Merkez Bankası Nasıl Kâr Eder ve bu Kârı Niçin Hazineye Devreder?

Merkez Bankası’nın Kârı
Merkez Bankası’nın 2018 yılında 37 milyar TL kâr ettiği Hazine ve Maliye Bakanı tarafından açıklandı. Merkez Bankası, normal olarak Nisan ayında yapacağı genel kurul toplantısını 18 Ocak’ta yapacak. Banka ana sözleşmesinde yer alan "Genel Kurul toplantıları her yılın nisan ayı içinde ve banka meclisinin tespit edeceği günde toplanır" ifadesinin "Genel kurul toplantıları her yıl hesap dönemi sonundan itibaren üç ay içinde ve banka meclisinin tespit edeceği günde toplanır" şeklinde değiştirilmesi söz konusu. Aynı toplantıda bankanın 2018 yılı dönem kârından avans dağıtımı yapılmasına karar verilmesi konusu genel kurulun onayına sunulacak. Ondan sonra da kârın önemli kısmı Hazine’ye devredilecek.

Hazine’nin İç Borçlanma Stratejisi adı altında yayınladığı Ocak – Mart 2019 iç borçlanma programına bakacak olursak Şubat ayında toplam 25,3 milyar TL’lik borç geri ödemesinin 3,3 milyar TL’si ve Mart ayında toplam 36,5 milyar TL’lik borç ödemesinin 22,1 milyar TL’sinin (iki ayda toplam 25,4 milyar TL’si) borçlanma dışı kaynaklarla ödenmesi planlanmış bulunuyor (https://www.hmb.gov.tr/duyuru/ocak-mart-2019-ic-borclanma-stratejisi) Bu durumda Merkez Bankası’nın kârının Nisan ayı beklenmeden avans olarak Hazine’ye aktarılmasıyla Hazine, borçlanmaya gitmek yerine bu kaynağı kullanacak.

Senyoraj Geliri
Para basma yetkisine senyoraj, paranın üzerinde yazılı olan değeriyle gerçek değeri arasındaki farka da senyoraj geliri deniyor. Diyelim ki Merkez Bankası 100 TL’lik banknotu 1 TL’ye mal etmişse bu paradan elde edilecek senyoraj geliri 99 TL olmaktadır. Orta çağda senyör ya da lordların kendi adlarına para basma hakkı vardı. Dolayısıyla paranın üzerinde yazılı değerle gerçek değeri arasındaki fark bu senyörlere veya lordlara kalıyor o nedenle bu gelire senyoraj (senyörlük) geliri adı veriliyordu. Zaman içinde para basma yetkisi önce hükümdarlara (kral, imparator, padişah, sultan) sonra da devlet tüzel kişiliğine geçti ve senyoraj geliri de onların hakkı oldu. Tarihsel gelişim sürecinde devletler kâğıt para basma yetkilerini (bu yetkiyi kötüye kullanmamak adına) özerk ya da bağımsız merkez bankalarına devrettiler. Böylece senyoraj geliri kâğıt paraları basan merkez bankaları tarafından elde edilir oldu.

Merkez Bankasının Kârının Hazine Devri
Merkez Bankası’nın kârı, bankalara kullandırdığı borca uyguladığı faizden elde edilen gelirden doğar. Bankalar, finansal aktiviteleri gereği Merkez Bankası’ndan sürekli borç alır ve öderler. Merkez Bankası bu borçlara faiz uygular. TCMB, Merkez Bankası, maliyeti sıfıra yakın olan kendi bastığı parayı 2018 yılı süresince yaklaşık yüzde 18 ortalama faizle kullandırarak 37 milyar TL kâr elde etmiş bulunuyor.

Merkez Bankası’nın bu şekilde elde ettiği senyoraj gelirini Hazine’ye devretmesinin nedeni para basma imtiyazının devlet tarafından kendisine verilmiş olmasından kaynaklanıyor. Bir başka ifadeyle devlet, para basma imtiyazını merkez bankasına devretmiş olsa da senyoraj gelirini almaya devam ediyor.    

Bu konuyla ilgili olarak TCMB Yasasında yer alan iki madde önemlidir. 60’ıncı maddede; kârın belirli bölümünün ihtiyat akçesi ve pay sahipleriyle personele dağıtılması sonrasında kalan kısmının Hazineye verileceğini belirtiliyor. 61’inci maddede; döviz ve altın rezervlerinde kur ve fiyat artışlarından doğacak gelirlerin dönem kazancında dikkate alınmayacağı vurgulanıyor.

Sonuç
Bu yazıdan bazı önemli sonuçlar çıkar: (1) Merkez Bankası kârının küçük bir kısmını diğer pay sahiplerine dağıtır, asıl büyük kısmını ise senyoraj geliri karşılığı olarak Hazineye devreder. TL’nin değer kaybı sonucu döviz rezervleri ve altın rezervlerinde ortaya çıkan değer atışları kâr ile ilgilendirilmeyip ayrı bir hesapta izlenir. (2) Hazine, kâr dağıtımını öne çektirerek borçlanma yerine bu kârı erkenden ele geçirmek istiyor ve bu yolla faizler üzerinde düşürücü baskı yaratmayı planlıyor. (3) Merkez Bankası’nın kârının çok büyük kısmını Hazine’ye devrediyor olması bankanın sahipliği konusunda son zamanlarda ortaya çıkan komplo teorilerinin ne kadar yanlış temellere dayandığını ortaya koyuyor. (4) Umarım bu gelenek değişikliğiyle geçilen kârın avans olarak alınması uygulaması Hazineye kısa vadeli avans uygulamasına geri dönüşe yol açmaz.  

Yorumlar

  1. Hocam ellerinize sağlık, güzel bir yazı olmuş her zaman ki gibi. Fakat son kısımda ki 4 numarqli tespiti tam kavrayamadim. Aciklayabilirmisiniz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2001 öncesinde Hazine nin tcmb den avans kredisi almasını ifade ediyor. Hazine tcmb den avans kredisi alıyordu harcamalar için ama geri ödemiyordu

      Sil
    2. Merhaba Hocam,merkez bankasının para basma neticesinde 37 milyar tl kar etmiş.peki para basma sonucunda enflasyona ne gibi etki oldu.

      Sil
  2. Hocam, TCMB bankalara verdiği 100-140 milyar lira parayı iki katına çıkarsa ne olur. Kârı artar, bankalar zaten anlaşıp enflasyonun 4-5 puan, stopaj sonrasi getiri verdiler, bunu iyice artırabilirler, mevduata ihtiyaç kalmaz. Istenilen yere düşük faizli kredi verebilirler.

    Yıllarca hormonlanan ekonomi, baskilanan değerli tl sonunda yanliş, fzibilitesi ancak bu hormonlu, yüksek hızlı ekonomi içinde mümkün yatırımlar bizim yıllardır tasarruf ederek, zor günler için ayırdığımız 3-5 liranin alım gücünü düşürerek bize yüklenmeye çalışılıyor. Bu düpedüz hırsızlık değilmi. Ben hakkımı helâl etmiyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. bende etmiyorum ve paramı değerini koruyacak şekilde tutuyorum... diyor insanlar bunun adı genel olarak dolarizasyon...

      Sil
    2. Bu yüzden ülkede çift para birimi var zaten mevduatların yarıdan fazlası tl deki değer kaybına karşı nakit varlıklar $ da tutuluyor.

      Sil
  3. Hocam, geçen sene ki yıllara göre artmış mı, azalmış mı peki? İkinci sorum. Bir de emisyon geliri var o da senyoraj ile aynı anlama mı geliyor ? Saygılar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Can bey, hocamdan özür dileyerek ben sorunuza kısaca cevap vermek istedim. ama siz yine de soruyu mahfi hocamıza sormuş olunuz. yanılmıyorsam emisyon geliri monetarizasyon işlemleri sonucunda merkezden bankacılık sistemine doğru para akışı olur. işte burada emisyon hacminin yaklaşık %97 lik kısmı kaydi para haline gelmiş olur. kaydi paranın merkezce belirlenen kadar bir karşılık kısmı merkez bankasında tutmak kanuni zorunluluktur. bu emisyon geliri yaratır yanılmıyorsam. yani anlama geldiği söylenemez kanaatimce. merkez bankası ana para merciidir. para basarak ve basma maliyetini yöneterek kar edebilir. bu kara senyoraj karlılığı denir. emisyon karlılığı kaydi para tarafını kapsamamaktadır. sayın hocam yanlış ise bizi aydınlatır mısınız. saygılar. iyi çalışmalar.

      Sil
    2. Açıklama için teşekkürler :) Mahfi Hoca`mdan da bekliyoruz açıklama

      Sil
    3. Can.. sorulan sorulara herhangi bir okuyucu cevap veriyorsa ve dogruysa Hoca bunu yayinliyor.

      Yani cevap olarak..

      Yok verilen cevap hocaya göre dogru degilse kendisi yaziyor.

      Senin sorunda hoca bir izleyicinin cevabini yayinlamissa sordugun sorunun cevabini vermis demektir.

      Yani Hoca burada zaman kaybini ve israfini önlüyor.

      Yani tekrar tekrar hocam sen de yaz.. sen de yaz demenin manasi yok. kaldi ki yorumcu cok
      güzel cevaplamis.

      Bilmem anlatabildim mi?

      Sil
    4. hocam naçizane bir yanıt da benden gelsin. Emisyon piyasaya kağıt para çıkarılmasıdır.Senyoray ise merkez bankasının para basarak elde ettiği gelirdir.

      Sil
  4. 4. numaralı tespiti biraz açıklarsanız daha iyi olur hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben o maddeyi seçim ekonomisi için dağıtılacak rüşvet pardon rantın dolambaçlı hazineden karşılanması gibi anladım yanılıyorsam blog sakinleri düzeltebilir.

      Sil
    2. Devletin Merkez Bankasından kar payı dağıtım zamanı gelmeden önceden para istemesinden bahsediyor hocamız, yani devlet sürekli para bitti bana para ver avans ver nasılsa kar payı dağıtımı günü gelince hesaplaşırız diyerek hazinenin sürekli Merkez Bankasından para talep etmesi olayı.

      1990 yılında Merkez Bankası, ilk defa kamuoyuna duyurduğu para programı ile döviz kurları ve faiz oranlarındaki istikrarı bozmadan piyasanın likidite ihtiyacını karşılamayı hedeflemiştir. 1990 yılında açıklanan hedeflere ulaşılmasına rağmen sonraki yıllarda Körfez Savaşı’nın mali sektör üzerinde yarattığı baskı, siyasi istikrarsızlık, maliye politikasının yeterince sıkı olmaması ve bankacılık sektörünün kırılgan yapısı gibi sorunlar makroekonomik istikrarın sağlanamamasına ve 1994 yılının ilk çeyreğinde bir finansal kriz yaşanmasına yol açmıştır.

      Yüksek enflasyon döneminin temel unsurlarından biri olan kamu borçlarının Merkez Bankası kaynaklarından finanse edilmesini önlemek üzere ortaya koyulan ilk düzenlemeler bu döneme rastlamaktadır. 21 Nisan 1994 tarihinde Hazinenin Merkez Bankası kaynaklarını kullanımına sınırlamalar getirilmiştir. 1997 yılında ise Merkez Bankası ile Hazine arasında imzalanan bir protokol ile 1998 yılından itibaren Hazinenin Merkez Bankasından kısa vadeli avans kullanmaması konusunda uzlaşılmıştır.

      Sil
    3. 98 ve 2001 deki yasa hala yürürlüktetir. Yani hazine Merkez Bankasından borçlanamaz.
      Bu uygulama ise her yıl kanuni prosedür gereği olan bir şeyin yine kanun değişikliği ile öne çekilmesi. Bundan başka bir anlam çıkarmanın yada endiselenmenin gereği yok.

      Sil
  5. Hocam, "kısa vadeli avans" uygulamasının sakıncalarını ve neden olduğu-olabileceği krizleri de bir yazı konusu yapmalısınız.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konuda eskiden birçok kez yazmıştım.

      Sil
    2. Avansı alan hükümet açısından çok iyidir,
      Avansı alana yakın iş adamları için de iyidir,
      Avansı günün sonunda ödeyen halk için kötüdür.

      Mesela sen çocuğuna iyi bir gelecek vermek için gereken
      para ile veya iyi bir doktora götürmen gereken para ile
      hükümete yakın bir iş adamını Paris'e hatunlar
      ile gezmeye gönderir misin?

      Mantıken göndermezsin diye düşünüyorum,
      ama biri seni buna zorlar ise kriz geçirirsin değil mi?

      İşte o sinir krizine neden olur bu kısa vadeli avans uygulaması.

      Sil
  6. Kısa vadeli avans hazine nin merkez bankasindan dogrudan borclanmasidir. 2000 krizi sonrasi merkaz bankasinin dogrudan kısa vadeli avans vermesi yasaklanmistir

    YanıtlaSil
  7. 2001 krizi sonrası Merkez Bankasının Hazineye avans vermesi kanunen engellendi yasanın değişmesi lazım ama bu değişiklik olursa 90 lı yıllara döneriz ve tabi kamudan kaynaklı borç krizlerini de hep beraber yaşarız

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Reisin yasal olarak yasalara ihtiyacı yok,
      biliyor musunuz?

      Sil
  8. Hocam kalp kalbe karşıymış bende tam bunu mb nasıl kar yaparı sorucaktım ki cevabı yapıştırmış siniz sağolun aziz dostum teşekkürler.

    YanıtlaSil
  9. Mahfi bey mb viopta kazandığı parayı nerede göstereceğiz? Orada yaptığı şortlamalarda alımları genelde bankalar yaptığından viop kazancını bankalara verilen borç faizi içinde mi gösteriliyor ? Yada rezerv kaybedildiği için zarar mı kaydediliyor? mb nin viop uygulamasını bir anlatınız lütfen bir türlü anlayamıyoruz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merkez bankası VİOP'da Kasım-Aralık aylarında açtığı short pozisyonlardan ciddi kâr etti zira maliyeti ile pozisyonları kapattığı tarih arasında MB lehine ciddi bir düşüş oldu ama Ocak ayından bu yana açtığı pozisyonlarda terste kalma olasılığı çok yüksek zira maliyetleri cari fiyatlara çok yaklaştı. MB bu işlemleri için TL kullanıyor, yani dolar işlemi de yapsa kontratlar TL ile açılıyor, bu nedenle rezerv eritmiyor. Burada da şöyle bir sıkıntı oluyor, basma yetkisine sahip olduğu bir parayı (TL) kullanarak basma yetkisine sahip olmadığı bir para birimi($) üzerinden işlem yapıyor.

      Aslında işlemlerin detayları konusunda Mahfi hoca bilgi verebilirse gerçekten çok iyi olur.

      Sil
  10. Sonuç olarak yeni bir 2001 krizimiz var. Avanslarin da nereye gittigini herkes biliyor...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. bu kriz 2001 den daha tehlikeli ve iktisadi tabanı daha geniş olabilecek bir krizdir. bu krizi özellikle 1997 güney doğu asya krizine benzer yönleri fazla olacak gibi görünüyor.

      Sil
    2. özel sektör bu derece yüksek finansal kaldıraçlı çalışırken mecburi istikamet kamu eliyle büyümeye çalışmak olur tabi. ancak sorun şu ki artık 2001 öncesi olduğu gibi kamu kaynaklı büyüme etkileri oluşturmak zordur. çünkü kamu hacmini aşırı derecede düşürdük. %17-18lik kamu hacmiyle %80-82 nin yarattığı büyüme ivmelerini yakalamak çok zordur. üstelik bütçe açığını artırma pahasına yapılacağından hem açık artırılacak hem de istenilen oranda büyüme sağlanamaması riski yüksek olacak. maliyet/kar rasyosu kuvvetle muhtemel aleyhimize olabilir. ki bu da sorunların önce bankacılık sistemini sonra da hızla kamu tarafını reel tarafla eşit derecede sorunlu hale getirmesi demektir. kısacası son 16 yıllık hatalı iktisat ve para politikalarıyla oluşturduğumuz sorunlara bir de kamu tarafını da eklersek yeni sorunlarımız bir de eskilerini eklemiş olacağız gibi geliyor bana. ne dersiniz sayın hocam?.

      Sil
  11. Hocam, MB nın kârını hazineye vermesinde ne sakınca var?

    İkisi de devlet kurumu değil mi?

    2001 krizinden sonra ne yapıyordu o kadar parayı MB?

    Yine hazineye vermiyor muydu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zaten her sene veriyor. Sorun hukumet paraya ihtiyac duyuyor diye 'bagimsiz' MB'nin toplantiyi one cekmesi. Aslinda bunda da pek bir problem yok ama bankacilar yuksek faizle kamuya borc veremeyecekleri icin acisiyorlar, sozculerini kullanarak bir daha olmamasi icin tedbir aliyorlar.

      Sil
    2. Faiz ekonomik kosullarin bir yansimasidir. Manipule etmeye kalkarsaniz kosullar kotulesir, faizler daha da yukselir. Asil sorun bu konuda fikir beyan edenleri 'acisiyorlar' 'sozcu' filan diye cahilce itham etmek. Faiz su an neden yuksek zannediyorsunuz?
      Ayrica, butun bankalar faizlerin dusmesini ister ve buradan para kazanir.

      Sil
  12. Viop ta mb nasıl para kazanır izah edebilen var mı? Yani sınırsız şort işlemi yapacacak bir oyuncu karşısında kim long yapıp vade sonunda kazançlı çıkabilir ki. Millet viopta itinayla ütülür mü anlayamadım doğrusu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siz de short yapin o zaman. Sinyal etkisi bu demek. MB'ye karsi gucu olan da cikar belki ama, Bank of England'a karsi cikmisti.

      Sil
  13. Değerli Mahfi hocam,
    TCMB'nin kârının esas olarak bankalardan ve dolayısıyla halkın cebinden yapıldığını düşünebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tam olarak öyle değil.

      Sil
    2. Bu konuyu net olarak açıklayabilir misiniz? Ben de arkadaş gibi düşünüyorum ama cevap bulamıyorum!

      Sil
    3. Halkın cebinden yapılmayan bir mal ve hizmet var mı bu dünyada?
      Sonuçta herşeyi son tüketici öder. Bu noktalara takılırsak çıkamayız işin içinden. Takmamız gereken tek şey gelirimizi nasıl arttırabilir, nasıl istihdam yaratabiliriz, nasıl gelir dağılımını düzeltebiliriz?

      Sil
  14. "...TL’nin değer kaybı sonucu döviz rezervleri ve altın rezervlerinde ortaya çıkan değer atışları kâr ile ilgilendirilmeyip ayrı bir hesapta izlenir..."
    Aynı hakkı sirketlere tanımıyorlar. TL deger kaybettikce, hesaptaki, hareket gormemiş bile olsa, doviz varlıklarından kur vergisi alıyorlar. Bu seneki kur zıplaması nedeni ile sermayemizin ciddi kısmına "kur geliri" diye maliye vergi saldı.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ama aynı şekilde döviz borcu olan şirketlerde "kur zararı" yazdı. Bu zarar o yılki karı götürmüşse vergi de çıkmaz.

      Bu döviz işlemi iki tüzel kişilik arasında olmuş olsun. Birisi borçlu diğeri aynı tutarda aşacaklı olsun; biri kur farkı geliri, diğeri kur farkı zararı gösterecek ve bu iki şirketin kur farkı toplamları sıfır olacaktır. Yani maliye toplamda bu işlemden yani kur farkından bir vergi geliri elde etmemiş olacaktır.

      Kur farklarına bu açıdan bakın. Tabiki 2018 yılında toplamda sadece kur hareketlerinden bir vergi geliri elde etmemiştir demiyorum. Dediğim sadece salt kur farkı geliri yok, kur farkı zararı da var.

      Sil
  15. yanlis hatirlamiyorsan 2004 baharinda kamuoyunda merkez zarar etti ifadeleri ynsiyordu medyaya. O zamanlar anlayamiyorduk meger enflasyon dustugu icin merkez zarar ettigini ogrendik garip saskinlik vardi kafa karisikligi ile birlikte...
    Simdi kar yapan bir banka demek oluyor ki enflasyon var ki merkez kar etmis karini da simdi de hazineye paslayacak
    Yanlis miyim Mahfi hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TL bazında tutulan muhasebe hesabında tabiki kar görünür.

      Sil
  16. Kâra ortak küçük paydaşlar kimler acaba

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konuda TCMB'nin sahibi kim diye bir yazı yazdım, blogda var.

      Sil
  17. Eskilerin dediği gibi :

    "MO Money MO Problem"
    https://www.youtube.com/watch?v=ioYkj7SjhbY

    YanıtlaSil
  18. hocam türkiye cumhuriyet-i merkez bankası. yani merkez bankası tamamen bize ait olmadığından cumhuriyet merkez bankası denilebiliyor. hisselerinin bildiğim kadarıyla %26 küsür miktarı muhtelif isimler adı altında esasen dünyanın en büyük finansal karteli olan hatta fed ve ecb hatta ve hatta bank international segment sahibi hanedanlığın olduğudur. kağıt banknot basma yetkisinin paylaşıyor o hanedanlık. yoksa bugün erdoğanın yaptıkları sanılmasın ki Ecevit Erbakan gibi devlet adamlarının aklına gelmedi. Erdoğan şapkadan tavşan çıkarmıyor ki zaten o maharet onda yok!. maharet bop eşbaşkanlığının kabul edilmesiyle buna bugün izin veren küresel sermayenin büyük efendisidir. bu izni başka bir siyasiye verilmedi. kimse kimseyi kandırmasın. akepeye sürekli görünmez el denilen yardım ediyor ama üçüncü gözü açık olanlar görüyor o elin kimin eli olduğunu. akepeye seçim yardımları başladı. bunlar yapılıp dolar tekrar 7 ve üzerini görse de yine dış güçler masalına sarılırlar gizlice yeni sözler verilir şimdi ivedilikle yapılması gerekenleri seçim sonrasında yapmaya çalışırlar. doları tekrar 5,30-5,50 arasına gevşetirler. eh akepe de küresel efendilerle yeni türkiye dedikleri bop'un mezopotamya birleşik devletlerini kurma çalışmalarına tam gaz vererek devam ederler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MB'nin yabancı sahipleri olduğu bilgisi tamamen yanlış bir bilgi. Bu konuda blogda yazılarım var.

      Sil
    2. hocam yabancı yerli üzerinden hisse sahibidir inanınız. ayrıca bir ülkenin merkez bankası yabancı para rezervi kadar ulusal para basabiliyorsa dolaylı yoldan yabancı parayı basma yetkisine sahip olanlar lira basım hacmini de etkilemiş oluyorlar hocam. sizinle aynı düşüncede değilim.

      Sil
    3. Cahile laf anlatmak çok zor. "Merkez Bankası yabancı para rezervi kdar para basabilir" diye bir şey yok, yabancı sahipleri veya sahibi olan bir kartel de yok. Merkez Bankası ile ilgili bir kanun var, ne şekilde para basılacağına ilşkin de kanun var, açıp okursanız TCMB'nin sahipliği ne şekildedir, ne zaman ne kadar para basılır öğrenebilirsiniz.

      Cahillik çok güzel bir şey, herşeyi biliyorsun. Yıllarca TCMB'de görev yapmış insanlar bu kadar özgüvenli açıklama yapamaz.

      Sil
  19. Sayın Hocam basınımızdan hergün ekonomimizin daha iyiye gittiğini, rekorlar kırdığını izliyoruz. Bir kamu bankası da kulüplerimizin ve kredi kartı borcu olanların borçlarını düşük faizle ödemesine yardım ediyor. Ekonomimizin zirvede olduğu bu günlerde hazine neden bu toplantıyı öne alsın, paraya ihtiyaç duysun ki? Zaten kasalarımız para dolu değil mi?

    YanıtlaSil
  20. Hocam önceki yıllarda bu kâr yine hazineye devredilmiyor muydu ? Yani sadece bunun zamanı mı erkene çekildi yoksa ilk defa mı böyle birşey olacak o kısmı açar mısınız ? Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Her yıl bu kâr Hazineye Nisan ayında devredilirdi bu yul öne çekiliyor.

      Sil
  21. Merkez bankasının duruşu ve maliye politikası uyumsuz görünüyor. Merkez bankası bu avansın dağıtımını onaylarsa kendiyle çelişmiş olmaz mı? Sıkı para politikası uygulayan bağımsız kurum (A.Ş.), niçin kamu harcaması(genişletici maliye politikası) için hazineye para verir? IMF'e gitmek isteniyor gibi bir mesaj var. Aynı yöne koşması gereken atları farklı yöne bağladık, atları besleyen halk bu fiyatlarla nereye kadar dayanacak? Seçimden sonra baytarı(IMF) çağırırlarsa, sevmediği baytara tedavi olacak atın kayışlarını da bir miktar sıkacaklar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. hocam borçlanma genişletici maliye politikası uğruna oluştu orası ayrı konu ama borçların finansmanı için alınan kaynak genişletici maliye politikası olarak kabul edilir mi?

      Sil
  22. Hocam merhabalar kusura bakmayın rahatsız ediyorum sizden ricam VARANT ile ilgili bir yazı yayınlayabilir misiniz şimdiden Teşekkürler... Hürmet ve Muhabbetle Selametle...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. https://soundcloud.com/ntvradyo/mahfi-egilmez-ile-ekonomi-dersleri-01-mart-2017-varant-nedir

      Sil
  23. Bilen biri yazabilir mi?

    Dolar niye dusuyor? Sebebi sadece faiz olamaz herhalde degil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolarin secime kadar yükselmemesi gerektigi icin düsüyor. Son 1 aydir bu ugurda cevirdikleri dolaplari görmüyormusun?




      Sil
    2. Basit bir cevap: Dolar düşmüyor, yükseliyor. Aralık sonundan beri düşüş trendi kırıldı.

      Sil
    3. Sebebi neden faiz olmasin? Yuksek faiz yuzunden ekonomi yavasliyor, bu yuzden cari acik azalmis, demek ki dovize talep yok.

      Sil
    4. Sevgili arkadaşlar, dolar düşüyor yanılgısına kapılmayınız. Dolar son 1 aydır yükseliş trendine girdi, 31 Aralık 2018-12 Ocak 2019 arasında %3 civarında değer kazandı. Milletimiz günlük 50-100 kuruş artışlara alıştığı için bu alıştıra alıştıra çıkışı henüz fark etmedi sanırım. MB'nın VİOP'da short işlemlere devam etmesi, nispeten yüksek faizler, doların globalde değer kaybediyor olması gibi etkenler bu yükselişi şimdilik sınırlıyor olsa da engelleyemiyor, bu nedenle dikkatli olmakta yarar var derim.

      Sil
  24. hocam merkez bankası viopta ne yapmaya çalışıyo , okuduklarıma göre son aylarda vioptan ciddi kar elde etmiş durumda, eee burda birileri kazandığındığına göre birilerinin kaybetmesi lazım kaybedenler kim oluyor , para basma yetkisi olan bi kurumun karşısında kim ne kadar dayanabilir , sorular çokmu saçma oldu bilmiyorum ama bu viop meselesini hala pek kavramış değilim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merkez vadeli islemlerde dolarin dususune oynuyor.

      Yukselisi icin oynasa zarar etmemek icin basar TL yi istedigi seviyeye dusurur.

      Simdi faize yuklenio TLyi degerli yapio.

      Dis guclerin spekulasyonuna cevap veriyor.

      Kardes daha ne istiyosun? Sana sinyali yakiyo, merkez ne yaparsa sen de aynini yap. Merkez terse duserse, bas parayi euroya.

      Sil
    2. MB'nin VİOP ta işinin olmaması lazım.

      Sil
  25. 1. karşılıksız basılan para enflasyona neden olmaz mı?
    2. MB kur nedeniyle oluşan kar / zararı bilançosunda ana faaliyet karına etki etmeden nasıl gösteriyor.
    3. Bu bahsi geçen 37 milyar tl acaba faiz geliri mi ? Yoksa 7.20 tl den itibaren viop da açılan kısa pozisyondan elde edilen kar mı ?
    4. Madem MB ana konusu olan piyasa dengesi ve istikrarı korumaktan vazgeçip kar etmeye yöneldiyse daha çok para basıp daha çok kar mı edecek ?
    5. Bazı söylentilere göre piyasaya ikiz para verildiği dedikoduları var. Böyle birşey olabilir mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1. Bütün paralar karşılıksızdır.
      2. Ayrı hesapta izliyor.
      3. O da var.
      4. Böyle bir şeyin düşünülmesi bile yanlış.
      5. Hiç sanmıyorum.

      4.

      Sil
    2. Cevaplarınız için teşekkürler. 1. Sorumdaki karşılıksız paradan kastım finansal dengeyi bozacak yabancı para yada altın karşılığının üstünde emisyon.
      3. MB sı hakem olduğu oyunda bir tarafa gol atmak için hamle yaparsa güvenirliğini yitirmez mi ? Art niyetli bir yapı terse düşmesine neden olmaz mı ?
      5. Sorudaki konu bir kaç yıldır dile getiriliyor.

      Sil
    3. Altın karşılığı para basma uygulaması 1970'lerin başında kalktı, yeryüzünde hiç bir paranın her hangi bir karşılığı yok. Yabancı para karşılığı para basma "currency bard" kapsamında kriz dönemlerinde bazı ülkelerde uygulandı.

      Bizim ülkede para kavramının insanların kafasını bu kadar karıştırması, illa bir karşılık aranması ve ekonomiyi takip edenlerin bilgilerinin bile 50 yıl geriden gelmesi çok ilginç.

      Sil
  26. merkez bankası döviz rezervi kadar para basar. yani emeğin, üretimin karşılığında para basmıyor. döviz karşılığında yapılan emisyonun da üzerinden ortaya çıkan faiz hadlerinden ulular arası sermaye baronlarına para transferleri olur. dolayısıyla merkez bankamız sadece bu yapısallık sebebiyle bile her sene değişen miktarlarda parayı dışarıya transfer etmiş olur. bir ülkenin parası üzerinde tam egemenliği yoksa o ülke tam bağımsız değildir. son olarak veciz bir sözle yazımı noktalayayım '' bir ülkenin parasının kontrolü bende olsun; yasaları hangi şapşalın yaptığının önemi yoktur '' bilmem bu söz bir şeyler anlatıyor mu?.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1) Merkez Bankası döviz rezervi kadar para basmaz. Ne kadar para basacağı kanunda yazıyor. Açın okuyun, kendinizi biraz eğitin.

      2) "Döviz döviz karşılığında yapılan emisyonun da üzerinden ortaya çıkan faiz hadlerinden ulular arası sermaye baronlarına para transferleri oluyor" cümlesi her hangi bir anlam taşımıyor. Ne, nereye, nasıl transfer oluyor? Emisyon artınca neden/nasıl dışarıya transfer yapılmış oluyor? Kafanızı bu kurtlar vadisi seviyesindeki komplo teorilerinden kurtarın.

      Sil
    2. Sayın Adsız 15:32 TCMB konusunda bilgilisiniz.

      Hani derler ya delinin bir kuyuya bir taş attı: yeni taşlardan biri de ikiz para. Yani MB nin aynı seri numaradan en az iki tane basması. Bu mümkün mü?

      Sil
  27. Esfender Korkmaz'dan alıntı: ''Merkez Bankası'nın her sene Nisan ayında yaptığı genel kurulu bu sene Ocak ayına çekildi. Amaç bankanın 37 milyar lira kârının erkenden hazineye aktarılması. Anlaşılan bu gelir de seçim bütçesi için kullanılacak. Bütçesinin yıllık düzeni bozulacak.  
    Kaynak Yeniçağ: İstikrara dinamit -''

    YanıtlaSil
  28. Hocam, şanlı urfada milli eğitim müdürlüğünce 9 ay süreyle çalıştırılmak üzere verilen iş ilanına 44 Bin kişi başvurmuş.

    Ben her geçen gün Turkiyenin bölge ve dünya gücü olduğu konusundaki açıklamalara biraz daha inanıyorum.

    Işte bu işsizler ordusu bizi hazine bakanımızın da dediği gibi.

    Hedefe doğru kararlılıkla götürecek.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tam da bana göre haber. Sanliurfa secim sonuclarina bakiyorum da..

      2017 Referandum %71 Evet

      2015 Genel secim %64 Akp

      2018 Genel secim %55 Akp

      Bu sekilde son 15 yil devam etmis. Ben de bir defa daha diyorum.

      Beter olun..

      Sil
    2. Adız 19:37 bu düşüncene katılmıyorum.
      Cahil insanları asla cezalandıramazsın. Çünkü çektikleri cefanın cehaletlerinden kaynaklandığını hiçbir zaman anlamayacaktırlar.
      Burada cezayı çekenler yine aklı selim insanlar olacaktır.
      Çünkü aklı selim insan gerçeğin farkındadır ve gerçekler acı verir.

      Sil
  29. hocam yazunizi okudum. sanki bir hata var. senyoraj geliri hem paranin ustunde yazan rakam ile maliyeti arasundaki fark olarak tanimlaniyor hemde karsiliksiz basilan paranin %18 faizle satilmasi karsiliginda elde edilen kar olarak tanimlaniyor. Belkide ben yanlis anladim ozur dilerim.

    YanıtlaSil
  30. Hocam teessüf ederim,
    Yazı başlığında MB niçin Hazineye kar transfer eder sorusunu sormuş,
    cevabını kısaca yasası böyle diye kesmişsiniz.

    MB Niçin hazineye transfer eder sorusunun cevabı esasen politik sebepler
    değil midir? Bütçesini denk tutan bir hükümet ne yapsın MB parasını?

    YanıtlaSil
  31. hocam, merkezin yaptığı 2019 sonu dolar kuru beklenti anketinde dolar/tl 6,30 medyanı çıkmış. iyimser bir tahmin olmuş. sanırım küresel çapta işler kötüleşmez ve içeride likidite genişlese de dolar fazla yükselmez, seçim sonrasında çok katı ve disiplinli bir maliye politikası-para politikası birlikte eşgüdümlü olarak uygulanır şeklinde beklentiler var. ayrıca hem üfe hem de bilhassa da tüfe de beklentiler ocak-şubat ve martta ortalama bazda %1,50 ve altlarında beklenildiği açıklanmış. dolar 6.30 da kalsa dahi üfeyi de tüfeyi de artırır. fakat bu yılın baz alınması sebebiyle fazla artma hacmi düşük görülür. oysa enflasyon beklentiler gerçekleşse bile muhtemelen %17-18 in altını zor görecektir.

    YanıtlaSil
  32. Sayın hocam sizi uzun suredir takip ediyorum.ekonomist değilim.viop u somutlaştırarak anlatabilirmisiniz.nasıl yapılıyor.neyi amaclıyor.tehlikesi nedir.saygılar

    YanıtlaSil
  33. Hocam bu sayfada geçtiği için soruyorum.
    Bir devlet bankası kredi borçlarını kapatmada yardımcı olacak.Futbol klüpleri bataktan kurtarılacak. Devlet KOBI'lere kredi verecek.
    Bunların çoğu (hepsi değilse) borçları kapatmak için kullanılacak. Bu dağıtılan paralar reel ekonomiye "yatırım için verilen krediler"e kıyasla ne oranda yararlı olur?
    Teşekkür ederim

    YanıtlaSil
  34. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  35. Hocam Rusya'nın 100 milyar dolar rezervlerini Euro ve Yuan'a çevirdiği , Çin'in de Dolar rezervlerini altına çevirmeye başladığı haberleri var. Sizce bu haberler doğru mu? Doğruysa, amaç ne olabilir? Saygılarımla...
    (Geniş bir konuysa, gelecekte bu konu hakkında yazı yayınlayabilir misiniz?)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yandas medya dün bu haberi müjdeler basliklari ile..

      ""Dolara darbe üstüne darbe"" seklinde verdi.

      Bu duruma göre Dolarin dünya sahnesinden cekildigi ve ABD nin cöktügü düsüncesi ile yüzbinlerce ümmet göbek atmaya basladi bile..

      Sil
    2. Ummet te ne yapacagini sasirdi kardes.
      Bi oraya bi buraya donmekten pervane oldu.

      Sil
    3. Amerika cokunce o ummet guclenecek mi? Yoksa Rusya ile Cin in de mi cokmesini bekleyecekler?

      Bence bu kadar cehaletin dunyada yeri yok.

      Sil
  36. Yazı için teşekkürler hocam. Kârın erken dağıtımı için yapılan geçici düzenleme yalnızca 2018 kârını kapsamalıdır aksi hâlde avans işine döner. Geçirdiğimiz döneme bakılınca hoşgörülebilir bir uygulama bu ayrıca crowding out'un da önüne geçer diye düşünüyorum. Faizlerin daha da yükselmesini engelleyerek yatırımı düşmesini engeller.

    YanıtlaSil
  37. Ekonomi gündeminden birkaç dakikalığına uzaklaşıp nefes almak isteyenler için:

    Galata

    Aslı 'Galatâs'. Bulabildiğim en erken kayıt 1270'lerde orada 'Ceneviz kolonisi' kurulmasıyla ilgili haberler. Adın aslına ilişkin iki popüler görüş var:

    İlki, Yunanca 'süt, sütlü, sütlüce' tezi. Bunun ele gelir tarafı yok. Elence 'gálas' süttür, ama 'galatas' veya ona benzer bir türev yoktur, eski dilde de yoktur, uymaz.

    İkinci tez, M.Ö. 276'da İstanbul'un karşısına kamp kurup kenti haraca kestiği rivayet edilen 'Galat'lar, yani 'Kelt'ler. Dil açısından bu uygun (Galatas, 'Keltler' demek), fakat semt adının 1500 küsur yıl yer altında uyuduktan sonra uyandığını düşünmek hayal gücümüzü zorlar.

    Başka bir şey dikkatimizi çekmeli.

    Geniş anlamda 'Rumistan'da beş (5) tane 'Galatâs' sayıyoruz:

    Biri bizimki.

    İkincisi, Çanakkale boğazında, Lapseki'nin tam karşısında, yeni adı 'Sütlüce' (!)

    Üçüncüsü, Peloponnes'te, 'Poros' adasının tam karşısında, 'Poros' feribotunun kalktığı kasaba.

    Dördüncüsü, Bulgaristan'da, 'Varna kentinin karşı yakası'nın adı.

    Beşincisi, Karadeniz'de, eski 'Mapavri' (şimdiki 'Çayeli') kasabasının dereden karşı yandaki mahallesi.

    Google'dan bakın. 'Bul bir isim' derseniz; beşinin de adı 'Karşıyaka' olur.

    Ama necedir, hangi dilde hangi sözcükten nasıl türetilmiş olabilir, bilmiyorum. Yunancada böyle bir sözcük yok, veya düşünemiyorum. Acaba öbür dördü, İstanbul'daki Galata'dan kıyas yoluyla uydurulmuş olabilir mi? Mümkün, belki, araştırmak lazım.

    [Sevan Nişanyan
    10 Ocak Perşembe]

    YanıtlaSil
  38. Yine guzel bir yazi ile bizleri aydinlsttiginiz icin tesekkur ederiz.Icerk acisindan yazilarinizda kastedileni anlamak icin en az iki defa okuyorum.Verilmek istenen mesaj satirlar arasinda oyle bir yerlestirilmis ki ayirintilari ancak cok dikkatle okundugunda gorebiliyorsunuz. Ayni zamanda yazilar sizi dusunmege yorum yapmaga yoneltiyor,Elinize saglik hocam.

    YanıtlaSil
  39. FED kimdir hocam ? Fed i kimler yönetiyor ? Fed'in bir faiz artışı bizi bu kadar etkilemesi ne kadar doğru ? Uluslararası ticarette dolar yerine başka bir para birimi kullanabilir miyiz ?

    YanıtlaSil
  40. Sayın hocam m.b. nın bastıgı karsılıksız paranın ekonomiye olan kötü etkisinin nasıl olustugunu basitce basamak basamak anlatabilirmisiniz

    YanıtlaSil
  41. FED ve ECB Avrupa merkez bankasi ikinci piyasadan devlet tahvili veya cop olmus emlak fonu tahvilleri alinca dunyada sorun olmuyor. Bizim merkez bankasi 2 ay sonra odeyecegi parayi 2 ay once odeyince sorun mu oluyor. Daha iyi hazine piyasadan daha az borclanir. Faiz bir iki puan dyser. Issuzligin hizli artmasi onlenir. Ocak subatta mevsimsel olarak da iyice daralan piyasalara uc bes damla faydasi olur. Birde boyle bakin

    YanıtlaSil
  42. Hocam hazinenin bu son hamlesiyle yabancı fonların tahvil satıp borsada son yasanan ralliye sebep oldugunu düşünebilir miyiz ?

    YanıtlaSil
  43. Hocam iyi günler,

    MB'nın hazineye verdiği bu rakam %20 ihtiyat akçesi ve kurumlar vergisi sonrası çıkacak kar için avans ise toplam VÖK rakamının 50 milyar civarı olması gerektiği ve bu kar rakamının normal olmadığı söyleniyor. Bu hesap şekli doğru mu, 37 milyar ihtiyat ve vergi sonrası rakam mıdır?
    MB'nın 12 aylık Gelir Tablosu henüz açıklanmadı ama 9 aylık tablosu açıklanmış olmalı. Buraya göre 12 aylıkta 50 milyar kar çıkar gibi gözüküyor mu?
    12 ay sonunda bu kadar kar çıkmıyorsa sizin madde 4'te dile getirdiğiniz nakit avans halihazırda uygulanmış olabilir mi (yukarıdaki sorularda da dile getirilen VİOP kazancı çok yüksek değil ve ayrıca bankalara NDF satışından da zarar var)?

    YanıtlaSil
  44. Şimdi benim kafam çok karıştı! MB bankalara borç veriyor bunu da para basarak yapıyor. Bankalara verdiği borç para karşılığı bankalardan 37 milyar TL kar yapmış.Yani şimdi MB piyasadan 37 milyar TL çekmiş olmuyor mu? Ha diyeceksiniz ki, bankalar da vatandaşa yüksek faizli kredi kullandırıyor bankalar haliyle MB dan aldıkları paradan kazandıkları faizden kar yapıp MBna aldıkları borcu ödüyorlar. Dolayısıyla vatandaşın cebinden 37 milyar hortumlanmış olmuyor mu? Yani piyasadan o kadar para çekildi ve devletin kasasına kondu.Ya da bu durum her ay kredi kartı borcunu başka bir kredi kartı ile ödeyen bir vatandaşın kısır döngüsü müdür? Derdimi anlayan her kim olursa mantıklı cevaplar istiyorum.

    YanıtlaSil
  45. Yorumum bu fakirim hiç param yok

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi