yarattığı psikolojik olumlu etkiye ise ‘plasebo etkisi’ adı veriliyor. Placebo adını taşıyan bir de alternatif rock grubu var ama konumuz onlar değil. 

Fed, bir süredir faiz meselesini plasebo etkisi gibi kullanıyor. Piyasalarda faizi artırıp artırmayacağı konusunu ikircikli bırakarak ne fazla balon oluşmasına ne de sistemin daralmasına yol açmamak için uğraşıyor.

Fed’in faiz artırmayacağı izlenimini alan piyasalar tıpkı gerçek ilaç aldığını sanan hastalar gibi kendini daha iyi hissediyor. Buna karşılık Fed, bu iyi hissetmenin balon yaratmasını engellemek için artırabilirmiş gibi bir imaj da yaratmaktan geri durmuyor.

Tıpta plasebo konusunda en çok tartışılan konuların başında böyle bir uygulamanın Hipokrat yeminine ya da hasta ile doktoru arasında gerekli olan güven ilişkisine ne kadar uyduğu meselesi geliyor. Plasebo uygulamasını savunanlar bunun zararsız bir yalan olduğunu (beyaz yalan) ve hastanın iyiliği için yapıldığını, etik dışı bir eylem olmadığını öne sürüyorlar. Tersini iddia edenler ise hastanın doktoruna güvendiğini ama doktorun ona maddi anlamda işe yaramayan ilaç olmayan bir şeyi ilaç diye yutturduğunu ve bunun etik bir eylem olmadığını vurguluyorlar.  

Ekonomide beklentilerin önemli olduğu 1930’larda Keynes’le birlikte anlaşılmış bir konu. Buna karşılık beklentilerin en az gerçekleşmeler kadar etkili olduğunun kavranması çok daha yeni zamanlarda oldu. Bu gelişmede, aralarında Nobel ödüllü Robert Lucas Jr.’ın da bulunduğu, yeni klasik iktisatçılar olarak anılan ekolün geliştirdiği rasyonel beklentiler kuramının büyük katkısı var. “Beklenti neyse gerçekleşme de o yönde olur” ifadesiyle özetleyebileceğimiz rasyonel beklentiler kuramı çok önemli bir gerçeğin altını çiziyor: Eğer bir toplumda karar alıcıların büyük çoğunluğu ekonominin kötü gideceğini düşünüyor ve o nedenle tasarruf etmenin yararlı olacağına inanıyorlarsa o zaman tasarruf edecekler demektir. Hep birlikte tasarruf edildiğinde harcamalar azalacağı için üretim de yatırım da düşecek ekonomi küçülmeye başlayacaktır. Yani kötü beklenti iyi bir eylem yaratmış gibi görünse de kötü bir sonuca yol açacaktır. 

Beklentilerin önemi kavrandıktan sonra anketler devri başladı. Anketlerde, ekonomik karar alma mekanizmasında karar alıcı konumunda bulunanlara geleceğe ilişkin çeşitli konularda beklentileri soruluyor ve alınan yanıtlara göre endeksler oluşturularak beklentilerin yönü belirlenmeye çalışılıyor. Bu sonuçlar oluşturulacak ekonomi politikasına da temel oluşturuyor. 

Dış finansmana bağımlı gelişme yolundaki ekonomilerde beklentiler inişli çıkışlı bir eğilim izliyor. Fed’in faiz artıracağı izlenimi beklentileri bozarken, faiz artırmayacağı izlenimi beklentilerde hemen bir iyileşme yaratıyor. 



Not: Bu yazı 7 Şubat 2010’da Radikal Gazetesinde yayınlanmış olan Plasebo Etkisi başlıklı yazımın güncellenmiş olarak yeniden yazılmış halidir.

Yorumlar

  1. Hocam iyi günler.Kurdaki aşırı yükselmeye rağmen Merkez Bankası neden faiz artışı yapmıyor? Uluslararası ekonomi otoriteleri MB'nin bağımsızlığı hakkında ne düşünüyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MB'nın herhangi bir karar almadan faizi 0,25 puan artırabilecek yeri var.
      Yabancıların düşünceleri çok olumlu değil.

      Sil
    2. Hocam geçenlerde de içerde piyasalar kapalıyken ABD nin vize kararı sonrası dolar tl 3.85 leri görmüştü ( o daha çok overshoot grafiğine benziyordu ) bu daha zamana yayılan bir tırmanış gibi gözüküyor . Merkez bankası o zaman bir aksiyon almamıştı . Siz merkez bankasının kur kaygısı olması gerektiği taraftarı mısınız?

      Sil
  2. Hocam bayağıdır yazmıyorsunuz eskiden iki günde bir yazınız yayınlanırdı. Bu yazı da 2010'daki bir yazınızın güncelleştirilmiş hali. Her şey yolundadır umarım, sizlerle birlikte göreceğiz güneşli günler, ekonomi iyi gidiyor şarkıları söyleyeceğiz...

    YanıtlaSil
  3. Anlaşılan o ki iktisadi ajanların beklentilerini anket vb. yöntemlerle öğrenip, ekonomiye yön vermek yerine; her ne kadar ahlâki olmasa da, toplumun ve iktisadi ajanların beklentilerini 'belirleyerek' diğer bir deyişle yapılan açıklamalar ile onları beklenti içine sokup ekonomiye yön vermek bir ekonomi politikası aracı olacak.
    Kim bilir belki de sıkı beklenti politikası, genişletici beklenti politikası gibi kavramlar kullanılır.

    YanıtlaSil
  4. Emeğinize sağlık hocam... Sanırım bizim ekonomimiz 1938'den beri plasebo etkisi altında:)

    YanıtlaSil
  5. ECBnin kararlarini nasil buluyorsunuz. Yeterince tesvik edici gevsek degil mi?
    Sizce ecbnin bu politikasi avrupada ozelinde euro bolgesinde buyumeye katki saglar mi

    Son bir soru soracagim cevaplandirirsaniz sevinbirim
    Bir ekonomide enflasyon dusuk hedeflenen %2.2 de degilde %1.2lerde
    Buyume potansiyel seviyede beklentilerde olumlu ve o seviyede
    Kur beklenenden olmasi gerekenden oldukca dusuk seviyede bu durum ihracati ve turizmi isgucu rekabet maliyetlerini olumlu etkiliyor.
    Ancak supriz bisekilde emlak fiyatlarinda gecmis yillarin verdigi siskinlikten oturu aylardir suren dusus var ne zaman bitecegi de bilinmiyor. Tipik bir sonme balon olayi var henus resmi agizlarda olmayan piyasada kabul goren!

    Sizce boyle bir ekonominin merkez bankasi faizleri indirmeli midir?
    Mesela siz sirf yukaridaki bilgiler isiginda boyle bir A ulkesinin merkez bankasi baskani olsaniz faizlerde indirim yapmak ister misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ECB halen genişlemeye devam ediyor çünkü henüz Avrupa tam olarak toparlanamadı. ECB'nin politikası Avrupa'da büyümeye katkı sağlıyor.
      Bu koşullarda eğer faiz de mesela yüzde 4 filansa o zaman yüzde 1,5'lara indiririm.

      Sil
    2. peki %1.50 lerdeyse ne yaparsiniz ? yine indirir miydiniz ?

      Sil
  6. Hocam yazı için teşekkür ederiz. Size sorum var..

    Ekonomik krizlerde ABD ve diğer batılı ülkeler neden vergi artışlarına gitmiyor?

    Sanıyorum sahip oldukları rezerv para statüsü bu tür durumlarda çok işlerine geliyor.

    FED, vb. kanalıyla hokus pokus !!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ekonominin daraldığı bir dönemde vergi artışı daralmayı artırır. Böyle bir dönemde vergi artışı değil indirimi gerekir.

      Sil
    2. Peki hocam, ortada sahte bir büyüme varsa ve bu büyüme halka yansımıyorsa ama karar vericiler bu büyümeye aldanıp halkın sırtına daha çok vergi yüklerlerse ne olur?

      Sil
    3. Hocam o zaman açığı nasıl kapatacağız.

      Sil
    4. para basarak

      Sil
    5. Acik kapanir para basmayi imf ve dervis yasakladi 2001den beri turkiye hazinesi maliyesi eli kolu bagli. Eger hazine avans sistemi olsaydi hazine bu kadar yurtdisina borclu olmazdi. Hazine yurtdisindan borclanarak dolar euro aldi bu paralar piyasaya girdi TL degerlendi degerlenen tl ile basta enflasyon dustu onun hemen akabinde cari acigimiz artti. Bu seferde Cari acigimizi kapatmak icin ve hazinenin eli kolu bagli oldugu icin Hazine maliye bakanligi olarak daha cok vergi almak zorunda kaldi. Vergilerde nispetinin cok uzerinde vergi artislari yapmak zorunda kaldi boyelikle cari acigi ve para basamadigi icinde hazineyi finanslamak icin bunu yapmak zorundaydi.

      Halbuki hazine avans sistemi ciddi bir bicimde ve belli oranlarda Butce disiplini on sarti ile yasayla korunur mevzuatta belli net kosullar ve oranlar dahilinde uygulanir olsaydi bugun

      Turkiyede cari acik bu seviyede olmazdi Issizlik bu kadar yuksek egitimli issizlerin yuksek yikiciliginda olmazdi. Hayat pahalliligi bu kadar insanlari etkileyen seviyede olmazdi. Hayat pahalligi malum enflasyondan farklidir aciklamak gerekirse bir ulkede enflasyon %10 ise vergiler ve kamu hizmetlerine bagli urunler(ulasim belediye hizmetleri vs) %15 artiyorsa o ulkede %5 hayatin pahalandigini gosterir. Oysa hazine avans sistemi yasayla belli oranda butce disiplini on sarti ile uygulansaydi hukumet bu kadar vergide ve diger hizmetlerde artis yapmazdi. Denilecek ki para bastigimizda enflasyon firlar. Ben arastirdim para tabaninin %10 arttirdiginizda ortalama fiyatlar %10 artmiyor daha az artiyor. Hele hele bir ulkede enflasyon %5 lerin altindaysa etki daha az oluyor. genel olarak parasal tabanin artis orani ile enflasyon orani arasinda atbasi bir durum soz konusu degil enflasyon her kosulda tabandan daha dusuk cikiyor.Bu turkiyede de boyle olmustur diger ulkelerde de...
      mesele hazine avans sisteminin nasil ve ne sekilde uygulanacagidir hangi yerde hangi verimli konuda uygulanacagidir.

      Sil
    6. yazdiklarinizin tamaminin dogru oldugunu varsayarak cok basit bir soru sormak isterim: acaba neden 2001'den beri hazine'nin "eli kolu bagli", her kanunu degistiren kanun koyucu'nun eli armut mu topluyor "2001'den beri"?

      Sil
    7. Çok çabuk sonuca ulaşmıyor musunuz? Varsayalım ki doğru uygulanan hazine avans sistemi sayesinde kamu borcunun daha az gerçekleşecekti.

      Ama TL nin değerlenmesi ve oluşan cari açıklar bu nedenle olmadı ki?

      Sanki daha fazla veri ortaya koymalısınız?

      Bunun haricinde 2001 nden beri yıl yıl ne kadarlık bir hazine avans kullanımı olacaktı ve bu yıllarda bunun bütçeye etkisi, enflasyona etkisi, kurlara etkisi ne olacaktı?

      Sil
    8. Adsız 17:19

      Yazdıklarınızın tümü palavra. Demek 2001'de IMF ve Derviş hazineye para basmayı yasakladı ve o zamandan beri de devlet hiçbir şey yapamıyor, eli kolu bağlı olduğu için mecburen dışarıdan borçlanıyor öyle mi? Karşımızda anayasayı bile takmayan, ülkeyi KHK'larla yönetmeyi marifet sayan bir iktidar olmasa bu dediğinize acaba olabilir mi derdim de, herhalde bu yazdığınıza kendiniz bile okuduktan sonra kargalarla birlikte gülmüşsünüzdür. Bu "hazine avans sistemi" her neyse anladığım kadarı ile trollere talimat gelmiş bunun reklamını yapın ufaktan diye, birdenbire her yerlerde okur olduk. Anlaşılan başımıza yeni bir çorap örülüyor, yakında kokusu çıkar.

      Sil
    9. Adsız29 Ekim 2017 08:30

      Bilimsel bir aciklaman yok ancak iftira atiyor elindeki camuru birilerine bulastirmaya calisiyorsun. Bana ne AKPden bana ne uygulamalarindan!
      Zaten kendinde hazine avans sistemini bilmediginizi kendiniz bile soyluyorsunuz. Bilmeden yorum yazmayin gulunecek hale dusmeyin acin bakin hazine avans sistemi neymis nasil uygulanmis ve nasil sulandirilmis ogrenin!

      Benim dedigim su bu sistem belli bir butce disiplini(maastrict kriterleri) on kabulu icerisinde enflasyonun belli bir seviyede oldugu durumda belli bir orani asmadan uygulanabilir oldugu ile ilgili.
      Boylelikle buyumenin daha ic kaynakli olmasi saglanir durgunluk donemlerinde buyume alani yaratilir. disaridan hazinenin borclanarak sicak para sayesinde tlnin degerlenmesi engellenir hem de cari acik konusunda boyelikle daha reel kazanimlar saglanirdi.

      Boyle bir avans sistemi butcenin maastrict kriteri sartlari oldugunda enflasyonunda %5 ve altinda oldugu ortamda devreye girebilecek %3 asmayacak seviyede bir avanstan bahsediyorum.

      Butce belli kriterlerini karsilamiyorken enflasyon %10lardayken bu sistemin kullanilasina karsiyim.

      Sil


    10. Cumhuriyet bagimsizlik demektir. Her seyden ve herkesten once ekonomik bagimsizlik demektir. Cumhuriyeti kuranlar nicin boyle bir butce uygulamasina giristiklerini sonradan da bunun nasil diger siyasi iktidarlar tarafindan sulandirildigini tipki diger cumhuriyet uygulamalari gibi bilmeden hazine avans sistemi hakkinda konusulmasini dogru bulmuyorum.

      Herkesin Cumhuriyet bayramini kutluyorum.

      Sil
  7. Fedin faizleri aralikta arttirmasi sart bir takvim belirlemisler belli.

    Ancak ben olsam sunu koyardim bu takvime. Fiaz artisi yapacagimiz ayin ertesi piyasadan para cekmeyecegiz.
    Mesela Fed aralikta faiz arttirdi diyelim gelen ay ocakta piyasadan dolar cekmeyecek subattan itibaren ise aynen kaldigi yerden devam edip para cekmeye baslayacak. Kisaca faiz arttirdigi ayin ertesi ayinda bir aylik mola piysada bekle gor psikolojik taktik plasebo etkisi gibi taktik belirleyecek. Boyle bir taktik daha basarili olur diye dusunuyorum. Daha analitik daha kurnazca kimseyi urkutmeyen urkene de dur bir sakin ol canavar degiliz faizi arttirdik ama bir ay da para cekiminde mola verdik bu sana moral olsun calkanti yaratmak gibi amacimiz yok! imkani taniyan bir tavir olurdu diye dusunuyorum.

    Sizce nasil bir taktik hocam :))))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Parayi piyasadan frd doğrudan cekmiyor ki. Faiz arttırdığı için para fede amerikaya dönüyor. Yani ikisi arasinda bir ilişki var.

      Sil
  8. Merhaba hocam,yaşadıklarımız bizleri çok derinden üzüyor.üretmeden lüks yaşamanın sonunamı geldik acaba.
    Saygılarımla

    YanıtlaSil
  9. Hocam değerli bilgileriniz için teşekkür ederim. Benim size bir sorum olacak. Merkez Bankası'nın faizi piyasayı(banka mevduat ve kredilerini, tahvil piyasasını) hangi kanallardan ne şekilde etkiliyor? Faiz oluşum konularında eksiğim ve çok merak ediyorum. Mesela hazine borçlanma için ihale açıyor buradaki faiz gösterge faiz mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MB bankalara borç veriyor. Faizini artırınca bankaların maliyeti yükseliyor. Onlar da kredi faizlerini artırıyor.
      Gösterge faiz; 2 yıl vadeli Devlet tahvillerinin piyasada en fazla işlem göreninin faizi.

      Sil
  10. Mahfi Bey,

    Iyi Parti'nin acilis konusmasinda Meral Aksener'in ekonominin AKP donemine iliskin degerlendirmesi sizin burada anlattiklarinizla buyuk olcude ortusuyor (iki ana eksen olarak sunlari soyleyebilirim: 1. yapisal reformlari yapma firsatinin geldigi ama firsatin tepildigi, 2. yapildigi takdirde bun reformlarin ne gibi reformlar olmasi gerektigi). Size direk danistilar mi? yoksa danismadilarsa sizce su dort secenekten hangisi daha olasi:

    a) Aklin yolu bir ve Iyi partinin iktisatcilari ve iktisatci danismanlari da ayni sekilde dusunmuslerdir.
    b) Ekonomi hakkinda biseyler soylemeliyiz deyip bir grubu gorevlendirmislerdir, onlar da sagdan soldan bilgi toplarken sizin blogdan faydalanmislardir.
    c) (b'nin biraz degisigi) Direk lider kadro nasil olsa Mahfi Bey de muhalefet, bize laf etmez, deyip fikirlerinizi araklamislardir.
    d) (a'nin biraz degisigi) Iyi partinin ekonomi kadrosu guclu o yuzden hic surpriz olmadi.

    Ortusme cok bariz oldugu icin cok merak ettim, siz de merak ettiniz mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır bana kimse danışmadı. Muhtemelen beni okuyor ya da izliyorlar, belki bazı düşüncelerimi de beğeniyorlar.
      Bu arada ben kimseye muhalif değilim. Ben gerçekleri söylediğim için muhalefet beni kendi yanında iktidar da karşısında zanneder. İktidar ile muhalefet yer değiştirince bana bakışlar da değişir.
      Ben sadece gördüğüm, bildiğim, saptadığım gerçekleri dile getiririm. Çünkü bilim bunu gerektirir. Beğenen alır kullanır saygı uyarım, beğenmeyen eleştirir ona da saygı duyarım. Herkes aynı düşüncede olmak zorunda değil.

      Sil
  11. Mahfi hocam dolar 3.83 oldu nerede durur bu dolar? dolar kaç lira olursa ekonomi gerçek anlamda çöker

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kimin ekonomisini soruyorsunuz,mesela devletin ekonomisi asla çökmez.

      Sil
    2. Adsız27 Ekim 2017 17:17
      Dolar yil sonunda 3.23
      Japonyada ekonomi egitimi aldim Turkiye ekonomisi ve uzakdogu ekonomileri uzerine calisiyorum Turkiyede dolar cok net soyluyorum yil sonunda 3.23 benden soylemesi.

      Sil
    3. Mazda 3.23 !:))

      Sil
    4. Japonyada Mazda mı aldın?

      Sil
    5. dolar yıl sonunda 3.23.çok iyimsersin be kardeşim.size naçizane tavsiyem,sakın buna göre yatırım yapmayın batarsınız.

      Sil
    6. adsız 28 ekim 17:02.. 1- bu cari işlemler açığı devam ettikçe 2- her yıl bir sonraki yılın üzerinde dış finansman bulmamız gerektikçe 3- fed bilanço küçültmeye başlayıp da üzerine abd ekonomisinde enflasyonist eğilimler güçlenirse 4- talep yaratmak ve bunu da kamu merkezli yapmaya mecbur kalındığı için bütçe açığımız artma eğilimine girdikçe maliye politikasını da giderek bozulması ve buna paralel tek çıpa olarak öne sürdüğümüz bu argümanı da kaybedince 5- enflasyon artışı devam ettikçe kanaatimce ciddi bir hesap hatası yapmışsın dolar 4,23 tl ye çıkabilir demek istedin sanırım. ya da japonyada iktisadı çok yanlış öğretiyorlar. ya da türkiyeyi Japonya ila karıştırdın...

      Sil
  12. Peki hocam mb faizi hazine ihale faizini ve gösterge faizi hangi kanaldan etkiliyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MB faizi bankaların faizini o da diğer faizler etkiliyor.

      Sil
    2. Hazine ihale faizini bir de o ulkenin butce\Maliye disiplininden de direk etkileniyor. Ulkenin butcesi acik veriyorsa isterse mb faizi %0olsun orada hazine faizi yuksek olmak zorundadir.

      Sadece MB bankasi faizleri dusuk tutarak eger o ulkede enflasyon dusukse hazinenin ihale faizine faydali olabilir hazineye bu konuda yardimci olabilir. Ama bunun da mb acisindan tek sarti enflasyonun beklenilenden ve o ulkede gecmis zamanlardan daha dusuk enflasyon olmasidir mevcut enflasyon verileri ve beklentilerinin.

      Mesela bizim icin bizde %7 enflasyonun alti boyle bir kosul yaratabilir. Boyle bir durumda mb faizleri indirir hazinede eger maliyede butce disiplini varsa daha az krediye finansmana ihtiyac duyar boylelikle otomatikman hazine ihale faizi duser. Hazinenin uzerindeki faiz yuku azalir.

      Sil
    3. hocam sizce reel kur endeksi kaçla kaç arasında olmalı Türkiye örneği için ?

      Sil
  13. enflasyon çift haneye taht kurmaya karar vermişken
    işsizlik çift haneli
    Faiz çift haneli
    Döviz kuru aşırı değerli
    Yatırım düştü
    İthalat arttı
    eeeee......Büyüme nasıl çift haneli olacak?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Manipulasyonla tabi

      Sil
    2. Buyudukce enflasyon artacak tabi. Sonucta buyuyorsunuz fiyatlarda buyumeye yetisecek.
      Doviz kuru asiri degerliymis sorarim size dolar yilbasinda kacti? merka etmeyin dolar ciktigi gibi dusmesini de bilir.
      Ithalat artmismis yahu kardesim buyuyen ekonomide harcamalar artar ihracattta artiyor ona bakarsdan alip veriyoruz alis veris boyle bir sey. ekonomi esittir almak vermek alis veris aliyorsun veriyorsun ithal ediyorsun ihrac ediyorsun.
      Faiz cift haneliymis yahu hangi ulkede yasiyorsunuz kuzum siz allah askina dunyada faiz lobisinin cirit attigi bir baska ulke var mi? Faizlerin bu seviyede olmasinin en buyuk sebebi bankalar lobiler sampanyaci holdingler
      Issizlik cift haneliymis bu ulkede calismak istemeyen maas begenmeyen o kadar insan var ki siz uyuyun bakin daha dun gelen suriyeliler afganlar ise guce girdi yarin bir gun ben inaniyorum patron olacaklar turkiyede is begenmeyen muhendise universite mezunu insanlara is verecekler onlara emir verecekler! niye herifler caliskan bizim beyefendilerin begenmedigi isleri yapiyorlar hem de lise universite mezunulari olmalarina ragmen
      Yatirim dusmusmus yahu hakikaet inanilmaz yapilan yollari binalari gokdelenleri gormuyor musunuz avrupalilarin dudak isirdigi yatirimlar bizde oluyor. Istanbulun haline bakin new york gibi adeta.

      Lutfen ideolojik gozlerle bakmalayim tarafsiz olalim gercekleri iyi analiz edelim analitik dusunelim ki millet dogrulari gorsun

      Sil
    3. ideolojik bakmayalım diyen adsız siz önce o pembe (renk: pollyanna-cılık manasında kullanılmış) ideoloji gözlüğünü çıkarın :=))

      Sil
    4. 16:59 is begenmeme kismina katiliyorum. Ideolojik de bakmiyorum. Hakli oldugunuz taraflar var ama biraz daha gercekci olmayi deneyin.

      Sil
    5. 2016 3. Çeyrek daralmanın baz etkisi sayesinde yüksek büyüme rakamı ortaya çıkaracak.piyasa beklentisi bu zaten..siz asıl enflasyonu görün.. Önemli olan bunlar değil.. ağustos böceği ile karıncanın hikayesini okuyun boşverin büyüme vs..

      Sil
  14. hocam dolar 3,80ı aştı niye kimse "dolarını boz" kampanyası yapmıyor??

    YanıtlaSil
  15. Plasebo etik mi demişsiniz hocam o da bi şey mi hiç psikiyatra gitmeden ilaç verilip suhni travmalar yaşatılarak karar alması beklenen insanlar var kızıncada bunlar senin yaşaman gereken duygular deniyormuş :)
    Dışsallık konusunda da ekonomi ve psikoloji arasında bağlantı kurmuştunuz. FED'in faizleri olağanüstü arttırıp bi süre sonra düşürmesi ekonomide "bileklerine kumtorbaları bağlayıp antrenman yapan bi sporcunun kumtorbalarından kurtulmuş hali gibi" bi etki yaratır mı?

    YanıtlaSil
  16. Hocam merbaha,
    Bernanke son yazılarında para politikasına alternatif olarak geçici fiyat seviyesi hedeflemesini(Temporary price-level targeting) öneriyor. Ayrıca yazılarında Fed'in bağımsızlığına karşı olan fikirlerin arttığından bahsediyor.
    1) Geçici fiyat seviyesi hedeflemesini merkez bankaları nasıl kullanıyorlar?
    2) Düşük faiz oranlarının sürdüğü bu dönemde(yüksek enflasyon korkusu azaldığından) bağımsızlıklara karşı kısıtlayacı adımlar gelir mi? Çünkü Bernanke bu konuya kitabında da değinmişti. Sanırım bağımsızlığa karşı azımsanmayacak bir muhalefet mevcut.
    Şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1) Geçici fiyat düzeyi hedeflemesini uygulayan MB hangisi bilmiyorum. Bilen var da burada paylaşırsa sevinirim.
      2) MB bağımsızlığına karşı her tarafta muhalefet olduğu doğru. Buna karşılık görebildiğim kadarıyla birçok ülkede MB'ları bağımsızlıklarını körü körüne enflasyona odaklanarak kullanmıyorlar. O nedenle bu muhalefetin bağımsızlıkları kaldırmaya varacak kadar etkili olabileceğini sanmıyorum.
      Bu arada meraklısı için Bernanke'nin geçici fiyat düzeyi hedeflemesine ilişkin bir makalesinin linkini de ekleyelim:

      https://www.brookings.edu/blog/ben-bernanke/2017/10/12/temporary-price-level-targeting-an-alternative-framework-for-monetary-policy/

      Sil
  17. Konu hastalik psikolojik ve geciciyse placebo ise yarayabilir ama Allah korusun biyolojikse yani yapisalsa ise yaramaz. Ilki lüks bir acı ikincisi gercek bir acı.

    YanıtlaSil
  18. Hocam TL ile kirami oduyordum ev sahibi yeni kontratta artik dolarla odeme yapilacagini soyledi. Acikcasi ne yapacagimi bilmiyorum hatta arap isadamlari bulunulan muhitte dolarla ev kiraladigini hatta ev aldiklarini biliyorum AKp sayesinde bize bu ulkenin gercek milli yerli insanlarina yasamak yok mu?

    Tanidigim islamci ve AKPlilere soyledim seviniyorlar. Kisk kis guluyorlar. Bu AKPliler ve islamcilar niye boyle dolari ve arapi seviyorlar da kendi insanlarini sevmiyorlar?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Buna yanıt verecek kadar bilgim yok bu konularda.

      Sil
    2. Osmanlıda türkler'den fazla hoşlanmaz idi...

      Sil
  19. hocam tl yi özendirmek için bankalar falan döviz bozdurma sonucunda müşteri gelir elde etmiş ise ve aradaki pozitif fark vergilendirse,aynı işlemi altın için de yapsa nasıl olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bankalar niye böyle bir şey yapsın? Bankaların döviz yükümlülüğü de var böyle bir özendirme yapsa bankalar zarar eder bilançoları bozulur.

      Sil
  20. Hocam, nohut- makarna- kömür gibi şeyler de; ekonomide plasebo etkisi yaratır mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. google'de çok değişik yazılar var sosyal patlama ve oy konusunda belki nitelikli bir arama yaparsanız google akademik'te bir kaç makaleyede rastlayabilirsiniz. Tabi amacınız okuyup bir şeyler analiz etmekse. Sokak söylemini tekrarlamaksa amaç ona bişi diyemem.

      Sil
  21. Osmanlilar IMFden para aldi mi? ecdadimiz imf ve dunya bankasiyla ve notcu kuruluslarla baglanti kurdu mu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ya haccciii. İmf 1945 de kuruldu nasıl osmanlı ondan borç alsın. Allah aşkına şu google denen şeyi kullanmayı öğrenin.

      Sil
    2. Osmanlı IMF'den borç almadı belki ama aldığı borçları ödeyemeyince vergi gelirlerinin neredeyse yarısının toplanması işini yabancılara bıraktı. Cumhuriyet ise aldığı borçları hep normal yollardan ödedi.

      Sil
    3. Çok eski değil daha 29 ekim 1923 de Cumhuriyet ilan edildi biliyor musunuz?
      İlginç bir bilgi: dünya bnkası 1944 de kuruldu
      Size ilginç bir bilgi daha : imf 27 Aralık 1945 de kuruldu
      Acayip bir bilgi daha: nato 4 Nisan 1949 da kuruldu.

      İşin en ilginci ney biliyor musun. Tüm bunları google a sorunca söylüyor :=)

      Şimdi sıra sende bir analiz yap bakalım. Osmanlının bu uluslararsı kuruluşlarla münasebeti olabilir mi?

      Sil
    4. IMF o dönemde olsaydı Osmanlı mutlaka IMF'den bor alırdı. Yedi düvelden borç aldı Osmanlı. Ve o borçları biz torunları ödedik. Yani aslında atalarımız Osmanlılar bizden borç almış oldular.

      Sil
    5. Kardesim notcu kuruluslar dedik! Sp vs bunlar osmanliya ecdadimiza dusuk not vererek ecdadimizi magdur etmis kumpas kurmus olamaz mi?

      Sil
    6. Ha o zaman iş değişti o zaman haklısınız. S&P, Moody's ve Fitch Osmanlı'ya önce A+ notu vermişlerdi sonra birden BB'ye düşürdüler, o nedenle Osmanlı borç bulamaz olunca battı.

      Sil
    7. Kardesim egitim sistemi bunlari bize anlatmadi ki bile orda burda ogreniyoruz ne yapalim ayrica eskiden google mi vardi. Bize osmanlilari savaslari Ataturku anlatip ezberletip bilmeyini pataklayip dovup eve yolluyorlardi. Biz boyle gorduk

      Sil
  22. Hocam,Ekonomi bakanimizin soyledigi, dolar guclu kalmayacak,guclu doların abd ye buyuk etkısı olur, abd guclu doları istemiyor, acıklaması üzerine Size sormak istedim..
    Bu haber dogru mu ,evet dogru ama onumuzdekı seneler icin konusursak , abd ye guclu dolar mı daha cok zarar verir yoksa faiz ve bilanco kücültme islemini yapamamları mı ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faiz artırımı ve bilanço küçültme işlemleri yapmamaları. Doların yükselmesi belki ABD ihracatını olumsuz etkiler ama ABD dışarıdan çok "içeride ekonomi nasıl canlanır enflasyon nasıl artar" diye düşünüyor.

      Sil
    2. Hocam merhaba, bu fed biraz kafa karıştırmıyor mu? Sorularım şunlar: belirledikleri enflasyon hedefine ulaşmak için bilanço küçültme işlemi aslında enflasyonu düşürücü bir etki yapmaz mı? Bir taraftan faiz arttırırken ( faiz artışı tasarrufları artırır talep düşeceği için fiyatlar geri gelir enflasyonun artış hızı düşer) bir taraftanda bilanço küçültme ( dolaşımdaki para miktarının azalması para daha değerli olacağı için enflasyonu düşürür) .. fed acaba yakın gelecekte enflasyonun çok hızlı kontrolden çıkmasını engellemek içinmi bu frenleri kullanıyor.. adamlar bildiğin ekonomiyi soğutuyor.. bir taraftanda trump ın vergi kısıntıları var ki bu insanların cebinde daha çok para kalması demek , eğer bu kalan paralar tüketime dönerse faizler daha hızlı artırılır belki de bilanço küçültme daha hızlı yapılmak zorunda kalmaz mı? Kafamda bu tarz sorular dolanıp duruyor..
      Bu senaryo gerçeğe dönerse içerde durum ne olur? Hem cari açık hem bütçe açığı , üstüne üstlük Abd için bu senaryo gerçekleşirse coşan bir dolar kuru .. ben mi çok karamsarım yoksa sadece hayal mi düşündüklerim ?

      Sil
  23. Henry Beecher'in bu konuda önemli tezleri var, ama daha ziyade plasebo etkisi, ağrı eşiğinin yükseltilmesinde bazı minor katkılar sunabiliyor, tıbbi olarak bunun ötesi ispatlanabilmiş değil. Henry'nin uzmanlık konusu da anestezidir zaten. Neticede palesebo iyileştiren değil, hastalık ile savaşılmasında acıya dayanabilme ihtimalini arttıran bir uygulamadır, ötesi palavra. Bakın önemli olan aslında ilaç da değildir, ilaçlar destektir çocuklar... Mühim olan vücudun hastalıkla savaşma iradesi ve kararlılığıdır. Ekonomi de yüzleşmeden, savaşmadan, çalışmadan düzelmez. Bunlar palyatif çözümlerdir. Tüm kaslarınız, beyin dahil, zorlanmadan, yorulmadan gelişmez güçlenmez.

    YanıtlaSil
  24. hocam öncelikle paylaştığınız bilgileriniz için teşekkür ederim.İktisat mezunuyum ve akademisyen olmak istiyorum.Fakat hangi dalda yuksek lısans yapmalıyım bu konuda kararsız ve bilgisizim.bölümümü seviyorum ve iktisat alanında yapmak istiyorum fakat bir hocamız iktisadın sosyal bilimler içinde akademik açıdan yükselmesi en zor ve zaman alıcı bölüm oldugunu en çalışkan kişinin bile en erken 6 yılda doktorasını tamamlayabileceğini söyledi ve herkes cok zor oldugunu söylüyor sizin bu konudaki fikirlerinizi almayı çok istiyorum ve yükselmesi,okuması açısından en kolay iktisat dalı hangisi yardımcı olursanız çok sevinirim.teşekkürler..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İktisat bence de çok zor bir sosyal bilim. Bence hemen yükselmeyi ve zamanı fazla düşünmeyin. Akademide başarının ön koşulu bir şeyleri çabuk yapmak değil, en iyi şekilde öğrenip yapmaktır. Doktorada ise 6 sene minimum değil ortalama bir sene. Çok çalışırsanız 4 sene hatta 3 senede de bitirebilirsiniz.

      Sil
    2. Herhangi bir işi kolay yükselme amaçlı yapmayın. Öyle yaparsanız kolay yükselemezsiniz. Bir işi hakkını vererek yapın, analiz yapmayı öğrenmeye çalışın. Doktora özel bir iştir. Bilim insanı olmak için yapılır. Yükselmek için yapılmaz. Siz doğrusunu yaparsanız zaten yükselirsiniz. Hedefiniz yükselmek değil önce öğrenmek olmalı.

      Sil
  25. Hocam, bu ülkenin gördüğü en iyi iktisatçılardansınız. Umarım yazmaya ve bizleri bilgilerle donatmaya devam edersiniz.

    Yiğit Özay

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Estağfurullah, elimden geldiğince bir şeyler yapmaya çabalıyorum.

      Sil
  26. Sayın Eğilmez, ekonomimizin büyük ölçüde (bence %40 civarında) yurda giren ve çıkan ne olduğu bilinmeyen (net hata, noksan) da tabir edilen kara para ile döndüğünü düşünüyorum. Ekonomimizin bu hastalıktan kurtulabilmesi plasebo uygulaması ile mümkün olabilir mi? Ekonomimizde kara paranın azaltılması, önce büyük sıkıntılara sebep olacak, acı reçete dir. AKP hükümeti zamanında bu kara para seviyesi çok arttı ve Hükümet oy kaybı düşüncesiyle acı reçeteyi uygulamıyor, aksine kara parayı teşvik ederek (paranın rengi yeşil, kara filan olmaz aldatmasıyla) acı reçete yerine, tatlı hissini veren kötü ilaç uygulamasına devam ediyor. Döviz fiyatları arttığında kara parayı Ülkeye davet ederek, döviz fiyatını düşürmeye çalışıyor, bir süre sonra kara para Ülkeden çıkarken döviz fiyatları daha da fazla yükseliyor. Kara para ile döndürülmeye çalışılan ekonomi her geçen gün daha da hasta oluyor. Ayrıca düşüncem kara para büyümeyi arttırıyor diye Hükümet daha da teşvik ediyor. Kara para büyümesi ekonomiyi daha çok hasta ediyor. Sonunda ekonomik büyümemiz belki %10 a ulaşacak ancak ekonomi komaya girecek ve faturasını, ceremesini bizler halk olarak çekeceğiz, daha da acı reçeteyi kullanmak zorunda bırakılacağız. Acaba yanlış mı düşünüyorum?

    YanıtlaSil
  27. Hocam, enflasyon ve cds yükseliş trendindeyken mb daha ne kadar faizi sabit tutarak durumu idare edebilir sizce? (erken seçim dedikodusu çıktığı için ve Avrupa birliğinin ekonomik baskıları nedeniyle cds nin düşme ihtimalini öngörmüyorum)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MB zor durumda. Kur düşerse idare eder, yükselirse sıkıntıya girer.

      Sil
    2. Kur düşer mi peki? Yada hocam soruyu şöyle sorayım.. Abd deki mevcut durumu ve ülkemizdeki mevcut durumu göz önüne aldığımızda kurun (usd/trl) bulunduğu seviyeden aşağı gelmesi için bir sebep görebiliyormusunuz?

      Sil
  28. Belirsizlik ve güven koşulları tam olarak sağlanmadığı için Fed'in sadece algı yaratarak bu etkiye düşürmesinin yanı sıra, hiçbir etkide bulunmayanların durumu nasıl olur? Yani en doğru karar beklemek olmaz mı? Belirsizlik çok dehşet bir duygu bu strese girmeleri Plasebo Etkisini ortadan kaldırabilir mi? Yazılarınız okudukça öğreniyor ve meraklanmamı tetikliyor. Çok teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağ olun.
      Tabii bu durum plasebo etkisiyle idare edilip geçiştirilecek bir ey değil. Bunlar geçici zaman kazanımları sağlamaktan öteye gitmez.

      Sil
  29. Hocam 2 yillik tahvil faizi 13 ve enf piyasa beklentisi 9.5-10 ise biz reel olarak 3.5-4 faiz oduyoruz. Peki yabanci bu kazanci saglarken yerli birey neden mevduatina reel para kazanamiyor?
    2- Yabanci %3.5 reel kazaniyorsa bizdugu dovizi max.3.80x1.035=3.93 den geri alirsa zarar etmez. Bunu gercekci buluyormusunuz?
    3- yatirimci eger zarar ediyor gibi olursa yani doviz yukselirse kendini hedge etmek icin elindeki TL ile dolat alip zararini dengelemek istiyorlarmis. Bu sacma degilmi? Doviz kurundan kazanirken divizi dahada yukselttigi icin elindeki tahvilin zararini buyutor olmuyormu bir yandan?
    4- Tum piyasa verileri, olasi fed icraatleri, Suriyedeki en azindan askeri harcamalar, esnafa verilecek krediler vs. herseyi goz onune aldiginizda 2018 yil sonu enflasyon tahmininiz varmi?
    5-Ne olursa olsun Turkiye "ne batar ne cikar" tezine katiliyormusunuz?
    6- abd vergi indirimleri sebebiyle abd borsalarinin onumuzdeki yilda surekli yukselecigini dusunuyormusunuz? Bizim borsaninda buna paralel hareket edecegini dusunebilirmiyiz?
    saygilar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1) Çünkü bizde enflasyon yüksek, yabancıda düşük. Buna karşılık yabancı da kur riskini alıyor ve TL değer kaybettikçe o da kaybediyor. Bizim böyle bir durumumuz yok.
      2) Öyle görünüyor.
      3) Benim bildiğim öyle bir durumda hemen çıkıp USD mevduatına geçiyorlar. Onun da net faizi 2,5. O da ABD'ye göre yüksek.
      4) Yılsonunda yaparım belki şimdilik yok.
      5) Katılmıyorum. Ama Türkiye'nin dirençli olduğunu görüyorum.
      6) ABD borsaları yükselebilir. Bizimki o kadar kolay değil.

      Sil
  30. Hocam gündemde olan büyüme durumuyla ilgili olumlu olumsuz bir yazınız gelecek mi ?

    YanıtlaSil
  31. Prophecies have a tendency to fulfill themselves...

    YanıtlaSil
  32. Hocam kimse konusmuyor soylemiyor ancak Petrol fiyatlari 60 dolar bandinda. Ve oyle goruluyorki 55 dolarla gecmiste kaldi gibi
    Dahasi dolar reel endeksi de yukseliyor

    BU iki etmen Basta turkiye olmak uzere etkisi olacak gibi ulkemize.

    Ozellikle petrol dogalgazin artmasi ciddi bir durum. hani dolar artsa ihracatimiz artar deriz kendimizi avuturuz da petrolun artmasinin sakasi yok. umarim petrol en fazla 65 dolara kadar cikar aksi halde 70 bandlarina kadar gelirse isimiz is benden soylemis.

    Siz ABD dolar faizini arttiriken dolar alimi yaparken kisaca dolar degerlenirken petrol dusmesi gerekirken tarihsel olarak petrolun bu kadar artmasini devam edecegini dusunuyor munuz? petrol 65 dolarlari asar mi ?

    YanıtlaSil
  33. https://eksisozluk.com/entry/71710913

    Güzel bir analiz yapmış ekşi de bir yazar

    YanıtlaSil
  34. Hocam yüksek cari açık dışlama etkisi yaratabilir mi sizce? Mesela yükselen cari açık kurun yükselmesine yol açar,kurun yükselmesi üzerine faizler artar özel sektör fon talebi düşer. Yani devlet dışlamış olmaz ama yükselen faiz dışlamış olur.

    YanıtlaSil
  35. Fikret Şenses'i tanıyor musunuz Mahfi bey?

    "İktisada (Farklı Bir) Giriş: Giriş İktisadı Öğrencileri ve İktisada İlgi Duyanlar İçin Yardımcı Kitap" kitabını okuduysanız, yorumunuzu aktarır mısınız?

    http://www.iletisim.com.tr/kitap/iktisada-farkli-bir-giris/9483#.WfS_Qo-CzDc

    Bu kitap eski mi, yeni mi?

    YanıtlaSil
  36. Başbakan, "bu sene ekonomi %7 büyürse şaşırmayın" demişti geçen gün.

    Ekonomi bakanı, "coşmuş bir ekonomimiz var" demişti geçen gün.

    Bu büyüme oranının, verilere "makyaj" uygulayarak oluşturulduğu şüphesi yaygın. Sanırım siz de bu şüpheye sahipsiniz.

    1. Literatürde "durağan durum (hâl)" ilk ne zaman, nerede, kim(ler) tarafından tanıtılmıştır, günümüzde karşılığı nasıldır?

    2. Termodinamikte kullanılan bir terim olan "durağan durum (hâl)", niçin iktisat bilimine de transfer edilmiştir?

    3. "Makyaj"ı kaldırabilirsek, Türkiye ekonomisinin gerçek suratının, "durağan durumunu (hâlini)" nasıl açıklayabiliriz?

    YanıtlaSil
  37. Katalonya'da vaziyet nedir diye merak edip tura çıkmış idim.

    Dolup taşan caddeleri arşınlarken yoruldum, Barcelona'da bir kafede oturup kahvemi yudumlarken bir de kimi göreyim, 'Andreu Mas-Colell' !!!

    İki sohbet ettik, bana dedi ki, 'Mahfi hocama selamımı iletiniz. Öğrencilerim, yazılarını çevirip bana getiriyor, Türkiye'nin gidişatını tarafgir olmadan anlatan nadir bir bilim insanıdır. İstanbul'a geldiğimde onunla Çiçek Pasajı'na gitmek istediğimi de söyleyiniz.'

    Haberin olsun Mahfi hoca...

    YanıtlaSil
  38. Mevcut işsizlik ve enflasyon oranlarıyla Türkiye stagflasyona girdi mi? Stagflasyona girmediysek ölçüsü nedir? yani ne olursa evet şimdi stagflasyona girdik diyebiliriz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Stagflasyon, büyümenin durgun (yani sıfır ya da sıfıra yakın büyüme oranı) ve enflasyonun yüksek olduğu bir ekonomi için geçerlidir.Türkiye'de şu anda % 5.5 büyüme olduğu için stagflasyon söz konusu değil. Türkiye'de enflasyonlu büyüme durumu var şu anda...

      Sil
    2. Iste meselede burda .Türkiye'de şu anda % 5.5 büyüme olduğu için stagflasyon söz konusu değil. Türkiye'de enflasyonlu büyüme durumu var şu anda.

      Enflasyonlu buyumenin(ki buyumeden kastimiz potansiyel buyume oranimizin altinda degil tam tersi ustunde %5.5) oldugu bir ortamda Issizlik niye yuksek.

      Bilenler bilir issizligin bas makro ekonomik dusmani buyume ve enflasyondur. Buyume ve enflasyonun oldugu bir ekonomide issizlik muhakkak duser.

      Turkiyede potansiyelin biraz ustunde buyume var son 10 yilin ortalamalarinin uzerinde enflasyon orani var ama issizlik yuksek hele tum bunlara dunyadaki iyi giden konjokturu gelisen ticareti buyumeyi de katarsak daha da isin icinden cikilmaz bir hal aliyor!

      Sil
    3. türkiye ekonomisi ancak kamu ekonomisi de yüksek finansal kaldıraca ulaştığında tamamen stagflasyona girer bence. zira: özel sektör ekonomisi ve hane halkları tarafı yüksek finansal kaldıraçlı ve buna kamu tarafı da ileride eklenecek gibi görünüyor çünkü hükümet sanırım 2019 u da düşünerek kamu merkezli büyüme yaratma peşinde. bu da zamanla bütçe açığının artmasına ve borçlanma gereksiniminin de büyümesine ve borçlanma faizlerinin yükselişinin hızlanmasına makro bazda yatırım ve tüketim azalmasına neden olarak ki biz iç talebe dayalı büyüyen yapıda olduğumuz için büyüme ivmemiz da sert düşüş ve buna bağlı da hem durgunluk hem yüksek enflasyon ve yüksek işsizlik yüksek kur ve faiz ortamında muhtemelen güçlü stagflasyona girebiliriz.

      Sil
    4. türkiyede üretim artışına bağlı değil daha çok mal-hizmet cari fiyatlarındaki artışa paralel bir sözde büyüme vardır. gerçekte büyüme ivmemiz daha düşük olmasına rağmen bir önceki yıla nazaran başta balonlaşan konut fiyatları olmak üzere mal-hizmetlerin fiyatlarında yaşanan yükseliş yani enflasyonist odaklı bir büyüme yaşıyoruz ama bu büyüme asla üretim artışına bağlı yaşanmıyor ki zaten sözde büyümeye rağmen giderek artan işsizlik oranları da bunun işaretidir.

      Sil
  39. "SİZLERİ BİR KIVILCIM OLARAK YOLLUYORUM, ALEVLER OLARAK DÖNMELİSİNİZ."
    MUSTAFA KEMAL ATATÜRK, 1923


    istanbul üniversitesi‘nde öğrenci olduğum sıralar, okul duvarında bir ilan gördüm: “avrupa’ya talebe yollanacaktır.”

    ”allah allah” dedim!

    ülke yıkık dökük, her yer virane, lozan yeni imzalanmış, bu durumda avrupa’ya talebe. lüks gibi gelen bir şey.ama bir şansımı denemek istedim. 150 kişi içinden 11 kişi seçilmişiz. benim ismimin yanına atatürk, “berlin üniversitesi’ne gitsin.” diye yazmış.…

    vakit geldi, sirkeci garındayım; ama kafam çok karışık.gitsem mi, kalsam mı? beni orada unuturlar mı? para yollarlar mı? tam gitmemeye karar verdiğim, geri döndüğüm sırada bir posta müvezzi ismimi çağırdı.“mahmut sadi! mahmut sadi! bir telgrafın var.”

    “benim” dedim. telgrafı açtım, aynen şunlar yazıyordu: “sizleri bir kıvılcım olarak yolluyorum, alevler olarak geri dönmelisiniz.”

    imza: mustafa kemal

    okuyunca düşündüklerimden olağanüstü utandım. “şimdi gel de gitme, git de çalışma, dön de bu ülke için canını verme.” dedim. “düşünün 1923‘te o kadar işinin arasında 11 öğrencinin nerede, ne zaman, ne hissettiğini sezebilen, ona göre telgraf çeken bir liderin önderliğinde bu ülke için can verilmez mi?”çok başarılı oldum. ülkeme alev olarak döndüm. önce istanbul üniversitesi genel ve beşeri fizyoloji enstitüsü‘nü kurdum. kürsü başkanı oldum. daha sonra ülkemin başbakanlığını yaptım.

    ben kim miyim? ben sadece iki satırlık bir telgrafın yarattığı bilim adamıyım..

    ord. prof. dr. sadi ırmak

    YanıtlaSil
  40. Hocam yazınızı okuyunca ve Merkez Bankalarının gündemdeki tavırlarını görünce Süleyman Demirel'in"Meseleleri mesele etmezseniz ortada mesele kalmaz" sözü aklıma geldi.

    YanıtlaSil
  41. sayın hocam benim beklentimde,ekonominin şuanki halininde kötü olduguna inanıyorum.hatta açıklanan rakamlarınında yalan dolandan ibaret oldugunu sanıyorum.onlar ayrı.benim sorum şu.hocam bitcoin denen bir sanal para var,ama buraya gerçek paralar yatırılıyor.bunun eninde sonunda batacagını yada dahada artacagını söyleyenler var.sizce bu sanal para ilerde dünyayıda etkileyecek bir krize sebeb olabilirmi.biliyorsunuz morgıçla başlayan ve katlanarak tüm dünyayı etkileyen bir krizimiz hala ortada duruyor.bitcoinde buraya yatırılan paraların çokluguyla gerçek bir krize sebeb olabilirmi.ayrıca hollandada oluşan lale soganı krizinide hepimiz biliyoruz.yoksa sayın hocam gereksiz bir endişemi bu .teşekkürler ,iyi günler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sukru bey siz daha once hukumetin istatistik kurumu vasitasiyla acikladigi verilere inanmadiginizi soylerken ben ve bir cok kisi sizin abarttiginizi dusunuyordu. Nasil olurda uluslarasi olceklerin verilerin kullanilarak yapildigi istatistiklerin verilerin gercekdisi bir sekilde uluslarasi ve ulusal kamuoyuna sunabildigiydi. Kimse verilerden suphe duymuyordu.

      Ancak son gelen veriler siz ve sizin gibilerin hakli oldugu gorusunde neredeydse tum yazar ve ekonomistler ortak gorus icinde son gunlerde!. Buyume var issizlik yuksek! buyume var kisibasina gelir artmiyor. Issizlik yuksek fakat enflasyonda yuksek ustelik buyume oldugu halde. Hani issizlik yuksek olur enflasyonda yuksek olur ama buyume olmadigi icin stangflasyon kosullarinda boylesi veriler olur bu da stangflasyonun dogasi geregidir!!!. Normal buyumenin oldugu yerde iszilik ve enflasyonun at basi sekilde beraber yuksek olmasi sasilacak bisey dahasi Turkiyede enflasyonun maliyet unsuru olan dolar, ocak sonundan eylul sonuna kadar dustugu ve stabil oldugu ortamndandan bahsediyorken hemde.
      iyi gunler
      Mehmet Naim Sedali

      Acikcasi bu kukumetin acikladigi verilere artik benimde inancim kalmadi en iyi ihtimalle yakin zamanda Cinin yaptigini yapiyorlar en kotu ihtimalle de bir zamanlar Yunanistanbin yaptigini yapiyorlar!

      Sil
    2. 1-Buyume var issizlik yuksek!

      Bu tespitin başka hiçbir açıklaması olamaz mı? Hemen veriler sahte kanısına varabiliyoruz.


      2-buyume var kisibasina gelir artmiyor.

      Bu cümlenizi sanırım eksik bırakmışsınız. Yoksa büyüme var kişibaşına gelir artmıyor demezdiniz.

      3-Issizlik yuksek fakat enflasyonda yuksek ustelik buyume oldugu halde. 

      Enflasyon maliyet kaynaklı artış trendinde, işsizlik yüksek; iş yaratılmadığı için değil katılım daha fazla olduğu için üstüne üstlük suriyeli göçmenleri de hesaba katarsanız hem enflasyonu hem de işsizliği hem büyümeyi açıklayabilirsiniz.

      Şu denilebilir; artık suriyelileri de istatistiki olarak nüfus hesabına katmalı, işsizlik verilerine dahil etmeliyiz. Yapabiliyorsak geçmiş verileri de yeniden hesaplamalıyız ki trendi görebilelim.

      Yunanistan doğru bir örnek değil. Türkiye şu dönemde gelen para TUİK in verilerine değil TCMB nin faizine geliyor. TUİK sayesinde bir menfaat kazanmadı Türkiye, Yunanistan gibi.

      Çok çabuk sonuca ulaşıyoruz bir emek harcamadan. Kurumlarımızı aceleye getirilmiş, yargılara inanca dayalı fikirlerle yıpratmak doğru değil. Nasıl olsa inanmıyorlar verilerimize noktasına getirmeyelim.

      Göçmen faktörünü dahil edin, tüm veriler daha anlamlı gelir size.

      Hükümetler verileri işlerine geldiği biçimde yorumlar. Sadece hükümetleri değil, her kesimden taraflı tarafsız diğer yazıları, araştırmaları, yorumları okuyun. Kararınızı daha iyi verirsiniz.

      Sil
    3. Btc de büyük balıklar küçükleri yutacak gibi duruyor.

      Sil
    4. Timur beyelestirlerinizi anliyorum. Katki oneri ve ifadeleriniz icin tesekkur ederim. Bazi yerlerde kendimi iyi ifade edememis ve cumleleri dusuk kullanmis olabilirim.

      Ancak tum bunlar buyumenin oldugu enflasyonun(karma maliyet+talep) kurun ocak ayindan eylul sonuna kadar dustugu ve dalgalanma yapmadigi bir ekonomide nasil olurda issizlik azalmaz.

      BUYUME ve Enflasyon var bu iki veride son bes yilin neredeyse en yuksek seviyesinde ama issizlik rekor. Lutfen bunu bana aciklayin. Gocmenler olayina girmeden %1 hatta sizin hatiriniza %2 yi atalim issizlikten gerisi neyi ifade ediyor. Universite mezunu issizlerin yuksek olmasi ni da mi gocmenler tetikledi ? Turkiyede egitim duzeyi dip yaptikca is bulma orani artiyor temizlik fabrika vs.. alanlarda gocmenler nerede calisyor peki bankoda mi ofislerde mi ? devlette mmi?

      Sil
    5. Göçmen nüfus önemli bir faktör. Yüzde 1'i yüzde 2'yi küçümsemeyin. 2008 yılıbdan sonra dip seviyelerdeki işsizlik oranımız yüzde 8 ler seviyesinde olduğunu düşünürsek özellikle.
      Düşünün bir ülkenin nüfusu normal artış hızına ek olarak 3,5 milyon artıyor. Ki artan nüfus yeni doğum değil çeşitli yaş guruplarına göre bir dağılımı var.

      İlk zamanlarda belli noktalarda çadır kentlerde yaşıyorlardı, geçiş güzergahı olarak kullanıyorlardı. Son yıllarda ülke geneline bir yayılım ve çalışma hayatına bir katılım var. Gaziantep ve çevresinde fabrikalarda, imalathanelerde, tarım ve hayvancılıkta mevsimlik işçi olarak çalışıyorlar. Türkiye genelinde de bu durum böyle. Çoğu kayıtdışı ve asgari ücretin altında. İlk önce onların iş bulması çok doğal. İş kuranları da var. Yani bir alım güçleri de oluşuyor, talep de yaratıyorlar.

      Şimdi bizim durum ise yıllık 1 milyon işgücüne katılım oluyor, 700.000 kişi işe giriyor, 300.000 kişi işsizler ordusuna katılıyor.

      3.500.000 göçmenin tamamı bir yılda işgücüne katılmadı, ama katılan rakamın istihdam verilerini etkileyecek büyüklükte olduğu ortada.

      İstihdam verileri kadar olmasada enflasyonu özellikle gıda ve kira fiyatlarını etkileme gücünü de gözardı edemeyiz.

      Türkiye inşaat ve hizmet sektörüne dayalı, sıcak para ile finans edilen büyüme döngüsü ile gelebileceği noktaya geldi. İmalat (üretim) sektörü ağırlığını arttırmadığı müddetçe üniversite mezunlarının okudukları bölümle alakalı iş bulma olanağı azalır. Düşünün örneğin 10 fabrikada istihdam edilebilecek mezun veriyoruz ama açılan fabrika sayısı 3 adet. Durum bu.

      Sil
    6. Siz şunu diyorsanız büyüme abartılıyor, işsizliğin arttığı bir ekonomide büyüme rakamı abartılı diyorsanız; büyümenin 2016 yılına göre daha iyi bir artışın olmasının normal olduğunu, 2016 yılında darbe girişimini atlattığımızı, rus uçağının düşürülmesinin etkisini 2016 yılında yaşadığımızı hesaba katmanızı öneririm. Ve bu yıl ortaya konan KGF etkilerini ve verilen teşvikleri hesaba kattığınızda büyümenin olmaması garip olurdu.

      Sil
  42. #TARİH BİLGİSİ GEÇMİŞİ TARİH BİLİNCİ GELECEĞİ AYDINLATIR#.
    "Çalışmadan, yorulmadan öğrenmeden, kolay yaşamanın yollarını aramayı alışkanlık haline getirin milletler, önce haysiyetlerini sonra, hürriyetlerini, sonra da İstiklallerini kaybetmeye mahkumdurlar."
    M.K ATATÜRK
    Selçuklu, Osmanlı, Cumhuriyet zincirinin nice yüzyıllara ulaşması temennisi ile Cumhuriyet bayramımız kutlu olsun.

    YanıtlaSil
  43. bugün 29ekim Cumhuriyet bayramı. Bayramımız kutlu olsun.
    Cumhuriyet konulu yazınızı sabırsızlıkla bekliyoruz Mahfi hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bayramımız kutlu olsun. Evet hocam 29 Ekim ile ilgili bir yazı bekliyorum sizden ben de.

      Sil
  44. bugün 29ekim Cumhuriyet bayramı. Bayramımız kutlu olsun.
    Cumhuriyet konulu yazınızı sabırsızlıkla bekliyoruz Mahfi hocam.

    YanıtlaSil
  45. Cumhuriyet bayramımız kutlu olsun öncelikle.. hocam makyajlanmış stagflasyon diye bir tanım iktisat biliminde varmı?

    YanıtlaSil
  46. hocam, cumhuriyet bayramınızı candan kutlar, başarılarınızın devamını dilerim.

    YanıtlaSil
  47. Hocam yüksek cari açık dışlama etkisi yaratabilir mi sizce? Mesela yükselen cari açık kurun yükselmesine yol açar,kurun yükselmesi üzerine faizler artar özel sektör fon talebi düşer. Yani devlet dışlamış olmaz ama yükselen faiz dışlamış olur.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi