Bu Kadar Dolar Basılıyor da Değeri Niçin Düşmüyor?

Başlıktaki soru son zamanların en çok merak edilen konularından birisi. Hatta oradan giderek ‘acaba herkes bu şekilde para bassa dünyadaki sorunlar daha rahat çözülebilir mi?’ sorusuna kadar geliniyor.

Önce bakalım küresel krizden bu yana ne kadar dolar basılmış. 22 Nisan 2020 itibarıyla Fed bilançosunun aktif büyüklüğü yaklaşık 6,6 trilyon dolar olmuş. Küresel krizin başladığı tarih olarak kabul edilen 2008 yılı Ağustos ayında bu miktar yaklaşık 900 milyar dolardı. Demek ki 2008 Ağustosuyla 2020 Nisanı arasında Fed bilançosunun aktifi 7 kattan fazla artış göstermiş. Ağustos 2008’de dolaşımdaki dolar banknotlarının tutarı yaklaşık 830 milyar dolarmış, 22 Nisan 2020 itibarıyla bu miktar 2,3 katına ulaşarak yaklaşık 1.9 trilyon dolar olmuş. Aşağıda soldaki grafik Fed bilançosunun, sağdaki grafik de dolaşımdaki dolar banknotu miktarının gelişimini gösteriyor (https://fred.stlouisfed.org/series/WALCL)


Fed’in küresel krizin başlangıcından bugüne kadar dolaşıma çıkardığı ek 1 trilyon doların üzerindeki para, bilançoda yaklaşık 5,7 trilyon dolarlık bir artış yaratmış bulunuyor. Hangi açıdan bakarsak bakalım küresel krizin başlangıcından bu yana basılan dolarların yarattığı fiziksel ve sanal alım gücü artışı müthiş boyutlara ulaşmış görünüyor.

Bu kadar dolar basılmış ve onunla bu kadar yüksek alım gücü yaratılmış iken acaba doların değeri nasıl gelişmiş? Bunu iki şekilde ölçebiliriz. İlk olarak doların iç değerinin nasıl geliştiğine bakmamız gerekir ki bunu dolar enflasyonunun seyrine bakarak görebiliriz. İkinci olarak doların dış değerinin nasıl geliştiğine bakmamız gerekir. Onu da doların 6 önemli para birimine (Euro, Yen, Pound Sterling, Kanada doları, İsveç Kronası, İsviçre Frangı) karşı oluşturulmuş olan Dolar Endeksine bakarak anlayabiliriz. Endeks 100’ün üzerindeyse dolar değerli demektir. Aşağıda soldaki grafik doların iç değerini yani dolar enflasyonun, sağdaki grafik de Dolar Endeksinin değişimini gösteriyor (kaynak: https://tradingeconomics.com/)


Dolar enflasyonunu sergileyen soldaki grafiğe göre bu kadar para basılmasına karşın doların ciddi bir enflasyonla karşılaşmadığı enflasyon yüzde 2 – 4 bandı arasında salındığı görülüyor. 2020 ilk çeyreği itibarıyla da enflasyon yüzde 2’nin altına düşmüş bulunuyor. Doların dış değerini gösteren sağdaki grafiğe göre piyasadaki miktarı bu kadar artmış olmasına karşın doların başlıca paralara karşı değeri düşmek bir yana yükselmiş görünüyor.

Normal koşullarda bu kadar fazla para basıldığında paranın iç değerini de dış değerini de yitirmesi gerekirdi. Doların değerini yitirmemesinin birkaç nedeni var: (1) ABD ekonomisinde bir bozulma ortaya çıktığında, hatta daha çıkmadan önce dünyadaki bozulmaların ABD ekonomisini etkileyeceği anlaşıldığında, Fed hızla karar alıp ekonomiye müdahale ediyor. Bu tür hızlı reaksiyonları geçmişte hep olumlu sonuçlar verdiği için Fed ciddi bir itibar kazanmış bulunuyor. O nedenle para basarak müdahale ettiğinde sistemi toparlayacağı düşünülüyor. (2) Dolar, biraz da Fed’in kazandığı bu yüksek itibar sonucu, ABD’nin parası olarak algılanmaktan çok dünya parası gibi algılanıyor. Kendi ülkesinin parasının değeri düşenler dolar talep ediyor. (3) Başka ülkelerde finansal yatırımı (plasman) olan gelişmiş ülke fonları ve yatırımcıları o ülkelerdeki plasmanları satıp çıkarlarken dolar talep ediyorlar. (4) Söz konusu fonların gösterdiği teminatlar yetersiz hale gelince ek teminat için yeniden dolar alıyorlar.

Sonuçta arzı hızla artsa da bütün bu nedenlerle talebi daha fazla artınca doların değeri düşmek bir yana yükseliyor. Fed eğer dolar basmasaydı talepte yaşanan artış nedeniyle doların değeri çok daha fazla yükselecek, bu da ABD ekonomisi açısından ciddi bir rekabet kaybına yol açacaktı.  


Yorumlar

  1. Merhaba hocam. Yazı başında 22 Nisan 2020 olacak sanırım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Nedense bu 2020'leri 2010 yazma hatası yapıyorum ısrarla. Düzelttim çok teşekkür ederim.

      Sil
    2. Irvin Yallom’un kitaplarında sorunuzun cevabını bulabilirsiniz hocam. Bilinçaltınıza bastırdığınız bir kaygı ile ilgisi olabilir.

      Sil
    3. yok kardeşim normal yaşlılık belirtisi. teknik olarak harika birisi olarak devam edecek fakat böyle bariz hataların başgöstermesi yaşlılık alameti denebilir.bizimde aynı sürece gireceğimiz aşikardır

      Sil
    4. biliçaltınıza bastırdığınız kaygı felan demiş ya :D

      Sil
    5. Bu kadar dolarizasyon sonucu ilerleyen dönemde ilk önce altın sonra borsa en sonra da faiz yükselir diye biliyorum. Sorum şu size tekrar faiz artırmak ABD ekonomisinde resesyonu tetiklemez mi? Bizim gibi gelişen yada gelişmekte kararsız ülkeler bu faizlerin sıfırlandığı dönemlerde bile niçin para bulamaz? (csd 600 lerde iyi faiz veriyoruz bu arada) Swap anlaşması olmadan altına yatırım yapıyoruz sanki özel sektörü gözden çıkardık? Katılıyormusunuz?

      Sil
    6. Ateş Sen o yaşta hocanın performansının yarısını göster de (ki şüpheliyim !..) öpüp başına koy.. .
      Orson Welles’in şarkısında seslendirdiği üzere: Young man, I know what is to be young, but you don’t know what is to be old.

      Sil
    7. Trollük yasaklanmalı. Trollere kesinlikle hapis cezası verilmeli. Kaliteli bilgi almak için geldiğimiz bir kaç sayfa var. Her yerdeler...((((

      Sil
    8. Parapraksi veya bazen sadece pipo,pipodur.

      Sil
    9. Hocam peki uzun vadede bu kadar dolar piyasada kalmaya devam ettikçe ve çim yükseldikçe dolarda ani veya kademeli bir değer kaybı söz konusu olabilir mi?

      Sil
  2. Hocam merhaba, saygılar. İşin özü sanırım dolarizasyon değil mi? Yani dünyanın yastık altı da bir nevi dolar diyebiliriz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolarizasyon ama onun altında da anlattıklarımız var.

      Sil
    2. İşin özü dünyanın. Başımızda bir erkek olsun dövse de sövsede dolar bizim babamızdır, erimizdir demesi ...

      Sil
    3. Sayın mahfi eğilmez. FED bu sefer uzun vadeye bıraktı

      Sil
  3. Hocam doların basıldikca değeri artacak görünüyor. Peki QE infinity ve faiz indirimi de FEDin sıklıkla kullandığı araçlar. Fed faizi 2 haftaya eksi puanlara düşmesinin küresel bazda, bono tahvil piyasası ve ardından equity - uluslararası piyasalara nasıl bir etkisi olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kısa vadede olumlu uzun vadede olumsuz olur ama Fed uzun vadeye bırakmadan sıkılaştırmaya gitmeyi biliyor.

      Sil
    2. Hocam, ben sunu anliyamiyorum, Fed bir suru borcu satin aliyor, daha sonra sıkılaştırmaya gidiyor ve bu borclari geri satiyor ve parayi geri mi cekiyor? Peki kimsenin almak istemedigi borcu yuksekten aldigina gore, geri satarken zarar etmiyor mu? Bu da sonucta para popalamak degil mi?

      Sil
  4. Merhaba hocam. Bu basılan paraların gelişmekte olan ülkere gelmesi ne kadar zaman alır. Bunun dışında bizim ithal ettiğimiz x malının bu kadar dolar basılması karşısında ilk fiyatı 1 dolar iken enflasyon yaratacağı düşünülürse 1.25 dolara çıkmaz mı? Sayg.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gidiyor ve çıkıyor zaten. Baksanıza bizimkiler Aktif Rasyosunda TL'nin değer kaybını % 25 almışlar.

      Sil
  5. "dolaşımdaki dolar banknotlarının tutarı yaklaşık 830 milyar dolarmış, 22 Nisan 2020 itibarıyla bu miktar 2,3 kat artarak yaklaşık 1.9 trilyon dolar olmuş."

    hocam, 2.3 kat artarak mı, 2.3 katına ulaşmak mı?

    YanıtlaSil
  6. bu bizim TL için geçerli olamaz o zaman..mı ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TL'nin bizden başka talibi yok. Bizimkiler bile TL alınca dolara gidiyorlar.

      Sil
  7. O zaman Fed bu kadar para basarak yine doğru bir karar vermiş diyebiliriz miyiz?. Dünya genelinde doların değeri artıyorsa. Biz de ancak fazla yükselmesini engelleyebiliriz herhalde.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed doğru ama en son verilecek kararı erken verdi. Son silahını ilk kullandi

      Sil
  8. Merhaba Hocam,
    Fed dolar basmaya devam ettiği takdirde dolar enflasyonunda bir düşüş ve diğer para birimlerine oranla bir değer kaybı söz konusu olur mu?
    Ayrıca Fed’in bu müdaheleleri yeni bir kriz öncesi erteleyici müdaheleler olarak adlandırılabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer bu genişleme zamanı geldiğinde düzgün biçimde geri çekilemezse işler karışır yalnız.

      Sil
  9. Hocam, “Normal koşullarda bu kadar fazla para basıldığında paranın iç değerini de dış değerini de yitirmesi gerekirdi.“ O zaman günün birinde satış gelecek ve insanlar yerel para birimlerine geri dönecek diye algılıyorum. Gelecek yani gelmekte olan değer kaybı dolara?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed o zaman geldiğinde bu parayı geri çekemezse ortalık karışır.

      Sil
    2. hocam yalnız FED parasal genişlemeden 2018 ve 2019 de daralma sürecini başaramadı ve 2020 krizi başladı. bu konuda FED in süreci daraltmaya çevirmeyi başaramadığı aşikar desek olur mu? tabii konunun bir de hep anlamaya çalıştığım mesnetsiz bir para olma paradoksu var doların.

      Sil
  10. Mahfi hocam çok güzel anlatmışsınız yüreğinize sağlık, lakin Erkin Şahinöz bir twitte dolar’ın bittiğini soros'a sorduğunu hash fonksiyonunu çalış dediğininden söz eder.Dolar biter mi hocam , Özellikle 7 tl ye gelince bu yorumun yapılması düşündürücü geldi ��

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Erkin hoca ironi yaptı yahu.

      Sil
    2. Erkin Hoca ironi yapmış. Yanlış anlamışsınız.

      Sil
    3. Erkin Sahinoz ve George Soros'un işi, piyasada sizi ters koseye yatirip paranizi almaktir.

      Sil
  11. Hocam elinize saglik yine çok guzel aciklamissiniz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Erkin Şahinöz , para basmak " peanut " dedi ne diyorsunuz , swap hatti anlaşmaları ne büyüklükte olursa usd nin atesi biraz da olsa soner ? Syg.

      Sil
  12. Fed bilancosundaki 6 trilyon ile piyasadaki 1.9 trilyon arasındaki para nerde? Sabit yatirimlardamı yoksa riskli varliklarda balonmu oluşturdu? Bu balon patlamadan dengede durabilulirmi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bilançoda tahviller var bonolar var. Bunları balon olarak görmek de mümkün tabii.

      Sil
  13. Hocam elinize saglik. Bir hususu merak etmekteyim. Kuresel ticaretin krizler neticesinde gerilemesi dolara olan talebi azaltici etkiye sahip olduguna gore bu da dolarin degerinin aslinda azalmasina sebibiyet vermesi gerekmez miydi? Bu olmadigina gore dunyanin bir cok yerinde dolarizasyon oldugunu ve dunya ticaret hacminde olusan krizlere ragmen dolarizasyon sayesinde dolar talebinde toplam azalmanin telafi edildigi sonucuna varabilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ticarette öyle ama finansal piyasalarda da doların egemenliği var.

      Sil
  14. Hocam;Dolar bu krizden itibar tazeleyerek çıkmıştır diyebilirmiyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. An itibarıyla görünüm öyle. Sonuna kadar öyle gider mi? Fed'in tutarlılığına bağlı.

      Sil
  15. Bu durumda rezerv para dolar ülkesinin kölesiyiz. Ne kadar çalışsak boş.Sistem zora girdimi helikopter parası dağıtabiliyor.Ama şunu anlayamıyorum.Madem böyle bir rahatlığı var Neden ABD'de AB ülkeleri kadar Sosyal devlet olma düzeyi kötü.Eğitim ve sağlık sistemi neden parası olana hizmet veriyor.Bu ABD'nin millet bağını önemsemediği,aslında ABD'de yaşayan herkesin Amerikalı kabul edilmediği,belli bir zümre mi sadece Amerikalı sayılıyor? Herkesi ortak kimliğe dahil etse refahı artırmada hiçbir engeli yok.Sağlık sistemini ücretsiz yapsa parasız mı kalacak? Sınırsız bir dolar genişleme olanağı var. Yazınızda 7 kat artmış içte ve dışta daha güçlü hale gelmiş.Bu durumda ekonomi bilimi güçlünün gücünü nasıl koruyacağı, diğerlerinin ona köle olacağı sistemin mi legalleştiriyor? O zaman hangi serbest Rekabet?.Bunun neresinde kıt kaynakları insanlık için üretilmesi,dağıtılması var? Öyleyse çalış,çalış nereye kadar Hocam? (Ekonomi bilgisi amatör düzeyde,sadece yaşamı anlamaya çalışan bir okur sorusu)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ABDde Saglik ve Egitim hayati ucretlidir. Buralardaki bosluklari burs yardim kredi adi altinda ozel vakif dernek ve finans kuruluslari isletir. Saglik sistemi ozel saglik sigortasi araciligla yurur.
      ABD goc alan gocmenler uzerinden kurulan bir ulke.Tam da dediginiz gibi; Yani guclunun zayifi ezdigi mantalitesi hakimdir. Sistem, insanlarin is kurma calisma daha fazla kazanma daha fazla kredi kullanma daha fazla kazandigini tuketme gosterme uzerine kuruludur. Sistem oyle islerki herkes hemen hemen herkes ornegin; 2018 yillik 100bin dolar kazanmissa biri 2019 bu rakami en az 110bin dolar yapmaya meyil eder. Yani surekli buyume cogalma daha fazla kazanma uzerinedir. Sisteme ayak uyduramayanlar tekleyenler ya solugu sokakta ya da biraz sansliysa kendi memleketinde bulur.
      Isin garip tarafi bu durum herkes tarafindan benimsenir. Yasam felsefesi hali olarak kabul edilir.

      Sil
    2. Fed, itibarını sözlerini tutmakla, doğru politikaları zamanında uygulamakla kazanıyor. Sürpriz yapmıyor, sözünü tutuyor. O zaman bizim de itibarlı bir paraya sahip olmak için bunları yapmamız lazım.

      Sil
  16. Parasi Rezerv olan adam korkmamali para basmaktan. BIr de buna gecmisten gelen en az 25 yillik sure icindeki dusuk enflasyon kosullarindan kaynakli ic-dis guveni koyduk mu mevcut kosullarinda deflasyonu ve issizligi resesyonu bagiriyorsa boyle durumda para basmaktan korkmayacaksin.
    Gelelim ECBye acikcasi bu yazinin altindaki bakla onumuzdeki surecte konusulacak olan banka ECB. Fed ne yapip eder manevrasini proaktif bir sekilde halleder. Ama ECB? ECB bana kalirsa Fedden para basimi husunda reel olumlu ve reel olumsuz sartlar bakimindan daha avantajli. ECBnin Reel olumlu sartlarina bakacak olursak bir defa Euro bolgesi dis ticaret fazlasi ve cari fazla veriyor hem de neredeyse hemen hemen butun euro ulkeleri bazinda(2019 sonu itibariyle) dahasi Euro bolgesinde kronik enflasyonsuzluk sureci var her daim deflasyon bandinda takiliyor. Boyle olunca ECBnin para basma konusunda eli bana gore FEDe gore daha saglam. En azindan Uretim fazlasi mantigindan hareketle ECBnin Fede gore para basma hakki neredeyse bir dogal ekonomik hak olarak gorulebilir.
    Bu baglamda simdilerde bir takim tartismalar soz konusu Euro bolgesinde. Aslinda bu tartismalar eskinin tartismasi bunlardan bisey cikacagi bana kalirsa yok. Avrupanin yapmasi gereken ECB araciliyla 1 trilyon basip guney ulkelerine hibe etmek. Nasil olsa rezerv para nasil olsa deflasyonda euro bolgesi. Yapabilecek baska bisey yok ortak borclanma hibe borc verme bunlar HIKAYE! ECB matbaayi calistirip 1 trilyon basip hazineleri pompaliyacak. Suanki yasananlar Avrupanin hele hele G.Avrupanin hic sucu degil. Suclunun kim oldugu ise ortada.

    YanıtlaSil
  17. Elinize sağlık Hocam. Umarım birgün TL sida itibarına kavuşur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağ olun. TCMB, Fed gibi itibarlı olursa TL de Dolar gibi itibarlı olabilir. Kendi çapımızda tabii. Çünkü dünya ticaretinde payımız ABD'nin onda biri kadar.

      Sil
    2. TLnin o itibarda olmasi icin cok uzun yillar en az 25 yil fiyat istikrari(enflasyonun en fazla %4 ve alti) icinde olmasi ve ekonomik paradigmalarin rasyonel olmasi sarttir. Mesela ikiz acik cari acik butce acigi son derece dengeli olmalidir. Ne cok fazla cari acik ne de cok fazla butce acigi cari acik varsa da butce fazlasi gibi
      Boyle bir Turkiye ekonomisinin para birimi Dolar gibi olmasa bile cevre ulkelerde bilhassa Ortadogu hattinda kafkaslarda balkanlarda ciddi itibar ve ilgi gorebilir.Mesela; 50li yillarda Lubnanli Tuccarlarin kasasinda TL bulunurdu.
      Boyle bir Turkiyenin parasini matbaada cogaltmak takdir edersiniz ki itibarindan bir sey kaybettirmez TLye. Cunku ne iceride dolarizasyon sureci vardir ne de yuksek enflasyon fobisi ne de disarida TLye talepte bir azalma.

      Sil
  18. Hersey cok guzel olacak Allahın izniyle

    YanıtlaSil
  19. Hocam selamlar, FED dolar ihtiyacına göre parasal genişleme ya da parasal sıkılaşma yapıyor, bol doların eninde sonunda Türkiye'ye geleceğinden ve sonuç olarak doların düşeceğinden bahsedebilir miyiz? (Bunu 2004 ile 2012 arasında gördük). Bir ikinci sorum 10 yıl üzerindeki süreçte doların rezerv para olma özelliğini nasıl görüyorsunuz? Şimdiden değerli bilgilerinizi bizimle paylaştığıniz çok teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bahsedemeyiz. Bundan bahsedebilmek için risklerimizi düşürmemiz lazım.

      Sil
  20. Dünyada akıl almaz şişmiş varlık fiyatları,sonu olmayacağı açık astronomik borçluluk,bunun zorlamasıyla akıl almaz dolar genişlemesi sonsuza kadar böyle gitmeyecek. Bu virüs balonu patlattı mı hocam?Yoksa biraz daha makyajlanarak sürdürülecek ömrü var mıdır?Böyle bir durumda kentlerden köylere doğru bir kaymaya başlamalı mıyız? Büyük bir buhranda hiç olmazsa ilkel de olsa ürettiğimizle yaşamaya çalışırız.Bu kadar kalabalık kent nüfusu sadece sosyal patlamaların,suç ve yoksullukların mekanı olur gibi geliyor.Çok mu karamsarim?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam herkes enflasyon için klasik olarak enflasyon sepetine bakıyor. Siz de enflasyon sepetine bakıyorsunuz. Paradigma 70'ler ve 80'ler ile aynı. Bu kadar dolar basılırken bence paradigmamızı değiştirmeliyiz. Arkadaşımızın söylediği gibi varlık fiyatları şiştikçe şişti. Asıl enflasyon, enflasyon sepetinde değil varlık fiyatlarında. Varlık fiyatlarındaki balonu da enflasyon denklemine koyabilsek sonuç çok farklı çıkacaktır. Tabi bu ha diyince olmaz ama elbet bir ekonometrik denklem bulunabilir. Aslında tam doktora tezi yazmalık konu.

      Sil
    2. Değilsiniz gerçekten varlık fiyatları çok şişmiş durumda.

      Sil
  21. Hocam merhaba,
    Öncelikle yazılarınız için çok teşekkürler
    Swap işlemi ile ilgili bir youtube videosunda swap işlemi ilgili olarak; Amerika'nın swap işlemini dünyada para birimleri değerli olan dünyada söz sahibi paraları olan ülkelere yapılabildiğini TL'nın dünya dolaşımında söz sahipliği olmadığı için ABD ile swap yapamadığımız yorumlanmış. Bu yorumu değerlendirme şansınız. Doğru bir bilgi öğrenebilir miyim? Teşeekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim bildiğim Fed swap işlemlerini elinde yüksek tutarda ABD tahvili tutan yani ABD ekonomisine güvenen ülkelerin merkez bankalarıyla yapıyor. TCMB elindeki ABD Hazinesi tahvillerini sattığı için bu kategoriye giremiyor.

      Sil
  22. Hocam salgın sonrası dolar dünya parası olma özelliğini kaybedermi? Bir arkadaşım şöyle bir ifade kullanmıştı amerika 2 dünya savaşında atom bombası attı dünya lideri oldu. Çin salgını kısa sürede bastırdı cin dünyanın yeni lideri olacak. Çin de yapısal reformlar yok derseniz. Almanya süper güç olabilirmi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu sorunuzun yanıtı salgın sonrası ABD ekonomisinin nasıl performe edeceğine ve Fed'in nasıl davranacağına bağlı.

      Sil
    2. Hocam finansal olarak tam bilmem ama Almanyanin super guc olma ihtimali yuzde sifir. Super guc olmanin bir diger gerekliligi askeri guctur, ve bu konuda Amerika'dan daha iyi bir konumda olan henuz yok, buyuk ihtimal de yakin gelecekte olmiyacak.

      Sil
    3. "Süper güç" seviyesi için bir kaç faktör bir arada gerekli. Örneğin İsviçre bir çok anlamda iyi yönetilen bir ülke olarak görülür. Ekonomi, yaşam kalitesi, eğitim ve bir çok alanda. Ama dünya ölceğinde etkisi olabilecek bir ülke değil.

      Aklıma gelen temel faktörler, önem sırasına göre:

      1. Ekonomik büyüklük ve bunun dünya ekonomisi içindeki payı
      2. Nüfus büyüklüğü. Bu çok şeyi etkiliyor. Ekonomik büyüklüğü etkilediği gibi, ülkenin gelecek potansiyelini de etkiliyor. İsviçre'de iyi eğitim verilen 10 bin kişiye karşı büyük bir ülkede iyi eğitim verilen 10 milyon kişiyi düşünebilirsiniz.
      3. Coğrafi şartlar. Doğal kaynaklar olarak durumu nasıl. Çevresinde ona baskın gelebilecek başka bir ülke var mı?

      Dikkat ederseniz iyi yönetim, politika gibi şeyleri yazmadım. İsviçre mesela bu konularda iyi olsa bile bunlar süper güç olmaya yeterli değil.

      Üstte yazdıklarıma göre düşününce dünyada bu şartlara şu an uyanlar şunlar: ABD, Çin, Avrupa Birliği (eğer federasyon gibi bir şeye dönüşürlerse). Belki gelecekte uyabilecekler: Hindistan,

      Sil
    4. Rusyada superguc olabilir egitim sistemi ve dogal kaynagi var

      Sil
  23. Hocam emeğinize sağlık. Bir sorum olacak size; Bu geçtiğimiz süreçler pandemi öncesinde sürekli dile getirilen doların küresel itibarının yitmekte olduğuna, yerini yeni para birimlerinin alacağına dair söylentileri de boşa çıkardı diyebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağ olun.
      Tam olarak bunu diyemeyiz ama doların kaybettiği itibarı bir miktar da olsa geri kazandığını söylememiz mümkün.

      Sil
  24. http://www.mahfiegilmez.com/2014/04/cehennem-nerede.html?m=1
    kötülüğün sıradanlaştığı insanların adalete aç kalıp öldüğü günler...
    Unutulmaz unutulur sananlar bilsinler ki unutulmaz.

    YanıtlaSil
  25. Hocam merhaba.Hocam 2.neden daha fazla etkili bence cünki dolar ABD parası olmakdan çıkmış uluslararası bir para birimine donüşmüş gözüküyor.Belki de bundan sonra sadece dolar kullanilacak deye bilir miyiz?

    YanıtlaSil
  26. Emeğinize sağlık, kısa vadeyi aydınlatmışsınız, orta ve uzun vade Dolar ve yatırım projeksiyonunu gelecek yazılarda bekleriz hocam

    YanıtlaSil
  27. Hocam elinize sağlık çok güzel açıklamışsınız.
    TCMB para basmaya başladı ğı dönemde Corona diye bir sorun yoktu sorum şu acaba Corona çıkmasa idi dolar bu rakam ları bulurmuydu ve şu andaki piyasa şartları ödeme sıkıntısı çeken firmalar için aslında bir kurtuluş mu oldu teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağ olun.
      Aslında Fed de para basmaya başladığında korona virüs derdi yoktu.

      Sil
  28. Diğer ülke merkez bankalarının da aynı fed gibi para basması hiç etkili değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Rezerv para durumunda olanlar (Euro, Pound Sterling, Yen) dolara yakın sonuç alıyorlar. Diğer ülkeler para bastıkça paraları değer kaybediyor.

      Sil
    2. Sanirim Adsiz 18:40'in sorusu baska. Diger paralar da basiliyorsa, dolarin basilmasi degerinin dusmesini gerektirmez, cunku dolarin degeri zaten gorecelidir. Once bu iliskiye bakip, dolar miktari gercekten goreceli olarak artiyorsa ve gene de degeri de artiyorsa baska faktorler aramak gerekmez mi? Cunku diger paralar dolardan da fazla oranlarda basilmissa yukarida sayidiginiz faktorler durumu aciklamak acisindan onemli olmayabilir, degil mi?

      Sil
    3. Diger ulkelerin para birimleri yani rezerv olmayan para birimine sahip ulkelerin para bastikca enflasyon yaratmamasi icin o ulkede gercekten cok uzun yillar fiyat istikrari icerisinde yasamis olmasi dolarizasyon olgusunun olmamasi butce ve cari dengelerinin oldukca makul seviyede olmasi lazim. Aksi halde ipin ucu kacti mi tutan olmaz.

      Sil
  29. Sn. Eğilmez merhaba, Emeğinize sağlık; yine önemli olmasına karşılık, pek fazla kurcalanmayan bir konuya ışık tutmuşsunuz. Teşekkürler. Para tabanının genişlemesine karşı dünya parası olarak işlev gören doların neden değer kaybetmediğine yönelik, ona duyulan güvenin (bundan böyle sürdürülmesini zora sokan ve giderek güçlenen karşı iklime rağmen) devam etmesinin yanında, belirgin biçimde 2 binli yılların başından bu yana paranın hızında yaşana düşüşün yattığını düşünüyorum. Dünya ekonomisinde kalıcı bir büyüme sağlanmadan basılan paralar, paranın hızının daha fazla düşmesinden başka bir sonuç üretmeyecek, ayrıca salgın sonrası doların dünya parası olma durum ve işlevinin bu durumdan çok da memnun olmayan diğer devletlerce masaya yatırılmasının ardından tablo daha vahim bir görünüm kazanacaktır. Özetle basılan paraların-kısa vadede işe yarar gibi görünse de- var olan sorunları, iyice içinden çıkılmaz hale gireceği ileri bir tarihe ötelemekten başka bir işe yarayacağını sanmıyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Grafik verip veremeyeceğimden emin olmadığım için daha önce denemedim ama sonradan en azından ilgili adresleri verebilirim diye düşündüm. İlk adres M2 para tabanının hızı: (St. Louis fed) https://fred.stlouisfed.org/series/M2V İkincisi M1 (nakit para hızı) https://fred.stlouisfed.org/series/M1V

      Sil
  30. ABD'nin cari açık sorunu nasıl çözülür hocam ? Bazı iktisatçılar çözülemez diyorlar rezerv para olduğu için siz ne düşünüyorsunuz bu konuda ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ya da soru soyle de sorulabilir: ABD icin, cari acik bir sorun mudur? Para basip karsiliginda mal ve hizmet almak Amerika icin uzun vadede surdurulebilir mi? Turkiye, Arjantin, Meksika gibi dolar bagimlisi ulkeler oldukca cevap bence surdurulebilir. Cunku Amerika para bastikca faturayi biz oduyoruz.

      Sil
  31. zihin acikliginiza saglik hocam.

    YanıtlaSil
  32. Hocam para basma ve enflasyon arasindaki korelasyon ancak arzda olan urunun sabit kalip talepin yeni para girisiyle artmasi sayesinde olusur. Egerki talep olmazsa enflasyonda olusmaz. Piketty'nin anlattigi gibi yeni para surekli yuksek gelirlilere ve onlar sayesinde varlik alimlarina gidiyor ve enflasyon varlik fiyatlarinda olusuyor. Mamul urun ve hizmetlerdeki enflasyon ancak basilan paranin dusuk gelirlilere difuzyonu sayesinde ve arzdaki urun ve hizmetlerin sabit kalmasiyla olusabilir

    YanıtlaSil
  33. Hocam, altinci paragrafta reksiyon demissiniz, reaksiyon mu olacakti, yoksa reksiyon diye bir kelime mi var? Kaleminize saglik, yine cok basit ve net ozetlemissiniz durumu.

    YanıtlaSil
  34. Hocam 2008 yılında 900 milyar FED aktifinin 830 milyarı banknot muydu? Bu nasıl olabilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Normalde öyle olması lazım. Bir merkez bankasının paradan başka pek bir şeyi olmaz.

      Sil
  35. Hocam.

    Türkiye'deki DOLARIZASYONU engelleyebilmek için, dolara ihtiyacı olmayan ve sadece kendi ülke para biriminin değer kaybettiği için dolar alan küçük yatırımcıyı engelleyebilsek (döviz bürolarının kapatılması gibi) doların yükselmesine çözüm olur mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Döviz büroları değil asıl bankalar satıyor doları. Yasakladınız diyelim? O zaman altın alınır. Altını da mı yasaklayacaksınız? Döviz hiç olmazsa bankada mevduatta duruyor. Krediye dönüşüyor. Millet altın almaya başlarsa yastık altına atar.

      Sil
    2. Süper fikir 😂😂😂

      Sil
    3. Dolarizasyonu yasaklamak veya engellemek genel anlamda sadece yatırımcıyı, ülkeye para geitreni korkutur ve kötü etkiler. Kısa vadede belki* olumlu etkiler ama uzun vadede yere yapışırız. Lakin inatlada bunu yapmaya çalışıyoruz. En son gelen düzenleme ile dolar/altın bozdurmada ve almada develete giden vergi* binde 2 den yüzde 1'e sıçradı. 100dolar alırsan 1 dolar da develete alıyorsun kısaca...

      Sil
  36. hocam detaylı ve açıklayıcı yazılarınız için teşekkür ederiz.imf konusnda merak edilen bir ayrıntı var.büyük miktarda kredi verir fakat karşılığında faiz geliri dışında ne alır?savunma harcamalarını kısın,emekliye memura zam vermeyin,çiftçiye sübvansiyon uygulamasını kaldrın,hatta kamunun elindeki az sayıda bazı kurumların satışı dahi isteyeccektir.ortadoğunun böylesine gergin olduğu bir ortamda imf kredisi faydası yanında daha fazla zarar getirmez mi uzun vadede?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      IMF faizden başka bir şey almaz. Onun adına da faiz değil charge diyorlar. Çünkü IMF ile yapılan da bir çeşit swaptır. TL verir dolar alırsınız. Vadesi gelince TL'nizi alır doları verirsiniz.
      IMF, sistemi bu hale getiren şeylerin tersini yapmanızı ister. Kamu harcamalarını kısmanızı önerir. Spesifik olarak savunma harcamaları demez. Mesela saray harcamalarını kıssanız tamamdır.

      Sil
  37. Doğa her zaman bir dengeyi arar. Dünya ekonomisinde para sihirbazlığı üzerinde bir yalan denge algısı yaratmak mümkün olabiliyor. Sonuç olarak bir ülke para yaratıyor ve karşılığında somut değerleri satın alabiliyor. Diğer ülkeler için de yoktan yaratilan para uzerinde odenmesi mümkün olmayan borç dağları yaratılmakta. Insanlığın varsaydığımız gelişmişlik seviyesi ile hiç uyumlu olmayan tuhaf bir sömürü çarkı. Siz ekonomistler de bize bu dengesiz dengenin mekanizmasını anlatmak için çaba harcıyorsunuz. Bu insan aklina ve dogaya ters mekanizmanın yıkılacağını göreceğimiz gün çok uzak olmamalı diye düşünüyorum.Ne kadar mantıklı gibi algılansa da insanlığı kandırmak ve sömürmek bu kadar kolay olmamalı.Boyle bir dünya düzeni olmamalı diyorum.

    YanıtlaSil
  38. Emeğinize sağlık. İyi ki varsınız .

    YanıtlaSil
  39. Hocam abd para politikası diyelim tutmadı doların değeri düştü AB mi kazanır veya tarım madencilik ürünü olan ülkeler mi Kötü senaryo ne olur acaba

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar borcu olanlar kazanır dolar alacağı olanlar kaybeder.

      Sil
  40. 1 ons = 35 $ (1969 ) $ ın gerçek değer kaybını ons ile ölçersek durum ortada. Şuan olmayan altını sanal olarak satarak sahte arz ile $ ın değer kaybını tutuyorlar. ABD ye yani $ a güven kaybolduğu anda ki fiziki altına sahip olma da artarsa $ ın gerçek değeri ortaya çıkıverir bence

    YanıtlaSil
  41. Yine dogru noktaya parmak basmissiniz hocam, elinize saglik. Reserv para olma avantajini sonuna kadar kotuye kullanmayacagini varsayiyor herkes. Swift silahini, veya yerel finans hukukunu bir silah olarak, giderek artan bicimde kullanmasi Sizi rahatsiz etmiyor mu? Korkunun sagladigi bir itibar midir? Yoksa fed. In hukukun ustunlugu saygisi ve denetlenebilmesi midir dolara gucunu veren?

    YanıtlaSil
  42. Velocity of money? Herkes evde oturuyor bu para ilerde enflasyonu çok arttırabilir sterilize etmeye cesaret edebileceklermi zamanı gelince o önemli .. ABD de çift haneli enflasyon yaşanmamış şey değil sonucta

    YanıtlaSil
  43. Corana doları vuracak kimse paraya ve metale elini sürmek istemiyecek diye düşünüyorum.

    YanıtlaSil
  44. Yazı net bilgilendirici olmuş çok teşekkürler hocam.

    Bu vesile ile yerli paralar ile ticaret yapma fikride ortadan kalktı sanırım hocam. Uzun zamandır ses çıkmıyor Rusya ile yada Çin ile kendi paramız ile ticaret yapacaz söylemleri boş çıktı.

    Biz yine dolar talep edecez ve muhtemelen değilde mecburen IMF ile anlaşacağız. Başka yol bırakmadılar sanırım. Güven yok adalet yok siyasete yada yeni sisteme güvenen yok bu işin sonu yine IMF projeksiyonları ve yeni dünya düzeninde onların yönetim anlaşıyışına göre yaşamak görünüyor.

    Beceremediler olmadı yine boş çıktı

    YanıtlaSil
  45. hocam elinize sağlık.Dindar olan ve amerikayı sevmeyen bir arkadaş bana''bu amerika nezaman yıkılacak''diye sormuştu.B ende ona çok mu istiyorsun demiştim.o da bana hemde nasıl demişti.Tasarruflarını ne yapıyorsun dedim,faiz haram olduğundan ve değer yitirmemesi için dolar da tutuyorum demişti.Bu dolarlarına bi zarar gelmesini istemezsin herhalde dedim,o da herhalde dedi .Ben de ona SENİN KAFAN AMERİKAYA DÜŞMAN AMA CEBİN AMERİKAYI DESTEKLİYOR ,DEMİŞTİM.çok şaşırmıştı.

    YanıtlaSil
  46. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  47. Hemen coğrafyadan örnekleyelim, USD büyük okyanus TL Hazar denizi :) #Doğanay

    YanıtlaSil
  48. Türkiye'de de daha geçen hafta 10 milyarlarca TL piyasaya sürüldü. İşçi, memur bir ev almak için bir ömür harcar. Varlık fonu gider bir patronun şirketine yüzmilyonlarca TL sermaye koyar, ortak olur. Çin farklı mı? Devlet kapitalizmi var. İstediklerini yuan milyoneri yapıyorlar. Bu işler her yerde böyle.

    YanıtlaSil
  49. Hocam ekonomiyle tam anlamıyla ilgilenmek için başlangıç olarak ne yapalım tavsiyeniz kitap öneriniz

    YanıtlaSil
  50. Hocam öncelikle yazınız için teşekkür eder başarılar dilerim
    Dünya piyasasına hakim abd firmaları bu doları satın alma gücü olarak kullandığında bizim gibi ülkelere hem siyasi hem ticari baskı yapacağı aşikar neden dünya tekelleşmeye karşı çıkmıyor Avrupa Rusya vs vs

    YanıtlaSil
  51. Hocam merhaba yazılarınız için teşekkür ederiz .
    bilanço artış hızının haftalık olarak ufakta olsa düşüş göstermesi;

    1.QE nin yeterli olduğunumu gösterir (finansal piyasalardan kaçış 20T kadar) yoksa

    2.Aracıların kaldıraç sorunu olduğunumu gösterir çünkü daha önce bankalarda sıkışma olmuştu ve repo ihalelerine teklif gelmemişti

    Teşekkürler hocam.

    YanıtlaSil
  52. Hocam bu dolar daha cıkarmı cok borcum var dolar olarak lutfen kısa bir bilgi verırmıaıınız

    YanıtlaSil
  53. Hocam elinize sağlık,Türkiye'yi ne tip bir kriz bekliyor W / L ?

    YanıtlaSil
  54. "1945'teki U.S.A.'nin tüm dünyaya attığı O MÜTHİŞ KAZIK... ve $ Dollar belasının DÜNYAYI ADETA BİR SARMAŞIK MİSALİ SARMASI, ETKİSİ ALTINA ALMASI,HAKSIZ HEGEMONYASI" Aslında 1945'te ne FED, nede AMERİKA'nin kendisi dâhi bugünlere gelinebilecegini, $ DOLLAR'in böyle bir SEYİR Sürebileceğini asla düşünemez, tasavvur dâhi edemezdi... ; Dünyadaki dollar rezevleri 1940'da XXX ne kadar bir bakınız, keza U.S A.nin 1940'daki ALTIN Stoklarınada bakınız, FED'in o zamanki etkinliğine bakalım bu üç unsur ve tablo aslında herşeyi çok net göstermeye yetecektir... " FED Asil şimdi büyük risk alarak, müthiş bir KUMAR oyununa girişti ve TÜM DÜNYAYA ADETA REST ÇEKTİ... Aslında eli çok güçlü değil, Malûm ve bilinen muhtelif sorunları mevcut...!!! Lakin bunun bilinmesi maalesef ÇARPIK YERLEŞİK SİSTEMİ fazla etkilemiyor, DOĞRU ZAMANDA DOĞRU AKTÖRLERİN DEVRETE GİRMESİ DENGELERİ DEGİSTİREBİLİRSEDE... O Hamlenin gelmeyecegini çok iyi bilmektedirler.(Aslında bu dengeleri tek değiştirebilecek ülke ÇİN'dir. Lakin onlarda vaktiyle €uro'dan yana tercih yapmiyarak HAYATLARININ EN BÜYÜK HATASINI GERÇEKLEŞTİRMİŞ OLDULAR) Şayet Çin+€U+Japonya ve Hindistan ortaklaşa bir EKONOMİK strateji yürütemezler ise...ki bu olasılık şimdilik kısa vadede hiç mümkün görünmüyor. $ DOLLAR'in kisa ve uzun vadedeki HÂKİMİYETİ ve HAKSIZ GÜCÜNÜ etkisiz kilamazlar. Zira U.S.A. tüm bu okan biteni çok iyi bilmekte ve herşeyi planlı, programlı ve ŞAŞIRTMACALl özel olarak kurgulamaktadir. Dünyadaki "EGEMEN DOLLAR ve ALTIN REZERVLERİNİ çok iyi bilen Amerika resmen ALALADE ; ""EKONOMİDE 2008'den buyana ve yarinda ORANTISIZ GÜCÜ, BİLE İSTEYE... MÜKEMMEL BİR ŞEKİLDE ORGANİZE EDEBİLMEKTEDİR..."" Bu da demek oluyor ki U.S.A. şimdilik EKONOMİDE KABA GÜÇ ve HAKSIZ REKABETİ, Diktatörlük egemenliğiyle bir mühlet daha sürdürebilecek ve 2008 krizinden daga büyük bir FEKAKET DOUBBLE+TRİPPEL THUSİNAMİ ye zemin hazırlayacaktır... Bu seferki BUHRAN U.S.A.'yi tamamen paramparça edecek olup...onu $ DOLLAR ve Rezervlerindeki ALTIN STOKLARI dâhi kurtaramayabilir...!!! U.S.A. şimdi POKER'de stil değiştirdi KEM Kağıtları ile AÇIK POKER'İ Rakipsiz oynadığını sanıyor (bir yandanda rakiplerine kelepçeler de vuruyor) Lakin elinde artık eskisi gibi, 1945'teki gibi KOZ'lari yok, hatta bu defa ELLERİ KOLLARI BAĞLI BUR DÜNYA YOK KARŞILARINDA... Tam aksine BÜYÜK BİR DUVAR VAR öngöremedikleri ve hesaplayamadiklari ve ÇOK PİS BİR ŞEKİLDE TOSLAYACAKLARl KAYA'DAN DAHA SERT BUR DUVAR...TRUMP Şimdilerde yine bir büyük gaf yaptı ve dediki ; BU DOLKARl TANRI DÂHİ DÜNYADAN SİLEMEZ...ETKİSİNİ AZALTAMAZ(Tıpkı 1912'deki Titanik'in sahibi gibi bir söz kullandı) WALL STREET THE END...!!!

    YanıtlaSil
  55. Merhaba hocam. Bu dolar ne yapsa hiç değer kaybetmiyor. Bundan sonra değeri dusme ihtimali var mi? Diğer sanal paralar doların yerini alır mı? Holo bitcoin gibi...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sanal paralar alamaz ama doların değeri düşer.

      Sil
  56. Bu sene de iyi dis guc yapti.

    YanıtlaSil
  57. Hocam merhaba, tahvil ve bono için (hem devlet hem özel) biraz daha anlamamız için yazı yazmanız mümkün olabilir mi? Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. gördüğüm en mütevazi ve çalışkan kişilerden birisiniz hocam çok ve sağlıklı yaşayın inşallah.

      Sil
  58. Yine muhteşemsiniz hocam, teşekkürler.

    YanıtlaSil
  59. Hocam,dolar endeksinin ve doların diğer majör paralar karşısında değer kazanmasında;

    -Fed dolar bastı ama Avrupa ve Japonya merkez bankalarının bastığı paranın gsyih'larına oranı çok daha yüksek.

    -ABD ekonomisi 2009-2020 arası Japonya ve Avrupa ekonomilerine oranla çok daha yüksek oranda büyüdü.

    -Ülkeler arası faiz oranları pariteler açısından önemli.ABD tahvillerinin faiz getirisi avrupa ve japonya'ya göre daha yüksek.

    YanıtlaSil
  60. Hocam merhaba. Teşekkürler yazı için. Malum dolar mevduatının toplanmaması bankalardan isteniyor. Ancak, şöyle bir şey olamaz mı? Bankalar topladıkları döviz mevduatını MB'ye satar, hem dolar düşer hem MB'nin rezervi artar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sonra o sattıkları doları daha pahalıya geri alırken zarar etmezler mi?

      Sil
  61. Hocam merhaba
    Saydığınız nedenlere nazaran doların değer kaybetmemesinde diğer ülke merkez bankalarının dolar stoklaması daha büyük neden değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O saydığım 6 ülke dolar stoklamıyor. Yani o ülkelerin rezervinde sadece altın var. Çünkü kendi paraları da rezerv para

      Sil
  62. Fed zamani geldiğinde aynı hızla doları piyasadan çekemez ise hiper enflasyona yol açarmı.Bu diğer ülkelerin rezerv para birimi olarak doları terk etmesine sebep olur mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynı hızla çekerse deflasyona yol açar. O nedenle belirli ve açıklanmış bir program çerçevesinde yavaş yavaş çekmesi lazım.

      Sil
  63. Hocam, doları altınla da karşılaştırmak gerekmez miydi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O eskidendi. 1971'den beri doların altın karşılığı yok. Altın bir para birimi değil.

      Sil
  64. Aslında konuya en sonundan yapılmış analizle baslamissiniz hocam. Arz talep fiyat endeks meselesi bu işin son düzlugu. Kaydı olarak dunya üzerine ortalama 300 trilyon dolar oldugu söyleniyor ki bu mebladaki paranın pul olması lazım. . Bu meblagdaki paraya değer katmak için değerli madenlere sahip olmak yada bu madenleri yönetmek artı gelişmiş bir (ticari)sanayı üretimine sahip olmak gerekir. İkinci bir konu faiz. Faiz oynamalariyla herhangi bir paranın değerini düşürüp arttırmak mümkündür enfason hikaye! Üçüncü konu ise en önemlisi psikolojik üstünlük! Abd nin hicbirsekilde yikilmaycagi ve çok güçlü bir orduya sahip olduğu düşüncesi insanları abd parası dolara sevkediyor güvenli liman edasıyla. Bir diger absürt konu ise ülkeler ticari ticaret yaparken milli paralaralirinin değerini belirleme için dolar lâ endeksliyorlar!bu çok büyük bi hata. Doların hayali değerı sizin paranizin degersiz olduğu anlamına gelmez böyle bir durumda altın stokunun arttırılması ve milli paranın değeri belirlenirken ulkededeki toplam altın stokunun üzerinden hesaplama yapılması gerekir. Değerleme yapılırken Dolasimdaki paranın miktarı önemsiz. Devlet tahvilleriyle hayali paraya değer verilebilir. Para basılabilir.

    YanıtlaSil
  65. Hocam sizi ilgiyle takip ediyorum.bir sorum olacak; ülkemizde yillardir popülist politikalara kurban edilen bir ekonomi yönetimi söz konusu.sosyalist kapitalist ya da karma ekonomi , her ne ise üzerimize tam uyan bir ekonomik yönetim anlayışıni yerleştirmek ülkemizin kaç yılına mal olur? Çok ağır bedeli olur mu? ( yapısal sorunlar vs konusunda kararlı ve irade sahibi bir iktidar olduğunu düşünerek soruyorum.)teşekkür ediyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 10 yıldan aşağı değil. Bedeli ilk zamanlarda ağır olsa da bir süre sonra artıya geçer.

      Sil
  66. Hocam merkez bankasinin faiz indirmeleri para basmasi swap anlasmalara gitmesi gercekten harika bir durum niye bunu elestiriyorsunuz merak ettim . Mb swap anlasmalari yapmasa acik doviz pozisyonlari olan sirketlerin borcu artacaktir. Yani mb gayet iyi kararlar veriyor Neden elestiriyornuz bunu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bugün göremiyorsunuz belki ama biraz daha ileride göreceksiniz neden eleştirdiğimi.

      Sil
  67. Hocam. FED zamanında müdahaleler yapıyor olabilir ama sonuç olarak piyasaya karşılıksız para sürüyor. Bunu tüm dünyada yapabilmesi de ABD'ye inanılmaz bir güç sağlıyor ekonomik anlamda ve tabii bunun siyasi sonucu olarak. Peki ABD'nin zayıfladığı iddia edilen bir süreçte doların, daha çok "genel kabul"e dayalı olduğunu düşündüğüm gücü ne kadar süre daha devam edebilir. En azından bu sistem sürdürülebilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir zaman mutlaka güç aşınması ve kaybı olacak ama ona zaman var.

      Sil
  68. Bu kadar dolarizasyon sonucu ilerleyen dönemde ilk önce altın sonra borsa en sonra da faiz yükselir diye biliyorum. Sorum şu size tekrar faiz artırmak ABD ekonomisinde resesyonu tetiklemez mi? Bizim gibi gelişen yada gelişmekte kararsız ülkeler bu faizlerin sıfırlandığı dönemlerde bile niçin para bulamaz? (csd 600 lerde iyi faiz veriyoruz bu arada) Swap anlaşması olmadan altına yatırım yapıyoruz sanki özel sektörü gözden çıkardık? Katılıyormusunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şu anda ayakta durmaya çalışan bir sistem var. Kime tutunabilirse ona tutunuyor. Bizim para bulamama nedenimiz sistemimizin açık olmaması nedeniyle risklerimizin yüksek olması. Türkiye CDS primi açısından dünyanın Venezuela ve Arjantinden sonra dünyanın en riskli üçüncü ülkesi.

      Sil
  69. Yazı için teşekkürler hocam ama bence artık krizler para basarak çözülmemeli. FED hangi şirketler batacaksa batmasına izin vermeli. Dünyada çarpık bir finasal düzen var. Bence şu dönemlerde yapılacak en iyi şey Altın ve Gümüş biriktirmek. Ayrıca hocam bir gün acaba Altın ve doların alım gücü şeklinde bir yazı yapabilir misiniz? Yabancı kaynaklar sürekli doların gücü düşüyor tarzında grafikler paylaşıyorlar acaba sizde geçmişten-bugüne altın'ın alım gücü karşılaştırma doların alım gücü şeklinde bir yazı yazar mısınız? Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şirket batmasıyla olay bitecek olsa muhtemelen müdahale etmeyecekler ama olay sistemik riske dönüştü yani memleketler batma aşamasına geldi.

      Sil
  70. Hocam

    Umarım size bunları yazdığım için kızmazsınız.

    Mühendis adayıyım, öğrenciyim. Ocak'ta almaya niyetlendiğim bilgisayarın fiyatı 4300 TL civarındaydı. Belki kurlar düşer, fiyatlar da düşer, daha rahat bir zamanda alırım diye planlamıştım.

    Mart'ta covid-19 patladı!

    Kurlar yükselmeye devam etti!

    Nisan itibarıyla aynı bilgisayarın fiyatı 7950 TL'ye yükseldi!

    Herkesin kendi çapında derdi var, benim derdim de bu...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bari paranızı o zaman dolara yatırsaydınız sorununuz bu kadar büyük olmayacaktı.

      Sil
    2. Mahfi bey, mühendis arkadaşımız yazınca aklıma geldi.

      Hatırlar mısınız, Sirkeci'de "Doğubank" diye bir bina vardır. Yıllar boyunca, özellikle elektronik ürünler ilk önce buraya gelir, fiyatlar makul düzeyde olduğundan herkes buradan alışveriş yapardı.

      İnternet üzerinden ve stok tutmadan satış yaygınlaşınca, "Doğubank" da eski parlak günlerini yaşayamıyor.

      Şimdi, Dolar/TL kuru çok yüksek. İnternet üzerinden elektronik ürün almak isteseniz bile, fiyatları görünce vazgeçiyorsunuz ya da erteliyorsunuz!

      Size sorum:

      Elektronik markalarının Türkiye'deki resmi distribütörleri ürün getirmeyince, tekil çalışan irili-ufaklı ithalatçılar, ürün getirmeye ve satmaya başlar mı? Hem arz sıkıntısı hem fiyat yüksekliği nedeniyle; "Doğubank"ta (ve benzeri yerlerde), elektronik ürünlerin satışında yavaş da olsa artış olabilir mi? Ne dersiniz?

      Sil
  71. merhaba Mahfi bey, köyde yaşayan ve yatırımlarını batıran bir akrabam sırf üniversite mezunu olduğum için bana ısrarla takipteki kredi borçlarının covid-19 nedeniyle affa uğrayıp uğramayacağını soruyor, bu konuda cevap verebilecek, umut verecek ve ya umudunu kıracak bir ekonomi bilgim yok. sizden istirham ediyorum bu arkadaş için bir kaç söz edebilir misiniz bu afla ile ilgili?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Maalesef benim bildiğim de sizden fazla değil. Bu konuda bir şey açıklanmadı henüz.

      Sil
  72. Sayın Eğilmez'e yazı malzemesi:

    ABD ve Kanada'da, et sektöründe büyük bir şirket olan 'Tyson Foods', korona önemleri sonucunda kapatılan hayvan çiftlikleri, tesisler ve fabrikaların, yakın gelecekte gıda kıtlığı ve bazı hayvan türlerinin popülasyonunun azalacağı uyarısını yaptı:

    https://www.yahoo.com/news/food-supply-chain-breaking-tyson-213539680.html

    YanıtlaSil
  73. Elinize sağlık, çok teşekkürler Hocam. Yorumların çokluğu bu yazıyı ne kadar hevesle beklediğimizin bir göstergesi olsa gerek. Yukarıda bazı sorulara cevaben, FED’in zamanı gelince bastığı paraları geri çekmesi gerektiğini, yoksa işlerin karışacağını söylemişsiniz zaten. İşlerin nasıl karışacağını düşünmeden edemiyorum. Ekonomiler büyürken para hacminin de şişmesi sorun olmuyordu. Ancak bu yıl tüm ekonomiler küçülecek, bununla birlikte tüm merkez bankaları da para basmaya devam edecek ve emisyonlar benzersiz biçimde şişecek. Çok aradım ama tarihte benzer bir döneme rastlamadım, ne Roma dönemi (MÖ 2-MS 1 yy) ne yeni dünyanın keşfi (15-16. Yy) ne de 19.yy ve sonrası. Galiba bilinen tarihte benzeri görülmemiş bir deneyime doğru gidiyoruz. Siz bizi aydınlatmaya devam edin lüften. Sağlıcakla kalın, saygılar.

    YanıtlaSil
  74. Elinize saglik hocam. Amerikanin su anda buyuk bir butce acigida goturuyor. Yani ikiz acik durumu var. Cari acigida yuksek diye biliyorum. Sizden ricam bu ikiz acik durumunda krizde varken sizce ABD'nin istesigi kur ne olabilir? ( Euro yada endeks acisindan) Bu soruya cevap verirken diger merkez bankalarinin goreceli olarak gucunu hesaba katarak verebilir misini? Tesekkurler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ABD her zaman ikiz açık veriyor. Bu yıl özellikle bütçe açığı yükselecek. Trump yüksek değerli dolar istemiyor. İhracatı arttırmak için. Buna karşılık Covid-19 nedeniyle zaten ithalat düşeceği için sorun yok bu yıl için.

      Sil
  75. Türkiye'de 2018 yılında döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalar sonucunda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), bankaların zorunlu karşılık oranları kapsamında rezerv opsiyon katsayısını % 45 oranından % 40 oranına çekerek, 2.2 milyar doları bankaların kullanımına sunmuştur. Bu makro ihtiyati politikanın işleyiş mekanizmasını kısaca nasil anlatiriz.Tinbergen kuralından hareketle bu ihtiyati politikanın uzun vadede başarılı olup olamayacağını nasıl yorumların. 2019 yılında Türkiye’de uygulanan mikro ihtiyati politikalara ilişkin örnekleri nelerdir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sınav ya da ödev sorusu muydu bu?

      Sil
    2. Malesef ki hocam. Türkiye hangi mikro politikaları kullanıyor hocam

      Sil
  76. Ne kadar açıklamaya çalışılırsa çalışılsın hiçbir zaman doğru çalışan bir piyasada dolar bastıkça doların değerinin yükselmesi mantıklı değil.Bu durum ekonomik veya matematiksel bir açıklama getirmeye çalışmak bile komik.Tek mantıklı açıklama ABD yi her durumda üstün gören mantıksız tercihler yapan finansal yatırımcıların seçimleri.Birinin yerine yenisi konmadıkça değişim gelmiyor.Ne kadar mantıksız da olsa daha iyisi olmadığını düşündüğümüzden dolardan vazgeçemiyoruz.O yüzden korkmadan basabilirler karşılarında elastikiyeti 0 bir dünya duruyor. G.b

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru başladığınız bir yorumu yanlış bitirmişsiniz. Evet doğru çalışan bir piyasada dolar basılırsa değeri yükselmez. Ama piyasa doğru çalışmıyor. Mesele orada. Koşullar normal değil. O zaman sonucun normal olmasını beklemek de normal olmaz.

      Sil
  77. ABD üretimini Çin üzerinden yaptığı için yılkar boyunca iki tarafta doların küresel para birimi olmasına göz yumdu. Dünyada en çok doların Çin'de bulunması tesadüf değil.ABD tahvilleri japonya ve Çin'de ticaret barışının garantisi olarak duruyor. ABD CoronaVirus için Çini suçkayacak ve yeni yaptırım ve ticaret savaşı doları bitirecek. Altına dayalı kripto para sistemine geçilse dahi dünyada en çok altın ABD'de olduğu için FED zarar etmeyecek. Uzın vadeli dolar satmak bence mantıklı.

    YanıtlaSil
  78. Merhaba sayın hocam, acaba ABD'ye gönderdikleri maskeler, swap için dolar dilenmek için olabilir mi? 7 lirayı ne zamana kadar tutabilirler? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  79. Hocam anlamadığım bir sey var
    Fed dolar basmasaydi talepte yasanan artis nedeniyle dolar cok yukselecekti dediniz peki hocam dolarin cok yukselmesi yani parasinin degerinin oldugundan fazla artmasi abd yi daha guclu ekonomi daha lider ekonomi yapmaz mi ? Rekabet kaybi olmaz kimse rekabet edemez tek lider olur diye dusundum. Niye rekabet kaybina yol acsin bunu hic anlamadim hocam... Saygilar.

    YanıtlaSil
  80. Hocam emeğinize sağlık. Kıymetli
    zamanınızı harcamayıp "Bu Kadar Dolar Basılıyor da Değeri Niçin Düşmüyor?" sorusunu 6 kelime ile özetleyebilirdiniz : "Çünkü dolara olan talep çok fazla"

    YanıtlaSil
  81. Fed supriz yapmiyor lucasin rasyonel beklentiler teorisine bit goz attin

    YanıtlaSil
  82. Hocam selamlar, 1990-2000 yılları arasında doların değer kazanması oranı son on yılınkinden fazla(kendi hesaplamalarıma göre) Rakamsal olarak 7₺ ile 2₺ kıyaslanamaz tabi. Merak ettiğim o dönemlerki yükselişler şimdiki gibi ağır sonuçlar doğuruyor muydu? Yani oransal olarak her yıl %50 değer kazanan bir doların sonuçları nasıl oluyordu. Umarım anlatabilmişimdir.

    YanıtlaSil
  83. slm hocam yıllardır tl.ye yatırım yaparım. ama son yıllarda tl. dövizden dayak yiyor. ne zaman bitecek bu çile.ben türküm kendi parama yatırım yapmak istiyorum?

    YanıtlaSil
  84. Hocam,peki dünyada rezerv paranın dolar olmasının sırrı ne? Ekonomisi mi çok güçlü? Çin in ekonmoisi daha büyük deniyor ama rezerv para dolar..bir yerde okumuştum, ABD nin tek yaptığı dolar basmakmış..dolar rezerv para olmaktan çıksın, ABD bir gecede tarih olurmuş..bir para biriminin rezerv para olması için ekonomisinin dünyanın 1.numarasi olması gerekmez mi? ABD ekonomisi dünyanın 1.numarasi mi..doların neden rezerv para olduğuna ilişkin tarihsel kitaplar var..bu durum, çok şaibeli ve üstü kapalı bir konu değil mi? Siz ne dersiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Amerika mafia devleti Arap ülkeleri tehdit eder petrol dolar ile satilmasa dolar çöp para olur çünkü karşılığı olmayan bir para rezerv para lar altına endeksli idi bunu petrol krizi de Amerika parasını altın endeksi çıkardı ve karşılığı olmayan bir para basıyor Rusya Çin bugün bu imparatorluk çökertildi

      Sil
  85. Fed’in küresel krizin başlangıcından bugüne kadar dolaşıma çıkardığı ek 1 trilyon doların üzerindeki para, bilançoda yaklaşık 5,7 trilyon dolarlık bir artış yaratmış bulunuyor.

    Hocam bahsettiğiniz bu artışı nasıl anlayabiliriz?

    YanıtlaSil
  86. Hocam Merhaba,

    Yazınızı ilgi ile okudum ancak enflasyonun %2 nin altında olduğunu söylemişisiniz de neden yükselmediğini, neden 2-4 arası gezdiğini söylememişsiniz. Sadece durum tespiti gibi olmuş bu. İç piyasada enflasyonun 4 ün üzerine çıkmamasının sebebi talep azlığı ve işsizliğin "büyük buhran"dan bu yana en yüksek seviyeye çıkmasından olabilir mi? Nihayetinde 20 milyonun üzerinde işsiz oluştu ve insanlar harcama yapamıyor.

    Saygılarımla.

    YanıtlaSil
  87. batacak olursak bizden önce siz batarsınız senaryosu.

    YanıtlaSil
  88. Hocam merhaba
    2008 yılından 2021 yilina kadar abd nin basmış olduğu yani piyasaya arz ettiği Amerikan doları verilerini nerden inceleyebiliriz

    YanıtlaSil
  89. Üstadım yazınız için teşekkürler aydınlatıcı olmuş. Doların yükselme nedenlerinin biride diğer devletlerin fedden çok daha fazla emisyon uygulaması olabilirmi.

    YanıtlaSil
  90. Acaba neden? Gerçekten kayda değer bir fikriniz yok mu?

    YanıtlaSil
  91. Bilgilendirme için teşekkürler.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi