Yüksek Kur ve Yüksek Enflasyonun Nedenleri

Para Arzının Artması Talep Enflasyonunu Artırır

Parasalcı iktisatçılara göre; ‘enflasyon her zaman ve her yerde parasal bir olgudur.’ Bir de Irving Fisher’in ünlü miktar teorisi denklemi var: MV = PQ (M para arzını, V her bir para biriminin el değiştirme hızını yani paranın dolaşım hızını, P fiyatlar genel düzeyini ve Q da fiziksel üretim miktarını gösteriyor.)

Friedman ve Fisher’in görüşlerini bir araya getirelim:

MV = PQ

Bu denklemde koyu renkle gösterilen ve paranın dolaşım hızını temsil eden V geleneklere dayalı olduğundan, fiziksel üretimi temsil eden Q da hemen artırılması mümkün olmadığından kısa vadede kolay değişmezler. O nedenle bu ikisini kısa vadede sabit kabul edebiliriz. O zaman para arzında (M), fiziksel üretim artışının (dQ) üzerinde bir artış olursa dengenin sağlanması için fiyatlar genel düzeyinin (P) yükselmesi gerekecek. M’deki artış süreklilik gösterirse P’deki yükseliş de sürekli hal alacak yani enflasyon oluşacak demektir.

2020 Nisan’dan 2021 Nisan’a kadar yüzde 22,5 artmış olan M2 geniş para arzı 2021 Nisan’dan 2022 Nisan’a kadar yüzde 60,4 artmış. Bu farklılaşmayı grafikten görebiliyoruz. M2 para arzındaki asıl artış 2021 yılının Eylül ayında başlamış görünüyor. Eylül ayından itibaren para arzı eğrisi sert bir yükseliş içine girmiş.

Para arzında görülen bu hızlanan artışın enflasyonu nasıl etkilediğine bakalım. Aşağıdaki grafik M2 para arzı ile enflasyondaki gelişmeyi bir arada gösteriyor (grafik; TCMB, Aylık Para Arzı ve Karşılık Kalemleri tablosu ve TÜİK, Tüketici Fiyat Endeksi Raporlarındaki verilerden yararlanılarak tarafımdan hazırlanmıştır.) 


Grafik, 2021 yılının Eylül ayından itibaren para arzında başlayan olağan dışı artışların enflasyonu da hızla yukarı çektiğini ortaya koyuyor. Bu da para arzı (M) ile fiyatlar genel düzeyi (P) arasında ciddi bir bağıntı olduğunu gösteriyor. Yani M artmış ve ardından P’yi de sürüklemiş görünüyor.

Yanlış Faiz Politikası Para Arzı Artışıyla Birleşirse Enflasyonda Artış Kaçınılmaz Olur

Bir ekonomide normal koşullarda tasarruf sahibine bankalarca ödenecek faizin enflasyonun üzerinde olması gerekir ki bankaya para yatıran kişi ya da kurum satın alma gücünü kaybetmesi (pozitif reel faiz.) Eğer bankaların mevduat sahiplerine vereceği faiz enflasyonun altında kalırsa (negatif reel faiz) o zaman ‘paradan kaçma eğilimi’ başlar. Bazı kişiler ve kurumlar, paralarını, değeri sürekli düşen ulusal parada tutmak yerine yabancı para mevduata geçerler. Bu geçişin dolaylı yoldan enflasyon yaratıcısı etkisi olabilir. Yabancı para değerlendikçe bu mevduatın ulusal para karşılığı yükselir ve insanlar varlıklarının arttığını düşünerek daha fazla harcama yapmaya başlarlar (zenginleşme etkisi.) Bazı kişi ve kurumlar satın alma güçlerini değerlendirebilmek için otomobil, konut, beyaz eşya satın almaya yönelirler. Her iki eğilim de sonuçta talep artışına yol açar ve dolayısıyla enflasyonu körükler.

Bankaların mevduat sahibine vereceği faizleri belirlemeleri konusunda enflasyon kadar önemli bir gösterge de merkez bankasının bankaları fonlamada uygulayacağı faiz oranıdır. Merkez bankaları yalnızca bankalara borç verirler ve gecelik, haftalık ya da aylık yani çok kısa vadelerle borç verirler. Merkez bankasının bankaları fonlamakta uyguladığı faiz, bankaların kaynak maliyetini etkiler. Bu faiz enflasyondan düşükse bankalar ciddi para kazanırlar.

Küresel krizle birlikte ekonomilerin resesyona girmesini önlemek için gelişmiş ülkelerin (ABD, Euro Bölgesi, Japonya, Birleşik Krallık) merkez bankaları faizleri düşürdüler ve enflasyonun altına çektiler. Böylece ekonomilerde ortaya çıkacak olası daralmaları önlediler. Şimdilerde enflasyon yükselmeye başlayınca onlar da faizleri yükseltmeye başladılar yükseltmeyenler de bu konuyu gündemlerine almaya yöneldiler.

Türkiye başlangıçta para arzını fazla artırmadığı gibi faizi de, arada bir kısa süreli indirimler olsa da, genel olarak enflasyonla aynı düzeyde tutmaya devam etti. Bu yaklaşım 2021 yılının Eylül ayından itibaren değişti ve Merkez Bankası para arzını artırırken faizi de düşürdü.

Aşağıdaki grafik Merkez Bankası’nın para arzını artırırken faizi de düşürmeye başladığı dönem ve sonrasını gösteriyor (grafik: TCMB, Aylık Para Arzı ve Karşılık Kalemleri tablosundaki verilerden yararlanılarak tarafımdan hazırlanmıştır.)


Grafikten görüleceği gibi Eylül 2021’den itibaren bir yandan para arzı artarken bir yandan da merkez bankası faizi düşmektedir. Böylece Merkez Bankası, gelişmiş ülkelerin, enflasyon sorunu yokken uyguladıkları ve enflasyon sorunu ortaya çıkınca terk etmeye başladıkları bir yöntemi enflasyonun hızla yükseldiği bir dönemde uygulamaya koymuş olmaktadır. 

Dolarizasyon Sorunu Olan Yerde Faiz Enflasyondan Düşük Tutulursa Kur Artar ve Maliyet Enflasyonuna Neden Olur

Gelişmiş ülkelerin paraları rezerv para (dünyada alış verişlerde kabul edilen paralar) niteliğinde olduğu için faizi düşük tutmaları yabancı paralara talep (dolarizasyon) yaratmadı. Oysa TL, rezerv para olmadığı için bir yandan artırılan para arzı, bir yandan düşük tutulan faizler yabancı paralara talep yarattı. Bunun sonucunda kurlar yükseldi.

Aşağıdaki grafik, TCMB faizi, USD/TL kuru ve enflasyon arasındaki ilişkileri ortaya koyuyor (TCMB, Aylık Para Arzı ve Karşılık Kalemleri tablosu ve TÜİK, Tüketici Fiyat Endeksi Raporlarındaki verilerden yararlanılarak tarafımdan hazırlanmıştır.)


Grafik, Merkez Bankası tarafından Eylül 2021 tarihinden itibaren uygulanan faiz indiriminin yarattığı kur ve enflasyon artışını ortaya koyuyor.

Kıssadan Hisse

Dolarizasyon etkisi altında bir ekonomide, enflasyon oranı yüksek iken (gelişmekte olan ülkeler için yüzde 6’nın üzeri yüksek sayılır) para arzının reel büyümeden fazla artırılması halinde enflasyon hızlanır. Eğer para arzının artırılmasına merkez bankasının faiz indirimi de eşlik ediyorsa enflasyonu tutmak mümkün olmaz. Bu ekonomide enflasyondaki geçici düşüşler ters baz etkisinin kendisini göstermesine bağlı kalır.


Yorumlar

  1. Hocam ellerinize sağlık, gene çok faydalı bir çalışma olmuş.
    Küçük uyarı: İkinci grafikte M2 para arzı ve TCMB faizi eğrilerinin renkleri birbirine karışmış.

    YanıtlaSil
  2. Sayın Mahfi Bey, bu saaten sonra faiz arttırımı türkiye için işe yarar mı ?

    YanıtlaSil
  3. Hocam grafikler görünmüyor

    YanıtlaSil
  4. hocam ikinci grafikte para arzı ve tcmb faizi yanlış yazılmış veya renklendirilmiş...

    YanıtlaSil
  5. Hocam burada para arzi, enflasyon ve kur arasinda matematiksel bir denklem kurmak mümkün müdür ?

    YanıtlaSil
  6. Teşekkürler Hocam, her yazınız ayrı bir açıdan durumu ortaya koyuyor.
    Förmülde; Q olarak belirttiğiniz üretim miktarı, fiyatları dolayısıyla enflasyonu dizginleyebileceğiniz bir etken olarak gözükmekte. Eylül 2021 ve sonrasında üretim miktarı üzerinde pek durmamışsınız. Aynı dönemde üretim miktarıda azalmış veya eldeki döviz amaçlı satılmış olduğundan azalmış, olabilir mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Öyle olsaydı büyüme yüzde 11 olmazdı. Üretim artıyor. Bizim sorunumuz riskleri artırmamız. Attığımız her adım yeni bir risk yaratıyor.

      Sil
    2. Hocam buyuduk diyorlar nasil inanabiliriz tuik e inanmiyor kimse buyudugumuze nasil inanacaz hangi veriye bakacaz tesekkurler

      Sil
    3. Türkiye büyüdü.
      Kimi az büyüdü, kimi çok büyüdü, kimi küçüldü.
      Hangi grupta olduğumuza bağlı büyümeyi hissetmek.
      Sabit gelir grubu küçüldü.
      Mahallede aynı işi yapan iki esnaf vardı, biri kapattı,
      Kapatanın müşteriler diğerine gitti, o büyüdü.

      Sil
    4. Merhaba bireysel örnek genellenemez.

      Sil
  7. Hocam merhabalar,

    Kur enflasyonu ne zaman yakalayacak acaba? Sürekli bu baskılamalar ekonomi böyle kötü durumdayken, savas sebebiyle gıda enerji maliyetleri dolayısıyla cari açık fırlamışken, kur nereye kadar tutulabilir? Her şey düzelse bile sırf şu enflasyondan dolayı artması gereken kur çok ilginç hala aralık 2021 değerine gelemedi.

    İngiltere'de süt 15.9 lira iken Türkiye'de 20 liraya dayandı. Ev fiyatları California'dali evlere yaklaştı. öyle bir pahalılık var ki gurbetçiler euro ile kazanmalarına rağmen Türkiye'ye gelip şoka giriyorlar.

    Paramızın ciddi bir devaluasyona uğrayacağına inanıyorum. 1 haftalık orta sınıf yaz tatili 2000 dolar opmuş Türkiye'de. Bu parayı kim niye versin gider Yunan Adası'na.

    Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet bencede güzel bir soru,mantıksız işler dönüyor kur çarpanlarla hiç çelişmiyor,buna neden cevap vermediniz Mahfi bey? Teşekkürler.

      Sil
    2. Soru olsa cevap verirdim. Burada soru yok yorum var. Yorum da doğru.

      Sil
  8. Mahfi Bey, kredi kartı asgari ödeme oranlarının yükseltilmesi ve yeni kredi düzenlemeleri parasal genişlemeyi durdurmak için yapılan bir aksiyon mudur? Etkisi nasıl olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet o amaçla yapıldı. Biraz etkisi olur ama buradan bir mucize çıkmaz.

      Sil
    2. hocam asgari ödemeyi zaten dar gelirli yapıyor. dar gelirli halka asgari ödemeyi zorlaştırmak sosyal devlet ilkesine aykırı değil mi?

      Sil
    3. Kredi karti asgari oranlar odemenin yukseltilmesi parasal genlesmenin zararini azaltmak icin yapilmis olabilir. Ancak Kredi kartlari uzerinden parasal genislemenin zararlarini azaltmanin en saglam yolu ; Daha secici kredi karti bavurulari uzerinden kart dagitmak ve bu limitleri gelire gore daha rasyonel sunmaktir bir de buna ilaveten BDKK uzerinden kredi karti taksitlendirmelerini kisitlamak(Mesela bunu 2013 sonu-14lerde yaptilar hala uygulaniyor mu cok faydasi oldu hem ithalatta hem de enflasyon indirmede) boylelikle daha stabil bir enflasyonla mucadele sureci yaratilabilir. Gunun sonunda her onune gelene kredi karti dagitilirsa hele hele gelire oranla absurd limitler uygulanirsa isterse asgari odeme oranini istediginiz kadar yukseltin hic bir faydasi olmaz.
      Cozum; Daha secici arastirmaya dayali kredi karti verme
      Gelire gore daha dusuk kisitlayici kredi limit imkanlari sunma
      ve Taksit sayisini indirme ozellikle luks ihtiyac disi konularda daha kati kredi karti kullanim manevrasi olusturmadir.

      Sil
  9. Tcmb uyguladığı faiz politikası resmen ateşe benzin dökmek gibi

    YanıtlaSil
  10. Hocam herşeyi çok basit ve anlayacağımız şekilde bizlere açıkladığınız için teşekkür ederim. Sadece Türkçe okuyup anlayan biri bile yazılarınızı okuyup yapılan hataları anlayabilecekken, ekonomi yönetimimizin amacı nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Ben de anlamış değilim.

      Sil
    2. Hocam genel geçer kabul görmüş ekonomik politikalarından tamamen bağımsız politikalar uygulanmasından ne umuyorlar buradaki amaç nedir, nasıl bir sonuç bekledikleri ile ilgili bizi aydınlatabilir misiniz. Teşekkürler

      Sil
  11. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  12. HOCAM FAİZ ARTIRIMINDAN BAŞKA BİR ÖNLEM VEYA GÖRÜŞDE SİZ SÖYLEYEBİLİRMİSİNİZ.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Niye böyle bir arayış içindesiniz? Enflasyonun ilacı faizi artırmaksa niye başka önlemler arıyorsunuz ki? Öte yandan Türkiye'nin bugün geldiği nokta faizi artırarak enflasyonu çözme noktasını çoktan aşmış bulunuyor. Benim çözüm önerilerimi merak ediyorsanız kitabımı okumanızı öneririm: Yapısal Reformlar ve Türkiye (Remzi Kitabevi, 2022.)

      Sil
    2. Sipariş verdim hocam.

      Sil
  13. Enflasyon bilerek artırıldı böylece enflasyon vergisi gibi gizli vergi üretildi. Sonuç: fakirleşeceğiz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ülkemizde vergilerin %70 'i dolaylı vergi olarak toplanmaktadır.Bunun için bu gün yaşadığımız yüksek enflasyon iktidarın hedeflediği büyümeyi gerçekleştirmek için yaptığı bir tercihtir.Anlıyacağınız yapılan yanlışların bedeli halka kesilmiştir.Inanıyorum ki ilk seçimde halk nazarında bunun bir karşılığı olacaktır.Bu hep böyle olmuştur.Haksızmıyım hocam.

      Sil
  14. Ağzınıza sağlık hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam, biliyorum ben de anlamadım diyeceksiniz ama mevcut yönetimin tam anlamıyla amaçladığı şey ne,hiç mi dayanak noktası yok.Ya da sizin yazdığınız yapısal reformların hükümete ne gibi zorluğu olur, yapamayacağı ne var?

      Sil
  15. Sn. Eğilmez, savaş olan ülkelerde bile % 15'lerde olan enflasyonun bizde % 100'lerin üzerinde olmasını sadece kötü yönetimle açıklayabilir miyiz? Venezuella vb... birkaç ülkeyi saymazsak dünyadaki en yüksek enflasyon bizde. Rusya gibi bütün dünya bize ambargo uygulasa demek ki bizde % 1000 enflasyon olacaktı demek ki. Ben hala yabancı yatırımcının gitmediği, savaş olan Suriye gibi bir yerde bile enflasyon bu kadar düşükken bizim gibi sosyal hayatın devam ettiği, insanların hayatlarını normal sürdürdüğü, yabancı yatırımcının fabrikalarının olduğu bir yerde nasıl olur da buralardan on kat daha fazla enflasyon olur anlayamıyorum, rasyonel faktörler harici bize has acaba bazı psikososyolojik birşeyler mi var acaba diye merak ediyorum. Örneğin ekonomi iyiyken bile sözleşmeleri dolarla yapmak vb... Sizin görüşünüzü merak ediyorum Sn. hocam. Saygılar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mahfi Hocanın 17 mayıs tarihli yazısı aydınlatıcı olabilir:

      https://www.mahfiegilmez.com/2022/05/yuksek-enflasyona-karsn-piyasa-nasl_17.html

      Sil
    2. Okadar çok para basılmışki tl kagit yerine dondüğü için (değer kaybi) alis verise bu degersiz paralari daha fazla ödemek zorunda kaliyorsun.

      Sil
  16. Hocam enflasyon 4 haneye gidermi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yanlış ekonomi politikasında ısrar edilirse, riskler artmaya devam ederse her yere gidebilir.

      Sil
  17. Hocam merhaba,

    KKM ile geri dönüşü olmayan bir yola, bir döngüye girdik. Bu uygulamadan vazgeçmek kolay olmaz. Döviz kuru tamamen istikrara kavuşmadan da kaldırılamaz. Bunun için de yüksek miktarda döviz girişi olmalı diye düşünüyorum.

    Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız, maalesef çok yanlış bir adımdı.

      Sil
  18. mahfi bey, cari açık tahminleri nasıl yapılıyor? türkiyenin cari açık verip vermeyeceği neye göre karar alınıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Büyüme hız tahmin ediliyor sonra o büyüme hızıyla tutarlı yatırımlar ve ve tasarruflar tahmin ediliyor. Tasarruflarla yatırımlar arasındaki cari açığı veriyor.

      Sil
  19. Hocam diğer ülkelerin enflasyon yok iken uyguladığı ve enflasyon oluştuğunda terkettiği para politikasını, neden ülkemiz enflasyon varken uygulanıyor? Bu ateşi benzin ile söndürmeye çalışmak değil midir?

    YanıtlaSil
  20. Hocam battı balık yan gider diye bir deyim var (yani dünya kadar borcu olan dahada tasarrufa önem vermeden devam eder) Merkez bankası uygulaması bumu?

    YanıtlaSil
  21. Hocam düşük enflasyonlu Afrika ülkeleri var. Onlar çok mu zengin?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hiçbir gösterge tek başına zenginlik, fakirlik, gelişmişlik, kalkınmışlık göstermez. Enflasyonla birlikte büyüme, işsizlik, kişi başına gelir, yatırımlar vb. gibi bir çok göstergeye bakmak lazım.

      Sil
  22. Hocam, enflasyon değil hayat pahalılığı diyen bu cahillere:kur artışı değil devaluasyon desek rövanşı almış olurmuyuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Olmayız. Çünkü dalgalı kur rejiminde ulusal paranın dış değer kaybına devalüasyon denmez. Devalüasyon sabit para rejiminde kullanılan bir terimdir.

      Sil
    2. Hocam bu da Türk tipi dalgali kur rejimi :)

      Sil
  23. Değerli hocam kurun artması demek dolar getiren birinin TL bozması durumunda piyasada TL bollaşması demek ve buda para arzının artması piyasada TL'nin bollaşması bir nevi para basma gibi etki yaratıyor yanlışım varsa düzeltin Teşekkür ederim hocam

    YanıtlaSil
  24. Değerli Hocam,
    Enflasyon bir yerden sonra sosyolojik açıdan ele alınması gereken bir toplumsal sürü eylemine dönüşmez mi? Nereden sonra diye soracak olursak; Maliyet enflasyonunun global çapta oluştuğu bir ortamda belli bir ülkenin yanlış para politikaları enflasyonun artık o ülkenin toplumunun zihninde fiyat algısının tamamen bozulması ile birlikte diye düşünüyorum.
    Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dönüşüyor zaten. Ekonomideki birçok mesele, odakta insan ve toplum olduğu için, sosyolojik meseledir.

      Sil
  25. Kenan Çamurcu13 Haziran 2022 07:47

    Üretimin arttığı ve büyümenin sürdüğü ama yüksek riskler bulunduğu özetini, maliyeti artan üretimin tüketiciye yaramadığı, büyümenin de istihdamla denkleşmediği sonucu ile karşılaştırdığımızda sıfıra sıfır elde var sıfır pozisyonuna dönmüş olmuyor muyuz? Faiz yükseltme yangını söndürmek için öngörülse de sonuçta onun da yanıcı madde olduğunu biliyorsak kriz halinden çıkış için ne kadarlık bir süre öngörüyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Alınacak önlemlere ve yapılacak reformlara paralel olarak süre değişir. Benim Yapısal Reformlar ve Türkiye kitabımdaki reformlar hızla yapılırsa bir yıl sonra bambaşka bir yerde oluruz.

      Sil
  26. Maalesef halen de inatla basmaya devam edikecek. Ve en kötüsü bu basılan paralar halkın cebine de gitmemiş. Bu saatten sonra ne faiz artisi ne düşüşü kurtarmaz. Patrin kepengi indirmiş

    YanıtlaSil
  27. Elinize sağlık Mahfi Bey. Çok açıklayıcı bir yazı. Eylül 2021’den itibaren para arzının sürekli artırılmasının temel nedeni nedir acaba?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Faizi indirince kredi talebi patladı bunu karşılayabilmek için para basıldı.

      Sil
  28. Seçime gidiyoruz hocam, para arzi filan gozlerinde degil maalesef..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yalnız bu haliyle seçim kazanmanın da bir anlamı kalmadı.

      Sil
  29. Hocam sizce faiz artırılsa ve yeni ekonomik planlar devreye girse ülkedeki enflasyonun düşmesi kaç yılı bulur? Ev ve araba fiyatları ne zaman eskide olduğu gibi daha makul seviyeye gelebilir?
    Şimdiden teşekkür ederim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yapısal Reformlar ve Türkiye kitabımda yazdıklarım hızla hayata geçirilirse bir yılda çok farklı bir yerde olabiliriz.

      Sil
  30. Merhaba Üstat,
    Yazınızdan artan para arzı ağırlıklı olarak tüketime yönelirse talep enflasyonu,
    Çift paralı ekonomi olduğumuz için dövize yönelirse maliyet enflasyonuna yol açar şeklinde anladım.
    Peki altına yönelirse ne olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O zaman da yastık altına giderek ekonomiye yararı olmaz.

      Sil
  31. hocam selamlar acaba hükümet zorunlu para basma ihtiyacına karşılık enflasyonla bu bastığı paraları eritiyor olabilir mi ? Enflasyondan dolayı tasarruf edenden tl borçlanana bir servet transferi durumu söz konusu ...kimse senin cebindeki parayı alacağım bak diye açıklama yapmaz diye düşünüyorum !!!bu yorumumla ilgili sizin düşünceniz nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hiç sanmıyorum, bu sadece beceriksizlik ve iş bilmezlik.

      Sil
  32. Mahfi Hocam, iktidar partisinin değişmesi sonrası gelen yeni hükümetin ekonomi uygulamaları faiz artırımı, kamuda israfın önlenmesi, liyakat sahibi yöneticilerin atanması, denk bütçe gibi uygulamaların olması ve enerji maliyetlerini düşürecek adımlarla üretimin artırılması, tarımın güçlendirilmesi adımlarıyla (kitabınızda bahsettiğiniz yapısal reformlar bütünüyle yapılamamış olsa da) kur ve enflasyonda düşüş ve güven tesis edilmiş olabilir mi?

    YanıtlaSil
  33. Merhabalar hocam yazdıklarınızın hepsine katılıyorum. Bu arada kitabınızı okudum, bahsettiğiniz yapısal reformları Türkiye’nin kısa ve orta vadede yapma ihtimalini 0 olarak görüyorum. İktidar aynı kalsa da değişse de kronik sorunlarımız devam edecek maalesef. Biraz karamsar gibi görünebilirim ama tespitim budur. Şu an faiz arttırımı ve mb bağımsızlığı en acil iş ama diğer şeyleri yapmamız bence çok zor. Bahsettiğiniz şeyleri yapacak kadrolar 2-3 kuşak sonrası kadrolar belki. Çünkü bahsettiğiniz şeylerin hükümetlerin yapması kadar toplumun da talep etmesi baskı oluşturması gerek. Şu an toplumda ben paramı kazanayım, demokrasi olmasa da olur yargı bağımsız olmasa da olur diyen kitle çok. Bu anlayışla bizim yapısal reform yapma şansımız yok ama yeni gelecek hükümet faiz artışı ve mb bağımsızlığını sağlaması durumunda kısa süreli bir toparlanma görürürüz o kesin, ama bizim derdimize kesin deva mı olur, çok zor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim, haklısınız ben de yapılabileceğine ihtimal vermiyorum.

      Sil
  34. Hocam bu demek oluyor ki enflasyon devam edecek faiz indirimine devam edeceğini söyledi bizlere tasarruf olarak öneriniz var mı teşekkürler

    YanıtlaSil
  35. Yorumlara bakınca bazı arkadaşların bu yaşananlara anlam veremedikleri, uygulanan ekonomik "model"i akıl ve mantık çerçevesine oturtamadıkları görülüyor. Hem ekonomide hem diğer tüm alanlarda yaşananların tek nedeni, iktidarın artı takiyeyi bırakıp gerçek yüzünü filtresiz şekilde ortaya koymasıdır. Siyasal islâm, amaçlarına ulaşmak için toplumsal uzlaşı aramaz. Gücü kayıtsız şartsız ele geçirdiğine inandığı anda harekete geçer, köprüleri atar.

    Bundan sonra olacakların yanında bugüne kadar yaşadıklarımız ne yazık ki çocuk oyuncağı gibi kalacaktır. Yoğun bir hamaset, komşu ülkelerle ağır gerginlikler, Kuzey Kıbrıs'ı ilhak gibi ülkenin başını büyük belalara sokacak girişimler arasında kelimenin tam anlamı ile yerlerde sürünen bir ekonomiye, "savaştayız" denerek alınacak akıl dışı her türlü ekonomik önleme ve örneği görülmemiş sosyal baskılara kendimizi şimdiden hazırlayalım derim...

    YanıtlaSil
  36. Mahfi Hocam, bir sorum var. Ben yurdışına proje yapan biriyim. Dolar bazında iş yaptığım için NN'nin dediği gibi ihraçatçı sayılıyorum, kur arttıkça kar oranım TL bazında artıyor. Ne yazık ki yüksek teknoloji işi yapıyorum, yani verdiğim hizmetin altyapısı olan bilgisayar teknolojilerinin tamamı yurdışından geliyor. Açık kaynak kullansam da donanım, yazılım, alt yapı hepsi dışarından alınıyor. Bu yüzden bırakın iş büyütmeyi ,anca artan maaşları ve giderleri karşılıyorum. Tüm üretici/ihracatçılar benimle aynı durumda değil mi? Kim para kazanıyor çok merak ediyorum. Teknoloji kullanmadan iş yapabilen birileri mi var? Eski techizatlarla üretim ne kadar rekabetçi olabilir? Sadece ucuz işçilikle ne üretilebilir bu yüzyılda?

    YanıtlaSil
  37. Hocam merhaba diyelim ki yapısal reformlar her anlamda yapıldı 1 sene de enflasyonda belli bir yol katedildi enflasyon düştü Peki bu hayat pahalılığı ne olur fiyatların yapışkanlığı eski yerine gelir mi alışır mıyız

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayat pahalılığı orada kalır. Eğer enflasyon düştüğü yerde kalırsa birkaç yıl sonra fiyatlara alışılır ve sorun biter.

      Sil
  38. Hocam inşallah Maliye bakanlığından birisi yanlışlıkla bile bu siteye girip yazdıklarınızı okuyordur, güle oynaya ülkece iflasa gidiyoruz...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Okuyorlar ama yetkili değiller, sorun maliye bakanlığının çok ötesinde.

      Sil
  39. Hocam şu durumu Venezuella ile karşılaştırdığınız zaman gidişatın aynı yönde olduğunu görebiliyoruz. Peki bir Venezuellalı ekonomiste bugün sorsak enflasyon %150 üzerine geldiğinde bugün ki aklın olsaydı neye yatırım yapar ve neye yapmazdın desek sizce neleri söyleyecektir ?

    YanıtlaSil
  40. Hocam sizin TCMB başkanı, Özgür Demirtaş'ın da Hazine ve Maliye Bakanı olduğu bir Türkiye hayal ediyorum. 2 yılda G7 ülkeleri kategorisine yükselmezsek hiç bir şey bilmiyorum..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağ olun ama gerçek dışı bir hayal. Artık gençler gelmeli oralara.

      Sil
    2. Ah Sevgili Nephilis ah,

      Devlet akıl, bilgi ile yönetilmez, yönetilemez, devlet duygular ile yönetilir.

      Akıl, bilgi, tecrübe sahibi insanların bürokrasi içinde yer almasını sağlamak elzemdir.
      Bakanlıklar ise politik koltuklardır, bakanlık seviyesinde halkın geçici duyguları hitabet bulur.
      Politikacının da düzenli değişimini sağlamak elzemdir,
      duygusal ve politik insanları da koltuklarda fazla tutmamak elzemdir.

      Atatürk de denedi, denemedi değil, akıl sahibi insan olarak en tepede bulundu, olmadığını gördü.
      Kısa hayatında etrafında uzlaşıp, iş yapabileceği adam kalmadığını da gördü.
      Kendisi Türkçülükten etkilenmiş biriydi, devlete duygu olarak Türkçülüğü koydu.
      Dönemi dünyasının da etkisi vardır, Anadolu nüfusuna bakınca koyabileceği başka bir duygu da yoktu. Diyanet ile dini duyguyu kontrollü koymak istedi.

      "Kurtuluş Savaşına katılmış Anadolu halklarının tümüne birden Türk denir.", diyerek duygunun temelini de oluşturdu. Siz de sonuçlarını bugün sosyal medyadan görürsünüz, insanlar Türk olmak ile gurur duyarlar. Halbuki sınırın 10 km ötesindeki insanlar ile bir farkımız da yoktur, biri Yunandır, biri Araptır, biri Ermenidir, biri İranlıdır, biri Bulgardır.

      İşte budur, yönetimi sağlayan duygu'dur.

      Atatürk, bu gerçeği farkettiğinde, soyadını da devlete vermek istediği duyguya uygun seçtirmiştir. Çok kişi kafa patlatmıştır, sonunda TürkAta bulunmuş, ardından, konuşma uyumu vs teknikler düşünülerek AtaTürk haline getirilip, resmileşmiştir.

      Vefatından 20 yıl sonra din de duygu olarak hakim kılınmış, Türklük ve İslam bütünleştirilmiştir. Şimdilerde İslam kısmına yatırım yapanların ağırlığı var.

      Türk-İslam duygu sentezi içinde, TCMB ve Hazine başına ne Mahfi hocamız, ne Sn Özgür Demirtaş gibi akıl, bilgi sahibi insanlar gelemez. 2+2 = 4 tür. Yardımcılık ve müşteşarlık makamlarına gelebilirler. Biraz ileri giderlerse, kelleleri alınır. Sn Mahfi hocamın tecrübesi vardır.

      Ben de ateistim. Askerdim. İnsanların neye inandıkları umurumda olmaz. Millet çocuğunu, bize peygamber ocağı diye duygu ile gönderir, şehadeti önemser, bir yandan da bu asker gidecek geri gelecek diye de slogan atar.

      Benim işim onların ölmeden geri gitmelerini sağlamak. Benim seviyemde akıl ve bilgi gerek, askere anlatamazsın, anlamaz, dediğimi harfiyen yapsın yeter, eğitim çavuşlarım bu iş içindir.

      Benim işimi GenelKurmay anlar, Savunma Bakanının anlamasına gerek yoktur. Anlamazsa daha iyidir. Aramızda Genelkurmay Bşk vardır. Politik ile reeli uyuşturmak onun işidir, ben de işin politikası ile ilgilenmem, anlamazsam daha iyidir.

      Hazine müşteşarı da bir nevi öyledir. Politikacı ile bakanlığın teknik bürokrasisi arasındadır. İki tarafı ikna etmek onun işidir.

      Akıl sahipleri, politikaya karıştığında veya politikacı akıl sahibinin işine karıştığında, düzen bozulur.

      Günümüzde politikacı akıl sahibinin işine karıştı. Siz o yüzden akıl sahibi birileri Bakanlıkta otursun istiyorsunuz.

      Akıllılar da bakan olunca, bu sefer tam tersi olacak, benim istediğim, tanıdığım bildiğim, duygularıma tercüman olan biri bakan olsun diyeceksiniz.

      Yorumunuz çok hoşuma gitti, sevgiyle kalın.

      4HdZTdFAO9K7jM17

      Sil
  41. ekonominin finansın temel kurallarını devlet gibi en ciddi organizasyona anlatmaya çalışmak nasıl bir duygu hocam

    YanıtlaSil
  42. Kendi haline bırakırsalar enflasyon düşer mi ve ne zaman düşer? kuru sabit tutamazlarsa enflasyon düşer mi? eninde sonunda bir noktadan sonra insanlar satamadığını görünce fiyat artışını azaltmayacak mı? bu noktayı kestirmek mümkün mü?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eskilerin dediği gibi, kendi haline bırakalım, kendi kendine söner, biter.

      Sil
    2. Zaten kendi haline bıraktılar ve enflasyon yükseliyor.

      Sil
  43. Er-ol Doğan,

    Çarpmayı biliyor, çıkarmada başarılı, toplayamıyor, bölme üzerine çalışıyor.
    8 yaşında,
    ekonomistim diyor.

    GhPp70mMuve2DV9P

    YanıtlaSil
  44. Elinize sağlık hocam, çok faydalı ve kapsayıcı bir yazı. Yazınızın sonunda bahsettiğiniz ters baz etkisinin ne olduğunu ve mevcut piyasa şartlarında hangi durumlar oluşursa görülebileceğini de detaylandırabilir misiniz?

    YanıtlaSil
  45. Hocam sıcak para istemiyoruz diyor mevcut yönetim ancak en başta enflasyon kadar faiz verilmiş olsaydı sizce sıcak para gelir miydi? Ayrıca farzedelim ki sıcak para geldi reel efektif döviz kuru endeksi kaça yükseldiği zaman ihracatçı için sıkıntılı olur? Yani hem ihracatçı için hemde enflasyon yaratmayan reel efektif döviz kuru endeksi sizce kaç hocam?

    YanıtlaSil
  46. Rahip bronsun krizi gibi döviz kuru artışı krizleri neden olur bunu aşmanın yolu nedir amerikanın her dediğini yapmak zorundamıyız hocam

    YanıtlaSil
  47. Devletin bir çok denetim mekanizması, sizin gibi istatistik yapan bir sürü iktisatçıları bu verileri sunmuyor mu devleti yönetenlere Mahfi Bey? Bu bozulmayı nasıl kabullenirler akıl almıyor. Sizce Başka bir planları mı acaba iktisadi olarak?

    YanıtlaSil
  48. Hocam Merhaba elinize sağlık. Son 1 haftadır yaşananlar bizi bir erken likidite problemine götürür mü ? Götürürse sonuçları ne olur? Teşeklür ederim.

    YanıtlaSil
  49. Bile bile lades dedikleri bu olsa gerek hocam. Değerli bilgilerinizi bizle paylaştığınız için teşekkür ederiz hocam.

    YanıtlaSil
  50. Yeni iktisat mezunuyum, sayenizde özel dersteymişçesine yeni bilgiler ediniyorum. Yazılarınız gelişimime çok faydalı oluyor Mahfi bey teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  51. tcmm para basma değerlerini nasıl görebiliriz

    YanıtlaSil
  52. Hocam ben ekonomiden anlamam. Ben sıradan bir vatandaşım. Ekmeğin 4 tl olduğu, akaryakıtın 30 tl ye dayandığı bir ekonomide boğuluyorum. Hocam sizin gibi işi bilen profesyonellerin acilen göreve gelmesi lazım. İşi ehline teslim etmek gerek.

    YanıtlaSil
  53. Para arzı, devletin milleti ile yaptığı "alım gücü" sözleşmesidir. Şahsi görüşüm, reel büyümden daha fazla para basmak süte su katmak gibidir ve sözleşmeye ihanettir. Merkez Bankası'nın kendi tasarrufunda aldığı kararlar ile serbestçe para arzını artırması reel büyüme ile sınırlandırılmalıdır. Bu oranın üstünde artış için referandum v.b. gibi meramını şeffaflıkla açıklamak zorunda kalacağı demokratik kurumların anayasaya girmesi gerekir.

    YanıtlaSil
  54. Merhaba Hocam, enflasyon konusunda vergi konusunda nasıl önlemler alınabilir?

    YanıtlaSil
  55. hocam bu yazı, para arzının artması ile enflasyon arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde açıklıyor ve Türkiye'de yaşanan ekonomik durumu ele alıyor. Sizce, para politikasındaki bu değişimlerin uzun vadede ekonomiye etkisi nasıl olur? Türkiye'nin enflasyonla mücadele stratejileri hakkında ne düşünüyorsunuz?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi