Washington Uzlaşısının 30 Yılı

Bugünün dünya ekonomik düzenine biçim veren neoliberal yaklaşımlar 1970’lerde ortaya çıkmaya başladı ve 1980’lerden itibaren yaygınlık kazandı. Sovyet sisteminin dağılmaya başlamasıyla birlikte bu yaklaşım, iktisatçı John Williamson tarafından, 1989 yılında Washington Uzlaşısı (Washington Consensus) adı altında 10 ilke altında toplandı ve bu ilkeler o tarihten sonra neoliberal yaklaşımın 10 Emiri haline geldi. Giderek bağımsızlıklarını yitiren ve ABD Hazine Bakanlığı’nın güdümü altına giren IMF ve Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkelerle program kredisi ilişkisi kurduklarında bu çerçeveyi dayattı.  

Washington Uzlaşısının on temel ilkesini şöylece sıralamak mümkündür: (1) GSYH’ye oranla büyük sayılacak mali açıkları önleyecek bir maliye politikası izlenmeli. (2) Kamu harcamaları, sübvansiyonlardan, ilköğretimin, temel sağlık sisteminin ve altyapı yatırımlarının desteklenmesi gibi büyüme odaklı ve fakirleri koruma amaçlı alanlara kaydırılmalı. (3) Vergi tabanının yaygınlaştırılmasını ve ılımlı marjinal vergi oranlarını sağlayacak bir vergi reformu yapılmalı. (4) Faiz oranları piyasada belirlenmeli ve reel faiz çok yüksek olmasa da pozitif bir değer taşımalı. (5) Döviz kurları rekabetçi olmalı. (6) Kota gibi niceliksel kısıtlamaların kaldırılmasını öngörecek biçimde ithalat serbestleştirilmeli, ticareti korumaya dönük kararlar düşük ve tekdüze tarifelere dayandırılmalı. (7) Ülkeye yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımları serbestleştirilmeli. (8) Kamu iktisadi teşebbüsleri özelleştirilmeli. (9) Güvenlik, çevre koruma, tüketiciyi koruma ve finansal kuruluşların ihtiyat amacıyla gözetimini hedefleyen kurallar dışında kalan ve piyasaya girişi ve rekabeti engelleyen kurallar kaldırılmalı. (10) Mülkiyet hakları için yasal güvenlik sağlanmalı.

Washington Uzlaşısı adı altında toplanan bu on ilke, özellikle gelişmekte olan ülke iktisatçıları tarafından ağır biçimde eleştiriliyor. Oysa bu ilkelerin çoğu son derecede doğru ilkeler. Bu on ilke arasında yalnızca özelleştirme ve sübvansiyonların (özellikle tarıma yönelik olanlarının) kaldırılması gibi öneriler tartışılabilir. Ötekilerin tartışılır yanı yok. Buna karşılık acaba bu ilkeler bir toplumda gerçek anlamda demokrasi, yargı bağımsızlığı, hukukun üstünlüğü, rekabet eşitliği, liyakatin öne çıkması, doğru, bilimsel ve kaliteli bir eğitim gibi temel alt yapıdan önce gelmesi gereken şeyler mi? Ya da onlar inşa edilmeden ve yerleşmeden bu ilkeleri yerleştirip yaşatmak mümkün mü? Yanıtlanması gereken sorular bunlar.

Bu soruların dışında doğrudan ekonomi alanından kaynaklanan bazı başka sorular da var. Dünya, Milattan (0 yılından) 2004 yılına kadar, yani 2004 yılda toplam 43 trilyon dolar GSYH yaratmış. 2019 yılının GSYH’si 86 trilyon dolar. Bir başka deyişle dünya 2004 yılda yarattığı GSYH büyüklüğünü son 15 yılda ikiye katlamış. Bugün yaşanan sıkıntıların temelinde bu yatıyor. Kapitalizmin yarattığı açgözlülük ve dizginlenemez büyüme hırsı, doğanın bozulmasına, ormanların, tarım alanlarının yok edilip binalara dönüşmesine özetle geleceğin kararmasına aldırmadan müthiş bir tüketim – üretim çarkı yaratıyor. Bu çark, her şeyi öğütüyor. Önceki dönemlerde çok daha denetimli büyüyen kaydi para denetimden çıkıyor, türev ürünler biri on göstererek büyümeyi özendiren bir ortam yaratıyor. Bunlar kuşkusuz doğru kullanıldığında yararlı olacak araçlar. Ne var ki bu on ilke arasında doğru kullanımı nasıl denetleneceğine ilişkin bir ipucu bile yok. Denetimin zayıfladığı yerde yasa dışılığın, bilemediniz ahlaksızlığın ortaya çıkması kaçınılmaz oluyor.  

Washington Uzlaşısı, daha fazla büyümeye yönelik ekonomik koşullar için altyapı değişikliğine ağırlık vermeden önce demokrasinin yaygınlaştırılması, yargının ve denetimin bağımsızlaştırılması, eğitimin bilim temeline oturtulması konularına ağırlık verseydi bugün çok daha iyi bir dünyada yaşıyor olacaktık.

Yorumlar

  1. Hocam bundan sonra sizden sadece "güncel Türkiye ekonomisi değerlendirmesi" dışında yazılar mı okuyacağız ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır niye öyle olsun?

      Sil
    2. Bundan ötürü: https://halkweb.com.tr/basin-ozgurlugunde-yeni-donem-ekonomiyi-elestirene-ceza-resmi-gazetede/

      Sil
    3. Yeni çıkan yasadan dolayı dedi sanırım hocam :)

      Sil
    4. Aslinda direk konuyla alakalı görünüyor,demokrasiadalet,insan hakları yerleşmeden ekonomi de dünyaya entegre olamıyor,örnek türkiye

      Sil
  2. Yine muhteşem bir yazı. PHILIP KOTLER, KORONAVİRÜS VE KAPİTALİZM yazısında değinilen Tüketim çılgınlığının sonuçlarını destekleyen bölümler var. Sistemin bir bütün olduğunu aksayan kısımların bütün sistemi etkilediği belirtilmiş.
    Doğaya ne kadar ihtiyacımız olduğu desteklenmiş.

    Çok teşekkürler Mahfi bey.

    YanıtlaSil
  3. Merhaba Mahfi Bey, yazınızı keyifle okudum.
    Benim merak ettiğim bir husus var. Türkiye’nin GSYİH nominal olarak 2019 yılında 743 milyar dolar oldu ve 19. büyük ekonomiyiz. Ancak GSYİH Sagp olarak 2019 yılında 2.242 trilyon dolarlık ekonomimiz olup dünyada 13. sıradayız. Neden böyle bir fark var? Hangisi daha önemli bizim için? Cevaplarsanız iyi olur.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İkisinin de bir önemi yok. Asıl önemli olan kişi başına gelirdir. Hindistan dünyanın 7. büyük ekonomisi. Lüksemburg ise 70. sıralarda. Siz hangi ülkenin vatandaşı olmak isterdiniz? Hindistanın kişi başı geliri 2000 usd ama Lüksemburg'un ortalama geliri 100.000 Usd'den fazla. Yani ilk 10 ekonomi olmak marifet değil. Büyüklük nufus ile ilgili bir konu. Sorunuza gelirsek. Ülkelerdeki ürünlerin ve servislerin fiyatı farklı olduğu için sagp diye bir şey var. Almanya'da 2000 Eur alıyorsanız anca geçinirsiniz. Türkiye'de 2000 Eur kazanıyorsanız toplumda zengin sayılırsınız. Önemli olan sagp'dir.

      Sil
    2. İkisi de önemli. İlki ele geçen para ölçüsü, ikincisi o parayla öteki ülkelere göre ne kadar iyi ya da kötü konumda olduğunuzu gösteren ölçü.

      Sil
    3. O zaman biz ülke olarak GSYİH sagp göre gelişmiş bir ülke miyiz? Şuan Türkiye ekonomik krizi güçlü olarak çıkma potansiyeline her zaman sahip mi?

      Sil
    4. Hocam bizimle böyle bir yazıyı paylaştığınız için sonsuz teşekkürler. Bütün veriler ve göstergelerin bir anlamı ve önemi muhakkak ki vardır, her veriyi dikkatli bir biçimde analiz edip en doğru çıkarımları yaptığımızda o veriden en yüksek faydayı sağlayabileceğimizi düşünüyorum, dolayısıyla GDP, GDP per Capita, PPP ( SAGP ) gibi her veri önemli lakin doğru analiz ya da çıkarımda bulunmak için daha farklı veriler ile bu verileri kombinlendiğimizde dikkat çekici sonuçlar ortaya çıkıyor. Şöyle ki; world happiness report 2020 sonuçları ( https://worldhappiness.report/ed/2020/cities-and-happiness-a-global-ranking-and-analysis/ ) bize enteresan kıyaslar ve sorgulamalar yapmamız adına bir şans veriyor. Her rapor gibi bu raporunda ölçme, değerlendirme gibi hususlarda mutlaka eleştirilecek noktaları vardır ( merak edenler için websitesinde raporun nasıl hazırlandığına dair detaylar mevcut ). Örneğin, raporda ilk 10 içerisinde olan şehir/ülkelerden sadece İsviçre ve Norveç aynı zamanda kişi başına ortalama gelir sıralamasında da ( https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_(PPP)_per_capita ) ilk 10 içerisinde yer alıyor. Örneğin, hem SAGP hem kişi başına milli gelirde en üst sıralarda bulunan Qatar, Macau, Brunei, US, Singapur, UAE, Kuwait, Lüxemburg gibi ülkeler Dünya Mutluluk Raporu’ nda kendilerine üst sıralarda yer bulamamışlar ( Qatar 63, Kuwait 60, UAE Abu Dhabi şehri ile 35, Türkiye Ankara ile 96 İstanbul ile 115. Sırada ). Farklı bir veri ile farklı bir bakış açısının yolunu açmaya çalıştım. Saygılarımla... “ Henüz elimde yeterli veri yok. Elimde yeterli miktarda veri olmadan bir teori üretmek büyük hatadır. İnsan, teorilerini gerçeklere uyduracağının farkında olmadan, gerçekleri teorilerine uydurmaya çalışır “ Sherlock Holmes :)

      Sil
    5. Değiliz. 2018 rakamlarına göre dünyada 60-70 arasındayız. http://www.turkcewiki.org/wiki/Ki%C5%9Fi_ba%C5%9F%C4%B1na_nominal_GSY%C4%B0H_de%C4%9Ferlerine_g%C3%B6re_%C3%BClkeler_listesi

      Sil
  4. Hocam bu ikinci nesil washington uzlaşısiydi sanırım. Birinci nesil daha piyasacıydı ikinci nesil birinci nesil uzlasınin sosyal devlet eksiğini tamamlıyor. Bu noktada yeni dünya düzeninde bahsettiğiniz kriterler dikkate alinarak piyasa yapısını bozmayan yeni bir üçüncü nesil washington uzlaşısı ekonomistler tarafından tartışılabilir. Hiçbir kural vazgeçilmez yada değiştirilemez değildir ama mutlaka bir revizyona ihtiyaç var piyasa sisteminin

    YanıtlaSil
  5. Öyle zihin açıcı bir yazı ki. Teşekkür ederiz hocam.

    YanıtlaSil
  6. Ahlaksızlık da artık soyut bir kavram değil. Matematiksel bir model. Denetim yapılamayan her sistem ve birimleri için kolaylıkla "ahlaksızlığa evrilecek" öngörüsünde bulunabilirsiniz. Batı medeniyeti karşısında islamcı düşüncenin son kalesi de bu bağlamda çoktan düşmüş gözüküyor. Kavrayabilenler hüzünleniyor, diğerleri ise hedef gösterilen yeni düşmanlarla avunuyor gibi. Ne dersiniz hocam? Saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ahlaksızlık ahlaksızlıktır. Bakın deregülasyonun ahlaksızlığa evrilmesi iki büyük kriz yarattı daha şimdiden.

      Sil
  7. Hocam elinize sağlık. Sondan bir önceki paragrafın sonunda (denetleyecek?) kelimesinin önünde sanırım bir soru sözcüğü olmalı.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O cümleleri düzeltirken o kelime orada yanlışlıkla kalmış, çıkardım, teşekkür ederim.

      Sil
  8. hocam insanlar bu krizde kpss sınavına çalışıyorlar.sizce devlet atama yapar mı?ben devletin 2 sene hiçbir kuruma öğretmen,sağlık dışında atama yapacağını düşünmüyorum hatta sınavı bile iptal edebilir.insanlar boş bir ümit uğruna sınava çalışıyorlar.bunu topluma anlatmak ve para vermelerinin önüne geçmek lazım malum ösym korkunç kar yapan bir kurum.

    YanıtlaSil
  9. Hocam bbdk uc bankaya islem yasagi getirfi bu o bankalara tl vermiyoruz mu demek? Tl vermiyorsa ortulu faiz artirim mi bu bilmedigim icin sordum finansal okuryazarlik bizim ulkemizde zor bir beyaz diyor digeri siyah

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kimse olayı tam olarak açıklamadı. Ben de sizin kadar biliyorum.

      Sil
  10. Dünya artık bizi besleyemiyor. Bunu anlamak lazım. Tek yol tüm dünyada organize şekilde nufusu kontrollü şekilde azaltmak. Biz nufusu kontrollü azaltmazsak doğa kontrolsüz bir şekilde nüfusumuzu azaltacak. Hani biyoloji dersinde bakteri deneyleri vardı ya. Besin verirsin bakteriler aniden çoğalır. Sonra bakteri populasyonu küçülmeye başlar çünkü besin biter. Bizim de besin bitmek üzere ama farkında değilmişiz gibi davranıyoruz.

    YanıtlaSil
  11. Fed ile swap yapılacak mı hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed Türkiye ile swap yapmayacak. Fed ile Swap yapılsa ne olacak?

      Swap demek, devletler arası tefecilik demektir.

      Ben TL vereceğim, onun ederinin altında bana döviz verecek.

      Vade günü geldiğinde benim elimde döviz kalmadığı için parayı ödeyemeyeceğim,
      onun elinde ise TL olacak.

      Ben ödeme yapmazsam elindeki TL ile benim piyasamın canına okur, döviz fiyatlarını 2 katına zıplatır.

      Türkiye ile Swap yapması için 100 dolara 700 tl değil, 100 dolara en az 1400 TL isterler.

      Swap dış dengesi negatif olan bizim gibi rezerv parası olmayan ülkeler için tefeciliktir, malına çökmektir.

      Sil
    2. Adsız 18:37 Swap ne demek maalesef en ufak fikriniz yok. ABD bize gelin sizinle swap yapalım demiyor. Biz ABD'ye gel bizimle swap yap diyoruz. ABD bizimle swap yapmayı reddediyor. Madem malımıza mülkümüze çökecek ABD neden bizimle swap yapmak istemiyor? Biz neden onunla swap yapmak istiyoruz?

      Sil
    3. 16:09,
      Bizde para eden mal yok ki adam swap yapmak istesin.
      Neye çökecek? Köprüler ve karşılığındaki borç senetlerine mi?

      FED in çökeceği tek şey US T Bondlar, onlardan da bizde yok.
      Niye swap yapsın? Tabi ki bizimkiler yalvaracak, ama tefeciye gösterecek malı yok ülkenin. Ne göstersin negatif net döviz rezervini mi?

      Swap tam bir tefeciliktir, mala çökmektir.

      Sil
  12. Üstad kaydi parayı yaratanların sistemde ki açıklardan yararlanan para ve güç sahipleri olduğunu ve ulus devletlerin ekonomilerini bile tehdit ettiklerini gördük ve yaşadık.
    Soros tarafından Rusya ve Ingiltere örnek verilebilir.
    "Hiçbirşeyin eskisi gibi olmayacağını" söyledikleri virüs sonrası dünya düzeninde bu konuda da adımlar atılabilecek mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kaldıraçlı büyüme sistemine bir sınır, denetim gelmezse bu krizler tekrarlanır.

      Sil
  13. Hocam mükemmel bir yazı olmuş. Sorum şu; son 15 yıldaki GSYH artışına ve sonuçlarına bakıldığında ipleri elimde bulunduran kapitalist güçler önümüzdeki yıllarda aynı oranda artışı yaratmak isterler mi yoksa bir frene basış gerçekleşir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağ olun.
      Akılları varsa frene basarlar, yoksa her şeyi felakete sürüklerler. Akıldan kastın hırslarını yenebilmeleri.

      Sil
  14. Hocam para basılır mı? yaratılır mı? Tarzı tartışmalar var. Twitter daki tartışmalarda sizin de adınız geçiyor. Sizin de içerisinde gösterildiğiniz ana akım iktisatçılaron konıyu bilmediklerini filan söylüyolar ama konu zaten oldukça basit. Bilmeseniz mümkün olmayan bu konu ile ilgili bir yazı düşünür müsünüz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Para basılır mı? Yaratılır mı? Ne kadar boş bir tartışmaymış.

      Sil
    2. Bu konuda iki ahmaklık var: İlki iktisadı Hararinin Sapiens kitabından öğrenenler bankaların 100 yıldır yaptığı kaydi para yaratma olgusunu yeni keşfediyorlar ve dağılıyorlar. İkincisi bir anaakım saçmalığıdır gidiyor. Sanki bunlar babaakım iktisatçısı gibi anaakımı eleştiriyorlar. Çözümün ne deyince 'batsın bu dünya'dan öteye gidemiyorlar. Bari Marksizmi öğrenseler de ciddi bir alternatif koysalar ortaya. O da yok.

      Sil
    3. Adsız 16:49 işi ustasından öğrenmek isterseniz Cüneyt Akman'dan para ile ilgili üçlü serisini izleyebilirsiniz. https://www.youtube.com/watch?v=vniWgVroAVs

      Sil
  15. Hocam harika bir yazı olmuş elinize sağlık. Son 15 yıldaki GSYH daki artışa ve sonuçlarına bakıldığında, ipleri elinde tutan kapitalist güçler GSYH daki bu fazla artışa devam ederler mi?

    YanıtlaSil
  16. Merhaba hocam
    Yaşadığımız Corona salgını Neoliberal politikalardan çıkış için bir milat olabilirmi? Yeni bir ekonomik sistem şekillense bu sizce nasıl bir sistem olmalı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bence olmalı ama olur mu derseniz o konuda umutlu değilim. Eğer bu sistemin içinde kalınacaksa o zaman kurallara dayalı denetimi güçlendirilmiş, türev ürünleri, kaldıraçları vs sınırlandıran bir sistem olmalı.

      Sil
  17. Hocam çok güzel bir yazı elinize saglik. Kapitalizmin eninde sonunda krize gireceğini neoliberalistler, hatta ekonomiden az buçuk anlayanlar in bile tahmin ettiği bir şey artık. Ama malesef krizden sonra tekrar kapitalizmin ekonomik düzene hakim olacağı ve sistemin böle devam edeceği de çok açık insanoğlunun bencilliğini bir tarafa bırakmadığı surece

    YanıtlaSil
  18. Hocam, bakmayin sokaklarda sakin, ucurumjn dibine geldik, ustelik kinetik birikim saklanamiyor. Bu noktadan sonra, basel filan kaldiysa, Bankalar sermaye yukseltmeyecegine gore, butun lisanslar devlete geri donmustur diye varsayiyorum. Yapilacaklar belli: Sabit kur rakami ilan edilmeli orn $=6.5tll.de sabitlenmeli. Gundelik para cekilme siniri gelmeli. Dth tl degisim durmali.birkac ay sonra bakilir. Bu arada tahsis sistemi ile hakeden uretici ithalatini yapar, doviz kazandirir. Yani bunlari yasadik, ithal ikamesi donemlerinde. Toparlanincaya kadar biraz da Ekonomik fasizm olmali, hep siyasi fasizm ile gidilecek degil ya. Agir bir devlet mudahelesi yapilmazsa, bu koalisyon hukumeti dusebilir. Oysa alistik artik, Franco, cavusesku, suharto suresine de yaklasti, bir omur daha sabir.. Duze cikacak gelecek nesiller...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunlar resmi kura karşılık karaborsa kuru gündeme getirir ve tek yönlü müdahaleniz neticesinde kısa süre sonra herşey aynı sürdürülemez noktaya gelecektir ülkede.amaç üretmek,üretime kanalize etmek olduğuna göre kur yüksek bir şoke artış(x4 hatta 5)ve aynı anda faizler -8/-10seviyelerine çekilerek doğru/gerçekçi,mantıklı/istikrarlı bir üretim programı hazırlanıp yurt içi/yurt dışından yeterli bir kaynakla ülkede üretim kalkınma çalışma seferberliği ve bütün bunlar için toplumsal barışın sağlanması gerekir diye düşünür Adem evladı

      Sil
  19. Mrb hocam, insan neden hep sosyal varliktir? Neden insan biyolojik olarak ele alinmaz? İnsan ihtiyaclarinin sinirsizligi kaynaklarin kitligi neden hep dayatilir? Luppo gercekten ihtiyacmidir? Ekonomi yakin cagin afyonumudur? Ekonomik zihinler ne kadar serbest ve ozgurdur? Zihinler ne kadar ozgurdur? Adalet demokrasi yargi hangi canli turunde vardir? Son soru ilk soruya baglayan bir dongumudur?

    YanıtlaSil
  20. Hocam sosyal medyadaki Papua Yeni Gine Kinası ile TL kuru olayı nedir, neden kur yükseldi. Dolar neysede kina ne alaka bu dönemde? Spekülasyon mu var piyasada, ne oyunlar dönüyor TL ye karşı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Damadın çıkardığı son ekonomi yorumu yasasından sonra şöyle yazabiliriz.

      TL'miz çok şükür olduğu gibi yerinde duruyor ama Amerigan ve Avrupa paralarının bir ayarı yok. TL'mize karşı bir yukarı bir aşağı hareket ediyorlar.

      Özellikle AB ve ABD Merkez bankalarının hatalı kararları sonrasında TL mize karşı aşırı değer kazandılar.

      Ortada bir spekülasyon yok, ancak işi bildiğini söyleyen bazı ekonomist geçinenler spekülasyon var diye konuşuyorlar, ve sözüm ona merkez bankamızın rezervi erimiş te bunu fırsat bilenler güzel TL mizi shortlamışlar. Neymiş faizler artırılmalıymış.

      Bugünlerde malesef tüm dünya TL mize karşı, bilerek faizlerini bizim reel faizimizin üzerinde tutup, paralarını değerlendirmeye çalışıyorlar.

      Sil
  21. Dolar niye bizim paraya karsi bu kadar Gaddar?
    Yabanci paranin niye dini imani yok ?
    TLdeyim guvercin tedirginligi yasiyorum.
    Sizce faiz arttirimi olur mu?
    Vergi affi Torba yasasi cikar mi?

    YanıtlaSil
  22. Hocam,son paragraf sanırım her şeyin özeti.

    YanıtlaSil
  23. Hocam sizce kapital ve kapitalizm şekilmi değiştiriyor.

    YanıtlaSil
  24. Hocam, bütçe yine açılıp saçılmış.
    Bizim hazineye ne isim verelim hocam?
    Hazinenin içinde para olur, bu boş.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Her zaman öyleydi. Ben müsteşar olduğumda hazine kasalarında sadece borç senetleri vardı.

      Sil
  25. Hocam gidişattan çok endişeliyim. Çoluk çocuğumuz için çalışıp çabalıyoruz ama görünen o ki, bunca tahribatı gelecek nesillerimiz çekecek ve adeta sudan çıkmış balığa dönecekler. Haksız mıyım?

    YanıtlaSil
  26. hocam konuyla alakası yok çok tavsiye ettiğiniz Alaaddin Şenelin insanlık tarihi kitabını sonunda sipariş verdim.Büyük indirim vardı şansa uğradım :) Sorum şu kitabı okurken daha iyi anlamamız için dikkat etmemiz gereken unsurlar var mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İyi seçim. Bence özel bir hazırlığa gerek yok.

      Sil
  27. Hocam yazınız için tşk
    Benim sorum bu kadar parasal genişleme yaratılıyor fakat dolar hala çok değerli vw altında tarihi zirveye yakın bu tezatlık yaratmıyormu yani bu altın bu kadar değerli dolara rağmen artıyorsa bu ekenomik durumda altın dahada yükselme potansiyeli yaratıyormu acaba tşk
    İkinci olarak benim düşüncem her toplumun aynı ilkelerle ekonomik dizayn edilmesi bana mantıklı gelmiyor tabiki ana ilkeler hariç yani hukukun üstünlüğü verginin tabana yayılması gibi
    Ben her toplumun ekonomik analizini yapıp büyüme ve rafahını arttırması için program yapmalı ve bunu uygulamalı diye düşünüyorum
    Altın için bir yazı yazarsanız sevinirim emeginize sağlık

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Altın konusunda yazım var blogda: Altın Dosyası

      Sil
  28. Faizin kendisi zaten en büyük zulüm ve ahlaksızlık değil mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hiçbir şey kendi başına zulüm ve ahlaksızlık olamaz. Yeter ki doğru uygulansın. Ahlaksızlık ve zulüm uygulayıcıdan kaynaklanır.

      Sil
  29. hocam merhaba artık yputube üzerinden ekonomi ile ilgili dolar ile ilgili görüşler açıklnmayacakmı bazıları sadece bankalar için geçerli diyor ama internette bankaların günlük analizleri yer alıyor buna bir açıklama getirirmisiniz yani günlük kur yorumlanmıcak mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tam olarak öyle değil. Öte yandan Ceza Hukukunun temel ilkesi: 'Kanunsuz suç ve ceza olmaz' der. Yani yönetmelikle suç yaratılamaz ve ceza getirilemez.

      Sil
  30. Cin giderse herkes gider yaziniza 6 Mart saat 22:22 de yazdigim yorum;

    Fatti6 Mart 2020 22:22
    Aslolan tarımdır, insanın sağlıklı ve ucuz besinlere ulaşabilmesidir bence. Bunun icin de Çin in urettigi hicbir seye gerek yok. Aslında ihtiyacimiz olmayan mal ve hizmetleri üretmek için Dünyamızı yok ediyoruz. İnsanoğlunun bir durup düşünmesi ve frene basması gerekiyor.Sanal dünyadan gerçeklere dönmeli ve gelecegimizi kurtarmalıyız. Telekomünikasyon başlangıç noktasi olabilir. 5G ye ne kadar ihtiyac var örneğin...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 5G ile verimlilik artacak.
      5G ile 3d teknolojisi uretim altyapisi daha farkli kulvarda daha cevreci daha uretken verimli bir surecin kapisini aralayacak.
      Dediginize katiliyorum ihtiyacimiz olmayan mal-hizmetleri uretmek ve tuketmek icin Dunyamizi yok ediyoruz.
      Bunun icin daha surdurulebilir cevreci politikalara ihtiyacimiz var kuskusuz. Bu politikalari olusturuken de uretim-is dinamiklerine zarar vermeyen bir akla da ihtiyacimiz var. Maalesef Dunyada bugun cevreci olarak adlandirilan insanlar cevreci politiklar adeta uretim dusmani kisiler ve politiklar olarak goruluyor dahasi bu kisilerde bundan rahatsiz degil. Ama yarin ne olacagindan belirsiz yani siradan kisiler bundan oturu bu surece cevreci yesil surece katilimi aksiyor hatta bana gore ters tepiyor.
      Daha yaratici sureclere ihtiyacimiz var. Mesela evinde apartmaninda sebze meyve yetistirenlere tesvik gibi.. Mesela evinde orda burda unutulmus ikinci ucuncu el telefon apartlara elektronik atiklari teslim edene gelir vergisinde indirim gibi.... mesela yilda su kadar agac diken ormanlastirma yapan bir fabrikaya sirkete kurumlar vergisinde indirim gibi
      bazi calismalar yapilmalidir. Boylece daha surdurulebilir daha bilinci yukselten daha geri donusume dayali surecler olusturulabilir. Hatta bu turden geri donusturme surecini devlet yonetebilir aldigi elektronik mekanik atik materyalleri bedavaya ihtiyaci olan firmalara verebilir sadece araci olabilir.

      Sil
    2. Gerçekten çok doğru. Gereksiz üretimle dünyayı mahvediyoruz.

      Sil
    3. Teknoloji ve internet in gidişatı icin bazı örnekleri irdelemekte fayda var. Eminim çoğumuzun bunları tecrübe etmekte;
      *İnternet hızında yaşanan küçük bir hız kaybı sonucu oyuncu gençler sinir krizleri geçirmekte,
      *Oyun icin üretilen mouse, klavye, koltuk ve kulaklık gibi özel donanıma cok yüksek meblağlar ödenmekte,
      *İnternet siteleri ziyaretçilerine daha fazla veri kullandırmak icin tuzaklar kurmakta,
      *Elon Musk milyon dolarlar harcayıp uzaya uydular fırlatmakta ve dahası bizleri Mars a taşımayı hayal etmekte
      *Sosyal medyada sergilenen sahte mutluluklar ve sahte ünlü youtuberlar insani irite etmekte...
      Fayda 5 ise, zarar 95 degil mi?


      Sil
  31. Hocam sanki sorularınız için bir kaç cevap mahiyetinde tespit bu yazıda var.

    YanıtlaSil
  32. Hocam merhaba covid 19 salgınını devletlerin ekonomiye müdahale nedenleri nedir
    Ve bu salgının önlenmesine ve yarattığı olumsuzlukların hafifletilmesine dair devletlerin kamu politikaları neler olabilir ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu ödev konunuzu bence hocanızla tartışmalısınız.

      Sil
    2. Nazife sen bu kafayla sinifta kalirsin ben sana soyliyeyim.

      Sil
  33. hocam tüik verileriyle ticaret bakanlığı verileri neden farklı gösteriyor. 2019 ithalat/ihracat rakamlarına baktım farklı gösteriyor nedense.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hesaba aldıkları kalemler arasında farklar var. Aynı durum TCMB Ödemeler Dengesi ihracat ve ithalat verilerinde de var.

      Sil
  34. Hocam merhaba,

    Ülkede sol veya "antiemperyalist" eğilimli çoğu analizciye göre; Türkiye cok partili sisteme ABD tarafından uygulanan ekonomik ve siyasi yaptırımlar ile geçirilmiş ve sonrasinda demokrasi kisvesi altında darbelerle veya birçok mudahelelerle dışarıdan yönetilmiştir. Aynı göruse göre demokratik gibi gözüken bu tür kavramlar ve dayatmalar aslında Batı'nın gelişmekte olan ülkeleri kolay yönetmek icin kullandıkları sözde kavramlardır. Bir başka deyişle batı bu kavramları kendinden duzgun uygularken diğer ülkelerde istismar aracı halinde kullanmaktadir.

    Yukarıda sıralamış olduğunuz maddeleri de düşününce bir iktisatçı olarak bu fikre ve tarihsel olaylara bakışa ne dersiniz? Teşekkürler.

    Not : sizce demokrasi her ülke için ideal mıdır? Yoksa platoncu bir yönetim biçimi mi daha idealdir? Sonuna da bir ekleme yaptım hocam :)

    Saygılarımla

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru dürüst uygulanan bir demokrasi bugün itibarıyla bilinen yönetim biçimlerinin en iyisidir. Ama dediğim gibi doğru dürüst uygulanması kaydıyla.

      Sil
  35. Hocam benim merak ettigim su;
    Benim dedemin babasi merkebe biniyordu.
    Dedem kendisine at aldi ata bindi omru boyunca
    Babam Anadola bindi
    Ben Avrupa arabaya biniyorum
    Benim cocugum elektrikli otomobile biniyor
    Soru su bu kalkinma midir buyume midir?
    Bu surec evrim refahin artmasi olarak aciklanabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Refah artışını anlayabilmek için bütün dönemlerde aynı şekilde bulunan araçlarla karşılaştırma yapmak lazım. Dedenizin babasının zamanında araba olsa alabilir miydi? BU sorunun yanıtı refahınızın artıp artmadığının yanıtı olacak.

      Sil
  36. Atilla Beyin %18 faiz oranıyla, 5 yıl vadeli olarak bir bankaya yatırmış olduğu 10.000 TL’nın “bileşik faiz hesaplama yöntemine göre”, vade sonundaki değeri ne olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Atilla bey bunu bir zahmet bankacısına soruversin.

      Sil
    2. Ozgur demirtas'in youtube'da paranin zaman degeri ile ilgili videosu var onu seyredin. Formulu cok basit ama ogrenmek icin kendiniz biraz caba harcayin diye yazmayacagim buraya.

      Sil
    3. Atilla Yesilada diye biri var onun da videolari iyi bu konularda.

      Sil
    4. Atilla bey 10 bin den 5 yıllık ümit bekliyorsa başka hayaller peşinde koşşun,
      10 bin lirayı bankada tutuyorsa utansın, bu devirde kim 5 yıl aynı faizi veriyormuş yazar mısın?

      Özgür Demirtaş vidyosuna ek olarak, Google search kullanabilirsin, yukardaki ardaşımızın belirttiği gibi biraz çaba gösterin diye sonucu yazmıyorum.

      Sil
    5. Soyadi ne bu Atilla beyin?

      Sil
    6. Soyadı Atilla, Bey'in

      Sil
    7. Üstte yazıyor Sayın Adsız.

      Sil
  37. Hocam, bu iş açgözlülüğü bence aştı. Sanrılar görmeye dönüştü. Kazanılan herhangi bir şey yok, her şey "balonun balonunun balonuna" döndü. Simülasyon gibi adeta. Yakında paranın ne kadar değerli olduğu anlamlandıramayacağız. Hiç bir şey ifade etmemeye başlayacak para. Eskiden 1 milyon dolar deyince çok iyi para diyebiliyorduk. Şu an 1 milyon doların değerinin gerçekle olan ilişkisi eskiye oranla çok daha muallakta. Yüzde 0 faizle Amerika'da çat diye alabiliyorsunuz o parayı bankadan. Finansalın gerçekle olan bağı koptu. Para'nın oluşturduğu duygusal tepkinin gücü azalıyor, anlamını yitiriyor. Jean Boudrillard'in simülasyon konseptine döndü her şey. Neoliberaller kendi kuyularını kazıyorlar farkında değiller. Yıllık 100bin dolara çalışan birinin bir yıllık parası, 1 saniye içinde havadan yaratılabiliyor. Paranın anlamı ve duygusal karşılığı bir kere yok oldumu bunun geri dönüşü olmaz. "Son balık öldüğünde beyaz adam paranın yenmeyen bir şey olduğunu anlayacak" demişti kızılderililer. Son balık ölmeyecek, ama yakında balığın gerçekte kaç para ettiğini değerlendirme vasfımızı kaybedeceğiz ki bence fazlasıyla kaybettik bile.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru,dökülen saç tekrar çıkmaz anca geri yapıştırmaya çalışırsın.

      Sil
  38. Avrupalilar ve Ruslar kendi denizlerinin buz gibi soguk sularinda tatil yapacak.
    Guney Turizm ulkeleri eger boyle olursa daha sert krize girer mi turizmsiz

    Orn: Italya Yunanistan Turkiye vs.

    YanıtlaSil
  39. Hocam Çiller zamanındaki net aktif vergisi ve diğer ek vergileri bize tekrar hatırlatabilir misiniz? Sizce şuanda uygulanabilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İyi bir vergi değildi pek de işe yaramadı.

      Sil
    2. Uğraştırmayın hocayı :)

      Sil
  40. Kendimce şöyle bir mantık geliştirdim sizce hata var mı: Osmanlı ilk borcu aldıktan sonra devlet adamları alışkanlık haline getirdi ve kolaylarına geldiği için sürekli borçlanarak ülkeyi yönetmeye başladılar. Lale devri gibi sahte baharlar yaşandı. Borçlanma Osmanlıyı her alanda geriletti. Batışın en önemli nedeni borca dayalı ekonomi yönetimiydi????? Sizin müsteşarlık döneminizden verdiğiniz kasadaki para yerine borç senetlerinden esinlendim de biraz ürperdim. Umarım benim mantık hatalı çıkar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Doğru tespit ama devlet adamları alışkanlıktan ziyade padişahlara harcamaları kıstıramadıkları için mecburen borçlanmaya gitti.

      Sil
    2. Borc Padisahlarin Halk uzerindeki kamcisidir

      Sil
  41. Hocam merhaba. Tuik verileriyle mit verirleri ne farkli cikiyor. 2019 ithalat/ihracat verilerine baktim rakamlar farkli cikiyor nedense.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kapsamları farklı. TÜİK verileri uluslararası standartlara uygun.

      Sil
  42. Hazir herkez karantinadayken Ulkece Altin Gunu yapsak toplanan altinlarla Dolar satin alsak piyasada dolar cogalsa arzin bollasmasi sonucunda dolar fiyatlari teknik analiz bakimindan stabilize olur mu?
    Hem yapilan borekler tatlilar hasebiyle piyasada canlanir. Insanlar oyun havalari esliginde de neselenir.
    Bir tasla birden fazla kus
    Ulke olarak birlik ve beraberlik icinde Altin gunu yapilamaz mi?

    YanıtlaSil
  43. Mahfi hocam,selamlar...
    Konuyla alakasız olacak ama ülkemizin cds i şuanda tüm zamanlarımızın en yükseği: 643..büyük ihtimalle şu 3 yabancı bankaya getirilen yasakta bu yükselmede etkili..2sorum var hocam size:
    1-bu cds önümüzdeki haftalarda daha çok artarsa dolar kuru bundan nasıl etkilenir?çünkü bu cds 2001deki gecelik faizler gibi bir yerden sonra çıldırıyor,arjantinde öyle oldu 700-800 psikolojik sınırı aşıldıktan sonra logaritmik olarak artıyor bin-2bin-5bin diye gidiyor günler hatta saatler içinde,allah muhafaza böyle birşey olursa nasıl bir dolar kuru olur? -30 dolarlara düşen petrol fiyatı gibi birşey olurmu tl de?açıkça görüşlerinizi bekliyorum..
    2-almanya ve hollanda da finans&bankacılık sektöründe alt kademelerde çalışan akrabalarım bana:mert,türkiyenin kredi notları şuanda olması gereken seviyenin üstünde,galiba olası şeyleri başlatan taraf olmak istemiyolar,başkanınızın kendileri hakkındaki söylemlerinden dolayı gibisinden şeyler dillendiriyolar..eger böyle birşey varsa ve moodys,fitch ve s&p önümüzdeki gün ve haftalarda notumuzda 1-2kademe daha indirim yaparlarsa ve hatta arjantin seviyesine indirirlerse kur bundan nasıl etkilenir?tşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1. CDS priminin artması elbette önemli. Bir ülkeye olan güvenin sarsılması demek. O zaman döviz bulma ve borç ödeme sorunlarını ortaya çıkarıyor. Ama her ülkenin kendine göre dirençleri farklı. Arjantine olan bir şeyin aynen başka bir ülkeye olması beklenmemeli.
      2. Size söylenenlerin gerekçesini bilmiyorum ama Türkiyenin kredi notu zaten çok düşük.

      Sil
  44. Hocam ne olur bize merkez bankasının para basması ve enflasyon etkisini ve neden para basma yerine tasarrufun tercih edilmesi gerektiğini her zamanki açıklayıcı dilinizle yazabilir misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merkez Bankası para basıyor. Mesele bunun doğru kullanılıp kullanılmamasına geldi.

      Sil
  45. Hocam Pandemi’nin yarattığı ekonomik daralma ile mücadelede keynesyen politikalar çözüm olabilir mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şu anda bunlar deneniyor zaten.

      Sil
    2. Karta06 youtube filan seyretmez misiniz kardesim siz? Veya makale filan okumaz misiniz? Surekli A haber mi takiliyorsunuz yoksa magarada filan mi yasiyorsunuz. Subat ayindan beri Keynesyen politikalar uygulaniyor dunyanin her tarafinda, Turkiye dahil.

      Sil
  46. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  47. Hocam selamlar, dış piyasalarda TL'nin açığa satılarak spekülatif hareketler yapılmasını önlemek için bir süre önce bankaların swap imkanı neredeyse sıfırlandı. Merkez bankaları arası swap yapıldığında gönderdiğimiz TL'ler daha sonra TL'nin açığa satışında kullanılamaz mı? Bu noktada bankaların swap yapması ile MB'nin swap yapması arasında nasıl bir fark var?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslında hiçbir fark yok bankalar kendileri için imkan yaratmaya çabalıyor Merkez Bankası ise ülke için.

      Sil
  48. hocam selam, serbest sermayede kur, faiz ve enflasyonu eş anlı olarak indirmeye karar veren bir ekonomi olabilir mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam peki bunu nasıl başarıyorlar ? 3’ünü aynı anda indirmek nasıl gerçekleşebilir ?

      Sil
    2. Peki bu üçünü indirmeyi nasıl başarıyolar hocam ? Neler yapılması gerekir.

      Sil
  49. Mahfi Hocamızın son söyleşisi...
    https://www.youtube.com/watch?v=eo6uSBqsFs8

    YanıtlaSil
  50. Ekonominin sınırları olmaya bilir fakat dünyanın bir nefes alabilirlik kapasitesi var artık dünya diyor ki benim hirzima geçtiniz farkında misiniz

    YanıtlaSil
  51. www.worldgovernmentbonds.com/cds-historical-data/
    Mahfi bey,birçok sorum var siz veya bu sitede yorum yazan beyfendiler&hanımefendiler cevaplarsa sevinirim,cds neden önemlidir?tabloya göre ligden düşmesi kesinleşmiş venezuela ve arjantinin hemen üstünde olmamız ne anlama geliyor?bir alt ligdeki suriye,mogolistan,orta asya ülkeleri,azerbaycan,ırak,orta afrika cumhuriyeti,iran,sudan,çad,kuzey kore,küba,nijer,kamerun,haiti,ermenistan,somali,afganistan,kambocya,gürcistan,eritre gibi ülkelerin bile para birimlerinin(nerdeyse hepsinin)yaptığım araştırmalara göre son2senede tl karşısında deger kazanmasının sebebi ne olabilir? birde kendi teorim var,bu alt ligdeki ülkelerin çogunun kendi para birimleri yerine doları alışverişte kullanması paralarının degerini koruyor olabilirmi? ve ekonomik istikrar adına bizde de uygulanabilirmi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir ekonominin döviz rezervleri vadesine 1 yıl kalmış dış borçlarını karşılamıyorsa ve rezervler sürekli düşüyorsa o ülkenin CDS primi yükselir. Sözünü ettiğiniz ülkelerin dış borcu düşüktür.

      Sil
  52. Hocam iyi günler. Elinize sağlık. Biraz konu dışı olacak ama bir şeyi merak ediyorum. 90-94 yılları ile 2017-2021 yılları arasındaki Türkiye ekonomi politikalarının birbirine benzerliğini merak ediyorum. Yani daha doğrusu şu anda o deneme ne kadar yakın politika izleniyor acaba.

    YanıtlaSil
  53. 2004 yıl boyunca dünyanın ürettiği tüm geliri son 15 yılda üretmesi çok çarpıcı bir veri hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet. Aynı amanda o kadar uzun zamanda tükettiği dünya kaynaklarını da bu kadar kısa zamanda aynen tüketmiş.

      Sil
    2. Kapitalizm işbaşında..

      Sil
  54. Hocam kaydi para ile ilgili detaylı bir yazı yazarmısınız. Merak ettim etrafımdaki insanlara sordum çoğu bilmiyor. Bazıları ise kaydi paranın yani bankaların yarattığı paranın sistemdeki miktarının yüzde 90 olduğundan haberi dahi yok.

    Hatta çok güvendiğimiz bir muhasebeci abimiz kaydi para ile kullandığımız kağıt paranın yarı yarıya olduğunu biliyormuş.

    Bununla ilgili Kanada da araştırma yapılmış ve üniversite ve lisansüstü mezunları dahi bu konuyu bilmiyormuş. Katılımcıların yüzde 96 sı paranın nasıl üretildiğini bilmiyor.

    Bu saklanan bir gerçek gibi ortaya atanlarda var. Bence sizin gibi deneyimli biri bizi anlaşılır şekilde bilgilendirirseniz daha aydınlatıcı olur.

    Açıkçası bu para tam olarak nasıl yaratılıyor sadece kredi ile değil tüm para üretme araçları nelerdir merak ediyorum.

    Umarım birgün bu yazınızda okurum şuan için yani bu ekonomi günlerinde çok yarrağı bir yazı olur sizden öğrenmek.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şimdilik bu linki bırakayım buraya:
      https://soundcloud.com/ntvradyo/mahfi-egilmez-ile-ekonomi-dersleri-13-temmuz-2017-kaydi-para-ya-da-banka-parasi

      Sil
  55. Hocam, Laffer eğrisi nedir? Anlatabilir misiniz. Vallahi benim için değil. Ben daha önceki Laffer eğrisi yazınızı okudum. Dersime çalıştım. Bu işlere bakan bir arkadaş var. Onun için istiyorum. Bütçe açığını azaltmak için vergileri arttırıp duruyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. http://www.mahfiegilmez.com/2016/09/arz-yonlu-ekonomi-ve-laffer-egrisi.html

      Sil
  56. Mahfi Bey, ekteki bilgiler yanlış mı?
    https://www.memurlar.net/haber/904556/ozonay-net-rezervler-ekside-diyenler-doviz-talebini-tetikliyor.html#.Xrdf-nweg8g.link

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İnsanlar bilmediği konularda yorum yapmamalı.

      Sil
    2. O arkadaş algı yapmak için ücret alıyor. Kendisi de geniş çaplı saçmalamamış. Rezerv konusunda zaten brüt rezerv söylenir evet ama biz net rezervi bulmak için hesaplamada eksi olduğunu görüyoruz.

      Kendisi brüt ile herşeyin üzerini örteceğini zannediyor. Net önemli değil demek gibi bir durum.

      Bunlara inanmayın düşünün bu corona günlerinde her akşam camilerden dualar okutan ama sonra turizm için kapıları açmaya çalışan ilginç İslami bir anlayış. Yani çıplakları istemiyoruz diye turizme düşman olanlar bugün turizm için can atıyor.

      Herşeyleri tezat ibadetleri bile. Bunlar aşı konusunda çocuğuna aşı yaptırmam diyen ve sonra ülkede çocuk hastalıklarında artış olduğu halde aşı yaptırmayan aşı zorunluluğu kaldırıldı diye sevinen göbek atan insanlar. Şimdi corona inşallah Türkiye aşı bulacak yetiş ya Muhammed aşı bulunsun sokağa çıkalım diye beğenmedikleri bilim adamlarına şimdi dua eden her akşam camilerden sağlık çalışanlarımıza Allah zeval vermesin diyen işine geldiği gibi ibadet dualar eden garip türler.

      Sil
    3. Selam 1458,

      Mahfi hocamızın dediği gibi insanlar bilmediği konularda yorum ve yapmamalı ve asla yazmamalı.

      Zengin gencin biri 1400 yıl önce ticaret yapmaya başlamış. Kendisine satmak için uzun dönem mal verilen maddi teminatı güvenilir kişi Emin ünvanını almak için zengin bir kadın ile evlenmiş. Kudüs - Şam - Antakya ya kadar mal satmış.

      Kudüslü Yahudi rahiplerden etkilenmiş. Maddi güç ve çevre de bulunca Yahudi peygamberi olayım demiş. Kendine tanrı lazım olmuş. Yahudilerin Rab tanrısının özellikleriyle kendi yaşadığı bölgede, putların en yücesi, put ruhu veya bir grup put arasında görünmeyen en büyük put sayılan putun özelliklerini benzeştirmiş, o putun ismini Tanrısına isim yapmış. İnananlarına Kudüs dönüp tapınmalarını tavsiye etmiş.

      Aile kökeni Yemen'e dayanan bu genci Yahudiler dışlamışlar, o da aile kökenini Kuzeyde yaşamış olan, Mezopotomyalı İbrahimin diğer oğlu, yani Yahudilerin atası olmayan oğlundan geldiğini iddia edip, iddiası çürütülüp, Yahudi inancıyla teorik uyuşmazlıkları Yahudi rahiplerce kabul edilmeyince, Yahudilere kızmış, kendi yoluna gitmiş. İnananlarına ismini vermeyim başka yere dönün demiş. Tanrısı ile konuşmuş, Tanrısı da Yahudileri helak ettiğini söylemiş.

      Şimdi uzatmadan söyleyelim, temelinde yalan olan bir inanışa sahip insanlardan düzgün iş çıkmaz, mantıklı hareket de beklemeyin.

      Tüm dünya bunları çok ama çok iyi biliyor.

      Türkiye'mizin sorunu malesef bu yalanları halkımıza anlatamamız.

      Sil
    4. 19:17 yaşadığımız sorunların kökü işte tam orası. Akıl, bilim, gerçekliği algılama eksikliğini bilgisiz topluluklar etraftan duydukları ne var ise onla kapatmaya çalışıyorlar. Bizim cahillerin etrafında bu vardı, ona sarıldılar.

      Sil
  57. Hocam konu dışı bir soru soracağım. Örneğin biz 100 milyar cari açık verdik. 120 milyar finansal hesaptan para geldi ve net hata noksandan da 5 milyar geldi. Bu durumda 25 milyar bizim rezervimiz artıyor. Buradaki rezervden kasıt mutlaka merkez bankası rezervi mi? Sonuçta bu 25 milyarın hepsi merkez bankasına gitmek zorunda değil bankalar da bu parayı merkez bankasına vermeden kullanabilirler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Elbette. Onlar da ödemeler dengesi amaçlı kullanılmışsa ödemeler dengesindeki farklı hesaplarda gözükür. Ödemeler dengesinde yer alan rezerv kalemi merkez bankası rezervlerindeki artış ve azalışı gösterir.

      Sil
  58. Hocam merhaba.dolar euro cds hakinda konuşmaya sınırlamalar cezalar getirildi.bu konuda düşünceniz nedir.
    Artık bu konuda konuşanlar şifreli mi konusucak Bloomberg vs ekonomi yorumu yapamucakmi yoksa bir yorumcunun dediği gibi Bizde şifeeli konuşuruz.
    Benjamin 8. Sınıfa geçer mi, kalır mı.
    Yoksa kalırda 7 sınıfı tekrar mı okur. Vs mi olur teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bence Benjamin liseden mezun olur, okul mudurunu gorevden alirlar.

      Sil
    2. Benjamin bütünlemeye doğru gidiyor,
      7.30 dan 7.07 ye sonra 6 da sınıf tekrarı yapacaklar.

      Bizim Damadın müdürü atadığı yerde Benjamin çift dikiş okur. 5 ve 6 sınıfları atlayıp 7 ye geçmek istedi, noldu, 5 ve 6 yı tekrar okuttular.

      Sil
  59. Hocam benim sorum enflasyon sepetiyle ilgili..özellikle bu dönemde olmayan eglence,restoran,egitim,turizm harcamaları gibi kalemler neden sepette tutulmaya devam ediyor,özellikle maç&sinema&tiyatro bileti, hava ulaşımı durdugu halde ucak bileti enflasyon sepetinde kalmaya devam ediyor mesela.şehirlerarası ulaşım ücretleri yasaklardan dolayı astronomik olarak arttıgı halde çok cüzi gösterilmiş son aylık enflasyonda birde bu dikkatimi çekti.bu konudaki görüşlerinizi merak ediyorim..birde faizleri arttırıp yapayda olsa tl nin değerlenmesini sağlayarak enazından parasını korumak için tasarruflarını dövizde tutanların tl ye geçmesi sağlanamazmı,neden böyle bir yol seçilmiyor?düşük kur&yüksek faiz politikasından neden yüksek kur&düşük kur politikasına geçildi,ikincisi halkın daha da fakirleşmesine yol açmıyormu?görüşlerinizi bekliyorum..tüm annelerimizin anneler günü kutlu olsun bu arada..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sepeti her gün değiştirirseniz enflasyonu ölçemezsiniz. Farklı seriler çıkar ortaya ve tutarlı olmaz.

      Sil
    2. Hocam, Sepeti değiştirdiğinde baz olan hesaptaki sepeti de değiştirmiyor mu?
      Örneğin geçen yıla bakarken aynı ürün sepet üzerinden bakmıyor mu? Aslında geçmiş yılların enflasyon oranlarını da bu mantıkta "restate" etmesi gerekmez mi?

      Sil
  60. yazınız için teşekkürler. yazılarınızda bahsettiğiniz kaldıraçlı piyasa forex gibi aracı kurumlar mı. yoksa bankların veya kredi kuruluşlarının çok fazla kredi vererek tüketimin çoğalması mı

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hepsi. Açığa satışlar, her türlü türev ürünler, forex vb.

      Sil
  61. Hocam sayenizde ekonomiye ilgi duymaya basladim, kisisel gelisimime buyuk katkisi var. Bunun icin cok tesekkur ederim.

    Bu pandemi gunlerinde merkezi butceyi inceleme firsatim oldu. En buyuk butcenin, yaklasik %25 ile Maliye Bakanligi'nin oldugunu gordum. Ben Milli Egitim Bakanligi'nin butcesinin en buyuk olmasini beklerdim ancak Maliye Bakanligi'nin yarisindan da az.

    Maliye Bakanligi'nin butcesinin bu kadar yuksek olmasinin sebebi nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çünkü gelirler oraya yazılıyor, borç faizleri oradan ödeniyor, SGK'ya yardım, belediyelere vergi geliri payları oradan ödeniyor. Transfer ödemeleri oradan yapılıyor.

      Sil
  62. Sn. Eğilmez, emeğinize sağlık. Özellikle şu saptamanızla ilgili "Dünya, Milattan (0 yılından) 2004 yılına kadar, yani 2004 yılda toplam 43 trilyon dolar GSYH yaratmış. 2019 yılının GSYH’si 86 trilyon dolar. Bir başka deyişle dünya 2004 yılda yarattığı GSYH büyüklüğünü son 15 yılda ikiye katlamış." üç sorum olacak: Kıyaslamayı cari kur üzerinden mi yapıyorsunuz? Evet, kapitalizmle alınan yol öncesiyle kıyaslanamayacak kadar büyük ama özellikle doların altınla bağının kopmasıyla birlikte yaşanan süreçte dolarla yapılan kıyaslama gerçeği hele de son 15 yıl için ne kadar doğru yansıtıyor? Son olarak; enflasyondan arınmış rakamlarla kapitalizm içi bir değerlendirme yapmanız gerekirse son 50 yıl için ne söyleyebilirsiniz? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır cari kur değil. Bu kıyaslamada Geary - Khamis 1990 dolar kuru kullanılıyor.

      Sil
    2. Hocam kıyaslamada kullanılan kur Geary-Khamis 1990 olsa bile, sadece 1990 Dünya GSYH'si 22,6 trl USD olduğuna göre "2004 yılda toplam 43 trilyon dolar GSYH" saptamasında bir sorun yok mu?

      Sil
  63. Bence Washington uzlaşmasını yazanlardan çok şey bekliyorsunuz. Kendi içerisinde ahlaklı, adaletli ve özgürlükçü bir düzenin gereğini hissedip buna göre yönetimini oluşturan bir halk olmadıkça, bu değerler onlara dışarıdan empoze edilemez. Yoksa tam tersine tepki yaratır. Bunu son 100 yılda yaşayıp gördük. Aydınlanma ve özgürlük fikrine dayalı Atatürk devrimleri bu ülkede rağbet görmedi ve tutunamadı. Çünkü bunlar halkın talepleri değil onlara verilmiş birer armağan idi ve her armağan gibi değeri bilinemedi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslına bakarsanız Atatürk devrimleri bu ülkede rağbet gördü ve tutundu. Bütün zorlamalara karşın sistem hala ayakta. Bu zorlamanın onda biri İran'ı şeriata götürdü.

      Sil
  64. Hocam Merhaba. 8. Madde de yer alan KİT'lerin özelliştirmesinin altında yatan mantık devletin piyasaya müdahelesini önlemek mi ?
    Teşekkür Ederim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hem o hem de mal ve hizmet üretimini özel kesime bırakıp devletin politika üreten ve düzenleme yapan bir kurum haline gelmesini sağlamak.

      Sil
  65. Hocam mail attım lütfen kontrol eder misiniz çok teşekkür ederim

    YanıtlaSil
  66. Hocam son zamanlarda özellikle son 1haftada akp medyasında,yükselişimiz başlıyor,türkiye dünyanın lideri olacak,ihracatı arttırıcaz,bilişim&yapay zeka&yüksek teknolojide türkiye lider olacak şeklinde tamamen yapay ve hayali algı oyunları pompalanıyor halka,bu konuda düşünceniz nedir?ahaber,24,beyaz tv gibi malum kanalların bu algı yönetimi ve son vergiler,bu iktidarın artık yolun sonuna geldiğinin,türkiyenin temerrüte düşmesine yakın olduğunun göstergesimidir?eger öyleyse biz küçük yatırımcıya ne tavsiye edersiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben o konularda yorum yapmam. Çünkü o konular bilimin dışına çıkar. Ama şunu söyleyebilirim ekonomide işler iyi gitmiyor, hatta kötü gidiyor. Küçük ya da büyük yatırımcının bu dönemde yapması gereken şey bulunduğu yeri ve ortamı elinden geldiğince sağlamlaştırmaya çalışmak, verimliliği artırıcı önlemler almak, bir de imkanı varsa tarım işine girmektir.

      Sil
  67. Hocam bundan 2hafta önce,2yıllık tahvil faizimiz 1-2saat içinde %11lerden %9lara indi,daha o sırada dolar kuru 7barajını geçmemişti hani şu petrolün meşhur - fiyatı gördüğü gece..hatta o sırada bloomu takip ediyordum,iftardan sonraydı gözlerime inanamadım bir anda faiz dakikalar içinde şak diye 11 küsürden 9,hatta bir ara 8,50lere bile indi,tekrar 9,15 e zıpladı ,sizce sebep ne olmuş olabilir?o gece ne oldu da,aylardır 13-12-11diye gezinen faiz birgecede bu kadar indi,zannederim bizimkilerden kaynaklı bişey değil,zaten buna güçleri olsa eksiye bile çekerler avrupaya özenip,faiz fobileri var adamların :) 2haftadır aklıma takılıyor,ensonunda size sorayım dedim.belkide amerikan borsalarındaki gibi yapay zekanın sürekli al veya sat yaptığı sistemsel bir algoritma hatası da faizimizi bir gecede 200baz puan indirmiş olabilir,aklıma başka birşeyde gelmiyor,bizim öyle bir gelir kalemimiz olmadığı için petrol fiyatıyla da ilgili birşey değildir.fikirlerinizi bekliyorum teşekkürler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu tamamen TCMB'nin faiz indirmesinden kaynaklanan bir gelişme. Yapay bir gelişme. Bunun bedelini bu ekonomi ödeyecek ne yazık ki.

      Sil
  68. Hocam selamlar swift üzerinden hiç fiziki para tezlimatı söz konusu oluyor mu? Yani şöyle düşünürsek dış aleme 100 Dolar borcumuz var rezervlerimizde dolar yok. Bu ödeme nasıl gerçekleşecek? Çok teşekkür ederim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Oluyor tabii. Türkiye'deki bir bankadan yine Türkiye'deki bir bankaya dolar yollasanız swift teslimatı oluyor.
      İki konuyu ayırmak lazım; rezervler TCMB'nin rezervi. Siz bir bankadan yurt dışına dolar ödemesi yapacaksanız banka yapar, TCMB'nin rezervine başvurmasına gerek yok. Yani banka bu ödemeyi kendi rezervinden yapar.

      Sil
  69. Merhabalar hocam.
    Televizyonda habire haberi yapılan ekonomiye saldırdılar vs haberleri ne derece doğrudur. Üç yıldır blogunuzu düzenli takip ediyorum ama bu adamlar o kadar çok dillendiriyor ki insan acaba doğru mu? Diyor
    Doğru ise iki ayda bir tl doların değer kazanmasını sağlayacak kadar mı doğru yoksa 15 20 kuruşu geçmez mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Böyle bir şey yok. Yani Türkiye'ye ya da TL'ye özel bir saldırı yok. Adamalar 436 milyar dolar alacaklı oldukları bir ülkeyi niye batırmak istesinler ki? Ama siz ekonomi politikasını yanlış yürütürseniz herkes üzerinizden para kazanmaya çalışır. Olan budur.

      Sil
  70. Mahfi bey,benim ilk sorum uzayla ilgili;
    bu konuya merakınız varmı bilmiyorum ama atamızın istikbal ancak göklerdedir sözünü boşuna söylemediğinden mütevellit:
    1-son 400yılda hicbir ciddi buluş ve dünya çapında gerek sermaye gerekse isim&marka olarak hicbir ekonomik güc yaratamamış olan ülkemiz uzay teknolojilerine yatırım yaparak ve bunun için öncelikli temel olarak yapay zeka&bilişim gibi konulardan başlayarak ekonomik bir istikrar ve katma değer yakalayabilirmi?
    2-samanyolu galaksisinde yaklaşık 400 milyar güneş,komşu andromeda galaksisinde yaklaşık 1 trilyon 200 milyar güneş ve nobel 2019 fizik ödülünü kazanan teze göre 1,4saniyede bir kendisi kadar büyüyen&genişleyen tüm evrenin sadece %0,0034 ünü oluşturan bizim görebildiğimiz görünür evrende samanyolu ve andromeda gibi yaklaşık 200milyar galaksi olduğunu düşünürsek,korona gibi hiç beklenmediği anda ansızın dünya dışı bizden teknolojik ve ekonomik olarak yaklaşık 500ila 1milyon 500bin dünya yılı ilerde bir medeniyet bizimle iletişim kurarsa bunun başta emtiya fiyatları olmak üzere varolan dünya ekonomik sistemine etkisi ne olur..
    bir diger sorum 1950-2000 arasında birleşik krallıkta üretilmiş istediğiniz model&yıl bir otomobili:geri satamamak ve ömürboyu bir daha bir başkasını da alıp kullanamak şartıyla ücretsiz alabilcek olsanız seçiminiz ne olurdu?teşekkürler..
    not:yeni bir okuyucunuz olarak sizin hakkınızda bir önfikir sahibi olmam için her3sorumuda cevaplamanız şart,bu arada ismim murad,38yaşında,bekar,ve işsizim,iyi geceler..

    YanıtlaSil
  71. soracak arkadaşlarım için:tüm evren 1,4saniyede bir "bizim için görünür evren" kadar genisliyor bu arada,yanlış anlama olmasın,yoksa kendisi kadar olsa yerinizde duramazdınız ;) uzaysal mekan enflasyonu olurdu kendisi kadar büyüseydi,ve patlardı zaten..tıpkı dolar kuru gibi

    YanıtlaSil
  72. Çok keyifle okudum Hocam, Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  73. Gayri safi dünya hasılası olması gerekmez mi Yani GSDH

    YanıtlaSil
  74. Mahfi Hocam bir sorum olacak, az önce bir grafik gördüm GDP ile NWI indeksini 1991 ile 2017 arasında karşılaştırıyordu. GDP ilk kez NWI'yi 2000 yılında geçip hızla yukarı giderken NWI sabit kalmış. Bunun sebebi merkez bankalarının halka hiç ulaşmayan parasal genişleme politikaları olabilir mi?
    Saygılar.

    YanıtlaSil
  75. Mahfi hocam, Washington Uzlaşısı çöktüğünü 2009 G-20 Zirvesi kapanış konuşmasında İngiltere başbakanı Gordon Brown ilan ettiği bilgisinseyim, 2008 Küresel kriz etkisiyle.
    Bu durumda Post-Washington Uzlaşısının vurgu yaptığı ilkeler mi geçerli günümüzde? Ve uzantısı olan "yoksulluğun azaltılması stratejileri" ve "bin yıllık kalkınma hedefleri",Özellikle bin yıllık kalkınma hedefleri içerisinde yer alan "....hastalıklarla mücadele edilmesi" önemi bugün en iyi anladığımız şeyler arasında iken.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi