Sermaye Hareketlerinin Serbestliği İllüzyonu

Sermaye hareketlerinin serbestliği ifadesiyle kastedilen; yabancı parayla yerli para arasında işlemler açısından fark olmamasıdır. Buna göre elindeki yerli parayı yabancı paraya çevirmek isteyen kişi ya da kurum bunu serbestçe yapabilir, yabancı para mevduat hesabı tutabilir, yabancı parayı yurt dışına transfer edebilir ya da yurt dışından getirebilir. Bunun karşıtı sermaye hareketlerinin kontrolüdür. Bu uygulamada yabancı parayla ilgili yapılacak bütün işlemler bu konuda yetkili kılınmış devlet kurumunun (Hazine ya da Merkez bankası gibi) izniyle yapılabilir. Buna konvertibilite de deniyor. Konvertibilite bir ülke parasının günlük kur üzerinden yabancı paralara çevrilebilmesinin taahhüt edilmesidir.

Türkiye, 1980’lere kadar sermaye hareketlerini kontrol altında tutardı. Türk Parasının Kıymetini Koruma mevzuatına göre yabancı para bulundurmak, yabancı parayla hesap açmak yasak olduğu gibi yurt dışına mesela ithalat yapmak için para transfer etmek ya da yurt dışına çıkarken döviz almak, yurt dışında okuyan öğrencilere döviz transferi yapmak izne tabiydi. Yurt dışına mal satıp da döviz geliri elde edenler bu geliri Merkez Bankasına satarak karşılığında Türk Lirası almak zorundaydılar.

1980’lerde başlayan değişimle Türkiye 1990 yılında konvertibiliteye geçti ve sermaye hareketlerini serbest bıraktı. Böylece yabancı parayı getiren herkes o günkü kur üzerinde Türk Lirası alabildiği gibi Türk Lirasını getiren herkes de yine o günkü kur üzerinden yabancı para alabilir, yabancı parayla mevduat açabilir, yurt dışına transfer yapabilir oldu.

Ekonomideki üçlü açmaz (imkânsız üçleme) hipotezine göre; sermaye hareketlerinin serbestliği, sabit döviz kuru ve bağımsız para politikası uygulaması aynı anda var olamaz. Daha açık ve basit ifadesiyle şöyle söyleyebiliriz: Eğer ülkede sermaye hareketleri serbestse yani döviz alım satımı, dışarıdan döviz girişi veya dışarıya döviz çıkışı serbest bırakılmışsa o zaman döviz kurunu ve faizi aynı anda kontrol edemezsiniz. Eğer döviz kurunu kontrol edecekseniz o zaman faizi serbest bırakmak ya da faizi kontrol edecekseniz döviz kurunu serbest bırakmak zorundasınız demektir. Bunun nedeni şudur: Yüksek enflasyon ortamında sermaye hareketleri serbestse yani döviz alım satımı ve dışarıya döviz çıkarılması kontrol altında değilse ve faiz enflasyonun altında, kur da gerçek değerinin altındaysa o zaman sermaye yurt dışına kaçar.

Son zamanlarda üçlü açmaz tezini ne zaman gündeme getirsek dinleyenlerden bazıları haklı olarak şu soruyu soruyor: “İyi de Türkiye’de sermaye hareketleri serbestken hükümet ve merkez bankası hem döviz kurunu hem de faizleri kontrol ediyor. Bu durumda bu hipotez geçerliliğini kaybetmiyor mu?” Hatta bazıları bir adım daha ileri gidiyor ve “burası Türkiye, burada teoriler, hipotezler işlemez” diyor.

Pek çok konuda olduğu gibi bu konuda da Türk toplumu bir ‘optik kırılma’ yaşıyor. Ortada bir gerçek var bir de gerçekmiş gibi anlatılanlar. Hipotez aynen geçerliliğini koruyor. Çünkü Türkiye’de bu üçlünün üçü de yok. Bir zamanlar vardı ama son dönemlerde derece derece ortadan kalktı. Her şeyden önce üçlü açmaz hipotezinin geçerli olması için öncelikle sermaye hareketlerinin serbest olması gerekiyor. O halde soru şu: Türkiye’de sermaye hareketleri serbest mi? Yanıt: Değil. Bunun kanıtlarına bazı örnekler verelim: (1) Bankalara döviz mevduatlarına düşük faiz uygulamaları için baskı yapılıyor. (2) Bankalara, kişilerin ve kurumların döviz satın almasını neredeyse engelleyecek biçimde alım ve satım marjlarını açık tutmaları için baskı söz konusu. (3) Döviz transferi yapmak için döviz almak isteyen ticari kurumlara yüzde 5 gibi oldukça yüksek bir komisyon uygulaması getirildi. (4) Bankalara döviz mevduatı tutmaları halinde zorla düşük faizli devlet tahvili almaları zorunluluğu yüklendi. Bütün bunlar bize sermaye hareketleri serbestliğinin sözde kaldığını ve bir illüzyondan ibaret olduğunu gösteriyor.

Bu saydıklarımız Türkiye’de sermaye hareketlerinin serbestliği ifadesinin artık yalnızca bir illüzyondan ibaret olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Üçlü açmazın ilk kuralı olan sermaye hareketlerinin serbestliği askıya alındığında, büyük maliyetlere katlanmayı göze alarak faizi de kurları da bir süre kontrol etmek mümkündür. Ne var ki sermaye hareketlerinin serbestliğini askıya almış olsa da Türkiye dışa açık bir ekonomidir. Dış ticaret de aynı şekilde askıya alınmadığı sürece faizi ve kuru aynı anda uzun süre kontrol altında tutmak öyle kolay bir iş değil.

Yorumlar

  1. Ancak hocam uzun bir süredir bunu uyguluyorlar.Ne zamana kadar devam ederler.Çünkü vaziyeti " sürdürülebilir" hale getirdik.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2001 krizi öncesinde de neredeyse 15 yıl boyunca çok yüksek enflasyonu sürdürülebilir hale getirmiş gibi görünüyorduk. Sonra birden anayasa kitabı fırlatma gibi sudan bir nedenle kriz çıkıverdi.

      Sil
    2. İlk turda düşük bir alırlar ve seçim ikinci tura giderse izleyin siz kura ne yapacaklarını

      Sil
    3. Sn Ömer,
      İnsanlar ihtiyaç duyduğunda ev satamıyor,
      Alıcı ve satıcı arasında ciddi makas var.
      Evin kira getirisi ile ev fiyatı arasında , faize bağlı ilişki koptu,
      Çocuklarım yurtdışında, ev araba alıyorlar,
      Oğlum diyor ki bir öğretmenin, mühendisin en fazla 9 aylık maaşı ile araba alabilmesi lazım,
      İlköğretim de ders verirken, gençliğimde 13-14 aylık maaşıma araba aldıydım.
      Şimdiki öğretmen maaşı ile on yıllar sürüyor araba almak.

      Emektar çekçek tekerli pazar arabam hala durur.
      Her hafta sonu şehir pazarından onu doldurur, çocuklara balık alır,
      bi kaç poşeti de elde taşırdık.
      Pazar arabamın yıllar boyu hacmi değişmedi, şimdi onu tam doldurmak, yarım maaş ister.

      Sürdürülüyor ama ne karşılığında? halkı süründürüyor.

      Tevekkeli belli, hayatımda bir kere bile, tek bir kere bile, hep çocuklara aşılamak istediğim sorgulayan, soru soran, fikir çatıştıran, farklılıklara saygı gösteren ülke liderini geçtim, siyasi parti yöneticisi bile göremedim.

      Yazık. Bu ülkenin insanına yaptıkları hiç de hoş değil.

      Sil
  2. Hocam sizce bu baskılama işi ne zamana kadar sürer?

    YanıtlaSil
  3. Katılım bankasının birine ABD Doları yatırmak istedim..Genel müdürlüğün emri var kesinlikle alamam dedi...ve ALMADILAR!.

    YanıtlaSil
  4. Aydınlatıcı yazınız için teşekkürler.

    YanıtlaSil
  5. Hocam seçimli kur modelindeyiz.

    Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu daha ziyade 'dur bakalım ne olacak' modeli

      Sil
  6. Mahfi Bey,
    Hipotez ile uyumlu bir uygulamaya geçildiğinde bireyler ve şirketler üzerinde ne tür sonuçlar doğuracağını bekliyorsunuz?
    Mevcut uygulamadan bir anda vazgeçilmesi mümkün müdür?
    Uygulama değişikliğine gidildiğinde bundan kimler olumlu ya da olumsuz etkilenecektir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu tür sorunlar tek başına çözülemez. Yapısal reformlar, faiz artırımı gibi uygulamalar eş anlı yapılırsa bu da az sorunla atlatılabilir. Ama bu düzeltilmezse çöküş halinde herkes batar.

      Sil
  7. Şahane bir yazı elinize sağlık.

    YanıtlaSil
  8. Bedeli ise Merkez bankası rezervlerinin eksiye düşmesi ve ülkenin yoksullaşması olmuyor mu?

    YanıtlaSil
  9. Sevgili üstat merhaba,

    14 Mayıs‘ta yapılacak seçimde sonra olası hükümet değişikliği ve para politikalarında normale dönüş sürecinde, doğaldır ki faizler de bir düzeltme yapılacak. Yeni gelen hükümetin icraatları, uyumu, istikrarı görünmek istenecek. Bu süreç içersinde her şey beklendiği ve arzu edildiği gibi gerçekleşirse piyasalarda öngörülebilirlik oluşmaya başlayacak. Bu benim arzu ettiğim ve beklediğim en iyi senaryo. Görüşünüzü rica ettiğim konu, bu senaryo ışığında döviz kurlarında nasıl bir gelişme beklenebilir? Bilginizi rica eder sağlıklı günler dilerim.
    Çok selamlar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yapısal reformlar, faiz artışı, sermaye hareketlerinin yeniden serbest bırakılması gibi hamleler eş-anlı olarak devreye sokulabilirse kurlarda düşüş görebiliriz. Yalnız bu konularda çok dikkatli hareket etmek lazım.

      Sil
    2. Sayın Hocam peki kurda düşüş olması bağlantı yapmış olan üretimleri ithalata bağımlı ihracatcıyı daha da zora sokmaz mı?

      Sil
    3. Teşekkür ederim.

      Sil
    4. Hocam eksi rezerve sahip bir MB ve KKM biriken $ ların uçtuğu bir yerde kurun düşmesi bana olası gelmiyor. Bu kurla dış ticaret açığımız da artarken bir de kur düşerse ortada ekonomi diye bir şey kalmaz.

      Sil
  10. Türev ürünlerin de katkısı büyük hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizde o kadar yaygın değil.

      Sil
    2. Teşekkür ederiz. İyi ki varsınız. Sayenizde aydınlanıyoruz Mahfi Bey.

      Sil
    3. swaplar hocam

      Sil
  11. Merhaba Hocam, "Döviz transferi yapmak için döviz almak isteyenlere yüzde 5 gibi oldukça yüksek bir komisyon uygulaması getirildi." ifadesi yanlış diye düşünüyorum. Böyle bir uygulama yok. Raporlama standartlarına uymayan bankalara yansıtılan tutarı mı kastetttiniz acaba? Döviz almak isteyenlere yansıtılan %5'lik bir ücret uygulaması bulunmuyor. Syg.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. https://t24.com.tr/haber/dolarda-gunluk-alim-limiti-dusuruldu-yurtdisi-tranfere-yuzde-5-komisyon-getirildi,1099224

      Sil
    2. Haberdeki "Bankacılık kaynakları geçen hafta da Merkez Bankası’nın sözlü olarak yurtiçi yerleşiklerin yurtdışı para transferi işlemlerinden yüzde 5 masraf alınması talimatı verdiğini ileri sürdü." bilgisi yanlış hocam. Böyle bir şey söz konusu değil. Bilgilendirmek istedim. Syg.

      Sil
  12. Bizde üçünden de azar azar var, bazen üçün 2’si, bazen 3’den de az az, bazen 3’ün 1’i !

    YanıtlaSil
  13. Maalesef hocam yurtdışında yaşayan kızıma euro gönderebilmek için günlerdir uğraşıyorum. Daha kötüsü itibarımız o kadar yerlerdeki, 37 yıllık universite hocası 20 yıllık profesör olarak bu paranın karapara olmadığını Erstebanka ispat edebilmek için oraya da ayrıca onlarca belge gönderdim. Ne buradaki banka gonderebiliyor ne de karşı taraf kabul ediyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kripto ile gönderebilirsiniz

      Sil
    2. revolut gibi yöntemler de var. Artık istense de 70 ler olmayız

      Sil
  14. Hocam teşekkürler yazınız için,.Sorum şu seçim sonrası ilk merak edilen ve olası görülen kurlara baskı uygulanmadığında dövizin gerçek değerine doğru hızla yükseleceği, bunu ilk anda durdurabilmek için faizde de artış yapılmaya çalışılacaktır. siz gerçi yapısal reformları içeren bir paketi eş zamanlı uygulama gereğini belirtiyorsunuz , doğrusu da bu ama , uygulama da boşluklar olması durumu spekülasyona çok açık durmuyor mu ?
    yani hiç bir şey yapmadan önce ne yapılacağının açıkça belirtilmesi çok önemli değil mi ?

    YanıtlaSil
  15. Uygulamanın ilk olumsuz sinyalleri ihracatta görülmeye başlandı, çok yakında Turizm sezonu açılacak, bakalım orada durum ne olacak?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, sıkıntı büyüyor.

      Sil
    2. Rusların Türkiye yerine Çin' i tercih edeceği haberleri de ayrıca başka bir sıkıntı.

      Sil
  16. SAYIN HOCAM KUR KORUMALI MEVDUATIN DÖVİZE ETKİSİNİ İNANILMAZ OLARAK GÖRÜYORUM.EĞER KUR KORUMALI MEVDUAT ENSTRÜMENTALI OLMASAYDI DOLAR ŞU ANDA 30 TL OLURDU DİYE DÜŞÜNÜYORUM AFFINIZA SIĞINARAK.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer, enflasyon yükselirken faizi düşürme inadına kapılınmasaydı KKM'ye ihtiyaç olmadan kur 13 - 15 aralığında dururdu. KKM, bir yanlışı başka bir yanlışla düzeltmeye çalışma adımıdır. İki yanlış bir doğru etmez. KKM'nin bütçeye gereksiz yere milyarlarca lira maliyeti oldu.

      Sil
  17. Harika bir yazı, çıktı alıp arkadaşlarıma okutturuyorum, ayrıca linkedinde paylaşıyorum, Emeginize sağlık iyiki varsınız.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Whatsapp grubuna da göndermeyi unutma değerli adsız 1711.
      Ben en az 3 gruba gönderip, onlardan da paylaşmalarını istiyorum.

      Salavat zinciri olmasa da Mahfi Eğilmez zinciri oluşturalım.

      Mahfi Eğilmez yazısını en az 10 arkadaşınla paylaşır ve onların da 10
      arkadaşları ile paylaşmalarını sağlarsan, ülke finans okur yazarlığı artar,
      ekonomi bakışı değişir, kimbilir hükümetler bile reformist insanlardan oluşur.

      Sil
  18. Hocam, yurtdışından bu yaz memlekete gittim.
    Bir araç kiraladım, ailemle şehirdeki bir otelde kaldım.

    Yakın aileme dert oldu, o kadar para kiralık araba ve otele verilir mi?
    Para havaya saçılır mı? diye.

    Tartışmalarına girmedim, hepsi iki odalı evlerde oturur, 3 çocuklu
    aileyi barındırabilecek yerleri, ek araçları yok.

    Halbuki bütçemin en büyük kısmı onları görmek için aldığım uçak biletleridir.
    Onlar için aldığım hediyelerin bedeli otel ve araç bedelinin dört katı.

    Tüm bu yazdıklarınız, insanların tüketim ve karakterlerini de etkiliyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Durum böyle ne yazık ki.

      Sil
    2. Her sene araba ile değişik şehirlere uğraya uğraya Anadoluya geliriz.
      Çocuklar büyüdükçe, Edirne'den içeri girdikçe stresleri artmaya başlıyor.
      Mümkün oldukça memlekette çocuklara iyi restoranlarda yöre yemekleri yediririm.
      Yurtdışında, bu lezzetleri tadamazlar, bilmezler. Öğrensinler isterim.

      Akrabalara dert olur. Başlarlar çocukların başının etini yemeye, evde güzel güzel
      onların yaptığı temiz yemek varken, ne olduğu belirsiz yemekleri yedirirmişiz?
      Gitmedikleri yerler de değil, kendilerinin de uğradığı yerler.

      Kardeşim senin yemeğine kimse bir şey demiyor ki? Evimde de o yemekleri
      annesinden yiyor. İstediğim, çocuklar hayatlarında yiyemedikleri yöresel yemekleri
      öğrensin.

      Millet misafirliği de abartıyor hocam.

      Sil
    3. Hocam bir dönemlerin Enver Hoca Arnavutluk'unda ülke ekonomisi ve uretim iliskileri dışarıya mümkün olduğunca kapalı durumda idi, ancak bu durum görece içsel uyumluluğu olan tercihe ve ideolojiye bağlı bir sistemdi; bizdeki mevcut durumun dışa entegre bir üretim ve ekonomi sistemi içerisinde dayandırıldigi zemin, ekol veya dinamiği bir sekilde anlamlandirmak istiyorum ama bir türlü anlayamıyorum, saygılarımla.

      Sil
    4. Günümüz dünyası artık Enver Hocanın dünyasından çok farklı. Böyle bir dünyada kimse içine kapanamaz. O nedenle bu bir çıkış yolu değil.

      Sil
    5. Hocam böyle bir durumun mümkün olamayacagina tamamen katılıyorum, zaten aslinda bunu bir secenek olarak sunmadim, sadece geçmişte kendine has bir mantık icinde uygulanmıs olmasina ragmen başarısi ciddi sekilde sorgulanir bir sistemdi, biz de ise bu mantığın dahi olmadığını, uygulamalarin hangi temel ve bilincle yapıldığını anlayamadigimi vurgulamak istemiştim yoksa gunumuze ornek teşkil etmesi için degil. Saygılarımla

      Sil
    6. Hocam merhabalar, 19:37 yorumunuzda sanırım farklı anlasilmisim, böyle bir durumun mümkün olamayacağına tamamen katılıyorum, zaten aslında bunu bir secenek olarak sunmadim, sadece geçmişte kendine has bir mantık icinde uygulanmıs olmasina ragmen başarısi ciddi sekilde sorgulanir bir sistemdi, biz de ise bu mantığın dahi olmadığını, uygulamalarin hangi temel ve bilincle yapıldığını anlayamadigimi vurgulamak istemiştim yoksa günümüze ornek teşkil etmesi için degil. Saygılarımla

      Sil
  19. selamlar hocam,genelde tüm yazılarınızı okuyorum.ve genelde tüm ekonomistler ayni şeyleri söylüyor lar.hükümetin ne yapamak istediğni kimse bilmiyor.peki bu devletini seven hiç mi bir ekonomist hükümet içinde yok.sonumuz çiler krizi yada anayasa kitapçığı mı olacak?
    seyfi yılmaz teşekkür ederim hocam. iyiki varsınız.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bence bunun devlet sevgisiyle bir ilgisi yok. Liyakatle ilgisi var. Hayatında öyle bir makama gelmesi mümkün olmayan kişiyi getirirseniz sizin sözünüzden çıkmayacak, size karşı görüş öne sürmeyecektir.

      Sil
  20. Kemal Volkan Sapmaz22 Mart 2023 19:14

    Peki hocam seçimden sonra muhalefet para politikasını değiştirdiğinde piyasanın özellikle finans piyasasının tepkisi nasıl olur? Özellikle bankalar faiz arttırımı başlayınca elindeki devlet tahvillerini de düşününce?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tek başına para politikasını değiştirirse piyasa tepkisi iyi olmaz. Yapısal reformlarla birlikte değiştirirse olumlu yanıt alabilir.

      Sil
  21. Hocam merhaba,

    . (3) Döviz transferi yapmak için döviz almak isteyenlere yüzde 5 gibi oldukça yüksek bir komisyon uygulaması getirildi.

    Bu yanlis olabilir cunku resmi yazi goremedim? Kontrol ettiniz mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet bende resmi bir karar göremedim nedir bu ? Biraz açarmısınız hocam %5 komisyon olayını . Fiilen uygulanıyormu ? Kimler için geçerli
      ?

      Sil
    2. MB bankalara sözlü talimat vermiş. Bütün haberlerde var.
      https://finans.mynet.com/haber/detay/doviz/merkez-bankasi-ndan-dolar-karari-sozlu-talimat-verildi-yari-yariya-dusuruldu/462437/

      Sil
    3. En güzeli kripto aktarımı, yakında ona da bir sıkıntı getirirler.

      Geçen ay evi sattım, 250 bin Euro. 250 bin Euro Almanya'ya aktaramıyorsunuz.
      Bankalar limit koymuş, soru soruyor.

      Kripto ile aktardım. Kripto borsasına güvenemediğim için 10binlik işlemler ile parayı aktardım.

      Kriptoyu alıp, kendi fiziki cüzdanınıza aktardığınız anda dünyanın her yerinde kullanırsınız.

      Uçakla bile götürürken para olarak görünmüyor, elektronik eşya olarak görüyorlar. İsterse içinde 100milyon euroluk kripto olsun.

      Sil
  22. Merhaba hocam,
    Sizce seçimden sonra yeni hükümet şok bir faiz artışı mı yapmalı yoksa faizi kademeli olarak mı artırmalıdır? Şok bir faiz artışıyla elinde devlet tahvili bulunan bankaların hali ne olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şok faiz artışı yaparsa bankalar ve reel sektör ayakta duramaz. Yapısal reformlara girişip ardından faizi kademeli artırmalı. O zaman beklentiler iyileşeceği için kademeli artırım işe yarar.

      Sil
  23. Seçime kadar kur bu düzeyde tutulamazsa, tahmininiz kaçlara kadar yükselir üstad?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ne yapılıp edilir buralarda tutulur. Sonrası tufan.

      Sil
  24. Sayın hocam,
    Ekonomi bu şekilde bir karmaşaya dönüşünce şunu farkettim. Dövizin baskılanmasına rağmen emlak ve araç piyasasındaki artış dövizin olması gereken rakamından çok daha fazla artış gösteriyor. Bunun sebebi ne olabilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faizin düşük olması. İnsanlar birikimlerinin karşılığı tahvil ve mevduattan faizle alamayınca eskiden dövize gidiyordu. O da baskılanınca emlak ve araç alıyorlar bir de borsaya gidiyorlar. Nedeni bu.

      Sil
  25. Çok güzel anlatmışsınız hocam , kaleminize sağlık. Özellikle Türk toplumunu “optik kırılma “ yaşayan bir toplum olarak tanımlamanız muhteşem bir tespit. Bu toplum ne yazık ki aynı kırılmayı Ermeni soykırımı konusunda yaşıyor. Size bunu dile getirdiğimizde de sansürlüyorsunuz. Siz de yani sadece bir noktaya kadar görebiliyorsunuz. Ermeni soykırımı ile yüzleşmedikçe hiçbir şey düzelmeyecek , bunu herkes anlayana kadar da bir yüzyıl geçer gibi …

    YanıtlaSil
  26. Değerli hocam selamlar,
    Yazılarınızı uzun süredir takip ediyor ve çok yararlanıyorum. Ben ekonomist değilim. Mühendisim. Bu yazınızdan anladığımı bir fiziksel örnek ile ifade etmek istiyorum.
    Bir yayın üzerine baskı uygularsanız yay sıkışır ve kaotik bir durum oluşur. Yayın üzerindeki baskıyı anı bir şekilde kaldırırsanız yay kararlı bir duruma geçinceye kadar şidetli salınımlar (over-shot) yapar. Baskıyı kontrollü bir şekilde kaldırırsanız salınımın şiddeti daha düşük olur. Şu anda kur üzerinde de böyle bir baskı olduğunu söyleye biliriz. Sizin yapısal reformlar ve uygun finansal politikaların uygulanmasindan kastınızın bu olduğunu düşünmüyorum.
    Ama her halükarda normale geçiş sürecinde kurlarda bir dalgalanma olacağı görüşündeyim. Bilmem yanılıyor muyum.
    Sevgiler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok güzel bir benzetme. Aynen bunu söylemeye çalışıyorum.

      Sil
    2. Mühendislik alanınızda bu etkiyi formülize eden bir teori, matematiksel açıklaması, vb. var mı? Varsa adını paylaşabilir misiniz? Ekonomi'de-Finans'ta matematiksel olarak uyarlanmış mı merak ettim doğrusu.

      Sil
    3. Fizikte Hooke Yasası olarak gecer;
      F= -kx
      Iktisat teorisinde bir formülasyonu var mı bilmiyorum.
      Ben sadece analoji yaptım.

      Sil
  27. Mahfi Hocam selamlar,

    Öncelikle değerli bilgilerinizi bizimle böyle bir düzende paylaşmanız harika bir şey ve bunun için sizlere çok teşekkür ediyorum.

    Müsadenizle bir soru domram isterim:

    Seçim sonrası yeni iktidarın yapısal reformları yapması ve tcmb’nin faiz artırımına gitmesiyle beraber ekonominin ivmesi iyiye doğru gidecek, buraya kadar tamam.

    Bununla beraber pay piyasaları ile faiz arasındaki zıt yönlü korelasyondan bahsetmiştiniz bizlere. Faiz artırımı pay piyaslatı için kötü ancak yapısal reformlar doğru ve bir o kadar iyi. Yabancı yatırımcıların iştahının açılmasına yol açacak. Bu senaryoda pay piyasalarında nasıl bir etkiyle karşı karşıya kalırız? Korelasyon mu üstün çıkar portföy girişi mi?

    Saygılar ,
    Ömer

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer faizi aniden enflasyon düzeyine çıkarırsak çok batış olur. O nedenle yapısal reformları açıklayıp ve hatta hemen başlayıp ardından faizi kademeli olarak artırmaya başlarsak beklentiler düzeleceği için enflasyon da düşmeye yönelir ve ekonomi fazla sarsılmadan bu içine düştüğü kriz durumundan çıkmaya başlar.

      Sil
  28. Hocam merhabalar 3.maddeyi biraz açarmısınız %5 komisyon uygulaması nedir ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. https://finans.mynet.com/haber/detay/doviz/merkez-bankasi-ndan-dolar-karari-sozlu-talimat-verildi-yari-yariya-dusuruldu/462437/

      Sil
    2. Hocam haberi bizde okuduk fakat resmi bir bilgi veya belgeye dayanmıyor . Bankacılık kaynaklarının iddası haberde şu şekilde geçiyor “” yüzde 5 masraf alınması talimatı verdiğini ileri sürdü. “” Öğrenmek istediğim şey fiilen böyle bir uygulama varmı ? Varsa kimleri kapsıyor . Örneğin hammadde alımı için ithalat transferi yaparken %5 komisyon alacaklarmı ? Saygılar iyi günler hocam .

      Sil
    3. Hükümetçe veya MB tarafından yalanlandığını duymadık.

      Sil
  29. Hocam sizce kürt sorunu kürtleri ortadan kaldırarak çözülebilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kürtleri ikinci sınıf vatandaş gibi düşünenleri ortadan kaldırarak çözülebilir.

      Sil
    2. Ne kadar ahlaksızca bir yorum bu.

      Sil
    3. Kral ne yaptın ya

      Sil
  30. emeğinize sağlık Hocam ama dikkat etmek lazım , Das Kapital'deki sermayenin dolaşımı (PM)-(MP) ile karıştıranlar olabilir :)

    YanıtlaSil
  31. Hocam ekonomide sürükleniyormuyuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sürüklenmek için sürüklenecek bir yer olması lazım.

      Sil
  32. SAYIN HOCAM KEYNESE GÖRE DEVLET PARA ARZINI ARTIRIP FAİZ ORANLARINI DÜŞÜRDÜĞÜNDE, YATIRIM HARCAMALARI YÜKSELİR,EKONOMİ CANLANIR İŞŞİZLİK AZALIR DER.2 YILDIR HÜKÜMETİN YAPTIĞI BUMUDUR SAYIN HOCAM.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Keynes normal, risksiz bir ekonomiden söz eder. Bizdeki durum enflasyon artışının yarattığı tüketim artışı. Öyle olunca talep yükseliyor satışlar artıyor.

      Sil
  33. Hocam, iktidarın bu ekonomi modelindeki amacı neydi? Tüm ekonomi teorilerini kenara atarak ,görmezden gelerek hatta tam tersini yaparak neyi amaçladılar anlamakta zorlanıyorum. AKP nin 20 yılı başlıklı yazınızda da gördüğüm gibi tüm göstergeler geriye giderken bi uyguladıkları irrasyonel ekonomi morelinde neden diretiyorlar hocam. Saygılarımı arz ederim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çünkü yüksek enflasyon ve düşük faiz insanları harcamaya itiyor. Harcama ise ekonomiyi canlı gösteriyor ve büyümeyi artırıyor. Siyasal iktidara oy kazandırıcı ama ülkeye itibar ve zaman kaybettirici bir model.

      Sil
    2. Hocam merhabalar, büyümenin ana etkeni tuketim harcamaları (16:52) o zaman, ancak bu tarz büyümenin temelinde yatan tüketim olumsuz anlamda birikimli bir spiral gibi bir sure sonra tuketimi daha da ileri götürecek imkan da kalmayacak aynı yorumunuzda bahsettiğiniz ekonominin surunecegi yer de kalmaması gibi, peki bu olumsuz seviyeye ulaşılırsa ortaya ekonomik, sosyolojik vs. olarak ne çıkabilir sizce veya ortaya cikacak olanın ekonomi politiği ile ilgili dusunceleriniz nelerdir?

      Sil
    3. Bence zaten oralardayız ve toplumun psikolojisi de hiç iyi değil.

      Sil
  34. Değerli hocam, enkaz altından çıkarılan insanların çoğu 'kurtuluş ölümü 'dediğimiz ya kalp durmasından ya da böbrek yetmezliğinden çoğunlukla kaybedilir. Seçim sonrası ekonomide kurtuluş ölümleri olası bence...Sayenizde çok öğrendim. Sağolun

    YanıtlaSil
  35. Merhaba hocam, Faiz kurunu enflasyondan daha yüksek bir hale getirmek, enflasyon ve dövizin düşmesini sağlar. Ancak bu durumda da durgunluk olabilir değil mi?
    "yabancı parayla yerli para arasında işlemle açısından fark olmamasıdır." işlemler olacak tı herhalde

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İşlemler olacaktı düzelttim, teşekkür ederim.
      Burada bütün mesele faizle enflasyon arasındaki paralelliği bozmamaktadır. Enflasyon yükseliyorsa faizi onun üzerine çıkarmanız lazım. Eğer ara çok açılmışsa bizdeki gibi o zaman faizi aniden o düzeye çıkarırsanız her şey durabilir. Bunu yavaş yavaş ama kararlı ve sürekli biçimde yapmak lazım.

      Sil
  36. emeklerinize saglik hocam selamlar saygılar

    YanıtlaSil
  37. Hocam merhaba, bankalardaki döviz mevduatlarını düşük kurdan TL'ye çevrilmesi dayatması senaryosu olması ihtimaline karşı, varlıkları fiziki tutmak mantıkli olur mu? Teşekkür ederim

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kapitalizm

Paradan Para Kaybetme Dönemi

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!