Spekülasyon ve Spekülatif Saldırı

Finansal spekülasyon; yüksek risk taşıyan alanlarda risk üstlenerek, fiyat hareketleri ve beklentilerden yararlanmak suretiyle kazanç elde etmeye çalışmak olarak tanımlanabilir. Fiyatı çok düşmüş olan bir hisse senedinin ileride fiyatının artacağını düşünerek satın alınması ya da tam tersine fiyatı çok yükselmiş olan bir hisse senedinin fiyatının ileride düşeceğini düşünerek satılması finansal spekülasyon için örnek oluşturur. Spekülasyon, çoğu kez piyasalara çeşitli yollarla yön vererek haksız kazanç sağlamaya yönelik olan manipülasyonla karıştırılır. Oysa spekülasyon sanıldığı gibi kötü bir şey değildir. Tam tersine aşırılıkları zamanında törpüleyerek krize dönüşmesini önlediği için bir çeşit otomatik stabilizatör görevi görür. 

Döviz piyasasında yapılan spekülasyon da finansal spekülasyonun bir çeşididir. Yabancı bir yatırımcı parasını Türkiye’ye getirir, TL’ye çevirir ve örneğin yüzde 16 faizle mevduat hesabı açarsa yüksek risk karşılığında yüksek getiriyi tercih ederek spekülatif bir işlem yapmış olur. Burada yabancı yatırımcının beklentisi TL’de yaşanacak dış değer kaybının elde edeceği faizden düşük kalacağı beklentisidir. Yabancı yatırımcı parasını buraya yatırarak kur riskini üstlenme karşılığında faiz getirisinden yararlanmayı hedeflemiştir.

Bunu bir örnekle açıklayalım. Diyelim ki Amerikalı bir yatırımcı 100.000 Dolarını Türkiye’ye getirmiş, 4.50 kur ile TL’ye çevirmiş, eline geçen 450.000 TL’yi yüzde 16 brüt faizle (gelir vergisi stopajı sonrası net faizin oranı aylık yaklaşık yüzde 1,1 oluyor) 30 gün vadeli mevduat hesabına yatırmış olsun. 30 gün sonunda bu yatırımcı (450.000 x 1,01 =) 454.500 TL getiri elde eder. Eğer kurda bir değişiklik olmamışsa bu yatırımcı bu parayı Dolara çevirdiğinde eline (454.500 / 4,50 =) 101.000 Dolar geçer. Bu durumda bu yatırımcı üstlendiği Türkiye riskine (kur riski) karşılık 1.000 Dolar ya da bir başka açıdan bakarsak (bileşik faiz hesabıyla) yıllık yüzde 13 Dolar faizi elde etmiş olur. Oysa Amerikalı yatırımcı bu parayı kendi ülkesinde bankaya yatırsaydı, ABD’de banka faizlerinin aylık net yüzde 0,16 olduğu dikkate alındığında, elde edeceği net getiri en fazla (100.000 x 1,0016) 160 Dolar olacaktı.

Ne var ki spekülasyon her zaman beklenen sonucu vermeyebilir. Yukarıdaki örneğimizde 30 günün sonunda USD/TL kurunun 4,55’e çıktığını düşünelim. Bu yatırımcı bu durumda elde ettiği 454.500 TL’yi Dolara çevirdiğinde eline (454.500 / 4,55 =) 99.890 Dolar geçecek demektir. Yani bu yatırımcı 100.000 Dolarını getirip bir ay süreyle vadeli TL hesapta tutması karşılığında elde ettiği yüksek faize karşılık zarar etmiş olmaktadır.

Bir ekonomi için spekülasyondan çok spekülatif saldırıyla karşılaşmak tehlikelidir. Ekonomide spekülatif saldırı denildiğinde döviz, altın gibi bazı varlıkların kısa sürede ve yüksek miktarlarda alınıp satılması anlaşılır. Örneğin bir ekonomide paraya spekülatif saldırı olması demek, ellerinde o ülkenin parasını bulunduran yerli ve yabancı yatırımcıların bu paraları satarak karşılığında döviz talep etmeleri demektir. Bu tür spekülatif saldırılar birçok nedenle ortaya çıkabilir. Bu nedenler arasında en yaygın olanları; ekonomik göstergelerin bozulmaya başlaması, ülkenin döviz kısıtlamalarına gideceğine ilişkin söylemlerin veya söylentilerin çıkması, cari açığın yükselmesi, Merkez Bankası rezervlerinde hızlı düşüşler olması, Merkez Bankası’nın enflasyonist baskıları durdurmak için faiz politikasını kullanmakta tereddütler yaşaması gibi nedenlerdir.

Türk Lirası da zaman zaman spekülatif saldırılara muhatap oluyor. Özellikle son dönemde TL’ye karşı bu tür spekülatif saldırılar artmış görünüyor. Bunun nedenini irdeleyebilmek için 2002 – 2017 arasındaki üç göstergeye, USD/TL kuru, enflasyon (TÜFE) ve gösterge faiz oranına, birlikte bakalım. Bunu yaparken 2002 – 2009 ve 2010 – 2017 dönemlerini ayrı birer grafik halinde sunarak analiz edelim.

İlk olarak 2002 – 2009 arasındaki döneme bakalım (kırmızı USD/TL kuru, mavi gösterge faizi, yeşil enflasyonu, kırıklı kırmızı da USD/TL kuru eğilimini gösteriyor.)


Grafiğin bize anlattığı şey USD/TL kurunun iniş çıkışlar yaşasa da eğilim olarak değişmediği, dolayısıyla enflasyona baskı yapmadığı, o nedenle enflasyonun düştüğü, faizin de ona paralel olarak düşüş gösterdiği bir görünümdür. Bu dönemde, grafikten görülebileceği gibi herhangi bir spekülatif atak söz konusu değildir. Çünkü bu dönem, Türkiye’nin iki önemli konuda (bankacılık ve kamu mali disiplini) yapısal reformu gerçekleştirdiği, AB ile tam üyelik müzakerelerine başladığı ve ekonomi politikasının tutarlı olduğu bir dönemdir. O nedenle de Türkiye’ye dış borçtan daha fazla doğrudan yabancı sermaye girişi olmuştur.

İkinci olarak 2010 – 2017 arasındaki döneme bakalım (kırmızı USD/TL kuru, mavi gösterge faizi, yeşil enflasyonu, kırıklı kırmızı da USD/TL kuru eğilimini gösteriyor.)


Bu ikinci grafiğin bize anlattığı şey USD/TL kurunun çıkış yönünde olduğu, dolayısıyla enflasyona baskı yaptığı, o nedenle enflasyonun yükseldiği, faizin de ona paralel olarak artış gösterdiği bir durumdur. Bu dönemde, grafikten görülebileceği gibi TL üzerine spekülatif ataklar söz konusudur. Çünkü bu dönem, Türkiye’nin gerekli yapısal reformları yapmadığı, AB ile tam üyelik müzakerelerinin askıya alındığı, ekonomi politikasının tutarlılığını yitirdiği, kur ve faiz üzerine gereksiz tartışmaların yapıldığı bir dönemdir. O nedenle de Türkiye’ye doğrudan yabancı sermaye yerine kısa sürede para kazanmaya yönelik dış borç girişi olmuştur.

Bir ekonomide işler iyi gitmiyorsa o ekonomiden kaçış başlar. Yani o ekonomiye para yatırmış olanlar yerli paraları verip döviz alıp giderler. Üstelik iş bununla kalmaz o ekonomide yerleşik olanlar da yerli paradan dövize dönerler. Öyle olunca yerli para bollaştığı için değeri düşer, döviz kıtlaştığı için değeri yükselir. O aşamada yerli paranın geçmişte niçin değer kazandığını şimdi niye değer kaybettiğini sorgulamazsak nerede hata yaptığımızı göremez ve gereken önlemleri alamayız. Sonuçta faizi artırmak zorunda kalırız. Faizi artırınca yerli para üzerinden para kazanma imkânı arttığı için parasını alıp gidenlerin bir bölümü her türlü riske karşın iyi para kazanılacağını görüp geri döner. Hatanın buradan kaynaklanmış olabileceğini düşünüp geçmişe bir göz atar ve geçmişte yapıldığı gibi riskleri düşürecek adımları atarsak geçmişte olduğu gibi ekonomide toparlanma sağlayabiliriz. Ama bunları yaparken kur ve faiz üzerindeki tartışmaları da bırakmamız gerekir.

Yorumlar

  1. peki,hocam sizce bu kur yükselmesi ne kadar seçime bağlanabilir ve seçimden sonra kurda düşme görüyormusunuz? yoksa seçimin çok bir etkisi yok mu ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Secim sonuçlarına ve sonrasında neler yapılacağına bağlı.

      Sil
  2. Hocam burada faiz enflasyon ilişkisi de önemli.. faiz oranları yükseltilerek enflasyonun düşmesi her zaman söz konusu olmayabilir.. Türkiye’de yaşanan enflasyonun maliyet enflasyonu olduğunu düşünürsek faiz oranlarını yükselterek enflasyonu düşüremeyiz.. yazınız için de ayrıca teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Turkiye'de yaşanan enflasyonun maliyet enflasyonu olduğu doğru ama maliyeti etkileyen en önemli şey kur artışı. Onu önlemenin yolu da faiz artırımı.

      Sil
    2. Hocam doğru da; güçlü para, net ihracat yapan; daha çok hammadde alıp ürün satan; ekonomiler için iyi, bizde herkes ithalatçı...

      Sil
  3. Güzel yazınız için teşekkür ederiz hocam.

    O zaman sayın Cumhurbaşkanı ve ekonomi yönetimin hep söylediği şey, Türk lirası üzerine spekülatif oyunlar oynanıyor düşünün de doğru olduğu bir kere daha, bu sefer sizin yazınız ile teyit edilmiş oldu.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yazıyı malesef anlamamışsın kardeş :(

      Sil
    2. Bir daha oku.

      Sil
    3. Haydi bir daha oku…

      Yine anlamadiysan bir daha okuma. Elinde var ise Dolar.. TL ye cevir, 24 Haziranda git Sayin Cumhurbaskanina oy ver. Bekle.. Göreceksin cok Zengin olmussun.

      Sil
    4. yapısal reformlara; ilkokul seviyesinden itibaren okuyup yazılanı anlamak donesiyle başlamak gerekiyor bence.

      ''Okumak'' kısmında bir nebze ilerlemiş durumdayız fakat anlamak konusunda ısrarla kendi düşüncelerimizin dışında bir yanlış algı yönlendirilmesinden kurtulamıyoruz maalesef.

      Sil
    5. TL üzerine spekülatif ataklar söz konusudur. Çünkü bu dönem, Türkiye’nin gerekli yapısal reformları yapmadığı, AB ile tam üyelik müzakerelerinin askıya alındığı, ekonomi politikasının tutarlılığını yitirdiği, kur ve faiz üzerine gereksiz tartışmaların yapıldığı bir dönemdir. O nedenle de Türkiye’ye doğrudan yabancı sermaye yerine kısa sürede para kazanmaya yönelik dış borç girişi olmuştur.

      Sil
  4. Elinize sağlık. Doğrudan yatırımı bir ülkeye fabrika açmak olarak düşünebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynen, veya mevcut bir fabrikayi veya hizmet ureten bir kurulusu satin almak (mesela banka satin almak).

      Sil
  5. 1.)Hocam peki o para getiren yatırımcı parayı Türkiye'den çıkarırken herhangi bir bedel(vergi) ödermi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şuanki durumda ödüyor mu bilmiyorum ama genellikle ödememesinin doğru olduğu kanaatindeyim. Diğer türlü parayı dışarı çıkarırken sorun yaşarız diye kimse parasını getirmez. ( Ya da az getirir.)

      Sil
    2. Faizden yapılan stopaj dışında bir vergi ödemiyor.

      Sil
    3. Tobin'in kemikleri sızlayacak...

      Sil
  6. Hocam son dönemdeki spekülatif atakların yanında özel sektör dış borçlarının vadelerinin nisan mayıs ayına denk gelmesi ve bu dönemde artan döviz talebi kurun yükselmesine neden olan bir diğer faktörlerden biriydi. 1 yıl içerisinde Türkiye'nin ödenmesi gereken dış borcunu ve cari açığı da düşündüğümüzde dövize olan talep azalmayacak gibi duruyor. Sorum bu kaynağı nerden bulabiliriz ve kurun artmasını engelleyebilir miyiz.

    YanıtlaSil
  7. Hocam Merhaba,

    TCMB faiz ile dövizin değerlenmesi arasındaki tercihini nasıl yapmalıdır ? Bu tercihi yaparken neleri gözetmelidir ? Yani sözgelimi Doları 4,50'lerde tutmak pahasına gerekirse faiz % 50 mi olmalıdır ? ya da faizi yükseltmeyip Doların 6 olmasına göz mü yummalı ? Bu iki parametre arasında nasıl bir denge kurmalı, bu dengeyi kurarken neleri gözetmelidir ? Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. TCMB bu işi tek başına çözemez. Hükumetin desteği şart. Bu destek yoksaTCMB ne yapsa boştur.

      Sil
  8. Spekülatif oyunlar olması, Türkiye devleti'ni yok etmek için değil (10 Haziran 19:05'de yazan "adsız") yatırımcının derdi, para kaynetmemek..Mahfi beyin yazısını anlamamışsınız..Kimsenin devleti yok etmek istediği yok...Yatırımcının kazandığı paraya bakar..

    YanıtlaSil
  9. Sonuçta sizin dediğinize yine gelindi ve mecbur faizler arttı ama çok geç oldu tabi. Bir işletmede aşçı garsonun işine karışırsa garson şefe ve şef de patrona karışırsa o işletmede verim beklenilmez.

    YanıtlaSil
  10. Muharrem İnce kazanırsa aKP'nin ekonomide yaptığı tahribatı onarabilir mi? Çünkü popülist vaadler İnce dahil bütün adaylar tarafından yapılıyor.Bu açıdan bakınca doğrusu İnce'nin yerinde olmak istemezdim diyorum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kim kazanır kim ne yapar şimdiden bilmeye imkan yok. Çünkü seçim vaadleriyle seçim sonrası icraatı arasında her zaman fark olur.

      Sil
    2. Bence Muharrem İnce’nin söylediği: “ bu sefer devlet daha çok kemer sıkacak: yani Aksaray ve hükümetin geleceğimizi satma pahasına yap işlet devret modeliyle yaptığı zamansız yatırımlardan vazgeçecek, Marmara köprüsü’nde gibi yapılan hatalar tekrar edilmeyecek. Bu yüzden Kanal İstanbul projesi zamansız bir yatırım” diyor. Bence söylediği “ bana önünü düğmeleyecek hakim istemiyorum!” sözü beni etkiledi..
      İhtiyacımız var değişime!..

      Sil
  11. Mahfi hocam bilgilendirme için teşekkürler.

    YanıtlaSil
  12. Hocam yazı çok güzel olmuş elinize sağlık.
    Sorum şu :
    TCMB faiz artışlarını Dolar/TL direnç noktalarında aşama aşama yapsaydı(örneğin 2.95 seviyesinde, sonrasında 3.50 seviyelerinde, sonrasında hiç olmadı 3.90 seviyelerinde ) şu anda belki de 3.20 lerdeydi dolar/tl kuru yanılıyor muyum? Hem faiz artırımı yüksek yapıldı hem geç yapıldı hem de kurdaki artışı engelleyemeyecek gibi gözüküyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. merkez, bana göre cari açığın azalması için faizi geç artırdı.güçlü rezerv olmadığı için sadece seyretmek zorunda kaldı. kur bir yerden dönmeden yapılacak faiz artırımı kızgın tavaya birkaç damla su dökmek gibide olabilirdi.yani kur biraz artsın ama çok artınca enflasyonuda azdırıyor...ya neyse işte.

      Sil
    2. MB eli serbest olmadığı için bildiğini de yapamadı. Onun için MB'nin bağımsızlığı çok önemli.

      Sil
  13. Hocam faizlerin yükseldiği dönemdeyiz. Bu olayların içinde konut kredisini düşüren , esnafa çok cüzi oranda makul kredi veren ( nefes kredisi) bir devlet anlayışımız var. Bu kampanyaları yapabilmek güç ile olmaz mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Asıl soru bu kampanyalar sorunu çözer mi sorusudur.

      Sil
    2. İkinci soru da, bir devlet piyasa faizinin altında kredi vererek, vergi verenlerden kredi kullananlara gelir transferi yapmalı mıdır, ne hakla yapar sorusu bence. Bugün ekmek alan en yoksul vatandaş bile %1 KDV ödüyor. Bu vatandaşın vergisini lüks konut almak isteyen birisine mevduat faizinin altında bir oranla kredi vermek için kullanmak, bildiğin yoksuldan alıp zengine vermek.

      Sil
  14. Hocam merhaba. Ülkeye yabancı sermayenin gelişi aynı zamanda jeopolitik sorunları olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin bir güvenlik Tedbiri olarak düşünülebilir mi bu romantik bir yorum mu gerçekliği var mı

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yabancı sermayenin geliş şekli önemli. Eğer doğrudan yabancı sermaye yatırımı olarak geliyorsa iyidir.

      Sil
  15. Mahfi Hocam, elinize sağlık. Y. N. HARARİ'nin Homo Sapiens ve Homo Deus kitaplarını okuyunca, ülkemizin gelecekteki yeri için çok karamsar oldum. Ümit var mı Hocam?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ümit var mi ? güzel bir soru..

      Cevabi söyle aciklamaya calisayim nacizane.

      CHP Genel Baskani Kilicdaroglu bir konferans icin bir sehrimizi ziyaret ederken. Kendisinin Beden Egitimi ögretmeni oldugunu söyleyen genc bir Adam yolunu kesiyor ve kisa bir sohbet ediyorlar. kameralara yansiyan bu konusmanin sonunda ögretmen arkadas israrla son bir sey söylemek istedigini belli eder.

      Söyle der...

      ""Efendim tasradaki analarimiz ve bacilarimiz CHP iktidara gelince basimizi acacak mi diye korkarlar"" bu konuda ne dersiniz.?


      Adsiz 23:07 kardesim, bu aynen gerceklesti ve bunu yazarken amacim siyasi bir polemik yapmak degil.

      Simdi ben soruyorum.. Sence bir umut var mi?

      Sil
    2. Umut yok, hicbir zaman da olmadi. Doguya giden bir geminin guvertesinde batiya dogru kosmak batili olma konusunda kadar umut verirse o kadar umut oldu sadece, yani hepsi geciciydi. Bakin islam cografyasina, bir umut gorebiliyor musunuz? Turkiye de bir islam cografyasi sonucta. Bu cografyada kimlerin umudu olabilir? Bilime onem veren Israil'in ve laik Kurtlerin, o kadar. Kemalizm ezildikten ve Ataturk ilkeleri erozyona ugradiktan sonra Turkiye'de umutlarin yeserme imkani da kalmadi. Gorduklerinizin hepsi gecici umut sadece. 10 Temmuzdan sonra ayaklarimiz suya erecek, ve bundan sonra artik memleketi degil, sadece kendimizi nasil kurtarabiliriz bunun hesabinda olacagiz malesef. Surudeki koyunlarin kaderi bizimkinden farkli degil, kurban bayramini atlatinca kurtulduk sanmak gibi birsey bu.

      Sil
    3. "Bilime onem veren Israil'in ve laik Kurtleri" de yok etmek istiyor Arap bedevileri.
      Gecen Yunanistandaki multeci kampinda Irakli suriyeli arap bedevileri Kurtleri oldurdu bicakladi konu basina yansitilmadi.
      Bu vesile ile Israilleri laik yahudileri ve Laik Kurtleri her platformda desteklemeliyiz.Kisisel olarak da Iranli pers milliyetcilerini destekliyorum. Turkler bu gruplarla isbirligi icinde olmalidir. Bir turk olarak iranli yahudi ve kurtlerle her zaman diyalogumu gelistirmekten yanayim.

      Sil
  16. Bu grafiklerin gosterdigi sey kur artinca nasil oluyorsa aninda enflasyonu da arttirdigi. Yani ne stok var, ne iskonto var. Kur artmis hicbir offset gostermeden enflasyonu arttirmis. Cok bilimsel. Farkinda olmadan manupulasyoni anlatmissiniz.

    YanıtlaSil
  17. Bilgiler için teşekkürler Mahdi hocam

    YanıtlaSil
  18. Hocam faiz de bir maliyet unsuru olduğu için acaba faiz oranları düşürülerek enflasyon düşürülemez mi? Ekonomide analiz adlı kitabınızda bu ilişkiye değindiğiniz için soruyorum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizde asıl maliyet unsuru kur artışı. Yapısal reformları yapmadan faizi düşürürseniz kur yükselir ve enflasyon daha da artar.

      Sil
  19. ÜSTAD yazılarınızı ilgiyle okuyorum.Bir maliyeci olarak son 2 yılda devletin gelir ve giderlerini maliye bakanlığı sitesinden kaldırdılar.Artık muğlak ve güven vermeyen sadece bilgi veriliyormuş gibi veriler var.Merkezi bütçenin il il gelir ve giderlerini görebiliyor ve gelir gider dengesini,yöneticiliğini yaptığım ilin performansını ve bütçe gidelerini diğer illerle mukayese edebiliyor idim.Piyasalar için şeffaflığın ve saydamlığın güvenilirliğin önemi yok mu?

    YanıtlaSil
  20. Hocam çok güzel bir yazı olmuş son zamanlarda kavramların karıştığı bilgi kirliliğinin bol olduğu bir dönemde kavramların tanımları ve örnekleri ile açıklamanız piyasa ve ekonomi hakkında konuşanları takip ettiğiniz belli oluyor muhakkak. Spekülasyon nedir, Spekülatif Saldırı nedir, Manipülasyon nedir. Bu kavramlar nasıl birbiri ile karıştırılır ve insanlar bunları kullanırken nasıl yanlış kullanır örnekleri ile anlatımınız çok değerli olmuş. Fakat okuduğunu anlamayan bir nesil yetiştiği için bu eğitim araştırmalarındada ortaya çıktı biliyorsunuz, Sizin yazınızı okuyup hala okuduğunu anlamayan insanlarında burada yanlış yorum yaptığını görüyoruz ve malesef üzüntüyle yorumlarıda okuyoruz. Kendileri haklı çıkmak için mi bu yazıyı yanlış yorumluyor yoksa gerçekten okuduğunu anlamadığı için mi bu yorumları yapıyor merak ediyorum. İnsan bukadar gözü kör aklı yok ilmi eksik olamaz hükümetin yaptığı yanlışları hala hükümet haklı diyerek çarpıtanların dürüst olduğuna inanmıyorum artık. Saygılarımla emeğinizin karşılığını toplumumuz sizlere iade itibar olarak teslim etmesi dileği ile çok teşekkür ediyorum güzel emeğinize.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ne demek iade-i itibar? Hocanin itibari geri mi alindi ki iade edilsin? O zaman bu blogda ne isiniz veya isimiz var ki?

      Sil
  21. Hocam inşaat sektörü ile ilgili bir yazı da bekliyoruz. Ben şahsen inşaat sektörünün sadece şehirlerimizi çirkinleştirmekle kalmayıp, ekonomimize de büyük zarar verdiğini düşünüyorum. Milyar dolarlarca borç alındı ve azımsanmayacak bir kısmı üretim ekonomisine dönüştürülmek yerine iç talebe gömüldü. Ekonomi büyüdü ama cari açık pahasına.. Ortada hiç bir şey yok.

    YanıtlaSil
  22. Hocam hic aklinizdan gecti mi bilmiyorum ama bir salonda bir konu ya da sohbet havasinda bir sizi dinlesek hos olmaz mi yeterli sayida katilim olacak gibi de goruntu var .

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunu arada bir yapıyoruz bir kurumun daveti şeklinde.

      Sil
  23. Hocam iyi geceler. FED faiz arttırımına giderse ne olacak??

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolara talep artar bizim paralar biraz daha sıkıntıya girer.

      Sil
  24. Bu yaziyi, fizik kurallari uzerine işleyen bir evrende matematik kurallarin disina çıkarak beklentiye girmenin sonuc getirmeyecegi olarak özetleyebiliriz sanki Hocam. (Ustelik keşke sadece bu kurallara uyarak her sey halledilebilseydi, bunlar ciddiye alınabilmek icin ön koşullar kümesi)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sosyal bilimlerde matematik ve fiziğin yanında insan olduğu ve insan da duygulara dayalı beklentilerle etkilendiği için durum biraz farklı olabilir.

      Sil
  25. Kaleminize saglik hocam

    YanıtlaSil
  26. bir futbolsever olarak Osmanlıspor'un performansını nasıl buluyorsunuz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Futbolu 2 yıldır izlemediğim için bir fikrim yok.

      Sil
    2. Bu soruyu neden Hocaya soruyorsun. Ankarayi 25 yil yönetmis, parsel parsel satmis. Ankaragücü , Ankaraspor ve en son osmanlisporu yok etmis olan Melih Gökcek ve ve ogullarina sor.

      Ya da 25 yildir kendisini Belediyebaskani secen Ankaralilara,

      Sil
  27. Kusuruma bakmayın sayın hocam sorum biraz abes olabilir.Yabanci kişi TL ye çevirdiği doların kâr elde ettikten sonra tekrar dolara çevirip kendi ülkesine döndüğü zaman bizim ülkemizde kur artışı oluyor mu ? Oluyorsa faiz artırımı kısa süreli bir çözüm mü ? Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eğer birçok yabancı yatırımcı aynı zamanda ekonomiden çıkmaya başlıyorsa kur artıyor. Ama çoğunlukla biri çıkarken başkası giriyor ve dengeleniyor.

      Sil
  28. Hocam merhabalar kritik 36 saat deniyor doğru bir başlık mıdır yorumunuz nedir ?

    http://www.haberturk.com/dolar-ve-euro-icin-kritik-36-saat-basliyor-2009521-ekonomi#

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dogru, bu hafta FED faiz artisini belirleyecek, ECB tahvil alimlarina son verdigini aciklayacak, BOJ parasal genislemeye son verdigini aciklayacak. Hepsi Persembe gunune kadar olacak. Persembe Sabah kalktigimizda takke dusmus kelimiz gozukmus olacak.

      Sil
  29. Hocam dolardaki artışa rağmen ithalattaki artış miktarı neden azalmıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ali Veli Konya11 Haziran 2018 12:36

      Çünkü
      1- Başta akaryakıt olmak üzere dolaylı vergiler
      2- 2002-2012 dönemindeki yapay cennet (yurtdışından gelen sıcak para ve dış borç ile elde edilen fonlar sebebiyle düşük seyreden döviz kurları, düşük enflasyon, göreceli ekonomik istikrar) sebebiyle

      birçok ürünü Türkiye'de üretmek, dışarıdan ithal etmekten daha pahalı hale gelmiştir. Birçok çiftçi, köyünü tarlasını bırakmış, hayvanlarını satmış şehre gelmiştir. Farklı sektörlerden birçok fabrikatör ve işadamı, para getirmeyen diğer işlerini ve üretimlerini bırakıp en çok parayı getiren müteahhitliğe başlamıştır.

      Şu an rüzgar tersine döndüğünde durum bir anda değişmez, kapanan fabrikalar bir anda açılamaz. Ekonomi'ye giriş kitaplarında döviz kurları artarsa ihracat artar yazar fakat bunun bu kadar basit olmadığını hepimiz görmekteyiz, çünkü ithalatımız başta enerji olmak üzere ithal hammaddeye bağlıdır.

      Rusya ile aramızı açan domates örneğinden yola çıkarsak, Rusya'ya domates satabilmek için ihtiyaç duyduğumuz domates tohumu, gübresi, ilacı, serayı ısıtmak için gerekli enerji, domatesi taşıyacak tırın akaryakıtı (hatta tırın kendisi) vs hepsi ithal girdilere bağlıdır.

      Bir zamanlar tarımda kendi kendine yetebilen bir ülke iken, bakliyat, tahıl, et hatta saman ithal eden bir ülke durumuna gelen, ihtiyaç duyduğu eti makul fiyata üretemeyen Türkiye, döviz kurları yükseldi diye birden et ihracatçısı mı olacaktır? besi hayvanı zaten ithal, yemlerin büyük kısmı ithal, ithal olmayan yemlerin üretilebilmesi için traktörün yaktığı yakıt ithal, bu durumda döviz kuru artışı sebebiyle bu maliyetler artmayacak mıdır?

      Para ve döviz bolken betona, gereksiz altyapı yatırımlarına gömülmüş, üstelik babadan kalan mal mülk de özelleştirme adıyla satılıp parası harcanmıştır. Bu dönemde yapısal tedbirler alınmamış, ar-ge yapılmamış, yüksek teknolojili ürünler üretilememiştir. Bunların üstüne yolsuzlukların maliyeti de eklenince ortaya çıkan faturayı önümüzdeki dönemde hepimiz ödeyeceğiz. (Sadece biz değil, çocuklarımız da ödeyecektir.)

      Sil
    2. Ali Veli Konya11 Haziran 2018 13:26

      yukarıdaki yorumda "ithalatımız başta enerji olmak üzere ithal hammaddeye bağlıdır." cümlesinde "ithalatımız" değil "ihracatımız" olacaktır. Doğrusu:
      "ihracatımız başta enerji olmak üzere ithal girdilere bağlıdır."

      Sil
    3. Az önce yayınladığım yazıda yanıtı var.

      Sil
  30. Hocam dolardaki artışa rağmen ithallattaki artış oranı neden azalmıyor?
    Hatta tam tersine neden artıyor?

    YanıtlaSil
  31. Hocam tek bir soru sormak istiyorum sizce ekonomik büyüme verileri balon mu ? Merkez spekülasyon mu yapıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Balon ama Merkezin spekulasyonundan degil Istatistik kurumunun manipulasyonundan dolayi.

      Sil
  32. Hocam borsadaki düşüş ile kur arasında anlamlı bir bağlantı var mı? Borsanın daha da düşmesini bekleyebilir miyiz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu tür korelasyonlar kesin ve net değil. Bazen ikisi birden yükselebiliyor ya da düşebiliyor. Tek neden yok.

      Sil
  33. Merhaba Sayın Hocam, ülkemizdeki yüksek enflasyonun bilinen nedenleri (artan talep, ithalat ve dışa bağımlılık vb.) dışında üreticilerimizin ve esnafımızın da ahlaksızlıkları etkili diye düşünüyorum, mesela kur yükseliyor ve üretim maliyetlerine yansıması atıyorum 3 gün sonra gerçekleşecek, ancak üretici anında fiyatları yükseltiyor, esnaf zaten kur yükselmesinden önce aldığı ürünü stoktayken anında fiyatları artırıyor, daha sonra kur düştüğünde ise fiyatlar geri gelmiyor. Bu zihniyet genel olarak herkeste var, örneğin yıllarca sabit maaşlı çalışmış zar zor 2. evini almış bir emekli amca düşünün, evinin kirasını sürekli olarak artırmak peşindedir, evinin fiyatını sürekli yükseltir. Böyle olunca olması gereken gerçek enflasyon örneğin %12 ise, gerçekleşen %30'lara geliyor diye düşünüyorum. Ülke insanın bu zihniyeti yüzünden kronik enflasyon sorunumuz var, ülkemizdeki ekonomi ne kadar iyi yönetilse de, yapısal reformlar yapılsa da gelişmiş ülkelerdeki %2 civarı enflasyon ve düşük faizlerin bizde hayal olduğunu düşünüyorum. Katılır mısınız?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kurun yükselecek olması bile maliyetlere yansıyor. Satıcı haksız değil. Diyelim ki belirli bir marka otomobil satıyorsunuz ve fiyatı 25 bin Euro. Şu andaki kurla (5,32) 133 bin TL ediyor. Diyelim ki yarın kurun 5,40'a artmasını bekliyorsunuz. Bu sizin yeni getireceğiniz arabanın fiyatının artacak olması demektir. Eğer arabayı ucuza satarsanız yenisini getirirken zarar edersiniz.
      İşte zaten bu nedenle Tl sürekli değer kaybediyor
      (Yerine koyma maliyeti)

      Sil
  34. Üstad, analitik dusunce- akil yurutme ve sorgulama ile ilgili kitap tavsiyesinde bulunabilir misin.Tesekkur ederim.Saygi ve slm ile

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim Ekonomide Analiz kitabım. Sherlock dizisini ve bir de Elementary diye bir dizi var. Modern zaman Sherlock Holmes'i onu da tavsiye ederim.

      Sil
    2. Tesekkur ederim üstad.

      Sil
  35. Tl karsiligi vadeli dolar satisi risksiz dolara brut 17.75 getiri imkani/ merkez ne yapiyor ya

    YanıtlaSil
  36. Hocam 4.5 seviyelerinden dolar alınır mı? Şu durumda bir portföy dağılımı tavsiyesi yapabilir misiniz? işten çıkarıldık elimizdeki 3 kuruş TL'de hızla eriyor. Çocuğum için çok endişeleniyorum. Tüm zenginler parasını yurt dışına çıkardı. Muhtemelen başka ülkelerden oturma izni de aldılar. Bu kadar zengin aynı şeyi yapıyorsa bir şey biliyorlardır.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben bu konularda bir şey söylemiyorum. Tek söyleyebileceğim şey sepet yapmanın en doğrusu olacağı. TL faizler de yüksek.

      Sil
    2. teşekkür ederim hocam

      Sil
  37. Hocam bu rekor büyümenin kime faydası olacak?

    YanıtlaSil
  38. Mahfi bey, spekulatif saldiri demenizi pek yakistiramadim size. Boyle bir ayrim yok kesinlikle, butun bu aktivitelerin hepsine spekulasyon demek yeterliydi. Bakin soyle soyleyeyim, yabanci bankalarin FX masalari olur trader’larin islem yaptigi. Iste bu trader’larin yaptiklari butun islemler spekulatiftir (bilanco islemleri haric, onu zaten ALM masasi yapar). Yani EUR/USD, USD/JPY, AUD/USD aldiklari butun pozisyonlar, long-short farketmeden spekulatif pozisyonlardir. Hedefleri kar etmektir, oncelikle trader’in kendi kar hedefini tutturmasi gerekir sonra da toplam masanin. Simdi gelelim USD/TRY olayina: Sonda anlattiginiz olaylar evet, yapisal reformlarin yapilmamasi, secimlerin yaklasmasi, cari aciktaki artis, merkez bankasi bagimsizligi ve en onemlisi de ulke yetkililerinin faizle ilgili garip aciklamalarinin bir trader’a gonderdigi sinyal cok aciktir. Global duzeyde de para gelismekte olan ulkelerden cikiyor zaten. Bu durumda uluslararasi banka trader’larinin TRY’e yuklenmeleri cok dogaldir, tek hedef kar. Yoksa saldiri sozcugunu kullaninca sanki Rotschild, Soros komplosu var ya da faiz lobisi, FX lobisi saldiriya gecti gibi bir anlam cikiyor ki kesinlikle dogru degil.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bunlar literatürde olan teorilere dayalı deyimler. Faiz lobisi literatürde yok.

      Sil
  39. Duydunuz mu Hocam?

    "Türkiye Ucacak"

    "200 Dolardan 400 Bin Dolara cikiyor" Bor madeninde bir"e bin katilacak.

    Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez, "Bor madeni çıplak vaziyette tonu 200 dolar iken, daha yüksek nitelikli ürünlere dönüştürdüğünüz zaman 300-400 bin dolarlara kadar çıkabilen bir değer söz konusu oluyor. Bu da demektir; bire bin katıyorsunuz" dedi

    Hocam, yukaridaki haberi okuyan yurdum insani saniyor ki yarindan itibaren ucusa geciyoruz. Halbuki henüz bu konuyla ilgili bir tek yatirim yok. Hayali secimlere dönük inanilmaz yalan bir aciklama. Ve son bir Ayda buna benzer nlarca "Gaz verme" haberi

    Yukarida bir yorumcu..Ümit var mi diye sormus.

    Gercekten var mi Hocam. Sizin de analizden baska somut verileri ortaya koymanin Zamani gelmedi mi Hocam?

    Somut, nokta cözüm önerilerinizi bekliyoruz Hocam.



    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim yazdığım her şey somut öneriler içeriyor. Ama beğenilip beğenilmemesi ayrı bir şey.

      Sil
    2. 2007 yılında ordu-sivas yolunun 6 ve 7. km'si bor katkılı çimento ile yapıldı.2 + 2 km yol halen ilk halinden fazla bir şey kaybetmedi.Yaklaşık 11 yıldır kullanıyoruz yolu.Ancak devlet vazgeçdi bor madenini kullanmaktan.Yollar yıpranmıyor haliyle yüklenici firmalar zarar ediyor.Aslında bor madeni tam BETON EKONOMİSİ ne uygun.

      Sil
  40. Hocam kırılgan beşli ve TL nin euro dolar paritesini gösteren güncel bir tablo gelir mi yakinfa

    YanıtlaSil
  41. Hocam, Moody’s bankaların notunu neden düşürdü?

    YanıtlaSil
  42. Neden TR de tipki ABD de oldugu gibi seçimler bilglsayayar pc internet uzerinden yapilmiyor?
    Bunu konuşmak lazım aslında
    inavasyon sart

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pc uzerinden yapilmasi icin herkesin o seviyede olmasi lazim once turkiyenin her bolgesinde daha pc kullanamayan insanlar var oy zamani baskalarinin araciligiyla kullanacaklar ama.nereye kime verdiklerini bilmeyecekler
      Amerikadaki kultur ve egitim seviyesi burda olsa akpnin bu kdr basta kalma sansi varmiydi sizce
      inavasyondan once yuksek kultur bilgi sart

      Sil
    2. Öyle bir şey olsa, AKP %95 oy alırdı. Burası Türkiye...

      Sil
    3. Dalga mi geciyorsun?

      Sil
    4. secimler internetten olmali e-devlet sifresiyle insanlar oylamaya katilip belli saat suresi icinde bir gun icerisinde tercihini yapmalidir. Boylelikle sandik mandik kurmaya o kadar masraf yapmaya gerek kalmaz. Bu milletin parasi da heba olmaz

      Sil
  43. Hocam bu enflasyon ve kur altinda hanehalki harcamasi reel olarak nasil 11% artabiliyor? Gelirler mi artti?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hayır sizin de işaret ettiğiniz gibi enflasyon arttı. Enflasyonun % 25 arttığı yerde hanehalkı harcaması % 11 artmışsa aslında hanehalkı harcaması düşmüş demektir.

      Sil
  44. Makine imalatı yapıyoruz. Bir ay önce aldığımız ürünü bir ay sonra aynı fiyata alamamaktan bıktık. Artık dolara mı geçiyoruz euro ya mı geçiyoruz. Geçelim komple kurtulalım dövize bağlı gelen zamlardan. İşimize gücümüze bakalım..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dolara veya Euroya geçince bu mesele çözülür mü sizce?

      Sil
  45. TCMB 25.04 tarihi ile 07.06 tarihleri arasında TAM 500 bp faiz artırdı. 25.04=>$=4,0823 TL,07.06=>$=4,45TL, 08.06 kapanış=>4,4902TL. Evet sadece faiz yetmiyo, evet yapısal reform lazım, evet maliye politikasınında sıkılaşması lazım ama bu bilanço çok ağır hocam bu durum ne olacak? Bir yandan kendi kendimizi manipule ediyoruz ama hanehalkı,kamu kesimi,özel sektör ne yapacak? Şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  46. TC Devleti vatandaşı olarak TL yerine USD'ye yatırım yapmamız kendi kendimize zarar vermekten başka bir şey değil. Biz vatandaş olarak dolar değer kazanınca kar edeyim düşüncesinden çıkmadıktan sonra işimiz zor. Aldığımız her dolar enflasyonist baskı yaratmakta. Dolar artınca TL bazında kar elde etmiş görünüyoruz ama ilerde bize enflasyon olarak geri dönüyor.
    Çözüm;
    1- İthalatı kısmak
    (En büyük kalem petrol olunca, memlekette de petrol olmayınca dışardan almak zorunda kaldığımız için işin bu kısmı zor. Bu yüzden alternatif enerji kaynaklarını geliştirmeliyiz. Nükleer enerjinin olumsuzluklarından bahsetmeye gerek bile yok),
    2- ihracatı arttırmak
    (Teknolojiye yatırım yapıp kaliteli ihracat yapmalıyız ki ürettiğimizi dışarda satabilelim. Teknoloji geliştirmenin yolu da üniversiteden geçiyor. Demek ki önce kaliteli eiğitim ve ar-ge gerekli).

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hatalı bir ekonomi politikasının gidişinden kendisini korumak isteyenlere fatura kesmek doğru değil.
      1- İthalatı kısarsanız üretimi kısmış olursunuz. Çünkü ithal malların % 85'i üretimde kullanılıyor.
      2- İhracatı artırmak için ithalatı artırmanız gerekiyor.

      Sil
  47. Dışarıdan gelen yatırım bazen nakit bazen işle olur.eger adam parayı nakitten kazanacağım derse kazanır.seni faiz artırımına sürükler.dovize baskı yapar oradan kazanır.bazen kaşıkla verir kepçeyle götürür.oyuncu sen değilsen figüranlık devam.

    YanıtlaSil
  48. Bizim bu kadar rahat anladığımız konuyu hükümet neden anlamaz.Sanirim içe calisan menfaat zincirinden vazgeçmiyorlar.

    YanıtlaSil
  49. O halde aklıma şu geliyor hocam: Bir kaç yıl önce Soros'un sterline yaptığı şey spekülatif saldırı mıydı? Eğer öyle idiyse sebep İngiliz ekonomisindeki bozulma mıydı? Cevaplamazsanız da canınız sağolsun hocam, saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir ülkenin parasının değeri hızlı bir değişim içine girmişse oradan para kazanmak isteyenler spekülatif saldırıda bulunurlar. Kapitalizmin kuralıdır bu. Sizin göreviniz paranızın bu kadar hızlı değişime uğramasını önleyecek bir ekonomi politikası uygulamaktır.

      Sil
  50. faiz sisteminde sadece güçlüler kazanır ve şimdi daha çok kazanmak istiyorlar. sen çalışırsın faizciler yerler. olay gayet basit ve nettir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Faiz dediğiniz olay enflasyon un sonucu olarak artar veya düşer. Eğer doğru ekonomi politikası uygularsanız enflasyon düşük kalır ve siz de faizi artırmak zorunda kalmazsınız. Bu ikili arasındaki ilişkiyi kuramazsanız faizi tek başına bir sistem zannetme yanılgısına düşersiniz.

      Sil
  51. Mahfi hocam bugün kur 11.40 dan 13.40 gelmesi, yazınızla açıklanabilir mi?
    Yabancılar ellerinde ki TL'leri satıp dolar aldıkları için mi bir günde 2 tl değer kaybedildi.
    Yada bu tip kur artışları fx piyasaların da ki bazı bankalar tarafından sisteme müdahale edilerek yapılabiliyor mu?

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Lozan Antlaşması 2023'de Bitecek, Biz de Madenlerimizi Çıkarabileceğiz!

Konut Fiyatları Niçin Eskisi Kadar Artmıyor?

Paradan Para Kaybetme Dönemi