Çözüm Modern Para Teorisinde mi?

Modern Para Teorisi
Küresel kriz karşısında neoklasik ekonomi teorisi kökenli ana akım yaklaşımın yetersiz kaldığı görüldüğünde geliştirilen teorilerden birisi olan modern para teorisi, sermaye hareketlerinin serbest olduğu (küreselleşmiş bir dünyada) paraları rezerv para statüsünde olan ülkelerin bütçe açığı vererek ve para basarak ekonomiyi yönlendirmelerinin enflasyon gibi sorunlar yaratmayacağını anlatan bir teori. 

Modern para teorisi, vergi toplamadan kamu harcaması yapılmaması ilkesinin doğru olmadığını savunuyor. Tam tersine önce harcama yapılmasını sonra bu harcamaların yarattığı gelirden ve işlemlerden vergi alınması gerektiğini öne sürüyor.

Modern para teorisiyle ana akım ekonomi teorisinin yaklaşımları arasındaki farkı özet bir tablo yardımıyla gösterelim:


Modern para teorisi yaklaşımı 2008’de başlayan küresel kriz sonrasında ABD, Euro Bölgesi, Japonya ve İngiltere gibi ekonomilerde uygulama alanı buldu. Bu ülkelerde merkez bankaları parasal genişlemeye giderek piyasada daha önce kurumlar tarafından satın alınmış bulunan hazine tahvilleri ve bazı kurum tahvillerini satın aldılar. Bu yolla piyasaya likidite verdiler. Böylece modern para teorisinin önce harcama yapıp sonra vergi alma ilkesini bir ölçüde yaşama geçirdiler. Bir ölçüde diyorum çünkü teorinin öngörüsü parasal genişlemeden çok mali genişleme idi. Bu uygulama, şu ana kadar, teoride öngörüldüğü gibi sonuçlar verdi ve enflasyon yaratmadı.

Aşağıdaki grafik 2008 – 2018 arasında üç gelişmiş ekonomide enflasyonun gidişini sergiliyor:


Bu üç büyük ekonomide 2008 yılından bu yana parasal genişleme olağanüstü derecede artmış olmasına karşılık enflasyon oranları, grafikten görüleceği gibi, normal kabul edilen sınırların üzerine çıkmamış, hatta altında kalmış bulunuyor. Aynı durum parasal genişlemeye başvuran İngiltere’de de benzer bir görünüm sergiliyor.  

Modern Para Teorisi Küresel Bir Değer Taşıyor mu?
Gelişmiş ülkelerin uyguladığı parasal genişleme gelişmekte olan ülkelerde henüz uygulanmadı. O nedenle bu ülkelerde enflasyonda görülen sınırlı artışlar kendilerinden değil, gelişmiş ülkelerin yaptığı parasal genişlemenin yarattığı likiditenin bu ülkelere yüksek getiri elde etmek üzere gelmesinden kaynaklandı. Doğal olarak bu akım, enflasyon üzerinde doğrudan parasal genişleme gibi yüksek bir etki yaratmadı.

Ekonomi bilimini iki büyük başlık altında inceliyoruz: (1) Ekonomi teorisi, (2) Ekonomi politikası. Her iki başlığın altında da birçok alt başlık var. Ekonomi teorisi bağlı olduğu ideolojinin uygulandığı olduğu yerlerde geçerli olan bir bilim dalı. İdeolojiyle yakından ilgili. Kapitalist sistem egemense yani piyasa ekonomisi düzeni varsa o zaman bugün kullandığımız neoklasik ekonomi teorisi büyük ölçüde geçerli. Buna karşılık sosyalist sistem egemense, bir başka deyişle piyasa ekonomisinin yerini merkezi planlama ekonomisi almışsa o zaman bugün kullandığımız teoriler geçerliliğini yitiriyor. Bir de ahbap çavuş kapitalizmi var. Orada ekonomi teorisi büyük ölçüde geçersiz hale geliyor.

Ekonomi biliminin ideolojiye bağlı küreselliğine karşılık ekonomi politikasının küresel geçerliliği hiçbir biçimde söz konusu değil. Bunun ideolojiyle de ilgisi yok. Bu geçersizliğin nedeni dünyanın farklı yerlerinde ekonomik ve sosyal koşulların farklı olması, insan ve toplum yapısının, geleneklerin, anlayışların, yaklaşımların aynı olmaması. Bir İngiliz ile bir Japon’un ya da bir Türk ile bir Hintlinin yaşama bakışı, yetişme tarzı, yaşamı algılayışı farklı olduğu gibi yaşadıkları ülkelerin koşulları da çok farklı. Bu durumda bir yerde uygulanan ekonomi politikasının bir başka yerde aynen uygulanması durumunda aynı sonuçları vermesi beklenemez.   

Modern para teorisi, adına bakıldığında, ekonomi teorisinin bir parçası gibi görünse de aslında ekonomi politikasının bir parçası. O nedenle küreselliğinin geçerli olup olmadığına, her yerde uygulanıp uygulanamayacağına bakmak gerek. Bu teorinin uygulandığı ülkelere yani parasal genişlemeye başvurmuş olan ekonomilere baktığımızda teorinin doğru işlediğini görebiliyoruz. Bu ülkelerin birtakım ortak özellikleri var. Örneğin hepsinin para birimi (Dolar, Euro, Pound, Yen) rezerv para niteliği taşıyor. Bir başka deyişle bu ülkeler kendi bastıkları parayla kendi iç ve dış borçlarını ödeyebiliyor ve paraları bütün dünyada ödeme aracı olarak kabul ediliyor. Basıp dağıttıkları paraların bir bölümü sermaye hareketlerinin serbest kalmış olmasından yararlanarak dünyaya çıkıyor, ülkede kalmıyor. Bu teori, sermaye hareketlerinin serbest kalmasından önce yaşama geçirilmiş olsaydı her yerde enflasyon patlaması yaşanırdı. Zaten geçmişte benzeri uygulamalar hep enflasyonun yükselmesiyle sonuçlandı.  

Bu aşamada kritik soru şudur: Acaba parası rezerv para olmayan, dolarizasyon etkisinde bulunan, enflasyon oranı yüksek olan bir ekonomide parasal genişleme olursa ne olur? Bu ekonomilerde parasal genişlemenin, enflasyonun yükselmesine ve paranın dış değerinin daha düşerek dolarizasyona dönüşün artmasına yol açacağını düşünüyorum. Çünkü bu ekonomilerin paraları rezerv para değil. Dolayısıyla bastıkları para ülke dışında geçerliliği olmayan bir para. Yani bu ülkeler ne kadar para basarsa bassın dışticaret işlemlerini yürütebilmek, dış borçlarını ödeyebilmek için dışarıdan döviz bulmak zorundalar. Bu da para arzının artırılması halinde paralarının önce dış sonra da iç değerini yitirmesine yol açacak gelişmeler yaratır. Bu çerçeveden bakılınca parasal genişlemenin, parası rezerv para olmayan, dolarizasyona maruz ve enflasyonu yüksek olan gelişme yolundaki ülkelerde modern para teorisinin ortaya koyduğundan farklı olarak enflasyonun yükselmesine neden olacağını söylememiz mümkün.

Bu durumda modern para teorisi parası rezerv para konumunda olan, dolarizasyon etkisinde olmayan ve düşük enflasyonlu gelişmiş ekonomiler için geçerli, buna karşılık parası rezerv para olmayan, dolarizasyon etkisi altında bulunan ve enflasyonu yüksek olan gelişme yolundaki ekonomilerde geçerli olmayan bir teoridir. Bu açıdan da küresel olmayan bir yaklaşımdır.

Bugün Küresel Geçerliliği Olup Olmadığına Bakılmaksızın Modern Para Teorisine Başvurma Zamanıdır
Bütün bu gerçeklere karşılık korona virüsün yarattığı olağanüstü koşullar enflasyon tehdidini ikinci plana itmiş bulunuyor. Konu artık enflasyonun denetimi olmaktan çıkmış, yaşamı kurtarmaya, ekonomilerin batmasını önlemeye gelmiş durumda. Türkiye ne yazık ki ‘kefen parası’ olarak kabul edilen Merkez Bankası’nın ihtiyat akçesini ve kârını, gerekliliği son derecede tartışmalı olan Ortadoğu savaşları nedeniyle kullandı. Elde kullanılabilir kaynak olarak yalnızca işsizlik fonundaki kaynak kaldı. O kaynağın bu ekonomik koşullar devam ettiği sürece giderek artacağı tahmin edilen işsizler için kullanılacağı düşünülürse genel çözüm için yararı olacağı beklenemez. 

Eğer IMF’ye başvurarak Fon’un korona virüsten etkilenen ülkeler için ayırdığı Hızlı Kredi İmkânından (Rapid Credit Facility) yararlanılması düşünülmüyorsa geriye tek çözüm olarak para basmak kalıyor. Yasa değişikliği yapılarak belirli bir süre ve miktarla sınırlı olmak üzere hazineye merkez bankasından ‘kısa vadeli avans’ kullanım imkânı verilebilir. Kullanılacak bu miktara gösterge faiz uygulanması ve kullanım tarihini izleyerek örneğin bir yılın sonunda geri ödenmesi koşulu getirilebilir. Bu, para basmak demektir. Buna karşılık borç olarak verileceği ve faiz uygulanarak bir yılda geri ödeneceği için enflasyonist etkisinin, ekonominin çökmeye başladığı, talebin düştüğü bu ortamda minimum düzeyde kalacağını tahmin etmek yanlış olmaz.      

Yorumlar

  1. Hocam, bu yazınızdan ben şunu anlıyorum. Ekonomi öyle bir dip yapacak ki değil para basmak dolar bassan nafile...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam işte tam da bunun İçin size senetle yapılan vadeli işlemlerde kullanılacak bir yöntemden bahsetmek istedik bize randevu vermediniz. Belki de ülkemizin para basmasına da, borç almasına da, gerek kalmayacak diye de düşünüyoruz, Bu konuda derin iktisat ve finans bileğilerinize ihtiyaç duyuyoruz. Yurt içi piyasalar İçin daha uygulanabilir bir yöntem olarak kurgulanmış vadeli mal ve hizmet alımına dönük bir yöntem ile kaydı para yaratma imkanına sahip uygulamamızın yurt dışı (döviz ihtiyacı İçin verdiğiniz örneğe dayanarak söylüyorum.)blockchayn ile bir elektronik paraya dönüşmesi ve talep görmesi durumunda tabi olur bu , ancak oluşturduğunuz kaydi işlemler tamamen gerçek ticari mal ve hizmet alımına dayalı real işlemler olacaklar. Bunu bir konuşalım mi hocam

      Sil
    2. Ben de şunu anlıyorum. Ne kadar dolar basarsak basalım sonuç değişmiyor o zaman Abd şöyle temizinden 900 trilyon dolar bassın gitsin dünyada ne kadar değerli arazi, fabrika, şirket vs varsa komple satın alsın :) Adamlar matbaada para basıp (hatta elektronik ortamda üretip) bizim borsada işlem gören reel bankalarımızı, sanayi şirketlerimizi satın alsınlar. Oh ne ala memleket...

      Sil
    3. Sayın Sultanialem, önce tarihe bakmalı derim. Osmanlı tarihi sizin gibi herşeyi birkaç model ve ürünle çözebileceğini düşünen finans mucitleriyle doludur. Osmanlı sanayileşme sürecini saltanatın sona erme korkusu yüzünden bilinçli olarak es geçmiş ve finansal cambazlıklara başvurmuştur. Sorunumuz finansal araç eksikliği değil hatta bence gereksiz sayıda finansal araç fazlası var dünyada. Ülkemizin öncelikli sorunu üretim eksikliğidir.

      Sil
    4. 2000 yıllık senet piyasasını yeni birşey gibi sunanlar... Blockchayn olarak yazılmaz. Önce blockchain yazmayı öğrenin. Sonra randevu falan istersiniz.

      Sil
    5. ABD'nin sonsuz para basıp kendi piyaslarına ve ABD halkına dağıtması dünyaya karşı yapılmış bir saygısızlıktır.

      Dolar bütün devletler ve halkları tarafından kullanılmaktadır.

      Sadece ABD kullanmıyor ki?

      Gözüne toz kaçtı diye ağlayan bir ABD vatandaşının cebine para basıp 6 bin dolar koyuyorsa,
      Etiyopyadaki bir hamalın cebine de 6 bin doları koymalı.

      Yok koymam ben sadece ABD vatandaşının cebine para basıp koyarım diyorsa o zaman dünya liderleri oturmalı ortak bir yeni rezerv para birimi oluşturulmalı


      Saygılarımla,







      Sil
  2. Hocam rezerv paralar kısmında ingiliz sterlinini unutmuşsunuz. Yazınızdan anladiğim kadariyla rus ruleti oynamaya mahkumuz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Parantez içine dikkat .

      Sil
    2. Pound demiş yaa.

      Sil
    3. "Örneğin hepsinin para birimi (Dolar, Euro, ///Pound\\\, Yen) rezerv para niteliği taşıyor". Var zaten...

      Sil
  3. hazinenin ihraç ettiği tahvilleri merkez bankası alıyor zaten, bu zaten hazineye avans kullandırma değil mi? ne farkı var Mahfi Bey? imfnin şeffaflık kriterlerinin iktidar tarafından kabul edileceğini düşünüyor musunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yok o farklı. MB o aldıklarını açık piyasa işlemlerinde kullanıyor. Hazineye doğrudan nakit borç verirse APİ de kullanamaz.
      IMF konusunda işler karışık tabii.

      Sil
    2. Her anlamda 90lara dönmüştük. Bir tek çok yüksek enflasyonumuz eksikti. O da geliyo. MB avansı vb. işlere bi girersek bizim siyasileri durduramayız. Para mı lazım? Mürekkebi kağıda vur ver.

      Sil
  4. IMF den borç almak ayıp değildir.Ümit ediyorum bunu anlarlar ve isterler . Para basmak bizim gibi hiç bir planı/programı tutmayan ülkeler için çok tehlikeli olduğunu düşünüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. IMF'den borç aldığınızda hesaplarınızı açmanız lazım. O kısmı sıkıntılı olabilir.

      Sil
    2. Hocam saygılar.peki fedin bugün ki hamlesi bu parasal genişleme bizde doları düşürmezmi 6 ya doğru çok borcum var dolar üzerinden bilgimde yok pek yanıtlarsanız sevinirim sağlık dolu günler hataydan esenlikler

      Sil
    3. Hocam hesaplarınızı açmanız lazım derken, sirketlerin bankaya açık mizan gondermesi gibi mi?

      Sil
    4. IMF den borç almak yeniden ABD vesayeti altına girmektir.

      Sil
    5. 400 milyar dolar dış borcumuz var. Bu neyin esareti oluyor adsız 23:41? 400 milyar usd borç alınca sorun yok da IMFden 30 milyar usd alınca mı sorun?

      Sil
    6. İMF'den borç almak için siyasi faturayı da göze almak gerekiyor.

      Sil
    7. Bankadan para alınca ne yapacağına karışmaz, babadan alırsan ne yaptın diye hesap sorar azarlar yeri gelir yaptırım. İmf var olduğu kadar yok.

      Sil
  5. Hocam gelişmiş ülkelerin parasal genişlemesi tüketicilere ulaşmadığı için harcamalar artmadı ve enflasyon istenilen düzeyde oluşmadı, ama parasal genişleme faiz oranlarının düşmesine neden olarak tasarruf sahiplerinin gelirlerini düşürdü. Bence tasarrufların harcanması amaçlı parasal genişleme yaratıldı.
    Virüs ise şişmiş olan varlıkların değerlerini düşürecektir. Parasal genişleme bu neden ile eflasyona neden olacaktır diye düşünüyorum.
    Saygılarımla,

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru ama bugün geldiğimiz nokta çok farjlı.

      Sil
  6. Hocam hazine 11 mart tarihinde tahvil satarak 7.7 milyar TL piyasaya borçlandı bugün ise bir 4.8 milyar TL tutarında daha borçlandı. Konuya pek hâkim değilim ancak anlamadığım şey bütün ülkelerde devletler piyasaya para akışı sağlarken Hazinenin tahvil satarak piyasadaki parayı çekmesini nasıl yorumlamamız gerekiyor ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bütçe açık veriyor, gelirler yetmiyor, maaş ödenmesi lazım.

      Sil
  7. MMT'yi şu açılardan eksik/hatalı ele aldığınızı düşünüyorum:

    1. "paraları rezerv para statüsünde olan ülkelerin bütçe açığı vererek ve para basarak ekonomiyi yönlendirmelerinin enflasyon gibi sorunlar yaratmayacağını anlatan bir teori".

    MMT öncelikle zaten var olan parasal sistemi tasvir eder. Eğer sizin sunduğunuz gibi bir siyasa önerisinden ibaret olsaydı ismi MMT değil MMP olurdu. Özetle şu an zaten para yaratımının %90'ı bankaların kredi vermesi yoluyla gerçekleşiyor (Fractional Reserve Banking). Bu krediler yatırımlara dönüşüyor yani hangi yatırımların yapılıp hangilerinin yapılmayacağında bankalar esas karar verici olarak işliyor. Yani mevcut düzende zaten para yaratımı önden, yatırımlar ve dolayısıyla vergiler arkadan geliyor. Modern. Para. TEORİSİ.

    2. "Modern para teorisi yaklaşımı 2008’de başlayan küresel kriz sonrasında ABD, Euro Bölgesi, Japonya ve İngiltere gibi ekonomilerde uygulama alanı buldu."

    MMT'cilerin siyasa olarak önerdiği en temel şey 1'de bahsettiğim özel finansal kuruluşların yatırımları yani reel kaynakları yönlendirmedeki rolüne son vermek, yerine kamu kurumlarını yerleştirmek. Bu açıdan QE bir MMT ilhamlı uygulama değil, çünkü QE ile bizzat var olan özel finansal kuruluşlar hayata döndürüldü. MMT "para arzını arttırmak" ile tanımlı bir yakklaşım değildir.

    3. "Bu üç büyük ekonomide 2008 yılından bu yana parasal genişleme olağanüstü derecede artmış olmasına karşılık enflasyon oranları, grafikten görüleceği gibi, normal kabul edilen sınırların üzerine çıkmamış, hatta altında kalmış bulunuyor."

    Doğru ama eksik. QE sonrası neoliberal paranoyaların aksine TÜFE'nin yükselmediği doğru. Fakat neden yükselmedi? Çünkü yaratılan para tüketici fiyatlarını etkileyecek reel ekonomiye akmadı da ondan. QE ile yaratılan para finansal kuruluşlara gitti, bunlar da reel ekonomiyi canlandırmaktan ziyade parayı kağıt varlıklara, kurgusal sermayeye yatırdı. Yani borsa (son çakılmaya kadar) inanılmaz yükseldi, emlak balonu tekrar şişti vb. Yani doğru yere bakarsanız tabii ki enflasyon oldu, hem de ne enflasyon.

    4. "Bu aşamada kritik soru şudur: Acaba parası rezerv para olmayan, dolarizasyon etkisinde bulunan, enflasyon oranı yüksek olan bir ekonomide parasal genişleme olursa ne olur? Bu ekonomilerde parasal genişlemenin, enflasyonun yükselmesine ve paranın dış değerinin daha düşerek dolarizasyona dönüşün artmasına yol açacağını düşünüyorum."

    MMT ilhamlı siyasalar parası rezerv para olan ülkelerde daha az riskli olarak algılansa da savunucuları için MMT ilhamlı uygulamalar bu tip ülkelerle sınırlı değil, kendi parasını basabilen tüm "egemen" ülkeler içindir. Burada bir nitelik değil nicelik farkı var. TR gibi ülkeler de özel bankaların kredi verip vermeme kararları yerine kamu otoritesi yoluyla yatırımları yönlendirebilir, kendi iç reel kaynaklarınin imkanları ölçüsünde. Eğer yapılan yatırımlar rasyonel ise önden yaratılan para (tıpkı şu anda banka kredilerinde olduğu gibi!) arkadan gelecek değer üretimi ile dengelenecek ve enflasyonist bir bozulmaya yol açmayacaktır. Burada son kertede önemli olan rasyonel (gerçek ihtiyaçları karşılayan, üretildiğinde talep görecek) yatırımların yapılıp yapılmadığı olur.

    MMT konusunu gündeme taşıdığınız için teşekkürler, heterodoks iktisatı tartışmaya açmanın devamını diliyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1, 2 , 3 e katılıyorum son derece güzel ifade etmişsiniz. 3'e küçük bir ekleme "Bu para basılan para ABD, Japonya da vb. kalmadı çünkü faizler sıfırlandı. Genellikle gelişmekte olan ülkelere aktı,bu nedenle enflasyon yaratmadı."

      4e katılmıyorum. Çünkü Türk lirası ile dış borç ödeme şansımız yok. Paramızın geçerliliği az. Bu nedenle bizde para basımı enflasyona sebep olacaktır.

      Sil
    2. Basılan para enflasyon yaratmadı yalanını ortaya koyan bir yorum. Kesinlikle katılıyorum. Borsaların ve mali varlıkların değerinin şişmesi enflasyonun dik alasıdır. Hiçbir sebep yokken şirketlerin değeri katlandı da katlandı.

      Sil
  8. Hocam, döviz mevduatı olan şirketler işler yavaşladığından TL ye geçmesi gerekecek, sizce bu dolar kurunun azalmasını sağlar mı? Döviz bozduranlar çok olacak. Saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TCMB'nin bugün ki açtığı 1 Milyar USD'lik swap ihalesinde genel teklif 2,63 Milyar USD. Yani döviz talebi beklenenden yüksek iken döviz mevduatlarında bir düşme olması çok beklenilebilir bir durum gibi gelmiyor şahsen bana.

      Sil
  9. Türkiye IMF'nin kapısını çalacak görünüyor. Eğer para basma yolunu seçerse Titanik'in son sahnesini yaşıyor olacaz.

    YanıtlaSil
  10. Enflasyonun bence en kabul gören tarifi dolaşımdaki paranın yettiğinden fazla şişmesidir...piyasaya çıkan para enflasyona uğrayacak fakat yeterli düzeyde! daha sonrası kabul edilmiyor..arz-talep fiyatı, serbest piyasaya göre şekilleniyorsa...günümüze bağlarsam eğer..insanlar nakte ihtiyaç duyacak...ABD tabiriyle "para konuşucak" bu durumda tabiki MBc ları da tedbir alıp parayı sıkarlarsa zaten dolaşmayan paranın iyice önüne engel koymuş olacağından pek tabiki de para regülasyonlarına başvurmakta sorun görünmüyor...ne yapıp edip insanların paraya ulaşmalarını sağlamak en akılcı yol gibi geliyor...yazınız her zamanki gibi muhteşem olmuş Mahfi Bey...ellerinizi dert görmesin.saygılarımla!

    YanıtlaSil
  11. Şu linkte IMF Rapid Credit Facility duyuru ve şartları bulunuyor. Eylül 19 tarihinden güncellenmiş hali.

    https://www.imf.org/en/About/Factsheets/Sheets/2016/08/02/21/08/Rapid-Credit-Facility

    Türkiye kredi şartlarına bağlı olarak başvuru yapar.
    İran, 5M dolar için başvurdu. İran'ın alım koşullarına göre Türk Hükümeti de kendi kararını verecektir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eskiden İran IMF ile irtibat kurabilmek için bizden destek istemiş biz de onlara anlatmıştık.

      Sil
  12. İşsizlik fonu emekçiler için kullanılmıyor ki : )
    O çoktan buharlaşmış zaten.
    işsizlik fonundaki kaynak tahvil olur patrona peşkeş olur ama emekçiye koklatılmaz.
    Ekonomide olduğu gibi sağlık söz konusu olunca da şeffaf olmayan bir iktidar var.aytaç yalman vakası muhtemelen üzerinde durulmasa zatürre denilip kapatılacaktı acaba buna benzer başka olaylar da var mı.
    Corona ile mücadele mi ediliyor yoksa idare i maslahatçılık mı yapılıyor.iran ın durumu ortada.

    YanıtlaSil
  13. Hocam merhaba, oncelikle yine cok bilgilendirici bir yazi kaleme almissiniz, tesekkur etmeliyiz. Ben burada iki seye takildim, birincisi mevcut hukumetin uzun sure İMF e odenen borcu secim propagandasi olarak kullandigi icin ilk firsatta yeni kredi talebinde bulunacagini sanmiyorum, ama mutlaka kullanacagini da dusunuyorum. İkincisi ise kisa vadeli para basma mevzusu, yine cds primleri cok yuksek bir ulke icin merkez bankasina bir yillik borclanarak para basiyorum sozunun uluslararasi yatirimcilar tarafindan kayda deger alinmayacagini, ulkenin senyorizasyon sarmalina girecegini dusunuyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Dedikleriniz doğru. Umarım aklı selim galip gelir.

      Sil
  14. Hocam her halükarda 2020 ve 2021in kriz yılları olacağı görülüyor sizce bu musibeti atlattıktan sonra yaşayacağımız krizin boyutunu kestirmek mümkün mü, kaç çeyrekte tekrar düzlüğe çıkılabilir herhangi bir öngörünüz var mı

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim dünya için tahminim önümüzdeki on yılın önce iyice çöküş sonra toparlanmayla geçeceği şeklinde.

      Sil
  15. Hocam öncelikle kaleminize sağlık. Benim sorum şu olacak; Para basmak yerine, temel ihtiyaçların karşılanması amacıyla hanehalkına,(sağlık,gıda,enerji,barınma vs.) para değil ama ödeme aracı olarak kullanılabilen ve üzerinde nominal bir değeri olan(örneğin; alış-veriş çeki) kullanımına gidilse ve bunlar işletmeler arasında ciro da edilebilecek şekilde olsa, son olarak da bunların devlete vergi ödemelerinde kullanılabilse, dolaylı yoldan piyasaya bir likitide sağlanmış(direkt para basmak yerine) olup belki enflasyonist baskıyı en aza indirme amaçlanamaz mı? Teorinin eksiği çok olabilir fakat bunu geliştirip uygulayamaz mıyız? Saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İşletmeleri açık tutma imkanımız olsa haklısınız.

      Sil
    2. Doğru diyorsunuz hocam. Sanırım yine aynı konuya dönüyoruz, sorunun temeli(nedeni) iktisadi olmadığı için(şahsi fikrim iktisadi faaliyetin durumu, sonuç.), iktisadi çözüm yolu da istenilen etkiyi yaratmıyor olabilir. Bu fikre siz katılır mısınız?

      Sil
    3. Selam Yaman bey,

      Temel gıda, temizlik, ve kullanımı zorunlu ihtiyaç malzemeleri fiyatları enflasyonu (daha doğrusu hanehalkı alım gücünü) zorlamayacak şekilde devletler tarafından kontrol altına alınabilir.

      Günümüz gelişmiş ülkeleri için bu geçerlidir, fiyatları kontrol altına alabilecek altyapıları bulunmaktadır.

      Bazı ülkeler güvenlik/asayiş dahil (askeri kullanarak) olmak üzere, 1 yıl yeterli olabilecek, su, gıda, sağlık hizmetleri dağıtımı, acil ihtiyaç malzemeleri dağıtımı, ve tüm bunların üretim sektörleri planlarını, hizmet noktalarını hazırladı.

      Hanebaşına, ücretsiz veya direk hanehalkına ödeme yapmak usulü ile, her devletin kendi ekonomik, kültürel, teknoloji altyapısına uygun şekilde planlandı.

      İlk başta olağanüstü gelebilir bu önlemler ancak; devlet olmanın temel gereklerindendir bu. Toplumsal yaşı 200 üzerinde olan tüm devletlerin bir kaç yıllık olağanüstü durum planları hazırdır.

      Bize dönecek olursak;
      Benim harp okulu yıllarımda, her il içindeki askeri bölgeler, sahra hastaneleri, sağlık hizmetleri, göreve çağrılacak sağlıkçıların durumları, gıda lojistik alanları, güvenlik için asker eğitim ve barınması, her ilçe, mahalle ve nüfus başına uygun sayıda sivil güvenlik uzmanları eğitimi, görevlendirilmeleri, kalkışma ve isyanların yönetimi, temel ihtiyaç malzemesi üretmesi beklenen fabrikaların kontrol altına alınması, ürün lojistikleri ve sayamadığım tüm diğer konular, tarihsel perspektif Türkiye ve diğer ülkelerin vaka analizleri ile temel seviyede aktarılmıştır.

      Benim ordu ile ilişkim 2006 yılında bitti, sonra ne oldu bilemem.

      Ordu ile ilgili,3 gelişme beni endişelendirdi.

      1- Tüm bunların yapılacağı kışlalar boşaltıldı.
      2- Eğitimlerin verildiği askeri okullar kapatıldı, eğitim içeriği sulandı, bu eğitimleri verenlerin çoğu ergenekon ve balyoz ile hapse atıldı, kalanlardan tanıdıklarım ordudan ayrıldı.
      3- Suriye savaşında ordunun hiç bir işe yaramaması.

      Sil
  16. Bütün herşeyin stop edeceği varsayımından hareketle likidite artırımının tümünün üretime yönlenmesi kaçınılmaz olur. Ayrıca 20 yıldır yapılan yol-köprü- inşaat yatırımlarının da borçtan başka bir şey getirmediği de umarım kafalara dank eder...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Etmez. İlk fırsatta kanal İstanbul hortlar.

      Sil
    2. Bir ülkede ticaretin gelişmesi için o ülkenin ulaşım altyapısının güçlü olması gerekir. Akp hükümeti kendinden önce yapılmayan altyapı hizmetlerini gerçekleştirmek zorunda kalmıştır. Zorunda diyorum çünkü Türkiye 2002 itibari ile -istatistiklere bakarsınız bulacaksınız- maalesef yeterli bir altyapıya sahip değildi. Bu altyapı projeleri yapılırken kullanılan ekonomik yöntem vs. eleştirilebilir ancak Türkiye'nin o dönem yeterli bir altyapıya sahip olmadığı unutulmamalıdır.

      Sil
    3. İnsanların tepkisi gereksiz yatırımlara. Örneğin 3. havalimanı ve 3. köprü. Dünyanın en iyi havalimanlarından birisi olan AHL'yi kapatıp tazminat ödemenin neresi mantıklı?. Yeni havalimanı yarı kapasite bile çalışamıyor. Güzergahının nasıl seçildiği belli olmayan, kimsenin geçmediği köprü de cabası.

      Sil
  17. Hocam iyi günler hane halkına yapılan 2 milyar lira yani 2 milyon aileye yapılan 1000 er TL nakdi yardımın ekonomiye etkileri nasıl olur genel olarak.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Harcayabilecekleri yerler açık olsa az da olsa olumlu bir etkisi olur.

      Sil
  18. Okan Aladağ23 Mart 2020 17:01

    Merhaba hocam emeğinize sağlık iyi ki varsınız.
    İki sorum olacak;

    1.Hocam Fed'in gerekirse para basarak tüm varlıkları alırım demesi üzerine abd özel sektör tahvil stoklarında zaten ciddi artışlar var coronanın getirdiği durum ile üretim durma noktasında insanlar evlerine çekildi harcama yok talep yok 2008 den farklı bir durum var abd şirketlerinin kontrolsüz borçlanması bu tür krizlerde özel sektör savunmaz kalmakta ve imdadına abd nin karşıklıksız para basma ile kurtarma paketleri geliyor her kriz de olduğu gibi. Ayrıca 2008 de kriz sonunda geldi bu paketler şimdi ki durum herşeyin başı daha. İşler daha da kötüleşeceğinden ilerde borç krizi yaratmaz mı ?

    2.geçen hafta QE finans piyasalarında şok etkisi yarattı piyasada herşey satıldı tahviller bile, bu yüzden abd10 yıllıklar %1 üzerine çıktı altının da portföy dengelemede sürekli satış yemesi ve yatırımcıda piyasanın daha da derinleşeceği düşüncesi üzerine yatırımcı için ; "sigorta maliyeti artmadan borçlanma faizleride düşük olduğundan tahvil faizi kaçış için halen makul seviyede olması" nakit paranın tahvile yöneleceğini söyleyebilirmiyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler.
      1. İleride borç krizi yaratabilir ama bugün bu adımları atmazlarsa ilerisi diye bir şey kalmayacak.
      2. Bir süre sonra yönelebilir, haklısınız.

      Sil
  19. "Modern para teorisi parası rezerv para konumunda olan, dolarizasyon etkisinde olmayan ve düşük enflasyonlu gelişmiş ekonomiler için geçerli"

    Bu argumana katilmakla beraber eklemek istedigim sudur:
    Parasi rezerv olmayan dolarizasyon etkisinin olmadigi dusuk enflasyonlu gelismis hatta cari fazla ve butce fazlasi veren ulkeler icinde gecerli degil Modern Para teorisi.

    Bence Modern Para Teorisinin en onemli kosulu rezerv itibari olan para olmasidir. Zaten boyle paralarda yuksek enflasyon kavrami ve doviz egemenligi yoktur.

    Bu turden para birimlerine dunyanin heryerinde talep ilgi alaka vardir. Ister borsaci olsun ister vale olsun ister dilenci olsun ister mafya olsun ister teror orgutleri olsun isterse beyaz siyah isler cevirenler olsun isterse finans dunyasi ihracatci ithalatci olsun bu turden paralara ilgi alaka ve heves gostermeleri yer mekan zaman baglaminda her zaman vardir.

    Iktisatta biseyin her zaman her yerde talebi varsa o seyin degeri kolay kolay dusmez dusse bile ulasilabilirligi arttigi icin "popularitesi" daha da artar. Hele o sey kolay degistirilebilinen esnekligi taninabilirligi "zaman-mekandan bagimsiz olarak populeritesi" varsa her daim ilgi alaka gorme potansiyeli yuksektir. Dolayisiyla ister kabul edilsin ister edilmesin rezerv paralarin boylesi bir cekim gucu vardir.
    Dahasi rezerv paralara sahip olan ulkeler parasal genisleme yontemiyle kendi ekonomik sorunlarini cozme gayreti neticesinde kendi kullandiklari parayi enflasyondan bagimsiz olarak degersizlestirerek yaptiklari ihracati arttirarak ithalatlarini azaltarak ornegin cari aciklari varsa bu yontemle kapatarak hatta cari fazla vererek kullandiklari rezerv paraya itibar ustune itibar katabilme potansiyelleri de soz konudur. Cunku urettikleri ihracatlarini arttirdiklari urunlerin dis alemde alicisi kendi rezerv paralari uzerindendir. Yani her bir urun mal hizmet her bir rezerv paranin asli gibi potansiyel tasimakta gorev yapmakta bu da dis dunyada o rezerv paraya ihticayi talebi artirmaktadir.

    Burda karsimiza cikan ikinci husus modern para teorisinde parasal genislemelerin elde patlamasi ve enflasyon yaratmamasi icin rezerv paraya sahip ilgili ulkenin bu genisleme sonucunda cari dengelerinde ve ekonomik buyume surecinde duzelme olmasi bana kalirsa sarttir.Ancak boylesi durumda parayi basan devletin ekonomik stabilitesi guveni paraya yansir. Ihracati artikca rezerv parasinin populeritesi artar kendi urettigi mala talebi yukselir dogal olarak parasina da talep yaratir ve kendi icinde buturden sonuclu parasal genisleme enflasyon yaratmaz.

    YanıtlaSil
  20. Türkiye, Korona krizinden bağımsız olarak daha düşük bir ekonomik seviyeye düşecekti.
    Korona ile Türkiye'nin alt orta gelir grubuna düşüşü hızlanacaktır.

    Para politikaları, günümüz dünyasında, iyi dış ilişkiler ile istenilen sonuçları verir.

    Komşusu Avrupa Birliği gibi dev bir güç olup, (üye adaylığını geçiyorum bile)
    bu kadar kötü dış politika uygulayan tek ülke Türkiye (Tüm avrupa televizyonlarında
    insanlar evde iken Yunanistan sınırındaki mülteciler, Türkiyenin mültecilere sıktığı
    gaz bombaları, karşılık olarak ta Yunan askerlerin sıktıkları dönüyor.)

    Rusya, AB ile profesyonel bir iletişim/kavga içinde.

    Hatalı Suriye savaşı ile Türkiye ekonomik kaynaklarını boşa harcadı.

    Türkiye'nin yöneticilerinin alabilecekleri kararı öngörmek için esnaf kafasını
    ve 13-18 yaşlarındaki genç psikolojisini anlamak yeterlidir.

    Türkiye, bu krizden rasyonel bir karar alarak çıkamaz.


    Türkiye'nin rasyonel karar alabilmesi için 2010 Anayasa Referandumu öncesi yönetim koşullarına dönmesi gerekir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. On numara analiz. Esnaf kalfasi mantalitesini anlamak gerekli.
      Maalesef Turkiyenin ekonomik seviye grubu cok daha dusuk bir seviyeye gelecektir.
      2008 krizine ister kabul edelim ister etmeyelim Turkiye saglam mali sistemle girdi. Elde avucta iyi kotu hareket marjlari vardi hem para politikasinda hem de maliye politikasinda.Issizlik yuksek degildi maaslar ise dolar ve euro bazinda gayet makul simdiki ile karsilasilmayacak seviyedeydi. Sosyal duzen simdiki gibi degildi suan Turkiyede kimin yasadigindan bile haberimiz yok afedersiniz ipini koparan burda.

      Sil
  21. Sayın Eğilmez,

    Fed'in en son kullandığı "unlimited qe" tabiri beni epey korkuttu.

    Bu basılan paralar dünya çapında kanal istanbul gibi lüzumsuz projelere finansman olarak kullanılabilir mi? Bu kriz zamanları olmayacak felaketi oldurur diye korkuyorum.

    Saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MahfiEgilmez.com u bile FED teoride satın alabilir :)

      Sil
    2. Kimse bu tür işlere girişemez uzun süre.
      Bu arada Fed'den bir teklif aldım bloğu satın almak istiyorlarmış. "Sınırsız" dediysek o kadar da değil dedim. :-)

      Sil
    3. :)))
      Teşekkür ederim.

      Sil
  22. Hocam engels diye bir adam var doganin diyalektigi kitabini okuyorum suan
    Orda ilginc seylerden bahsediyor orman kayiplarinin koyluleri topraksiz biraktigi koylulerin de ister istemez burjuva duzene girdigi uzerine
    Gunumuzle ilgili cok ilginc anektodlar var
    siz okudunuz mu? bu kitabi
    Marksizmi komple okuyoruz arkadaslarla

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mülkiye'de öğrenciyken Marks ve Engels'in bütün eserlerini okumuştum. Ama sonra bir kısmını yeniden okudum. İnsanın deneyimi arttıkça anladığı şeyler de farklılaşıyor. Doğanın Diyalektiği bu ikinci kez okuduklarım arasında değil. Onu da okuyalım bir daha.

      Sil
  23. Hocam

    Bi reseyonu herkes öngörüyor. Buna hem fikirim. Sorum neden IMF ?Türkiye nin kaç parası var ve kaç paraya ihtiyacı var ? Türkiye kendi içinde çözemez mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türkiye'nin parası yok. Bütçesi açık, borçlanıyor. Öte yandan dış borçlarını ödemesi için dövize ihtiyacı var. İhracatın düşeceği, turizm gelirlerinin neredeyse sıfırlanacağı bir ortamda döviz bulmak kolay değil.

      Sil
    2. Dolarizasyonu kırmak için sürekli kamu bankaları eli ile kuru tutmak, swap faizi ile be Zk ile oynamak yerine Kuru rahat bıraksa idi 7-8 tl bandında da satışlara rağmen sürekli alıcı olarak kurun düşmesini engelleyip hem piyasaya tl vermek hem de dolarizasyondan kurtulmak hem de en az 1 yıl dış borç çevirmekten kurtulmak münkün olmaz mıdı ? Enflasyon olacağı aşikar ama en azından çökmekten kurtulunmaz mıydı ?

      Sil
    3. Dolarizasyonu kırmak için sürekli kamu bankaları eli ile kuru tutmak, swap faizi ile be Zk ile oynamak yerine Kuru rahat bıraksa idi 7-8 tl bandında da satışlara rağmen sürekli alıcı olarak kurun düşmesini engelleyip hem piyasaya tl vermek hem de dolarizasyondan kurtulmak hem de en az 1 yıl dış borç çevirmekten kurtulmak münkün olmaz mıdı ? Enflasyon olacağı aşikar ama en azından çökmekten kurtulunmaz mıydı ?

      Sil
  24. Hocam merhaba,

    ABD'de uygulanacak parasal genişleme politikası Türkiye'nin sermaye çekmesine neden olabilir diyorlar. Negatif faiz veren bir ülke nasıl sermaye çekebilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tl de negatif faiz ama dolar için aynı değil. Swap oranları önemli. Bir zaman TL ye karşı pozisyon açmak isteyenlere gecelik %1700 faiz uygularsanız Şimsi Dolar istediğiniz zaman bunun bedelini ödetirler.

      Sil
    2. Selam Emre bey,
      21.05 e ek olarak, krizden çıkan yeni para sahipleri çok daha fazla seçici olacak.
      Türkiye'den daha güvenli ve ekonomisi verimli ülke sayısı çok daha fazla.

      Türkiye derken, eski Libya gibi düşünün, tek adam.

      Sil
    3. O zamanki günlük günü kurtarma kafası bu gün yine aynı şekilde çalışacak. Yarın umursanmadan. Bu gün ne yaparsa yırtariz parçayı şeklinde... %8-10 dolar faizi oderiz. Sonucunda da... Karşılık olarak ta neyi ipotek edersek artık...

      Sil
  25. Dolar yagmuru sizce bize bereket buyume getirecek mi?

    YanıtlaSil
  26. Hocam merhaba Türkiyenin aldığı coronavirüs ekonomik tedbirlerinin ekonomiye etkileri nasıl olur acaba hane halklarına verilecek olan yçtransfer ödemeleri ve toplam 100 milyar TL olan ekonomik tedbir paketinin ekonomiye etkileri ne olur.

    YanıtlaSil
  27. Hocam, merkez para basıyor,
    Diyanet dua basıyor.

    Herkes tüm cephanesini kullanıyor.

    Camilerden yatsı sonrası edilen dualar ile ülkemiz korona ile mücadelede yeni bir cephe açıyor.

    Bundan sonrasını artık Korona düşünsün!

    YanıtlaSil
  28. Hocam teşekkür ederiz değerli görüşlerinizi bizimle paylaştığınız için buradaki bilgiler tr deki üniversitelerde 4 yılda öğreneceğimizden daha çok bilgi var.
    Konu ile alakasız ama merakımdan soruyorum;

    Borsa ile gsyh arasında nasıl bir ilişki var?
    Örneğin gsyh nin yıllara göre düşüşü ve borsanın sürekli yükselmesi neyi ifade eder?
    Teşekkürler

    YanıtlaSil
  29. Hocam, konudan bağımsız olarak bir yazınızda rezerv paraya sahip olmanın abdye faydalarını-zararlarını anlatabilir misiniz?

    YanıtlaSil
  30. ellerine sağlık hocam. bu yazıya katkı verecek kapasitede değilim.ancak hazır para bolluğu varken altyapı da(elk,su,doğalgaz v.b) mecburi olanları tamamlasak iyi olurdu. Şimdi bütün kazanç faize gidecek belliki.

    YanıtlaSil
  31. Sayın Eğilmez'e ve sitenin ziyaretçilerine tavsiyeler:

    'Scribd' platformu korona günlerine özel, anlaşmalı olduğu bütün yayınları (e-kitap, e-dergi, gazeteler vb.) 30 günlüğüne bedava sunuyor. Yayınların çoğu İngilizce fakat dikkatli arama yaparsanız Türkçe yayınlara da erişebilirsiniz:

    https://www.scribd.com/

    Koronavirüs hakkında akademik ve akademik olmayan verileri, araştırma raporlarını, istatistikleri pek çok üniversite (ve diğer kurumlar) abonelik şartı koşmadan internette yayınlamış. Neredeyse tamamı İngilizce:

    https://docs.google.com/document/u/2/d/e/2PACX-1vT3pF6oX93Ok0GqSvQuqOhQRTVF7lgxzq5GS3alUZsWyz2Q6SS3fl3wyMc1-XBhcjMQFoOXGhRZzGRT/pub?urp=gmail_link

    Not: Linkin uzun ve karmaşık gözükmesine aldanmayınız. Trojan göndermeleri içermiyor, gönül rahatlığıyla açabilirsiniz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Koronavirüs günlerinde 'okuma': Ücretsiz, erişime açık kitap ve dergilerin ayrıntılı listesi:

      https://medyascope.tv/2020/03/23/okumaya-zaman-bulamamaya-evdekal-molasi-ucretsiz-erisime-acik-kitap-ve-dergilerin-ayrintili-listesi/

      Koronavirüs günlerinde 'eğitim': Ücretsiz, abonelik şartı olmayan derslerin ayrıntılı listesi:

      https://medyascope.tv/2020/03/18/koronavirus-gunlerinde-egitim-evden-cikmadan-katilabilecegimiz-ucretsiz-derslerin-ayrintili-listesi/

      Koronavirüs günlerinde 'müze': İnternet üzerinden yapabilecek müze gezileri:

      https://medyascope.tv/2020/03/17/koronavirus-gunlerinde-kultur-sanat-evden-cikmadan-yapabileceklerimizin-listesi/

      Koronavirüs günlerinde 'sanat': Türkiye’de çevrimiçi gezebileceğiniz sergiler:

      https://medyascope.tv/2020/03/19/koronavirus-gunlerinde-sanat-turkiyede-cevrimici-gezebileceginiz-sergiler/

      Sil
  32. hocam merhabalar.20 mart günü size bu yazınız konusu bir soru sorup cevaplamıştınız ve şimdi de yazısını yazdığınız için mutlu oldum.Sizce hükümet krizin finansmanı için 20-30 hatta 50 yıllık devlet tahvili çıkarabilir mi?siz böyle bir politika hakkında ne düşünürsünüz.ayrıca yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yapılan otoyol,köprü,tünel ve şehir hastanelerinin kamulaştırılması gündemde.bu konu hakkında da düşünceleriniz nelerdir?iyi çalışmalar hocam.

    YanıtlaSil
  33. Hocam, gelmekte olan krizin, aynı anda hem arz tarafında, hem de talep tarafında olması beklenmekte... Böyle bir durumda, para basılarak, tüketim isteği kuvvetli kesimlere aktarılması ve böylece talep yaratılması, talebe karşılık arzın sağlanamayacak olması nedeniyle hiper enflasyona sebep olmaz mı?

    YanıtlaSil
  34. Hocam peki özellikle bu virüsün küresel anlamda tehdit olduğunu düşünürsek küresel piyasaların ayakta kalması için geçici olarak her ülke kendi parası ile borç ödemesinin yolu açılırsa modern para teorisi geçerlilik kazanır mı?

    YanıtlaSil
  35. Hocam amerika, piyasaya sınırsız para sürmenin yolunu açtı. Faizler sıfır seviyesinde hem de paralari rezerv para. Bizim para basmamız zaten yuksek olan enflasyonu iyice yukseltecektir bu mu mantıklı yoksa amerika veya avrupa ulkelerinden sıfır veya negatif faizle kredi almak mi? Muhtemelen burada cds primi devreye giriyor. Cds priminin yüksek olmasi borclanma maliyetini arttırıyor. Sadece faiz gideri veya ucuza borç almak mesele degil sanırım. Şu an kendi sorumu kendim cevaplamış oldum. Çünkü soruyu buraya yazarken cevabi da aklima geldi. Yazdiklarimi da geri de silmek istemedim:) sevgiyle kalın..

    YanıtlaSil
  36. Bu blogda şöyle bir risk var: Bilim "fetişizmi" oluşuyor yavaş yavaş.

    Bilime önem vermek, bilimin rehberliğine güvenmek gerekir; fakat, bilimi bir "fetiş objesi" hâline getirip, adeta insanların kafasına vura vura onları "bilime davet etmek", en başta bilimin yoluna engeller döşüyor.

    Eğer şu fetişistlik hâli bir an önce bırakılmazsa, bilime yakınlaşmaya eğilimli olan insanlar da cayıp uzaklaşmaya başlayacak.

    Bu ülke onyıllar boyunca, bağıra bağıra nasihatler veren siyasetçilerden (özellikle muhafazakârlardan) çok çekti. Bunların çoğu asık suratlıydı; tehdit ederek, sinirli üslup takınarak, korku yayarak kendi düşüncelerini kabul ettirebileceklerine inandılar, büyük oranda (ne yazık ki!) başarılı oldular.

    Aynı yöntemi bugün, "bilimi savunmak adına" kendilerine misyon yüklemiş kişilerin azımsanamayacak bir bölümü de uyguluyor. Böylece, bilimin bu ülkede sağlam temellere dayanmasından daha çok bilimin hâlâ sürünür vaziyette kalmasına aracılık etmiş oluyorlar. Yazık...

    Bilim, bir "fetiş objesi" hâline getirilmemeli. Geçmişte yapılan yanlışlar yine, yeniden tekrarlanmamalı.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yazınızdan anlaşılmıyor. Kim bu bilim fetişistleri? ve bilim fetişizmi adına ne yapıyorlar?

      Sil
    2. Bilime düşman olan, bilimi tanrı yaptınız diyen çeşit çeşit cahil gördüm de "bilim fetişisti" diyenini ilk kez görüyorum. "Sorunları bilimsel yöntemlerle çözelim" demek bilim fetişizmi oluyorsa fetişist olmamak için ne yapacağız, sabır ve dua ile mi çözmeye uğraşacağız?

      Bilim için "fetiş objesi" denirken toplumbilimsel anlamı kullanılmışsa olaylara bilimsel yöntemlerle yaklaşanlar bilime tapıyorlar anlamı çıkıyor. Ruhbilimsel anlamı kullanılmışsa bilimden cinsel haz alıyorlar anlamı çıkıyor ki ikisi de son derece sorunlu. Bilim ne tapılacak, ne de cinsel haz alınacak bir şey değildir, sadece size sorun çözümünde doğru ve gerçekçi yolu gösteren rehberdir. O rehberliğe baş vurmazsanız başınıza neler geleceğini yıllardır deneyimleyerek yaşayıp halâ böyle tanımlamalar yapabilmek ise bilimsel olmayan eğitim sistemlerinin insan beyninde yaratabildiği kavram kargaşasını göstermesi açısından güzel bir örnek olmuş.

      Bilim, tapılacak ya da cinsel haz alınacak bir şey olmadığı gibi tarikat şeyhi de değildir. Dolayısı ile de insanların ona yaklaşıp uzaklaşmasından herhangi bir çıkarı veya zararı olmaz. İnsanlar sorunlarını doğru, kalıcı ve gerçekçi şekilde çözmek isterlerse bilime baş vururlar, istemezlerse de ondan uzak dururlar, bu kadar basittir bu işler.

      Sil
  37. Para basilinca enflasyon artacak imf den kredi alinsa nelerden taviz verilecek. tl'nin degeri olmadigi altinla borc odenebilirmi? Ne kadar Altinimiz var altin hesaplarimiz ipoteklimi hocam?

    YanıtlaSil
  38. Hocam merhabalar.
    Doların 2-3 hafta önceki tırmanışın sebeplerinden bir tanesi, virüsün insanlar üzerinde gelecek kaygısı yaratması ileri ki zamanlarda oluşabilecek bir kaos ortamından kaynaklı insanların altın ve tahvillerini satıp dolara yüklenmesi olabilir mi? Çünkü oluşabilecek bir kaos kriz durumunda bankada ki altının tahvilin kişiye bir faydası olacağını düşünmüyorum hocam. İnsanlar yanlarında güvende kalabilmek pahasına nakit bulundurmak istemiş olabilir mi ?İyi çalışmalar sayın hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Asıl bireyler değil milyar dolarlık fonlar altın sattı. Bu likiditeyi de borsadaki çöküş sonucunda zarardaki pozisyonlarını sürdürmek/kapatmak için kullandılar.

      Sil
  39. Para teorisi sadece ABD ve İngiltere gibi ülkelerde işe yarar ama o da kalıcı değildir genelde, ileride büyük sıkıntılar çıkartmaya çok müsait bir duruma sokar. Yapılması gereken para değil maliye politikalarıdır. Yanlış mı biliyorum hocam? Siz belki 1000 kere söylediniz ama yine de üzerinde durulması gereken yapısal reformlardır bizim için...

    YanıtlaSil
  40. Yazının özeti;
    Gelişmiş ülkeler ''Modern Para Teorisi ve Politikası'' adı altında paralarının rezerv para olması avantajını kullanıp sonsuz sayıda para basıp enflasyonu ise bizim gibi rezerv paralara muhtaç olan gelişmiş ülkelere satmaktadır.
    Çarkların dönmesi adına bizde enflasyon almaktayız.Gelişmiş ülkeler adına bu nimetlerin sağlanmasının yeğane koşulu serbest para dolaşımıdır.George Orwel'ın ''Bazı hayvanlar daha eşittir.'' lafı gibi, küresel ekonomide bazı devletler daha moderndir..

    YanıtlaSil
  41. Modern para teorisi, adına bakıldığında, ekonomi "TEORİSİNİN" bir parçası gibi görünse de aslında ekonomi politikasının bir parçası. Yazının gidişatından tırnak içine aldığım şeklinde olması gerekiyor. Aksi takdirde paradoks oluyor hocam :)

    YanıtlaSil
  42. Hocam şuan birçok sektör iş yapmadığı için para basıp halka dağıtmak mesela aylık her aileye 3000 TL gibi para vermek enflasyonda çok ciddi etki yapacağını zannetmiyorum fiyat mekanizması kontrolde tutulabilirse.

    Yani insanlar bu para ile mecburi ihtiyaçları dışında harcama yapmazlar zaten yani gidip araba yada ev alamazlar yada lüks tüketime başvuramazlar. Çalışmayan insanlar böyle giderse 2 haftaya aç kalacaklar.

    Türkiye de insanlar günlük yaşıyordu zaten çünkü aldıkları maaş yetmiyor üzerine borçla dönüyordu. Şuan ev kirası ve faturalar mi umum 2000 TL zaten 500 TL doğalgaz geliyor en az 1500 TL altında ev kirası sınırlı en uygun en kötü daire 1200 TL elektrik su telefon gibi harcamalar zaten en kötü senaryo 2000. TL. Buna birde gıda ve temizlik maddesi eklenince bence evi çevirmek için çok düşük bir rakam.

    Devlet bunu karşılamada çok ciddi sosyal sorunlar çıkacak. Herkes bu ülkede devlet memuru değil yada kenarda parası yok. Çoğu insan kirada yaşıyor. Zaten evi olanında 10 dairesi ol uş durumda.

    İnsanlar kira ödeyemez 2 haftaya sorun farklı bir yere evrilecek. Aile içi huzursuz huzursuzlar çıkacak. Birde toplumun en az para kazanan kesimi işsiz kaldı. Hizmet sektöründe lokonta cafe sineema kahve de çalışan berber yada şöförlük yapan insanlar şuan çok kötü durumda. Yarın ekmek alacak parası olmayacak markete gidecek durumu olmayacak.

    Devlet şuan sıfır önemle insanları evde tutuyor. Savaşta olsa yada depremde olsa insanlara gıda verilir. Tabi para kazanan insanlar bunu anlamayacak ama inanın herkes emekli değil yadaa fakirlik maaşı yada sosyal yardımlaşma maaşı almıyor. Sabit geliri olmayan nice insan bundan en çok etkilenecek olanlar. Emekli olanın zatn sabit geliri var çoğunun evinde var. Memurlara keza aynı şekilde.

    Artık sürekli memur ve emekliye ikramiyeyi bıraksınlar sanki sadece o 2 tip insan çeşidi var ülkede. Bakın insanlar için açıklanan paketler hep aynıdır. Emekli memur ve çiftçi bunların dışındakiler insan değil sanki. Bu yanlış artık kaldırılmalı herkes insan olarak görülmeli.

    Emekli olanın zaten az olsada para getirisi var memurun var çitçi dediğin köyde evi olan ürün üretebilen doğalgaz olmayan kirası olmayan insanlar.

    Yanlış ekonomi politikası bu yılların saçmalığı 3 grup haricinde insan yokmuş gibi yok saymak.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ne diyorsunuz ben 72 yasindayim hanimla ben banka emeklisiyiz aldigimiz maas bize yetmiyor. Allahtan kendi evimizdeyiz onu da kiraya verip geliriyle istanbuldan ayrilip ayvaliktaki yazligima tasinacagim.

      Sil
    2. Adısz 14.03

      Siz 2 kişi emeklisiniz ve eviniz var geçinemiyorum diyorsunuz.

      Ben size hiç evi olmayan işi olmayan hiçbir geliri kalmayan insanlar ne yapsın diyorum.

      Sizde hem ev var kira ödemiyorsun uz hemde 2 maş alıyoruz diyorsunuz ve ortalama 2.000 TL emekli maaşı alsanız aylık 4.000 TL yapar ve kiranızda yok.

      Şuan genç evli insanlar evi yok işi yok işyeri kapanmış çocuğu olanlar nereden para bulsun.

      Her insanın anne babadan kalma evi falan yok bunu kafanıza koyun. Size göre sadece kendiniz varsınız. Bu toplumda bu genç çalışan insanlar olmasa onların primleri olmasa siz nasıl maaş alacaksınız.

      Bende diyorum ki bu toplumda kronik anlayış 3 grup var. Emekli. Memur ve çiftçi sanki herkes bu kategoriye giriyor. Yapmayın Allah aşkına ya insan bilimsel olsa böyle düşünemez dini İslami olsa böyle düşünemez.

      Toplumda bu grup harici yaşayan en az toplumun yarısı belki daha fazlası var. Yazık günah be.

      Yıllardır sadece emekli ve memur var gibi konuşuyor herkes.

      Siz yetmeyen dediğiniz gelirsiniz ve eviniz var şükredin. Bunların hiçbiri olmayan nice üniversite okumuş insan dolu bu toplumda.

      Sonra insanlar kendini geliştirin dersiniz nasıl geliştirecek aç mı geliştirecek.

      Adamın ilk derdi hayatta kalmak. Toplumda doktor avukat mühendis sanayici Girişimci genç nesil yetişsin diyrosunuzda evinde yıllardır öğretmenlik ataması bekleyeni var turizmcisi var bunlar hepsi üniversite mezunu ve benim arkadaşlarım bun insanların tek derdi geçimkerini sağlayacak gelir.

      Mantığın dışında konuşmayın hiç geliri olmayanla az geliri olan arasında bile ciddi farklar oluştu artık nefret edilesi sistemde Ekonomistler bile aynı yere takılmış kalmışlar. Emekli memur ve çiftçi herkes zaten bu işleri yapıyor dimi yazık ya bu nasıl algı nasıl bir düşünce.

      İnsana ürekli algı ile bu gruplar var diğerleri yok saydırıyorsunuz.

      Sil
    3. Sayin1724
      Anladigim kadariyla sen benim torunum yasindasin. Ben simdiki genclere uzulmuyor degilim.
      Ben de gencligimde cok sikintilar cektim. Ticaret Lisesini bitirir bitirmez 1967de banko gorevlisi olarak bir kamu bankasina girdim. 1967de Tek basima kadikoyde ev tuttugumda inanin bana cama asacak perdem yoktu. Sabrettim calistim herseyi zamanla dizdim. 1971de de evlendim ayni bankada calisan esimle Ayni bankada 25 yil boyunca cesitli pozisyonlar gorevlerde bulundum ve sef olarak da 1993de emekliye ayrildim. Daha sonra bir 5 sene kadar da bir sirkette muhasebecilik yaptim. Sonra ayrilip 3 sene serbest muhasebecilik yaptiktan sonra 2000 kasim kriziyle kendimi is hayatindan cektim. Liseden beri asik oldugum yazmaktan keyif aldigim siire meylederek Cesitli gazetelerde siirlerim yayinlandi
      Bizde zorluklar yasadik yasamadik degil bu zorluklari da zaten siirlerime yansitiyorum. ama ben sahsen simdiki genclere uzuluyorum.

      Sil
    4. Biri ekmek bulamazken, diğeri kahvaltıda jambon yok diye geçinemiyorum diyor. Oysaki hayat çok basitti.

      Sil
  43. Sn Yorumcular, hepinize teessüf ederim, hiç biriniz Sn Cumhurbaşkanımızı anlamamışsınız.

    Şahsı diyor ki, 500 bin lira altındaki evleri az peşinat ile alın, tertemiz yeni evlerinizde karantinada kalın.

    YanıtlaSil
  44. Valla hep para bitti battık diyolar.. Nedense hep bir şekilde batıyoruz galeyanları başlıyor..sonra ekonomistler çıkıyor meydana diyosun hani batıyoduk? Başlıyolar efendim şu oldu bu oldu da ondan şöyle böyle oldu... Eee diyosun? Bir süre susuyorlar...Ortamda olumsuz bir durum olunca tekrar başlıyorlar Ya işte önümüz karanlık, şöyle olacak, aha uçurumun kenarına geldik vs.vs

    Hep söylenen kalıplaşmış klasik "bu gidişle" şöyle olacak. Ekonomideki hükümetteki insanlar da zaten o gidişle olmaması için çalışıyor ki battık bittik diyenlerin dediği olmadı.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ülkede şu anda 5 milyon işsiz var. Virüs etkisiyle birkaç milyon daha artacak. Daha ne olsun istiyorsunuz? Nasıl batılır başka türlü? Sizin tuzunuz kuru sanırsam. Görmek istemiyorsunuz.

      Sil
  45. Ekonomi zaten paraşütsüz düşüyordu birde kucağına virüs taşını alınca düşüş hızlandı buda hükümete yarar yine Derler bizim suçumuz yok virüsten battık

    YanıtlaSil
  46. Devletler şirket olmuş para kazanma hırsı ve sürekli kar getiri amaçlı insanları fakirkeştiren düzen oluştu.

    Devletler şirket değildir ve devlet anonim şirket gibi yönetilmez.

    Devlet gerektiğinde halkından nasıl vergi topluyorsa yıllarca ve bu paralarla yatırım hizmet yapıyorsa. Afet durumunda da halkına bakmayı bilmeli ve insanları kendi haline bırakmamalı.

    Bugün evinde kal demek kolayına geliyor herkesin ama evinde kalan insanlar 1 haftada cebindeki para bitiyor gıda elektirk su doğalgaz kira gibi ödemelerine hemen çözüm bulmalı.

    Fakir ihtiyaç sahibi ayrı ı yapılmaksızın ve kimseyi rencide etmeden tüm insanların ihtiyacını karşılaması. Nasıl bu ülke insanı devleti için şehit oluyor can veriyorsa gerekli durumda para basmalı para bulmalı ücretsiz gıda yardımı kira yardımı yada kiraların tamamı belirli süreli ödenmeden süreç insan mağdur edilmeden karşılanmalı.

    Eğer insanlara ihtiyaç sahipleri valiliğe kaymakamlığa başvuru yapsın denirse çoğu onurlu gururlu vatandaş evinde çile çeker bu sosyal yardım değil tüm halka afet ihtiyacı olarak düzenlenmeli ve işleme koyulmalı.

    Türkiyenin halkın geliri belli zaten kıt kaynak geçinmeye çalışan insanlar işsiz kaldı çoğu ve şuan bunalıma girmeye aday herkes birde üzerine hastalık korkusu eklendi. Avrupa gibi insanların tüm ihtiyaçları karşılanmalı hemde acilen.

    Bu konuyu da siz ekonomistler çok acil dile getirmelisiniz ve ekonomi bilim kurulu kurup çok acil müdahale edilmeli.

    Günlük yorumlardan genel ekonomiden çok al olarak tüm ekonomistler bu zorlu süreçte bunu dile getirmeli zaman geçirmezksizin.

    Buyrun sizinde göreviniz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız, bizdeki kural, "halk, devlet için var" olmuş.

      Sil
  47. Hocam merhaba,

    Blog'da aradım ama bulamadım en merak ettiğim soru, yatırımlarınızı nasıl yönetiyorsunuz ? Dolar, faiz, altın mı ? Ya da CDS arttı hemen dolar alayım diyor musunuz ? Mesela şu dönem negatif faizden bahsediyorsunuz, dur hemen ev alayım gibi düşünceleriniz var mı ? Ya da mesela günlük dolar çok arttığında hmm CDS bu kadar artmadı ben burdan bozayım 3 gün sonra daha düşükten alırım diyor musunuz ? Borsaya yatırım yapıyor musunuz ?

    Biz gençlere yatırım yönetme konusunda nasıl bir tavsiyede bulunursunuz ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yatırım tavsiyesi arıyorsanız Mahfi Eğilmez blogu size uygun değildir.

      Sil
    2. Tavsiye için teşekkür ederim ama bence buraya gelen insanların ilk amacı elindeki yatırımı doğru değerlendirmek olmalı.

      Sil
    3. Bu blogtan uzun vadeli trendler ile ilgili ekonomi bilgisi edinebilirsiniz. Buradan edindiğiniz bilgiler kesinlikle sizi doğru yatırım yapmaya teşvik edebilir. Bu anlamda blogu takip etmenizde büyük fayda var. Ama sizin cds - usd ilişkisine ilişkin günlük finansal işlem sorularınızın cevabını bulamazsınız.

      Sil
  48. Anlamadığım şu hocam. QE politikaları sırasında ABD'deki enflasyonun düşük olduğunu, kapitalist bir ekonomide talebi de canlı tutmak için yaklaşık %2 lik bir enflasyonun olması gerektiğini ve bu nedenle de enflasyonu arttırmak için tahvil alımı suretiyle piyasaya para sürüldüğünü söylemiştiniz. Ancak şimdi bu yöntemin enflasyon yaratmadığını dile getiriyorsunuz. O halde ABD neden enflasyonu yükseldikten sonra QE'yi durdurmuştu?

    YanıtlaSil
  49. Türkiyenin en büyük sorunlarından biri liyakat. Aslında her görevi yerine getirebilecek çok fazla sayıda insan kaynağımız var, bu kaynaklarla istenirse , ekonomi, adalet , eğitim gibi birçok sorun çözülebilinir. Liyakat olmadıkça hiç bir yazının faydası yok, hiç bir aksiyon ve sonuç yok, bizim nasıl aksiyon alacağımıza , ülkeyi bir yerlere nasıl getireceğimize odaklanmamız lazım. Saygılar

    YanıtlaSil
  50. Değerli Mahfi Hocam, merkez bankası bilançosunun güncel durumu hakkında bilgi vermeniz mümkün mü? Net rezervleri bizlerde hesaplayabilir miyiz? Şeffaf bir data var mı?
    teşekkürler

    YanıtlaSil
  51. Hocam emeğinize kaleminize sağlık , anlattıklarınız neticesinde nacizane bir çıkarımım oldu şöyle ki; dünya salgın sorunu ile karşılaşmasaydı da bu ekonomik çöküş gelmekteydi ancak virüs ve onun yarattığı volatilite bu sorunun yarattığı/yaratacağı tahribatı hızlandırdı. Burada benim görüşüm şudur; bu tahribatın hızlı oluşu birçok merkez bankasını hazırlıksız yakalamış olmakla birlikte dünya ekonomileri ne kadar kısa sürede dibi görürse o kadar hızlı bir toparlanma başlayacaktır. Ayrıca şunu da söylemeliyim çok acıdır bu tip bir pandemiye hiç bir dünya ülkesinin tam manasıyla hazır olmadığını en azından ekonomik anlamda gördük.
    Saygılarımla

    YanıtlaSil
  52. Mahfi Bey,Türkiye'nin corona virüsü için aldığı ekonomi tedbirlerine de değinmenizi beklerdim..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hangi tedbire mesela?
      Konutta peşinatı % 10'a indirme tedbirine mi, kapalı iş yerlerinde KDV'nin düşürülmesine mi yoksa 65 yaş üstündekilere kolonya dağıtılması tedbirine mi değineyim?

      Sil
    2. Gelir çarpıklığı ve Türkiye ile ilgili bir örnek vereyim.

      Yakın ailemden.

      Adam 73 yaşında ortaokul terk, karısı 67 yaşında ilkokul mezunu.

      Adam gençken Tuzlaya gelmiş, gecekondu yapmış, evlenmiş, kira gideri yok.
      Sanayide işçi olmuş, bazen boşta kalınca işportacılık, 20 yıl böyle çalışmış.
      3 çocukları olmuş. 50+ yaşında emekli maaşı alana kadar sigortalı çalışmış.

      Kadın 15 yıl kadar tekstil atölyesinde çalışmış, boş zamanlarında GS ve FB bayrakları yapmış, kocası ve oğlu maçlarda bayrak satmış. 40 yaşında emekli maaşı almaya başlamış.

      Evlendikten 10 yıl sonra çocukların okulu için Kadıköy Fikirtepe'den peşin ev alıp yerleşmişler, Tuzla'daki gecekondu kiraya verilmiş. 30 yıl önce Tuzladaki eve mütahit girmiş, bunlara 2 yeni daire vermiş. Fikirtepe'den de yeni iki daireleri olmuş.

      Kadın 27 yıl, Erkek 20 yıldır emekli maaşı alıyor, 30+ yıl üzerinde kira gelirleri var. Her ikisi de emeklilik sonrası aktif olarak çalışmışlar.

      Yatırım yapmayı bilmezler, tanıdıkları birisi bunlara yıllar önce paranın yarısına dolar alın, yarısını faize koyun demiş, her ay paranın yarısı faize yarısı dolara gider.

      Fırsat oldukça daire satın almışlar. Şimdi Ümraniye'de bir sitede oturuyorlar. Ümraniye, Acıbadem, Fikirtepe, Tuzla, Çekmeköy de kirada daireleri var.

      2 kızı da çalışıyor, biri lise, diğeri üniversite mezunu. 2'sini de erken sigortalı yapmışlar, ikisi de 40+yaş üzerinde emekli olmuş maaş alıyorlar. Kızlardan birinin eşi 50 yaş üstünde emekli maaşı alıyor, çalışıyor, kirada taksi plakası ve dolmuş hattı var.

      Oğlu da 50 yaşında emekli olmuş, maaş alıyor, halen çalışıyor.

      Devlet 13 bin TL ye yakın her ay tüm bu insanlara emekli maaşı ödüyor.

      Hepsi de malum partiye oy veren insanlar.

      Ben yorumsuz yazıyorum, yorum sizin, ister zamanında şehre gelme deyin, ister arsa rantı deyin, ister akıllı yatırım deyin, ne derseniz deyin, gerçek bu.

      Mahfi hocamızın esnaf burjuvası sınıfı dışında da kalan bir kesim bu.

      Sil
    3. Sn Mahfi hocam,

      Kendi bilgim ile kolonya-hijyen-virüs arasında bir bağlantı kurabiliyorum.

      Sizden ricam, virüs ile emlak indirimi ve kapalı işyerlerinden satın alamayacağımız mal ve hizmetlerden KDV indirimleri arasında bir bağ kuramadım.

      Ekonomist olan sizsiniz, bir bağlantı bulursunuz gibi geliyor.

      Delinin biri kuyuya taş atmış... pardon deli demek sakıncalı olabilir!

      Neyse kafam çok karıştı, siz beleş kolonyanızı aldınız mı hocam? Nereden dağıtıldığını bilemiyoruz, bizimkilere alamadık.

      Sil
    4. Mahfi bey kızmayın,
      bende sizinle aynı tepkileri verdim zaten.
      Fakat eleştiri mahiyetinde bir yazı yazarsınız diye düşünmüştüm :)
      Neyse şimdilik suya yazalım,belki kağıda yazdığımız günler de gelir..

      Sil
  53. Hocam Hukuk öğrenciyim artik yakın takipcinizim

    YanıtlaSil
  54. Butun dunyada Isci Sinifi yonetime el koymalidir

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Amele dünyaya hükümdar olmaz!
      Şarkıyı eksik yazmışlar.

      Sil
    2. 14:19

      Elinizdeki cep telefonunuzu, tableti,
      Dizüstü bilgisayarınızı,
      Masaüstü bilgisayarınızı,
      Akıllı televizyonunuzu...

      Bütün bunları ve daha fazlasını kimler icat ediyor, tasarlıyor? İşçiler mi? Emin misiniz?

      İcat eden sınıflar daima üstündür, dünyanın her yerinde. Bunlara kısaca, netokrat veya teknokrat denir.

      Ürünleri kitlelere yaymak için fabrikalarda ve diğer üretim tesislerinde istihdam edilenlerse, işçi sınıdır. Sadece kendilerine verilen komutlarla hareket ederler, başka herhangi bir fonksiyonları yoktur.

      14:19 şimdi lütfen dikkatle, daha rasyonel bir şekilde düşünerek yanıtlar mısınız? Siz hangi işçi sınıfından bahsediyorsunuz?! Kendinizle mi eğleniyorsunuz?!

      Sil
    3. 18:20
      Mavi yakali baretli kulaklikli kas ve kol gucuyle kendi emegiyle calisan isci sinifindan bahsediyorum.

      Sil
    4. Sn 14.19,
      Kaç bin yıllık medeniyet tarihinde hiç işçinin yönetime el koyduğu
      50 yıllık bile olsa, bir dönem bile var mı?

      İşçi eskinin kölesidir, köleler düzeni yıkmıştır, iktidar değiştirmiştir, ülkeleri zengin de fakir de etmiştir ancaaaak hiç iktidar olmamıştır.

      Din adamları iktidar olmuştur,
      Zenginler iktidar olmuştur,
      Okumuşlar iktidar olmuştur,
      Askerler iktidar olmuştur,
      Esnaflar iktidar olmuştur,
      Ancaaak işçiler, köleler hiç iktidar olmamıştır.

      Sil
    5. 22:59 SSCBye bakman yeterli
      Isci sinifini zaten bu kadar kucumsuyorsan diyecek baska bir sey yok

      Sil
    6. 2259
      iyi iste hepsini gorduk nasil iktidar olduklarini
      Sira Isci sinifina gelsin demenin sorunu nedir

      Sil
  55. Hocam benim başka bir konuda sorum olacaktı size. Bir gerçek kişiye kanal temizleme işi ve beton tamiri işi yaptırılmış. Bunlara ödenen tutardan kesilmesi gereken vergi tevkifatı oranı kaçtır?

    YanıtlaSil
  56. Hanta virus salgini cikmis Cinde bu hususta ne dusunuyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cin virusunden sonra yine Cinden hanta virusu
      Made in China artik yeter

      Sil
    2. Böyle vıcık vıcık, kıpır kıpır hareket eden,
      40 ayak gibi ayakları olan, tükenmez kalem boyunda ama
      ayakları 2-3 cm kadar olan bir şeyi canlı canlı
      sosa batırıp kadın erkek yiyorlardı en son.

      Boğazlarından canlı canlı hayvan aşağı kayıyor.

      Sil
    3. Kardeşlerim, aldığınız mala iyi bakın, Made in China,
      Made in PRC, Made in HK veya Made in Hong Kong yazıyorsa
      kesinlikle evinize sokmayın.

      Bilgisayar, telefon, klavye vs her ne varsa eskisini idareli kullanın,
      eğer illa alacaksanız, ikinci elde olabilenleri alın ki Çin e yeni talep
      oluşturmayalım.

      Sokakta işsiz gezen her gençten bizler sorumluyuz.

      Çinliler Suriyelilerden daha fazla işsizlik üretiyorlar.
      3-5 lira fazla verin Türk malı alın.

      Unutmayın, biz Kürşad Destanını Çin'e karşı verdik.
      Çin Malına HAYIR.

      Sil
  57. Ben ekonomi okur-yazarı değilim ama yazınızdan çıkardığım sonuç; yönetim para basıp dağıtsın, ekonomiyi canlandırsın, sonra da canlanan ekonomiden yüksek kazançlılardan yüksek olmak üzere tüm vergileri en az yarı yarıya artırarak ve bunları da yine ekonomiye aktararak çarkları hızlandırsın..bir ekonomi cahili olarak bunu anlıyorum sonuçta...Dolar basamayacağımıza ve borç alamayacağımıza göre başka yol yok gibi...

    YanıtlaSil
  58. Sayın Hocam öncelikle paylaşımlarınız için teşekkürler. Sayenizde konularda bilgimiz oluyor ve farklı bakış açılarını da öğreniyoruz. Benim merak ettiğim yatırım araçlarının neredeyse hepsinde yüksek oranda düşüş oldu. Bu kadar çok miktarda para nereye gidiyor ? Hangi Kurumlar, şirketler, şahıslar kim ya da kimler tarafından saklanıyor.
    Fed'in sağladığı kaynağa bakınca insan şüphelenmiyor değil. Saygılar

    YanıtlaSil
  59. Hocam merkez Bankası net rezervi için yorumunuz olur mu? Şuanda söylendiği gibi negatifte mi?

    YanıtlaSil
  60. Şunu yeni gördüm.

    Levent Kırca'dan Çin etkisi.

    https://www.youtube.com/watch?v=Jc1UZ5lgMKw

    YanıtlaSil
  61. Emekli maaslarina zam yapilmasi lazim. 65 yas ustundekiler gercekten cok zor durumda.Bu virus ve artan fiyatlar nedeniyle ayri bir magduriyet yasiyorlar. Bunu bu ulkenin yaslilarina yasatmamali hukumet

    YanıtlaSil
  62. Hocam para basmanın etkisini azaltmak için sabit kur rejimine doğru bir hamle olabilir mi?
    Moratoryum ile meclis dış borçların ödenmesini erteleyebilir mi?

    YanıtlaSil
  63. Merhaba Mahfi Hocam,

    İlk defa yazıyorum size. Biraz heyecanlandım. Uzun zamandır takip ediyorum blogunuzu. Öncelikle sizden edindiğim bütün bilgiler için teşekkür ederim. Zaman içinde ekonomi alanında genel bir kavrayış edindim sayenizde.

    Bu post'ta aklıma takılan bir şeyi sormak istedim. Modern Para Teorisinde rezerv paraların ekonomik etkilerinin global olarak ölçülmesi gerekmez mi teorinin etkilerini ölçmek için? Kendi ülkesindeki etkileri küresel dünyada sadece büyük resmin bir parçası. Dolar örneği için ABD'de enflasyona sebep olmasada diğer ülkelerde bu etki görüldü. Bütün gelişmekte olan ekonomileri düşünürsek ABD ekonomisini dolaylı yoldan etkilemiş olmalı. Korona olmasaydı belki dolaylı yoldan ABD enflasyonun arttığını yada başka bir ekonomik verinin normalden saptığını gözlemleyebilirdik ki sanki o yolda ilerleniyordu.

    Bu noktada sormak istediğim şey geçmişe dönük devasa miktarda bilgi var. Anlık olarak da devasa miktarda bilgi üretiliyor. Bu bilgiler ve modern işlemci gücünü kullanarak hata payı kabul edilebilir miktarda ekonomik projeksiyon yapmamıza izin verecek ekonomi modellerinin oluşturulmasına ne kadar uzağız.

    Şu ana kadar yazılanları incelediğimde klasik fizik yada evrim gibi temelleri oturmuş bir teoriden çok genel kabul görmüş varsayımlardan tecrübe ile mümkün olduğunca incelikli başka varsayımlar oluşturan bir düşünce biçimi gibi geliyor ekonomi dediğimiz bilim. Hakta affınıza sığınarak ve konunun hala cahili birisinin gözünden izlenimim astroloji<18.yy bilimi<ekonomi<bilimsel yöntem şeklinde.

    Günün sonunda ekonomi biliminin sınırlı sayıda kaynakla sınırlı dünyamızda nasıl hayatımızı optimimum seviyede "sürdürebiliriz" sorusuna cevap vermesi gerekiyor. Bu soruya makul seviyede insanın mutabık kalabileceği bir yöntem üretmemiz için de teorinin bilimselliğinin güçlenmesi gerekmekte.

    YanıtlaSil
  64. Ben bu insanları anlamıyorum.
    Ekonomi bozulur diye corona ile ilgili önlem almakta ayak diriyorlar.
    Düzgün önlem almadığımız takdirde bize kesilecek bedeli sanırım göremiyorlar.
    Evrime inanmayanlar virüsteki mutasyonu da anlamıyorlar.

    Her insan hastalık belirtisi göstersede göstermesede virüs fabrikası olarak çalışma potansiyeline sahip.
    Bu virüs senelik grip haline dönebilir veya çok daha ölümcül bir forma dönüşebilir.

    Aklı başında olan ülkelerin yapması gereken şey bu salgından sonra en azından bir sene boyunca turist dolaşımını kısıtlamaktır. Burada tabiki en sıkı denetimler virüsün yayılmasına karşı düzgün savunma oluşturmayan ülkelere karşı olacaktır.
    Şu anda benim gördüğüm kadarı ile biz sadece durumu ciddi olan hastalarla ilgileniyoruz ve daha hafif hastaları karantinaya almak yerine etrafa virüs yaymasına müsade ediyoruz.
    En iyi ihtimalle çok fazla kayıp vermeden bu salgını atlatırız. Fakat bir sonraki salgında aşırı yayıcı konumda olma ihtimalimiz nedeniyle muhtemeldir ki Türkiye'ye ve birçok riskli ülkeye gezilere sınırlama getirilecektir. Bu yasakların da 2021 nisanından önce kalkması ancak
    diğer ülkeleri düzgün tedbir aldığımıza ikna etmemiz ile olur.
    Türkiye turizm sektörünün tamamen yok olmasını engellemek istiyorsak salgının yayılmasını ivedilikle durdurmamız gerekmektedir.

    YanıtlaSil
  65. hocam bu karşılığı olmayan rezerv para uygulaması modern bir hırsızlık değil mi peki? ABD karşılıksız para basıyor, kendi vatandaşına sıfıra yakın faizle kredi dağıtıyor, daha sonra yatırım fonu vb adında bizim gibi ülkelere gelip varlık alıyorlar, arkasında bir üretim çalışıp kazanma var mı? yok! adamlar finansal krize giriyor, rekor para basıyor, enflasyon yok, ancak biz burada ev alamıyoruz gayrimenkul balonu yüzünden...resmen hastalığını başkalarına bulaştırarak iyileşiyor abd..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. aynen dedğiniz gibi bence artık ekonomik teoriler şartlar ilkeler rafa çoktan kalktı

      Sil
  66. Ulaş bey salgının bir sebebi turizm zaten. Bırakalım artık şu turizm sevdasını; ekonomi de en son akla gelecek gelir kaynağı turizm olmalıdır. Bakın beğenmediğimiz K.Kore'de neden vaka yok, kimse bunu tartışmıyor.

    YanıtlaSil
  67. Hocam son paragrafa kadar sıtmayı gösterip korkuttunuz, son paragrafta ölüme ikna ettiniz.

    YanıtlaSil
  68. Hocam sizce ülkemizde batan banka olur mu? Mevduatımız bankadan çekmek gerekir mi?

    YanıtlaSil
  69. Para basmak gelişmiş ülkeler içinde ciddi sorunlar ortaya çıkarması gerekiyor. Bu yazıda bunları görmek isterdim. Paraları tüm dünyada rezerv konumunda olması bu ülkelerin olumsuz etkilenmesini engelliyor olabilir. Ama bu da belli riskler içeriyor olmalı bu yazıda bunları da görmek isterdim. Tüm dünyada bir çok ülke para basacak gibi görünüyor, bu durumda elinde bir miktar birikimi olan vatandaş ne yapmalı?

    YanıtlaSil
  70. İşte üretimimin paradan daha önemli olduğunu paranın araç konumuna tekrar geleceğini görüyoruz. Zira insan gereksinimlerini dış şartlara bağlı kalmadan karşılayabilecek ekonomiler bu hasarı kış uykusu misali depolarından atlatır. Tarım enerji altyapı toplumsal ve dış güvenlik gibi temel alanlarda iyiyseniz hangi ekonomi modeli uygularsanız arkanızdan koşar gelir aksi durumda ekonomi modeli işlemez oturup krizde para mı yiyeceksiniz. Gıdanız enerji tedariklervs. Dünya bu sanal ekonomiyi zaten paçavra gibi bir kenara günün birinde atacaktı. Ogünler geldi ve bu sanal gelirler paralar eriyor. Mutlu günleri olacak insanlığın ama gerçekleri ve aklı bilenler daha önce bugünlere gelecek.diğerleri bedel ödeyebilir.
    Buradan bu vesileyle ülkemiz için fedakarca çalışanlara teşekkür ediyorum

    YanıtlaSil
  71. Mahfi Bey,
    Mevcut durumda reel sektörde bir kriz yaşanacağı artık kesin gibi görünüyor. Fakat finansal piyasalardaki panik satışların ve panik yabancı para alımlarının önüne geçmek amacı ile, geçici süreliğine buralar kapatılamaz mı? En azından krizi reel sektör içerisinde çözmeye çalışırız. Bu söylediğimi gerçekleştirmek mümkün mü?
    Teşekkürler

    YanıtlaSil
  72. Hocam merhaba,siz olsaydınız nasıl bir
    faiz politikası uygulardınız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. cüneyt hocanın ödevi için mi soruyorsun

      Sil
  73. MMT ciler son 10 yılda ne dedilerse aslında haklı çıktılar, herkes ana akım ekonomistler QE olursa enflasyon olacağını, mali kesintiler yapılmazsa faizlerin artacağını, enflasyonun artacağını söylediler ama faizler artmadı, enflasyon artmadı. MMT de tek fren enflasyon, ancak enflasyon artarsa vergi artışı ve hatcama kesintisi gerekiyor. Nihayetinde enflasyon olacağına inanıyorum ama MMT borç krizi ve balonu ile sonu gelen neoliberalizmden sonra neoliberalisminden sonra kapitalizme kalan son çare.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi