Dolar, Euro, Altın ve Borsa Ne Olur?

İstediğiniz kadar makro konularla ilgilenen bir iktisatçıyım deyin vatandaşın size soracağı nihai sorular bunlardır: Altın ne zaman yükselir? Dolar düşmeye devam eder mi? Euro almanın zamanı mıdır? Borsaya girelim mi? Bu soruları küçümseyip “ben piyasa iktisatçısı değilim derseniz” vatandaş sizin bu işlerden anlamadığınızı düşünür. O nedenle bu sorulardan sonsuza dek kaçamazsınız. Teknik analiz yapmıyorsanız da bunların sonuçlarından kendi makro görüşlerinizle en bağdaşanına göre yön belirlemeniz gerekir.

Burada yapacağım yorumları bir yatırım tavsiyesi vermek için yapmıyorum. Sadece günlük gelişmelerin orta – uzun vadede ve geniş kapsamlı makro çerçeve içinde ne yöne doğru gittiğini yorumlamaya çalışıyorum.

Dolar
Orta – uzun vadede Doların yönü yukarı doğru görünse de bir süre daha aşağıya doğru hareket etmeye devam edeceği anlaşılıyor. Fed’in tahvil alım programını sonlandırmaya geldiği halde Doların aşağı gitmesinin altında yine Fed’in faizi artırma konusunda acele etmeyeceği beklentisi ile ABD verilerinin karışık sinyaller vermesi yatıyor. Bunlara ek olarak ortadoğuda devam eden savaşın da Dolar üzerindeki baskıları artırdığı görülüyor. Bir başka konu da ABD’nin Doların değerinin artmasından pek hoşnut olmamasıdır. Doların değerinin düşük kalması ABD’nin cari açığını oldukça düşürmüş bulunuyor. Şimdi yeniden değerlenmesi yine eski yüksek cari açıkları davet edebilir. Yani ABD yönetimi, Doların değerini korumak için değil, tam tersine bu düzeylerde kalmasını sağlamak için çaba gösteriyor. Bu durumda Dolar biraz daha düşebilir. Teknik analiz yapanlar bu düşüşün 2,18’e hatta 2,15’e kadar gidebileceğini ifade ediyor. Bu durumda 2,20’nin altı Dolar almak için fırsat olarak karşımıza çıkıyor.

Euro
Aslında Euro Bölgesi ekonomilerinin durumu hiç de parlak değil. Tam tersine resesyondan deflasyona doğru bir gidiş içindeler. Bölgenin en güçlü ekonomisi olan Alman ekonomisi bile daralma sıkıntıları içinde bulunuyor. Dolayısıyla Euro’nun Dolara karşı değer kazanması, Euro’nun gücünden değil, Doların güç kaybetmesinden kaynaklanan bir gelişme olarak ortaya çıkıyor. Yakın geçmişte 1,25’lere kadar inmiş olan Euro Dolar paritesi şu aralar yeniden 1,27’ler düzeyinde bulunuyor. Zaten Euro, Dolara karşı değer kazansa da diğer paralara karşı değer kaybediyor. Paritenin 1,25’in üzerinde olması, maliyet ağırlığı Dolarda, gelir ağırlığı Euro’da olan, bizim ihracatçımız için iyidir.

Altın
Uzunca bir süredir 1.200 – 1.240 Dolar / Ons bandında duran altın, İsviçre Merkez Bankası’nın kararı sonrasında yukarı yönlü hareket için start almaya hazırlanan bir koşucu gibi duruyor. İsviçre Merkez Bankası’nın bugün itibariyle 546 milyar dolar döviz rezervi ve 1.040 ton altın rezervi bulunuyor. İsviçre’nin altın rezervi toplam rezervlerinin yüzde 7,9’unu oluşturuyor. İsviçre Merkez Bankası, 2000 yılının ilk çeyreği sonunda 2.590 ton altın rezervine sahipken bunları satmaya başlamış ve 2008 yılının üçüncü çeyreğinde bugünkü düzeyi olan 1.040 ton düzeyine gelmiş. Bu eylem bugün fazlasıyla eleştiriliyor ve İsviçre Merkez Bankası’nın yanlış bir politikayla altın satmış olduğu ifade ediliyor. İsviçre’de 30 Kasım’da Merkez Bankası’nın altın rezervlerini yeniden toplam rezervlerin yüzde 20’si düzeyine çıkartıp çıkartmaması için referandum yapılacak. Eğer sonuç “evet” yönünde çıkarsa İsviçre Merkez bankası 5 yıl içinde yaklaşık 1.500 ton altın satın alacak. Bu, kuşkusuz altın fiyatlarının yükselmesine yol açacak bir eylem olarak nitelenebilir.   

Oylamanın sonucunun “evet” çıkması altın yatırımcılarının yüzünü güldürecek, “hayır” çıkması halinde ise altın fiyatlarında bir miktar düşüş olması beklenebilir. Uzmanlar tıpkı İskoçya’nın bağımsızlık oyalaması gibi bu oylamanın sonucunun da “hayır” çıkacağını tahmin ediyorlar. Altın fiyatının geleceği biraz da bu oylamaya bağlı olduğu için altının yakın geleceği bir şey diyemeyeceğim.    

Borsa
Gösterge faiz 30 Eylül’de yüzde 9,98 ve BIST 100 endeksi 74.938 idi. 27 Ekim günü gösterge faiz yüzde 8,74’e inerken BIST 100 endeksi 79.235’e çıkmıştı. Faizin düşüşe geçtiği dönemlerde borsa genellikle yükselişe geçer. Çünkü hisse senedi yatırımının en yakın rakibi tahvil, bono ve mevduattır. Tahvil, bono ve mevduat faiz gelirine bakarken borsa yatırımı hisse senedinin değer kazancına bakar. Faizin düştüğü bir ortamda yatırımcının alternatif olarak ilk yöneleceği yatırım aracı hisse senedidir.

Gösterge faiz, Türkiye gibi dış finansmana bağımlı ekonomilerde kurla yakın ilişki içinde bulunur. Kur düşerken faiz de düşüyor. Kurun düşmesi, Türkiye’ye döviz girişi olduğunu ya da döviz çıkışının azaldığını ortaya koyuyor. Bu trend devam ettiği sürece borsa yükselmeye devam eder. Kısa vadede borsanın yönü yukarı görünüyor. Orta – uzun vade ise başka göstergelere bağlı bulunuyor. Ki bunların bir bölümü ekonomiyle ilgili olsa da bir bölümü dış gelişmelerle, jeopolitik risklerle ilgili görünüyor. O nedenle borsa yatırımınızı da kendi içinde bir sepet olarak yapın ve o sepette sağlam kağıtlara ağırlık verin derim.  

Son bir değerlendirme sözü
Kısa vadede profesyoneller para kazanır. Kısa vadede profesyonellerin kazandığı paraların kaynağı, amatörlerin yatırımlarından gelir. Eğer profesyonel bir yatırımcı değilseniz sağlam yerlere yatırım yapıp orta – uzun vadeyi bekleyin. Kısa vadede tesadüfen kazanç elde etmiş olmanız sizi “ben bu işi öğrendim” havasına sokabilir. En büyük kayıplar böyle bir havaya girdiğinizde karşınıza çıkar. Kısa vadede büyük paralar kazanmayı hedefleyerek riskinizi de büyütmeyin. Sepet yapın. Eğer örneğin İsviçre’deki referandumun “evet” ile sonuçlanacağı ve bunun da altın fiyatlarını artıracağı kanısına ulaşmışsanız varınızı yoğunuzu altına yatırmayın. Sepetinize biraz da altın koymakla yetinin.

Bu yazıdan hemen sonra ne oldu?
Bu yazı sabah saatlerinde blogda yayınlandı. Fed'in kararı akşam belli oldu. Ve Fed, tahvil alım programını sonlandırdığını açıkladı. Fed'in açıklamalarından, faiz konusunda dikkate değer bir süre daha faizlerin sıfıra yakın kalacağına vurgu yapılmış olsa da ekonomik toparlanmanın ve özellikle istihdamın ivme kazanmasının devam ettiğine değiniliyor. Bu açıklama Fed'in faizi beklenenden erken artırmaya başlayabileceği şeklinde yorumlandı. Ardından borsalarda düşüş başladı ve bizde de 2,19'a düşmüş olan Dolar kuru 2,21'in üstüne çıktı. 

Yorumlar

  1. Hocam merhaba güzel bir yazı olmuş.

    Yalnız size bir sorum var. İsviçre Merkez Bankası'nın şu an ki altın rezervi miktarı neden eleştiriliyor ? Örneğin bu dünyadaki diğer ülkelerde bu rezervler ne seviyede ve bunun az veya fazla olması bir ülke için bir şey ifade ediyor mu şu an ki ekonomik durumda ?

    Teşekkür ederim şimdiden.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İsviçre Merkez Bankası uzun süre bastığı İsviçre Franklarının yüzde 40'ı karşılığında altın tutarmış. Sonradan bunu terk etmiş ve altınlarını satmaya başlamış. Bu o zamandan beri eleştirilen bir yaklaşım olarak devam etmiş. Siyasal partiler bu altınları tekrar alıp MB kasalarına koymayı bir anlamda propoganda malzemesi de yapmışlar.
      Hadise oradan kaynaklanıyor. Yoksa çok bir anlamı yok.

      Sil
  2. Hocam Merhaba...
    Hocam Bist sadece faizle değil Dolar'la da ters yönlü değil mi ? Dolar da sert çıkışların olduğu günlerde genelde hep böyle oldu ve oluyor. Dolarla ters orantılı olmasının sebebi korku mu ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yabancıların giriş ve çıkışları oldukça etkili BIST'de. Yabancılar gelince dolar düşüyor borsa çıkıyor, yabancılar gidince dolar çıkıyor borsa düşüyor. Çünkü yabancılar ağırlıklı olarak borsaya gelip borsadan çıkıyorlar.

      Sil
  3. Isvicrede yasayan bir ekonomist olarak altin konusunu yakindan takip ediyorum. Gecen hafta cuma günü aciklanan son ankete göre halkin %44ü evet diyecek yada evet'e meyilli, %39 ise hayir diyecek yada hayir demeye meyilli. Geri kalan kismi kararsiz. Genellikle buradaki anket sonuclari tutuyor, ama sürprizlerde olabilir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer anketler doğru çıkarsa atın fiyatları yukarı yönelecek demektir.

      Sil
  4. Ferruh Atalay29 Ekim 2014 16:57

    Hocam Çin bunların neresinde acaba?, Adamlar arı kovanı gibi çalışıyorlar fakat, doların yükselmesi altının düşmesi bizi olumlu/olumsuz etkiler bizde kendimize göre uluslararası müdahaelerde bulunalım gibi birşey basınamı yansımıyor acaba? yoksa piyasa koşullarına göre pozisyonmu alıyorlar.
    Saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çin kendine göre bir kur belirlemiş öylece devem ediyor. O nedenle iniş çıkışlara pek aldırmıyor şimdilik.

      Sil
  5. 1. Doların değeri 2008'den bu yana azalmak yerine arttı. En çok kullanılan dolar endeksi (Trade weighted dollar index-broad, st. louis fed'in sitesinde var) 2008'de ortalama 100 iken 2014'te 103 oldu. ABD'nin cari açığı hem ithalattaki azalış (günlük petrol üretimini %60, gaz üretimini neredeyse 5 kat artırdılar) hem ihracattaki artış (gelişmekte olan ülkeler zenginleştikçe ABD'den daha fazla mal alır oldular) sayesinde düştü. yoksa dolar 2008'e kıyasla bugün daha değerli, yani cari açıktaki düşüş dolardaki düşüş kaynaklı değil.
    2. Merkez bankaları 1999-2008 arasında 3658 ton net altın sattılar (yılda 400 ton kadar) 1999'da altın 280 dolar iken 2008'de 870 dolara çıktı. bunda en büyük etken ABD reel faizlerindeki düşüştür. ABD reel faizleri 1999'da %2,4 pozitifken 2008'de %0,8 negatif oldu. bu ortamda doğal olarak altın fiyatları da yükseldi. 2009-2010'da IMF 400 ton altın sattı, altın yine yükseldi çünkü reel faizler düşmeye devam ediyordu. altın fiyatlarının en yüksek olduğu 2011'de reel faizler tarihi düşük seviyelere inmişti (%2,9 negatif) 2011'den sonra ABD reel faizleri yükselmeye başladı, altın da yönünü aşağı çevirdi. bundan sonra altın fiyatlarına her zaman olduğu gibi Fed'in hamleleri yön verecektir, İsviçre'nin alımı kısa vade hariç çok fazla bir şey değiştirmez. geçen yıl Çin altın ithalatını %100'ün üzerinde artırdı ama fiyatlar düştü. belki Çin gibi çok fazla dolar rezervine sahip bir ülke uzun vadeli bir altın alım programı açıklarsa (düşük ihtimal) fundamental bir değişiklik yaratabilir.
    3. bizim borsada son zamanlardaki artışın dış gelişmeler kaynaklı olduğunu düşünüyorum. zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi, petrolün düşmesi belki bir miktar destekledi ama bundan sonraki seyre yabancı piyasaların yön vermesi muhtemel. ABD borsaları 15 Ekim'den bu yana %7 prim yapmasaydı bizimkinin yapması da pek olası değildi. bizim borsayı sadece bankaların lehine olan şeyler yükseltebiliyor. merkezin faizleri düşürebilmesi tamamıyla dışarıya bağlı. özetle faizler piyasaya değil de piyasaları etkileyebilecek dış gelişmeler faize yön verecek gibi.
    hocam siz en iyisi bu işleri profesyonellere bırakın. ben amatör halimle bile bir yığın eksik buldum analizinizde :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Süper yorumlar. Bir de doğru olsaydı ne iyi olurdu. Dikkat bu işler amatörlere göre değildir.

      Sil
    2. yukarıdaki verileri her ne kadar dikkat ederek yazdıysam da hatalar olabilir. hatalar varsa lüften söyleyin hocam. bunları düzeltelim, belki başka arkadaşlar da yorum yaparlar. üçüncü madde takip ettiğim piyasa analistlerinin yorumlarının özeti diyebilirim dolayısıyla biraz sübjektiflik içerebilir, ona bir şey diyemem. son cümlemde de şaka yapmaya çalıştım ama biraz eşek şakası gibi oldu galiba. kusura bakmayın.

      Sil
    3. Yukarıdaki yorumu yazan arkadaşım, dikkate alırsanız sizi amatörlükten kurtaracak birkaç tavsiye:
      çok veriye bakmışsınız, neden sonuç ilişkileri birbirine karışmış, adeta düşüncelerinizi önce kurgulayıp sonra onları onaylatacak veriler aramışsınız. Analizlerinizi basitleştirin.
      Son olarak da (hocam affınıza sığınarak) büyüklerinize karşı ukala tavırlar takınmayın derim.

      Sil
    4. Eleştiri de olur yanlışı söyleme de olur. Şaka bile olur. Sonuçta büyüklerimizin her dediğini doğru kabul edersek ilerleme olmaz. Hep savunduğumuz sorgulayıcı, araştırıcı, analize dönük eğitim gerekirse büyükleri de eleştirmeyi içeriyor.
      Ben buna kızmadım. Hatta tam tersine yorumu beğendim bile. Çünkü içinde doğrular var. Benim kızdığım birisinin ya da birilerinin yorumunu alıp aynen doğru kabul etmek. Yani kopyala yapıştır yapmak. Eğer o görüşler o arkadaşın görüşleri olsaydı çok saygı duyacaktım. Kendi görüşlerinizi geliştirmelisiniz. Benim ya da başkalarının görüşlerimi aynen almanız sizi işleri götürmez. Onları okuyup kendi görüşünüzü oluşturarak beni eleştirirseniz başımın üzerinde yeriniz var.

      Sil
    5. ilk 2 maddeki görüşler bir başkasına ait değil, kendi görüşlerim. ben sürekli istatistik toplarım. bu veriler excel dosyalarında hazır olduğu için derlemek zor olmuyor. mesela altınla ilgili 10 küsür değişkenin verilerini düzenli olarak toplarım. orta-uzun vadede altın fiyatlarıyla en yüksek korelasyona ABD reel faizleri sahip. korelasyon hesabını da sağ olsun excel yapabiliyor. şöyle bir saydım, 100'e yakın veriyi düzenli olarak takip ediyorum. haftada yarım günü bunların güncellenmesine ayırıyorum. kopyala yapıştır gibi bir şey kesinlikle söz konusu değil. 3. madde de öz itibarıyla kendi görüşüm.

      Sil
  6. Hocam bundan önceki yazılarınızda kur la faiz arasında ters ilişki olduğunu yazdınız burda ise tam tersinı yazmıssınız açıklar mısınız ? faizin yükselmesi tl yi değerli kılıp kuru düşürmez mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Burada farklı bir şey yazıyorum dikkat edin. Eğer ülkeye beklenenden çok miktarda döviz girmişse o zaman kur düşer, kur düşünce ve döviz de bol olunca faizi yüksek vermenin anlamı kalmaz faiz de düşer. Ama bunlar hiç kuşkusuz asıl olarak enflasyonun nereye gittiğine de bağlıdır.

      Sil
  7. kur düşerse faiz nasıl düşebilir hocam bunu açıklar mısınız ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer Türkiye'ye beklenenden daha fazla döviz girişi olursa kur düşer. Bu durumda yüksek faiz vererek döviz çekmeye gerek kalmayacağı için faiz de düşer.

      Sil
  8. Hocam merhaba yazılarınızı takip ediyorum kaleminize ve emeğinize sağlık bilgilerinizi ve düşüncelerinizi bizimle paylaştığınız için çok teşekkürler.iktisat bölümü mezunuyum bize önerebileceğiniz kitaplar var mı ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Xaman zaman öneriyorum. Para politikası çok güncel bir konu o nedenle bugünlerde okunması gerekli kitaplardan birisi Frederic Mishkin'in Para Politikası Stratejisi adlı kitabı (Efil Yayınları.)

      Sil
  9. Hocam mali yuk ile vergi yuku ayni sey midir

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynı şey değil. Mali yük bir kişi ya da işletmenin yüklenmek zorunda kaldığı vergi, faiz, komisyon vb gibi ödemeleri içeren bir kavram. Vergi Yükü ise bir toplumda bir yılda devlete ödenen vergilerin toplamının GSYH'ya bölünmesiyle bulunan oran.

      Sil
  10. Hocam iyi akşamlar. Avrupa'da yaşanan resesyonun sebebi nedir açıklayabilir misiniz? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tüketimin düşüklüğü.Aşırı borç yükü nedeniyle geleceği karanlık gören insanlar tüketimi kısıyor. Bunun sonucunda üretim ve yatırım düşüyor ekonomi büyüyemez hale geliyor.

      Sil
  11. Hocam; FED QE3'ü bitirdi.

    Ve dolar saniyeler içinde 2,19'dan 2,2139'a kadar fırladı!

    Böyle olur volatilitenin feriştahı!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Japon Yeni 108,85 +0,70 (+0,64%)
      Euro 0,7908 +0,0055 (+0,70%)
      Türk Lirası 2,2149 +0,0086 (+0,39%)

      Yüzdelik değişim en az TL'de.

      Sil
    2. karar açıklanmadan önce kur 2.1938. 2.2149 olursa demek ki %0,96 prim yapmış.

      Sil
    3. Aslında bu gelişmeler QE3'ün bitirilmesinden çok faizle ilgili karışık sinyaller verilmesinden kaynaklandı. Çünkü QE3'ün bitirileceği % 99,9 bekleniyordu zaten. Ama faizle ilgili açıklamalar (büyümenin toparlandığı, istihdamın iyi gittiği vb) faizin 2015 ortalarında arttırılabileceği anlamına çekilince ortalık karıştı.

      Sil
  12. Hocam fed 2008 yilindan beri aylik 85 milyar dolarlik tahvil alimini gecen yil bu zamanlar azaltmis bugun de artik sifirlamistir degil mi 15 milyar dolarlik tahvil dahi almayacaktir degil mi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. orta-uzun vadeli kağıt almayacak. vadesi dolanların bir kısmının yerine büyük ihtimal kısa vadeli kağıtlardan (1 yıla kadar vadeli hazine bonoları) alacaktır çünkü fed'in portfoyünde kısa vadeli kağıtların oranı çok azaldı. kısa/uzun oranını operation twist öncesi duruma getirmek isteyecektir.

      Sil
  13. Geçen sene tl nin değer kaybedeceğini tahmin ettim ama zengin olamadım. George Saros tan neyim eksik anlamadım...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Paranız eksik olmasın?

      Sil
    2. bir de İngiltere merkez bankasında adamınız olması gerekiyor.

      Sil
    3. Türkiye Merkez Bankası dakiler kimin adamı acaba?

      Sil
  14. Hocam tam bakamadım ama şu faiz işi kafamızı karıştırıyor. Şu anki faiz oranı t. Bankaların verdiği faiz oranı değil mi? Çeşitli faiz oranlarını açıkladığınız bir yazınız var mı acaba ya da biz öğrencilere bunu açıklayacak bir yazı yazar mısınız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şu yazımda faizleri açıkladım (oranlara bakmayın onlar sonradan değişti) http://www.mahfiegilmez.com/2013/07/guncellenmis-faiz-dersi.html
      Bir de önceki yazıma bakın
      http://www.mahfiegilmez.com/2014/10/merkez-bankas-faizleri-son-durum.html

      Sil
  15. hocam yazınız için çok teşşekkur ederim. benim sorum hocam şimdi genel olarak bilindiği üzere faiz oranlarının artması tasarrufları artırırken tüketimi kısar ve dolaysıyla enflasyon aşağıya doğru bir trend izler burdan anlamamız gereken faizle enflasyon ters orantılıdır. şimdi hocam hukumet kanadı faiz yuksek ondan eflasyon yuksek yukseldı dıyor ve merkez bankasını eleştırıyor yanı onlar aslında şunu kast edıyorlar sanırım faızler yuksek yatırım dusuyor ve gereklı buyume gerceklesemıyor yanı üretim düşüyor talep sabıtken uretım dusersede eflasyon artar degıl mı? hocam bu senaryonun uygulamada ne kadar gerceklık ve haklılık payı olabılır zıra faızler yuksecek kı tasarruf artacak yatırımın fınansmanı saglansın sonra yatırım acıgını fınanse etmek ıcın yada carı acıgı kapatmak ıcın dış kaynak arar durursun bu eylem bu hareket dış borçlanma faizinı artırmaz mı? bu daha tehlıkelı degılmıdır hocam? hocam bır de carı acıgın fınansmanı önce yapılır yanı kaynak bulunur ve öyle cari açık verılır degıl mı hocam yoksa ıhtıyac oldukca mı borc bulunur?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İlk sorunuzun yanıtı: Evet aynen böyle düşünüyorlar.
      Bütün mesele faizlerin yüksek olup olmadığında. Bugün mevduat faizi yüzde 9'larda. Enflasyon da yüzde 9'larda. Bunun neti yüzde 7,7. Bir yıl sonra için beklenen enflasyon yüzde 7,5 - 8 arası. Yani bu durumda reel faiz sıfır veya negatif çıkıyor. Şimdi bu durumda nominal faize bakarak faiz yüksek demek mümkün mü?
      Başa dönersek şunu diyebiliriz: Faiz yüksek değil. Yüksek olan enflasyon.
      Finansman bulunmadan cari açık olmaz. Ama gün gelir eski cari açığkları finanse etmek için aldığınız borçları ödeyemezseniz o zaman cari açık, finansman bulamadığınız için başınıza bela olur.

      Sil
    2. Hocam, faizlerin artması kar marjları yüksek olmayan, dolayısıyla faiz kaynaklı maliyet artışını fiyatlara yansıtmak durumunda olan işletmelerin ürünlerinin fiyatlarının artmasına sebep olmaz mı? Teşekkürler..

      Sil
    3. Talep de önemli. Eğer o mallara olan talebin fiyat esnekliği yüksekse fiyatlar o kadar kolay artmayabilir.

      Sil
    4. Muhakkak hocam. Sonucu etkileyen birden fazla faktör olduğu ve bunların ağırlığının nihai sonucu (i.e. faiz artışının enflasyona sebep olup olmayacağı) belirleyeceğini belirtmek istemiştim yorumumda. Özetle faizin enflasyon etkisini yalnız talep tarafından okumamak gerektiği kanaatindeyim; özellikle rekabetin yoğun ve dolayısıyla marjların baskı altında olduğu sektörlerde.. Teşekkürler, saygılar..

      Sil
  16. Küçük yatırımcı için şuan tasarrufa ayırdığı paranın bir kısmını altına yatırmak mantıklı olabilir. Neticede altın madenden çıkarma değerine yakın ve toplu alım yapmaktansa her ay BES gibi ufak miktarlarda almakta fayda var. Çünkü küçük yatırımcı olarak hiç bir zaman en dip noktayı bilemiyoruz. Dolarda da aynı şey yapılabilir.

    YanıtlaSil
  17. Hocam bu doların nasıl sürekli 24 saat değeri değişebiliyor?
    Hisse senetleri anlayabiliyorum fakat kimler nereden sürekli dolar alıyor? Ve fiyatı nasıl oluşuyor ?
    teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolar en önemli rezerv para ve dünyanın her tarafında işlem görüyor. O nedenle sürekli değişim göstermesinden normal bir şey olamaz.

      Sil
  18. amerikalı bir yorumcu QE puzzle dedi. fed 2012 eylülde mortgage kağıdı alacağını ilan ettiği zaman mortgage faizi 3,6. alımlarını azaltmaya başladığı 2013 aralıkta faiz 4,5 azalmak yerine artmış. en son faiz 3,9 artmak yerine azalmış. bu nasıl oluyor anlamak güç hakkaten QE puzzle. siz ne dersiniz hocam bunun nedeni ne olabilir?

    YanıtlaSil
  19. Şu yatırımcı sözü de ilginç gerçekten.
    Eskiden fabrika açan adama yatırımcı denirdi.
    Şimdi ?
    Sabah Rio borsasından 1000 ton kahve alan , 3 gün sonra da bunu satıp Şanghay borsasından 1000 ton petrol alan adama yatırımcı deniyor......

    YanıtlaSil
  20. hocam biz kapalıçarşıdaki arkadaşlar son günlerde fed faiz artıracak dedikodularını keriz silkeleme operasyonu olarak görmekteyiz.altın,euro,petrol çok fazla long yapan oldu bunları temizleyecekler.hani süper mario para basarken janset faiz artırmaz gibi.vosvosçu hans marioya hayır duası ederken fordcu corc jansetin kulaklarını çınlatabilir.böyle espirili oldu biraz hoşgörün

    YanıtlaSil
  21. hocam yorumlarınız için teşşekkür ederim. hocam şuan mevduat faizi ve eflasyon oranlarına baktıgımızda negatif bir oran tasarruf eden hane halkının lehıne görünmekte faiz oranlarının yükselmesi mevduat faızınıde yukarı doğru çekecek tasarrruf oranları artacaktır fakat hukumetın faiz karşıtlığı merkez bankasının elini kolunu bağlıyor ve faiz kanalını etkin kullanamayınca eflasyon bır turlu düşürülemıyor,şimdi merkez bankası bankaların mevduat karşılık oranlarına faiz ödemeyi planlıyor bankaların rasyolarına göre mevcut fonlama malıyet oranınından 700-500 baz puan altında yani 8.60-70 oldugunu dusunursek fonlama malıyetının yüzde 1.5 civarında bankalara mevduat faizi ödeyecek 15 nısan 2015 den ıtıbaren ve bankar arası mevduat yarışı başlayacağı söylenıyor dolaylı yoldan mevduat fazını merkez bankası artırmış oluyor şimdi bu ne kadar etkili olur hocam bes gibi birşey uzun vadelı çözüm üreten yapısal reform olmaktan uzak değil midir asıl merak ettıgım hocam şimdi biz bankaya paramızı yatırdıgımızda yuzde 9 mevduat faızı alıyoruz yuzde 15 stopajla vergısını oduyoruz yuzde 7.7lik bir kazanç elde edıyoruz fakat eflasyon sebebıyle reel kazancımız varlıgımız erıyor şuan fakat bu senaryo yabancı yatırımcılar için geçerlı degıl demı hocam şimdi eflasyonun yuzde 1 cıvarında oldugu japonya turkıyeden elde edılen faız kazancı japon yatırımcılar tarafından ulkelerınde harcandıgında oldukca bedavadan kazanç elde etmıyorlar mı? birde hocam şimdi işviçre de yıllık kredi faizi yüzde 2 olduğunu düşünürsek ordan borçlanarak turkıyede mevduata yatırıp hıcbırsey yapmadan para kazanamayız mı? risk faktorlerını bir kenara bırakırsak para brimleri ile swap sözleşmesi yaparak kur riskini sıfırlayabılırız sonucta

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 2015 Nobel iktisat ödülü bu arkadaşa

      Sil
    2. carry trade denilen bir yöntem var ve japon ev kadınları bu yolla finansal sistemden yıllardır para kazanılıyorlar yani nobel ödülüne gerek yok biz yapamadığımız şeylere ütopik deneriz oysa bu bile bizim düşüncelerimizin sınırını gösterir

      Sil
  22. mahfi bey, avrupadan daha iyi bir durumda mıyız şimdi....

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Adamlarda kişi başına gelir 40 bin dolar bizde 10 bin dolar. Kendi sorunuza buna göre kendiniz cevap verebilirsiniz.

      Sil
  23. türkiyenin net dış borcu ne kadar mahfi bey. 273 milyar dolar değil mi. brüt dış borçla net dış borç farkı hangi kalemler var mahfi bey.. iyiki varsınız...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Devletin dış borcu yok

      Sil
    2. Kamu kesimi brüt borç stoku 629 milyar TL. Bundan TCMB net varlıklarını, kamu varlıklarını ve işsizlik sigortası varlıklarını düşünce geriye 189 milyar TL kalıyor. Bu da kamu net borç stoku.
      Kamu kesiminin brüt dış borcu toplamı: 120 milyar dolar.

      Sil
  24. finansal krızlerle alakalı özellıklede bankacılık alanında yaşanan 2001 krızı vb konu alan yazılarınız varmı acaba? o dönemde sizde görevinizin başındayken yapılan yanlış uygulamalar ve yaşadığınız elim hadiseleri anlatabilirmisiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Küresel Finans Krizi adlı bir kitabım var. Sanırım 9 veya 10. baskısı var piyasada.
      Ben o dönemde kamu kesiminde görevde değildim. 1997 yılının 5 Aralık günü Hazine Müsteşarlığı görevinden istifa ederek ayrıldım ve bir daha kamu kesiminde görev almadım.

      Sil
    2. hocam altın dolar ilişkisi nedir? dolar değerlenirken altın düşer mi ters orantı var gıbı durmakta...doların değerlenmesi bir bakıma fedin faiz artırmasıyla doğru orantılı olduğunu düşünürsek doların faizinin artması altının değer kaybetmesine neden olur mu? hocam imf cari açık oranını daha doğrusu miktarını 6 ay karşılayacak kadar dolar rezervi olan ülkelerin finansmanda zorluk çekmeyeceğini belirtiyor kriterleri var bizim 46 mılyar dolar acık 136 milyar dolar da rezervımız var sanırım yaklasık 3 yıl finansman edecek kadar cari açığın finansmanında bu mevcut rezervlerımız gercekten yeterlımıdır hocam?

      Sil
  25. Bir yorum da Sabancı Üniversitesi Finans Kürsüsü Başkanı Prof Özgür Demirtaş'tan gelsin (30 Ekim 2014):

    FED'in 3. parasal genişlemeyi (QE-3) bitirmesi ve sonrasında olabilecekler konusunda bizi takip edenler tarafından kolay anlaşılması için küçük haplar şeklinde hazırlayıp sunayım.

    Kısa, orta ve uzun dönemde Türkiye'yi neler bekliyor?

    FED'in dağıttığı -bol para dönemi (QE-3)- Ekim 2014 sonu itibariyle bitti; faizlerin ne zaman arttırılacağını konuşmaya başladık.

    Şimdi ise -ucuz para dönemi bitecek mi?- sorusu gündeme geldi. Çünkü sonuç itibariyle faiz, paranın fiyatıdır.

    Dikkat ederseniz Türkiye'de ilginç bir gelişme oldu. Biz Cumhuriyet bayramı tatilindeyken 1USD = 2,19TL'ye kadar indi. Yaklaşık 36 saat öncesinden bahsediyorum! Yani 36 saat önce 1USD, 2,19TL'nin altını test etti; şu anda da 2,22TL'nin üstünü test ediyor. 2,2240'larda geziyor.

    Neden böyle bir oynama oldu?

    1 hafta kadar önce ABD'nin kendi ekonomisine ilişkin bir takım veriler bir parça kötü geldiği zaman, ve özellikle Avrupa'da deflasyon olacağı korkuları ortaya çıktığı zaman; ABD'de birdenbire şöyle bir hava oluştu: "Bir saniye; biz para basmayı (QE) artık sonlandırdığımızı duyuruyoruz çünkü ekonomimiz iyi gidiyor, faizleri de arttıracağız diyoruz çünkü ekonomimiz iyi gidiyor, ama dünya ekonomisinin geneli bu kadar kötü haldeyken biz nasıl iyi yolda ilerleyebiliriz?"

    Aslında bunun bir nedeni var. ABD toplumu, son derece güçlü bir -tüketim toplumudur-. Ve ABD ekonomisi oldukça fazla bir şekilde -iç tüketim- ile de yürüyen bir ülke; cari açığı da çok yüksek biliyorsunuz. Dolayısıyla, bu iyileşme ABD'nin kendi kendine başardığı bir iyileşme idi. Ancak dünyanın gidişatına bakınca yine de korktular. İşte bu yüzden piyasalar dedi ki: "FED, belki de o kadar hızlı hareket etmeyecek." Sonuç olarak bizde Dolar 2,19TL'ye kadar geriledi.

    Yalnız dikkatimi çeken şöyle bir olay var. Gerilemeden çok; Türkiye ve benzeri ülkeler, özellikle de Türkiye, ne zaman böyle bir olumlu hava esse, sanki bütün kötülükler ortadan kalkmış gibi davranıyor! Ve böyle davranmaya devam etmek bizim sonumuz olabilir; bakın bu çok tehlikeli!

    Türkiye, 2001-2008 arasında -bankacılık reformu-nun da verdiği enerjiyle birlikte, ve üzerine eklediği birkaç reformla birlikte çok güzel hareket etti. Ancak son 5 yıl içersinde bu reformlara son verdi!

    Bunun nedenlerinden biri aslında etik bir problem. -Bol para ortamı-nın yarattığı etik bir problem! -Bol para ortamı-nda hiçbir politikacı, hiçbir siyasi güç, hiçbir yönetici diyelim; elini taşın altına koymak istemedi! Bakın bu, ileride Türkiye'yi çok zor duruma düşürebilir. Şu Cumhuriyet bayramı tatili döneminde yaşadığımız, şu iki günlük experiment yani deney, bana bunu gösterdi!

    Peki bundan sonra ne olacak?

    YanıtlaSil
  26. Kısa vadede bizim gibi ülkeler ABD ekonomisiyle ilgili az önce aktardığım benzeri haberleri hala alabilir. Bununla birlikte eyvah Avrupa çok kötü gidiyor, eyvah vasaire olacak gibi etkenler de mevcut. Avrupa demişken kısaca deyineyim: Bence Avrupa'nın, belki de bölünmesi lazım. Ya adam akıllı, iradeli karar almaları gerekiyor, bir an önce hareket etmeleri gerekiyor; ya da karar alamıyorlarsa o zaman herkesin kendi yoluna gitmesi gerekiyor.

    ABD'den devam edecek olursak: ABD'den gelen veriler; ülkemizde Dolar/TL'de gevşemeler, borsada yukarı doğru hareketlenmeler yaratabilir. Ancak bu demek değildir ki Türkiye bataklıktan tamamen çıktı! Bu oynamalar, sadece ABD'de faizlerin artış hızının beklenenden bir parça yavaş olabileceğini bizlere gösterebilir o kadar.

    Bu arada bambaşka bir şey söyleyeyim. İzlediğim yayınların çoğunda insanların -faiz artarsa?- diye korktuğunu görüyorum.

    Ben de tam aksi yönde korkuyorum; yani -ya FED faiz arttırmazsa?-

    Nedeni şu:

    Şöyle bir simülasyon yapalım. Diyelim ki 2015'in sonuna geldik ABD Merkez Bankası (FED) hala faizleri arttırmadı. Niye arttırmadı? ABD'nin içindeki veriler hala kötü, Avrupa hala kötü ve Japonya'da Abenomics hala çalışmıyor. Bu sebeplerden ötürü faizler arttırılmadı. Arttırılmamasının temel sebebi ise ABD'nin kendi verilerinin kötü olması.

    Peki o zaman, faizler o kadar düşükken FED'in elinde ne gibi bir silah olacak tekrar ABD ekonomisini canlandırabilmek için? İşte o zaman Japonya'nın 1990'lı yıllarda yaşadığı korkuyu yaşamaya başlarız; son derece tehlikeli!

    Dolayısıyla orta vadede iyi olan, faizlerin artmasıdır.

    Peki siz bir tasarruf sahibi olarak; dünya nüfusu sürekli artıyor, insanların ömürleri sürekli artıyor, ömrü artan insan ne yapar? Yan tarafa daha fazla para koyar. Yani parası olur.

    O parayı nereye yatıracak onca insan, artan nüfusla beraber?

    a. Olmayan faizle Avrupa'ya mı yatıracak?

    b. Lokomotifleri bir türlü çalıştırılamayan Japonya ekonomisine mi yatıracak?

    c. Verilerine tam güvenmediği Çin'e mi yatıracak?

    d. Risk primleri son derece yüksek olan Türkiye dahil -gelişme yolundaki ülkelere- mi yatıracak?

    e. Yoksa hala dimdik ayakta durabilen, ben Mars'a gideceğim diyen tek ülke olan ABD'ye mi yatıracak?

    Tabii ki ABD'ye yatıracak!

    Dolayısıyla orta ve uzun vadede Doların yönü kesinlikle yukarıdır.

    (http://www.cnbce.com/video/turkiye-yi-ne-bekliyor)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Amerika hala girişimcilik gücüyle lider olsa da süper güç olma özelliğini yavaş yavaş yitiriyor. Tek kutuplu dünyaya elveda diyeceğiz. Göreceksiniz Amerikanın Mars gibi iddialı hedefleri de yavaş yavaş kolilenip bir rafta beklemeye alınacak yavaş yavaş.

      90 lı yıllardan sonra altının ve borsanın böyle hızlı artmasının sebebi meydanı boş bulup paradan para kazanma hırsına kapılan kapitalistlerdi. Dünyayı hormonlu bir büyüme sürecine soktular bunlar aynı zamanda. 2008 krizi de bu hırslı kapitalistlerin bir eseridir. Tek kutuplu dünyadan uzaklaşıldıkça yine daha stabil bir ekonomik büyümeye ve paradan para kazanmanın zorlaştığı yeni bir dünyaya geçiş yapacağız. Çünkü artık dünyanın geri kalanı da enayi değil. Onlar da oyunun nasıl oynanacağını öğreniyorlar.

      Sil
  27. Hocam diyelim ki ekonomik kriz Türkiye'ye geldi. Siz ne yapacaksınız?

    Sığınağa saklanıp konserve yiyecekler mi besleneceksiniz? Krizin etkisi geçince mi günyüzüne çıkacaksınız?

    Yani hocam yaşadığınız onca tecrübeyle bizlere uyarılarda bulunmaya gayret ediyorsunuz. Peki yanlış anlamayın hocam kriz gelirse siz ne yaparsınız?

    YanıtlaSil
  28. Hocam vizelere hazırlanıyorum ve şu soruyla yeni karşılaştım bir türlü cevabını bulamıyorum: Oğlum yüzme de bilmezdi suyun içinde ne yaptı?

    Hocam bu soru sınavda karşıma çıkacaklardan daha önemli ve cevabını bulamıyorum hocam, hiçbir teorem bu sorunun cevabını bulmama yol gösteremiyor hocam!

    Ne yapmalı, ne etmeli hocam?

    YanıtlaSil
  29. Hocam yazınız yine çok aydınlatıcı. Ayrıca yorumlara verdiğiniz cevaplar da öyle. Çok teşekkürler.

    YanıtlaSil
  30. İsviçre 2000 ile 2008 arasında 1550 ton altını 20,35 milyar dolar karşılığında satmış. İsviçre bu parayla muhtemelen ABD tahvili almıştır. 2000 ile 2008'in orta noktası 2004. 2004'te ABD 10 yıllık tahvil faizi %4-4,5 civarı. geçen 10 yılda 9 milyar dolar faiz geliri elde ettiğini varsayarsak anapara + faiz = yaklaşık 30 milyar dolar eder. 1550 ton altını satmasaydı bugün yaklaşık 60 milyar dolar değerinde altın olacaktı. gerçekten akıllıca bir iş yapmamışlar.
    sadece İsviçreli yöneticiler değil zamanında altın satan İngiliz yöneticiler de çok eleştirildi. hatta bir İngiliz ekonomi kanalında altın fiyatlarında 2001 yılında oluşan dip için "Brown Bottom" tanımlaması kullanıldı. Gordon Brown o tarihlerde altın satışından sorumlu maliye bakanıydı. 2011'deki zirve için de "Bernanke Top" diyenler var.

    YanıtlaSil
  31. Hocam merhabalar,
    1998 de MB ile ilgili tezimi hazırlarken "Hazine" adlı kitabınızdan çokca faydalandığım ve çok şey öğrendiğim için gıyabınızda hocam oluyorsunuz :)
    Yazdığınız yazı ve tv lerdeki ekonomi yorumlarında sıkça rastladığım bence galatı meşhur olan şu dolara "YATIRIM" konusunu başlı başına bir ele alırsanız sevinirim. Bu bir "YATIRIM" mıdır, yoksa "SPEKÜLASYON" mu?
    Saygılarımla
    Hakan BEYDEMİR

    YanıtlaSil
  32. Hocam merhaba,

    TL'nin değerini kaybetmemesi ve orta-uzun vadede değer kazanması adına dolar, euro, altın ve tl için nasıl bir sepet önerirsiniz?
    Benim dağılımım %40 dolar, %30 euro, %20 altın ve %10 tl likit fon şekline genelde. Katılıyor musunuz?

    Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  33. Merhaba hocam
    Benim küçük miktarda altın birikimim var.şu aralar ev alma asamasindayim altının düşmesi iyi olmadı 30 kasımı beklemem biraz da olsa yükselme olur mu yoksa zaman kaybetmeden altını elimden çıkarsam mi karar veremiyorum

    YanıtlaSil
  34. çok teşekkürler saygıdeğer hocam

    YanıtlaSil
  35. Hocam,TL olarak birikimizi Yuan'a çevirsek uzun dönemde karlı çıkarmıyız ? Mümkün ise yuan veya diğer farklı para birimleri hakkında bir yazı yazıbilirmisiniz ?

    YanıtlaSil
  36. Merhaba. Anadolu Hayat BES'im var. Korkudan hep likit, bono da kaldım. Bir şey getirmedi. Daha dört yıllığım. Geçen gün kısa bir süre hisse fon aldım gelir bir anda fırladı. Kamu dış borçlanma dolar ile, borsa grafiğini önüme koydum. Bir ona baktım bir ona, uzun vade, kısa vade. % 30 ar aldım, % 5 de gelişmiş ülkeler fonu. baktığım zaman ikisi de uzun vadede kazandırmış. Acaba dolar ile borsa ters orantılı mı? Bire bir böyle mi? Kabaca doğru mu yaptım. Kalan da bono. Biraz uzun vade düşünüyorum.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi