Kayıtlar

Fenerbahçe'nin Yeni Yönetimine İlk Açık Mektup

Sayın Başkan, göreve geldiğinizden bu yana takıma ve taraftara pozitif enerji vermeye çalıştınız, birlik olursak, aile olursak çözemeyeceğimiz sorun yok dediniz. Bu tabii ki çok olumlu ve takdir edilmesi gereken bir tavır, ama ne yazık ki çözüm burada değil. Dünyanın bütün Fenerbahçelileri birlik olsa bu teknik direktörle ve bu oyuncularla olumlu sonuçlar almak mümkün olmaz. Tedesco göreve ilk geldiğinde mühendislik ve yöneticilik kökenine bakarak benim görebildiğim eksikleri onun da göreceğini ve ona göre önlem alacağını düşünmüştüm, fena halde yanılmışım. Takımı bir buçuk yıldır on kişi oynattığı halde Mourinho tarafından ısrarla oyunda tutulan Szymnaski’yi oynatmaya devam ettiğinde Tedesco hakkında yanıldığımı anladım. Bu oyuncunun bir torpili mi var bilmiyorum. Her gelen teknik direktör oyuna üç kuruşluk katkısı olmadığı halde ısrarla bu adamı oynatıyor. Bütün korner atışlarını bu oyuncu kullanıyor ve iki yıldır Fenerbahçe hiçbir korner atışından bir tehlike yaratamıyor. U21 takımı...

Washington Uzlaşısı, Beijing Uzlaşısı, Londra Uzlaşısı

Resim
Bugünün dünya ekonomik düzenine biçim veren neoliberal yaklaşımlar 1970’lerde ortaya çıkmaya başladı, 1980’lerden itibaren yaygınlık kazandı. Sovyet sisteminin dağılmaya başlamasıyla birlikte bu yaklaşım, iktisatçı John Williamson tarafından, 1989 yılında Washington Uzlaşısı (Washington Consensus) adı verilen 10 ilke altında toplandı. Bu ilkeler o tarihten sonra neoliberal yaklaşımın 10 Emiri haline geldi. [i] Giderek bağımsızlıklarını yitiren ve ABD Hazine Bakanlığı’nın güdümü altına giren IMF ve Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkelerle program kredisi ilişkisi kurduklarında bu ilkelere uygun programları dayattılar.   Washington Uzlaşısının on temel ilkesini şöylece sıralamak mümkün: (1) GSYH’ye oranla büyük sayılacak mali açıkları önleyecek bir maliye politikası izlenmeli. (2) Kamu harcamaları, sübvansiyonlardan çok altyapı yatırımlarının desteklenmesi gibi büyüme odaklı ve fakirleri koruma amaçlı alanlara kaydırılmalı. (3) Vergi tabanının yaygınlaştırılmasını ve ılımlı m...

Ekonomideki Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Resim
ABD’de devlet kapandı. ABD’de yönetimin bütçesinin kabul edilmeyeceği anlaşılınca geçici bütçe Kongre’ye getirilmişti. Temsilciler Meclisinde onaylanan bütçenin yürürlüğe girebilmesi için Senato’da da onaylanması gerekiyordu. Mali yıl bugün başladı. Bütçenin dün gece yarısına kadar Senato’da onaylanmaması sonucu ABD kapanmaya gitti. Bu durumda sosyal güvenlik ödemeleri, hava trafik kontrolörleri ücretleri, ordu gibi bazı işler ve görevler dışında devlet ödemeleri yapılamayacak. Yüzbinlerce çalışan zorunlu olarak ücretsiz izinli olacak. Bu kararın sonuçları doların, TL dışındaki, diğer paralara karşı değer kaybetmesi, altın ve gümüşün değer kazanması olarak görülmeye başlandı. Dünya borsalarında bu kapanma meselesi dolayısıyla düşüşler yaşanacak, zaten olumlu gelişmeler olmadığı anlaşıldığında düşüşler başlamıştı bu gidiş daha da hızlanacak. Kapanma meselesi kısa sürede çözümlenemezse dünya üzerindeki olumsuz etkileri daha fazla olacak. TÜİK, Ağustos ayı işsizlik oranını yüzde 8,5 ola...

ABD Bugün Kapanabilir

ABD’de bütçe harcamalarının yapılmasının önünde iki engel olabilir: (1) Hazine’nin kamu kesimi adına borçlanma limitinin tavanına ulaşılması. (2) Federal bütçenin Kongreden onay alamaması ve buna ek olarak geçici bütçe için de yetki alınamaması. Her iki durumda da harcama yetkisi kalmadığı için sistem duruyor. Buna “devletin kapanması” deniyor. Amerikan Anayasası’na göre devletin borçlanmasına karar verme yetkisi yalnızca Kongre’ye aittir. 1776’dan 1917’ye kadar borçlanmaya yol açacak bütün harcamalar için tek tek Kongre’den yasa geçiriliyordu. I. Dünya Savaşı’nın gerektirdiği harcamaların karşılanabilmesi amacıyla daha esnek bir sistem arayışı sonucu 1917 yılında Kongre borçlanma için bir tavan belirledi ve bu tavana ulaşılıncaya kadar yapılacak borçlanmalar için Kongre’den tek tek yasa geçirilmesi zorunluluğunu kaldırdı. 1941 yılında çıkarılan Federal Borçlanma Yasası ile borç tavanıyla ilgili düzenlemelerin nasıl yapılacağı belirlendi. IMF verilerine göre 2025 yılı için ABD’nin ta...

Yapay Zekâ İşimizi Elimizden Alacak mı?

Yapay zekânın hemen her alana girmesi ve pek çok konuda insan becerilerinden ötesini yapabilmesi mavi yakalılar olarak adlandırılan kol emeğine dayalı çalışanlarla beyaz yakalılar olarak adlandırılan zihin emeğine dayalı çalışanlar arasında işlerini kaybetme endişesi yaratıyor. Bu durum çalışanlarla sınırlı kalmıyor, öğrenciler arasında da mezun olunca iş bulamama endişesi giderek büyüyor. Çalışanlar, serbest meslek sahipleri ve öğrenciler işlerine yaradığı sürece saygı duysalar da sonrasında kendilerine rakip gördükleri için yapay zekâya karşı husumet beslemeye yöneliyorlar.   Bu eğilim yeni değil, geçmişte de birkaç kez yaşandı. En bilinenlerinden birisi Ludizm diye adlandırılan bir olgu. Sanayi devrimiyle birlikte buharla çalışan ve kol emeğine dayalı üretime göre kat kat daha hızlı üretim yapılmasını sağlayan tekstil makineleri devreye sokulunca işçiler, makinelerin kendilerinin yerini alacağı korkusuna kapıldılar. 19’uncu yüzyılın başlarında İngiltere’de işçiler ayaklan...

Kitaplar ve Yorumlar 2025 3

Krizlerin Anatomisi, Mahmut Karayel ve Reha Yolalan, Remzi Kitabevi, 2025 Krizler konusunda yazılmış en iyi kitaplardan birisi diyebilirim. Gerek tanımlamaları, gerek kapsamı ve gerekse anlatım biçimi çok iyi. Yazarlar, içinde bulunduğumuz ekonomik sistemin bankacılıktan kamu kesimine oradan teknolojik yapıya kadar çeşitli alanlarda taşıdığı kriz yaratma potansiyelini örnekleriyle ortaya koymuşlar. Ekonomi ve finansın bütün dallarıyla ilgili olanların ve bu konuları merak edenlerin mutlaka okuması gereken bir kitap olduğunu söyleyebilirim. Warren Buffett’in Hisseleri, Glen Arnold (çeviren: Ergun Unutmaz), Kronik Yayınları, 2025 Dünyanın en büyük yatırımcısı olarak kabul edilen Warren Buffett’ın başarısının bir çeşit biyografisi olarak kabul edilebilecek bu kitapta yazar, yatırımcılar için adeta bir ders kitabı yazar gibi bu başarının temellerini, dayanaklarını, yol haritasını ortaya koymuş. Kitap birçok örneği ele alarak yatırımların somut giriş ve çıkış noktalarını ortaya koyuyo...

Doların Değer Kaybının Türkiye'ye Etkisi

Resim
Yılbaşından bugüne kadar ABD Doları (USD) diğer paralara karşı ciddi değer kaybı yaşadı. Bunu başlıca iki ölçüye bakarak değerlendiriyoruz: (1) Dolar Endeksi (DXY.) Bu endeks Doların ABD’nin en büyük 6 ticaret ortağının paralarından oluşan bir sepete karşı değerini ölçüyor. Bu paralar: Euro, Kanada Doları, Pound Sterlin, Yen, İsveç Kronu, İsviçre Frangıdır. Bu endeks 100 ise Dolar bu paralara karşı tam değerinde demektir. 100’den yukarıdaysa Dolar bu paralara karşı aşırı değerli, 100’den düşükse bu paralara karşı düşük değerde demektir. (2) Euro / USD paritesi. Dolar, dünyanın en çok kullanılan birinci para birimi, Euro da ikinci para birimidir. Dolayısıyla bu paralar arasındaki parite bize bu iki paranın birbirine karşı değerli mi düşük değerli mi olduğunu gösterir. Şimdi bu çerçevede yılbaşından bu yana bu iki göstergede ve bunlara karşı Türk Lirasının değerinde yaşanan gelişmelere bakalım (göstergeler için kaynak: www.tr.tradingview.com , tabloda yer alan değerler ay sonu değerler...

Hatayı Kendinde Aramak

Hepimiz hata yaparız, hem de defalarca. Bazen aynı hatayı üst üste yaptığımız bile olur. En tuhafı da aynı hatayı ısrarla yaparak farklı sonuçlar beklemektir. Onu da yaparız zaman zaman. Burada kilit nokta hatayı yaptıktan sonra o hataya neyin neden olduğunu ararken yaptığımız tespitlerdir. Bu arama sonucunda yanıtlanması gereken iki soru vardır: (1) Bu hatada benim kararımın ya da davranışımın payı nedir? (2) Bu hatayı yapmamda başkalarının ya da başka olayların katkısı var mıdır? Sorular bu sırayla sorulup yanıtlanmalı. Yani önce kendimizi yargılayarak başlamalıyız yanıtlamaya. Daha önce birçok kez dile getirdim: Babam yaptığım bir hata ya da yanlış konusunda daha çocukken bana bu iki soruyu sorup yanıtlamamı öğretti. Mesela bir defasında ortaokulda matematik dersinden benimle birlikte sınıfın yarısından fazlası zayıf aldığında hep birlikte hocayı suçlamıştık: “Bu kadar kazık soru sorulur mu?” diye. O gün sınav sonuçlarının açıklanacağını babam biliyordu. Akşam eve geldiğinde sonuc...

Fed Faizi İndirirse Ne Olur?

ABD Merkez Bankası (Fed) bugünkü toplantısında bu tarihten itibaren uygulayacağı faiz oranını (Fed’s Fund Rate) açıklayacak. Doların diğer paralara karşı değerini (dolar kurunu), dolarla fiyatlanan altın, petrol gibi kritik malların fiyatlarını, fon yatırımcılarının kararlarını etkileyecek olan bu kararın 0,25 puanlık bir indirim şeklinde olacağı tahmin ediliyor. Bu tahmini yapanlar Fed Watchers (Fed Gözlemcileri) denilen bir uzmanlar grubu. Bu grupta yapılan anketlere göre uzmanların yüzde 97’si Fed’in bugünkü toplantısından 0,25 puanlık bir faiz indirimi bekliyorlar. Fed, bu kez de beklentiler doğrultusunda karar verirse faiz tavanını yüzde 4,50’den yüzde 4,25’e indirmiş olacak. Böyle bir karar daha ucuza borçlanma, daha fazla kredi talebi ve daha fazla yatırım iştahı yaratılması demek. Fed’in faiz indiriminin önündeki en önemli engel, ulaşmaya çalıştığı yüzde 2’lik enflasyon oranı hedefinden giderek uzaklaşılıyor olması. Nisan ayında enflasyon oranı 12 aylık bazda yüzde 2,3 ile he...

Yüksek Gelirli Ülkeler Arasına Girmişiz

Resim
2025 yılı ikinci çeyrek verileriyle birlikte geçmişe dönük revizyonlar da yapılınca birden Dünya Bankası kişi başına gelir sıralamasında yüksek gelirli ülkeler kategorisine terfi ettiğimizi gördük. Dünya Bankasının kişi başına gelir düzeyine göre ülkeleri sınıflandırdığı tablonun güncel halini   şöyle gösterebiliriz ( https://blogs.worldbank.org/en/opendata/understanding-country-income--world-bank-group-income-classifica ):   (Dünya Bankası bu sınıflandırmayı her yıl yeniliyor. Burada aldığımız sınıflandırma Temmuz 2025 ile Temmuz 2026 arasında geçerli olacak olan sınıflandırmadır.) Türkiye, öteden beri yüksek orta gelirli ülkeler kategorisinde yer alıyordu (kaynak: TÜİK, GSYH hesapları, kişi başına gelir tabloları.)  Tabloya göre Türkiye 2024 yılından itibaren yüksek orta gelirli ülkeler kategorisinden yüksek gelirli ülkeler kategorisine terfi etmiş görünüyor. Türkiye bu noktaya son yıllarda GSYH’sinde oraya çıkan hızlı artışlarla geldi. Bu nasıl oldu? Bunun nasıl ol...