Negatif Ayrışan Türk Lirası

ABD seçimlerinde Trump’ın kazanması çoğunluk için sürpriz oldu. Seçim öncesinde Trump kazanırsa ne olur diye sorulduğunda yine çoğunluk, Dolar değer kaybeder diye düşünüyordu. Oysa tam tersi oldu. Her şeyden önce Trump’ın arz yönlü ekonomi destekli genişletici maliye politikası uygulayacağının ortaya çıkması, Fed’in de buna paralel olarak daha rahat faiz artıracağının anlaşılması algıyı bir anda değiştirdi. Dolar değer kazanmaya başladı. Fed Başkanı Yellen’in Amerikan Kongresinde yaptığı konuşmada Fed’in faiz artırmasının göreli olarak yakın bir gelecekte olacağını vurgulamasıyla birlikte Doların değer kazanma ivmesi daha da arttı.

Aşağıdaki tabloda son bir ayda ABD Dolarının 6 önemli para birimine karşı oluşturulan USD Endeksindeki değer değişimi ile çeşitli para birimlerinin ABD Doları karşısındaki değer değişimleri yer alıyor.

Para Birimi
18.10.2016
18.11.2016
Değer Değişimi (%)
USD Endeksi
97,86
101,17
3,38
USD / Malezya Ringiti
4,1932
4,4126
-5,23
İngiliz Sterlini / USD
1,2256
1,2415
+1,29
Euro / USD
1,0997
1,0601
-3,06
USD / Endonezya Rupiahı
12,967
13,419
-3,49
USD / Rus Rublesi
61,1721
63,5846
-3.94
USD / Çek C. Koronası
24,6060
25,5105
-3,68
USD / Güney Afrika Randı
13,8959
14,5970
-5,05
USD / Polonya Zlotisi
3,9291
4,1965
-6,81
USD / Brezilya Reali
3,1876
3,4327
-7,68
USD / Türk Lirası
3,0969
3,3800
-9,14
USD / Meksika Pezosu
18,6148
20,6600
-10,98

Görüldüğü gibi Dolar, son bir ayda, tabloda yer verilen İngiliz Sterlini dışındaki bütün para birimlerine karşı değer kazanmış bulunuyor. Son bir ayda Dolara karşı en hızlı değer kaybını yaşayan iki para biriminden birisi Meksika Pezosu birisi de Türk Lirası. Kırılgan beşlinin üyelerinden biri olarak kabul edilen Brezilya’nın para birimi Real, TL’den sonra en çok değer kaybedenlerin başında geliyor. Öteki kırılgan beşli üyelerinden Güney Afrika Randı, Rus Rublesi ve Endonezya Rupiahı da değer kaybetmekle birlikte bu kayıplar bizdeki kadar yüksek olmamış görünüyor.  

Dolar endeksinin son bir aydaki değer kazanımı yüzde 3,38. Dolar, Euro’ya karşı da bu endekse yakın (yüzde 3,06) değer kazanmış bulunuyor. Bu dönemde kabaca yüzde 4’ün üzerindeki değer kayıplarının, ülkelerin kendi sorunlarından kaynaklanan ek kayıplar olduğunu söylersek yanılmış olmayız. Mesela Endonezya kırılgan beşli arasında yer almasına karşılık Rupiahdaki değer kaybının sınırlı kalmasının nedeni bu ülkenin bir takım reformlara girişmiş olmasıdır. Rusya’nın ambargo altında olmasına, petrol ve doğalgaz fiyatlarında düşüşler olmasına karşılık Rubledeki değer kaybının sınırlı olmasının nedeni Trump’ın Rusya’ya ilişkin yumuşak ve yapıcı mesajlar vermiş olmasındandır. Buna karşılık Meksika Pesosunda yaşanan büyük değer kaybı, Trump’ın bu ülkeye yönelik olarak yaptığı sert açıklamalardan kaynaklanmaktadır. Brezilya, sorunlarını bir türlü çözememekte o nedenle Real hızla değer kaybetmektedir.

Türk Lirasının Dolardaki değer kazanımından çok daha fazla değer kaybetmesinin nedeni Türkiye’nin kırılgan beşli içinde yer alması dışında son dönemde risklerinde artış olduğu algısının yayılmasındandır. Türkiye’nin CDS primi bir ay önce 257,07 iken bugün bu oran 295,38’dir. Yani Türkiye’nin risk primi son bir ayda yüzde 15 oranında yükselmiştir. İçeride yaşanan siyasal gelişmeler, Avrupa Birliği ile giderek gerilen ilişkiler, Avrupa Birliği ilerleme raporunun olumsuz saptamaları öteden beri mevcut olan terör, jeopolitik riskler, sınır ötesi sorunlar, darbe kalkışması gibi mevcut olumsuzlukların üzerine eklenince görünüm daha da bozulmuştur.  

Özetle söylemek gerekirse Doların bütün paralara karşı yükselişinin üzerine Türkiye’nin kendi sorunları ve riskleri de eklenince Tük Lirası, Dolara karşı en fazla değer yitiren paraların başına geçmiştir.  

Yorumlar

  1. Mahfi Bey, sabit kur neden olmaz Türkiye özelinde?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yunanistan'ın durumuna düşeriz.

      Sil
    2. Kuru sabit tutmak için TCMB nin rezervi yetersiz.

      Sil
    3. Gerçekten böyle bir durum sözkonusu olabilir mi? Yani merkezbankasının döviz rezervlerinin aslında olmaması veya başka bir yerde saklanması belkide kullanılması durumu? Bu nedenle müdahale edilemiyor olabilir mi? Bu gibi bir durumu nasıl bir sistem kontrol edebilir? Böyle bir merci/teftiş var mıdır? Teşekkürler

      Sil
    4. sabit kura geçtiğinde piyasada dolar kalmaz da ondan.asıl o zaman tam patlarız.

      Sil
    5. kurun sabit olmasıda ,aşırı serbest bırakılmasıda yanlıştır bence.kemal derviş zamanında kuru sabitledi .bunu gören yabancıda sabit kurdan faydalanarak bedel ödemeden kaçtı.ama serbes kurda, ekonomiyi özellikle bu günlerde olumsuz etkileyeceginden merkez bankası bir sınır belirleyip,sözle ,faizle ve diger alternatif seçeneklerle müdahale etmelidir kanımca.yoksa daha sonra onarılması çok zor yaralar alabiliriz.

      Sil
  2. Para teorisi ile ilgili bildiğiniz aynı zamanda derslerimize de yardımcı olacak bir kaynak önerir misiniz hocam:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fatih Özatay'ın Parasal İktisat: Kuram ve Politik kitabını öneriyorum.

      Sil
  3. Bundan sonra ne olabileceği ile ilgili fikriniz nedir hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben bir süre sonra Dolar Endeksinin gevşeyeceğini ve Doların değer kaybedeceğini tahmin ediyorum.

      Sil
    2. Nedeni nedir hocam Fed faizi aralıkta artıracak gibi doalrın değer kazanması gerekmez mi?

      Sil
    3. Hocam doların değer artışı dururda TL nin değer kaybı ne zaman duracak?

      Sil
    4. AB ile gerilim artarsa dolarda gevşeme olmaz. CB en büyük ticari ortağımızla restleşiyor. Aynı kişi Rusyadan da özür dilemişti.

      Sil
  4. Hocam merhaba, iki sorum olacak:
    1) Yabancıların hisse senedi ve DİBS satışlarının geçen hafta artması TL'nin negatif ayrışmasını ne ölçüde etkiler?
    2) Özel sektör kesiminin borçlarının geri ödemesine ilişkin kritik bir dönem var mıdır? Bunun ülke ekonomisinin gidişatıyla ilişkisi nasıl olur?
    Saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (1) Önemli etki yaratıyor.
      (2) Önümüzdeki 1 yılda Türkiye'nin özel sektörüyle, bankalarıyla, kamu sektörüyle yenilemesi gereken dış finansman 165 milyar dolar. Buna 35 milyar dolar da cari açıktan gelecek dış finansman ihtiyacını ekleyin eder 200 milyar dolar. Olay budur.
      Eğer kendi yarattığımız riskleri ortadan kaldıramazsak işimiz çok zor olacak demektir.

      Sil
  5. Doların ingiliz sterlinine karşın değer kazanmasının nedeni nedir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar İngiliz Sterlinine karşı değer kaybetti. Bunun nedeni Brexit sonrasında yüksek yargının konuyu parlamentoya getirme ve kararı orada alma yönünde verdiği karar.

      Sil
    2. Hocam yanlışlık olmasın. Bloomberg'den baktım brexit sonrası sterlin dolara karşı epey değer kaybetmiş. Sadece abd seçimlerinden sonra biraz değer kazanmış şimdi tekrar 8 kasımla aynı seviyede.

      Sil
    3. Haklısınız kaybetti ama burada yanlışlık yok çünkü ben son bir ayı aldım.

      Sil
  6. Sayin Mahfi Egilmez,

    Yaziniz icin tesekkurler. Yine onemli bir konuya parmak basip, gundemde konusulan bir konuyu rakamlarla da gostermissiniz.

    Nacizane, yaziniza bir katkim, Brezilya'nin kotu performansina yonelik olabilir. Bahsettiginiz gibi Brezilya'nin "bir turlu cozemedigi sorunlari" var evet ama ozellikle su son donemde iki gelisme var: 1) Eski Rio valisinin Dunya Kupasi organizasyonu surecinde yolsuzluga karistigi iddia edildi ve tutuklandi. Bu durum ayni zamanda politik bir hesaplasma oldugu icin negatif etkiliyor.
    2) Brezilya'da destegi artan bir asiri sag grup var ve bu grup askeri bir yonetim istiyor. Bu talep ugruna meclisi basmis olmasi da ciddi bir belirsizlik getiriyor.

    Meksika'yi da malum siz aciklamissiniz. Turkiye bu ulkeler arasindan net bir sekilde negatif ayrisiyor.

    Ancak su atlanmamali: Her ulke kendince bahane uretiyor. Bu bahsedilen olaylar olmasa da eminim ki baska sebeplerde benzer bir deger dususu yasayacakti bu ulkeler. Cunku ASIL sorunlari kisa vadeli degil, uzun vadeli.

    YanıtlaSil
  7. Mahfi Bey merhaba,

    Aşağıda linkini verdiğim yazıdaki özel kesim borcunun krizlerdeki asıl problem olduğuna dair teori eğer doğru ise Türkiye'de de çok yakında bir kriz olacağı düşünülebilir mi? Türkiye özel kesim borç verilerini ne yazık ki bulamadım, sizin bir yazınızda Hazine Müsteşarlığı Raporu'ndan faydalandığınızı gördüm ama aynı kaynakta geçmişe yönelik verilere ulaşamadım o yüzden aşağıdaki yazıda olduğu gibi GDP ile tarihsel bir karşılaştırma yapma şansım olmadı. Ama Türkiye'de kamu kesimi borcu GDP'ye oranla çok düşük seviyelerde olduğu için özel kesim borcunun çok yüksek seviyelerde ve artmaya da devam ettiğini tahmin ediyorum.

    Bu konuda sizin bir yorumunuz olur mu?

    Teşekkürler,
    İyi çalışmalar
    http://www.theatlantic.com/business/archive/2014/09/government-debt-isnt-the-problemprivate-debt-is/379865/

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hazine sitesinde raporlar içinde borç yönetimi raporları (arşivi) 2007'ye kadar gidiyor. Ben daha öncesinden derlediğim için bende eski seriler var.

      Sil
  8. Kur artışının neden olduğu enflasyon artışı sonucunda mecburen faizlerin artırılması gerekecek. Acaba hala faizleri indirelim diye düşünülüyor mudur.
    Hocam aslında olay ekonomiden çok, 'sakat olan' düşünüş tarzımızla alakalı. Nereden tutarsak elimizde kalıyor. Ekonomik Analiz kitabınızda da belirttiğiniz üzere, irrasyonalite rasyonelleşiyor. ''Yok artık canım'' dediğimiz şeyler bir bakıyorsunuz gerçek oluyor. Sizin de bas bas bağırdığınız ''yapısal reformlar'' konusunda toplu bir irade ortaya koyulmazsa daha çook dünyadan negatif ayrışırız.
    Saygılar.
    Kıvanç.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Emin olun bunu ben de merak ediyorum.
      Düşünce tarzımızın yanlışlığı konusunda sizinle yüzde 100 aynı görüşteyim.

      Sil
    2. Sizin düşünce tarzınız 'Batıcı' olduğu için kendinizi doğru, diğer düşünceleri yanlış görüyorsunuz Mahfi bey.

      Yanlışı kendinizde arayın, yanlışı hep başkalarına atmaya alışmışsınız.

      Sil
    3. Tam tersi sayın Adsız. Bizim gibi ulkeler, başına gelen her olumsuz durumun sorumlusunun bir "dış güç" ile ilintili olduğu konusunda takintilidir.
      Mahfi Egilmez'i hiç taniyamamissiniz, kendisi gayet objektif ve bilimsel konuşan biridir.
      Size bir tavsiyem olacak. Mahfi Egilmez siz ve sizin gibiler için bir kitap kaleme aldı. Herkesin okuması gerek aslında ama siz biran önce okusaniz daha iyi olur. Kitabın linki http://www.idefix.com/Kitap/Ekonomide-Analiz-Ornek-Olaylar-ve-Cozumler/Mahfi-Egilmez/Egitim-Basvuru/Is-Ekonomi-Hukuk/Ekonomi/urunno=0000000712491

      Sil
    4. "Batıcı" düşünce tarzı ne demek biraz açıklar mısınız?
      Asıl yanlışı başkalarına atmak bu yorum ve bu zihniyettir.
      Hem reel faiz neredeyse sıfırken faiz indirimi için baskı yapılacak, hem ekonomi dahil birçok alanda en önemli işbirliği yaptığımız AB ile ilişkiler gerildikçe gerilecek ve bu gerilimin artması için özel gayret sarf edilecek, hem yapay tartışmalar sürekli ülke gündemine getirilecek. Ama o kadar şeyden sonra dolar yükselince dış güç, üst akıl aranacak doların yükselmesinde. Bu zihniyettir hatayı hep başka yerlerde arayan.
      Ekonomi ekonomidir, finansal sistem diye bir şey var, piyasa kuralları var. Bunları kabul etmek batıcı düşünce tarzı değildir. Kapitalizme en uzak diyeceğiniz ülkeler bile bu sistemin parçası. Bu sistemde başarısız olup sisteme verip veriştirmek, iş bu hatayı başkalarında aramaktır.

      Sil
    5. Batıcı düşünce tarzı dediğiniz şey defalarca farklı ülkelerde farklı tarihlerde denenmiş ve sonuçları gözlenmiş.Bunun üzerinden yorumlar yapılıyor.Bizim kafamıza göre faiz indirme modelimizin ise maalesef rasyonel dayanağı yok.

      Sil
    6. Politika faizi azaltilsin diye degil, bankalarin mevduat ve kredi faizleri azaltilsin diye baski yapiliyor, bu da gayet normaldir, firsattan istifade birileri kar etmeye calisip ekonominin isleyisini bozuyorsa buna mudehale edilir.

      Bati'li dusunce degil o zararli degil sadece farkli bir bakis acisidir, ancak manipulatif dusunce problemlidir, bundan sakinmak ve bununla mucadele etmek lazim.

      Sil
    7. Mahfi Beyi "Batıcı" diye etiketleyen katılımcı muhtemelen davranışlarını "external locus of control" ile düzenlemekte. Lütfen merak edenler "Nicolai Sennels, external locus of control" yazıp aratsınlar.

      Sil
  9. Hocam faiz ile para arzı arasında direk bir ilişki varmıdır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tabii. Para arzı artarsa faiz düşer ama enflasyon artmaya başlar bu sefer onu indirmek için faizi artırmak gerekir.

      Sil
    2. Peki faiz para arzını etkiler mi?

      Sil
    3. Hayır ama enflasyonu frenler. Çünkü insanlar tüketimden tasarrufa kayarlar.

      Sil
    4. Etkiler. Günümüzde para (karşılıksız kağıt para/fiat currency) kredi olarak yaratılır sisteme sokulur. Faiz yüksek olursa kredi miktarı azalır, yaratılan para azalır. Fractional Reserve Banking sistemi sayesinde bankalar karşılıksız para yaratabilirler, merkez bankasına ihtiyaç duymadan.

      Sil
  10. Merhabalar Mahfi Hocam,

    Açıklamalarınız her zamanki gibi çok aydınlatıcı olmuş. Teşekkür ederiz. Kısa bir süre öncesi için bir sorum olacaktı.

    Fed faiz artıracağının sinyalini bu kadar açık vermeden önce USD ye pek yatırım yapılmıyordu. Avrupa ve Japonyada büyüyememe ve düşük enflasyon nedeniyle merkez bankası faizleri sıfır ve sıfırın altındaydı. Şirketler eksi faizli tahviller alıyor diye haberler çıkmıştı. Bu şirketler neden verdiği paranın eksiğini vadesinde almayı kabul eder de yüzde sıfır veya sıfırın çok az üstünde bankaya vadeli mevduata parasını yatırmaz?

    Teşekkürler, iyi çalışmalar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zaman içinde tahvillere talep olur satarız diye düşünüyorlar.

      Sil
  11. Ayrışma sizin beyinlerde.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haklısınız. Sizinkinden mesela pozitif ayrışıyor bizim beyinlerimiz.

      Sil
    2. Diyelim ki öyle. Ne kastettiğinizi söyleyin. Hocanın niye yanlış olduğunu söyleyin. Boş lafla olmuyor bu işler...

      Sil
    3. Ayristirmaci olan sizin beyininiz. Taraf bertaraf

      Sil
    4. Hocam karşılaştıma yapılırken aynı varlıklar üzerinden karşılaştırma yapalım lütfen,

      Sil
    5. Himm, nasil bir trolluktur bu boyle, en azindan liseyi bitirseniz az cok okudugunuzu anlardiniz.

      Sil
  12. Hocam, kıbrıs görüşmelerinin oldukça olumlu geçtiği, noel'e kadar 5'li bir zirvenin yapılmasının muhtemel olduğu söyleniyor. Bu gelişme olumsuz risk algımızı değitirip, yeni bir hikaye yaratırmı ülkemiz için.
    Saygılar..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mutlaka olumlu etkisi olur ama tek başına Kıbrıs meselesi olayları çözemez. Bundan mesela 15 yıl önce Kıbrıs meselsinin çözümü bizi AB üyeliğine çok yaklaştırabilirdi ama bugün öyle değil.

      Sil
  13. Hocam 1 dolar=110 yen'miş. Şok oldum. Japonya gelişmiş bir ülke sıkıntıları olsa da. Paraları da rezerv para. Lira yenden 40 kat güçlü. Bu nasıl oluyor? Bir de yenin değer kaybetmesi japonya için iyi bir şey mi ihracat açısından,riskleri de var mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Normal bir dönemde iyi bir şey. Japonyanın ihracatı artar. Kaliteli mallar satıyorlar.

      Sil
    2. Bir paranın değeri tam olarak öyle ölçülmüyor.
      Yenin değer kaybetmesi Japonya için iyi bir şey çünkü Çin ve Kore'nin ihracatıyla rekabet edemiyor.

      Sil
    3. Paranın gücü böyle ölçülmez, hadi diyelim öyle ölçmeye karar verdiniz: sizin yaptığınız hesaba göre o zaman liradan altı sıfır attığımızı da hatırlayın, yani 1 dolar = 3.4 milyon lira eski parayla, şimdi bakın hangi para güçlü :)

      Sil
  14. Dolardaki yükseliş fiyatlara yansıdığında , artış paritedeki kadar mı olur? Stok yapmak yerine dolar mı almak daha uygun?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konu her bir sektör ve mal için farklı olarak ele alınması gereken bir konu.

      Sil
  15. Beklenen Fed faiz arttırımının tl nin gelecekteki değer kaybına etkisi hangi yüzdelerde beklenebilir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Fed'in Aralık'taki faiz artırımı şu sıralar zaten fiyatlanıyor. Dolayısıyla orada yapılacak bir seferlik faiz artışı buradan öteye bir etki yaratmaz. Hatta tam tersine beklenti gerçeğe dönüştüğü için Dolar bir miktar değer kaybedebilir.

      Sil
  16. Cari acik sorunu turk lirasinin arkasinda ulusal sanayi olmayan ulasal bir para birimi olmasindan dolayi mi uretikce cari acik biriktermisinden dolayi mi geliyour sonucta petrolumuz de yok petrolu anlamli kilan islerde yok uz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslında ulusal sanayimiz var. Olmayan şey biz buluş yapamıyoruz. Öyle olunca da herkesin yaptığı malı ucuza yapıp satmaya çabalıyoruz. BU da bir yere kadar gidiyor. Mesela tekstilde biz ucuza sattığımız için iyi gidiyorduk. Sonra Çin ve diğer uzak doğulular daha ucuza satınca bizim durumumuz kötüleşti. Bir türlü bir dünya markası yaratıp da üretimi Çine devredip dizaynır olamadık. Öyle olunca da daha ucuza üreten Çin pazarı bizden kapmaya başladı.

      Sil
  17. Hocam hal böyleyken hükümet yetkililerinde bir panik havası yok gibi,üstüne üstlük bir de faiz indirmeye çalışıyorlar..Merkez Bankası hükümeti ikna edemezse sırf yerlerini koruma pahasına faiz indirimine devam edecek görünüyor

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İnşaat sektörü faize çok duyarlı.Sanırım hükumetin düşük faiz ısrarı rantı kaybetmemek için.

      Sil
    2. Mezarlıktan geçerken hiç ıslık çaldınız mı? Onun gibi düşünün.

      Sil
    3. mükemmel cevap agzınıza saglık hoam

      Sil
  18. Hocam TL e karşı hem yurt içinde hem yurt dışında öyle bir algı oluştu ki faiz arttırsak bile kur düşmeyecekmiş gibi gözüküyor.Dün merkez bankasının piyasaya 700 milyon dolar vereceği yönündeki haberler bile kur artışına etki etmedi. Sizin bu konudaki görüşleriniz nelerdir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet bazen geç kalmak uygulanacak politikanın etkisini düşürüyor.

      Sil
    2. Hocam belirlenen müdahale miktarı neye göre belirleniyor? Ekim verilerindeki cari açık miktarı yaklaşık bu kadardı gördüğüm kadarıyla çok düz bir mantıkla bu ancak doları frenlerse frenler ama düşürmez diyebilir miyiz?

      Sil
  19. Hocam her zamanki gibi çok güzel özetlemişsiniz yaşanan dalgalanmaları ve nedenlerini.
    1-Trump'un genişletici maliye politikası uygulamasını IS-LM çerçevesinde değerlendirip IS'nin faizi iteceğini söylemek teorik olarak yanlış olur mu?
    2- Siz hep ekonomide bir taşla iki kuş vurulmaz derdiniz.Faiz artınca enflasyon düşürüp büyümeyi de arttırmak gibi. Şimdi ben Türkiye'nin ekonomik göstergelerine bakıyorum hocam hepsinde bozulma var. Bir taraftan fedakarlık yaparken diğer taraftan sonucunu alamıyoruz. Bütçe açığa düşüyor,enflasyon yüksek, büyüme düşme eğiliminde,kur yüksek,işsizlik yüksek,cari açık yüksek,tasarruf düşük. Bunların hepsini başarmak daha zor olmalı diye düşünüyorum ama bizde gayet kolay gibi. Ne dersiniz?
    3-Ayrıca Trump duvarı Meksika yerine bize örecek gibi :)
    Teşekkürler hocam iyi haftasonları.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      (1) Yanlış olmaz.
      (2) Kesinlikle kolay değil. Mesela şimdi büyümeye yöneliyoruz. Kamu harcamalarını artırıp bütçe açığını artıracağız ve bu yolla ekonomiyi canlandıracağız. Bu hamle enflasyona neden olacak ve sonuçta faizleri artırmak zorunda kalacağız. Ama bu bir tercih meselesi. Yanlıştır demiyorum. Sadece kamu harcamalarını artırırken hem büyüyeceğiz hem enflasyon düşecek gibi bir beklentiye girmemek gerektiğini vurguluyorum. Amacımız büyüme ise o zaman enflasyonu göze alacağız. Bu ilişkileri siyaset erbabı (ekonomiden sorumlu bakanlar, maliye bakanı dışında) tam olarak anlıyor mu emin değilim.
      (3) :-)

      Sil
  20. Hocam; Ekonomik,siyasi ve sosyal açıdan kötüye giden bir Türkiye'de biz gençler geleceğe yönelik nasıl umutlu kalabileceğiz? Aklımızla sürekli dalga geçen siyasiler ve ülkede yığılan problemler insanlarda aşırı gerilim oluşturmuş durumda. Çok temel sorunlar acil çözüm beklerken siyasiler yapay gündemlerle vakit kaybederek Türkiye'nin potansiyelini,enerjisini ve zamanını öldürüyorlar. Biraz siyasi ağırlıklı oldu ama şuan yaşadığımız ekonomik sorunların temelinde çok büyük oranda siyaset yatıyor diye düşünüyorum. Hocam "Yeni Türkiye" de aklı hür,vicdanı hür çocuklar yetiştirebilecek miyiz? Bu arada iyi ki varsınız. Saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Atatürk'ün gençliğe hitabesini bir daha okuyun.

      Sil
    2. Haklısınız, ben de artık diyecek fazla bir şey bulamıyorum ne yazık ki. Tek yapacağımız şey doğruları yani bilimi öğrenerek kendimizi, aklımızı iyi günler için hazır tutmak.

      Sil
  21. Hocam, yazınız ve yazılarınız ciddi anlamda çok faydalı bunun için size şahsım adına ne kadar teşekkür etsem azdır. Dolar aldı başını gidiyor ve bana pek duracak gibi de gelmedi goldman sachs faiz arttırma olasılığını %85 olarak belirledi.Bu faiz arttırımı ile doların sene sonuna doğru 4 TL civarı olacağını düşünüyorum acaba çok mu abarttım ? Sizce belirli bir seviyeden sonra TC Merkez Bankası müdahale eder mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkürler.
      Bence biraz abarttınız. Fed faiz artırdıktan sonra (belki o zamana bile kalmadan) Dolar gevşer. Bu şekilde artmaya devam edemez.

      Sil
    2. Dolar en fazla 3.50 ye kadar cikar daha ileri gidemez. 2017 ilk ceyrekte petrol fiyatlari eger boyle giderse sayet cari acikta ciddi bir daralma bekliyorum. Bu da dovizde baskiyi hafifleteck bir durum olur.

      Sil
    3. 2016 ilk çeyrekte petrol 28 dolara kadar düşmüştü. 40 dolarıda geçmedi. O dediğin nasıl olacak

      Sil
  22. 2023de dolar kuru 10 lira olur mu

    YanıtlaSil
  23. Hocam merkez bankası faizleri yükseltme yoluna neden gitmiyor ki yükselen ve büyüyen bir ekonomimizde yok zaten inşaat babaları biraz para kaybeder bu gidişle 3 90 a bile gelebilir.Ama yetkililer ne düşünmüyo anlayamıyorum artık ülkemizde hiçbir şey yolunda gitmiyor.Hep diyosunuzya yapısal reformları yapmanız gerekiyo biz hep uzaklaşıyoruz daha dün cinsel istismara yönelik verilen önergeye bakılınca hukuk alanında geriye gidiyoruz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu ben de tam olarak anlayamıyorum.
      Sadece hukuk alanında değil birçok alanda geriye gidiyoruz.

      Sil
  24. Mahfi Bey,
    Yurtdışı piyasa yapıcı banka yetkililerinin (Özellikle İngiltere menşeili bankalar) öngörülerine göre, 2016 yıl sonu TL/USD tahmini 3.50; 2017 sonu için ise 4 tahminleri mevcut. Sizce bu olası bir durum değil mi? Gidişat bunu gösterir mahiyette değil mi?

    Yazınıza ilişkin olarak; twitter dan ilettiğim soruya ( Mehmet Eren ‏@phdmehmet 3 sa.3 saat önce
    @mahfiegilmez Meksika pesosundan sonra en çok değer kaybeden TL'ye güven kaldı mı? Neden Dünya genelinde düşen USD, TR'de artarak gidiyor?) yanıt gibi olmuş. Negatif ayrışan TL için, yerel dinamiklerin yanısıra uluslararası piyasalarda Türkiye'ye yönelen negatif eğilimlere de dikkat çekmek gerektiğini düşünüyorum.

    Selamlar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2017 için bu aşamada bir şey söylemek için henüz erken. Fed'in Aralık toplantısından sonra yapacağı açıklamaları görmek lazım.
      2016 yıl sonu için ben doların biraz ger döneceğini tahmin ediyorum (tabii yeni bir şok olmaması kaydıyla.)
      Evet negatif düşünce gerçekten de tavan yaptı. Tabii bu konuda Türkiye de maalesef negatifliğe negatif katkı yapıyor.

      Sil
  25. Hocam
    Dibs ve hisse senedi alım satım ile
    Portföy yatırımları farklı seyler mi?
    Farklı kalem olarak görüyorum bazen.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Geniş anlamda portföy yatırımı denince bir portföy oluşturmak için alınan altın, döviz, tahvil, bono, hisse senedi ve hatta nakit anlaşılıyor. Dar anlamda ise tahvil, bono ve hisse senetleri anlaşılıyor.
      Mali anlamda ve ödemeler dengesi anlamında biz dar çerçeveyi esas alıyoruz.

      Sil
  26. Bu kur artisinin enflasyona etkisi ne duzeyde olur. 2017 ilk ceyrekte cift rakamli enflasyon oranlarini gorruur muyuz.

    Doviz fiyatlarini ve petrol fiyatlarini suanki seviyeyi korudugunu varsayarsak ve merkez bankasi faiz arttirmayacagini indirmeyecegini hesaplarsak

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer bu kur artışı kalıcı olursa enflasyonda çift haneyi görürüz.

      Sil
    2. peki hocam mevcut sartlarda bu kur seviysesinde ki TL kendi ic enflasyonunu baz alirsak bir cok paraya gore reel olarak deger yitirdi. Budurum sizce Cari acikta bir daralmaya yol acar mi

      Sil
  27. Nacizane sorum şu ;
    Döviz kurundaki artış ithal mal fiyatlarına etkileyerek enflasyonu arttırması durumuna rağmen , kamu yoluyla (yada yordamıyla demek daha doğru olur) yapılan kamu projelerinin kullanım bedellerinin döviz kuru üzerinden fiyatlanması nasıl yorumlanmalıdır Mahfi bey? çok tutarsız bir yol alma değil midir bu?
    İlgiyle takipteyiz.Saygılarımla..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok haklısınız ben de bunu sürekli tv de dile getiriyorum.
      Teşekkürler.

      Sil
  28. Çift hane göremeyiz ,enflasyon %8 i geçemez çünkü yassak.

    YanıtlaSil
  29. yurtdışı varlıklarımızın artması ne anlama gelir?

    "Türkiye'nin yurt disi varliklari eylulde gecen yil sonuna gore yuzde 5,3 artisla 221,3 milyar dolara ulasti." (finans haber)

    YanıtlaSil
  30. MB kamuya borç veya dışarıya dış borç veriyor mu?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. MB'nın kamuya borç vermesi yasaklandı. Sadece bankalara borç veriyor.

      Sil
    2. Bu yasa cok kati degil mi sizce. Bence bir oran olmali kamuya hazineye gsmhnin %1 oraninda borc vermesi

      Sil
    3. Geçmişte dediğinize benzer bir uygulama vardı. 2001 krizine götüren nedenlerden birisi oldu.

      Sil
  31. hocam geçen haftaki sorumu tekrarlamak istiyorum:
    Dolar kuru yılbaşından önce (tl bazında) euroyu geçer mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu ortamda bunu bilimsel olarak yanıtlamak mümkün görünmüyor.

      Sil
    2. Eurusd paritesi 1 in altına düşerse evet.

      Sil
  32. Hocam TCMB analitik bilançosuyla ilgili zamanınız olduğunda bir yazı kaleme alırmısınız? Anlamakta güçlük çekiyorum zor bir konu.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu konu bir makaleden uzun hatta ödemeler dengesiyle birlikte bir kitap konusu olabilir.

      Sil
  33. Niye

    Turkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasi

    Degilde


    Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 11 Haziran 1930 Tarih ve 1715 Sayılı Kanun ile özel sermayenin de katıldığı bir anonim ortaklık olarak kurulmuştur. Bu düzenlemeyle devletten ayrı ve bağımsız olduğu hususuna özel bir önem verilmiştir. Bu amaç çerçevesinde, Banka'nın kuruluş kanunu tasarısında adı "Cumhuriyet Merkez Bankası" olarak öngörülmüşken, TBMM Komisyonu'nda uluslararası ilişkiler de düşünülerek "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası" olarak değiştirilmesine karar verilmiş; banka'nın bağımsızlığını vurgulama amacı güdülerek "Türkiye Cumhuriyeti" ibaresine ve kısaltılmış şekli olan "T.C."ye özellikle yer verilmemiştir.

      Sil
  34. Dolar yüsekliğinin psikolojik etkisini de yabana atmamak gerek her gün fakirleştiğini hisseden insan parasal anlamda daha korumacı olur ihtiyaçlarını erteler umarım bir gün faizin bir öcü olmadığını inebildiği gibi çıkabilmesininde normal olduğunu anlarız ortam düzelince gene indirirsin.saygılar hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu dediğiniz anlayabildiğimiz zaman faizin de bir politika aracı olarak kullanılabilmesi müümkün olacaktır.

      Sil
  35. Hocam 3 kasımdaki bir haberde MB rezervleri 28 ekimde önceki bir haftaya göre arttı deniyor. Halbuki son ödemeler dengesinde biz açığı rezervlerle kapatmadık mı?

    YanıtlaSil
  36. hocam tv de hangi siyasi tartışma programlarını izliyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Özel olarak izlemiyorum ama denk gelirsem izliyorum.

      Sil
  37. yağ gibi akıp giden duble-otoban yollar var. Dolarin artmasi bu yollarin yatirimlarin aksamasina neden olur mu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Makarna ve kömür ulaşımının sekteye uğramaması icin yatırımlarını oldugu gibi devam edecektir. Kimsenin şüphesi olmasin

      Sil
    2. Devlet yaptığı için çok yükselmez. Devletin dış borcu yüksek değil sıkıntıya girmez.

      Sil
    3. olur, yeni yatirim olmadigi gibi mevcut yollar da yag gibi akmamaya baslar.

      Sil
  38. Hocam dolarda gevşeme olursa bence bu dolar almak için fırsat olarak görülecektir. Batı ile restleşmeler ve rejim değişikliği çalışmaları riskleri artırdı.

    YanıtlaSil
  39. Hocam merhaba,

    Öncelikle bu bilgilendirici yazınız için şahsım adına çok teşekkür ederim. Emin olun, bu ülkede iktisat öğrenimi gören ve kendini geliştirmeye çalışan gençler sizin bu yazılarınızdan çok şey öğreniyorlar.

    Benim sorum kur artışının yaratması beklenecek enflasyon ile ilgili. Geçtiğimiz günlerde ekonomiden sorumlu iki bakan arasında yaptıkları açıklamalar sonucu mal sepetinde gıdanın ağırlığı üzerine bir fikir ayrılığı göze çarpmıştı. Hoş aynı iki bakan ekonomi hakkında en temel politikalarda dahi fikir ayrılığı yaşıyor gibi gözlemleniyor (tüketim harcamalarını destekleyici politikalar x tasarruf oranını destekleyici politikalar).

    Kurdaki bu artış sonrası mal sepetinde gıda fiyatlarının ağırlığında (her sene gerçekleşen olağan ayarlamalardan ayrı olarak) gerçek dışı bir "oynamanın" gerçekleşeceğini bekleyebilir miyiz? Bu olası değişiklik enflasyon rakamlarının güvenilirliğini ciddi şekilde sarsmaz mı?

    Tekrar tekrar çok teşekkür ederim hocam.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Çok yanlış bir şey anketlerde belirlenen ağırlıklarla oynamak. Sonuçta kendimizi kandırmış oluruz. Ama buralarda maalesef böyle şeyler olabiliyor.

      Sil
  40. Takip ettiginiz ingilizce gazeteler dergiler bloglar var mi? Soyler misiniz?
    Saygilar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. The Economist, Wall Street Journal, Financial Times ve BBC

      Sil
    2. Hocam The Guardian'i da oneririm. Cok az ve guzel yaziyorlar.

      Sil
  41. Hocam vatandaşların bankalarda açtığı döviz ve tl hesapları gibi bankaların da MBde açtığı döviz ve tl mevduat hesapları var mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tabii. Bankaların TCMB'de TL ve Döviz olarak hesabı var.

      Sil
    2. Nereden ulaşabiliriz buna. Teşekkürler.

      Sil
  42. Hocam merhaba.Döviz rezervleri merkez bankası açısından aktif midir pasif midir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kendi parası olan dövizse aktifte, bankaların yatırdığı zorunlu karşılıklarsa pasifte.

      Sil
  43. AB ile ilişkiler, dış ilişkilerde soğukluk, belirsizlik, başkanlık, siyasi baskı, Suriye , turizm gibi olaylarında doların daha da yükselir algısını güçlendirerek bizi bu yere getirdiğini düşünüyorum. Bir referandum ve siyasi ısrar için olabilecek en kötü zamandayız. Zannedersem El-Bab ve Menbiç olayı halledilirse Suriye meselesi bizim için biraz daha geri plana gidebilir. Trump ve ABD faizi fiyatlandıktan sonra o mesele de durulacak. AB, açıkça söylüyorum, Türkiye'yi silmeyecek, AB içerisinde bir reform başlayacak, bizim yöneticinin bu reformdan pozitif etkilenmesi imkansız, onlarla da takışacak ve durumu kötüye götürebilir, birisinin dede sen napıyosun sus demesi lazım. Yöneticilerin millet veya halk denen kavramdan gelen direk tepkilere güvenmemesi gerektiğini bilmeyecek kadar kültürsüz olması ölü bir durum, bu halk bu ülkeyi referandumda evet diyerek zora sokacak. Teşvikler hala hayal. En dandini durumda yapılan tüm adımlar belirsizliği arttıracak.

    YanıtlaSil
  44. hocam dolar ile esnaf kelimeleri yanyana geline aklıma ecevit döneminde yazarkasa atan esnaf aklıma geliyor. O zamanki mecliste yazarkasa atan esnaf ile bugünkü esnaf arasındaki farkı karşılaştırmanız mümkün mü?

    YanıtlaSil
  45. Konjekturler nedenlere deginmisiniz daha fazla spekulatorlerin alani burasi turk lirasinin arkasindaki esas yapisal sorunlarini hep atliyorsunuz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Neymiş o yapısal sorunlar siz bir zahmet anlatırsanız buradan öğreniriz hep birlikte.

      Sil
  46. petrol disi emtialardada belirgin bir yukselis egilimi var bu durum petrolu etkiler mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Petrol bugünkü durumu itibariyle tamamen farklı bir konumda. Onu şu sıralarda sadece OPEC'in üretim kısma kararı etkileyebilir.

      Sil
  47. Merhaba hocam,
    Yazılarınız için teşekkür ederim. Yazınızda Trump'ın genişletici maliye politikasını uygulayacağı için FED'in faiz artıracağını ifade etmiştiniz.IS-LM-BP eğrilerini göz önüne alırsak ve ABD'nin tam sermaye hareketlerine yakın bi durumda olduğunu göz önüne alırsak, genişletici maliye politikası ile IS eğrisi sağa kayınca BP>0 oluyor gibi. Bi durumda FEDin faiz artırması daraltıcı para politikası anlamına geleceği için LM eğrisinin sola kaymasıyla birlikte dengenin çok üstünde bi faiz oranı ile karşılaşmaz mi ABD? Genişletici maliye politikasıyla birlikte genişletici para politikası GDPyi daha fazla artırmaz mı? Böylelikle işsizlik oranı da iyice düşer, ki faiz artırımı kararını verebilmek için işsizlik rakamlarını bi miktar düşürmek istiyorlardı. Hem enflasyon da düşük olduğundan fiyatlar seviyesi de sorun olmaz gibi..(Sanırım ekonomi politikasını yönetenlerden biri olsam milletin halı harap olur.)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Enflasyon düşük ama şimdilik düşük. Fed, karar alırken 18 ay sonrasındaki enflasyonu tahmin ederek alacak.

      Sil
  48. kredi genişlemesi için yaygın olarak kullanılan araçlar hakkında bilgi verir misiniz hocam?

    YanıtlaSil
  49. Kredi genişlemesi için yaygın olarak kullanılan araçlar hakkında bilgi verir misiniz hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizde kullanılanlar faizleri düşürmek, taksit sayısını artırmak, vadeleri uzatmak şeklinde oluyor.

      Sil
    2. teşekkür ederim hocam. peki kredi genişlemesinin spekülasyonların ya da balonların ortaya çıkmasındaki rolü nedir?

      Sil
    3. Kredi genişlemesi genellikle balon yaratır. Çünkü gerekli veya gereksiz yere talep artışına ve bazen de kaynakların yanlış alanlarda yoğunlaşarak kullanılmasına yol açar.

      Sil
    4. 2008 krizinde kredi genişlemesi nasıl olmuş?

      Sil
  50. hocam bir ulke diger sartlari sabit ve olumlu olmasi gereken kabul edersek.

    Gelir vergisinde ozellikle ust dilimlerde artisin olmasi issizlik oranina etki eder mi artmasi bakimindan

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer bu brüt ücretin artmasına yol açmışsa eder. Yok eğer ücretin içinden kesilecekse etmez.

      Sil
  51. Hocam, "Değer Değişimi" sütunundaki % göstergeleri sadece ben mi yanlış anladım diye sorguluyorum kendmi? USD/TRY'de -9,14 ü TL'nin değer kaybettiğini göstermek için koymuşsunuz. Ama kur USD/TRY. + 9,14 olması gerekmiyor mu? Yani Dolar TL karşısında % 9,14 değer kazandı şeklinde.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Belki gösterim farklı olabilirdi ama o zaman da yine ters anlaşılabilir. Sonuçta 1 USD = X TL diye bakmak lazım.

      Sil
  52. 2000'li yıllardan sonra giderek gelişen teknoloji ve bilişim rüzgarından Türkiye kendi ekonomisinde katma değer oluşturma anlamında bir varlık gösteremedi. Yükte hafif pahada ağır, ürünler ihraç edemedik. Bu yükselen dalgadan yararlanamamamız cari açıkla beraber şuan ki duruma bakarsak, kırılgan ve zayıf bir ekonomiye sahip olmamızın nedeni midir? Teşekkürler sayın hocam...

    YanıtlaSil
  53. Hocam yardımcı doçent ünvanınız varmı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır ben akademide kadrolu full time görev almadım hiç bir zaman. Part time çalıştım hep. Sadece doktor unvanım var.

      Sil
  54. Katmadeğerli üretim olmadan bu kırılgan yapımızdan kurtulamayacağız diye düşünüyorum..

    YanıtlaSil
  55. Hocam bizim yorumcuların neredeyse tamamı ağız birliği etmişcesine Trump seçilirse DXY Endeksi düşer diğer ülke para birimleri ve özellikle altın 1400 dolara kadar bile çıkabilir diyorlardı,altın 1337 dolara kadar yükselebildi, DXY endeksi tam tersine yükseldi , GBP dışında tamamı değer kaybetti, BENİM SORUM ŞU ; 1- Bizim analist, yorumcu vs.ler Trump' ın genişletici maliye politikalarını, kamu alt yapı yatırımları projelerini vs. 9 Kasım sabahı mı öğrendiler de bunları ön göremediler ???

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Trump'ın kazanacağını öngörmediler. Sadece bizimkiler değil neredeyse bütün dünya.

      Sil
  56. Mahfi Bey merhaba,
    Son 1 aydaki bu negatif gelişme aslında pekçok finansçının öngördüğü bir durumken. S&P'nin sonraki not değerlendirmesi için durağan görünüm belirtmesi hatalı veya yanlış öngörü olarak kabul edilebilir mi?
    Gelecek not değerlendirmeleri tl'deki değer kaybını yansıtacak mı?
    Teşekkürler,

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. S&P, zaten yatırım eşiğinin altında not verdiği Türkiye için 15 Temmuz sonrası biraz da aceleyle görünümü negatife çekmişti. Sonrasında bu kadar acele karar vermesinin doğru olmadığını görmüş olacak ki yeniden durağan yaptı.
      Türkiye yakın gelecekte BBB düzeyine çıkamaz gibi görünüyor. Bundan daha aşağıya da gitmez herhalde.

      Sil
  57. Merhaba hocam öncelikle Ekonomide Analiz kitabınızı okudum ve bu yalın üsluplu bir çok açıda aydınlatıcı kitabınız için size çok teşekkür ederim.
    İkinci olarak bir sorum var.Dış ticaretleri dünya çabında önemli bir yere bulunmayan ülkeler için dalgalı kur rejimi uygulayan ülkelerde uygulanan maliye politikalar kısa ölçekte ekonominin özel ölçeklerini yükseltir ama uzun vadede değerlenen para ile cari dengelerdeki bozulmalardan dolayı eski yerine geri döner ve etkisiz kalır.Trumpın seçilmesi ve uygulayacağı maliye politikalarının duyulması rasyonel beklentiler doğrultusunda doların değerini çoktan teorideki gibi yükseltti.Peki dış ticareti dünyada önemli bir yere sahip olan amerika için geri kalan dönemde ne beklemeliyiz ? Sizin yorumunuzu merak ediyorum. Şimdiden teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.
      Ben ABD yönetiminin bu kadar değerli bir USD kurundan rahatsız olacağını düşünüyorum. Ama bu kaçınılmaz bir durum aynı zamanda. Çünkü enflasyona bağlı olarak Fed faiz yükselttikçe USD de değerlenecek.
      Yani ABD için gelecek oldukça karışık ve sıkıntılı görünüyor. Aşağı tükürsen sakal yukarı tükürsen bıyık dedikleri cinsten.

      Sil
    2. Mahfi hocam gelecekteki bu olumsuz durumu (aşırı değerli usd ile ABD'DE ithalatın ucuzlaması, üretimin düşmesi, ihracatın düşmesi, işsizlik artışı vb.) bertaraf etmek ve parasının değerini düşürmek için Fed nasıl bir önlem alabilir? Para mı basacak yoksa bizdeki gibi siyasi kriz vb yaratılıp usd den kaçış mı sağlanacak? Paranızın değerini (ulusal paraya olan güveni) nasıl düşürürsünüz hocam?

      Saygılar

      Sil
    3. İşin en zor kısmı bu. Muhtemelen faizi çok yavaş artıracaklar.

      Sil
  58. 2001'de tepetaklak olduğumuz durumla şimdiki durumumuzla bir fark var mı? o zaman kitapçık attılar dolar fırladı şimdi periyot ve sürece yayılarak uçtu gitti. Fakirleştik mi? Evet. Hem de çok. Fark ne o zaman?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bazıu farklar var. O zaman döviz rezervimiz mesela çok düşüktü. Bankalar sağlam değildi. Şimdi en azından bu ikisinde daha iyi durumdayız. Fakirleşmeye fakirleştik ama o döneme göre hala zengin sayılırız.

      Sil
    2. Sayın hocam ben halktan biriyim ve bu ekonomi dilinden zerre alamiyorum benim anlayacagim sekilde ileriye donuk dolarmi alalim yiyecekmi stok yapalim kredi cekip altin dolarmi alalim

      Sil
    3. Ben kişisel yatırım uzmanı değilim.

      Sil
  59. Sayın Mahfi Eğilmez Hocam
    Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? Ülkemize yararı olur mu? Ayrıca milli paralar ile ticarete nasıl bakıyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Haydar Baş'ın milli ekonomi modelini okumadım. O nedenle bir fikir belirtmem doğru olmaz.
      Milli paralar ile ticaret en azından şimdilik hayal. Bir günde yüzde 3 değer kaybeden paralarla ticaret olmaz.

      Sil
    2. Bir gunde neye gore para kaybeden paralarla? Mesela Meksika Pezo'suna gore deger kazanmis. Her seyin degerini dolara endeksleyerek nasil karsilastirma yapabiliyorsunuz ki?

      Sil
    3. Çok basit Türkiye borçlarını Meksika Pezosuyla değil Dolarla ödüyor. Toplam dış borç stoku da 423 milyar dolar. Ayrıca 1 yıl içinde bulması gereken finansman Dolarla 200 milyar dolar. Meksika ürünü olarak aldığımız tek şey muhtemelen az miktarda Tekila. Onu da muhtemelen Meksika'dan değil Avrupa'dan ya dolarla ya da euro ile alıyoruz. Siz şimdi isterseniz yine TL'nin Meksika Pezosuna göre değer kazandığıyla idare edin durumu.

      Sil
  60. Sizce öğretmenlik mesleği önemli bir meslek mi?

    İlkokul (Anasınıfı-5.sınıf) dönemi sizce önemli midir?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok çok önemli bir meslek. Önemlidir. Çocukların geleceği o aralar şekilleniyor.

      Sil
  61. Makarna fiyatlarina imalat sanayinde kullanilan komure zam gelir mi

    YanıtlaSil
  62. Gizli gucler eliyle oldugunu dusundugum dolar artisi adeta Uzay üssü gibi yapilan 3.havaalani gibi projeler uzar mi zarar gorur mu.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türkiye'nin dünya GSYH'sındaki payı % 1. Dünya ticaretindeki payı % 1,08. Herhangi bir buluşu, icadı yok. Ayrıca hava alanı vb yaptığı her şeyin birçok malını, aracını, teknolojisini ithal ediyor. Gizli güç dediğiniz güçler Türkiye'yi sağlam tutup mal satmak varken niye böyle bir işe girsinler?

      Sil
  63. Hocam faiz arttırmadan ve döviz rezervinı kullanmadan başka bir mudahale yöntemi var mıdır kısa süre bazında bide bu ekk toplantısı hakkında görüşünüz nedir tesekkurler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Piyasaya farklı yollarla döviz verilebilir. Mesela döviz zorunlu karşılık oranları düşürülür, ROK denilen uygulamada biraz oran indirimine gidilir (ki bunu MB yaptı zaten) ama bunlar doğrudan döviz satarak veya faiz artırarak yapılacak müdahale kadar etkili olmaz.
      EKK toplantısında alınabilecek bu tür önlemler görüşüldü. Bizde bu piyasalar (döviz piyasası) çok derin piyasalar olmadığı için az miktarda döviz satarak müdahalede bile kur düşürülebilir. Nitekim EKK dan yapılan açıklamada bunun yapılabileceği mesajı gelince kur bir miktar geriledi.

      Sil
    2. Eğer düşen dolara daha çok alıcı geliyorsa çözüm geçicidir. Bu doların cari değerinden daha büyük bir sorun.

      Sil
  64. Hocam, doların değer kazanımını etkileyen nedenleri bize gösterdiğiniz için teşekkür ederim. Buna ek olarak İngiltere'nin Avrupa Birliğin'den ayrılması İngiliz Sterlin/Türk Lirası endeksini nasıl etkilemesini öngörüyorsunuz? Bu durumun sonunda AB ile kötü giden ilişkilerimiz İngiltere'ye yaklaşmamızı sağlar mı? Türk Lirası Sterline göre değer kazanır mı ya da sterlin, dolar ve euroya alternatif olma yolunu izleyebilir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bugünkü görünüm ile bakarsak İngiltere ile bir sorunumuz görünmüyor zaten. Ama Türkiye'nin İngiltere ile yaklaşması çok büyük bir kazanç değil. Sonuçta İngiltere de AB'den koparsa ABD'ye yanaşmaya çalışacak.
      İngiltere AB'den ayrılırsa (yani bu kesinleşirse) o zaman muhtemelen Sterlin değer kaybeder.
      Sterlinin Dolar veya Euroya alternatif olacak kadar güçlenmesi bugünkü çerçevede mümkün görünmüyor.

      Sil
  65. trump ın seçileceğini düşünmüş müydünüz

    YanıtlaSil
  66. Hocam benim sorum ekonomiyle ilgili değil.Sizden ilk nasıl "beyefendi" olunur dersi almak lazım sanırım. Sizdeki sakin, pozitif ve alttan alıcı yapıya sahip olmak için neler vermezdim.Param falan yok sırf sizin için takip ediyorum burayı :)

    YanıtlaSil
  67. hocam merhaba
    fitch not indirimi
    olası avrupa birliği ekonomik yaptırımları
    ırak ve suriye de olası bir savaş
    tüm bu fsktörler gerçekleşirse dolar beklentiniz ne olur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu çizdiğiniz tam anlamıyla bir felaket senaryosu. Böyle bir durumda TL'nin değerinin ne olacağı sorusu öteki sorunlar karşısında çok geriye düşer.

      Sil
  68. ben ,gerek hükümetten bazı yetkililerin,gerek bazı yandaş yazarların gerekse kimi vatandaşların dolardan bize ne, artarsa artsın sorun olmaz demelerini anlamıyorum.ya arkadaş türkiyede yaşamıyormusunuz,ekonomiden bu kadarmı bihabersiniz.nasıl böyle laflar edersiniz anlamıyorum.bu lafları etmek cahilligin dibine vurmaktır.hadi halktan bazı insanların bu lafları etmesi cahillikten normal diyelim, ama gazete köşelerinde yazı yazı yazanlar ve hükümetten insanlara ne diyelim.bu kadarmı ehil olmayan insanlar tarafından yönetiliyoruz.az çok mürekkep yalamış insanların durumu buysa halkın durumu daha vahim demektir.şu anki hükümetin başta olması bunun en iyi örnegidir kanımca.halk dalkavuklugu yapmanın bir alemi yok,bizim halkın çogu bilinçli degil ve bilinçli oy vermiyor.saygılarımla iyi akşamlar sayın hocam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İnsanın olanları ve olabilecekleri objektif, bilimsel çerçevede değerlendirebilmesi için mümkün olabildiğince değer yargılarından, fanatiklikten ayrılması, düşüncesini mümkün mertebe bağımsızlaştırması gerekiyor. Bu, kolay bir şey değil. Eğitiminizin buna göre olması gerekiyor, kimsenin adamı olmamanız gerekiyor ve her şeyden önemlisi tuttuğunuz tarafın hatalarını da söyleyecek kadar olaylara objektif olarak bakabilmeniz gerekiyor. Bütün bunlara ek olarak da çıkarlarınız için bir yerlere bağlı olmamanız gerekiyor.
      Bu saydıklarım bilimsel bir eğitim ve aile terbiyesiyle ancak edinilebilir. Türkiye'de bu ikisi de çok nadir olarak var. Kendiniz tamamlamanız gerekiyor. Yani insanın Türkiyede bağımsız bir düşünce yapısına sahip olması için çok fazla çaba göstermesi gerekiyor.
      Onun için yandaş dediğiniz insanlardan bunları beklemek bence hayalperestlik olur. Bu insanların çoğu çıukarları için bir tarafı tutuyorlar ve ölümüne savunuyorlar.

      Sil
    2. Şükrü bey hali hazırdaki iç politikamız damara göre şerbet vermek. Bunun tahsille falan ilgisi yok. Seçmen ne istiyor hangi dilden anlıyor bütün olay bu sadece.

      Sil
  69. Hocam çok samimiyetle söylüyorum, bu günleri az çok tahmin ederek ve geçmişteki dolar tahmininizden de destek alarak, 2015 başında bir ankanın sıradan bir ücretli çalışana verebileceği max krediyi çekip (bireysel ihtiyaç kredisi) dolara girdim. Ortalama tl faizini ve abd enflasyonunu da hesaba katarak, 3.18 de başabaş noktasını buluyordum. risk budur dedim ve ihtiyacım olmamasına rağmen kredi çektim. şu an bayağı bir kardayım. (kur düşmezse)
    Sorum ise şu: ben yokluktan bu karı edindi isem ve herhangi bir değer artışı da yaratmadığıma göre (productivity = 0), kim kaybetti? bu fon transferinin müsebbibi kim? ben dolar lobisi miyim? kafamda deli sorular...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kar realizasyonu yapmak bazen faydalı olabilir. Genellikle bu tür kazançlarda kazancın yarısını kâr olarak realize etmek akıllıca bir yaklaşımdır. Ama eğer realie edeceğiniz kazancı yatırabileceğiniz daha iyi bir alan yoksa o zaman hiçbir şey yapmamak daha doğru olur.
      Faiz lobisi, dolar lobisi, enflasyon lobisi diye bir şey yoktur. Ama bunların her birinin fobisi vardır.

      Sil
  70. Hocam Atatürk'ün iktisada ilgisi varmıydı o devrin önemli iktisat kitaplarını okumuşmudur şu yüzden soruyorum Atatürk bilimin her türlüsüne ilgi duyan ve çok okuyan bir insandı.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok kitap okuduğunu ve kitapların sayfalarının yanlarına notlar aldığını biliyoruz. Ama açıkçası bunlar arasında ekonomi kitapları var mıydı bilmiyorum. İzmir İktisat Kongresi topladığına göre bu konulara da oldukça ilgisi olduğunu tahmin edebiliriz.

      Sil
  71. Hocam kolay gelsin. Size bir sorum olacaktı; '' Serbest kur rejiminin uygulandığı dış ticarete açık bir ekonomide, yabancı sermayenin teşvik edilmesi ile ihracatın artırılmasına yönelik bir politika birlikte uygulanabilir mi?'' Hocam yabancı sermaye teşviki için siyasi,ekonomik risklerin azaltılması dışında yüksek faiz ve düşük kur politikası uygulanması gerektiğini ancak bunun da döviz kuru( Marshall-Lerner koşulu geçerliyse) aracılığıyla ihracat seviyesini azaltıp ithalatı artıracağını düşünüyorum. O zaman bu koşul altında yüksek faiz-az risk-gelişmiş hukuk ve istikrar çerçevesinde ihracatı kur düzeyinden bağımsız olarak artırmak için teşvikler-sübvansiyonlar-bilgilendirmeler mi devreye girer? Yanıtınız ne olurdu hocam? Saygılar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bana sorarsanız yabancı sermaye iki şeyle ilgilenir: (1) Diğer ülkelere göre yüksek ciro ve yüksek getiri (2) Düşük risk. İlkini sağlamak belki daha kolay. İkincisi ise hukuk düzeninden iyi eğitilmiş kalifiye personele, yatırım yanlısı bir bürokrasiden doğru belirlenmiş ekonomik kurallara kadar çok yaygın bir alanı kapsar. Bu ikisini sağlamak başkaca bir şey yapmadan yabancı sermayeyi çekmeye yeterli.
      Bu söylediklerimin canlı kanıtı Türkiye'nin AB ile tam üyelik müzakerelerini ciddi olarak yürüttüğü 2005 - 2008 dönemidir. Bu dönemde Türkiyeye rekor miktarda yabancı sermaye girdi. Çünkü AB'nin standartlarına sahip olacağımızı düşündüler. Olay tersine dönünce de miktarlar hızla geriledi.

      Sil
  72. Şehit Derik Kaymakamı Fatih Safitürk sizin de takipçinizdi. Allah rahmet eylesin vatanın bu yiğit evladına.

    https://twitter.com/safiturk/following

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim takipçim olsa da olmasa da vatanına hizmet için çabalamış olan bu kardeşimize Allah rahmet eylesin.

      Sil
  73. Dolar faizi artınca dolarcılar sevinecek oyle mi bakiniz EKK toplaantisi yapildi mujdeler olsun dolar dustu.yerle bir oldu 3.39dan 3.37 e yerle yeksan oldu. Istikrar iste budur.

    Anlamayan lutfen rakamlara baksin. Dev prestijli projeler super akp su gibi giden projeler. uzay tadi veren havaalanlari uzay mekii gibi gokdelenler lutfen bunlari yazin hocam lutfen.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 3,37 yerle yeksan mıdır? Daha dün yılsonunda 3'ün altında olacak denmiyor muydu?
      Anlamayanlar rakamlara bakınca havaalanı veya gökdelen görmüyor 850 milyar dolardan 710 milyar dolara düşmüş olan GSYH'yı ve 11 bin dolardan 9 bin dolara düşmüş olan kişi başına geliri görüyor.

      Sil
    2. Arkadaş ironi yapmış galiba hocam. Yerle yeksan falan :)

      Sil
  74. Merhaba hocam.
    Bazı ekonomistler yüksek faiz düşük kur politikasının Türkiye'yi yabanci ülkelere bağımlı hale getirip ucuz uretim yapan ülkelerle rakabet edemediğimizi söyleyerek faiz artırmanın doğru olmayacağını bir takim sıkıntılara katlanıp düşük faiz yüksek kur politikasına devam edilmesi gerektiğini söylüyor. Haklılık payları var mıdır bu konuda siz ne düşünüyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunlar birer politika değildir. Yüksek faiz düşük kur diye bir politika olmayacağı gibi düşük faiz yüksek kur diye de bir politika olmaz. Bir ülkenin politikası yüksek büyüme, düşük işsizlik, üretimi artırmak, ihracatı geliştirmek gibi konulara yönelir. Faiz ve kur bunların birer türevidir. Türevleri asıl gibi alırsanız büyüme, istihdam gibi konular türeve dönüşür.

      Sil
  75. Sobaya kömürü doldurdum oda fırın gibi oldu istikarar saolsun Kömür bol nasıl olsa birde kestane atayım şurdan keyfe bak bee sefam olsun ohhh siz hala ekonomi kotu diyorsunuz.dolar cikti diyorsunuz Yahu Mahfi hoca hakikaten yasamasini bilmiyorsun dert etmissin kendine bu ekonomiyi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. :)) Çok da haksız sayılmazsın. Her şeyde bir denge kurmak lazım.

      Sil
    2. Herkesin bir derdi vardır. Bizdeki de memleket derdi.

      Sil
  76. Hocam, döviz ve borsa ile ilgili yazanlardan bazıları- belki çoğu bilmiyorum- kur değerini sürekli destek noktası-direnç noktası gibi kavramlarla ifade ediyorlar. Bana epey saçma geliyor bu durum.
    örneğin: şu anda dolar serbest piyasada 3. 3585'ten işlem görüyor, 3.40 direnç noktası aşılırsa,
    3,42 - 3.45 bandına (bant kelimesinin kullanılışına ayrıca hayranım!) gelir. ya da aşağı doğru destek noktası falan. ne olacaktı yani 3,40'tan sonra 3,41 gelir, sonra 3,42 ,43 ,44. veya 3,38 den azalarak sırayla ,37 ,36 gelir. abaküs finansçılığı bu ya resmen. rasyonel sayıları yeni mi keşfettik anlamadım. bunu forex uzmanlığı diye yansıtmak kalitesizlik ve aynı zamanda sıkıcı da.
    eyyorlamam bu kadar. rahatladım.
    ne dersiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Biraz öyle biraz da değil. Fiyat hareketi esnasında satıcıların arttığı fiyata direnç, alıcıların arttığı fiyata ise destek deniyor. Yani usdtry için kur 3.23 e gelir ve yoğun bir taleple (alıcı ) karşılaşır ise ve bu durum aynı fiyatta süreklilik arz ediyorsa burası destek noktası olur ve fiyat bunun aşağısına gidemez veya zorlanır deniyor. Dirençte ise tam tersi. Ayrıca Fibonacci hesapları falan yapılıyor ki orası biraz kurgusal. Lakin bir şeye ne kadar çok kişi inanırsa o kadar gerçeğe yakın olur. Bkz Budizm.

      Sil
    2. Haklı olduğunuz bazı yönler olsa da bu uzmanlık teknik analiz denen bir uzmanlık alanına giriyor. Burada asıl olarak geçmişte yaşanan gelişmeler ve buna göre oluşan eğilimler esas alınarak geleceğe ilişkin öngörüler kurgulanıyor. Kendine göre bir mantığı var. Sürekli düzeltme yapılarak oluşturulduğu için fena bir analiz yöntemi değil. Ama ben kullanmıyorum.

      Sil
  77. akp bu tasari bir tek sey icin cikardi. o da suriyeliler! Cunku bizim medeni hukuk yasalarimiza gore evlilik yasi 18 dir. 18 yasini dolduran herkes itidal ve irade sahibi olarak gorulur. Evlilik yapabilir imzasi gecerlidir. Ancak ailenin rizasi onayi var ise 17 yasinda da evlenebilir. Fakat geleneksel olarak dini olrak ve hem de cografi enlemden kaynaklanan nedenle erken bulug olduklari icin suriyeliler 13 14 yaslarinda evlenebiliyorlar. Bu cok normal. AKPnin amaci bu akp bundan sonra bu ulke halkina degil bu Suriyeliler hizmet edecektir. haberiniz olsun. Malum hukukta bir kural vardir toplumdan genel kanilardan ortalama adetlerinden geleneklerinden ayri dusmemek uzerine. Bugun 3 milyon nufus projeksiyonlarina gore 2020lerde 5 milyon olan bir kitleden bahsediyoruz. bu kitle genel kaniya ortalamaya dahil olmustur bu serri hukuki olarak ele alinan yasa tasarisi ile

    Saygilarimla

    YanıtlaSil
  78. Hocam TL değer kazandı veya kaybetti yerine, güven kazandı veya kaybetti desek somut olaylarla ilişki kurmamız daha mı kolay olur? Usd güven kazandı ve usdye olan talep arttı. Talep artınca değer kazandı. Demek değer kazanmak için önce güven kazanmak gerekiyor. Hımm neyse..

    Hocam kur riskimiz olmasa, yani dış finansman açığı yok, cari açık yerine fazla vs hersey yolunda olsa ve yine enflasyon %7.5 olsa (bu olabilir mi? ) faiz %1 olabilir mi? Yani düşük faiz yüksek enflasyon lakin bol bol döviz var. Böyle bir ilişki olabilir mi? Sacmalamış olabilirim :(

    YanıtlaSil
  79. Hocam türkiye için 2017 yılında büyük bir ekonomik kriz bekliyor musunuz?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi