Benzin ve Doğalgaz Fiyat ve Vergi Artışlarının Ekonomik Analizi

Benzin ve motorinin litre fiyatına gelen zamdan hemen sonra her ikisinden de alınan ÖTV ve KDV artırıldı. Böylece yapılan fiyat artışları vergi artışlarıyla birleşince şimdiye dek yapılmış en yüksek fiyat artışı ortaya çıkmış oldu. Benzer vergi artışları doğalgaza da gelmiş durumda.

Ekonomi biliminde, ihtiyaçların giderilmesinde başka mallar ile birlikte kullanılması gereken mallara tamamlayıcı mallar deniyor. Buna göre birlikte kullanılması gereken mallardan biri olmazsa ihtiyaç giderilmeden kalıyor. İki türlü tamamlayıcılıktan söz edilebilir: Zorunlu olmayan tamamlayıcılık, zorunlu tamamlayıcılık. Kahveyi ya da çayı şekerli içen birisi açısından bunların tamamlayıcısı şekerdir. Bununla birlikte şekerin olmaması halinde kahve ve çay yine de içilebilir. Örneğin şekere çok yüksek bir zam geldiğinde çayı şekerle içen kişi şekersiz içmeye yönelerek bu zammın etkisini bertaraf edebilir. Dolayısıyla buradaki tamamlayıcılık zorunlu olmayan bir tamamlayıcılıktır. Buna karşılık benzin ve motorin, bu ürünlerle çalışan otomobiller için zorunlu tamamlayıcı mal niteliğindedir. Benzin ya da motorin olmazsa, bu ürünlerle çalışan otomobiller çalışmaz.

Ekonomi teorisinde herhangi bir malın talebini belirleyen ögeler şunlardır:

Da= f (Pa, P1…Pn-1, Y, T, X, R)

Da: Tüketicilerin “a” malına olan talebi

Pa: a malının (kg, metre, adet) gibi birim fiyatı

P1…Pn-1: Diğer malların (tamamlayıcı mallar, rakip mallar) fiyatları

Y: Tüketicilerin geliri

T: Tüketicilerin zevkleri

X: Tüketicilerin a malının gelecekteki fiyatına ilişkin beklentileri

R: Reklam

a malının talebini etkileyen en önemli öge fiyatıdır. Talep yasasına göre (aşağılık mallar hariç) bir malın fiyatı arttıkça o mala olan talep düşer. Eğer a malının yerine kullanılabilecek bir mal varsa onun fiyatı da a malına olan talebi etkiler. a malının benzinle çalışan bir otomobil olduğunu ve aynı segmentteki b marka otomobille aynı fiyata satılırken taleplerinin birbirine yakın olduğunu varsayalım. Bu aşamadayken a marka otomobilin fiyatının yüzde yirmi oranında artırıldığını b marka otomobilin fiyatının ise değişmediğini düşünelim. Bu durumda fiyatı artan a marka otomobilin talebi düşerken fiyatı değişmeyen b marka otomobilin talebi artacak demektir. Bu iki rakip marka birbiri yerine ikame edilebilir mallar olduğu için talep fiyata çok duyarlıdır. Şimdi otomobillerin fiyatının değişmediğini ama benzine yüzde elli oranında zam geldiğini varsayalım. Benzin her iki otomobil için de zorunlu tamamlayıcı mal konumundadır. Bir başka deyişle bu otomobiller benzin konmadan çalışamaz. Benzine gelen zam iki otomobili de aynı şekilde etkileyeceğinden her ikisinin de talebinde düşüş olur. Bu zam sonrasında elektrikli otomobillere doğru talep kayması ortaya çıkar ve onların fiyatları yükselir.

Diğer değişkenler (rakip malların fiyatı, tüketicilerin geliri, zevkleri, geleceğe ilişkin beklentileri ve reklamlar) değişmediği sürece (ceteris paribus) a malına olan talep, malın fiyatından ve tamamlayıcı malların fiyatlarından etkilenir. Örneğimizde ele aldığımız otomobile olan talep benzin ve motorin fiyatlarındaki artıştan etkilenir.

Aşağıdaki grafik Türkiye’de otomobil satışlarının durumunu gösteriyor (Kaynak: Otomotiv Distribütörleri Derneği Haziran 2023 Raporu.)


Grafiğe göre otomobil ve hafif ticari araç satışları bu yılın ilk yarısında on yıllık ortalamaların ortalama yüzde 55 üzerinde gerçekleşmiş durumdadır. Demek ki otomobil satışları son derecede yüksek bir taleple karşı karşıya bulunuyor.

Benzin ve motorine gelen yüzde 30 dolayındaki zamlardan sonra bu satışlar devam eder mi? Yukarıda anlattığımız tamamlayıcı mallar analizine göre bu satışların hızla düşmesi gerekiyor. Ama bu dediğimiz normal ekonomiler için geçerli. Türkiye, bir süredir normal ekonomi tanımına uygun bir ekonomi değil. Faizler, gerçek enflasyonun çok altında (negatif) olduğu için insanlar tasarruf etmek yerine ellerine geçen parayı kendi açılarından yatırım olarak gördükleri ve faizden alamayacakları getiriyi alabileceklerini düşündükleri alanlara harcıyorlar. Bu alanların başında borsa, konut ve otomobil geliyor. Faizler normal düzeyine çıkmadıkça ya da enflasyon tek hanelere düşmedikçe bu eğilim devam edecek. O nedenle benzin ve motorin fiyatlarında ortaya çıkan bu artış ilk anda konut ve otomobil satışını düşürse de bir süre sonra satışlar yeniden artmaya başlar.

Türkiye’de yollarda bulunan arabaların çok büyük çoğunluğu benzin ya da motorinle çalıştığı için bunların sahipleri benzine gelen zamdan (tamamlayıcı mal zammından) etkilenecek. Benzine ve motorine gelen zamdan etkilenenler sadece otomobil sahipleri olmayacak, benzin ve motorinle çalışan otobüs, dolmuş, vapur, tren, uçak gibi ulaşım araçları da bu yakıtları kullandığı için onların ücretleri de artacak. Ayrıca, her türlü malın taşıma ücreti da yükseleceği için mal fiyatları da artacak ve bu artışlar otomobil sahibi olsun olmasın bütün tüketicileri olumsuz etkileyecek.

Doğalgaza gelen zamların da iki farklı etkisi olacak. Öncelikle tüketiciler evlerinde ısınma, yemek yapma ve su ısıtma amacıyla kullandıkları doğalgazın fiyatındaki artıştan etkilenecek (doğrudan etki.) Ayrıca doğalgaz, çevrim santrallerinde elektrik üretiminde kullanıldığı için bir yandan elektrik faturaları yükselirken bir yandan da doğalgazı üretimde kullanan üretim birimlerinin maliyetleri ve dolayısıyla ürettikleri malların fiyatları yükselecek ve tüketiciler bundan olumsuz etkileyecek (dolaylı etki.)

Özetle söylemek gerekirse baz etkisiyle düşüş eğiliminde bulunan enflasyon yeniden hızlı bir artış eğilimine girecek.

Türkiye, ekonomi politikasında tarihi hatayı enflasyonun ve Merkez Bankası faizinin yüzde 19 olduğu ve enflasyonda yükseliş eğiliminin başladığı 2021 Ağustos ayında faiz neden enflasyon sonuç tezini kanıtlamaya girişip faizi düşürmeye başlayarak yaptı. Hükümet, bu adıma gerekçe olarak gelişmiş ekonomilerin merkez bankası faizlerinin de enflasyonun altında olduğunu gösterdi. Bu tespit, görünüşte doğru olmakla birlikte gelişmiş ekonomilerle bizim ekonomimizin altyapısı aynı olmadığı için gerçekte doğru bir saptama değildi. O ekonomilerin paraları rezerv para konumunda. Yani o ülkeler kendi bastıkları parayla iç borçlarının yanı sıra dış borçlarını da ödeyebiliyor ve ithalatı da kendi paralarıyla yapabiliyorlar. Oysa Türkiye ve benzeri ekonomiler dış borçlarını ödemek ve ithalat yapabilmek için o ülkelerin paralarını kazanmak zorundalar. Dolayısıyla faizi enflasyonun altında tutmak gibi bir seçenekleri yok. Ne var ki bu altyapı farkını tam olarak anlamadan girişilen yanlış faiz politikası ekonomiyi bir enkaz haline getirdi.

Ekonominin normal koşullara dönmesi konut ve otomobil alımının yatırım algısından çıkması ve tasarrufların artması için ilk ve tek koşul faizin enflasyon düzeyine çıkarılmasıdır. Ne var ki bu kadar düşük tutulan faizin bir anda o düzeye çıkarılması ekonominin ayakta kalan kuruluşlarını da çökertir. Dolayısıyla yapılacak şey önce enflasyonu doğru hesaplamak ve gerçeği açıklamaktır. Sonra faizi yavaş yavaş yükseltirken başta hukuk reformu olmak üzere yapısal reformları hayata geçirmektir. 











Yorumlar

  1. Hocam elinize sağlık , bir ülkeye bu kadar zarar bilmeden verilebilir mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler. Bilerek veriliyorsa o da ayrı bir konu.

      Sil
    2. Hocam ellerinize gözünüze sağlık. "Gerçeği açıklamak lazım" sözünüze çok takıldım. Sizler gerçeği pek ala görebiliyorsunuz. Yazılar yazıyorsunuz bizler de öğrenebiliyoruz. İnternet sosyal medya gerçeği bas bas bağıranlar ile dolu. Halkın inanması için illa devlet yetkililerinin mi söylemesi gerekli veya hatalarını itiraf etmeleri ekonomiyi düzeltebilecek mi?

      Sil
  2. Bu son artış adeta suyundan da koy hesabı millette akıl bırakmayacak. Delirmemek için bırak haberleri diyorsun ama bu tür haberler gelince okuyorsun ve deliriyorsun. Allah sonumuzu hayr etmeyecek artık.

    YanıtlaSil
  3. Murat DAĞLIOĞLU16 Temmuz 2023 15:25

    Mahfi Hocam, yazınız için teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam elinize fikrinize sağlık , yıl sonunda tahmini dolar faiz ve enflasyonu 30 olacak şekilde ön görebilir miyiz, her 3 parametrede yavaş yavaş 30 da buluşur mu

      Sil
  4. Değerli düşüncelerinizi paylaştığınız için teşekkür ederim. Sağlıklı günler dilerim hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. hocam merhabalar, enflasyonun artacağı yönünde düşünceniz var. Bu düşünceye göre borsada fiyatlar ucuzlar mı? Çünkü hane giderleri artıyor ve para çekilmesi gerekiyor. Bu birinci sorumdu ikinci sorumda eğer ki böyle birşey olmaz yukarı fiyatlar artarsa yükselişteki momentumun artacağı ve ya düşeceği hakkında bir çalışmanız var mı? Düşüncelerinizi paylaşırsanız sevinirim. Teşekkürler.

      Sil
  5. Tüm tespitlerinize tek itirazımız olmaz..lakin bundan sonra ne olacağını kümsenin kestiremiyeceği bir döneme sert bir giriş yaptık..nerde durcağımız artık belirsiz..çok üzücü..mümkünse bu sertliğin devamında başımıza neler gelebilir..bu senaryoyuda yazabilir misiniz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O kadarı çok üzücü olabilir diye yazmaktan çekiniyorum.

      Sil
    2. Hocam yazın bilelim

      Sil
    3. Çekinmeyin hocam, yazın ki sizi takip edenler bilgilenip, çevrelerini de ikaz edebilirler.
      Bilmek her zaman için bilmemekten daha iyidir. LÜTFEN. 🙏

      Sil
    4. Lütfen yazınız bundan sonra ne olacak. Ona göre önlem alalım

      Sil
    5. Merak eden arkadaslar Arjantin orneginden gidebilirler.

      Sil
    6. Hocam yazın lütfen, iyimser ve kötümser senaryoyu.

      Sil
    7. Bu konuda Seçimden Bir Gün Sonra başlıklı yazımı okuyabilirsiniz. Çözüm önerilerini de Yapısal Reformla ve Türkiye adlı kitabımda yazdım.

      Sil
    8. Yerel seçimden sonra kkm kalkınca döviz patlayacak,yeni enflasyon dalgası sektörleri çökertecek.

      Sil
  6. Araclarda ikinci el ithalati gelirse ve devlet vergi alirsa kazan-kazan durumu olusur degil mi? Insanlar eski arabalara 10 k dolar verecegine hem devlete vergi oder hem de daha yeni model araclar alabilir. Bunun asil sebebi de gelismis ulkelerde tamir ucretlerinin yuksek olmasi, bu sebeple ikinci el fiyatlarinin cok dusuk olmasi, sizin dediginiz gibi tamamlayci etmen tamir ikinci el araclar icin. Turkiyede ise tamir gorece ucuz, bu sebeple ikinci el ithalatinda nakliye haric ulkemiz adina buyuk bir kazanc durumu var. Neden yapilmiyor bu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ülkeyi ikinci el araç çöplüğü haline getirmek doğru değil. Kazanmak sadece para kazanmak değil, çevreyi de kazanmak lazım.

      Sil
    2. Degerli hocam, gorusunuze iki nedenden katilmiyorum
      1. Yeni nesil araclar zaten daha az benzin tuketiyor (hem cevre icin hem ekonomik verim)
      2. Bizim gibi ulkeler belirli bir refaha erisemedigi icin henuz cevre duyarliligimiz az ve bu mesru, daha 1 sene sonramizi goremiyoruz 100 sene sonrasini mi dusucenegiz. Bu baglamda avrupada vs kisi basina dusen arac ve karbon ayak izi daha fazla, cunku daha zenginler ve daha cok tuketim yapiyorlar. biz niye arac sahibi olmayalim.
      Saygilarimla

      Sil
    3. Ayrıca ülkemiz derken halkımızın çıkarını kastediyorsanız iyimser bir öngörü olur diye düşünüyorum, olmasaydı yerli araba geniş halk kitlelerinin alabileceği düzeyde olurdu , 1,5 milyon TL değil , ikinci el ithalat ayrıcalığı belli kısıtlamalarla belli toplum kesimlerine verilirse halk yine ucuz arabaya binemez ama belli kesimler bu işten de sağlam para kazanır.

      Sil
    4. İkinci el araç ithalatı 1994 yılında bir yaşına kadar araç getirmek kaydıyla serbest bırakıldı ve Avrupanın ne kadar ağır hasarlı, kötü durumda ve kliması, elektrikli camları vs olmayan donanımsız arabası varsa Türkiye'ye ithal edildi.
      İstanbul'da ve Ankara'da asıl işi oto müzik sistemleri montajı yapan ancak bu araçlara sonradan klima, elektrikli cam, merkezi kilit montajı yapan yerler açıldı. Birçok otomobil sanayide satılacak kadar toplandı ve öyle satıldı. Araçlar düzen tutmadı, bu araçları alanlar sonraları bu kötü onarımların ve olması gerektiği gibi yapılmayan donanım ilavelerinin sebep olduğu sıkıntılarla uğraştı. Bunlardan dolayıda bu araçlar alım satım esnasında Türkiye'ye sıfır ithal ediip kullanılmış araçlara göre oldukça düşük rakamlardan el değiştirdiler.
      Kullanılmış araç ithal etmek mantıklı bir çözüm değil, araç piyasasını normale döndürmenin yolu otomobili bir yatırım aracı olmaktan çıkarmaktan geçiyor bu da ikinci el araç ithalatıyla değil, enflasyonu doğru olarak açıklamaktan ve faizi enflasyon seviyesine çıkarmaktan geçiyor.

      Sil
  7. Teşekkürler hocam. Son 2 cümleniz yapılmayacağı için halk ezilmeye devam edecek :)

    YanıtlaSil
  8. Merhaba hocam, akaryakıta gelen bu vergi artışları sonucunda doğal olarak tüketim mallarının fiyatları artacak, bu fiyat artışlarından sonra da yine vergi artışı bekliyor musunuz, tüm bunların enflasyona etkisi ne olacaktır, teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bekliyorum çünkü bütçe açığı kapatılabilir gibi görünmüyor.

      Sil
    2. Zam yapmak yerine tasarruf yoluna gidilemez miydi? Vatandaş yerine devlet biraz kemer sıksaydı diye düşünmeden edemiyorum.

      Sil
    3. Merhabalar hocam, ben 2 sene başarısız 3 sene başarılı olmak üzere toplam 5 senedir finansal piyasalarda(kripto, hisse senedi, viop) mum çubukları (price action) ile işlem yapıyorum fakat ekonomi hakkında pek bilgim yok. Size sorum şu olacaktı;
      enflasyon artmasını bekliyorsunuz o halde ilk başta borsada düşüş beklemek mantıklı bir davranış mıdır?
      cds lere baktığımızda düşüş gözleniyor şuanda buradada borsa artacağını bekleyebilir miyiz?
      (sizden borsa yorumu değilde bu ekonomide olan bu olaylar çevçevesinde çoğunlukla ne olduğunu öğrenmek istiyorum. Teşekkürler).

      Sil
  9. Hocam hata yapmadılar. Amaçları zaten buydu. Ve bunu yaparak seçimi aldılar. Adamlar başarılı oldu. Ülkedeki insanlar da halinden memnun. Memnun değiller mi hocam? Şahsen benim içim rahat. Artık ne üzülürüm. Herkes halinden memnun hocam. Bu ülkeye solculuk adalet gelir eşitsizliği falan bu kavramlar fazla. Ben de sağciyim artık vuracağını vuracaksın bu ülkede. Ohh miss.

    YanıtlaSil
  10. Hocam, son cümlenizin son kısmının önemine dikkat çekmek istiyorum! Yapısal reformlar ile ilgili düzenlemeler ( hukuk, insan hakları, vb) yapılmadığı sürece, ekonomi ile ilgili düzenlemelerin orta ve uzun vadede bir işe yaramayacağı ve aynı şeyleri tekrar tekrar yaşayacağımızı düşünüyorum. O yüzden son cümledeki ifadenizin büyük önem taşıdığını belirtmek isterim.

    YanıtlaSil
  11. Açıklayıcı ve hatırlatıcı bir yazı, teşekkürler hocam!

    YanıtlaSil
  12. Hocam simdi enerji kaynaklarina gelen zamlar ile insan hayatinda gerekli gereksiz ne varsa zamlanacak bu kacinilmaz bir gercek. Sizce dun gece yapilan bu otv zamlari zorunlu muydu? Yani insanlari daha az sikintiya sokacak alternatifler bulunamaz miydi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faiz sebep enflasyon sonuç tezi hayata geçirilirken biz itiraz ettiğimizde sesini çıkarmayan hatta bu tezi destekleyen toplum ne yazık ki bunun sonuçlarına katlanacak.

      Sil
    2. Sevgili hocam; o tezi desteklemeyenler, bu günleri o günlerden ön görenler neye katlanacak? Reise karşı kazanamayacak tek aday vardı. O da Kemal Kılıçdaroğlu'ydu. Ama O aday yapıldı. O halde tek seçenek kalıyor, reisin kazanmasını isteyenler Kemal Kılıçdaroğlu'nu aday yaptı. Bu kadar.

      Sil
  13. Her zaman ki gayet açıklayıcı bir yazı. Teşekkürler hocam.

    YanıtlaSil
  14. Hocam,bundan sonra hangi alanlarda vergi artışı bekliyorsunuz

    YanıtlaSil
  15. Hocam emeğinize sağlık bir konuda bilgini varsa beni aydınlatabilirmisiniz. Araç fiyatlarıyla ilgili kasım ayında 92k usd olan araba temmuz da 107 k usd olmuş vergi diliminde de bir artış yok bunun sebebi nedir acaba distribütör uyanıklığı mı ve devlet çok ötv almak için buna bilerek izin mi veriyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kamu yönetimi gerçekleri ortaya koymadığı, kendi lüks yaşamından vazgeçmediği sürece özel kesim de böyle yapar. Balık baştan kokar diye bir atasözümüz var.

      Sil
  16. Enflasyonun düşürülmesi gibi bir çabanın -en azından şu anda- olduğunu sanmıyorum. Amaç bence deprem ve alt yapı harcamalarının, bütçe açıklarının, memur ve EYT dahil emekli maaşlarının finanse edilmesi gibi acil ihtiyaçların karşılanması. Para basarak bunlar yapılsa iş iyice çığırından çıkacak, bu durumda en kolay nerelerden para alınması olanağı var oralardan gelir arttırmak. Benim anladığım bu.

    YanıtlaSil
  17. Resmi gazetedeki aciklamaya gore gelen son zam ÖTV .... Listede ucak ve jet yakitlarina ÖTV zammi sifir. Bu durumda bu zamla ucak sahibi olanlarla , arabasi olmayanlari yakit ve ÖTV konusunda esitlemisler. İste, sosyal adalet bu..hunileri takip cikalim..

    YanıtlaSil
  18. Merhaba hocam, bu gidiş stagflasyona ve istihdam krizine doğru evrilecek gibi görünüyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet ve onlar olmadan toplum bunun bir kriz olduğunu anlamayacak.

      Sil
  19. Ekonomi bozuk olabilir, bütçe açığı nedeniyle vergiye de ihtiyaç olabilir. Ancak ücretliyi, sabit gelirliyi ezen, gelir dağılımını bozan dolaylı vergilerin tercih edilmesini neye bağlıyorsunuz hocam. Gelir sağlamanın başkaca yolunun olduğunu da biliyoruz. Servet vergisinden, vergi politikası değişikliğine, kayıt dışı ile mücadeleye kadar onlarca yolu var. Asıl konuşulması gereken mesele bu değil midir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yanlışı yanlışla çözmek daha da büyük yanlıştır. Burada yapılması gereken şey enflasyonu düşürmektir. Açığı ve giderek artan açığı sürekli vergi alarak kapatmaya çalışan bir sistem işin içinden çıkamaz. Vergi almak için önce o alınan vergilerin kamu kesiminde lükse ve israfa harcanmasından vaz geçilmesi lazım.

      Sil
  20. Faizi yavaş yavaş yükseltmek daha çok zarar veriyor. bankalar, faiz artış süreci tamamlanmadan kredi vermek istemiyor. Şok faiz artışı yapılması gerekir. Bu sayede KKM faizi de yukarı çıkar ve doların önü açılır. Cari açığın kapanması için doların artması gerekir ama kkm faizleri düşük olduğu için, tazminat ödememek amacıyla doları arttıramıyorlar ve cari açık kapanamıyor.
    merkez bankası, faizleri acil olarak enflasyonun üstüne çıkartmalıdır. Bundan sonra rahatça devalüasyon yapılır ve cari açık sorunundan kurtuluruz. Büyük bir yangın var, bu yangını çeşme suyuyla söndüremezsiniz itfaiye hortumuyla söndürebilirsiniz. Eğer Faizler acil olarak enflasyon üstüne çıkmazsa, TCMB, para basarak trilyonlarca liralık KKM tazminatı ödemek zorunda kalır ve enflasyon tamamen kontrolden çıkar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faizi, gerçek enflasyon olan % 108 düzeyine çıkarırsanız bütün bankalar ve sanayi kuruluşları elinizde kalır.

      Sil
    2. Öğrenilmiş çaresizlik içindesiniz.2 yıl önce 1 milyon olan evin değerinin 5 milyon olmasından, kaskonuzun %300 artmasından, kiraların 5 kat artmasından rahatsız değilseniz sorun yok.Bu devlet, iş dünyasına ve vatandaşlara, 5 yıldır en az %70 negatif faizle kredi kullandırttı.Şimdi, enflasyon düşene kadar iş dünyasının ve kredi kullananların kemer sıkması gerekir. Bankaların dibs riski düşük.Akbankın 25milyar civarında dibsi var hepsi zarar olsa ne olur? 150 milyar özsermayesi var . Eğer faizler artmazsa, KKM sebebiyle yaşanacak enflasyon, facia boyutunda olacak.Cari açık asla kapanamayacak..

      Sil
    3. Faizler gerçek düzeyine yükseltilmezse döviz aşırı değerlenecek fiyatlar yine yükselecek. Elde ne kalacak ?

      Sil
  21. Sanırım sürekli eleştirilen,siyasi malzeme yapılan,yazar kasa fırlatılan dönemden kat kat kötü durumdayız. Sizce bu süreç daha ne kadar sürer?

    YanıtlaSil
  22. Hükümet bir nevi kendi kazdığı çukura kendi düştü.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hükümet tarafında çukura düşen görülmedi henüz. Her zamanki gibi çukurda olan bizlerin üzerine toprak atmaya başladılar.

      Sil
  23. Hocam İrrasyonel ekonomi politikası bilerek ve kasıtlı olarak uygulandı. Amaç yandaşlara sermaye transferi yapmak ve ülkeyi ekonomik olarak çökertmek, halkı yoksullaştırmak ve biat rejimini uygulamak..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok haklısınız , yıllarca tl krediler ile beslenen yandaşlarının milyarlarca tl borcu enflasyonist ortamda çöp oldu

      Sil
  24. Mahfi Hocam, haber ilk duyulduğunda, galiba sizdiniz bilim insanına "yakışmayan" tepki veren. Akılsızlığı, bağnazlığı, ülkenin göz göre göre heder edilişini görüp, bir yurttaş olarak insani tepki vermeyen soğuk bilim adamı tavrı sizden uzak olsun hep. Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  25. Hocam merhaba, bu oranda bir akaryakıt zammı yaklaşık %20+ enflasyona etkisi % kaç olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hocam enflasyonu doğru hesaplayıp ve gerçeğini kim açıklayacak Şimşek mi Erkan m?

      Sil
    2. Evet enflasyon zaten doğru açıklanmadığı için bu soruya doğru yanıt vermek mümkün değil.

      Sil
  26. Enflasyon 19, faizler 19 iken, bir nastır tutturuldu. Faizler 8,5, enflasyonu bilmiyoruz %100 civarı. Bu kadar danışmanı olan kişi bu hatayı yapmaz. NAS işin kılıfı ve ambalajı idi. Ben böyle düşünüyorum. Sorum şu: Yüksek enflasyon kimlere yarar? Kimlere yaramaz?
    İyi çalışmalar diliyorum.
    Çok teşekkür ederim.
    yusuf kocatepe

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yüksek enflasyon devlete yarar, daha çok vergi alır. Onun dışında kimseye yaramaz.

      Sil
  27. Allah razı olsun hocam.

    YanıtlaSil
  28. Hocam Türkiye Ekonomisi kitabınızın güncel versiyonunu çıkaracakmısınız. Eğer çıkmayacaksa 2020 basımını alacaktım. Son zamanlarda Ekonomi ile ilgili kitap çıkarmıyorsunuz (Inferis,Fon ,Sahte Sultan

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eylül ayında yeni kitap olarak tamamen değişmiş hali çıkacak.

      Sil
  29. „aşağılık mal” tanımını ilk defa duydum. Düşük mal diye duymuştum/okumuştum. Birincisi sizin bir tanımlamanız mı yoksa literatürde de var mı bu haliyle?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Inferior aşağılık, düşük, adi gibi anlamlara geliyor. İkisi de kullanılıyor.

      Sil
  30. Oncelikle elinize saglik bizleri aydinlattiginiz icin.Getiri arayışı yöneliminde ilk sırada belirttiğiniz borsa ve diğer enstrümanlar konut ve otomotivle aynı talebi görüyor mu sizce yani borsa içinde diğer ikisi gibi balon benzetmesi yorumu hakkında görüşünüz olur mu hocam saygılar..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Bu sorunuzu yanıtlamak için gerçek enflasyon olan % 108 düzeyine faizin çıkması halinde bunların durumu ne olur sorusunu yanıtlamak gerekir. Hepsi çökerse hepsinde balon oluşmuş demektir.

      Sil
  31. "Ben hep 50 liralık yakıt alıyorum, zam sorun değil " efsanesi de tarihe karıştı..Kötü günler bitiyor , çok daha kötü günler geliyor...Yazınız için sağolunuz Mahfi bey..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Efsane bitmedi. "Ben hep 500 liralık aliyorum" olarak güncellendi.

      Sil
  32. Hocam elinize emeğinize sağlık. Şimşek'in ekonominin başına getirilmesi hükümetün politikalarının yanlış olduğunu gösteriyor ama Şimşek'in yaptığı ekonomik hamleler Şimşek' in bağımsız oldığunu gösteriyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ekonomi politikasını kişilere bağlamak doğru değildir. Son üç yılda o kadar fazla ekonomi politikası yanlışı yapıldı ki bunların düzeltilmesi, normale dönüş yıllar alacak.

      Sil
  33. İlkokul hocam ona selam olsun herkesin harcı olmayan işler icin kullanılan kırk fırın ekmek yemek lazım sözünü çok kullanırdı, türk toplumu olarak demokratik anlamda zihinsel donusumumuzu gerçekleştirmemiz için kırk fırın ekmek yememiz lazım, sürü psikolojisi ile yonetilmeyi seviyoruz ve hep bir çoban arayışı içerisindeyiz, Çinli porselen sanatçısı Ai Weiweinin Ay çekirdekleri isimli bir porselen çalışması var, zaten sanatçı bu çalışmayı protesto amaçlı Çin iktidarını tenkit için yapmış ve Çin halkını ay cekirdeklerine benzetmiş, ayçiceklerinin güneşe dönmesi gibi bizde hep bir liderin bizim için çizdiği bedele razı oluyoruz. Selamlar.

    YanıtlaSil
  34. Hocam bir çırpıda bitti daha uzun ve sıklığı arttırılmış makaleler lütfen 🤗

    YanıtlaSil
  35. Kaleminize sağlık

    YanıtlaSil
  36. Mahfi Hocam öncelikle kıymetli yazınız için teşekkürler. Yazınızı okuyunca 2 soru aklıma geldi.
    1. Hep tasarruf eksiğimiz olduğu söylenir, faiz düşük diye insanlar bu kadar evi ve arabayı nasıl alabiliyor? Düşük faizi kullanıp kredi mi çekiyor? O zaman bir kredi krizi mi bekliyor önümüzde bizi?

    2. Faizin düşük ya da yüksek olması ihracatı -cari açığı- nasıl etkiliyor?

    Saygılarımla

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 1. Eğer gerçek enflasyonun % 100 olduğunu düşünürseniz ve artmaya da devam edeceği kanısındaysanız % 100'ün altındaki faiz düşük faizdir.
      2. Faiz ihracatı ve cari açığı doğrudan etkilemez ama faiz yüksekse ülkeye döviz girişi olur ve kurlar düşer. Kurlar gerileyince ihracat da düşer ve cari açık artar. Bununla birlikte tek neden bu değildir.

      Sil
  37. Hocam anlayamadığım doğalgazın ÖTV özel tüketimle nasıl bir alakası olduğu :( pırlanta,yat vs gibi lüks tüketimden alınmayan özel tüketim vergisi neden doğalgaz gibi temel ihtiyaçtan alınır ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pırlantadan alırsanız pek bir gelir toplayamazsınız. Amaç gelir dağılımı adaletsizliğini
      çözmek değil, gelir toplamak.

      Sil
  38. Sayın Ozan BİNGÖL hocamızın dediği gibi turbun büyüğü heybeden sıra ile çakmaya başladı bundan sonrakini düşünemiyorum.

    YanıtlaSil
  39. Ödemeler dengesinde yurtdışından alınan borçlar gözükür mü? Bunlar doları düşürür mü?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gözükür. Borç alındığında kurlar düşer, ödenirken yükselir. Tabii miktara da bağlıdır.

      Sil
  40. Hocam emeğiniz için teşekkürler. Ülkemizde çiftçi yaşı ortalama 55 civarında, zaten girdi maliyetlerinden şikayetçi olan bu vatandaşlarımız gelen son zamlarla bir çoğu önümüzdeki yıl için kar zarar değerlendirmesi yapıp, üretim faliyerlerini ya azaltacaklar ya da tamamen vaz geçecekler. Yaz mevsiminde, kadim Anadolu topraklarında domatesin kilosuna 30 tl vermek beni düşündürüyor. Gelen bu son zamlar enflasyonu yükseltmekteninde ötesinde, evinin iaşesinin sağlayıp ailesinin karnını doyurabileni şanslı hissettirecek bir döneme soktu. Saygılar Mahfi Hocam

    YanıtlaSil
  41. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  42. Sayın hocam birden faizin sert bir şekilde artırılması ne gibi olumsuz sonuçlar yaratır, uzun ve sizi yoracak bir cevabı yok ise öğrenebilir miyim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bankaların elinde % 10 faizle alınmış çok miktarda devlet tahvili var. Faizi % 100 yapsanız mesela bu tahviller çöp olur. Öte yandan % 100 faizle kimse kredi kullanamaz, borç ödeyemez, önce KOBİler sonra da büyük şirketler batar.

      Sil
  43. Bu kadar değerli bilgilerinizi bizlerle paylaşıp hala ülke için umutlu olduğunuz için kendi adıma çok teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Kadın cinayetlerinin bu kadar yaygınlaştığı, kadınların hor görüldüğü bir toplumda kadın voleybol takımımızın dünyanın bir numarasına yükselmesi umudumu yitirmememin nedenlerinden birisi.

      Sil
  44. 2.5 milyon eyt lı 15 milyon emekli silinen kyk borçları elektrik doğalgaz faturalarına destek alıp bu değirmenin suyu nereden gelecek diye düşünmeyen oy vermemekle tehdit edip zoraki yaptıran insanlar mutlumuzunuz 😂

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu yazdıklarının hepsi yandaş şirketlerin silinen vergi borcu kadar etmez. eyt ve 15milyon emeklinin ekonomiye yüklediği yük istihdamın arttırılması ile kolayca karşılanabilir. (çalışanların emekliyi karşılama oranı yükseltilmeli) Bunun için üreten ekonomimiz olması gerekir. Doğalgazı bedava verdik yalanını halk değil iktidar söyledi. Türkiye cumhuriyeti devleti kurulduğundan yana en kötü yönetildiği dönemini yaşamaya devam ediyor. Ekonomik başarı sadece finansal enstrümanlarla değil senin ne kadar hukuk devleti olduğunla yakından ilişkilidir. Yerli yahut yabancı yatırımcı belirsizlik sevmez. Önce hukukun gerçek manada işlemesi , eğitim kalitesinin uluslararası standartları yakalaması ve geçmesi (apartman üniversitesi ile olmaz) gerekir. Katma değer yaratman ürünler üretmen, tarımda verimliliği sağlaman lazım... hangi ideoloji hangi siyasi tercihte olursanız olun. EKONOMİ VE DOLAYISI İLE ÜLKE KÖTÜ YÖNETİLİYOR. BUNU GÖRMENİZ LAZIM

      Sil
  45. Elinize sağlık hocam, teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  46. Elinize,emeğinize sağlık Hocam.
    Yazınızda bahsettiğiniz etkinin,yapılan bu son zamlarla birlikte,enflasyonu dağdan yuvarlanan bir kartopuna dönüştürmeye başladığı izlenimi edindim ben.
    Bu tez doğruysa,teknik anlamda bir hiperenflasyona girme ihtimalimiz var mıdır?
    Eğer varsa,bu anlamda,önümüzdeki en riskli zaman periyodu sizce nedir?( 3 ay,6 ay,1 yıl,..)

    Bence çözüm servet vergisidir Hocam.
    Aklını kaçırmamış hiç bir ülkede; 1 evi olan ile 5,10,20 veya 50 evi olan aynı vergiyi ödeyemez.Buna devlet müsade ediyorsa,halk müsade etmez,edemez.
    Böyle bir haksızlık olamaz.

    Saygılarımla.

    YanıtlaSil
  47. Çok kısa birşey sorucam hocam faizleri artırmak üretimin azalmasına sebep olmaz mı? Bir dönem faizlerden insanların çok kazanç elde ettiğini ve üretimin yavaşladığını söylemişlerdi.. nasıl bir denge lazım??

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Üretimin azalmasına neden olur. Ama eğer faizleri düşük tutarak üretim yapılıyorsa zaten o üretim sağlıklı değil demektir ve bir gün düşer.

      Sil
  48. İtibardan tasarruf olmaz görüşü hakim oldukça bu düzen böyle devam eder.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Oysa onun doğrusu 'tasarruftan itibar olur' olmalı.

      Sil
  49. Okumaya başlarken "ceteris paribus" ifadesini düşünmüştüm. 14 Ağustos 2021 tarihli yazınızı tekrar okudum. https://www.mahfiegilmez.com/2021/08/ceteris-paribus-kaldrlnca-ne-olur.html

    YanıtlaSil
  50. Sayın Eğilmez, Ekonomimiz UÇUYOR , aşağı doğru değil, yukarı doğru uçuyor. Çok kötü yönetiliyoruz, başka ne bekleriz ki? Her şeyden aşırı vergiler alınırken, Kamu Yararına çalışan kurumlar diye Dini Vakıflardan hiç vergi alınmıyor. Bu kurumlardan neden hiç vergi alınmaz ki? Dini Vakıfların Şeyhlerinin , Şıhlarının Holding Patronları haline geldiğini herkes görüyor. Ekonomimizi kurtarmak için bu Dini Vakıflarında katkıda bulunmaları gerekir diye düşünüyorum. Aksi takdirde Dini Vakıflar Kamu Yararına değil, Kamu Zararına çalışan kurumlar olur. Deprem facialarında bile hiç bir faydaları, destekleri olmadı.

    YanıtlaSil
  51. Hocam, objektif değerlendirmelerinizle bizleri aydınlattığınız ve bunu sürekli olarak bir karşılık beklemeden yaptığınız için şahsım adına teşekkür ederim. Dilerim herkes kendi payına düşen dersleri çıkarıp ülke için bir adım atar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben aslen Türk halkının panikle oy verdiğini düşünüyorum. Yani öyle herkesin çemkirdiği gibi halinden memnun olduğu için değil, ne yapacağını, nereye döneceğini bilmediğinden yeniden seçildi AKP. Bu davranış halkın cehaletinden kaynaklanmıyor. Tam tersine, kolay para akarken oluşan davranış biçimini nasıl ve hangi şartlarda dönüştürebileceğini bilmediğinden bugün buradayız. Sizin değerli bloğunuza yazanlara bakarsanız, sorular hep "ben standardımı nasıl korurum, ne yaparsam malım mülküm değerli kalır" yönünde. Bir soralım onlara bakalım, hazır mısınız acı çekmeye? Vergiler artacak, yemek azalacak, çok para verdiğinizi düşündüğünüz mallar ucuza gidecek? 70 yaşına kadar, tıpkı şu an bize göre refahta olan ülkelerin zamanında yaptığı gibi çok çalışmaya, çalışmanınızın karşılığı bir ev, bir sofra ile Türkiye'yi düştüğü kuyudan çıkarmaya? Verdiğimiz vergilerin nereye gittiğini sorgulamak amacı ile sokaklara dökülmeye? (ideoloji için değil, rasyonel yaşam için)
      Muhalefet hiçbir şekilde gerçekçi bir alternatif oluşturmadı. Aynı aymazlıkta sözler verdi. Yoktu ki bir farkları. Ne yapacaktı sağduyulu yurdum insanı?

      Sil
  52. Hocam değerlendirmeleriniz için çok teşekkürler, son yazılarınızdan anladığım kadarı ile artık enflasyonun düşmeyeceğine inancım iyice arttı.

    YanıtlaSil
  53. Açıklayıcı ve sürükleyici güzel yazılarınız için teşekkür ederiz hocam. Makalelerinizi dikkatle ve keyifle takip ediyoruz. Ekonomimizin bu saatten sonraki durumu zaten pek de iç açıcı gözükmüyor, daha doğrusu hiç umut vadetmiyor. Herkes de mecburi olarak bu duruma göz yumup alışmak zorunda hissediyor. Çoğu esnaf eski şaşaalı günlerinden uzak, günü kurtarma derdinde... Umalım ki yakın gelecekte ülkemizin ekonomisinin başına ; halkın kanını emip, vergilerle boğup, parasına el koyup, kendi cebini dolduranlardan ziyade, vatanına ve milletine dürüstçe ve erdemlice hizmet edip, kendi toplumunu yüceltecek ve refah seviyesine ulaştıracak, işini koltuk ve makam sevdasıyla değil de, vicdanla ve görev bilinciyle yerine getiren devlet adamları gelir de, uzun bi' aradan sonra belki rahat bir nefes alabiliriz...
    Bu arada sayın Mahfi Hocam merak ettiğim bir konu var ; Haber kanallarında (CNN,Habertürk ,NTV vb.) ekonomi programlarına katılıyor musunuz? Sizi televizyonda da canlı izlemeyi çok isterim. Ailenize, sevdiklerinize ve bu yazıyı okuyan herkese sağlıklı ve keyifli günler dilerim...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Değerli Tahir Bey, ben tv kanallarına çıkmıyorum. Çünkü o kanallarda her şeyi bilen insanlar var ben onlarla başa çıkamam.

      Sil
  54. Layık olduğumuz gibi yönetiliriz. Bunlar 90 lı yıllardaki Tansu Çiller kadar olamadılar. o en azından varlık vergisi koymayı akıl edebilmişti. maliyenin başına koy ilkokul mezunu birisini, artırın tüm vergileri tek komutu ile problem çözülmüş olsun. yabancı ellerden kurtarıcı toplamaya ne gerek var. :))

    YanıtlaSil
  55. Hocam, zamanın birinde bir ekonomide padişah vergilere 2 kat zam yapmış. Sonra vezirine demiş ki halk ne alemde nasıl tepki verdi? Veziri de demiş herkes ağlıyor, halk şikayetçi. Padişah demiş, güzel 2 kat daha zam yapın. Zamdan sonra sormuş, halk nasıl tepki verdi? Vezir demiş, herkes hala ağlıyor. Padişah demiş, güzel 2 kat daha zam yapın. Yine sormuş, ne durumda halk? Vezir şaşkın bir şekilde demiş ki, padişahım herkes davul zurna almış sokaklarda hem çalıp hem oynuyor. Padişah demiş, tamam artık oldular. Herkes delirdiğine göre zamları durdurabiliriz. Bizde de durum buna gidiyor sanki. Tüm memleketi delirtmeden rahata eremeyecekler.

    YanıtlaSil
  56. https://tr.investing.com/rates-bonds/turkey-cds-5-year-usd-streaming-chart grafiğe göre Türkiye cds primi 1.7.2023 de 910 değerinden bugün 17.7.2023 16 gün içinde 433 değerine düşmüş durumda aylık olarak bakıldığında 380-330 aralığına kadar düşebilecek gibi https://www.mahfiegilmez.com/2021/09/ulke-riski-nedir-nasl-dusurulur.html yazınızda bu konuya değinmişdiniz kabul edilen ekonomi politikalarına dönüş bile ülkenin cds primini %110 düzeltti bu gereksiz politikalarla kimler ne haksız kazançlar elde etdi siz ne düşünüyorsunuz bundan sonra ne olabilir bahsettiğiniz 300 değerinin altına düşebilmesi nasıl mümkün olabilir.

    YanıtlaSil
  57. İzninizle bir düzeltme, bir ekleme bir de yorum. Inferior/düşük malların da fiyatları artınca talep edilen miktar azalır. Düşük mal gelire göre tanımlanır; gelir artışı talebi düşürürse düşük... Fiyatı artınca gelir etkisinden dolayı talebi artan mal ise Giffen. Normal mallardan Giffen olmaz, Giffen olması için düşük mal olması gerekir. Diğeri ise müşteri zevkleri yanında çevresel faktörler ile nüfus da toplam talebi etkiliyor. MTV de otomobil satışlarıni etkiler. Saygılar. Levent

    YanıtlaSil
  58. *Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür
    ve bir orman gibi kardeşçesine.*
    Ne yazık ki güzel ülkemizde buna izin verilmiyor.Yine de sayenizde umudumu yeşil tutmak istiyorum. Çok tesekkur ederim.Taceddin YÜCE

    YanıtlaSil
  59. araç var.alt ve orta segmentte 150bin fark veriyorsanız tabi bayiye :) üst segment isterseniz 300 bin.hala alan insan var

    YanıtlaSil
  60. Sayın Hocam.Zam doğalgaz faturasına yüzde kaç yansır

    YanıtlaSil
  61. Hocam burada yapısal başka problemleride göz önünde bulundurmamız gerekmez mi? Bir süredir mevduat faizleri aslında enflasyona yakınsamış durumda. Dolayısıyla politika faizi ile reel ekonomiye etki eden faiz arasında zaten güncel enflasyona yakın bir oran var (TÜİK enflasyonunun doğru olduğunu varsayıyorum). Finansal kesim için tabi bunu söylemek mümkün değil. Burada beklentilerin, enflasyon-faiz ikileminden daha baskın olduğu bir noktada olduğumuzu söylemek mümkün mü?

    YanıtlaSil
  62. Hocam milli gelirde nasıl bir kayıp yaşayacağız fikriniz var mı?

    YanıtlaSil
  63. Mahfi hocam bunlara ek olarak 17 milyon sığınmacının hesapta olmayan tüketimleri var. Bunlar üzerinden kaçırılan vergilerin halktan çıkarılması var. Daha kendi eksikliklerimizi tamamlayamadan yabancılara bakmaya çalışıyoruz. Ülkemiz tam olarak birilerin Ali Cengiz oyunlarına alet ediliyor

    YanıtlaSil
  64. Hocam en kötüsü,umuda da zam geliyor :(

    YanıtlaSil
  65. Mükemmel bir aciklama hocam,dilinize sağlık

    YanıtlaSil
  66. Sayin Hocam, bu aralar faiz enflasyonun altinda olsada krediye ulasim imkani neredeyse imkansiz. Buna ragmen konut ve arac fiyatlari neden dusmuyor ?

    YanıtlaSil
  67. Hocam sizi pür dikkatle takip ediyorum. Eğer müsaadeniz varsa yazılarınızı kendi hesabımdan da paylaşmak istiyorum.

    YanıtlaSil
  68. Sayın Hocam yaşadığımız gerçek enflasyon olduğu gibi açıklansa tüm ücretlere korkunç zam yapılması gerektiğinden ve ücretleri ödemek için kaynaklar yetmeyeceğinden mal ve hizmet talebi tekrar artmaz mı ve faiz de artsa bile insanlar birikmiş ertelenmiş taleplerini realize ederse ekonomi kolay kolay soğumaz gibi. Yılların birikmiş sorunlar var görünüyor.

    YanıtlaSil
  69. Emekleriniz için teşekkürler hocam.

    YanıtlaSil
  70. Hocam hayırlı günler dünyanın yeterli miktarda elektrikli araba üretmemesinin sebebi petrol satanları korumamak mı

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kapitalizm

Paradan Para Kaybetme Dönemi

GSYH’de Dünyada Kaçıncıyız?